TITUS
Sahname 2
Part No. 22

Chapter: 22  
Page of edition: 429 
Line of edition: 15    აქა ომი ხელმწიფისა მანუჩარისა და გაგოსი ზააქის ნათესავისა


Line of edition: 16       რა ამა საუბარსა შიგა იყვნეს, ანაზდა ჴმა მაღალი შეიქნა ნაღარის
Line of edition: 17    და ქოსისა, რომე ყურთა არა ისმოდა. გამოვიდეს იგი ლაშქარნი. მტვერისაგან
Line of edition: 18    ცა მასკვლავითა და მიწა არღავანის ფერად შექნილიყო. ორნივე პირისპირ
Line of edition: 19    რაზმი და[ა]წყვეს. აივსო ქვეყანა ყვირო-სტვირისა* ცემითა და ბუკის
Line of edition: 20    ჴმითა, წითელ-ყვითლითა და ისფრითა დროშითა.

Line of edition: 21       გამოვიდა გაგო ლაშქართაგან. ერანელთა სიახლოეს მოვიდა
Line of edition: 22    გაგულისებული ლომი ვითა და პირი მანუჩრისაკენ ჰქონდა, და მაღლით ჴმითა
Line of edition: 23    დაიძახნა: "მე ვარ ფალავანი გაგო, მიფიცავს მზისა და მთვარისა და ეტლის
Line of edition: 24    დამბადებელი ღმერთი, ვარ მეომარი ჴელმწიფისა". თავსა შუბს ივლებდა
Line of edition: 25    და ჴელმწიფეს მუქარს სთხოვდა. მივიდეს და მოაჴსენეს ჴელმწიფესა,
Line of edition: 26    ვითა: "ერთი ცხენოსანი რაზმთა წინა მოვიდა და იძახდა: "მე ვარ
Line of edition: 27    ნათესავი ზააქისა გაგო და ჴელმწიფესი მეომარი". გაფიცხებული თავსა
Line of edition: 28    ზეთი (?) შუბსა იმღერის". შარიერსა გაეცინნეს. ხუფთანი და საომარი
Line of edition: 29    ითხოვნა, ოქროიანი მუზარადი თავსა დაირქვა, თავადობის ნიშანი ამართა და
Line of edition: 30    შაფურს მისცა...

Line of edition: 31       ლაშქართა მოაჴსენეს: "ჰე შარიარო, თქვენ რასთვინს გაირჯებით?
Line of edition: 32    თქვენ ტახტსა ჯდომა გმართებს, არა ლახტთა ქნევა. ჩვენთა თავადთაგან
Line of edition: 33    ვინმე გამოვიდეთ და მისი თავი აქ მოგართოთ". საფადარმან შარიერმან
Line of edition: 34    ლაშქართა ეგრე უბრძანა: "თქვენ ადგილიდამ ნუ შეიძვრით, აგრე რაზმწყობილნი
Page of edition: 430  Line of edition: 1    იყვენით და თვალი შაიამანზედა დაიჭირეთ, და ყური რაზმაზან ყარანს და
Line of edition: 2    სალიმანს მიუგეთ. თქვენ ყოლე ნუ გიმძიმს და ნურცარას შეიჭირვებთ. არის
Line of edition: 3    ამა საწუთროს შიგან ზოგჯერ სიხარული და ზოგჯერ შეჭირვება. ჟამთა
Line of edition: 4    წესისაებრ მბრუნავი ეტლი ორჯელვე იბრუნვებს, ჴამს ყოვლისაგან
Line of edition: 5    მოჭირვება". ქნა პირი გაგოსაკენ და გააჭენა ცხენი დარზანგეთ (?)
Line of edition: 6    რომე ისრისაგან უმალე წავიდა და ჰაერი მტვერითა აივსო.

Line of edition: 7       რა გაგომან [ჴელმწიფე მანუჩარ] დაინახა, [აგრე დაიძახნა]:
Line of edition: 8    "მოხვე, გმირო-მეომარო და ჴელმწიფეობისა მჭირაო, რად ეგრე ორთა
Line of edition: 9    რაზმთა შუა მოსულხარ და გულოვანთ ომსა აპირობ? არა ეგეთი ხარ შენ, რომ
Line of edition: 10    ძალსა იქადი. აწ გაჩვენო ომი და გულის ნივთი და მკლავთა ძალი, რომე ამას
Line of edition: 11    იქით შენის ჴელმწიფეობისა ნიშანიცა ვერ ნახო. მე ვარ ჴელმწიფე ზააქის
Line of edition: 12    ნათესავი, შენ ვინ და ერანისა ჴელმწიფობა?! მე მ[მ]ართებს და ჩემი
Line of edition: 13    არის ტახტი და გვირგვინოსნობა და სრული ერანისა შარიერობა."

Line of edition: 14       გაწყრა მანუჩარ და ეგრე უთხრა: "შენ დევისა ნაშობო, ავგვარო,
Line of edition: 15    ამცაამოვარდების მის წარმართისა ზააქის თესლი და მისიმცა ჴსენება,
Line of edition: 16    ავისა გზისანო და ავგვარნო! რა ჴმამადლად მოკვეხ და იბრდღინვი? ნუმცა
Line of edition: 17    არის შენებრი მეომარი და, თუ იყოს, ადრე გაქარდეს!"

Line of edition: 18       რა გაგოს ესმა, [მ]ყვირალი ლომი ვითა მანუჩარს მიუჴდა და შუბი წელთ
Line of edition: 19    შესცა, რომე თავისაგან მუზარადი გავარდა, ჯაჭვი გაუკვეთა და მისი
Line of edition: 20    ბედნიარი ჴორცი გამოუჩნდა და ცოტად დაკოდა. მერმე ამოიღო მანუჩარ
Line of edition: 21    პირბასრი ინდო[უ]რი ჴრმალი, მოუქნივა და დაჰკრა მუზარადსა, გაუპო და
Line of edition: 22    თავშიგან დიდი ჩაასო. მერმე ორნივე ცხენზედა იძგერნეს და
Line of edition: 23    მთვრალთა* სპილოთა ვითა იბრძოდეს, საომარი ყველა დალეწეს და ლახტითა
Line of edition: 24    საღამომდინს ორთავე ერთმანერთსა სცეს. და ორნივე დაშვრეს და ვერცა
Line of edition: 25    ეგრე დაძღეს ომითა, დაიკოდნეს და მათითა სისხლითა მიწა წითელსა
Line of edition: 26    იაგუნდსა დაემგზავსა. და ორნივე უკუდგეს...

Line of edition: 27       ჴელმწიფე დანაღვლიანდა და ამას იტყოდა: "შენ საწუთროს
Line of edition: 28    დამბადებელო, მზისა და მთვარისა პატრონო! შენ გიმოწმებ, რომელსა
Line of edition: 29    არა ცხადი დაგემალების და არცა იდუმალი. აგრე პაპასა ჩემსა ფრიდონს
Line of edition: 30    დასწვეს გული შვილ[ი]სა სიკვდილითა და მათ მოკლეს უბრალო მამა ჩემი ერაჯ,
Line of edition: 31    და არა უსამართლოდ ვიბრძვი. შენგან ვითხოვ შეწევნასა!"

Line of edition: 32       ფალავანს შაფურს უბრძანა: "რა სარტყელი შემირტყამს, ამისებრი
Line of edition: 33    სრული და ძრიელი მეომარი არ მინახავს და არცა მეცნიერთაგან სხვა ვინმე
Line of edition: 34    მასმია. რაცა განგებისაგან ჩემზედა არის დამბრუნავი ეტლი, არცა ცხადი
Line of edition: 35    მტერი ამჴდის და ვერცა მოყვარე. თუ ამა დევის ნაშობსა ჩამოვეჴსნა
Line of edition: 36    და მოსვენებად მიუშვა, მრავალი გულოვანთ თავსა უტანოდ გაჴდის. ამას
Line of edition: 37    ვიტყვი: იცოდე, ტაგრუცსა შიგან წოლა მირჩევნია".

Page of edition: 431 

Line of edition: 1       შაფურ ეგრე მოაჴსენა: "დიდო ჴელმწიფეო შარიერო, შენ მაღალი
Line of edition: 2    გვირგვინოსანი და ტახტსა ზედან შეურყეველი ხარ, ამისი ბრძოლა რად იკადრე?
Line of edition: 3    მრავალი სახელდებული მეომრები გყავს მის მებრძოლისა დევისა [მბრძოლი].
Line of edition: 4    თუ მიბრძანო, მე შევება; რომე აწვე მომკლევდეს, არა [მ]გამა. შენ
Line of edition: 5    მისგან ომი არ გეკადრების".

Line of edition: 6       -- ჴელმწიფემან უბრძანა: "მოწონებულო ფალავანო, [გაგო] ზააქის
Line of edition: 7    ნათესავი არის და ჴელმწიფეობას ითქმევს, ტახტსა და ბეჭედს ეჭიდების.
Line of edition: 8    თვით შენ ვერ შეებმი, ფრანგეთისა და ჩინის ქვეყანასა მის უძრიელესი
Line of edition: 9    მეომარი არ გამოჩენილა. მე თავი მოყივნებული არ მინდა. კიდევე ვეცადო
Line of edition: 10    მის[ს]ა ომსა"...

Line of edition: 11       ფიცხლად გაგულისებულმან მიმართა და ვეფხი ვითა ცხენზედ შეეჭიდნეს.
Line of edition: 12    მთვრალთა სპილოთა პირსა პერულსა ჰყრიდეს. მანუჩარ გაგულისდა,
Line of edition: 13    გარდაავლო მარჯვენა ჴელი გაგოს სარტყელსა და ჯაჭვის კალთასა მოჰკიდა,
Line of edition: 14    აჴსენა საწუთროს დამბადებლის სახელი, მოუჭირნა და უნაგირისაგან
Line of edition: 15    მოჴადა; და ლომმან ვითა დაიყვირნა და თავამდინს ზე აიყვანა, და მიწას
Line of edition: 16    ზედან დაკრა დიდი მთის ოდენი კაცი, რომე მისითა სიმძიმითა მიწა შეიძრა;
Line of edition: 17    ზურგისა მძივი ყველა დასწყვიტა და სულთ[ა]გან დასცალა. ღმერთმან
Line of edition: 18    ჴელმწიფეობისათვინს შეიწყალა [მანუჩარ], თვარა მისი ომი ფალავანთაგან
Line of edition: 19    ძნელი იყო.

Line of edition: 20       შეიქნა სიხარული ერანელთ შიგან. სალიმს და მისთა ლაშქართ ზურგი
Line of edition: 21    მოსწყდა და საწუთროს შიგან უიმედო გაჴდეს. თავადნი და სრულნი
Line of edition: 22    ლაშქარნი გაგოს ტიროდეს და ამას იტყოდეს: "ვინ იყო გაგოსებრი ჩვენთა
Line of edition: 23    ლაშქართა შიგან გმირ-მეომარი? ვინათგან მანუჩარ[ იგი] მოკლა, ჩვენშიგან
Line of edition: 24    მეომარი აღარავინ გამოჩნდების. იცოდით დღეს ერთობილნი სიცოცხლითა
Line of edition: 25    გავძეღით; აღარავინ ჩვენი მეომარი ერთიც არ მორჩების. აწევე თავის
Line of edition: 26    ტირილი და გარდახვეწა გ[ვ]მართებს". ზოგნი ზოგსა უბნობდეს და
Line of edition: 27    ზოგი იქადოდა.

Line of edition: 28       მერმე სახელდებულნი სალიმს წინა შეიყარნეს გაგოსათვინს
Line of edition: 29    მტირალნი. ასრე მოაჴსენეს: "თუ პილოტანი შადიდ არ მოვა, ჴელმწიფეო,
Line of edition: 30    არ ვიცით ჩვენი საქმე როგორ მოჴდების, ანუ ეტლსა რა გაუგია". [სალიმ]
Line of edition: 31    ლაშქაოთა უბრძანა: "გამიარმდა ძილი და სიცოცხლე, ამას სიკვდილი სჯობს
Line of edition: 32    და ნუღარას თავსა ვსწყალობთ. ყველამან ამაღამ გამოიშიშვლეთ ჴრმალი
Line of edition: 33    და მიშველეთ, ერთობით დავესხნეთ ზედან; ნუთუ წასული ბედი
Line of edition: 34    მოვიჴელოთ და, თუ მოვერიოთ, ერთობილნი ამოვსწყვიტნეთ, ერთსაცა
Line of edition: 35    ცოცხალსა ნუ გაუშვებთ. ყველამან აიმაღლეთ სახელი და იშოეთ ჩემგან დიდი
Line of edition: 36    წყალობა" --

Line of edition: 37       [სალიმ] ლაშქართა ზედან უამრავი საქონელი და აბჯარი გასცა,
Line of edition: 38    [მო]კაზმა ერთობით. დადგეს და ყარაულსა მოელოდეს. აგრე ყარაული
Line of edition: 39    მახარობლად მოვიდა და ამბავი მოართო სალიმს, ვითა: "ნუღარას შეიწყენთ,
Page of edition: 432  Line of edition: 1    გულამოდ იყვენით! დიდითა ლაშქრითა მოვიდა საფადარი შადიდ, ჰყვანან
Line of edition: 2    მრავალი დროშოსან-საგდებლოსანი საომრითა დაკაზმული ქარქისანით და
Line of edition: 3    საგსარით მეომარნი დევნი. თანა ჰყვანან მრავალი სპილო მოკაზმული,
Line of edition: 4    რომე მათითა სიდიდითა მიწა იძვროდა და მათსა მტვერსა აერი
Line of edition: 5    შეუკრავს".

Line of edition: 6       რა სალიმ მოისმინა, სიხარულითა ზე აიჭრა, ჴელნი შემოიკრნა, და
Line of edition: 7    გაიცინნა და თქვა: "კურთხეულ არს საწუთროს დამბადებელი, რომე ჩვენსა
Line of edition: 8    საქმესა ბოლო მოეღო და ესრე გავმხიარულდი!" შეიქნა ლაშქართა შიგან დიდი
Line of edition: 9    სიხარული, ქოსთა და ნაღარათა ჴმა. სალიმ წინა გაეგება, გარდაჴდა
Line of edition: 10    საფადარი შადიდ და თაყვანი სცა. მოეხვივნეს ერთმანერთსა და მოიკითხეს.
Line of edition: 11    სალიმ ყველაი უამბო, რაც მანუჩარისაგან დამართებოდა: ძმისა
Line of edition: 12    სიკვდილი, ფალავანთა და ლაშქართა ამოწყვეტა, -- "ყოველთა დღეთა ომი
Line of edition: 13    გვაქ[ვს]თ და ვერა რომელსა გვიჯობნია. დღეს გაგო მოკლეს ჯავრითა. ზედა
Line of edition: 14    ამას ღამე დასხმასა ვაპირებდი, ჯერეთცა ლაშქარნი ერთობით დაკა ზმულნი
Line of edition: 15    დგანან. აწ* შენით მოსვლითა გავიხარენ. მგონია, მოეღო ბოლო
Line of edition: 16    მტერობასა. ვიცით რომე ამას იქით ადარ დავიჴოცებით".

Line of edition: 17       მხიარულნი მობრუნდეს და კარავთა შიგან შევიდეს, და ტახტსა
Line of edition: 18    ზედან დასხდეს, საუბარი შექნეს და თავადთაგან ყველა წვრილად უამბო.
Line of edition: 19    და რაცა ეწადა იგი ჩამოუბნეს. შადიდს ეწყინა თურის სიკვდილი და
Line of edition: 20    ფალავანთა ამოწყვეტა, ლაშქართა დაჴოცა, მათთვინს შეჭირვებით გაჴდა და
Line of edition: 21    თვალთაგან ცრემლსა ადენდა, და ამას იტყოდა: "ვაი, დიდი მუღაბან[ა]
Line of edition: 22    მისთანასა ჴელმწიფესა -- თურის სიკვდილი და მისთანა ფალავანთა დაჴოცა.
Line of edition: 23    აწ საწუთროს დამბადებელი ღმერთი არის მწე ჩვენი და გამამარჯვე,
Line of edition: 24    მოსამართლე და კარგის ეტლისა მბრუნავი. თუ ომსა და ბრძოლასა შიგან
Line of edition: 25    დავიჴოცებით, და თუ თავისა სენითა -- ეგრეცა ვერ მოვრჩებით სიკვდილსა.
Line of edition: 26    ორჯელვე წამავალნი ვართ მას გრძელს მოუვალს გზასა. ღმერთიმც არის
Line of edition: 27    ჩვენი კარგისა მოქმედი! რადგან მოვე და მშვიდობით გნახე,
Line of edition: 28    შეჭირვება გარდაუშვით და ამას იქით მოიჭირვეთ: ეგეთი ომი
Line of edition: 29    გარდავიჴადოთ, რომე ქაშიბისა ზღვა ვითა სისხლი ვადინოთ. ამას ღამე
Line of edition: 30    სმითა გავიხარნეთ და გამოვისეენოთ, მერმე მძიმით ლახტითა ხვალე
Line of edition: 31    ნაცვალი გარდავიჴადოთ".

Line of edition: 32       შეიქნა მათ შიგან დიდი სიმხიარულე. ერთი დევი იყო -- სახელად ჯუნდა
Line of edition: 33    ერქვა -- შადიდის ლაშქართ შიგან მეომარი და გულოანი. წადგა ჴელმწიფეს
Line of edition: 34    წინა და ფარმანი ითხოვა, ვითა:"ხვალე მე ვარ ერანელთა ფალავანთა
Line of edition: 35    მეომარი, რაზმი დავფრიწო. მათსა საფადარსა თავი მოვკვეთო და აქა
Line of edition: 36    მოგართო". ჴელმწიფემან მადლობა უბრძანა: "ფალავანო, ეგე შენი წესი
Line of edition: 37    არის!" დევმან თავი მიწასა დასდვა და ტახტსა წინა აკოცა. ჯუნდა
Line of edition: 38    გამოვიდა და საომართა კაზმიდა.

Line of edition: n.429/19    ყვირო-სტვირითა *
Line of edition: n.430/23    მთვრალსა *
Line of edition: n.432/15    აწ ორჯერაა *






Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 28.10.2001. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.