TITUS
Shahname 1 and 2: Metrical parts
Part No. 158
Previous part

Chapter: 75 
აქა მენავისა საუბარზედა აფრასიობ გარეშეიქცა და გივმან ქაიხოსრო ერანს მიიყვანა







Strophe: 3279_[3179] 
Verse: a       ზამს მივიდეს, უხაროდათ,   საწუთრო მან დღეს სცნა სრულმან,
Verse: b       ყველგან წიგნი მიუწერა   ერანს გივმან პილო-გულმან:
Verse: c       "ნათესავი ყუბათისა    მოგვცა ეტლმან მოპარულმან," --
Verse: d    და   გოდერძისაც მიუწერა   წიგნი გივმან მხიარულმან:






Strophe: 3280_[3180] 
Verse: a       "დღეს გათავდა, ფალავანო,   თქვენი სიზმრად ზმანებული,
Verse: b       მე ვიპოვე ქაიხოსრო,    ერანელთა ტახტი სრული".
Verse: c       თავადებსა მიუწერა:   "აწ იყვენით მხიარული,
Verse: d    და   ქაოზ მეფეს მოაჴსენეთ,   გაყმაწვილდეს ბერი გული".






Strophe: 3281_[3181] 
Verse: a       რა გაგზავნილი მივიდა,   გოდერძის ეუბნებოდა,
Verse: b       თავს გარდაყარა გუარი,   მნახავთა ენატრებოდა;
Verse: c       წიგნი დაიდვა პირზედა,   სიაოშ ეგონებოდა,
Verse: d    და   ქაოზ მეფესა ახარეს,   უკვირდა, ეოცებოდა.






Strophe: 3282_[3182] 
Verse: a       ქაოზს უხარის, მოჰკაზმეს   მაშინ დარბაზი სრულია,
Verse: b       გვერცა დაისხნა მუტრიბნი,   გული უც მხიარულია;
Verse: c       გოდერძიმ -- ერთი დარბაზი,   სტავრა გარმოხვეულია,
Verse: d    და   ოქროსა ტახტი დაუდგეს,   გუარი გაფრქვეულია.






Strophe: 3283_[3183] 
Verse: a       გვირგვინი და ტყავ-საყური   საძღნოდ მისთვის მო-ცა-ძებნეს,
Verse: b       გოდერძი და დიდებულნი   შესხდეს, წინა მოეგებნეს;
Verse: c       ნახეს გივი ხოსროსთანა,    თვალთა ცრემლი გარდმოჩქეფნეს,
Verse: d    და   მათ სიაოშ მოეგონა,   დღეს სანაცვლო კარგი ჰპოვნეს.






Strophe: 3284_[3184] 
Verse: a       დალოცა ხოსრო გოდერძიმ    სარო თავამაღლებული,
Verse: b       გივსა აკოცა თვალ-პირსა:   "გნახია სახელდებული,
Verse: c       ეტლი შენ გამოაჩინე   ღვთისაგან დაბადებული";
Verse: d    და   ქება შეასხეს ლაშქართა,   მობრუნდეს გახარებული.






Strophe: 3285_[3185] 
Verse: a       ფალავნისა სახლს მოვიდნეს;   ნადირობდეს, რვა დღე დაჰყვეს,
Verse: b       იმღერდიან მუტრიბები,   მოშაითთა უცხო ზმა ჰყვეს,
Verse: c       გაემართნეს ქაოზისკენ,    დიდებულნი თანა წაჰყვეს,
Verse: d    და   ქოსით წინა მოეგებნეს,   სასალამოდ ჴელი ჩაჰყვეს.






Strophe: 3286_[3186] 
Verse: a       ტახტისაგან გარდამოჴდა,   ქაოზ ხოსროს ეხვეოდა,
Verse: b       მას სიაოშ მოეგონა,   ცრემლი წვერთა ჩამორცხოდა;
Verse: c       მერმე ტახტზედ გარდიწვივა,   მუშკ-ამბრისა ქარი ქროდა;
Verse: d    და   ვარდის ფურცელს დათრთვილულსა   მზისა შუქი მოსწრებოდა.






Strophe: 3287_[3187] 
Verse: a       ქაოზ ჰკითხა მათ ამბავი   თურანელთა ჴელმწიფისა,
Verse: b       ხოსროვ იტყვის: "ჭკუა (!) არ აქვს   შესაფერი გვირგვინისა,
Verse: c       დია მაქო, მერმე მკითხა   მე ამბავი ქცევა-ზნისა,
Verse: d    და   არ უამბე, გულსა უთხარ:   ვარ მომლოდნე სიკვდილისა.






Strophe: 3288_[3188] 
Verse: a       რომ ღრუბელი ლალსა სწვიმდეს,   უამესი რა იქნების!
Verse: b       მაგრამ უმძიმს ქვეყანასა,   მზისა შუქსა ეფარების;
Verse: c       მე მასმია, მამა-ჩემი   მიწათაცა ემძიმების,
Verse: d    და   მისგან მკვდარსა გიგონებდე,   ვთქვი: მოყვრობა ვით ეგების?






Strophe: 3289_[3189] 
Verse: a       რა ხანია თურქეთს არის   გივი, ჩემი მოძებარი,
Verse: b       მოის რაცა მისგან ვნახე,   სასახელოდ იგ კმარ არი;
Verse: c       თავადები მოგვეწივა   ჩვენ ლაშქარი მეომარი,
Verse: d    და   ყოლ არა სჩანს ომის ჟამსა   პილო, არცა უზებარი.






Strophe: 3290_[3190] 
Verse: a       მოვიდა ფირან ლაშქრითა,   მას დღე და ღამე ეარა,
Verse: b       შეიბნეს, ფირან ჴელთ დარჩა,   მოვაკვლევინე მე არა;
Verse: c       ჯდა აფრასიობ ქარფეჴსა,   ბუკსა ჴმა გაეზიარა,
Verse: d    და   მენავეს აღარ უყურა,   ჯეონი გამოიარა.






Strophe: 3291_[3191] 
Verse: a       ვისცა გივი იახლების,   იგ შეიპყრობს გულსა მტრისა!"
Verse: b       ქაიხოსრო წამოვიდა   სახლსა გმირის ქიშვადისა,
Verse: c       გვერც გოდერძი მოჰყვებოდა,   შიგ ჩამოჴდენ სავარდესა,
Verse: d    და   უხაროდის ვინცა ნახის,   შესაფერსა ტახტს დასვესა.






Strophe: 3992_[3192] 
Verse: a       ავადთა დასალოცავად   აქათ გამართეს ჴელია,
Verse: b       ტუსი ვერ დაიმორჩილეს   დროშისა მქონებელია;
Verse: c       გოდერძი გაწყრა და გივმან    შესთვალეს: "რა საქნელია,
Verse: d    და   გმირთა თავადთა დალოცეს,   შენ გვითხარ -- რას მოელია?"






Strophe: 3992_[3193] 
Verse: a       გივი მოვა და მას მოაქვს   ლაშქართა მოციქულობა:
Verse: b       "ჭკუა შეგცვლია, გაჩნია   დევისა გაფიცულობა;
Verse: c       საფარველი აც, არ ვარგა   ამისი დღეს ორგულობა,
Verse: d    და   არ მოხვალ, წაგეკიდებით,   გაჩნდების მოწიფულობა".






Strophe: 3294_[3194] 
Verse: a       ტუსიმ ბრძანა: "ვერავინ მჯობს   როსტომს გარეთ აღმა ზრდილი,
Verse: b       მე ვარ ერანს საჴელმწიფო,   მანუჩარის შვილის-შვილი;
Verse: c       ვინღა ვნახო, ლაშქარშიგა   მე ვერიო მოკიცხული,
Verse: d    და   აქანამდის ერანზედა    წაჴდეს ჩემი ჭირნახული!






Strophe: 3295_[3195] 
Verse: a       ერანს ტახტი ვით დაუგდო   ფეშანგისა ნათესავსა?
Verse: b       გატეხილვართ: მედ ფარემუზ    ვერ შევირცხვენთ ნებით თავსა,
Verse: c       შვილი არის ქაოზისა,    თვით არ მისცემს იგი ზავსა".
Verse: d    და   ადგა გივი, წამოვიდა   ნაღვლიანი, ვითა ჴამსა.






Strophe: 3296_[3196] 
Verse: a       მან გოდერძის მოაჴსენა   ტუსისაგან ნაუბარი:
Verse: b       "ჭკვა შესცვლია, რეგვნად უბნობს,   ჰგავს, რომ იყოს იგ შემცდარი,
Verse: c       ქაიხოსრო ვერ უცნია,   ამისთანა სფაადარი,
Verse: d    და   ცხენოსნად და შვენებითა   ამისთანა არსად არი!"






Strophe: 3297_[3197] 
Verse: a       გოდერძიმ და მისთა ძეთა   ჰკრეს ქოსთა და ნაღარასა,
Verse: b       დაკაზმულნი წამოვიდეს,   აპირებენ სისხლთა ღვრასა;
Verse: c       ქაიხოსროს პილოზედა   ფეროზისა ტახტი არსა,
Verse: d    და   თავს გვირგვინი ანათობდა,   ლაშქართ სჭვრეტდა უამარსა.






Strophe: 3298_[3198] 
Verse: a       ტუსი რა ნახა ლაშქარი,   უჭვრეტდა გაკვირვებული,
Verse: b       თქვა: "თუ შევიბმით, მოკვდების   მრავალი სახელდებული,
Verse: c       სცნობს აფრასიობ, იქნების   თურქთ ბედი გაღვიძებული!"
Verse: d    და   ქაოზთან კაცი გაგზავნა   ჭკვიანი, სახელდებული.






Strophe: 3299_[3199] 
Verse: a       შესთვალა თუ: "იგ იქნების,   არცვის სიზმრად ზმანებოდეს,
Verse: b       ქაოზ -- ბრძანა -- სირეგვნითა,   კარგად იცით, რა ვქენ ოდეს,
Verse: c       ჯულაბშიგან სამსალასა   ნუ გაურევ, შეისმოდეს,
Verse: d    და   ვქნათ ზიანად სარგებელი,   ჩვენი მტერი მას ელოდეს".






Strophe: 3300_[3200] 
Verse: a       გოდერძი და ტუსი მიდგეს   ქაოზს გვერდით ტახტის ძირსა --
Verse: b       -- თუ შვილი ჰყავს გონიერი,   ტახტს ვინ მისცემს შვილის-შვილსა?!-
Verse: c       გოდერძიმ თქვა: "ჭკვა არა გაქვს,   მოგაჴსენებ, ქაოზ, პირსა,
Verse: d    და   ჩვენ სიაოშ რად მოვჰკალით,   ჴორციელი მას ვინ ღირსა!






Strophe: 3301_[3201] 
Verse: a       უხვი წყნარი და მოწყალე   მისებრ მინახავს მე არა,
Verse: b       შვილია მჯობი იმისი,   მზეს შუქი გაუზიარა;
Verse: c       აც საფარველი ღვთისაგან,   მისის ძალითა იარა,
Verse: d    და   მენავეს აღარ უყურა,   ჯეონი გამოიარა.






Strophe: 3302_[3202] 
Verse: a       ჩქარი იყო მამა შენი,   სირეგვნითა იმას გავხარ,
Verse: b       შენ გვარი ხარ ნადირისა,   სფაადარად ვითა ზიხარ?
Verse: c       თუმც აბჯარი აქა მქონდა,   აწემც სისხლში ჩამირჩვიხარ";
Verse: d    და   ქაოზს უთხრა: "თუ პირს იქცევ,   შენ ჴელმწიფედ არ მიჩნიხარ!






Strophe: 3303_[3203] 
Verse: a       ორნივ წინა მოიყვანე,   მოციქულსა დაავედრე,
Verse: b       ვისცა ედვას საფარველი,   ტახტი იმას შეავედრე".
Verse: c       ქაოზ ბრძანებს: "ვით შვილნია,   სწორად მიჩანს, მმართებს აგრე,
Verse: d    და   მე არც ერთი დამემდურვოს,   საქმე აგრე მომიმაგრე!






Strophe: 3304_[3204] 
Verse: a       ლაშქართა მივსცემ, წავიდნენ   ბაიზმითს არდავისაგან,
Verse: b       ციხე აიღონ და მტერი   მოკვდეს მათისა ჴმლისაგან;
Verse: c       რომელიცა სჯობს, მას მივსცეთ,   ჩამოვალ მე ტახტისაგან".
Verse: d    და   ორნივ დასჯერდეს, გავიდეს   გულნათლად დარბაზისაგან.






Strophe: 3305_[3205] 
Verse: a       ტუსი ქაოზ ჴელმწიფესა   მოაჴსენა საუბრითა:
Verse: b       "მე ფარემუზს ვიახლები   დროშითა და ნაღარითა;
Verse: c       მტერის პირსა მე შევღებავ   იის ფერად ჴმლისა კრვითა,
Verse: d    და   ბრძანებული გავათაოთ   გულის ნება ღვთის ძალითა".






Strophe: 3306_[3206] 
Verse: a       ქაოზ უბრძანა ფარემუზს:    "მწადიან, აგრე ქენითა!"
Verse: b       დაეკაზმნეს და წავიდეს   ლაშქარნი აბჯარ-ცხენითა,
Verse: c       არდავს ბაიზმითს მიადგეს   ლაშქრითა უმრავლესითა,
Verse: d    და   დღივ და ღამ სწორად ებრძოდეს   ომითა საკვირველითა.






Strophe: 3307_[3207] 
Verse: a       ფილაკოვანს ესროდიან,   ერთსა წელსა მით იბრძოლეს,
Verse: b       ციხიდაღმან ბევრი მოჰკლეს,   ტუსს ლაშქარი დაუჴოცეს,
Verse: c       შიგნით არა დაზიანდა   ჴერჴიანად ეომოდეს;
Verse: d    და   ტუსი ბრძანებს: "გარ შევიქცეთ"   -- წამოსავლად ისწრაფოდეს.






Strophe: 3308_[3208] 
Verse: a       გოდერძი გივსა უბრძანა:   "მოსულან დაბრუნებულნი,
Verse: b       აწ ჩვენ წავიდეთ ლაშქრითა   ქაიხოსროვის ხლებულნი";
Verse: c       ბარამს უბრძანა: ქექაოზს,   " წა, ჰკადრე დავედრებულნი,
Verse: d    და   გიბრძანებია, ჩვენ წავალთ,   გათავდეს დაპირებულნი".






Strophe: 3309_[3209] 
Verse: a       ქაოზ ბრძანებს: "არ გიტყუოთ   დაპირება რაცა არი,
Verse: b       ღმერთმან მოგცეს გამარჯვება,   იგი გყვანდეს წინამძღვარი";
Verse: c       რა გათენდა, შეეკაზმნეს,   გაემართა სპათა ჯარი,
Verse: d    და   ისმის კვნესა სპილენძ-ჭურთა,   ინდოური ქოსი არი.






Strophe: 3310_[3210] 
Verse: a       დაკაზმული სპათა ჯარი   გოდერძისა კარს მოვიდეს,
Verse: b       ვით შვენოდა, წამოვიდეს,   არდავს ადრე შემოვიღეს;
Verse: c       რაც იპოვეს ციხეს გარეთ,   დაჴოცეს და ამოსწყვიდეს,
Verse: d    და   მერმე ციხეს შემოადგნეს,   ყველგნით გზასა შეუკრვიდეს.






Strophe: 3311_[3211] 
Verse: a       ექვს თვე ებრძოდეს, ლაშქარი   გარ ადგა დაკაზმულია,
Verse: b       მერმე უბრძანა გოდერძის:    "ესე რა გაგებულია?"
Verse: c       ილოცავს თვალცრემლიანი:   "შენ უწყი დაფარულია,
Verse: d    და   სრულად დავსცალო დევთაგან   ეს ციხე შეკერპულია".






Strophe: 3312_[3212] 
Verse: a       რა ილოცა ქაიხოსროვ,    თავის ჴელით წიგნსა სწერსა,
Verse: b       რა თავ-პირი დაიბანა,   ეხვეწების სახიერსა:
Verse: c       "ღვთისა გამოგზავნილი ვართ,   ბრძანებაა მისივ ესა,
Verse: d    და   ღვთის ძალითა დაიცალოს   დევისაგან ადგილ ესა".






Strophe: 3313_[3213] 
Verse: a       "ზღუდეზედა მიაყუდე"   -- გივს მოუბა შუბის წვერსა,
Verse: b       "მასვე წამსა დაიქცევის,   მოიჴსენებ ღვთის სახელსა".
Verse: c       გივმან ფიცხლავ წამოიღო,   იგი დასდვა ზედან კლდესა,
Verse: d    და   დაიქუხა, ჩამოიქცა,   იგ უჭვრეტენ შავსა მტვერსა,






Strophe: 3314_[3214] 
Verse: a       ცხენი გაჰქუსლა, მიმართა,   ლაშქართა ეკვირვებოდა,
Verse: b       შეიქნა სეტყვა ისრისა,   აღარა შეიგებოდა;
Verse: c       ციხეშიგ ჴოცეს მრავალი,   მძორითა აივსებოდა,
Verse: d    და   გამოჰჴდა ხანი, აიღეს,   საწუთრო იახლებოდა.






Strophe: 3315_[3215] 
Verse: a       გოდერძი და ქაიხოსრო    ნაომართა მოისვენეს,
Verse: b       სად სინათლე გამოუჩნდა,   იქ გუმბათი ააშენეს;
Verse: c       ქაოზს კაცი გაუგზავნეს,   გამარჯვება მოაჴსენეს.
Verse: d    და   უსაზომოდ გაეხარნეს,   წინ ლაშქარნი გააგებნეს.






Strophe: 3316_[3216] 
Verse: a       თავსა ოქრო გარდაჰყარეს,   ვისცა უნდა ლალსა ჰკრეფდეს,
Verse: b       ყელს ფარემუზ მოეხვია,   ლოცვიდა და მას აქებდეს;
Verse: c       ტუსი იდგა ჴელჩაშვებით,   იგ მიწასა აკოცებდეს,
Verse: d    და   მან შენდობა მოითხოვა,   თავს ნაქმარსა აბრალებდეს.






Strophe: 3317_[3217] 
Verse: a       ქოსი და დროშა მიართვა,   "ვის ჰმართებს, მიაბარია,"
Verse: b       ხოსროვ უბრძანა სიცილით:   "ნუ ხარ ნადირთა გვარია,
Verse: c       თავგაჩენილი სფაადი   ერანს ხარ მეომარია,
Verse: d    და   არავის ჰმართებს შენს მეტსა,   გმართებს და მიიბარია!"






Strophe: 3318_[3218] 
Verse: a       მერმე დასხდეს მხიარულნი,   მათნი მჭრეტნი გააკვირნეს;
Verse: b       რა გათენდა, ცხენთა შესხდეს,   ტაბლაკთა ჴმა გააჴშირნეს,
Verse: c       წამოვიღეს მხიარულნი,   მინდორს მჴეცნი ინადირნეს,
Verse: d    და   აყრილთა და ნაოჴართა   აშენება დააპირნეს.






Strophe: 3319_[3219] 
Verse: a       რაც ქალაქი მოეწონის,   მან ტახტები აგებინა,
Verse: b       ადრბაგანი ერანელთა    მაშინ საზღვრად გააჩინა;
Verse: c       ქაოზს ესმა მისი საქმე,   მოეგება ფიცხლავ წინა,
Verse: d    და   თვით თავისა ტახტსა დასვეს,   იგ ჴელმწიფედ გააჩინა.






Strophe: 3320_[3220] 
Verse: a       თავსა დაარქო გვირგვინი,   შემკული ზობარჯაღითა,
Verse: b       გარღააყარა გუარი,   წინა მიუჯდა სკამითა;
Verse: c       მაშინ დალოცეს სიაოშ,    ნახეს მისითა სახითა,
Verse: d    და   მისნი თავადნი ლოცვიდეს,   მტერია სულთქმა-ახითა.






Strophe: 3321_[3221] 
Verse: a       მოკლე არის ეს სოფელი,   თავი ლხინსა გაამჩვენე,
Verse: b       ნუ აგროებ საქონელსა,   გაეც, მერმე სხვა იქონე;
Verse: c       რაცა შენ გაქვს, შვილსაც მისცემს,   ღმერთი არის კაცთა ღონე!
Verse: d    და   აქ ამბავი სხვა დავიწყოთ   გონიერად გაიგონე.






Next part



This text is part of the TITUS edition of Shahname 1 and 2: Metrical parts.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 26.4.2014. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.