TITUS
Shahname 1 and 2: Metrical parts
Part No. 87
Previous part

Chapter: 4 
აქა დარამ ფალავანისაგან მერაბის ასულის როდამის ქება და ზაალის გამიჯნურება.






Strophe: 1249_[1149] 
Verse: a       დარამ თქუ̂ა: მერაბს" წინაშე   ვერა ვთქუ̂ი ქება ქალისა,
Verse: b       მით რომე ეგონებოდა   თხოვნა მის ბროლ-ფიქალისა.
Verse: c       მერაბს უთქს ცოლი ლამაზი,   მართ მზისა დასაგვანისა.
Verse: d    და   მასთანა ქალი კეკლუცი,   შვენებით მსგავსი მთვარისა!






Strophe: 1259_[1150] 
Verse: a       ქალი უდგს გასათხოველი,   ფარდაგსა შიგან აროსა,
Verse: b       სამოთხის წყლითა ნარწყავსა   ტანი მიუგავს საროსა,
Verse: c       პირი გავსილსა მთვარესა,   მართ მზისა მეჯუფთაროსა,
Verse: d    და   თვალნი მელნისა მორევსა,   მართ ცისკრად დასადაროსა!..






Strophe: 1251_[1151] 
Verse: a       წარბი აჯისა ქამანდსა,   პირი ბროლისა ფიქალსა,
Verse: b       წამწამი წმინდად გათლილსა   ეკალ-მუხისა ისარსა,
Verse: c       ის დასწვავს მისთა მჭვრეტელთა,   ვინ დაუდგების მის ალსა!
Verse: d    და   თმა საგდებელსა ნაგრეხსა,   გიშრითა დანაფიცარსა!..






Strophe: 1252_[1152] 
Verse: a       ვით ნახო მისი თვალ-წარბი,   ბრძანებ თუ: "ყორნის ფრთე არი!"
Verse: b       ბაგენი სამოთხეს უგავს,   თუ სთქვა: "ელვარე მზე არი!"
Verse: c       კბილნი მარგალიტს წყობილსა,   ძოწსა, აყიყსა ზიარი,
Verse: d    და   ვინც იმის შეყრას ეღირსოს,   ვეჭობ, არ მიჴვდეს ზიანი!






Strophe: 1253_[1153] 
Verse: a       ვეცხლისა მსგავსსა ტანზედა   გიშრისა თმანი ჰფენიან!..
Verse: b       ვით ზოალი და მარიხი   წმიდასა ცასა შვენიან!..
Verse: c       მისი სახე და სიტურფე   ბასტანელთ ვერ დასწერიან!..
Verse: d    და   მისებრი ტურფა მნათობი   არცა ვის ამბად სმენიან!






Strophe: 1254_[1154] 
Verse: a       თუ სთქუ̂ა: "მას შიგან მიწისა   ნაყოფი არ იპოების,
Verse: b       ჴმა-ტკბილი, სიტყუ̂ა-ნარნარი   მისებრი ვინ იშოების?!
Verse: c       მზე ბანოვანთა თავადი   მჭვრეტელთა გულსა მოების!
Verse: d    და   მაღრიბით მაშრიყამდისინ,   ზღვით ცის კიდემდის იქების!






Strophe: 1255_[1155] 
Verse: a       არ იპოების მისებრი   საწუთოს მაშვენებელი,
Verse: b       ღირსნი იმისის ნახვისა   იშვებენ მისნი მხლებელი,
Verse: c       მისთა მჭვრეტელთა საჴმილი,   ცეცხლი დაევსოს მგზებელი,
Verse: d    და   ვინც ახლავს, სიხარული აქუ̂ს,   გაუნათლდების დღე ბნელი!.."






Strophe: 1256_[1156] 
Verse: a       რა ფალავანმან ახალმან   ეს გაიგონა ქებაო,
Verse: b       დარამს უბრძანა უთუოდ   ცეცხლმა დამიწყო დებაო.
Verse: c       მერაბს ყავს ქალი ლამაზი,   მინდა როდამის ხლებაო,
Verse: d    და   ჩემს მეტმან ვერვინ შეირთის,   თუ იყოს ღ(ვ)თისა ნებაო.






Strophe: 1257_[1157] 
Verse: a       მერაბ და ცოლი იმისი   თვით ვარგან სიტურფითაო,
Verse: b       მათსა ასულსაც მართებდა   უკლები იყოს ზნითაო!
Verse: c       ზალდასტანს მიჯნურობითა   ცეცხლი მოეგზნო წვითაო,
Verse: d    და   მას აღარ უნდა სმა-ჭამა,   სიმღერა ჩანგის კვრითაო.






Strophe: 1258_[1158] 
Verse: a       ზალდასტანს მიჯნურობისა   ცეცხლი გულსა უდაღვიდა.
Verse: b       დაწვის, ძილი არა ქონდის,   სურვილითა ცრემლსა ღუ̂რიდა,
Verse: c       მერაბ შინა რა მივიდა,   მხიარული კარგა ზმიდა,
Verse: d    და   მას ტურფანი დარბაზნი აქუ̂ს,   ბანის ბანსა ვინ დასთვლიდა?






Strophe: 1259_[1159] 
Verse: a       მერაბის ცოლი პირ-მთვარე   სინდუხტ შინ დახვდა, მზე ვითა;
Verse: b       აგრევე ბანოვანთ თავი,   როდამის ქება ვთქუ̂ა ვითა!
Verse: c       სავარდეს გარეთ ზღუდეა,   მაღლად მოვლიდა, კლდე ვითა,
Verse: d    და   მას კარნი ებნეს მაგარნი,   წყარო დის, სამოთხე ვითა.






Strophe: 1260_[1160] 
Verse: a       ჩრდილნი ლამაზნი, ტურფანი,   -- მუნ იყო ხევნარიანი:
Verse: b       ნარინჯ-თურინჯნი, ნარგისნი,   იშოებოდეს იანი,
Verse: c       მრავლად დგას ვარდი და ვაშლი,   წყარონი გარე დიანი,
Verse: d    და   მუნ ავზი იყო ოქროსი,   ვით ლომი, შექნილიანი.






Strophe: 1261_[1161] 
Verse: a       ავზს შესდიოდა ფერჴთ წყალი   და პირით გამოსდიოდა;
Verse: b       მუნ ცუდ-მაშვრალი ბრუნევდის,   ვარდი, ნარგისი ცვიოდა,
Verse: c       მუშკთა აკმევდა, ამოთა   სულნელთა სული დიოდა,
Verse: d    და   პირ-მთვარესთანა მერაბ ჯდა,   სავარდეს ლხინსა ყიოდა.






Strophe: 1262_[1162] 
Verse: a       მერაბს ჴელთა ვარდის კონა   ქონდა, ლხინსა ვინ დასთვლიდა?!.
Verse: b       პირ-მზეს ქალსა ჴელი მიჰყო,   ელვარესა ღაწვს კოცნიდა.
Verse: c       მან დალოცა, ვით მართებდა,   საყუ̂არლად და კარგად ზმიდა;
Verse: d    და   მოშურნე და ავი თვალი   მოაშოროს, -- ინატრიდა!..






Strophe: 1263_[1163] 
Verse: a       შენსამცა ნებაზედ არის   საწუთროს ეტლი ღ(ვ)თისაგან!
Verse: b       ამ თვალთა, გულთა, ნათელო,   ბედნიერმცა ხარ სვისაგან!
Verse: c       მე შენთვის დია მამსურდა,   ლხინი არ მაკლდა სმისაგან,
Verse: d    და   უშენოდ არა მიამის   შენისა გონებისაგან!






Strophe: 1264_[1164] 
Verse: a       მერაბს ცოლმან საყუ̂არელმან   სინდუხტ ჰკადრა სიტყუ̂ა ასე:
Verse: b       აწ მიბრძანე, იგ ახალი   ფალავანი როგორ ნახე?!
Verse: c       ბძანეთ, გავსა მისთა გვართა,   თუ სხვა რამე დაუზრახე,
Verse: d    და   ჭკუით ანუ ასაკითა,   თქუ̂ით, რა რიგად გამოსახე?!






Strophe: 1265_[1165] 
Verse: a       მერაბ თქუ̂ა: "ბანოვართ თავო",   თუ სთქუ̂ა, "ალვისა ხე არის!"
Verse: b       სიდიდითა და ძალ-გულად   გმირს საამს უსრულე არის.
Verse: c       ტანად აზატსა საროს სჯობს   ღაწვ-ვარდი, პირად მზე არის,
Verse: d    და   ბეჭ-ბრტყელი, მკერდ-მკლავიანი,   ვით ლომი ასეთი არის!






Strophe: 1266_[1166] 
Verse: a       მკლავი ლომს უგავს, ძალ-გულად   ნიანგს არ დაედარების,
Verse: b       სხვა სადევეთა მქონები   მას ვერვინ გაედარების,
Verse: c       სიფიცხე-სიკისკასითა   ვეფხსაცა დაედარების,
Verse: d    და   უხვი გამცემი, გულ-ხსნილი   ჯომარდი ვის ეჴმარების?!.






Strophe: 1267_[1167] 
Verse: a       მოსამართლე და მოწყალე   ჭკუ̂იანი ლაშქართ მოყუ̂არე,
Verse: b       ბრძენი და წყნარი, პირ-მთვარე,   -- სიტურფით მზეს დავადარე!
Verse: c       თეთრი თმა ლალის ღაწვზედა,   მართ იაგუნდის სადარე,
Verse: d    და   მაშიგ ვერ ვპოვე მიზეზი,   ვით მზე მნათობი სადარე.






Strophe: 1268_[1168] 
Verse: a       მან დამიმადლა მე ძღვენი   ჴელ-მწიფურითა ქცევითა:
Verse: b       გამოგვასვენა გულ-ტკბილად,   გმირი შვენოდა, მზე ვითა:
Verse: c       რა წამოვედით, გვიბოძა,   -- მისი სიმრავლე ვთქუ̂ა ვითა?!.
Verse: d    და   მისით სიუხვით ჴელმწიფე,   არც ერანელი ვთქუ̂ა ვითა!..






Strophe: 1269_[1169] 
Verse: a       რა პირ-მზესა როდამს ესმა   მამისაგან მისი ქება:
Verse: b       სიკეთე და ზნე-სრულობა,   შეუვიდა ცეცხლთა დება.
Verse: c       ამას იტყუ̂ის: " მე შევირთავ,   მგონ რომ იყოს ღვთისა ნება!
Verse: d    და   თუ ღ(ვ)თისაგან დღენი მესხნენ,   ვეჭობ, მამხვდეს მისი ხლება.






Strophe: 1270_[1170] 
Verse: a       თუ მას შევირთავ, არ მინდა   ერანის დედოფალობა.
Verse: b       არც თურანელთა თავადთა   მინდოდეს მეჯუფთარობა.
Verse: c       მინდა თმა-თეთრი ზალდასტან,    პირად მზე, ალვა-ტანობა.
Verse: d    და   ქრმად არვინ მინდა მის მეტი,   რომ მამხვდეს კეისარობა!






Strophe: 1271_[1171] 
Verse: a       არც დიდისა ჴელ-მწიფისა   ფახფურისა მინდეს შვილი!..
Verse: b       ამას როდამ იგონებდა,   სევდა ჰკლევდა მეტად ხშირი,
Verse: c       ზალდასტანის გულისათვის   უჭკნებოდა მას გლახ გული,
Verse: d    და   სიყუ̂არულით ცრემლსა ღვრიდა,   აღარ ედგა, თუ სთქვა, სული!






Strophe: 1272_[1172] 
Verse: a       ნადიმი, გამოსვენება,   დავიწყდა ლხინი, შვებაო,
Verse: b       დღისით და ღამით იგონებს,   დაუწყის ცეცხლმან დებაო!
Verse: c       დედა-მამათა შიშითა   არ უნდა გაცხადებაო,
Verse: d    და   თავს იკრძალევდის, მალევდის,   ვერ ცნეს, ვინცა ქნა ხლებაო.






Strophe: 1273_[1173] 
Verse: a       მას შესაფერი თხუთმეტი   მოსამსახურე ჭკუ̂იანი --
Verse: b       დიდებულთ ცოლი და ქალი   -- ყუ̂ელაი დოვლათიანი,
Verse: c       იახლნეს მოსამსახურედ,   ტან- ალვა, პირ-მთვარიანი
Verse: d    და   მეცნიერ-გამოცდილები,   ტურფანი შუქნი მზიანი!






Strophe: 1274_[1174] 
Verse: a       ერთს დღესა ზაალის მგონე   წალკოტსა იარებოდა.
Verse: b       იგ ვითა უჭკოდ ქმნილიყო   და კართა ეფეთებოდა.
Verse: c       იქით და აქეთ იჭვრეტდა   ჭმუნვითა ებეცებოდა,
Verse: d    და   არა იცოდა რასა იქს,   მართ ვითა გარდაჴდებოდა!..






Strophe: 1275_[1175] 
Verse: a       ამ სეფე ქალშიგ ხუთნი ყუ̂ეს   მას უფრო კაამყოლანი;
Verse: b       ძიძა ყუ̂ა ერთი გამზრდელი.   ერთ-ჴელად ისხდეს ორანი.
Verse: c       მას ოთხნი თანაშეზრდილნი   სხვანი ყუ̂ეს თავის სწორანი,
Verse: d    და   იგინი გვერდსა დაისხნა,   უთხრნა სიტყუ̂ანი ორანი.






Strophe: 1276_[1176] 
Verse: a       სხვა სეფე-ქალნი ცალკე სხდეს,   როდამ ხუთთანა ჩიოდა:
Verse: b       უბრძანა: "თქუ̂ენ ჴელთ გავზრდილვარ,   თვალთაგან ცრემლი სდიოდა!
Verse: c       "რა ჭკვას მოვსულვარ, თქუ̂ენ იცით,   თუ რა მმწყენია, -- თქუ̂იოდა, --
Verse: d    და   თქუ̂ენი უნდომი არა ვქენ,   ტიროდა, გული სტკიოდა!..






Strophe: 1277_[1177] 
Verse: a       აგრევე ჩემი გამვლენი   ყოფილა საქმე თქუ̂ენია,
Verse: b       თქუნ ჩემი დასაღრეჯელი   რაცა ყოფილა, გწყენია.
Verse: c       აწ ესე ჩემგან ნათქუ̂ამი   თქუ̂ენ ხვაშიადად გსმენია.
Verse: d    და   ჴელ-მწიფეს ჩემსა მამასა   უნახავს ფალავანია.






Strophe: 1278_[1178] 
Verse: a       საამის შვილის ზაალის    რა მისგან ქება მსმენია,
Verse: b       მისითა მიჯნურობითა   გულს აღარ მოულხენია,
Verse: c       შემქნია საგონებელი,   სევდით ვერ მომისვენია,
Verse: d    და   სიყუ̂არულისა მე სევდა   გლახ გულსა გარდამფენია.






Strophe: 1279_[1179] 
Verse: a       მართ ვითა შავი ღრუბელი,   სევდა მეხვევის გარეო,
Verse: b       აროდეს უკუ-მეყრების   სიყუ̂არული მკლავს მწარეო!..
Verse: c       ნადიმი, გამოსვენება   არ მინდა მოსაჴმარეო,
Verse: d    და   მოვკუ̂დები, თუ არ მომხვდების   ზალდასტან მზისა დარეო!






Strophe: 1280_[1180] 
Verse: a       გული აბია მასთანა,   ვით ჯაჭვით, აუხსნელია,
Verse: b       გავს, -- იყოს მისგან შეკრული:   გულსა მაც დიდი სენია!
Verse: c       ეს როდამისგან იწყინეს   გამზრდელთ, თქუ̂ეს: "რა საქნელია?!
Verse: d    და   გაუკუ̂ირდათ და ეწყინათ,   თქუ̂ეს: "დასტურ შესცდა, ხელია!.."






Strophe: 1281_[1181] 
Verse: a       შემცდრისა, თვალ-ცემულისა   ლოცვა დაუწყო ყუ̂ელამან,
Verse: b       თქუ̂ეს: "ბანოვანთა თავადო,   ვისმან ვით გაქოს ენამან?!.
Verse: c       შენი სიცოცხლე, სულთა-დგმა,   გვაღირსა შენმან ლხენამან,
Verse: d    და   მამისგან მოძულებული,   თქუ̂ი, მოგანდომა ჰე რამან?!.






Strophe: 1282_[1182] 
Verse: a       ჴეწლ-მწიფეთ თქუ̂ენის სახისა   ნახატი ენატრებისა,
Verse: b       ვინ ბედნიერმან წაიღოს,   პატივი მას მიხუ̂დებისა,
Verse: c       მიუჩანს დიდად სახელად   და მას ეთაყუ̂ანებისა,
Verse: d    და   აც საფარველი ღ(ვ)თისაგან,   ვნატრით, ვინ ეღირსებისა?!.






Strophe: 1283_[1183] 
Verse: a       მაღრიბით მაშრიყამდისი   არ არის შენი დარია,
Verse: b       არც !რომით, არც ჩი -მაჩინით,   ხარ მზისა დასადარია!..
Verse: c       ჴელ-მწიფის შვილნი მართ შენთვის   საკუ̂დავად მზანი არიან,
Verse: d    და   არვინ ეკრძალვის სიკუ̂დილსა   სიცოცხლე მოუჴმარია!






Strophe: 1284_[1184] 
Verse: a       ვისცა ასმოდა სიტურფე   თქუ̂ენი, შვენება თვალადო,
Verse: b       მათ წააგიან ქონება,   გთქუ̂იან მზის დასაგვანადო!..
Verse: c       თქუ̂ენს დედ-მამასა მისციან,   თქუ̂ენის ნახვისა ქრთამადო,
Verse: d    და   შეეხვეწნიან, რომე თქუ̂ე   პირად გნახონ და თვალადო.






Strophe: 1285_[1185] 
Verse: a       შენ ჴელოვანმან მხატვარმან   ვეროდეს გაგიცადიან:
Verse: b       ელვარებისა შენისა   სახე ვერ გამოხატიან,
Verse: c       ეგე რა გაგება არის,   რა ქმარი დაგიქადიან?!.
Verse: d    და   ჴელ-მწიფეთ სხვათ უკეთესთა   თქუ̂ენ შოვნად ენატრებიან.






Strophe: 1286_[1186] 
Verse: a       თქუ̂ენსა თავსა ვინც იშოვნის,   სიხარულით აივსების!
Verse: b       შენ გიშოონ, -- არა გავა,   მათი დღეცა გარდაჴდების,
Verse: c       შარიელთა ცათა სწორთა   ზაალს ყმობაც ენატრების;
Verse: d    და   თუმც ვარგიყო მამამ მისმან   რად გააგდო? მეკუ̂ირვების!






Strophe: 1287_[1187] 
Verse: a       დედის მუცლითგან მის მეტი   არვინ შობილა ბერია.
Verse: b       მძოვრით გაზრდილი ფასკუნჯთან,   ნეტარ რა თქუ̂ენი ფერია?
Verse: c       მან რამცა კარგი იცოდეს,   ნუ გინდა, დაგვიჯერია.
Verse: d    და   მამა-თქუ̂ენს რა პასუხს გასცემ,   ჩვენ დაგვჴოცს, -- დასაჯერია.






Strophe: 1288_[1188] 
Verse: a       ამას ბრძანებს: "მე ვწუნობდი   ცისა სწორთა შარიერთა,
Verse: b       მათ ლომ-გულთა, ჴმელთ მპყრობელთა,   ჭკუ̂ით სავსეთა მეცნიერთა.
Verse: c       აწ როადამ თქუ̂ენ აცთუნეთ,   გაარეგვნეთ უფრო შტერთა,
Verse: d    და   ჩვენა გვავსებს სირცხვილითა,   გააცინებს ჩვენზედ მტერთა!"






Strophe: 1289_[1189] 
Verse: a       როდამ წარბნი შეინასკუ̂ა,   გაწყრომით ეუბნებისა:
Verse: b       "ავად გამგონნო, არ იცით,   თუ ცეცხლი ვით მედებისა!
Verse: c       ჩემი გული და გონება   ზალდასტანისთვის კუ̂დებისა!.
Verse: d    და   უწინაც გითხარ, ზაალ ქრმად   ღ(ვ)თისაგან მენატრებისა.






Strophe: 1290_[1190] 
Verse: a       თქუ̂ა თუ: ზალდასტან" სუბუქად   არვისგან იხსენებისა.
Verse: b       არცა ცოტათა თვალითა   არც ვისგან ინახებისა,
Verse: c       თუ ჴელ-მწიფეთა ლაშქარი   და განძი ექონებისა.
Verse: d    და   სჯობიან ფალავნობითა,   მე ნახვა მენატრებისა!.






Strophe: 1291_[1191] 
Verse: a       დიდსა გორჯასპის ვინ სჯობდა,   უთრუთის ძესა, გვარადო,
Verse: b       საამის სწორი ლომ-გულად,   მეომარია ძალადო,
Verse: c       თვით მამა ჩემი, მას, ბრძანებს   ვერავინა სჯობს თვალადო.
Verse: d    და   ცით ანგელოზიც მოვიდეს,   სხვა არვინ მინდა ქმარადო.






Strophe: 1292_[1192] 
Verse: a       თუმცა არ იყო ზალდასტა    დაცული განგებისაგან,
Verse: b       ათს წელს არ გაიზრდებოდა,   კლდეშიგან ფასკუნჯისაგან;
Verse: c       თეთრი თმა ნუ გჩანს აუგად,   სავსეა სიკეთისაგან!
Verse: d    და   ვიცი, ქრმად იგი მამხუ̂დების,   სიზრმად მინახავს ღ(ვ)თისაგან!






Strophe: 1293_[1193] 
Verse: a       იგ იქნების ჩემი ჯუფთი,   სხვა არ მინდა იმის მეტი,
Verse: b       არცა დიდნი ჴელ-მწიფენი,   რომე იყუ̂ნენ ცათა მჭვრეტნი,
Verse: c       ზოალმან და რომ მარიხმან   შემამადგან მათნი სვეტნი,
Verse: d    და   ზღვა და ჴმელი ჴელთა ჰქონდეს,   სხვა არ მინდა იმის მეტი".






Strophe: 1294_[1194] 
Verse: a       ამ საუბრითა დატეხნა   მან მოახლენი ყუ̂ელანი,
Verse: b       მათ შეანანა ნათქუ̂ამი,   მისკენ აუბნეს ენანი,
Verse: c       მერმითგან ჰკადრა ძიძამან:   "დასწყუ̂იტე ცრემლთა დენანი,
Verse: d    და   ბანოვანთ თავო, გვინდოდა,   შეგერთნეს შენი ფერანი!"






Strophe: 1295_[1195] 
Verse: a       თქუ̂ეს: "თვალო პატიოსანო,   ტან-საროვ, თმა-მუშკიანო,
Verse: b       რაცა შეგცოდეთ, შეგვინდევ,   ღაწვ-ლალო, პირად მზიანო!..
Verse: c       უკეთესს პატივს ვეძებდით,   ჴელ-მწიფის შვილო, სვიანო.
Verse: d    და   შეუჭირვებლად სუფევდი,   შენ ამას გინატრიანო!






Strophe: 1296_[1196] 
Verse: a       ჩვენი სული, მზეო, შენსა   ერთის თმისა ნაცუ̂ლად არი;
Verse: b       ნუღარ სჭმუნავ ამას იქით,   გული გქონდეს განახარი,
Verse: c       ნიადაგმცა სულ ბრწყინვალედ   შენ დაგიცავს სახიარი ;
Verse: d    და   მამა თქუ̂ენსაც არ ეწადოს,   ვიქთ რაც თქუ̂ენსა გულსა არი.






Strophe: 1297_[1197] 
Verse: a       რა პირ-მზესა როდამს ესმა,   საუბარნი მათგან ტკბილნი,
Verse: b       მან გაშალა ვარდის ფერი   ბაგენი და თეთრნი კბილნი,
Verse: c       გამჭვირვალსა ძოწსა გვანდა   მარგალიტნი ისხდეს ხშირნი,
Verse: d    და   სიცილისა გამოჩენით   გაუქარდეს მათნი ჭირნი.






Strophe: 1298_[1198] 
Verse: a       უბრძანა: "ჩემთვის გამზრდელნო,   კარგის ძებნელთა გხედაო!..
Verse: b       ჩემის გულისა ნათელნო,   მახარობელნო დედაო,
Verse: c       ჴელ-მწიფეს ფახფურს იმისგან   არას უკეთეს ვხედაო,
Verse: d    და   ზაალის სიყუ̂არული მკლავს,   სურვილი ზედა-ზედაო!






Strophe: 1299_[1199] 
Verse: a       ერანელს მანუჩარს მირჩევს,   მე ვეჭობ ღ(ვ)თისა ნებასა.
Verse: b       მე მირჩევია ზალდასტა    დიდის კეისრის ქრმებასა!..
Verse: c       საამის შვილი ზაალ მყუ̂ეს,   ვინ დასთუ̂ლის ჩემსა შვებასა?!.
Verse: d    და   აწ ჩემი გული იგონებს,   მოელის განკურნებასა".






Strophe: 1300_[1200] 
Verse: a       რა ძიძამან როდამისი    მხიარული ნახა პირი,
Verse: b       სიცილითა მოუბარი,   უსუბუქდა ძნელი ჭირი.
Verse: c       იგიც იქმნა მხიარული,   მოემატა დიდი ლხინი;
Verse: d    და   ვეფხივითა იგ გაჩალხდა   და დაუწყო სიტყუ̂ა ხშირი.






Strophe: 1301_[1201] 
Verse: a       ეს მოახსენა ძიძამან:   "ვიწვი ბრალითა შენითა;
Verse: b       ორს ამხანაგსა წავიტან,   ზალდასტნსა ვითხოვ ენითა;
Verse: c       ასეთს რასმე ვიქ, ყმაწვილსა   სურვილი რჯიდეს წყენითა
Verse: d    და   გაშმაგდეს, გულით გეძებდეს,   გზათა დალევდეს რბენითა.






Strophe: 1302_[1202] 
Verse: a       ასეთს საქმეს ვიქ, ზალდასტა    შენს ნახვას ინატრიდესა,
Verse: b       ჩემსა ბადესა შევაგდო,   შე სურვილი კულიდესა,
Verse: c       მართ ასრე შემოვიხვეწო,   მე მუჴლსა დამიყრიდესა,
Verse: d    და   შენისა გლახ ნახვისათვის   ცეცხლი უშრეტი სწვიდესა!..






Strophe: 1303_[1203] 
Verse: a       პირმზესა როდამს რა ესმა,   ეს დაიმადლა დიაო;
Verse: b       უბრძანა თუ: "ვით მაგას იქ,   მე სული შენგან მდგმიაო,
Verse: c       ჩემი თავი და სიცოცხლე   მე შენთვის მამინდვიაო,
Verse: d    და   შენთვის არ დავიწყალობებ,   რაც ჩემი განძი ყრიაო".






Strophe: 1304_[1204] 
Verse: a       გამზრდელსა გაზრდილისაგან   ესმნეს სიტყუ̂ანი ტკბილანი:
Verse: b       ხართ ნიადაგმცა გულ-ნათლად,   რაცა შეგცოდეთ, ვინანი!
Verse: c       კადრა თუ: "ბანოვანთ თავო   შენის სიტურფით ვინარი,
Verse: d    და   ავიმცა თვალნი და გულნი   მოგეშორების, -- ჭირანი!..






Strophe: 1305_[1205] 
Verse: a       აწ ჩვენ წავიდეთ ხუთნივე,   ვქნათ შენი საწადელია,
Verse: b       შევიდეს, გახსნეს მაფრაშა   ჩაიცვეს ტან-საცმელია,
Verse: c       მოეწყუ̂ნეს სამკაულითა,   ვითა აშიყთა ჴელია,
Verse: d    და   ვით ქაჯთა გამოიარეს,   მიაქუ̂სთ, რაც სახიბლველია...






Strophe: 1306_[1206] 
Verse: a       ვარდისა ყუ̂ავილის ჟამსა   ზაალ წყლის პირსა დგებოდა,
Verse: b       ია-ვარდი და ნარგისი,   სუმბული ხშირად ჩნდებოდა,
Verse: c       სურნელი სული დიოდა,   მნახავთა იამებოდა!..
Verse: d    და   ეს პირ-მთვარენი მუნ კრეფდეს,   სად ზაალ იაზრებოდა.






Strophe: 1307_[1207] 
Verse: a       იგი მაღალი ტან-სარო   მუნ იყო გვირგვინიანი,
Verse: b       აჯისა ტახტსა ზედა ჯდა   გულ-ლომი, პირად მზიანი,
Verse: c       როდამის სიყუ̂არულითა   ჭკნებოდა, ვითა იანი,
Verse: d    და   მას იგონებდა, იკითხავ,   გული აქუ̂ს მას ნაღვლიანი.






Strophe: 1308_[1208] 
Verse: a       მათ ზაალდასტან იკითხავს:   "ის რა ქალნია, რომელნი
Verse: b       მულღანზარშიგან დგებიან,   არიან ვარდის მდომელნი?"
Verse: c       მან ფალავანი გაგზავნა   იმისი წინა მდგომელი,
Verse: d    და   საამის გაზრდილი იყო,   რედაქ მას ერქვა, რომელი.






Strophe: 1309_[1209] 
Verse: a       შეიგნა მათი ამბავი,   ფიცხლად მოვიდა რბენითა,
Verse: b       მან მოახსენა: "ჯენდარო,   გული შეიქმნა ლხენითა!..
Verse: c       ქვაბულისტანით მოსრულნი   ვარდის მკრეფელად ვცნენითა,
Verse: d    და   მერაბის ასულისანი,   არიან ვარდის ფერითა!






Strophe: 1310_[1210] 
Verse: a       მათი წესია -- ამ ჟამსა   ამ ჭალაშიგან დგებიან,
Verse: b       აწე თქუ̂ენითა რიდითა   აქა ვერ გამოჩნდებიან,
Verse: c       ესენი ვარდის საკრეფად   მულღანზარს იარებიან.
Verse: d    და   ზაალ ჩამოვა ტახტითა,   ლხინითა აივსებიან!






Strophe: 1311_[1211] 
Verse: a       რედაქს უბრძანა: "წავიდეთ   მათთანა მშვილდ-ისრიანი!
Verse: b       მან ჩამოიხუ̂ნა ისარნი,   ზაალის მშვილდი ძლიერნი.
Verse: c       გეზი თავ-შეშა აიღო   იმა ქალთაკენ დიანი.
Verse: d    და   სარტყელსა კალთა ჩაიპყრა,   წავიდა ზაალ ჭკუ̂იანი.






Strophe: 1312_[1212] 
Verse: a       სახელ-მწიფოთა ქუდითა   ზაალ იმათკენ დგებოდა,
Verse: b       თეთრი თმა ლალისა ფერთა   ღაწვთ ზედა უშვენდებოდა,
Verse: c       ვით იაგუნდის გვირგვინი,   მართ ასრე მოუჴდებოდა,
Verse: d    და   ვეფხურის ქცევით წავიდა,   ქალთაკენ იარებოდა.






Strophe: 1313_[1213] 
Verse: a       წყლის პირსა იჯდა ოყარი,   ზაალის თვალი სწვდებოდა,
Verse: b       მან მშვილდ-ისარი ითხოვა,   უზომოდ იამებოდა.
Verse: c       რედაქ მოართვა, ვიდრემდის   ფრინველი გაფრინდებოდა,
Verse: d    და   რა ფალავანმან შესტყორცა,   ოყარი მუნ მოკუ̂დებოდა.






Strophe: 1314_[1214] 
Verse: a       ის ისარი და ოყარი   ქალთ წინ დაეცა შორითა;
Verse: b       ფიცხლად გაიქცა, აიღო   რედაქ, წავიდა რბოლითა;
Verse: c       ვითამც არ იცის, ძიძამან   ამბავი ჰკითხა ჭორითა,
Verse: d    და   ტყუილად ჰკითხავს, აავსო   საგონებლითა ორითა:






Strophe: 1315_[1215] 
Verse: a       ძიძამ თქუ̂ა: "რასთვის აგვავსნა   ამა ფრინვლისა ბრალითა?"
Verse: b       რედაქ თქუ̂ა: "არ იხსენების   აგრე სუბუქად თვალითა:
Verse: c       თუ მკითხავთ, არის ჯენდარი   და ფალავანი გვარითა,
Verse: d    და   არის ნიმროზის პატრონი,   მუნა ჴელ-მწიფობს ამითა.






Strophe: 1316_[1216] 
Verse: a       დიდის საამის შვილია,   სუბუქად ვინ ახსენებსა?
Verse: b       მბრუნავი ეტლი მას ზედა   ჩრდილსა ვერ დააყენებსა,
Verse: c       ტანად და თვალადობითა   სხვას ვერვინ დაადარებსა,
Verse: d    და   სხვა სიკეთითა მისებრი   არ არის ყოვლსა არებსა.






Strophe: 1317_[1217] 
Verse: a       გამზრდელმან უთხრა: "ეგ ქება   ტყუილად მოიჴმარეო,
Verse: b       შენითა პატრონობითა   დია ზე აიყუ̂ანეო,
Verse: c       რადგან ეგ მოგწონებია   და მისი ქება ბრძანეო,
Verse: d    და   ნუ აქებ, ყოლე ვერ არის   ჩვენის პატრონის დარეო!..






Strophe: 1318_[1218] 
Verse: a       პატრონი ჩვენი გენახა,   უქებდი თვალადებასა!
Verse: b       სიკეთე დაგვიწყდებოდა,   ვისსა აწ იტყუ̂ი ქებასა;
Verse: c       ამაზედ რედაქ გაკუ̂ირდა,   იქს დიდსა გაცინებასა,
Verse: d    და   ზალდასტან პირის-პირ უჭვრეტს,   იქმოდა გაკუ̂ირვებასა:






Strophe: 1319_[1219] 
Verse: a       "პირ-მზის მზემან, სუფევამან,   ჰგავს ედემით აღმოსრულსა,
Verse: b       ალვის მორჩსა ტანად სრულსა,   აზატს საროს დანერგულსა,
Verse: c       სამოთხისა ტკბილს ნაყოფსა,   ვარდის წყალსა, ხეს სურნელსა,
Verse: d    და   ყორნის ფრთენი ზედა შვენის   ბროლის მსგავსსა ტურფას ყელსა!






Strophe: 1320_[1220] 
Verse: a       თავზედა შვენის გრუზი თმა   მას ტურფად გამოსახულსა,
Verse: b       ხოსროულსა გავს ზარადსა   ერთმანერთს გამოხლათულსა,
Verse: c       ბროლის ფიქლისა მსგავსია,   მოსწონს იგ მისსა მნახულსა,
Verse: d    და   გიშრისა ტბათა წამწამნი   შვენიან გამოხატულსა!






Strophe: 1321_[1221] 
Verse: a       მისთვის ხელ-ქმნილთა გულისა   მლახვრელი ღაწვ-ლალი არი,
Verse: b       ყირმიზსა იაგუნდსა გავს,   ელვარე პირად მზე არი,
Verse: c       ძოწ-მარგალიტთა მსგავსია,   ლხინად შეხედვა კმა არი,
Verse: d    და   სიტყუ̂ა-ლამაზი, შაქარი...   ნარნარი მისი ჴმა არი!






Strophe: 1322_[1222] 
Verse: a       მუშკსა-ამბარსა სჯობია   სულისა სურნელებითა,
Verse: b       ღ(ვ)თის ეტლით დაბადებული   იგ ბედნიერი ბედითა,
Verse: c       ტან-ალვა, ასაკიანი.   ვიშვებთ მისითა ხლებითა.
Verse: d    და   მას პირ-მთვარესა ვინც ახლავს,   არ გაეყრების ნებითა!






Strophe: 1323_[1223] 
Verse: a       რა რედაქს რუადამისი    ძიძისგა ესმა ქებაო,
Verse: b       თქუ̂ა: "მახარობლად მობრუნდა,   იქნა ზაალის ნებაო!"
Verse: c       ზაალ თქუ̂ა: "აქათით ვნახე   იმ დიაცთ გაცინებაო!"
Verse: d    და   რედაქ იკადრა: "მიკუ̂ირდა   მე ტკბილად მოუბრებაო!"






Strophe: 1324_[1224] 
Verse: a       თქუ̂ა: "პირ-მზისა როდამისა    პირ-მთვარენი ვნახენ ქალნი,
Verse: b       ჩემს დღეშიგან უტურფესნი   არ მინახავს სეფე-ქალნი!.."
Verse: c       ძიძის თქმულნი მოახსენა,   ზაალს ქონდა მათკენ თვალნი.
Verse: d    და   როდამისა ქება ჰკადრეს,   სიყუ̂არულის სწვიდეს ალნი!






Strophe: 1325_[1225] 
Verse: a       უბრძანა: "აქა მოასხი,   რედაქ წავიდა რბენითა,
Verse: b       ზაალს გამზრდელი უწვია   ტკბილ-მოუბარი ენითა:
Verse: c       "მზის მოახლენო, წამოდით,   ზალდასტანს იახლენითა,
Verse: d    და   პატრონი ჩემი მიგელის,   სწრაფობს ნახვითა თქუ̂ენითა!"






Strophe: 1326_[1226] 
Verse: a       ძიძა ფიცხლა დამორჩილდა,   გააპირა მისი ხლება,
Verse: b       უთხრა მისთა მოახლეთა:   როდამისა" იქმნა ნება:
Verse: c       ზაალ ბადეს შემოვიგდოთ,   მოგვხუ̂და ღ(ვ)თითა გამარჯვება!
Verse: d    და   ტახტსა მჯდომსა ზაალდასტანს,    მიდგეს, ჰკადრეს თაყუ̂ანება.






Strophe: 1327_[1227] 
Verse: a       ძიძამან ზაალ დალოცა,   ქება შეასხა ენითა:
Verse: b       "სახელოვანთა გვარი ხარ,   ლომ-ნაკუ̂თად, გაქო მე ვითა?!.
Verse: c       კურთხეულმც არის მიზეზი,   შენს ნახვას ვეღირსენითა!
Verse: d    და   ჩვენ გამოგვგზავნა რუადამ,    აქ ვარდნი დავკრიფენითა.






Strophe: 1328_[1228] 
Verse: a       პირ-მზემ როდამ ვარდის კრეფად,   გამოგვგზავნა აქა, ვნახეთ
Verse: b       მნათობი და პირ-წითელი   იაგუნდი... გამოგსახეთ:
Verse: c       პატიოსანს მარგალიტსა   ჩვენ სიტურფით დაგასახეთ,
Verse: d    და   ჩვენ გვიჩვენა ვარდის ხემან   სამოთხისა ხისა სახეთ!.."






Strophe: 1329_[1229] 
Verse: a       ზაალს გულსა შიგან აზრი   შეუვიდა მეტად დია.
Verse: b       მხიარული იხარებდა,   იცის, როდამს მონდომია.
Verse: c       ნახვად გამოუგზავნია,   პატრონი ყავს პირად მზია,
Verse: d    და   ჩემად ნახვად აქ მოსულან,   მიხარიან მეტად დია!






Strophe: 1330_[1230] 
Verse: a       ქალთ აგრე ჰკითხა: "ვინ არის   იგი პატრონი თქუ̂ენია?
Verse: b       რომელსა აქებთ უებროდ,   მე ქება მამისმენია?"
Verse: c       ძიძამან ჰკადრა ზალდასტანს:    "ტურფა პატრონი ჩვენია,
Verse: d    და   რომლისა სწორი ვერ არის   ბრწყინვალე მზისა წვერია.






Strophe: 1331_[1231] 
Verse: a       აღმოსავლეთით დასავლეთს   როდამს ვინ დაედარების?!.
Verse: b       რომს, მაშრიყს, მაღრიბს, ჩინ-მაჩინს    ვერავინ ეჯუფთარების:
Verse: c       მის სახეზედან მხატვარსა   ჴელი არ მოეჴმარების,
Verse: d    და   მისის პირისა ციმციმით   ბრძენს ჭკუა შეეცვალების!"






Strophe: 1332_[1232] 
Verse: a       რა ძიძამან ესე ქება   ზაალს კადრა საუბრითა,
Verse: b       ზაალ უთხრა: "მას მიჩვენებ,   შენ რაგინდა, თუ სად ვითა?!"
Verse: c       უთხრა: "მოდეგ კოშკის ძირსა   ერთის ყმით და საგდებლითა,
Verse: d    და   წითელ-ყვითლით ნაგებია   სარო მეჯვად არღავნითა.






Strophe: 1333_[1233] 
Verse: a       რა იქ მოხვიდე, ბურჯზედა   გარდაგდე საგდებელია,
Verse: b       თუ იმაზედა გამოხვალ,   ნახო რუადამ შენია,
Verse: c       უსასყიდლოსა გუარსა   მაში მოკიდა ჴელია,
Verse: d    და   სხვა არა ღონე იქნების,   მართ ამის მეტი, ჩუ̂ენია?..






Strophe: 1334_[1234] 
Verse: a       რა ნახო, მოგეწონების   მჭუ̂რეტთა მიმცემი ლხინისა.
Verse: b       აწ ჩემგან მოხსენებული,   დამავიწყები ჭირისა!..
Verse: c       ზაალ უბოძა ბეჭედი   რედაქს საჭურჭლის ძვირისა,
Verse: d    და   "წადი და გახსენ ზანდუკი,   გაცემად ოქროს მილისა!..






Strophe: 1335_[1235] 
Verse: a       ოქროს ტაბაკზედ დაყარე   თვალ-მარგალიტი რჩეული,
Verse: b       ხუთთავე ტანისამოსი   და რიდე გამორჩეული,
Verse: c       ტყავი ამ უფროსისათვის   საპირე ოქრო-ფრქვეული,
Verse: d    და   წადი და აქა მომართვი   თვალ-გოარითა ცვრეული!"






Strophe: 1336_[1236] 
Verse: a       რედაქ და ხაზინადარი   წავიდეს მალე ვლიდესა.
Verse: b       უბოძა თავის თავისად   იგ ტანსა ჩაიცმიდესა,
Verse: a       აიღეს თვალ-მარგალიტი,   მანდილსა გამოკუ̂რიდესა,
Verse: d    და   ეთაყუ̂ანეს და წავიდეს,   ზალდასტან დალოცვიდესა.






Strophe: 1337_[1237] 
Verse: a       წავიდეს, ციხეს მიმართეს   კარის დაჯრისა დროსაო,
Verse: c       მათ ციხის თავი გაუწყრა,   ვერ მიხუ̂და სააზროსაო:
Verse: b       "რომე აწ კარი გავაღოთ,   რა უთხრა ჴელ-მწიფესაო?!"
Verse: d    და   რას ეტყუ̂ით, რას მოახსენებთ,   სადა ყოფილხართ დღესაო?!.






Strophe: 1338_[1238] 
Verse: a       ამა ლაშქართა რა უთხრათ,   რომ გარე შემოგვდგომია?!"
Verse: c       მათ ასრე უთხრეს: "ჩვენ აქა   არა ლაშქარი გვგონია,
Verse: b       სავარდეს შიგა ვიყავით   გულ-ბანავშისა მდომია,
Verse: d    და   ვარდი მოვკრიფეთ, უჩვენეს   ჴელ-მანდილს გამოკრულია.






Strophe: 1339_[1239] 
Verse: a       ჴელთ ქონდათ ფიცხლავ შევიდნეს   ვარდი და ვარდის შტოები,
Verse: c       პირ-მზესა როდამს იახლნეს,   აღარ აცალეს დროები.
Verse: b       თვალ-მარგალიტი დაუდვეს   არვისგან სააზროები,
Verse: d    და   კადრეს: "თუ ნიშნად კმა არის,   ჩვენ ვართ ამისი მშოები".






Strophe: 1340_[1240] 
Verse: a       როდამ ჰკითხევდა: "არისცა   რომე იტყოდეს ქებასა?!"
Verse: c       აწ ენოვანი ძიძაი   იკადრებს მოხსენებასა:
Verse: b       "ბანოვანთ თავო, ასაკად   ვინ იტყუ̂ის მის შვენებასა?!.
Verse: d    და   იმისი სწორი ვერ ვნახეთ,   რა ვეღირსენით ხლებასა!






Strophe: 1341_[1241] 
Verse: a       მე რომ ვიცი, იმ ფალავნის   სწორი ვერვის იქნებისა:
Verse: c       მომწონს სიტურფე, ასაკი   იმა მკერდ-მკლავიანისა,
Verse: b       ნაკუ̂თი ვერ ვნახე მისებრივ   ნიმროზელ-=ერანელისა,
Verse: d    და   ქვაბულისტანით ვინ არის   მსგავსი მის ფალავანისა?!






Strophe: 1342_[1242] 
Verse: a       დიდსა საამსა უფროა   უმაღლე ბეჭ-ბრტყელიანი,
Verse: c       პირი გავსილსა მთვარესა   უტურფე, ღაწვ- ალიანი,
Verse: b       დიადი რამე გვიბოძა,   არის ჯომარდი ჭკუ̂იანი,
Verse: d    და   ვითა შენ გეფერებოდა,   აგეთი ქება ვთქუ̂იანი.






Strophe: 1343_[1243] 
Verse: a       ჩვენ თქუ̂ენი ქება ვიკადრეთ,   გავამიჯნურეთ დიაო:
Verse: c       აწვე გამოჭრას ლამოდა   ლომ-გული, პირად მზიაო,
Verse: a       მან ესე ყუ̂ელა გვიბოძა,   რაც აქა თვალი ყრიაო,
Verse: d    და   შემოგვეხვეწა შენისა   ნახვისა მონატრიაო






Strophe: 1344_[1244] 
Verse: a       თუ: "ვითა როდამს მიჩვენებთ,   მაშინ იქთ ჩემსა ნებასა,
Verse: b       მე მაშინ თქვენთვის არა ვიქ   სულისა დაწყალებასა!"
Verse: c       ვით გაზაფხულის ღრუბელი,   იქმოდა იგ უხვებასა,
Verse: d    და   დიდსა ნარიმანს, საამს, სჯობს,   ამეტებს მამაცობასა.






Strophe: 1345_[1245] 
Verse: a       მამაცის კაცის სიტურფე   მის მეტი არ იქმნებისა:
Verse: b       მის თავით მისი თეთრი თმა   გვირგვინსა ედარებისა.
Verse: c       ხუთკაპოეტსა ქორსა გავს,   დოლბანდს ვით მოუჴდებისა,
Verse: d    და   ჩვენ თქუ̂ენი ნახვა უქადეთ,   თქუ̂ენ როგორ გეწადებისა?!.






Strophe: 1346_[1246] 
Verse: a       გაღიმდა პირ-მზე როადამ,    ესმა ეს ნაუბრებია.
Verse: b       გავს იაგუნდსა ყირმიზსა,   შიგ მარგალიტი ხლებია,
Verse: c       უბრძანა: "ქენით ამას ღამ,   რაცა თქუ̂ენ გიქადებია,
Verse: d    და   თუ არ უტყუოთ, მან მოგცესთ,   რასაც იგ დაგპირებია".






Strophe: 1347_[1247] 
Verse: a       გამზრდელმან მუშკი, ღალია   ქმნა მელნად შეზავებული,
Verse: b       მან ტკბილი წიგნი მისწერა   ზაალის საამებელი:
Verse: c       "ლომ-გულის საამის შვილო,   აწ ნუ გაქუ̂ს საყოვნებელი.
Verse: d    და   შენ აღგისრულდა ყოველი   გულისა საწადებელი.






Strophe: 1348_[1248] 
Verse: a       წამოდი, ამას ღამევე   გაჩვენოთ მსგავსი მთვარისა,
Verse: b       შენითა სიყუ̂არულითა,   სურვილით სავსე არისა,
Verse: c       აქ ნახე მსგავსი მთვარისა   და მზისა დასადარისა,
Verse: d    და   სავსეა სურნელებითა   ღალია მუშკ-ამბარისა.






Strophe: 1349_[1249] 
Verse: a       რა დაბეჭდული ეს წიგნი   ზალდასტანს მისცა მონამან,
Verse: b       თქუ̂ა: "გამოგზავნა ეს წიგნი   გამზრდელმან, შემაგონამან:
Verse: c       ფერჴი რა მისწყდა, წავიდა   და რედაქს გააგონა მან,
Verse: d    და   მან ხვაშიადად იფიცა   ახალმან ვარდის კონამან.






Strophe: 1350_[1250] 
Verse: a       საქუ̂ეითოდ შეეკაზმა,   ჯაჭუ̂-პერანგი ტანსა ვნახე,
Verse: b       მშვილდ-ისარი თან წაიღო,   ოქროს ლახტი ზროხის სახე,
Verse: c       ჴელთ აიღო საგდებელი,   გაემართა მტერთა მახე,
Verse: d    და   რედაქ თანა წაიტანა,   ერდგულობა მისიც ნახე!..






Strophe: 1351_[1251] 
Verse: a       ფიცხლად წავიდა იდუმალ,   არვისგან იაზრებოდა,
Verse: b       ციხისა კარი დაჯრილი,   ეს ძირსა მიუდგებოდა;
Verse: c       გამზდლისგან დარიგებული   ქალი კოშკს წამოდგებოდა.
Verse: d    და   დასტან და რედაქ ძირს იდგეს,   სხვა არვინ იახლებოდა.






Strophe: 1352_[1252] 
Verse: a       ქალმან რა ნახა, წავიდა,   გამზრდელს აცნობა რბენითა:
Verse: b       კოშკი დგას ტურფა, დარბაზნი   ლამაზ ნახატი ფერითა!
Verse: c       ოქროს მელნითა ნაწერი   და ლაჟვარდითა ჭრელითა,
Verse: d    და   სტავრითა გარ მოხვეული...   კაცი ვერ აქებს ენითა!..






Strophe: 1353_[1253] 
Verse: a       სტავრითა მოფარდაგული,   ოქსინოს საფენებითა,
Verse: b       აბრეშუმისა ორხოვა   დაფინეს, დასხდეს შვებითა.
Verse: c       მტევან-მტევანად დაჰკიდეს   თვალ-მარგალიტი ხლებითა,
Verse: d    და   იაგუნდი და ზურმუხტი,   ლალი ჩნდის განჭვირვებითა.






Strophe: 1354_[1254] 
Verse: a       გამზრდელი დასტანს წაადგა,   იგ იყო ზღუდის ძირსაო;
Verse: b       თავს მუშკი გარდააყარა,   ვინ დასთუ̂ლის მათსა ლხინსაო?!.
Verse: c       მან საგდებელი შესტყორცა   მოაბა ბურჯის ძირსაო,
Verse: d    და   ეტლისა მსგავსად გავიდა,   სხვას შეუძლია ვისაო?!.






Strophe: 1355_[1255] 
Verse: a       ძიძამან ზაალ დალოცა,   გულ-ტკბილად ეუბნებისა:
Verse: b       "ლომ-გულო, ღ(ვ)თისა წყალობა   ნურ ოდეს მოგეშლებისა!..
Verse: c       მზის შუქისათვის გარჯილხარ,   იქნა თქუ̂ენისა ნებისა,
Verse: d    და   მე თქუ̂ენი ნახვა მიამა,   თუ ჩემგან იკადრებისა!"






Strophe: 1356_[1256] 
Verse: a       მადლი უბრძანა ძიძასა   ზალდასტან, ეუბნებოდა:
Verse: b       "შენ ვალი დამდევ, მუქაფა   ღვთივ ჩემგან გარდიჴდებოდა,
Verse: c       რედაქ გავიდა, მიმართა,   -- ვინ მზესა ედარებოდა!
Verse: d    და   როადამ ნახვას ირცხოდა,   მაგრამ რაღამცა ჴდებოდა?!.






Strophe: 1357_[1257] 
Verse: a       რა ზალდასტან შინ შევიდა,   ქალი ტახტით ჩამოვიდა,
Verse: b       საფადარსა ეთაყუ̂ანა,   მას სურვილი მისი კუ̂ლიდა,
Verse: c       ზაალ, ჴელი პირს ამოსდვა,   ელვარეთა ღაწუ̂თ კოცნიდა,
Verse: d    და   ბროლის ყელსა მოეხვია,   სიხარულსა ვინ დასთუ̂ლიდა?!.






Strophe: 1358_[1258] 
Verse: a       ის ნამეტნავად მოსწონდა   ტან-ალვა, მსგავსი საროსა!
Verse: b       თმა-მუშკი, ღაწუ̂-ლალიანი,   მნათობთა დასადაროსა,
Verse: c       თვალ-მარგალიტნი ტახტსა სხდეს,   სურნელს აკმევდეს ამოსა,
Verse: d    და   შუქი ბროლისა ყელს ადგა   ტურფათა დასაგვანოსა.






Strophe: 1359_[1259] 
Verse: a       ვარდის ფურცელთა ბაგეთა   გავს მარგალიტი წყობილი;
Verse: b       ვით ვეცხლის შუბლსა, ფიქალსა   უჭუ̂რეტს ზალდასტან ჴმობილი:
Verse: c       შავნი გიშრისა თვალ-წარბნი   როდამს შვენოდა წყობილი,
Verse: d    და   ელვარეთ კავთგან დაერჭო   ზაალს ლახვარი სობილი.






Strophe: 1360_[1260] 
Verse: a       ზაალ შეფრფინვით უჭუ̂რეტდა,   სახე არ გაეცდებოდა,
Verse: b       მოიღეს სასმელ-საჭმელი,   რაცა მათ ეფერებოდა.
Verse: c       ოქრო-ქსოვილის სარტყლები   მონათა მოუჴდებოდა,
Verse: d    და   სამკაულითა მოერთუ̂ნეს,   რაც სეფე-ქალნი ხლებოდა.






Strophe: 1361_[1261] 
Verse: a       ზაალ და როდამ იშვებდეს,   ერთმანერთისა ხვევითა.
Verse: b       მათ ერთმანერთი დაჰკოცნეს,   ორნივ მნათობნი, მზე-ვითა!..
Verse: c       მათ ერთობ ისიყუ̂არულეს,   ისხდეს, ალვისა ხე ვითა,
Verse: d    და   მუნ ცოლ-ქრმობასა შეპირდეს,   ფიცის სიმტკიცე ვთქუ̂ა ვითა?!.






Strophe: 1362_[1262] 
Verse: a       ერთმანერთს არა დააკლეს   ერთის საქმისა მეტია.
Verse: b       ზაალ ერთობ-ღა დაითრო,   გაჴდა, მართ ვითა რეტია.
Verse: c       ჰკლავს როდამისა სურვილი,   თვალი ვერ მოუსხლეტია,
Verse: d    და   მან დღე და ღამე შეჰფიცა,   არის მზის შენამჭვრეტია!






Strophe: 1363_[1263] 
Verse: a       ზაალ შეჰფიცა: "მზისა და   მთვარისა დამბადებელმან,
Verse: b       ზაფხულისა და ზამთრისა   საწუთოს მამყარებელმან,
Verse: c       სხვა არვინ მინდა შენს მეტი,   ვინ ვაქო შენმა მქებელმან?!
Verse: d    და   შენისა სიყვარულისა   მე დამწვა ცეცხლმან მგზებელმან!






Strophe: 1364_[1264] 
Verse: a       დაუვიწყებლად მიყუ̂არდე,   მქონდეს სურვილი შენია.
Verse: b       მე არ მინდოდეს სხვა ცოლი,   რომ მამხუ̂დეს ორნი მზენია.
Verse: c       მან ფალავანმან მამამან,   მგონ, მოგვცეს სავარდენია,
Verse: d    და   წესისა ებრად შეგვყარნეს,   ეს ჩვენგან სააზრენია.






Strophe: 1365_[1265] 
Verse: a       მერმე როადამ შეჰფიცა   ფიცითა საშინელითა:
Verse: b       "საწუთროს დამბადებელმან,   არ გეფერები ენითა:
Verse: c       ეს გული გაუყრელად გაქუ̂ს,   ვიწვი ცეცხლითა შენითა!..
Verse: d    და   არ გაგეყარო ცოცხალი,   შენ გახლდე შუქთა ფენითა.






Strophe: 1366_[1266] 
Verse: a       რომე ზეცით ანგელოზი   ჩამოვიდეს ჩემად ქმარად,
Verse: b       სიყუ̂არული არ დამვიწყდეს   და მე ვიყო შენს ამარად,
Verse: c       ამა ფიცსა გაგითავებ.   არვინ მიჩნდეს შენად დარად!"
Verse: d    და   ცისკრის ჟმამდის ერთმან ერთსა   ეს ეუბნეს გასახარად.






Strophe: 1367_[1267] 
Verse: a       ადგა ზალდასტან. ორთავე   ცეცხლმან დაუწყო დებაო.
Verse: b       ტურფამ მოყმემან გამოვლო,   აქუ̂ს იმედისა დებაო,
Verse: c       მან საგდებელი ჩაუშვა,   რედაქ ჩაგზავნა ზედაო,
Verse: d    და   აწ მერმე თვითან გარდუშვა,   ვით ვაკეს ჩაირბენდაო.






Strophe: 1368_[1268] 
Verse: a       ძიძამან მათ საგდებელი   მოუხსნა, ჩააგდებინა.
Verse: b       აიღეს სადგომს მივიდნეს,   არავის ააზრებინა,
Verse: c       მისთ შინაურთა უბრძანა   -- საწოლი დააგებინა,
Verse: d    და   ტირის, როდამის სურვილმან   საწუთრო აარმებინა!






Strophe: 1369_[1269] 
Verse: a       დილასა რა მზე მოვიდა,   საწუთრო დააშვენაო,
Verse: b       განათლდა ყოვლი ქუ̂ეყანა,   შუქმა დაუწვო ფენაო.
Verse: c       ადგა ზალდასტან, ტახტს დაჯდა,   პირად მზე, ლამაზ-ენაო,
Verse: d    და   ბოლუქ-ბოლუქად ლაშქარმან   მისკენ დაიწყო დენაო.






Strophe: 1370_[1270] 
Verse: a       სადარბაზებლად მოვიდენ,   იქმონენ თაყუ̂ანებასა.
Verse: b       უბრძანა თავადთ დასხდომა.   ვინ ღირსა მათსა ხლებასა?!.
Verse: c       გამართეს დიდი ნადიმი,   ყუ̂ელა იქს გახარებასა;
Verse: d    და   მომღერალნი და მუტრიბნი...   ჩანგი იქს ჴმისა ღებასა.






Strophe: 1371_[1271] 
Verse: a       სამიჯნუროსა შაირსა   ათქმევდა, აამებინა,
Verse: b       გამოუსვენა ლაშქართა   სული არ დააღებინა.
Verse: c       ზაალ რუადამს იგონებს,   არც ღამით ძილი ეძინა,
Verse: d    და   ინატრის: "ნეტამცა ვინ მე   შენს თავსა მაახლებინა!.."






Strophe: 1372_[1272] 
Verse: a       თავს ეუბნების თუ: "გულსა   ნუ მისცემ შეჭირვებასა!
Verse: b       ფრინველ-ჯინჭველი დაბადა,   იქმონენ ღ(ვ)თისა ნებასა,
Verse: c       ყოველი თესლად თესლადი   მოელის აშენებასა.
Verse: d    და   მე მარტო ვერას კარგსა ვიქ,   ღ(ვ)თით ველი გამარჯვებასა!






Strophe: 1373_[1273] 
Verse: a       რაც მახსენები დარჩების,   ვინცა უჯუფთო არისა,
Verse: b       ყოველი სული მოძრავი   ღ(ვ)თისაგან შველას ელისა.
Verse: c       საწუთრო საკუ̂ირველებით   აავსო მრავალ-ფერითა,
Verse: d    და   კაცი ჭკუ̂ით-მეცნიერებით   შეამკო ტურფა ენითა.






Strophe: 1374_[1274] 
Verse: a       ჴმელთ ზედა პილო დაბადა,   ჯინჭველი რა სარებია,
Verse: b       ჰაერთა შინა ორბი და   ლივლივით მოძრავებია.
Verse: c       ზღვაშიგან კიბორჩხალებილ,   თევზი და ნიანგებია.
Verse: d    და   გორჯასპის იმ ფალავანსა   აქ მამა ჩემი ხლებია.






Strophe: 1375_[1275] 
Verse: a       ჴელ-მწიფეთ წინა მდგომელი   გამოჩენილი ყმობისა.
Verse: b       მის წელთათ გამოსრული ვარ,   რა მძეს პატივი შობისა!..
Verse: c       ღ(ვ)თის შეწევნითა, იმედი   მაქუ̂ს ჩემის ფალავნობისა,
Verse: d    და   შესაფერს ცოლსა მიბოძებს,   რუადამ მეგონებისა.






Strophe: 1376_[1276] 
Verse: a       განგებამან იპრიანოს,   მამხუ̂დეს რუადამ ჩემიო,
Verse: b       ჩვენის თესლისა ნაყოფად   დანერგოს ალვის ხენიო.
Verse: c       ჩვენგან იადგრად დარჩების,   მრქუ̂იან შობითგან ბერიო.
Verse: d    და   მას ღამე ყოელ იგონებს,   არის ცრემლისა მღუ̂რელიო.






Strophe: 1377_[1277] 
Verse: a       რა ღამემ შავი შარისა   პერანგი დაიხიაო,
Verse: b       ლალისა ფერი დროშები   ამართეს, ბრწყინავს: "მზეაო!"
Verse: c       ზაალ ადგა და პირს იბანს,   ჰგვანდა: "ალვისა ხეაო!"
Verse: d    და   მისთა თავადთა ვაზირთა   მოსწონდათ მისი ზნეაო.






Strophe: 1378_[1278] 
Verse: a       იჴმნა იმისნი ვაზირნი,   არიან მისნი მხლებელნი,
Verse: b       უთხრა: "საწუთროს ნახულნო,   ხართ ჩემი მაამებელნი,
Verse: c       გასმიათ ვისმე უჯუფთად   ნაყოფის გამომღებელნი,
Verse: d    და   მერაბის ასულისანი   პირველ იყუ̂ენით მქებელნი.






Strophe: 1379_[1279] 
Verse: a       პირველ მესმა თქუ̂ენგან ქება,   და ჩამეგზნა გულსა ალნი.
Verse: b       მასუკანით მულღანზარში    მოსრულიყვნეს მისნი ქალნი.
Verse: c       იგ ვარდისა ყუ̂ავილს ჰკრეფდეს,   ვერ მოვსხლიტე ჭუ̂რეტით თვალნი.
Verse: d    და   პატრონისა მაქებელნი   რედაქ აქო სეფე-ქალნი.






Strophe: 1380_[1280] 
Verse: a       იგ რედაქს გაეკამათნეს   უცხოთა საუბარითა,
Verse: b       მან თქუ̂ა თუ: "შენი პატრონი   ვერ არის ჩვენის დარითა!
Verse: c       აღარვინ მოგეწონების,   რა ნახავ მზისა გვანითა,
Verse: d    და   მე ვკითხე, ყუ̂ელა მიამბო,   ცრემლი გაუშვი თვალითა.






Strophe: 1381_[1281] 
Verse: a       მე ვჰკითხე, პირველისაგან   უფრო იტყოდა ქებასა.
Verse: b       მისით ქებითა იქმოდეს   ის ჩემსა გაახლებასა:
Verse: c       სხვა არა შემჭირდებოდა,   ცეცხლმან მიმატა გზებასა,
Verse: d    და   ბნელსა ღამესა ქვეითი,   ვიქმოდი მისკენ რებასა.






Strophe: 1382_[1282] 
Verse: a       მე რედაქ თან წავიტანე,   მასთან წავედით რბენითა.
Verse: b       შევსტყორცე, ბურჯსა მოვაბი,   ზედ გაველ საგდებელითა.
Verse: c       რა ვნახე პირმზე რუადამ,    გავჴე ცნობითა ხელითა,
Verse: d    და   ტანი აზატსა საროსა   უგავს მზის შუქთა ფენითა.






Strophe: 1383_[1283] 
Verse: a       პირი სამოთხის ყუ̂ავილსა   ვარდსა ვამსგავსე ფერადო,
Verse: b       სიშავით თმა გეგონების   გიშრისა საგდებელადო,
Verse: c       მარგალიტს უგავს დაცმულსა,   -- კბილთა გამჴადეს ხელადო!..
Verse: d    და   იაგუნდისა გვირგვინი   ალვასა ედგა მშვენადო!






Strophe: 1384_[1284] 
Verse: a       ხატაურითა სტავრითა,   სარტყლითა, საყურიანი,
Verse: b       შემკული მარგალიტითა   შვენოდა, ვითა იანი.
Verse: c       ზობარჯადისა ტახტსა ჯდა   ტან-ალვა პირად მზიანი.
Verse: d    და   მე მხიარული ვიშვებდი,   ვიჯე გულ-მარიხიანი.






Strophe: 1385_[1285] 
Verse: a       ერთმან ერთისა ხლებითა   რომე ვიშვებდი, იცითა:
Verse: b       საცოლ -ქრმოდ შევიყარენით,   პირი დავდევით ფიცითა.
Verse: c       სულისა თვალნი უჭუ̂რეტდეს   სიყუ̂არულითა მტკიცითა,
Verse: d    და   ადრე შეყრასა ვაპირებ,   ვიწვი ცეცხხლითა მისითა!






Strophe: 1386_[1286] 
Verse: a       სამოთხის ყვავილის ვლამი   მე ადრე მოახლებასა:
Verse: b       ბაღში ჩაყაროს ნაყოფი,   მოელის კაცი სთუ̂ლებასა.
Verse: c       სისწრაფე მმართებს, გული იქს   მართ დიდსა შეჭირვებასა,
Verse: d    და   კაცს იამების, -- ვენაჴი   იქმოდეს დამწიფებასა!..






Strophe: 1387_[1287] 
Verse: a       რა ზაულელთა თავადთა   ესმა ეს ნაუბარია,
Verse: b       დანაღვლიანდეს. შეექმნათ   მათ წყენა მრავალ გვარია.
Verse: c       პირი დაბეჭდეს, ქუ̂ად იქმნეს,   ზაალს მათზედ აქუ̂ს თვალია,
Verse: d    და   დასტა უკუ̂ირდა, იტყოდა:   "რა თქუ̂ენი საწყინარია?!"






Strophe: 1388_[1288] 
Verse: a       რა არა გასცეს პასუხი,   ზალდასტან უთხრა წყენითა:
Verse: b       რისათვის არა მითხარით,   თქუ̂ენ, პირი დაბეჭდენითა?!
Verse: c       მე ვერას მარგებთ აგეთსა   მაგა შველითა თქუ̂ენითა,
Verse: d    და   თუ მარტო გავგულისდები,   ზღვას ავადუღებ წყენითა.






Strophe: 1389_[1289] 
Verse: a       ჴმასა ვერვინ ამოიღებთ,   ეგ ლაშქარი, ყოვლი ერი;
Verse: b       ზაალს წყენა რა შეატყუ̂ეს,   მაშინ ადგა ყრმა და ბერი.
Verse: c       ბრძანებისა მორჩილნი ვართ,   აწ ვქნათ თქუ̂ენი შესაფერი:
Verse: d    და   შეცილებას ვინა გკადრებს,   ამოვაგდოთ შენი მტერი?!.






Strophe: 1390_[1290] 
Verse: a       გაღანამცა ვართ მორჩილნი   თქუ̂ენისა ბრძანებისანი,
Verse: b       აწ მერაბ ნათესავია   არაბთა ჴელ-მწიფისანი.
Verse: c       არ ჩვენი ნათესავია   -- ერანელთ ნიმროზისანი.
Verse: d    და   არის მისისა გვარისა,   მტერნი ვართ ზააქისანი.






Strophe: 1391_[1291] 
Verse: a       ესე თემი და ქუ̂ეყანა   მძლავრობით დაუჭერია.
Verse: b       ვაი̂, თუ ჴელ-მწიფეს მანუჩარს    ეწყინოს!.. მისი მტერია.
Verse: c       არამც გაჯავრდეს, გაგვიწყრეს   პატრონი მამა თქუ̂ენია,
Verse: d    და   ამისთვის ვერ მოგახსენეთ   პასუხი თქუ̂ენი ფერია!






Strophe: 1392_[1292] 
Verse: a       აწე რადგან როდამისა    სიყუ̂არული ჩაგვარდნია,
Verse: b       წიგნი ჰკადრე მამა-თქუ̂ენსა,   ერთი კაცი გაგზავნია:
Verse: c       არ გაგიწყრეს მამა თქუ̂ენი,   გმირი საამ ჯენდარია,
Verse: d    და   რა წასულა მაზანდარას,    არ გვინახავს ეს ხანია!






Strophe: 1393_[1293] 
Verse: a       ეს საუბარი მოსწონდა,   ცეცხლი დაევსო გზებული,
Verse: b       მუშკითა ქმნეს და ამბრითა   მელანი შეზავებული.
Verse: c       პირველად ღმერთი ახსენეს,   არის იმისგან ქებული,
Verse: d    და   მისგან წყალობას მოელის   ყოველი დაბადებული.






Strophe: 1394_[1294] 
Verse: a       ზრდის მისსა დაბადებულსა   მოწყალე განგებისაგან.
Verse: b       თავს გამოიღებს ვერავი   მისისა დიდებისაგან!..
Verse: c       საამს წინ წიგნი დაწერეს   ლომ-ნაკუ̂თად პილოტნისაგან,
Verse: d    და   გულ-ტკბილად ქება დაუწყეს   პირ-მზისა ფალავნისაგან.






Strophe: 1395_[1295] 
Verse: a       მტერთ თავის ფერჴთ ქვეშ მომქცეო,   ისმინე მოხსენებული:
Verse: b       თქუ̂ენისა ყმისა მიწისა   პირ-მიწა თავ-დადებული.
Verse: c       ამისთვის თაყუ̂ანისცემა   მუდამ მაქუ̂ს გადიდებული,
Verse: d    და   თქუ̂ენი მბრუნავი ეტლიმცა   იქმნების გამარჯვებული!"






Strophe: 1396_[1296] 
Verse: a       თქუ̂ენსამც ფარმანას ქვეშ არის   საწუთრო თქუ̂ენსა ნებასა.
Verse: b       ბედნიერისა პირითა   მოველით ჩვენ ბრძანებასა.
Verse: c       თავსა და ბედსა ვემდურვი   ათ-წელ არ თქუ̂ენსა ხლებასა.
Verse: d    და   შემოგეხვეწე, ნუ გამყრი   მე თქუ̂ენსა გამარჯვებასა!






Strophe: 1397_[1297] 
Verse: a       არ წამიტანე, ვერა ვქმენ,   გმირო ურჩობა თქუ̂ენიო,
Verse: b       ვიყუ̂ენით ზაულ ქალაქად   მე და ლაშქარი ჩვენიო,
Verse: c       მათ ლაშქართაცა მოუნდათ,   ქალაქით გავრიდენიო.
Verse: d    და   თავადნი სახელდებულნი   მახლავს, ლაშქარი თქუ̂ენიო.






Strophe: 1398_[1298] 
Verse: a       ჩვენ დავდეგით ქუ̂აბულისა   მინდორშიგან კარვებითა.
Verse: b       არავის რა გვჭირვებია   მოწყალისა ბრძანებითა.
Verse: c       დია ლხინით დაგვიყუ̂ია   ნადირობა ჭამა-სმითა,
Verse: d    და   თქუ̂ენსა ჩრდილსა არ ვახლივართ,   ესე გვიმძიმს, -- გმართებს ვითა?!.






Strophe: 1399_[1299] 
Verse: a       მერმე ვიშიშვი, ლომ-გულო,   მე ამა კადრებისათვის:
Verse: b       "დიდი გმირი ხარ, ჭკუ̂იანი,   ნუ სწყრები ამა თქმისათვის!..
Verse: c       რომ ჴელ-მწიფესა დაპირდი   ჩემისა თქუ̂ენ გულისათვის,
Verse: d    და   რაც ეწადების, მას უზამ   თქუ̂ენისა ბრძანებისათვის.






Strophe: 1400_[1300] 
Verse: a       გმირო, აჯა ესე არის   აწ ჩემისა მიზეზისა:
Verse: b       "ქუ̂აბულისტანს მამდომია   ქალი მერაბ ჴელ-მწიფისა,
Verse: c       ტან-სარო და პირად მთვარე,   შვენებითა მსგავსი მზისა!
Verse: d    და   ვერ იქნების უმეჯუფთოდ   ნათესავი ადამისა!.."






Strophe: 1401_[1301] 
Verse: a       არა მყავს მახსენებელი,   შემქმნია საგონებელად.
Verse: b       ვეღარა გავსძელ დაფარვა,   მით ვარ ამისად მთხრობელად:
Verse: c       არ შემიწყალე, მიბოძე   ფარმანი დასათხოელად.
Verse: d    და   რაცა გეწადოს, მიბრძანე,   პატიჟთა მოსაშორებლად.






Strophe: 1402_[1302] 
Verse: a       ნუ დამიყოვნი ამბავსა   გული არა მაქუ̂ს ლხენითა.
Verse: b       წიგნი ჭკუ̂იასა გუ̂არამსა    მისცა, წავიდა რბენითა.
Verse: c       უბრძანა: "ცხენი გამძლენი,   თქუ̂ენ, ოთხნი დაჰკაზმენითა.
Verse: d    და   შეჯე, ნუ დაიწყალობებ,   მამაჩემს იახლენითა.






Strophe: 1403_[1303] 
Verse: a       თუ ფიცხლავ კარგსა ამბავსა   მომართმევ, მიამებისა.
Verse: b       გოარსა მოგცემ ეზომსა,   რომ დათუ̂ლა არ ეგებისა.
Verse: c       აკოცა გუ̂არამ მიწასა,   ესმა ბრძანება ნებისა.
Verse: d    და   ზაალ დალოცა. ცხენს შეჯდა,   წამოსლვა ესწრაფებისა.






Strophe: 1404_[1304] 
Verse: a       დღისით და ღამით იარა,   წავიდა, ვითა ქარიო.
Verse: b       ფიცხლად მივიდა აწ გუ̂არამ,    -- სად არის ქარქისარიო.
Verse: c       რა მიეწურა, ნადირობს   მუნ საამ ფალავანიო.
Verse: d    და   საამ უბრძანა ლაშქართა,   ეს ნიმროზელი არიო.






Strophe: 1405_[1305] 
Verse: a       რომ შეეტყობის, მოსაქმე   ეს ზაალისგან არისა.
Verse: b       მან თაყუ̂ანისცა, მიართვა   წიგნი მის პილოს დარისა.
Verse: c       კადრა მოკითხვა, რაც იცის   იგ ზაალ საფადარისა.
Verse: d    და   "ამოდ და ბედნიერად ხართ,   -- ღვთისაგან ეს გვიხარისა!"






Strophe: 1406_[1306] 
Verse: a       უხო ჯომარდო, ლომ-გულო,   ისმინე მონახსენია:
Verse: b       "ადრე უბრძანოთ გუ̂არამსა,    ვიაჯ ამბავი თქუ̂ენია,
Verse: c       ჴამს ლხინად გარდაგვიქციო   ეს შეჭირვება ჩვენია,
Verse: d    და   წიგნი რა ნახა გაკუ̂ირდა,   ესმა ეს მონახსენია.






Strophe: 1407_[1307] 
Verse: a       წაიკითხა, გაუკუ̂ირდა:   წიგნი ნახა საკუ̂ირველი,
Verse: b       ვეშაპი და ქაჯი ერთგან   იყუ̂ნენ, ამას არ მოველი!
Verse: c       აქანამდის საგონებლად   ესე საქმე მქონდა ძნელი,
Verse: d    და   ავ ნიშანი გამოჩნდების:   გულსა მედვა საზარელი.






Strophe: 1408_[1308] 
Verse: a       როდესცა ვნახე თმა თეთრი   დავნაღვლიანდი გულითა;
Verse: b       ვთქუ̂ი: " იქს ჴელმწიფის საწყენსა,   ანუ მე დამწვავს სულითა;
Verse: c       აწ ირთავს ცოლსა ესეთსა,   -- არ არის ჩვენის სჯულისა!
Verse: d    და   არ გვმართებს მისი მძახლობა!"   ბრძანა, -- "დავშალოთ აწ რითა?!."






Strophe: 1409_[1309] 
Verse: a       რა მოუთქს ამა საქმესა,   ანუ რა მოეგვარების?!.
Verse: b       სით ეფერების ჩვენთ გვარსა,   ვინც ქაჯთა დაედარების?!.
Verse: c       ამაზედ შინა წავიდა,   სინჯავს, რაც მოეჴმარების.
Verse: d    და   შეჭირვებული ჩამოჴდა,   მართ მკუ̂დარსა დაეგვანების!






Strophe: 1410_[1310] 
Verse: a       კარავთ შინა მეცნიერნი   მოაბადნი აჴმობინა,
Verse: b       მუნეჯიბნი გვერც მოისხნა,   მეეტლენი რაცა ვინა.
Verse: c       საეტლოსა მათ ჩახედეს,   გაიცადნეს თავის წინა.
Verse: d    და   საამ ბრძანა: "თუ შემიტყობთ,   ჩემმან გულმან მოილხინა!"






Strophe: 1411_[1311] 
Verse: a       "რა მოსდევს ამა საქმესა:   სარგებელი, თუ ზიანი?!.
Verse: b       ვარსკუ̂ლავთ მრიცხველნი მოასხნა   საამ ზის გულ-ნაღუ̂ლიანი.
Verse: c       მესტროლაბეთა უბრძანებს   საამ ლომ-გული, სვიანი,
Verse: d    და   ზაალ ეტლშიგან ჩანიშნე   და როდამ პირად მზიანი.






Strophe: 1412_[1312] 
Verse: a       პოვეს ამისი ვარსკუ̂ლავი   შეიგნეს შეიყრებოდეს;
Verse: b       რაც რომე კარგად მოჴდების,   იმათგან იაზრებოდეს,
Verse: c       გულ-მხიარულნი აგეთნი   საამს წინ წამოდგებოდეს,
Verse: d    და   სიმხიარულე შეატყო,   ფალავანს გაღიმებოდეს.






Strophe: 1413_[1313] 
Verse: a       მოაბადთა მოახსენეს:   "საწუთროსა ფალავანსა
Verse: b       გმართებს დიდი სიხარული,   ამბავს გკადრებთ ბედნიერსა:
Verse: c       კარგი საქმე მიაჩნია   შვილსა შენსა შესაფერსა,
Verse: d    და   საეტლოსა შიგან ვნახეთ:   ზაალ მიხუ̂დეს მისთვის ხელსა!






Strophe: 1414_[1314] 
Verse: a       საეტლოს შიგან ჩავხედეთ:   -- სტროლაბი გაიღებისა!
Verse: b       ჩუ̂ენ გავიცადეთ ყოველი,   რაც უკეთ მოუჴდებისა.
Verse: c       მერაბის ასულსათანა   შვილი მიხუ̂დების ნებისა:
Verse: d    და   ძალ-გულად ფალავნობითა   წინ ვერვინ დაუდგებისა.






Strophe: 1415_[1315] 
Verse: a       თქუ̂ენ გამეტებდეს, იქნების   ასეთი ფალავნობითა,
Verse: b       როგორც აქ არავინ არის   შენებრი მეომრობითა,
Verse: c       ომითა გაუძღომელი,   უსწორო ცხენოსნობითა,
Verse: d    და   დიდხანს იცოცხლონ ორთავე   ტურფათა აშიკობითა.






Strophe: 1416_[1316] 
Verse: a       მისსა ჟამშიგან აშენდეს   ნიმროზისტანი, ერანი,
Verse: b       ჴრმლით დაიმონოს ქუ̂ეყანა   და ჴელ-მწიფენი ყუ̂ელანი,
Verse: c       მან მოხარაჯედ ამყოფოს   წინა-აღმდგომნი მტერანი,
Verse: d    და   ვეშაპ-დევ-ქაჯნი დაჴოცნოს   ყოვლის გრძნებისა მქნელანი.






Strophe: 1417_[1317] 
Verse: a       დაჴოცოს და ამოაგდოს   მისი მტერი, ვინცა არი.
Verse: b       სახელითა აივსების   ის ბედითა ბედნიარი,
Verse: c       ერანელთა ააშენებს   ჴელ-მწიფეთა მოსაჴმარი,
Verse: d    და   შემბმელი და მეომარი   არ გამოჩნდეს მისი დარი!"






Strophe: 1418_[1318] 
Verse: a       რა გაიგონა ეს საამ,    უხარის, იამებოდა,
Verse: b       მუნეჯიბთ მისცა მრავალი,   ჰკადრეს ამბავი, -- ჰნებოდა,
Verse: c       რომე დასწყნარდენ ძველ მტერნი,   არვისგან იაზრებოდა,
Verse: d    და   ვერ ნახონ ზააქიანთა    ერთი დღე, -- მოსვენებოდა!






Strophe: 1419_[1319] 
Verse: a       გუარამს უთხრა: "ნუ იტყუ̂ი   მერამლეთ გაგონებასა:
Verse: b       ჩემ მაგიერად უამბე,   ღმერთიმც იქს შენსა ნებასა,
Verse: c       ფრიდონ და ზააქისაგან    მე ვრიდობ მესისხლობასა,
Verse: d    და   თუ მანუჩარცა გაჯავრდეს,   რა უყო მისსა ყმობასა.






Strophe: 1420_[1320] 
Verse: a       თუ რაზმი არ გამომიჩნდეს,   ადრე ვქნა შენი ხლებაო,
Verse: b       არ დავიყოვნი, მეც მოვალ,   გნახო, მომხუ̂დების შვებაო,
Verse: c       მბრუნავსა ეტლსა ჩავხედნეთ,   რას გვიზამს თუ განგებაო!
Verse: d    და   ნუ შეიჭირვებ, მგონ, ღ(ვ)თითა   იქნების შენი ნებაო!..






Strophe: 1421_[1321] 
Verse: a       ტანსა შემოსა გუარამ,    ფიცხლავ წავიდა რბენითა.
Verse: b       დღე-ღამე სწორად იარა   მითვე ორითა ცხენითა.
Verse: c       რა ქუ̂აბულისტანს მივიდა,   დასტან ნადირობს ერითა,
Verse: d    და   გუარამ ქება შეასხა,   თქმა არ ეგების ენითა.






Strophe: 1422_[1322] 
Verse: a       ჩამოჴდა ზაალ, დალოცა,   მადლს იჴდის გვარამისაგან,
Verse: b       იკადრა მოციქულობა,   -- რაც იცის, საამისაგან:
Verse: c       ემთხვია, წიგნი მიართვა,   ნაწერი ფალავნისაგან,
Verse: d    და   დალოცა: "ბედნიერმც არის   ლომ-გული დოვლათ-სვისაგან!"






Strophe: 1423_[1323] 
Verse: a       მუნეჯიბთ ეტლი იკითხეს,   იქმენ ფალავნის ხლებასა.
Verse: b       თქუ̂ეს: "ბედნიერად იქმნების,   ღ(მერ)თი იქმს თქუ̂ენსა ნებასა!"
Verse: c       რა მამა თქუ̂ენსა ეს ესმა,   ვინ დასთუ̂ლის გახარებასა?!.
Verse: d    და   შვილი მოგხუ̂დების, -- იტყოდე   იმისა გამარჯვებასა.






Strophe: 1424_[1324] 
Verse: a       თქუ̂ეს: "პირ-მზის როდამისაგან    შვილი მიხუ̂დების მძლიაო,
Verse: b       უსწორო ფალავნობითა,   ტან-სარო, ალვის ხიაო,
Verse: c       რომლისა სწორი არ იყოს,   სადა ზღვა-ჴმელეთიაო,
Verse: d    და   ეს მოაბადთა იკადრეს,   საამს იამა დიაო.






Strophe: 1425_[1325] 
Verse: a       რა გურამისგან ეს ესმა,   ზაალ იქს გახარებასა.
Verse: b       თქუ̂ა: "გემართლები, გუარამ,    ქადების გამართლებასა!"
Verse: c       მუშკ-ამბრით წიგნი დასწერა,   იქს როდამისკენ რებასა.
Verse: d    და   აქ მოციქულად დალილი   დიაცი ბედავს ხლებასა.






Strophe: 1426_[1326] 
Verse: a       მათ შუა იარებოდა   დალილი მოციქულია,
Verse: b       რა როდამს წიგნი მიართვა,   თქუ̂ა: "გაუნათლდა გულია!"
Verse: c       ეთაყუ̂ანა და ემთხვია,   დალოცა დოვლათ-სრულია.
Verse: d    და   ისმინა მოციქულობა,   დალილს მიუპყრა ყურია.






Strophe: 1427_[1327] 
Verse: a       ასრე იამა, ვითამცა   მუნ ჰყუ̂ა ზაალის თავიო,
Verse: b       დალილს დაუდვა იმედი,   თქუ̂ა: "აროს გიყო ავიო!"
Verse: c       იაგუნდისა ბეჭედი   და მისცა შუბლ-საკრავიო,
Verse: d    და   იგ ძვირ-ფასისა, უებრო   და ტურფა სანახავიო.






Strophe: 1428_[1328] 
Verse: a       წინა მიუდგა დალილსა   თვალ-მარგალიტი-რეული;
Verse: b       თქუ̂ა: "მოიჴმარე ამ ჟამად,   იქონე ეს ჩემეული:
Verse: c       მაღირსო ზაალის ხლება,   მე ვიყო იმედეული!"
Verse: d    და   ტკბილის თვალითა უჭუ̂რეტდა,   იჯდა ცრემლითა ფრქვეული.






Strophe: 1429_[1329] 
Verse: a       პირი ვარდს უგავს როადამს,    იყო დალილი ხლებული,
Verse: b       ძოწ-მარგალიტსა აჩენდა,   ცეცხლი დაევსო გზებული,
Verse: c       იყო ას-ორმოც ათასად   დრაჰკანად დაფასებული,
Verse: d    და   ამ სამკაულმან გაჴადა   დალილი გახარებული!






Strophe: 1430_[1330] 
Verse: a       სხდა იაგუნდი, ზურმუხტი,   თვალ-მარგალიტი მრავალი:
Verse: b       ეს მისცა ქრთამად დალილსა,   თუ ვით ენახა ზაალი.
Verse: c       ჴელ-მანდილშიგან გამოჰკრა,   თქუ̂ა: "მისაცემლად კმა არი!"
Verse: d    და   უბეთა შიგან ჩაუდვა.   წამოსასუ̂ლელად მზა არი.






Strophe: 1431_[1331] 
Verse: a       ამაზედ როდამის დედა   მოვიდა დედოფალია,
Verse: b       სინდუხტ თქუ̂ა: როდამ" არ ვნახო,   ეს ჩემგან რა საქნელია?!"
Verse: c       გუ̂ერც პირ-მთუ̂არენი იახლნეს   -- მონა და სეფე-ქალია.
Verse: d    და   სინდუხტ ვერ იცნა დიაცი,   ბრძანა: როდამის" ბრალია!"






Strophe: 1432_[1332] 
Verse: a       სინდუხტ ბრძანა: "ერთი საქმე   ნამეტნავად მეკუ̂ირვების"
Verse: b       ის -- დიაცი არ მინახავს,   სადედოფლოს იარების!"
Verse: c       მას მოლარე გაუგზავნა,   -- როდამს გვერდით რასა დგების?!
Verse: d    და   რაც უბრძანა დედოფალმან,   იგ დალილსა ეუბნების.






Strophe: 1433_[1333] 
Verse: a       რა მოლარე გაეუბნა,   წაუვიდა დალილს ფერი,
Verse: b       შეშინდა და იგონებდა,   თუ რა უთხრას მათი ფერი?!
Verse: c       ეთხრა: "შვილო, ვარ ვაჭარი   სამკაულთა შესაფერი:
Verse: d    და   უყიდი და გაუყიდი,   იგი არის ჩემი ფერი!"






Strophe: 1434_[1334] 
Verse: a       ერთმან ვინმე ვაჭრის ცოლმან   მომცა კარგი სამკაული,
Verse: b       იგ მოვიღე, ვერ გავყიდე,   ფასი ედვა მეტად ძვირი.
Verse: c       აქ მოვიღე, ვთქუ̂ი: "იყიდის   ჴელ-მწიფისა როდამ შვილი,
Verse: d    და   სინდუხტ ბრძანა: "მე ვიყიდი,   მისთვის მოგცე ფასი ღირი!"






Strophe: 1435_[1335] 
Verse: a       რა უბრძანა დედოფალმან,   "აქ არა მიც", დალილ ჰფიცა.
Verse: b       თქუ̂ეს: "სავაჭრო უნახავად   უყიდია სხვასა ვისცა?!."
Verse: c       უთხრა ერთმან სეფე-ქალმან:   "ეგ არის, რომ უბეს გიცა,
Verse: d    და   გვიჩუ̂ენე და არ წაგიღებთ",   -- პატრონზედან დაიფიცა.






Strophe: 1436_[1336] 
Verse: a       დალილ შეშინდა, ვერა თქუ̂ა   პასუხი ყოლე ენითა,
Verse: b       ზაფრანის ფერი დაედვა   მეტის მეტისა წყენითა.
Verse: c       სინდუხტ მოლარეს უბრძანა   "უბენი უნახენითა,
Verse: d    და   მომეწონების, -- ფასს მივსცემ   თვითან ჩემისა ჴელითა!"






Strophe: 1437_[1337] 
Verse: a       სამკაულისა ვაჭარსა   ღმერთმან გონება დაუყო:
Verse: b       ვერ დააფასა ბეჭედი,   მას მოლარემან წაუღო,
Verse: c       მან დედოფალსა მიართვა,   ნაკრავსა პირი გაუღო,
Verse: d    და   ეუცხოვა და გაჰკუ̂ირდა,   ჭკუა-გონება წაუღო.






Strophe: 1438_[1338] 
Verse: a       იცნა და ბრძანა: "მოიღეთ   დიაცი აქა თრევითა!"
Verse: b       შევიდა როდამს წინაშე,   ლახუ̂რითა დასახევითა.
Verse: c       მას ჴელთა ჰქონდა ბეჭედი   ძვირ-ფასი შუბლ-საკრავითა.
Verse: d    და   რა როდამ ნახა, შეშინდა,   გაჴდა გულითა ავითა.






Strophe: 1439_[1339] 
Verse: a       როდამს უთხრა: "თაჯ-ბეჭედი   გაგიცია, ქალო, ჰე რად?!.
Verse: b       ვის უბოძე სამკაული,   რად გამოსჩნდი ჩემად მკუ̂ლელად?
Verse: c       რა აიღე უკეთესი,   დამიმალავ, შვილო, მე რად?
Verse: d    და   მან პასუხი ვერა გასცა,   ქალი გაჴდა ზაფრის ფერად.






Strophe: 1440_[1340] 
Verse: a       უბრძანა: "აწ მიჰყოლიხარ   შენ ეშმაკისა ნებასა:
Verse: b       აპირობ მაგა საქმითა   თავისა მოყივნებასა,
Verse: c       გვართა და მამა-დედათა   სახელის განქარვებასა.
Verse: d    და   სიკუ̂დილი მიჯობს მე შენსა   ზრახვითა გაწბილებასა!






Strophe: 1441_[1341] 
Verse: a       ქალმან სიტყუ̂ა შეუქცივა,   დიაცურად კარგა ზმიდა,
Verse: b       მოახსენა: "არ იცოდი,   -- აქანამდის ცეცხლი მწვიდა?!."
Verse: c       ატირდა და მელნის ტბათა   თვალთა ცრემლი გარდმოსცვივდა.
Verse: d    და   კალთაშიგან გუბი იდგა,   ელვარეთა ღაწუ̂თა სწვიდა.






Strophe: 1442_[1342] 
Verse: a       "სმა-ჭამა მამძულვებია,   -- ძილი-ღვიძილი ნებისა:
Verse: b       მე სალუქობა თავისა   ყოლ არა მომინდებისა,
Verse: c       ახალი საამ ფალავნის   მე შვილი მეგონებისა.
Verse: d    და   ჭკუ̂ა აღარა მაქუ̂ს, შემცუ̂ლია,   შავ-გული დამიდნებისა!..






Strophe: 1443_[1343] 
Verse: a       რასაც მიზამ, ბატონი ხარ,   თავი ჩემი შენი არი:
Verse: b       სიზრმივ თურმე გამიჯნურდა   ზაალდასტან შვენიარი.
Verse: c       აქ ჩემითა მიზეზითა   დგას, ეზომი ხანი არი,
Verse: d    და   ამას წიგნი საამისა    ჰქონდა, ნება მისი არი.






Strophe: 1444_[1344] 
Verse: a       ერთსა ღამესა ბურჯზედა   მოაბა საგდებელია,
Verse: b       მას ზედ ამოვლო კისკასად,   ვითა ქურციკმან ველია.
Verse: c       ტახტზედა ვიჯექ, მოვიდა,   ჴელსა მომკიდა ჴელია.
Verse: d    და   ეს მითხრა: "ჩემის თავითა   შენ არვის მიგცე მთელია!"






Strophe: 1445_[1345] 
Verse: a       მუნ ერთმანერთსა საცოლ-ქმროდ   ვარდსა დაჰპირდეს იანი.
Verse: b       იგ ახოვანი ლომ-გული,   ტან-სარო, ასაკიანი:
Verse: c       კარგი ყმაწვილი ასაკად   თმა-თეთრი, გვირგვინიანი.
Verse: d    და   მე რომე ქება მასმია,   ნახვით სჯობს ზაალ ჭკუ̂იანი.






Strophe: 1446_[1346] 
Verse: a       თეთრითა იაგუნდითა   თავი შემკული ნილოსა
Verse: b       უგავს, რომ ედგას გვირგვინი   ლალის ღაწუ̂ს დაუჩრდილოსა.
Verse: c       მფრეწელსა ლომსა მოარჩობს,   მუშტითა მოჰკლავს პილოსა.
Verse: d    და   ნუმცა დამაგდებს უფალი   მე მისგან უნაწილოსა.






Strophe: 1447_[1347] 
Verse: a       საამის წიგნი უბოძა   ამ დალილისა ჴელითა,
Verse: b       მოახლეთათვის სახარჯო   უხვად გულითა ქუ̂ელითა.
Verse: c       მე თაჯ-ბეჭედი გავგზავნე   ნიმროზელთ დასაცდელითა,
Verse: d    და   სავაჭროდ მოვლენ ლაშქარნი   სიტყუ̂ითა საკუ̂ირველითა.






Strophe: 1448_[1348] 
Verse: a       ეს ვერა თქუ̂ან, ვერ არია   ქუ̂აბულელნი ჩუ̂ენი სწორნი:
Verse: b       ნუ გაჰყიდი, დავავედრე:   რას იტყუ̂იან ნიმროზელნი?
Verse: c       თვარა რატომ დავჰკარგევდი,   ვის მისცემდა ჩემნი ჴელნი?!
Verse: d    და   ნუ გვიწყრები საილათოდ   ვქენ საქმენი დასაცდელნი.






Strophe: 1449_[1349] 
Verse: a       საამს იცნობ გონიერსა:   "ჭკუაშიგ რომ დაცაბერდა?!..
Verse: b       თუმცა ბედი არ შეეტყო,   ამ უსტარსა არ მოსწერდა.
Verse: c       ზაალს ნება რატომ დართო,   დაუშლიდა შვილსა ვერ და?!.
Verse: d    და   სინდუხტ წიგნი წაიკითხა   მას გონება გაუშტერდა.






Strophe: 1450_[1350] 
Verse: a       სინდუხტ თქუ̂ა: "კურთხეულმც არის   განგებით დამბადებელი!
Verse: b       აწ თუ მანუჩარს ეწყინოს,   ესე მაქუ̂ს საგონებელი.
Verse: c       დაწყნარებული ქუ̂ეყანა   აშალოს ასაწყუ̂ედელი.
Verse: d    და   ამა საქმესა მოსდევდეს   სიკუ̂დილი გასაწმენდელი".






Strophe: 1451_[1351] 
Verse: a       საწოლს შევიდა მტირალი   სინდუხტ ავითა ცნობითა.
Verse: b       მერაბ მოვიდა მინდორით   არ დახუ̂და თამაშობითა.
Verse: c       პირი უგვანდა ზაფრანსა,   იჯდა ლახვართა სობითა.
Verse: d    და   კუ̂ლავ როგორაცა ენახა,   არ დახუ̂და ისრე მკობითა.






Strophe: 1452_[1352] 
Verse: a       "ჩემო რად ხარ ნაღუ̂ლიანი?!"   ესე ჰკითხა, არ აოცა.
Verse: b       მან პასუხი არა გასცა,   თვალთა ცრემლი მოიჴოცა,
Verse: c       პირი ჴელით დაუჭირა,   ლალის ფერთა ღაწუ̂თ აკოცა,
Verse: d    და   უთხრა: "მზეო, რასთვის სჭმუნავ,   ესე ღმერთმან რა მაოცა?!"






Strophe: 1453_[1353] 
Verse: a       სინდუხტ ქმარსა მოახსენა,   როგორაცა ყოფილიყო:
Verse: b       ზაალ შვილი საამისი,    როდამს წინა მოსრულიყო.
Verse: c       ბნელსა ღამეს, ვითა ქარი,   საბელზედა გასრულიყო,
Verse: d    და   მათ საცოლ-ქმროდ დაუფიცავს,   ჭმუნვა ჩემი მისი იყო.






Strophe: 1454_[1354] 
Verse: a       მერაბს რა ესმა, ატირდა   მეტის მეტითა წყენითა,
Verse: b       ცრემლისა ნაცუ̂ლად თვალთაგან   სისხლი სდიოდა დენითა:
Verse: c       "რომ დაიბადა, მაშინვე   არ მოვჰკალ, ავი ვქენითა.
Verse: d    და   სხვა ჩუ̂ენი ქალი ვინ ნახა   ბედითა ბედნიერითა?!






Strophe: 1455_[1355] 
Verse: a       მამამან ჩემმან რომ ბრძანა,   მე გავიგონე ყურითა:
Verse: b       ჩუ̂ენ ჩუ̂ენი ქალი არა გუ̂გავს   სიწმინდით, არცა რჯულითა.
Verse: c       რა გინდ რომ კარგად გავზარდოთ,   წაჴდების ეშმაკურითა.
Verse: d    და   რად ვასალუქე, აქამდის   რად დამავიწყდა გულითა?!.






Strophe: 1456_[1356] 
Verse: a       ჩემი მიკუ̂ირს, რადგან შევსცდი,   დამავიწყდა მამის ცნება?!
Verse: b       რად ვაცოცხლე აქანამდის,   რასათვის ვქენ მისი ნება?!.
Verse: c       ჩემის გულით არ დავიხსე   ამისთანა შეჭირვება.
Verse: d    და   რად გავზარდე, არ დავიხსე   ნაღუ̂ელი და ცეცხლთა დება?!






Strophe: 1457_[1357] 
Verse: a       ვიცი ამა მიზეზითა   მე მანუჩარ გამიწყრების:
Verse: b       ჩუ̂ენსა სახლსა გარდაავლენს,   ჩუ̂ენი გვარი ამოსწყდების!
Verse: c       მე ცოცხალსა არ გამიშვებს,   ჩემი გული მისთვის კუ̂დების.
Verse: d    და   აქანამდის კარგად ვიყავ,   ჩემი ახლა გარდამჴდების.






Strophe: 1458_[1358] 
Verse: a       აქანამდის ვერ იცნობდა   იგ ჴელ-მწიფე ჩუ̂ენსა გვარსა.
Verse: b       აწ ამითა შეისწავლის,   რა შეირთავს ქალი ქმარსა.
Verse: c       მტერობასა მოიგონებს,   მაშინ მიზამს მე ნაქმარსა,
Verse: d    და   აწვე მოვჰკლავ მას ეშმაკსა,   ვირემ ზაალ წაიყუ̂ანსა!"






Strophe: 1459_[1359] 
Verse: a       იტყუ̂ის: "ბოზმან დედაკაცმან   მიყო ესე რა ნაქმარი?!"
Verse: b       ბრძანა: "ღ(მერთ)თმან არ გამწიროს,   ვერ შეირთოს იმან ქმარი!
Verse: c       მოიყუ̂ანეთ, აწვე მოვჰკლა,   რისხვით აღვძრა მაზედ ქარი!
Verse: d    და   მე მოვარჩო გულ-მესისხლედ,   ხვადმან ლომმან ვით კანჯარი.






Strophe: 1460_[1360] 
Verse: a       სინდუხტ ტკბილის საუბრითა   ქმარსა გული დაუამა:
Verse: b       დაამშვიდა: "ნუ ინაღუ̂ლი,   საუბარი ჰკადრა ამა.
Verse: c       მათის გულის შეჭირვება   სიხარულად შესცვალა მა.
Verse: d    და   "რაცა ღმერთსა გაუგია,   იგ მოჴდების", ბრძანა ამა.






Strophe: 1461_[1361] 
Verse: a       მეც ვლამოდი მის სიკუ̂დილსა   და მოვასხი მავნებელი,
Verse: b       საუბარნი და სიტყუ̂ანი   მას უთხარ ასაკლებელი.
Verse: c       ეგე მე უთხარ ყუ̂ელაკა,   სიტყუ̂ა ჭკუისა მცნებელი:
Verse: d    და   "შენ ჩემთვის მოგაქუ̂ს მაგითა   საქმენი ასაწყუ̂ეტელი!






Strophe: 1462_[1362] 
Verse: a       იტირა და ასრე მითხრა:   "აჰა ნეტამც აღარ ვიყავ,
Verse: b       ვირემ ჩემგან გწყენოდა რამ,   უწინავე მამკუ̂დარვიყავ.
Verse: c       კოშკით თავი გარდმექცია,   ციხეშიგან ოდეს ვიყავ,
Verse: d    და   როდეს ნახე ზაალდასტან,    მაშინ ცეცხლით დამწვარვიყავ!..






Strophe: 1463_[1363] 
Verse: a       "არ, ვიცოდი ქება მისი",   მერაბ ბრძანა, შინ მოვიდა.
Verse: b       მისი ნდომა მასვე წამსა   ფიცხლავ გულსა შემივიდა.
Verse: c       მანა ნახა პირი ჩემი,   ღმერთსა თურმე მას ესვიდა.
Verse: d    და   უყუ̂არდი და შესწავლასა   თურმე ღ(ვ)თითა ინატრიდა.






Strophe: 1464_[1364] 
Verse: a       თავ-გაწირული შემოდგა   ბნელსა უკუნსა ღამესა.
Verse: b       ვერვინ შეიტყო შემოსუ̂ლა,   მონათა პური ჭამესა.
Verse: c       გაკუ̂ირვებულნი უჭუ̂რეტდეს,   ჭკუა ვერ მოიჴმარესა.
Verse: d    და   ვთქუ̂ი თუ: "ეს არის ნიშანი,   მაშინ მეფეთა ბრძანესა".






Strophe: 1465_[1365] 
Verse: a       მაშინ ვნახეთ ერთმანერთი,   ვერ ვიცნობდი უმისოდა.
Verse: b       "პირი მივსცეთ ერთმანერთსა",   საუბარი ესე თქო და.
Verse: c       მე პასუხი ვერა გავეც,   რომე თქუ̂ენგან მეშინოდა,
Verse: d    და   ვერ დაეთმო ნახვა ჩემი,   მამისაგან წიგნი ჰქონდა.






Strophe: 1466_[1366] 
Verse: a       მან წიგნი წინა მამიგდო   ოქროთა მოსაფერია.
Verse: b       წავიკითხე და შევიტყე   საამის მონაწერია,
Verse: c       დავჰკეცე, მუნვე დაუდევ   ოქსინო მონაფერია
Verse: d    და   ვთქუ̂ი: მერაბ" მეფის ასული   ზაალის შესაფერია!"






Strophe: 1467_[1367] 
Verse: a       რა მერაბ ეს გაიგონა,   გაჰკუ̂ირდა, მოცაჭკუ̂იანდა,
Verse: b       გული გაავლო სიტყუ̂ათა,   დასტკბა და მოლმობიარდა.
Verse: c       ცნობა დაუტკბა ყოველთა,   ავი ვეღარა თქუ̂იან და.
Verse: d    და   მერაბ ნადიმი დაიდჴა,   დაითრო, დაღვინიანდა.






Strophe: 1468_[1368] 
Verse: a       კუ̂ლავე საქმე ასულისა   ჭამაზედან მოეგონა,
Verse: b       იკითხა და მოახსენა   სინდუხტს, რაცა გაეგონა:
Verse: c       ნარიმანის" შვილისაგან   საამისგან არ მეგონა.
Verse: d    და   მამის მათის უკითხავად   ზაალ ამას ვერ იქმონა!"






Strophe: 1469_[1369] 
Verse: a       მზემ დროშანი ოქროს ფერნი   ამართა რა დილა მზია,
Verse: b       მერაბ პირი დაიბანა,   სინდუხტ გუ̂ერცა დაიწვია,
Verse: c       ბრძანა: "ქალი აჴმობინე,   აქ მოვიდეს პირად მზია,
Verse: d    და   ვჰკითხოთ ამა საქმისათვის,   გვითხრას, რაცა გაუგია?"






Strophe: 1470_[1370] 
Verse: a       ინდუხტ ამა საქმეზედა   შარიერი დააფიცა.
Verse: b       "ჩემსა როდამს არა ავნო!"   თავი მათი დააფიცა.
Verse: c       მან მნათობნი მზე და მთვარე,   დღე და ღამე დაიფიცა:
Verse: d    და   "არას ვავნებ ქალსა ჩემსა,   არცა ზაკუ̂ა გულსა მიცა!"






Strophe: 1471_[1371] 
Verse: a       როადამ იჴმო დედამან,   მუახლე მიდის მიდენით:
Verse: b       "მამასთან მოდი კრძალვითა,   თავ-დახრით დაეკიდენით,
Verse: c       ძრწოლით ემთხვიე მიწასა,   ატირდი ცრემლთა მიდენით,
Verse: d    და   გკითხავს ამბავსა, ეკრძალე   სათქმელად, მოერიდენით!"






Strophe: 1472_[1372] 
Verse: a       ესე სიტყუ̂ა გაიგონა,   არ შესწუხდა როდამ დია:
Verse: b       "რა მიქნია სათაკილო?!"   გაუკუ̂ირდა მეტად დია.
Verse: c       ვნახე ზაალ ფალავანი:   -- "ალვა ედემს ნაზარდია!
Verse: d    და   მე ნახვისა მათისათვის   ვაზრობ, ღ(ვ)თითა, არ წავჴდია!






Strophe: 1473_[1373] 
Verse: a       არ ვიცი თუ დედ-მამასა   აუგი ჩემგან სჭირდესა!
Verse: b       ადგა, ვეფხივით წამოხლტა,   ტანს ზარქაშს ჩაიცმიდესა.
Verse: c       მან გაიყარა საყური,   ჴელთ სალტეს შეიცმიდესა,
Verse: d    და   იაგუნდისა გვირგვინსა   თავ წამსა დაირქმიდესა.






Strophe: 1474_[1374] 
Verse: a       ხარო მჭუ̂რეტელთა როადამ    მიჯნურთა მახელებელი,
Verse: b       სიტჴუ̂ა-შაქარი, ლამაზი,   სევდისა მალხინებელი,
Verse: c       იაგუნდი ხარ გათლილი,   სადაფსა საგორვებელი,
Verse: d    და   მერაბ თქუ̂ა: "კურთხეულმცა ხარ,   აჰა შენ დამბადებელი!"






Strophe: 1475_[1375] 
Verse: a       მერაბ იტყუ̂ის: "ჰე უფალო,   შენ გამართე მაზედ ჴელი:
Verse: b       ამას თვალი მეშურნისა   მოაშორვე მავნებელი,
Verse: c       შენ აცოცხლე ამ სახითა   გულ-ნათელად იყოს მთელი!"
Verse: d    და   ელვარეთა ღაწუ̂თ აკოცა,   მან წამოსდვა ყელსა ჴელი.






Strophe: 1476_[1376] 
Verse: a       გუ̂ერცა დაისვა ასული,   აღარა ჰკადრა საწყინო,
Verse: b       დღივ და ღამ მასთან ამყოფა,   წინ სუფრა ედვა სალხინო,
Verse: c       მასთან ზაალის ხსენება   აწ აღარ არის სარცხვინო,
Verse: d    და   ამ სახით იყო როადამ    ჴმელთა მნათობი საჩინო.




Next part



This text is part of the TITUS edition of Shahname 1 and 2: Metrical parts.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 26.4.2014. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.