TITUS
Shahname 1 and 2: Metrical parts
Part No. 90
Previous part

Chapter: 7 
აქა მანუჩარ ჴელ-მწიფესა ზაალის საქმე მოეგონა და მას იგონებს.






Strophe: 1545_[1445] 
Verse: a       გაიღვიძა, მოეგონა   მერმე საქმე ზაალისა:
Verse: b       "საფადარსა მონდომია   ქუ̂აბულს ქალი მერაბისა,
Verse: c       შეირთოს და მან აცდუნოს   ზაალ, შვილი საამისა!
Verse: d    და   რომ მასმია, დამემართოს   მე ნათქუ̂ამი არაკისა.






Strophe: 1546_[1446] 
Verse: a       ერთი არაკი მასმია   ბრძენთა ნათქუ̂ამი შორიო:
Verse: b       კაცს ჰკითხეს: "სადაური ხარ,   სადაური გიქს ცოლიო?"
Verse: c       ვირ ერთმანერთსა იცნობდენ,   ლომსა გავჰყარო ტოლიო,
Verse: d    და   მე ქუ̂აბულს საამ გაუშვა,   ვითა გნოლზედა ქორიო!"






Strophe: 1547_[1447] 
Verse: a       მზემ გუმბადი დააშვენა,   ცამან კარი რა გააღო,
Verse: b       შავი შარი დაიხივა,   სხუ̂ა ნათელი გამოიღო,
Verse: c       ჴელ-მწიფისა საწოლს მოვა   საამ, თავი ჩამოიღო,
Verse: d    და   მოიკითხა საფადარი,   ტკბილად პირი მან გააღო.






Strophe: 1548_[1448] 
Verse: a       მეფემ უბრძანა: "არ გეთრო,   ადრე მით გაგღვიძებია,
Verse: b       ომთა ამბავი წუხელის   გითქუ̂ამს, მით გიამებია,
Verse: c       არ უცხო არის სასმენლად,   ყოველგან გაგმარჯუ̂ებია!"
Verse: d    და   ზე ადგა წამოსაჯდომლად,   მიწასა დასდვა ნებია.






Strophe: 1549_[1449] 
Verse: a       დასხდეს. კუ̂ლავ სიტყვა მეფემან   უბრძანა ესე წყლიანი:
Verse: b       "სადაცა გამიგზავნიხარ,   მოსრულხარ პირ-ნათლიანი,
Verse: c       გაგმარჯუ̂ებია, შენითა   ტახტი მაქუ̂ს სახელიანი,
Verse: d    და   სახელი შენი ცათამდის   მაღლად გასულა სვიანი.






Strophe: 1550_[1450] 
Verse: a       ავის მოქმედი დევ-ქაჯი   ყუ̂ელაი შენგან გაწყდების,
Verse: b       შენითა რჯულ-წმიდობითა   მიწისა პირი გაწმდების.
Verse: c       ომისა ჟამსა ცხრა დევი   შენთანა ვერ გამოჩნდების,
Verse: d    და   ერთი სააჯო შენთან მაქუ̂ს,   აწ ჩემი გული გაწმდების.






Strophe: 1551_[1451] 
Verse: a       აწ გეხვეწები, რომ მიხსნა   გულისა მე ჯავრისაგან,
Verse: b       შენი ჴმალია წამალი,   გამწმინდოს მე ჯანგისაგან.
Verse: c       ქუ̂აბული სრულად დაცალო   ზააქთა ავ-გვარისაგან,
Verse: d    და   ყოვლი ქუ̂ეყანა გავსწმინდოთ   გრძნეულთა მათ ქაჯისაგან.






Strophe: 1552_[1452] 
Verse: a       ჰინდონი და ერანელნი    სრულად თანა წაიტანე,
Verse: b       ზააქიანთ ნათესავთა   დღე-ნათელი შავად ავნე,
Verse: c       შენით კარგით მამაცობით,   მათ საწუთრო დაამწარნე,
Verse: d    და   ცის კიდემდი გარდაჰვლინე,   ზღვის ნიანგთა გაუმჟღავნე.






Strophe: 1553_[1453] 
Verse: a       მის ვეშპისა მაცთურისა   ნუ გაუშვებ ნათესავსა,
Verse: b       მამაცსა და მეცნიერსა   ნუ დაარჩენ ყმასა, ბერსა,
Verse: c       ქუ̂ეყანასა დაუწვავსა,   ციხეებსა დაუქცევსა,
Verse: d    და   თუ შენ ამას გამითავებ,   მე გაგაყმობ ახლად ბერსა!"






Strophe: 1554_[1454] 
Verse: a       საამ აკოცა მიწასა,   ხასნი ჴელთ გარდიჭდობენო:
Verse: b       "ჰე შაჰრიერო მაღალო,   ცის ეტლნი ვერა გფლობენო!
Verse: c       საწუთრო თქუ̂ენით იხარებს,   თქუ̂ენ ქუ̂ეყანისა მფლობელნო,
Verse: d    და   ცისა ვარსკუ̂ლავნი სახელად   მზის ეტლსა შენ გიჴმობენო!..






Strophe: 1555_[1455] 
Verse: a       არ შეუძლია ურჩობა,   ვინ არის ეტლთა ზრახული,
Verse: b       ელთა შერტყმული გმსახურებ,   მე, მონა თქუ̂ენი სახული!..
Verse: c       მე თქუ̂ენთა მტერთა ლახუ̂არი   ვარ დანა გულსა სახული,
Verse: d    და   მუნ წასასუ̂ლელად მზა ვდგავარ,   საომრად ჭანგ-გამახული.






Strophe: 1556_[1456] 
Verse: a       საამს უბრძანა მეფემან:   "რაზმისა ომით გარჯილხარ,
Verse: b       დიდი ხანია, რომ თქუ̂ენსა   სახლშიგან არა ყოფილხარ"
Verse: c       წადი აწ, ამა მთუ̂არესა   თქუ̂ენსა ტახტზედამც მჯდომი ხარ,
Verse: d    და   რა ახლად მთუ̂არე გამოჩნდეს,   მუნამცა არ დადგომილხარ.






Strophe: 1557_[1457] 
Verse: a       ლაშქართა გამოგიგზავნით,   მუნა თქუ̂ენ შეიყარენით,
Verse: b       ღმერთიმცა იყოს თქუ̂ენი მწე,   თავნი მუნითკენ არენით,
Verse: c       ჩუ̂ენი გუნება ამითა   აწ უფრო გაახარენით,
Verse: d    და   ჩუ̂ენთა ორგულთა ომითა   საწუთრო დაამწარენით!"






Strophe: 1558_[1458] 
Verse: a       პირი სთხოვა შარიერმან,   ტკბილად დაძრა ბრძენი ენა,
Verse: b       საფადარი გუ̂ერც დაისუ̂ა,   თავადებსა მოახსენა.
Verse: c       მას დღე შუაღამემდისი   მუ ლხინითა მოისუ̂ენა.
Verse: d    და   მერმე ადგეს, გაიყარნეს,   მეფემ საწოლს გაისუ̂ენა.






Strophe: 1559_[1459] 
Verse: a       დილას მზემან ლაწუთროსა   ოქროს ფერნი შუქნი დასხნა,
Verse: b       ჴელ-მწიფემან ფალავანნი,   ვაზირნი და საამ დასხნა,
Verse: c       თავადთა და მწიგნობართა   უჴმო, შინა შემოასხნა,
Verse: d    და   სავაზიროდ გაემათნეს,   მეფემ სიტყუ̂ა გააასნა.






Strophe: 1560_[1460] 
Verse: a       ვინცა საამ ფალავანსა   საუბარითა ხადენით,
Verse: b       ვინც ქარქისნელთ ომთა აკლდა,   -- წასასუ̂ლელად დასწერენით,
Verse: c       ინდონი და ერანელნი    სრულად გუ̂ერცა იახლენით,
Verse: d    და   სახიარმან წაგატანოს   ღ(ვ)თის წყალობა ბედით ჩუ̂ენით.






Strophe: 1561_[1461] 
Verse: a       შვიდი ყათარი აქლემი   საამს უბოძა დენითა.
Verse: b       უბრძანა: "მას ყუ̂ელაკასა   აბჯარნი აჰკიდენითა,
Verse: c       შვიდსა ყათარსა ჯორებსა   სტავრა-ატლასი სტენითა.
Verse: d    და   ცხენი ოქროსა ლაგმითა   მარქაფად დაჰკაზმენითა.






Strophe: 1562_[1462] 
Verse: a       ბარგი აჰკიდეს, წავიდეს   ღ(ვ)თისაგან შეწყალებულნი,
Verse: b       გუ̂ერცა ახლავან ლაშქარნი,   თავადნი მომადლებულნი,
Verse: c       სისტანისაკენ წავიდეს   ჰინდონი სახელ-დებულნი.
Verse: d    და   თან გაყუ̂ეს სამსა ფარსანგსა,   მობრუნდეს გალაღებულნი.






Strophe: 1563_[1463] 
Verse: a       საამ მივა მოკაზმული   მუნ დიდითა დიდებითა,
Verse: b       ზაულისტან-ნიმროზელნი   მიჰყუ̂ებიან ლხინებითა.
Verse: c       მდიდარნი და ნაშოებნი,   დაგერშულნი თან ხლებითა,
Verse: d    და   ქოს-დაბდაბით, ნაღარითა,   ქაიანურ დროშებითა.






Strophe: 1564_[1464] 
Verse: a       ქუ̂აბულისაკე მიდიან,   მობრუნდებიან აღარა,
Verse: b       ტანი ოქროთა შემკული   მათებრივ არის აღარა,
Verse: c       ტაიჭთა მსხდომნი მას გვანან,   ალვამან თავი დახარა.
Verse: d    და   გაგზავნა მახარობელი,   ზალდასტანს მისუ̂ლა ახარა.






Strophe: 1565_[1465] 
Verse: a       ზაალდასტან მახარობელს   პირი ოქროთ გაუტენა,
Verse: b       მას უბრძანა მხიარულმან:   "თქუ̂ენ რა ჰქენით, გვიამბენა?!"
Verse: c       მაზანდარელ-ქარქისნელა   ქაჯთა ომი მოახსენა,
Verse: d    და   მან სისრულე ქაქუთისი,    მეომრობა, ცხენთა დგენა.






Strophe: 1566_[1466] 
Verse: a       მისი მოკუ̂ლა მოახსენა,   საამისგან სისხლთა დაღვრა.
Verse: b       მუნ შეკუ̂ეთა ხარაჯისა,   გამარჯუ̂ება, ციხეთ დაყრა.
Verse: c       ზაალ ამით გაიხარა,   მოისმინა თემთა აყრა,
Verse: d    და   თავსა ოქრო გარდაყარა,   მუნა იყო ლალთა დაყრა.






Strophe: 1567_[1467] 
Verse: a       ზაალ ჰკითხა ფალავანმან   კუ̂ლავ ამბავი დაჴდომისა:
Verse: b       "რაცა იცი, ნუ დამალავ,   ზააქიანთ წაჴდომისა!
Verse: c       მოახსენა: "ჰე ჯეჰანდარ,   სხუ̂ა გაგვიგო გზა ომისა.
Verse: d    და   მან ბორჯალი დაგვიკუ̂ეთა   ამ მთუ̂არისა წაჴდომისა.






Strophe: 1568_[1468] 
Verse: a       ამა მთუ̂არესა უკანით   მოვლენ ლაშქარნი ერანით,
Verse: b       საფადარს საამს წინაშე   ჩუ̂ენ ერთად შევიყარენით,
Verse: c       ზააქის ამოსაწყუ̂ეტლად   ჰინდონი მოვიჴმარენით,
Verse: d    და   ჴელ-მწიფეს ამას დავპირდით,   წავალთ თქუ̂ენისა ბრძანებით.






Strophe: 1569_[1469] 
Verse: a       მიწის პირზედ არ გაუშვებ   მისსა გვარსა: ყმასა, ბერსა,
Verse: b       მეყუ̂ისთა და შესწავლილთა,   მეცნიერსა კაცსა, ბერსა,
Verse: c       დიაცსა და ყმაწვილებსა   ცეცხლს მოუდებ, ვითა ბზესა,
Verse: d    და   რა მივიდეთ, ამას იქით   ვერ უჭუ̂რიტონ იმათ მზესა.






Strophe: 1570_[1470] 
Verse: a       ზაალ ესე გაიგონა,   ატირდა და ცრემლნი სდიან,
Verse: b       დაჯდა, თავი ჩამოაგდო,   ვარდის წყალსა თუ̂ალნი ღუ̂რიან,
Verse: c       მამის ჩემის ჴელისაგან   დღენი ჭირთა წამივლიან,
Verse: d    და   მე მიკუ̂ირს, თუ რასთვის მიზამს,   ღ(ვ)თისგან რად არ ეშინიან.






Strophe: 1571_[1471] 
Verse: a       მე ამისთვის შევეხვეწე,   არცა ესე გამითავა,
Verse: b       აწ სადამდი მე არ მოვჰკუ̂დე,   მერაბს რამცა დაუშავა?!
Verse: c       მისსა სახლსა ვერვინ ავნებს,   თუ ცოცხალ ვარ, მუნ ვერ წავა,
Verse: d    და   თუ ეცადოს წასასუ̂ლელად,   სახლსა მისსა დაუშავა.






Strophe: 1572_[1472] 
Verse: a       საამ და მისნი ლაშქარნი   მოდგეს სისტანის ძირსაო,
Verse: b       მუნ დიდი წყალი ჩამოდის,   ჩამოჴდეს მისსა პირსაო.
Verse: c       ბოლუქ-ბოლუქად კარავი   ჰგვანდა ვარსკუ̂ლავსა ხშირსაო,
Verse: d    და   ერთის ფალავნის პირითა   მოკითხვა ჰკადრა შვილსაო.






Strophe: 1573_[1473] 
Verse: a       მოახსენა: "შვილო, მოდი,   არ მინახავ დიდი ხანა".
Verse: b       ზაალ კართა გაეგება,   გაგზავნილი შეიყუ̂ანა.
Verse: c       მოციქულმან მოიკითხა,   პირი მისკენ ათაყუ̂ანა:
Verse: d    და   -- მამამ გიჴმო: "შვილო, მოდი,   ფალავანო პილოტანა!".






Strophe: 1574_[1474] 
Verse: a       ზაალ აკოცა მიწასა:   -- "მე ვარ მორჩილი ჴმობისა:
Verse: b       მამას წინ მივეგებები",   -- ბრძანა მოყუ̂ანა ჯოგისა.
Verse: c       აჰკიდეს ბარგი, წავიდეს,   მუნ იყო ცემა ნობისა.
Verse: d    და   გვერც ახლდეს სახელ-დებულნი,   წინა უც გზა მშვიდობისა.






Strophe: 1575_[1475] 
Verse: a       ვაზირნი მოახსენებენ:   "იყავ სიტყუ̂ითა ჩუ̂ენითა,
Verse: b       მამასა მდაბლად ემთხვიე,   ტკბილად ეუბენ ენითა.
Verse: c       ჩამოჴე, მოგუ̂თა აკოცე   და ფეჴთა ემთხვიენითა.
Verse: d    და   უფიცავ, ზააქიანთა    სრულ დავჰჴოც ჩემის ჴელითა".






Strophe: 1576_[1476] 
Verse: a       ზაალდასტან მოახსენა   ვაზირთა და მისსა მზრდელსა:
Verse: b       არას ვჰკადრებ საწყინარსა,   საფაჰდარსა საამ ქუ̂ელსა,
Verse: c       საჩივარსა გავაგონებ,   თავს ჩავუდებ შიგან ჴელსა,
Verse: d    და   საფადარსა სამართალი   უნდა ჰქონდეს ღ(ვ)თისა ჴელსა.






Strophe: 1577_[1477] 
Verse: a       მას ბრძანებას არ გაუტეხ,   ჴელ-მწიფესა რადგან ჰფიცა,
Verse: b       ამას წინათ რასთვის მიყო,   სამჯერ ჩემთვის დაიფიცა?!
Verse: c       ბეჭედმან და საწუთრომან   მან სახელი ღ(ვ)თისა ჰფიცა
Verse: d    და   მივჰყუ̂ები და გაუთავებ,   რაცა ზაალს გულსა უცა.






Strophe: 1576_[1478] 
Verse: a       მას ბედნიერსა სიმურღსა    შეჰფიცა დაპირებითა:
Verse: b       "აწ ესე არის ნაცვალი   პირისა გათავებითა,
Verse: c       ჩემთვის და საყუ̂არელთათვის   საკლავად მივა ნებითა,
Verse: d    და   ლამის ციხეთა დაშლასა   ქალაქთა განქარვებითა.






Strophe: 1579_[1479] 
Verse: a       ყუ̂ელასა უსამართლოსა,   მიკუ̂ირს, რატომ იქმს ჩემზედა?!.
Verse: b       მცემს თუ გამაგდებს, მისი ვარ,   ვერა მიშველის ჴმელზედა.
Verse: c       ღმერთსა შევსტირებ ყუ̂ელასა,   მას გაუზრდივარ ყელზედა,
Verse: d    და   მან გაბრჭოს ჩემი და მისი,   თუ რა უქნია ჩემზედა?!."




Next part



This text is part of the TITUS edition of Shahname 1 and 2: Metrical parts.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 26.4.2014. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.