| Strophe: 2111_[2013] | ||
| Verse: a | ვინც მიენდობის სოფელსა, | მას უფრო გაუავდების, |
| Verse: b | თავი და ბოლო არ უჩნდეს, | ანაზდად გაუთავდების, |
| Verse: c | თუ ვინმე დასდებს ავს წესსა, | იმასვე გაუმწარდების, |
| Verse: d და | ვინც იტყუ̂ის, -- ჩემთა ჴელთ არის, | არცა მას გაუთავდების. |
| Strophe: 2112_[2014] | ||
| Verse: a | ქაიყუბადის შედეგად | ქექაოზ ზის ტახტსა ზედა, |
| Verse: b | მამის წესი დაიჭირა, | ჰყმობს საწუთრო ამაზედა, |
| Verse: c | ეთსა ღესა სავარდესა | იჯდა ოქროს ტახტსა ზედა, |
| Verse: d და | ტახტსა ფერჴნი ოქროსანი, | მარგალიტნი ისხდეს ზედა. |
| Strophe: 2113_[2015] | ||
| Verse: a | ერანელნი დიდებულნი | მის წინაშე შემოვიდეს, |
| Verse: b | იგ საქმესა გააგებდეს, | საწუთროსა რასმე სთუ̂ლიდეს, |
| Verse: c | მუნ ბროლისა ჭიქებითა | ხოშ-გუარსა ღვინოს სმიდეს, |
| Verse: d და | მცველნი იდგეს ფარდაგს გარე, | რომ სხვა კაცი ვერ შევიდეს. |
| Strophe: 2114_[2016] | ||
| Verse: a | ერთსა კაცსა ჩანგი ჰქონდა, | მეფეს წინა გზა ითხოვა, |
| Verse: b | ჴმა-ტკბილი ჰკრა სუფრაზედა, | მუყამი და რასტინოვა, |
| Verse: c | გრძნებაზედა მაზანდარით | ჴელოვანი თურმე მოვა, |
| Verse: d და | თქუ̂ა თუ: "უქო მაზანდარა, | გაილაშქუ̂რის, წაცამოვა!" |
| Strophe: 2115_[2017] | ||
| Verse: a | მეფარდაგე შინ შევიდა, | შარიერსა მოახსენა: |
| Verse: b | "ერთი უცხო კარგი მკუ̂რელი | მოგვივიდა ახლა ჩუ̂ენა!" |
| Verse: c | უბრძანა და შეიყუ̂ანეს, | ეთაყუ̂ანა, დაძრა ენა, |
| Verse: d და | ძალი მორთო, კურა დაწყო, | თავი კარგად გაამჩუ̂ენა. |
| Strophe: 2116_[2018] | ||
| Verse: a | რა ჩანგსა, ტკბილად ახსენა | ქუ̂ეყანა მაზანდარისა: |
| Verse: b | "ეს შარიერი ჴელ-მწიფე | შენზედამც ტკბილად არისა, |
| Verse: c | შენიმც მინდორნი მწვანობენ, | სული დის მუშკ-ამბარისა, |
| Verse: d და | მთა სუმბულითა აყაჩობს | და ველნი მულღანზარიხა. |
| Strophe: 2117_[2019] | ||
| Verse: a | მოწის ვარდი აყუ̂ავდების, | ბაღ-წალკოტი სურნელითა, |
| Verse: b | ზამთრით დია არა ცივის, | ზაფხულია აერითა, |
| Verse: c | წყლისა პირი აყუ̂ავდების | ვარდითა და ყუ̂ავილითა, |
| Verse: d და | ცნობა წავა ბულბულთაგან, | იადონთა ყივილითა! |
| Strophe: 2118_[2020] | ||
| Verse: a | ორნივე წყლისა სამზღვარნი | არიან მოცინარენი, |
| Verse: b | შვენიერნი და ამონი | მონადირეთა არენი, |
| Verse: c | ქალაქნი ორო-ქსოვილთა | სტავრითა მოკამარენი, |
| Verse: d და | შეკაზმულნია ტურფანი | ოქროთა მოქამარენი. |
| Strophe: 2119_[2021] | ||
| Verse: a | რა ქექაოზს ქება მისი | ესმა უცხოდ საკუ̂ირველი, |
| Verse: b | მას გონება გარდეცვალა, | სხუ̂ა დაედვა საძირკუ̂ელი, |
| Verse: c | მან ლაშქრობა დააპირა, | ომის დასკუ̂ნა წასასვლელი, |
| Verse: d და | ერანელნი სავაზიროდ | შეიყარნეს მას წინ მთქმელი: |
| Strophe: 2120_[2022] | ||
| Verse: a | -- "არას გვარგებს, თავი მივსცეთ | უჴმრობასა, სიღაფლესა, |
| Verse: b | დიდსა ფრიდონს მე ვჯობივარ, | -- ქაიყუბადს მტერთა-მძლესა, |
| Verse: c | ძალითა და მოსამართლედ | მას ჯიმშედსა მოლაშქრესა, |
| Verse: d და | რასა ვდგავართ, ჩუ̂ენ მიუჴდეთ | მაზანდარის ჴელ-მწიფესა!" |
| Strophe: 2121_[2023] | ||
| Verse: a | რა თავადთა გაიგონეს | ნაბრძანები ბატონისა, |
| Verse: b | მას პასუხი ვერვინ გასცა, | დაჴდეს ფერად ზაფრანისა, |
| Verse: c | ნაღუ̂ლიანთა ისუნთქიან, | არ მოსწონდათ სიბრძნე ჭკვისა, |
| Verse: d და | დევთა ომი მათ უმძიმდათ | არჯანგ, ფოლად-ღულადისა. |
| Strophe: 2122_[2024] | ||
| Verse: a | პასუხის თქმა ვერ გაბედეს | შესაქცევლად პატრონისა, |
| Verse: b | ქიშვად, მილად იყუ̂ნეს მუნა, | ტუსი -- შვილი ნოდარისა, |
| Verse: c | გურგენ, ბარმან მათთანავე | -- თავადნია ერანისა, |
| Verse: d და | მოახსენეს: "ჴელ-მწიფეო, | მონანი ვართ ბრძანებისა! |
| Strophe: 2123_[2025] | ||
| Verse: a | ესე თქუ̂ეს და გაიყარნეს, | მათი გული დაცაჭკნების. |
| Verse: b | იტყოდიან: "ეტლისაგან | ავი საქმე გარდაგუ̂ჴდების, |
| Verse: c | შარიერმან რომ სმაშიგან | ბრძანა, -- იგი გათავდების, |
| Verse: d და | რისხვა მოვა ერანზედა, | უსაზომოდ აოჴრდების. |
| Strophe: 2124_[2026] | ||
| Verse: a | წაჰჴდეს ერანს მიწა-წყალი, | მაზანდარას თუ წავიდა, |
| Verse: b | ტახტ-გვირგვინი ჯიმშედს ჰქონდა, | საწუთროსა ინახვიდა, |
| Verse: c | დევ-ქაჯნიცა დაიმონა, | ყოვლი სული მას ნატრიდა, |
| Verse: d და | მას მორჭმულსა არ უყურა, | მაზანდარას რომ წავიდა. |
| Strophe: 2125_[2027] | ||
| Verse: a | ჯიმშედ არსად მოიგონა, | და ჩუ̂ენ არცა სიტყუ̂ად ვთქუ̂ითა, |
| Verse: b | მამაცი და გულოვანი | ამას სჯობდა საჭურჭლითა, |
| Verse: c | -- ფრიდონ იყო გონიერი, | ჭკუით სავსე კეთილითა; -- |
| Verse: d და | ეს უჭკუო, ცნობა-თხელი | დევთ შეებმის ნეტარ რითა?!. |
| Strophe: 2126_[2028] | ||
| Verse: a | ერანელთა მოახსენა | ერთი სიტყუ̂ა მაშინ ტუსი: |
| Verse: b | "ჰუი-ჰუინ მოციქულად | ვჰკადროთ, -- შვილი თაქორისი, |
| Verse: c | ზაალდასტან მოგვაჴმაროს | გამორჩევა, ჭკუა მისი, |
| Verse: d და | შევეხვეწნეთ, წამოვიდეს, | ამა ნასკუ̂სა გახსნის ისი!" |
| Strophe: 2127_[2029] | ||
| Verse: a | რა მოვიდეს მოციქული, | ჩუ̂ენი საქმე ამას ჰკითხე, |
| Verse: b | თუ მოგეცხოს თავსა გილი, | ნუ მოიბან, მოდი, ვით ხე, |
| Verse: c | ვითა ქარმან, წამოსავლად | ფიხლავ ტვინი გაიფიცხე, |
| Verse: d და | შარიარსა გულის ნასკუ̂ი | დახსნა, დევთა მოაკიცხე. |
| Strophe: 2128_[2030] | ||
| Verse: a | მოახსენე: "ესე საქმე | დასტურ დევმან მოგაგონა, |
| Verse: b | ნუ გააღებ მაგა კარსა, | არ ვარგია, ნუ იქ, მგონა, |
| Verse: c | მისი გული მოაბრუნვე | ნუ თუ შენ რა გაგიგონა, |
| Verse: d და | თვარ ესენი სრულად წაჴდა, | საყმოდ მტერთა დაამონა!" |
| Strophe: 2129_[2031] | ||
| Verse: a | ვითა ქარი გაემართა | მაშინ შვილი თაქორისა, |
| Verse: b | ერანელთა გაგზავნილი, | მივა სახლსა საამისა, |
| Verse: c | იგ მოკითხვით მოიხსენა | როსტომ -- შვილი ზაალისა, |
| Verse: d და | არ გვიშველი, უსაცილოდ | წაჴდა ტახტი ერანისა! |
| Strophe: 2130_[2032] | ||
| Verse: a | საქმე მოსრულა ჩუ̂ენზედა, | რომ ბრძენნი ვერ მოსწუ̂დებიან, |
| Verse: b | არას გვიშველი, ერანი | წაჴდების, აოჴრდებიან; |
| Verse: c | კაცი არ იყოს, სამყოფად | ნადირნი აქ დადგებიან, |
| Verse: d და | ქექაოზს საგონებლითა | ცნობანი გაშმაგებიან. |
| Strophe: 2131_[2033] | ||
| Verse: a | მოვიდა და დევმან ზაკუ̂ით | ეს გზისაგან მოაცდუნა, |
| Verse: b | შენც და კაცი გონიერი, | გვერც საახლოდ აღარ უნდა, |
| Verse: c | ტახტ-გვირგვინი დაავიწყდა, | მაზანდარას წასვლა უნდა, |
| Verse: d და | აწ თავსაცა ნუ მოიფხან, | მოდი ფიცხლავ, დაშლა უნდა. |
| Strophe: 2132_[2034] | ||
| Verse: a | ამას წინად რაც მსახურე | ქაიყუბადს -- მტერთა მძლესა, |
| Verse: b | დედის, ძუძუს მოგაშორეს, | წელთ სარტყელი შეგარტყესა, |
| Verse: c | რაც მტერთათვის გიბრძოლია | ამას წინად, წაჴდა დღესა. -- |
| Verse: d და | ვითა ქარი, დაავიწყდა, | წაუღია სიავესა." |
| Strophe: 2133_[2035] | ||
| Verse: a | ზაალს რა მოციულობა | ესმა და გული დაეძრა, |
| Verse: b | თქუ̂ა, ვიცი, დროშა გაყუ̂ითლდა, | ტარსა მტერთაგან დაეძრა, |
| Verse: c | თავის მიმდომან ქექაოზ | ტახტი-გვირგვინი გაეც, სრა, |
| Verse: d და | საწუთროს უნახავი ხარ, | მისთვის გაჰპირე, ვა, ეს რა! |
| Strophe: 2134_[2036] | ||
| Verse: a | უნდა მეფე გამოცდილი, | ჟამ-ნაკუ̂ეთი, ეტლ-ნახული, |
| Verse: b | მტერთა ჴრმლისა მანაშური | წაეკითხოს მისი სრული, |
| Verse: c | მივალ, ყუ̂ელა გავაგონო | ნახული და მონახული, |
| Verse: d და | თუ არ მისმენს, როსცა არის, | მოიგონებს იგ გულ-წყლული. |
| Strophe: 2135_[2037] | ||
| Verse: a | წავიდე და შევაგონო, | ვაი თუ ვერ გამიგონოს, |
| Verse: b | არ წავიდე, შემოქმედსა | ვაწყენ, აღარ მოეწონოს, |
| Verse: c | თუ მამისმენს სარგებელსა, | ჰპოვოს, -- ლხინსა შეაწონოს, |
| Verse: d და | გაფიცხდეს და არ მიყუროს, | მან უჩემოდ გზა იქონოს. |
| Strophe: 2136_[2038] | ||
| Verse: a | მე შინ ვიქნები ლაშქრითა, | თუ იგ მაცთურმან წაიღო". |
| Verse: b | მას ღამე ამას იგონებს. | გაჩნდა, მზემ კარი გაიღო. |
| Verse: c | ზაალ შეირტყა სარტყელი, | ჴელთა აბჯარი აიღო, |
| Verse: d და | ერანს წავიდა. მზის შუქმა | დიდი ნათელი მიიღო. |
| Strophe: 2137_[2039] | ||
| Verse: a | რა მივიდა, მოეგებნეს | ერანელნი ფალავანნი, |
| Verse: b | ბარმან, ტუსი და გოდერძი | -- ახლავს გურგენ გულოვანი, |
| Verse: c | ერთმან ერთი მოიკითხეს, | გარდიჴადეს მათ ფარმანი, |
| Verse: d და | მეფისაკენ გაემართნეს, | სადარბაზოდ დასაგვანნი. |
| Strophe: 2138_[2040] | ||
| Verse: a | "თავ-მაღალო ფალავანო", | -- ტუსმან ეგრე მოახსენა: -- |
| Verse: b | "გრძელსა გზასა გაგვირჯიხარ, | მოგიყუ̂ანეთ აქა ჩუ̂ენა, |
| Verse: c | ერანელთა დიდი საქმე, | -- შეჭირვება ჩამოგვხსენა, |
| Verse: d და | თქუ̂ენ ყოფილხართ მათი ზურგი, | თუ დაგვარჩენთ ახლა ჩუ̂ენა." |
| Strophe: 2139_[2041] | ||
| Verse: a | ზაალ თქუ̂ა თუ: "უნდა კაცმან | გაიგონოს შეგონება, |
| Verse: b | იყოს ჟამთა გაცვეთილი, | ქნას ჭკუ̂იანმან სხუ̂ათა ნება, |
| Verse: c | ეტლმან მისცეს სამართალი, | ჩუ̂ენ არ გუ̂მართებს შეგონება. |
| Verse: d და | არ მამისმენს შარიერი, | -- შაექნების შენანება. |
| Strophe: 2140_[2042] | ||
| Verse: a | შევეხვეწნეთ, ნუღარ წავა | მაზანდარას, მისცეს ზავი, |
| Verse: b | არ იყუროს შეგონება, | გამოიღოს იმან თავი, |
| Verse: c | საწუთრომან შეანანოს, | დაემართოს ჭკუით ავი, |
| Verse: d და | ნუ უყურებთ, -- დაგვემართოს | საქმე მისგან საზარავი. |
| Strophe: 2141_[2043] | ||
| Verse: a | მათ ესე პირი დაასკუ̂ნეს, | ჴელ-მწიფეს წინა მოვიდეს. |
| Verse: b | წინა ზალდასტან შეუძღვა, | უკან თავადნი შევიდეს. |
| Verse: c | ტახტზედა მჯდომსა ქექაოზს | ჴმელთა მნათობად ხედვიდეს, |
| Verse: d და | მას წინა წადგეს სააჯოდ, | ვით მზისა შუქი ელვიდეს. |
| Strophe: 2142_[2044] | ||
| Verse: a | თავ-დადრეკით, ჴელ-ჩაშვებით, | მას ჴელ-მწიფეს წინა დგესა, |
| Verse: b | ჴელ-მწიფესა გაუკუ̂ირდა, | ბრძანა: "გვანან მოაჯესა", |
| Verse: c | სასაუბროდ გაემართნეს, | ჰკადრეს ქება ზესთა-ზესა, |
| Verse: d და | მოახსენეს: "თავ-მაღალო, | საწუთროსა სჩანხარ დღესა! |
| Strophe: 2143_[2045] | ||
| Verse: a | არ უნახავს სხვა შენებრივ | ერანს -- იჯდეს ტახტსა ზედა, |
| Verse: b | ეტლს აჴსოვხარ ჟამ-ნახულსა, | გაგათაოს ამაზედა, |
| Verse: c | ბედნიარად გული შენი | დაემტკიცოს ამაზედა!" |
| Verse: d და | გარდიწვია ჴელ-მწიფემან | ზაალ, დასვა ტახტსა ზედა. |
| Strophe: 2144_[2046] | ||
| Verse: a | დალოცა და ჴელ-მწიფემან | მერმე ჰკითხა გარჯა გზისა: |
| Verse: b | ზაულელთა ფალავანთა | როსტომ სარო, -- თავ-მაღლისა! |
| Verse: c | ზაალ ლოცავს შარიერსა, | მადლსა მდაბლად გარდიჴდისა, |
| Verse: d და | მოახსენა: "ნიადაგმცა | შენ ხარ ტახტი ჴმელეთისა! |
| Strophe: 2145_[2047] | ||
| Verse: a | აწ შენითა სიმართლითა | დღეს საწუთრო კარგად არი, |
| Verse: b | გრძლად ცოცხალხარ, მტერი თქუ̂ენი | შიშეულად თქუ̂ენგან არი, |
| Verse: c | ბედნიერად, მხიარულად, | ერანი და ტახტი არი!" |
| Verse: d და | თქმა დაუწყო გონიარად, | მან გაუღო სიტყუ̂ათ კარი. |
| Strophe: 2146_[2048] | ||
| Verse: a | თქუ̂ა: "რაზომნი ეტლისაგან | ბრუნვით ჟამნი გარდმიჴდიან, |
| Verse: b | მანუჩარ და ჴელ-მწიფენი, | -- ერანს მეფედ რაცა სხდიან, |
| Verse: c | მისგან დარჩა საჭურჭლენი, | ტახტ-გვირგვინი ცუდად ჰყრიან, |
| Verse: d და | ზააქ, ნოდარ, ქაიყუბად | -- სხუ̂ა თავადნი მათთან დგიან. |
| Strophe: 2147_[2049] | ||
| Verse: a | მათცა თქუ̂იან: მაზანდარას, | " სჯობს, თუ ლაშქრად წაისუ̂ლების, |
| Verse: b | ლაშქარი და ლახტოსანი | უამრავი შეგვეყრების, |
| Verse: c | შეკრულია ტილისმითა | მათგან კაცი, შეიგრძნების, |
| Verse: d და | დევთა ნასკუ̂ი, -- მათი გრძნება, | ვიყუ̂ნეთ, აროს გაიჴსნების. |
| Strophe: 2148_[2050] | ||
| Verse: a | ამას წინათ სირეგუნთა | ერანს ტახტი არ წამჴდარა, |
| Verse: b | ქარს ნუ მისცემ საჭურჭლესა, | სხუ̂ა ჴელ-მწიფე არსად არა, |
| Verse: c | ომითა და მამაცობით | იხვედრების იგი არა, |
| Verse: d და | ვინც წასულა მაზანდარას, | ბედნიერად არ მამჴდარა. |
| Strophe: 2149_[2051] | ||
| Verse: a | აწ მაზანდარას ნუ წახვალ, | არ მოჰჴდეს უარესია! |
| Verse: b | საფადარნი გყავს მონანი, | -- თქუ̂ენნი მორჩილნი ესია, |
| Verse: c | სისხშიგან ხესა ნუ დარგავ, | საზრდელად ანალესია, |
| Verse: d და | ნაყოფად წყევას მოისხამს, | არ ჴელ-მწიფეთა წესია!" |
| Strophe: 2150_[2052] | ||
| Verse: a | ბრძანებს მეფე: "არა მევნოს | მაზანდარას მე წასვლითა, |
| Verse: b | მმართებს შენი გაგონება, | მონახული მჯობხარ ჭკვითა, |
| Verse: c | ფრიდონს, ჯიმშედს მე ვჯობივარ | მამაცად და საჭურჭლითა, |
| Verse: d და | მანუჩარს და ქაიყუბადს | უარე ვარ ნეტარ რითა? |
| Strophe: 2151_[2053] | ||
| Verse: a | ჩემია ყოვლი ქუ̂ეყანა, | -- ჩემთანა მოაჯენია, |
| Verse: b | ჴრმალსა მოვიწუ̂დი, ამოვსყუ̂ეტ, | არ დარჩეს კაცთა ძენია, |
| Verse: c | მაზანდარელნი დავსცალო, | გიჩუ̂ენო სისხლ-ნადენია, |
| Verse: d და | ჴრმლები ავჴსნა და დავიპყრა | ქალაქსა ხარაჯანია. |
| Strophe: 2152_[2054] | ||
| Verse: a | ბედითნი და უტვინონი | იგ არიან ჩემსა თვალსა. |
| Verse: b | რაა დევი და გრძნეული, | ვინ აჴსენებს მათს ლაშქარსა?!. |
| Verse: c | მე წავალ, და შენ და როსტომ | აქ იყუ̂ენით შუა მზღვარსა, |
| Verse: d და | საწუთროსა დამჭირავნო, | შემინახავთ თქუ̂ენ ერანსა". |
| Strophe: 2153_[2055] | ||
| Verse: a | ზაალს ესმა მეფისაგან | საუბარი უმეცრული, |
| Verse: b | მოახსენა: "ვართ მონანი, | მე გული მაქუ̂ს დადაღული, |
| Verse: c | მართლად ბრძანეთ, თუ ტყუილად, | მეთავ-ბოლო ვერ ვსცან სრული, |
| Verse: d და | შენთვის გვინდა ჩუ̂ენ სიცოცხლე, | მიწაზედა სიარული. |
| Strophe: 2154_[2056] | ||
| Verse: a | ჭკვა დავსცალე საუბრითა, | მე გონება სრულად მელმის, |
| Verse: b | თუ სიკუ̂დილი გვამად ჩავა, | კაცთა აღარ გაეძლების, |
| Verse: c | თვალსა ვინმე წამოიგდებს | ნემსით, აღარ ჩაიგდების, |
| Verse: d და | მამავალსა ფათერაკსა | არსით აღარ წაესუ̂ლების. |
| Strophe: 2155_[2057] | ||
| Verse: a | საწუთრომცა შენსა ზედა | ბედნიარად მობრუნდების, |
| Verse: b | მაგრამ ვაი, თუ სიტყუ̂ანი | მოგეგონოს, გული კუ̂დების!.. |
| Verse: c | შენ ნაქმარი სინანულად, | ავ-ცნობობით მოგიჴდების!" |
| Verse: d და | ვაი, წაჴდეს ერანელნი, | ლხინი ჭირად შეგვეცუ̂ლების. |
| Strophe: 2156_[2058] | ||
| Verse: a | ესალამნეს და გავიდნეს | გულ-წყლულნი დარბაზისაგან, |
| Verse: b | გვანდეს, რომ იყუ̂ნეს უმზეოდ, | უნაწილონი დღისაგან, |
| Verse: c | ბარმან, გივი და გოდერძი | ჩიოდეს პატრონისაგან, |
| Verse: d და | ტუსი და ზაალ -- ორნივე | ტირან იაჯდეს ღ(ვ)თისაგან. |
| Strophe: 2157_[2059] | ||
| Verse: a | შენ უშველე, მოწყალეო, | მოაშორვე მტერთა ვნება, |
| Verse: b | სად მეშველი აღარა ჰყუ̂ეს, | ამას უყავ მისი ნება, |
| Verse: c | ამად კაცად არ ვაჴსენებ, | არ ისმინა შეგონება, |
| Verse: d და | მტერთა ჴელი მოაშორე, | ამას მიეც ნეტარება. |
| Strophe: 2158_[2060] | ||
| Verse: a | ქექაოზ ზაალს უბრძანა: | "ეგების მოჴდეს ავიდა, |
| Verse: b | ვერ მოვიშალე მე წასვლა", | -- საგონებელსა ჩავიდა, -- |
| Verse: c | "ფალავანთათვის გარჯილხარ, | გზა მოვლე გძელი, ავი და". |
| Verse: d და | გამოესალმა თავადთა, | სისტანისაკენ წავიდა. |
