TITUS
Shahname 1 and 2: Metrical parts
Part No. 107
Previous part

Chapter: 24 
აქა აფრასიობისაგან ერანს მეორედ ლაშქრით მოსულა და დიდი ომი აფრასიობისა და როსტომისა.






Strophe: 2012_[1914] 
Verse: a       ბარგ-სამძიმარი მინდორად   გაიღეს ჴარგა-სარავი,
Verse: b       სცემდეს ბუკსა და ტაბლაკსა,   ქარი უქროდა არავი,
Verse: c       მიწა იძროდა, საწუთრო   შიგან ჩნდა დასაფარავი,
Verse: d    და   რიეს ქალაქად მივიდნეს,   მუნა დაიცეს კარავი.






Strophe: 2013_[1915] 
Verse: a       სცნეს, მოვიდა აფრასიობ,    ერანელთა სევდა ისხეს,
Verse: b       თქუ̂ეს: "არა გუ̂ყავს ჩუ̂ენ, ჴელ-მწიფე,   თურანელთა მისთვის გვითხეს,
Verse: c       ზაალს წინა შეიყარნეს,   ერანელნი მოიკითხეს,
Verse: d    და   მოახსენეს: "როგორ გავსძლოთ?   ჩუ̂ენ რა გვიყუ̂ეს?!" -- ესე ჰკითხეს.






Strophe: 2014_[1916] 
Verse: a       "ვითა გავსძლოთ ყუ̂ელა ჭირი   -- ტყუ̂ეობა და შეჭირვება!?.
Verse: b       აქანამდის ვერ გვიყუ̂იან,   არსად იყუ̂ის მათგან ვნება,
Verse: c       ზურგად ვიჩნდა მამა თქუ̂ენი,   იყო მტერთა განქარვება,
Verse: d    და   თავსა ვერსად გამოჰყობდეს,   არ ძალ-ედვა აზრახება.






Strophe: 2015_[1917] 
Verse: a       ყოველთ დღეთა გვატყუ̂ევებე   ტახტი წაჴდა განაცუდი,
Verse: b       თქუ̂ენ დაგიგდო მამა თქუ̂ენმა   საფადრობა ჴრმალი, ქუდი,
Verse: c       ჴელ-მწიფეთა სისხლის ძებნა   აწ შენ გმართებს, ძლევა ბუდი,
Verse: d    და   სახელისა გამოჩენა   მტერთაზედა არა ცუდი.






Strophe: 2016_[1918] 
Verse: a       ზაალ უბრძანა იმედი,   არ სიტყუ̂ა დასათნეველი:
Verse: b       "მათ ჩემი სწორი არვინ ჰყავს,   მძიმის ლახტისა მქნეველი,
Verse: c       ჴრმალ-გამოწუ̂დილმან მივმართო,   გამოვჩნდე მათი მძლეველი,
Verse: d    და   სადავე გაჴდეს საძუედ,   მოკუ̂დეს სულ-დასალეველი.






Strophe: 2017_[1919] 
Verse: a       ყოველი კაცი მიწა ვართ,   ღ(ვ)თისგან სულ-ჩანაბერია,
Verse: b       ძალსა მოგვაკლებს, მოგუ̂ზიდავს,   მე ვარ შობითგან ბერია,
Verse: c       მესტროლაბეთა ნათქუ̂ამი   გათავდა, ანაწერია,
Verse: d    და   შვილი მამესწრა, საამს სჯობს,   ძალ გულად მისი ფერია!






Strophe: 2018_[1920] 
Verse: a       სახელისა ძებნა მართებს,   მოერიოს როსტომ მტერსა!
Verse: b       ასაკობა პაპას უგავს,   ასახელებს მამას ბერსა,
Verse: c       თუ უშოებთ, რომ ვით ზიდოს,   ცჴენსა მისსა შესაფერსა,
Verse: d    და   გულოვანთა ომს უჩვენებს,   მოერევის ახლად მტერსა."






Strophe: 2019_[1921] 
Verse: a       ერანელნი დაემოწმნეს   ზალდასტანის, სიტყუ̂ის თქმათა,
Verse: b       მოეგონა, უწინვე თქუ̂ეს   მეცნიერთა კაცთა ბრძენთა,
Verse: c       მანუჩარსაც მოახსენეს   მესტროლაბე-მოაბადთა,
Verse: d    და   როსტომს წინა წამოვიდეს,   თქუ̂ეს, გაგვიგებს ომთა გზათა.






Strophe: 2020_[1922] 
Verse: a       მოახსენეს: "შემოქმედმან   ეტლად გიჴმო მთვარისაო!
Verse: b       ჰე ახალო ფალავანო,   ბედნიერთა გვარისაო,
Verse: c       გმართებს ჩუ̂ენი წინამძღრობა,   სახელება თავისაო,
Verse: d    და   ჩუ̂ენად ზურგად მოაბადთა   შენ გთქუ̂ეს, -- მცველად ტახტისაო!"






Strophe: 2021_[1923] 
Verse: a       როსტომ ენა შეუქცივა,   ვერ იტყოდა კაცთა ტომი!
Verse: b       "კანჯრის ჯოგი ცუდად ჩქარობს,   მას პასუხსა გასცემს ლომი,
Verse: c       დედამ ცუდად რად გამზარდა,   ზობარჯზედა ვიყავ მჯდომი,
Verse: d    და   ტახტსა ცხენი მირჩევნია,   მესწრაფების მათი ომი.






Strophe: 2022_[1924] 
Verse: a       სმასა ომი მირჩევნია,   -- მძიმე ლახტი, ჴრმლისა ქნევა,
Verse: b       თუ მყავს ცხენი შესაჯდომი,   მე მამხუ̂დების ღ(ვ)თითა ძლევა,
Verse: c       თვითან მარო შეუტევებ,   შიგ დაეწყო თურქთა რევა,
Verse: d    და   ჩემის გურზით ჩამოყრილთა   მათ დაუწყონ სულთა ლევა!"






Strophe: 2023_[1925] 
Verse: a       ერანს ნაბამი ტაიჭი   მეფეთა დადაღულია,
Verse: b       საჩეხეს შიგან შეყარეს,   ვისაც უთქმიდა გულია,
Verse: c       კარშიგა როსტომ დაუდგა,   ჰგავს, იყო გაზრახულია,
Verse: d    და   ჴელი დასდვის და გაზდრიკის,   ვითამც არ ედგის სულია.






Strophe: 2024_[1926] 
Verse: a       რომ როსტომისთვის გაეძლო,   ცხენით ვერ გაცხენიანდეს,
Verse: b       ზაალ, მერაბ და თავადნი   დაჭმუნდეს, დანაღუ̂ლიანდეს,
Verse: c       პაპისა რემა მოასხეს   ფიცხლად, არ დაცაგვიანდეს,
Verse: d    და   ვერცა მაშიგან იპოეს,   თქუ̂ეს: თურქნი" არ დაზიანდეს!"






Strophe: 2025_[1927] 
Verse: a       მერაბ ბრძანებს: "ცხენ-ჯოგითა   მე ვერა მჯობს არაბეთი:
Verse: b       ვსაზრობ, ვპოებთ იმაშიგა,   არ გაგუწირავს სრულად ღ(ვ)თი!
Verse: c       მოასხეს, და თანა მოჰყუ̂ეს   უხუცესი კაცი ერთი,
Verse: d    და   რა შეხედა, როსტომ იცნა   ჭაკი ერთი, ლომ-ნაკუ̂ეთი.






Strophe: 2026_[1928] 
Verse: a       მაღალი, მოკლე ზურგითა,   შავ-რახსი მუნ სახიერი,
Verse: b       ყელ-გრძელი, ყურნი შუბს უგავს,   იგია ფერჴ-ბედნიერი,
Verse: c       მას კვიცი ახლდა ტერფ-ბასრი,   აბრაში თვალ-შვენიერი,
Verse: d    და   უმაღლე იყუ̂ნეს ყუ̂ელასა,   ვით ჴმელთა მზისა ჰაერი.






Strophe: 2027_[1929] 
Verse: a       ხვაშიადი გააცხადა   როსტომ გულის ნადებია.
Verse: b       თქუ̂ა თუ: "ღ(ვ)თისა უსაცილოდ   ჩემთვის დაუბადებია!
Verse: c       მერამლეთა პირველად თქუ̂ეს,   რაცა უქადაგებია,
Verse: d    და   აწ მამართვით საგდებელი,   მისი ყელსა სადებია!"






Strophe: 2028_[1930] 
Verse: a       მას საგდებელი მოართვეს,   გრძელი, მაგარი, ხვეული,
Verse: b       ზარდახშანშიგან ნადები,   გმირის საამის-ეული,
Verse: c       ახლოს მოუდგა, უჭუ̂რეტდა,   კუ̂იცი დგას არ გაქცეული,
Verse: d    და   ერთობ უსახოდ მოსწონდა,   როსტომ დგას ცნობა-რეული.






Strophe: 2029_[1931] 
Verse: a       მისი მკერდ-ზურგი და გავა,   გვანდა, კლდე არის მყაფარი,
Verse: b       თვალი შვენოდა ლამაზად,   ყელ-ყური, ძუა-ფაფარი,
Verse: c       ტერფნი რკინისა ბასრს უგავს,   მთა არის მინდორთ-საფარი,
Verse: d    და   მას საგდებელი შესტყორცა,   შეიპყრა პილოსა დარი.






Strophe: 2030_[1932] 
Verse: a       საგდებელი გარდააცვა,   კუ̂იცი მოჰყუ̂ა, როსტომს მილდა,
Verse: b       მერემეთა უხუცესა   ნამეტნევად გაუკუ̂ირდა,
Verse: c       მისი მშვიდად წამოყოლა,   თქუ̂ა თუ, როგორ დამორჩილდა,
Verse: d    და   გულსა შიგან დაუმძიმდა,   მერაბისთვის ინახვიდა.






Strophe: 2031_[1933] 
Verse: a       რა დედასა გამოშორდა,   ზედ მოუჴდა ლომივითა,
Verse: b       მაღლა ტერფი აიშვირა   მან, გაჰპირა ომი მითა,
Verse: c       მკერდსა ნები შეაძგერა,   ცხენი დასცა როსტომ მითა,
Verse: d    და   ათრთოლდა და გაემართა,   მარჯანასა ტორო ვითა!?.






Strophe: 2032_[1934] 
Verse: a       მერემეთა უხუცესი   უბნობდა შეჭირვებული:
Verse: b       "არ არის ამა ჯოგისა,   სხუ̂ათა გუ̂ყავს შევედრებული,
Verse: c       მერაბ უბრძანა: "რას უბნობ,   შეცუ̂ლილი, გაშმაგებული!
Verse: d    და   ჩემსა შავს რაშსსა რატომ გავს,   დედა ჰყავს იმათებული.






Strophe: 2033_[1935] 
Verse: a       გვინდოდა თქუ̂ენი ჩვენება,   მრავალ-ჯერ ვეცადენითა,
Verse: b       მან საგდებელი დაწყუ̂იტის,   დაჭირვით ვერა ვქენითა,
Verse: c       ზედ მოგვიჴდიან, ვით ლომი,   გარდვეხვეწენით რბენითა,
Verse: d    და   ხუთი წელია, -- აჯილღა   არ გაუშვია კბენითა.






Strophe: 2034_[1936] 
Verse: a       წეღან დია გამიკუ̂ირდა   საგდებლისა გამოყოლა,
Verse: b       რადგან ესე როსტომ არის,   არა მართებს კუ̂იცსა რბოლა,
Verse: c       მისი რაში ეს იქნების,   ამას მართებს მისი ყოლა,
Verse: d    და   სხუ̂ა ვერავინ დაჰჴედნიდა,   იმათ უჩნდა მტერთა ბრძოლა.






Strophe: 2035_[1937] 
Verse: a       როსტომ ჴელი გარდაავლო   მისსა რაშსა ალვა-ზრდილსა,
Verse: b       თვალ-ყურიცა მოუფშუ̂ნიტა   განგებითა მისთვის ქნილსა,
Verse: c       მერმე ფერჴი ამოუღო,   თქუ̂ა: "მაჩუ̂ენებს ესე ლხინსა!"
Verse: d    და   არ იწყინა, მშვიდად დადგა,   ჰგავს ადრიდგან დაჴედნილსა.






Strophe: 2036_[1938] 
Verse: a       შეკაზმა და ზედა შეჯდა   როსტომ, გუ̂ანდა ალვა-ზრდილსა,
Verse: b       მოყუ̂არეთა უხაროდა,   მათი მტერი ახლა ტირსა,
Verse: c       რაშსა ფრთენი გამოესხა,   უგავნ ზურგსა ამოზდრილსა,
Verse: d    და   ვითა ორბი, ააფრინა,   ოდენ ხედვენ მზისა ჩრდილსა.






Strophe: 2037_[1939] 
Verse: a       იქით-აქათ გარდიზიდა,   ავჟანდათა ჩააჭირნა,
Verse: b       ტერფით ცეცხლი დააკუ̂ესა,   ქუ̂ათ ბურჯღული გაადინა,
Verse: c       ზალდასტან და ერანელთა    გაიხარნეს, არ იტირნა,
Verse: d    და   ღმერთსა დიდი მადლი ჰკადრეს,   თურქთა ომი გააპირნა.






Strophe: 2038_[1940] 
Verse: a       წავიდეს სრასა, საამის    შედეგად როსტომ არისა,
Verse: b       გვიბოძა ღ(მერ)თ(მ)ან სამუქფოდ   ნაკუ̂ეთი პილოტანისა,
Verse: c       გვინდა მოვნახოთ ჴელ-მწიფე,   ტახტი უთაო არისა,
Verse: d    და   კაცი ერაჯის თესლისა,   ქაიყუბადის გვარისა.






Strophe: 2039_[1941] 
Verse: a       ეზომი ხანი ულოცავს,   მიუმართნია ღ(ვ)თისათვის,
Verse: b       ღ(ვ)თის მოსავი და მოწყალე   ყოვლისა სულდგმულისათვის,
Verse: c       უფალსა უბრძანებია   პატრონად ერანისათვის,
Verse: d    და   რად არ მოვიყუ̂ანთ ჴელმწიფედ,   მას არ დავლოცავთ რისათვის.






Strophe: 2040_[1942] 
Verse: a       ზალდასტან შვილი დალოცა,   ბედნიერისა დღისაო,
Verse: b       "საწუთრომც შენით იხარებს,   გმორჩილობს სული მზისაო!
Verse: c       გაგზავნი სადმე, მე მოგცე   შენ კაცი მცოდნე გზისაო,
Verse: d    და   ყუბად აწვიე, მოვიდეს   ჴელ-მწიფედ ერანისაო!






Strophe: 2041_[1943] 
Verse: a       როსტომ ფიცხლად დამორილდა,   მჭუ̂რეტელთ ლხინი პილოტანა,
Verse: b       სასუბუქოდ შეეკაზმა,   არა ზიდა ბარგი თანა,
Verse: c       შეკაზმა და რაშსა შეჯდა,   ხუთი კაცი წაიტანა,
Verse: d    და   იარა და მიიწივა   ყუბადთანა, ეთაყუ̂ანა.






Strophe: 2042_[1944] 
Verse: a       დალოცა და მოაჴსენა:   "ღ(ვ)თისგან საფარველიანო,
Verse: b       ზაალდასტან გამომგზავნა,   ჩემს ამბავსა ელიანო,
Verse: c       ღ(მერ)თმან მოგცა ტახტ-გვირგვინი,   ჩუ̂ე გაგუ̂წირა სულ დიანო,
Verse: d    და   ერანელნი ფალავნები   სატახტოსნოდ გელიანო!






Strophe: 2043_[1945] 
Verse: a       თვალ-გუარით, მარგალიტით   ტახტი დაგხუ̂ეს სასურველი,
Verse: b       შენ გვირგვინი საჴელ-მწიფო,   საქონელი, განძი ძველი,
Verse: c       აბჯარი და საურჭლენი,   ზარდახშანი საკუ̂ირველი,
Verse: d    და   ქაიყუბად ეთაყუ̂ანა,   რას მიბრძანებთ, -- მე ვარ მქნელი.






Strophe: 2044_[1946] 
Verse: a       ერანელთა მოჴსენება   მეტად კარგად გაიგონა,
Verse: b       როსტომ ტკბილად მოიკითხა,   ნამეტნავად მოეწონა,
Verse: c       ღ(მერ)თსა მადლი მოაჴსენა,   თქვა თუ: "ლოცვა გამიგონა!"
Verse: d    და   მე მივყავარ საჴელ-მწიფოდ,   მათ უფალმან შეაგონა.






Strophe: 2045_[1947] 
Verse: a       მთით ჩამოვიდნენ, ძირს უდგეს   მოსამსახურე მონანი,
Verse: b       ვინც უნდა, თანა წაიტანს,   ვაზირნი შემაგონანი,
Verse: c       გამოემართნეს, მოდია   ყუბად და როსტომ -- ორანი,
Verse: d    და   როსტომ წინ კაცი გაგზავნა,   სიტყუ̂ანი გასაგონანი.






Strophe: 2046_[1948] 
Verse: a       ერანელნი ფალავანნი   შეიყარნეს კარგად ზმითა,
Verse: b       ტუსი, ზაალ, მილად, ყარა    -- ქოსითა და ნაღარითა,
Verse: c       პილოზედა ტახტი დადგეს   ფეროზით და გუარითა,
Verse: d    და   სარტყელი და ტან-საცმელი   მოამზადეს გვირგვინითა.






Strophe: 2047_[1949] 
Verse: a       წაიტანეს ბარგ-კარავნი,   მიეგებნეს, თავნი არნეს,
Verse: b       მივიდეს და ჴელ-მწიფესა   ლოცვიდიან, ეთაყუ̂ანეს,
Verse: c       ოქროშიგან გარეული   თავს გუარი გარდაყარეს,
Verse: d    და   კარავები აუმართეს   საკრამანგი გარდაფარეს.






Strophe: 2048_[1950] 
Verse: a       წყლისა პირსა შემკობილი   საჴელ-მწიფო ტახტი დადგეს,
Verse: b       ყუბად დასვეს მოკაზმული,   თავს გვირგვინი დაცაადგეს,
Verse: c       შეიყარნეს ერანელნი,    დალოცეს და მას წინ წადგეს,
Verse: d    და   სამსა დღესა წართვით იყუ̂ნეს,   ნადიმობდეს, არცა ადგეს.






Strophe: 2049_[1951] 
Verse: a       მეოთხეს დღესა აჰკიდეს,   წავიდეს, აიყრებოდეს,
Verse: b       სცემდეს ბუკსა და ტაბლაკსა,   მსმენელნი გაკუ̂ირდებოდეს,
Verse: c       მათ აფრასიობს მიმართეს,   არა ზავზედა დგებოდეს,
Verse: d    და   რაზმან და ყარან მას წინა   მაღლადრე იარებოდეს.






Strophe: 2050_[1952] 
Verse: a       ერანელთა რაზმი აწყუ̂ეს,   იკაზმებდეს ომთა გზასა,
Verse: b       მარჯუ̂ნით უდგა თურანელნი,    დაწყობილნი მათსა გზასა,
Verse: c       ორთავ მტკიცედ გაიჩინეს,   აპირობდეს სისხლთა სმასა,
Verse: d    და   ყარანისგან ისწავლიდა   მაშინ როსტომ აბჯრის ცმასა.






Strophe: 2051_[1953] 
Verse: a       როსტომ ზაალს მოაჴსენა:   "ჰე ჯანდარო ფალავანო!
Verse: b       თურანელთა ჴელ-მწიფისა   გკითხო საქმე დასაგვანო:
Verse: c       როგორია აფრასიობ,    მე გენუკვი რომ მიბრძანო,
Verse: d    და   რაზმსა შიგან თუ სად ვნახო,   ჩემი ომი შევანანო!"






Strophe: 2052_[1954] 
Verse: a       ზაალ უთხრა: "ნუ ისწრაფი,   შვილო, მისთვის შესაბმელად!
Verse: b       ხვადსა ლომსა უფიცხეა,   მას დაუდგამს პილო ძნელად,
Verse: c       ომის ჟამსა მეტად მძლეა,   გამოჩდების მტერთა მკუ̂ლელად,
Verse: d    და   ვითა ვეფხი, გაფიცხდების,   მოედების ცეცხლი ველად,






Strophe: 2053_[1955] 
Verse: a       შავ-ვეშპის ხახე დროშა აქუ̂ს,   ტარსა ალამი აბია,
Verse: b       წინ უკან ოქრთოთ ნაკაზმი,   ცხენსა ზის დიაღ კაცია,
Verse: c       ჰგავს, იყოს შავი ვეშაპი   რომ ბარგის ტანი აცვია,
Verse: d    და   ბნელისა ალმასის ფერი   გარე ბეგთარი აცვია.






Strophe: 2054_[1956] 
Verse: a       როსტომ ჩაიცვა ბაბრაბი,   რაშს ბარგისტანი შეაბა,
Verse: b       პაპისა ლახტი აიღო,   თქუ̂ა: "ჩუ̂ენთა მტერთა დღე აბა!..
Verse: c       სთქუ̂ა, -- მთუ̂რალი პილო ბრდღვინევდა,   მტერი მახესა შეაბა,
Verse: d    და   როსტომ მფრეწელმან მიმართა,   -- თურქთა რა უყო მე აბა?!




Next part



This text is part of the TITUS edition of Shahname 1 and 2: Metrical parts.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 26.4.2014. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.