TITUS
Shahname 3: Prose parts: Utrutian-Saamiani
Part No. 55
Previous part

Chapter: 55  
Page of edition: 255  
Line of edition: 1  სალიმ თურისაგან ერაჯის მოკულა


Line of edition: 2       რა სალიმ საბერძნეთს მივიდა, ეუცხოფერა თემი და ქუეყანა. ვერცა რა მათი
Line of edition: 3    
მან გაიგონა, არცა რა სალიმისა მათ შეესმოდა. მერმე ასრე თქუა, თუ: ესე
Line of edition: 4    
როგორი თემი მომცა მამა ჩემმან, მე აქა რა დამარჩენს? უკეთესი ყუალაი ერაჯს
Line of edition: 5    
მისცა. აწე მე აქა რა დამარჩენს და ვერ დავრჩები, არცა ჩემგან ყოფა იქნების! აგრე
Line of edition: 6    
რა თური თურანს მივიდა, ისრევე მას ეუკუღმართა თემი და ქუეყანა. ისრევე
Line of edition: 7    
სიტყუა მან თქუა, ვითა: ჩემგან ყოფა არ იქნებისო.

Line of edition: 8       
ამაზედა შეიყარა თური ორასი ათასითა კაცითა და სალიმისკენ წამოვიდა.
Line of edition: 9    
იარა და რა სალიმს გუერდის მოვიდა, იმან ამას შესჩივლა და ამან იმასა, ვითა:
Line of edition: 10    
რა გვიყო მამამან ჩვენმანო, ჩვენ შვილად არ უნდოდით, ასრე რომე დაგვაღარიბნა,
Line of edition: 11    
და უკეთესი თემი და ქვეყანა და ფალავნები ერაჯს მისცა. აწე ესე როგორ
Line of edition: 12    
დაითმობის კაცისაგან. მერმე ვაისი ასრე მოახსენა, ვითა: რას ბრძანებთ, მამა არის
Line of edition: 13    
თქვენი. აწე შუა გაუყოფია საქონელი და მამული. თქვენთვის ესე მოუცემია, რაცა
Line of edition: 14    
გაქუს, და მისთვის _ ისი. აწე რას ერჩით!

Line of edition: 15       
მათ აღარა დაუჯერეს რა, ჩაიგდეს სამესისხლო გული და მიწუეს ეშმაკისა
Line of edition: 16    
გუნებასა. და შეიყარეს ოთხასი ათასი კაცი და წამოვიდეს ერანს
Line of edition: 17    
მოსამტუერებლად, რომე მიწისა პირი ლილისფერად გაუჴადოო. და ასეთი მტუერი
Line of edition: 18    
აუშვეს, რომე ცათამდის ავიდა. აგრე ამბავი ფრიდონს მიესმა, ვითა: სალიმი და
Line of edition: 19    
თური შემოირტყეს სამესისხლო ჴრმალი ერანის მოსამტუერებლად და
Line of edition: 20    
[მო]უმართებიან და, მჩქეფარი გაზაფხულისა წვიმანი ვითა, მოდიან.

Line of edition: 21       
რა ესე ამბავი ესმა ფრიდონ ჴელმწიფესა, მაშინღა ბედ-უკუღმართი ეტლი
Line of edition: 22    
დასწყევლა, ლაშქრისათვის წიგნები და კაცი გაგზავნა. ერთი წიგნი და კაცი
Line of edition: 23    
ქიშვადს წინაშე გაგზავნა ერაყს, ერთი წიგნი და კაცი ხუარასანს გააგზავნა
Line of edition: 24    
მილადს წინაშე. ამაზედა ერაჯ ასრე თქუა: რადგან ჩემთა ძმათა ჩემდა სამტროდ
Line of edition: 25    
მოუმართებია, აწე მე წავალ და წინა მივეგებვი და, რასაც მიზმენ, პატრონი არის.

Line of edition: 26       
ადგა, ასითა ცხენოსნითა წინა მისაგებავად წავიდა. მამამა დია დაუშალა, მაგრა
Line of edition: 27    
მან აღარა დაიშალა. იარა და, რა ასითა ცხენოსნითა მიმავალი ნახეს ერაჯ, აგრე
Line of edition: 28    
ორნივე ძმანი წინა მოეგებნეს და გარდახდეს. და ერთმანერთსა სალამი მოახსენეს.
Line of edition: 29    
მერმე შესხდეს და ცოტა ხანი წამოიარეს. აგრე ჩამოხდეს, დაბარგდეს და დასცვნეს
Line of edition: 30    
კარავნი. აგრევე ერაჯს დაუდგეს ოთაღი და მაშიგან ჩამოხდა. მერმე შევიდა,
Line of edition: 31    
ოთაღშიგან დაჯდა.

Line of edition: 32       
აგრე სალიმ და თური მიყუეს ეშმაკისა კუალსა და ხუანჯსა, გაუდგეს ამა
Line of edition: 33    
ცრუსა და მაღორებელისა დარბაზისა საქმესა და საუკუნო კეთილი სამკაული აღარა
Line of edition: 34    
მოიგონეს. ესე არის წესი ამა ცრუსა და მიუნდობელისა, მოღალატისა და
Line of edition: 35    
მუხთალისა სოფლისა _ ტყუვილი, დაღორება. რომე ისი მისსა ბეგარასა არ
Line of edition: 36    
დაიკლებს: აქა გაამაყებს და გააზუავებს კაცსა, საიქიოს მოშლის და აღარა
Line of edition: 37    
ჩაიგდებს გულსა. მერმე ადრე ჟამოდ უცრუვებს, საუკუნოდ დაჰკარგავს და მისდა
Line of edition: 38    
სანაცვალოდ და ვიწროსა ტაგრუცსა მისცემს. ნახეთ, თუ სალიმს და თურის რა
Line of edition: 39    
უყო, მათი მონდობილი უბრალო და შეუცოდარი ძმა მოაკულევინა.

Line of edition: 40       
რა ესე მოკულვისა რჩევა და ვაზირობა დაამტკიცეს, აგრე ადგეს, ორნივე
Line of edition: 41    
ოთაღშიგან მას გუერდის მივიდეს. ერაჯ ყირმიზი ვარდივითა გაშლილიყო და
Line of edition: 42    
ცისკარივითა ნათობდა, თეთრნი კბილნი ბროლნივითა გამოსჭვირდეს. მან
Page of edition: 256   Line of edition: 1    
საყუარლად ძმანი დაიწვივნა და ოქროს სელზედა დასხდეს. მერმე პირმქისად თური
Line of edition: 2    
ასე უთხრა, ვითა: შენ რა ყავ, რომე სრულად ერანი ასრე დაიჭირე, რომ ჩვენ
Line of edition: 3    
არცა ერთი არათ გვახსენეო.

Line of edition: 4       
რა ერაჯ ძმისაგან ესე საუბარი გაიგონა, მერმე ასრე მოახსენა: ჩემნო ძმანო,
Line of edition: 5    
მე უთქვენოდ არცა ერანი მინდა, არცა თურანი მინდა. თქვენის სიყუარულის
Line of edition: 6    
გულისათვის სრულად ყუალაი დამინებებია. და მე წავალ და სადამდი ცოცხალვარ,
Line of edition: 7    
მოწყალესა და მოსამართლესა, საწუთროსა შემოქმედსა, დამბადებელსა ღმერთსა
Line of edition: 8    
ვმსახურებ. და თუ გულმართლად თქვენი შეწყობა და სიყუარული არა მდომოდა,
Line of edition: 9    
მაშინ აქა აღარა მოვიდოდი. ლაშქარსა შევიყრიდი და წინა მოგეგებოდი!

Line of edition: 10       
რა ესე საუბარი დაათავა, მერმე თური სელნი გამოიძრო, ზედა რომ იჯდა, და
Line of edition: 11    
ერაჯს თავსა გარდაჰკრა, და ღაწუ-ვარდზედა სისხლი ჩამოადინა. მერმე
Line of edition: 12    
წააფრინდეს ორნივე და ქუეშე დაიდვეს. და ფიცხლა ჩაფრიწეს ხუფთნისა საყელო
Line of edition: 13    
და ბროლისა მსგავსი მკერდი და ყელი გამოუჩინეს, საყურნი ყურიდაღმა დახლიჩეს.
Line of edition: 14    
აგრე თური ქაქულთა სტაცა და უკუზიდნა თავსა, და მოგვიდაღმან დაშნა ამოიღო
Line of edition: 15    
და მას პირმოცინარესა, ძვალ-საყუარელსა თავი მოკუეთა, და მაღალი მბრუნავი
Line of edition: 16    
ეტლი მაზედან ატირა. და ესე ცრუ და მაღორებელი, ყალბი, მტყუანი,
Line of edition: 17    
პირგაუთავებელი და სისხლთა მხურეტელი სოფელი, მუხთალი, გარდექცევის მას
Line of edition: 18    
ლომგულსა საყუარელსა ცნობა გულმხიარულსა, ბრძენსა, მოცინარსა, მდაბალსა,
Line of edition: 19    
მოწყალესა, ჭკუიანსა, ძვალ-საყუარელსა, ახოვანსა, პილოტანსა, ჯავარსრულსა,
Line of edition: 20    
მკერდფართოსა, ტახტისა და გვირგვინისა სანაცვალოდ ვიწრო ტაგრუცი სამარე და
Line of edition: 21    
შავი ზეწარი მისცა, თაბუთი _ ტახტად, სამარე _ საჯდომად, ხუფთნისა და
Line of edition: 22    
გვირგვინისა სანაცვლოდ _ სუდარა. ნუ მიენდობით ცრუსა და მტყუანსა, გაღორებს.
Line of edition: 23    
მერმე უკანის გიტყუვებს, დამპალსა, წუმპოსა, ჭაშიგან ჩაგყრის. ისი არის ხელი
Line of edition: 24    
მისი და ბეგარა. ესე არის ბასანელთაგან ნათქუამი, და სოფელსა დრამის წონად არა
Line of edition: 25    
ახსენებენ. მერმე მოიღეს ოქროსა ტაშტი და ერაჯის თავი შიგან ჩადვეს და რბილი
Line of edition: 26    
სახურავი წაახურვეს, და მისცეს კაცთა ჴელთა და ფრიდონს გაუგზავნეს. მერმე
Line of edition: 27    
უკუბრუნდეს და წავიდეს.

Line of edition: 28       
ვირემდის ესე თავის მიმღებნი კაცნი მივიდოდეს, აგრე ასდომი ერთი ლაშქარი
Line of edition: 29    
მოსულიყო სარი ქალაქს, მინდურად დადგომილ იყუეს. საამ ფალავანი ოღონ არ
Line of edition: 30    
მოსულიყო, თურამ მას გარეთ ყუალაი მოსრულიყო: ქიშუად, მილად, სხუანი
Line of edition: 31    
თავადნი და დაედგნეს მრავალნი კარავნი. და იყო სიმხიარულე და ნაღარისა კრვა.

Line of edition: 32       
აგრე მოვიდა ისი კაცები, რომელსა ერაჯისა თავი მოჰქონდა ტაშტითა,
Line of edition: 33    
შეიარეს ქალაქი უჩუმოდ, და რა მოქალაქეთა ისი დაბასრული კაცები ნახეს
Line of edition: 34    
თავსისხლიანი, აგრე ფიცხლავ აზრსა მიხუდეს, რომე იგი უსწორო, ლომი ლომთა
Line of edition: 35    
ცოცხალი აღარ იყო.

Line of edition: 36       
მერმე შეიქნა ქალაქშიგან იქით და აქეთ სირბილი და კივილი, ზახილი, აგრე
Line of edition: 37    
თავის მიმღები კაცი დარბაზის კარშიგან შედგა, შეხედნა, ფრიდონ ტახტზედან
Line of edition: 38    
იჯდა. ერთკენ ქავ უჯდა. აგრე დაიზახნეს თავისა მიმღებთა კაცთა და ერაჯის
Line of edition: 39    
თავი ტაშტითა ფრიდონს წინა დაუდგეს. ფრიდონ გაშეთდა და ვერას მიხუდა. რა
Line of edition: 40    
დახედნა, თავი იცნა, ამოიღო და გულზედ დაიკონა, ცამა ვითა დაიჭეხნა და
Line of edition: 41    
ტახტისაგან ჩამოვარდა, დაეცა, თავი გაიხეთქა, სისხლი
Page of edition: 257   Line of edition: 1    
რუივითა გარდიდინა, გვირგვინი კაჭაჭივითა დალეწა, ტახტი დააქცივა და დამუსრა,
Line of edition: 2    
შეიქნა ზახილი და ზარი ვაგლახი.

Line of edition: 3       
ფრიდონ მისნი თეთრნი, ბერნი წუერნი გარდიკუეთნა, სახელმწიფო ხუფთანი
Line of edition: 4    
დაიხივა, სისხლისა ცრემლი ნაკადივითა ჩამოსდიოდა, გაშიშულდა, ტანი ვეფხმან
Line of edition: 5    
ვითა დაიხივა, თავსა ნაცართა იყრიდა, გაშმაგებული პილოივითა თავსა ასჴმიდა და
Line of edition: 6    
ესრე იზახდა, რომე ქალაქი მისისა ზარისაგან თრთოდა. აგრე მოგლჯდა ლაშქარი
Line of edition: 7    
ყუალაი თავშიშველი, მჴარჩახდილი მორბოდეს და მოკიოდეს. ქალაქი მათის
Line of edition: 8    
ზახილისაგან ამას ჰგუანდა, თუ ჩაძურავო. ესეთი მტუერი აემართა და ავიდა, რომე
Line of edition: 9    
მზე გაუჩინარდა და ყუალაი დარბაზს შეცვიოდა. შეიქნა ფალავანთა და სფადართა
Line of edition: 10    
შიგან დგრიალი და მეორედ მოსულა, აგრე მოიღეს ქაინური დროშა, მასვე წამსა
Line of edition: 11    
დაამსხურივეს ალამი, ზეწარივითა წმიდად დახივეს, დუმბული დაამსხურივეს,
Line of edition: 12    
ნაღარა დალეწეს. ქოსი, სინჯი, ყუროსტვირი და ნაფირი დამუსრეს. მისი ჯავშანი,
Line of edition: 13    
ჯაჭვი, მუზარადი, შუბი, ჴრმალი, ლახტი, ფარი, ქარქაში, მშუვილდი, ყუალაი
Line of edition: 14    
ერთად შეყარეს; მერმე დაუშინეს და წმიდად დალეწეს. მერმე ცხენებსა ყუალასა
Line of edition: 15    
კუდები დასჭრეს და უნაგირები დალეწეს. აგრე, რაცა თავადი და ანუ ქუემო იყო,
Line of edition: 16    
წუეროსანმან ყუალამან წუერები გარდიჭრა და გაიპარსნეს; უწუერულმან ულუაშები
Line of edition: 17    
დაიგლიჯა და ასეთი სისხლი დადგა, რომე მკლავამდის შიგან იარებოდეს.

Line of edition: 18       
ფრიდონ სულობისაგან უცნობოდ იქმნა და, რა სულად მოვიდა, დაიწყო
Line of edition: 19    
ორნითავე ჴელითა თავსა ცემა, ვითა: რა იქენ შვილო, შვილო საყუარელო. ორთავე
Line of edition: 20    
თუალთა სინათლეო, სულისაგანცა უტკბოსო და უსაყუარლესო. ჯერ ლხინ-უნახაო,
Line of edition: 21    
ბედნიერო ყმაწვილო, მოწიფულო, მკლავ-ძლიერო, საროს მსგავსო, ჯერეთ მზისა
Line of edition: 22    
გაუძღომელო, კოკობო ვარდო გაუშლელო, ჩუიჩქო მწუანეო, ყუავილო აყუავებულო,
Line of edition: 23    
მოგკლეს ძმათა მიღმა მისული, მუხთალთა და პირშავთა! აწე მე რა ვქნა, ღარიბმან
Line of edition: 24    
ბერმან. ვის მივსცე თემი და ტახტი და გვირგვინი. ნახევ, ჩემთვის ახალ მორჩო,
Line of edition: 25    
პირბასრო, მკლავ-ძლიერო. მერმე ასდონი ერთი იცა თავსა, რომე ორნივე თუალნი
Line of edition: 26    
დაუდგეს ფრიდონ ჴელმწიფესა აგრევე ერანელნი დედანი თავ-მოხდით და თავ-
Line of edition: 27    
გაშლით მოსთქუემდეს და შეამკობდეს ამოთა ჴმითა.

Line of edition: 28       
მერმე დასწყნარდეს და გაიყარნეს ერი, და წავიდეს ყუალაი ყუალგნით. აგრე
Line of edition: 29    
ესე ამბავი საამ ფალავანსა წინა შემოეყარა. რა ერაჯის სიკუდილი ცნა, ცამა
Line of edition: 30    
ვითა დაიჭეხნა და ალაგზედა დაეხეთქა. კიოდა, მოსთქმიდა და იზახდა, და მისი
Line of edition: 31    
ზახილი შვიდთავე ქიშვართა ესმოდა, წუერსა ქაფურივითა გაყრიდა, და სრულად
Line of edition: 32    
ხუფთანი დაიხივა, და ზაულისტანითკე დაბრუნდა, და წავიდა და გლოვა დაიდუა.

Line of edition: 33       
მერმე ერაჯის ცოლი ორსულად იყო. და რა შობისა ჟამი მოვიდა, აგრე ტეხა
Line of edition: 34    
დაუწყო და ქალი მიეცა. აგრე ფრიდონს მოახსენეს. ჴელმწიფემან ასრე ბრძანა,
Line of edition: 35    
ვითა: იყოს, რაცა ღმერთმან გამოურჩიოს, აგრე იყოს. იზრდებოდა ერაჯის ქალი და
Line of edition: 36    
რა თოთხმეტის წლისა შეიქნა და საქრმოდ მოიწვია, აგრე ქმარსა დაუწყვეს
Line of edition: 37    
მისთვის ძებნა. და თხუთმეტს წლამდის გლოვა იყო. მერმე ასეთსა კაცსა ეძებდეს,
Line of edition: 38    
რომე კიდევე ჴელმწიფეთა ნათესავი და გუარი ყოფილიყო. აგრე თამურაზ
Line of edition: 39    
ჴელმწიფისა ქალსა რაბი ერქუა და მისგან ორნი ვაჟნი გამოვიდეს: ერთსა ქაიარმა
Line of edition: 40    
ერქუა და მეორესა _ ქაიფაშინ, და ქაიფაშინისგან აფთი გამოვიდა. მერმე აფთის
Line of edition: 41    
შერთეს ერაჯის ქალი ჰუარა ფაიქარა და დაორსულდა.

Page of edition: 258   Line of edition: 1       
რა შობისა ჟამი მოვიდა, დაუწყო ტეხა და ვაჟი მიეცა მზის დარი. აგრე
Line of edition: 2    
ფრიდონს მოახსენეს ფიცხლა ვაჟისა დაბადება, და უზომოდ გაეხარნეს, და
Line of edition: 3    
საწუთროსა დამბადებელსა უზომო მადლი შესწირა. მერმე მასთანა მიყუანება ბრძანა.

Line of edition: 4       
აგრე ფიცხლა წავიდეს, რბილსა სახვეველშიგან ფრიდონ ჴელმწიფესა წინაშე
Line of edition: 5    
მიიყუანეს და კალთასა შიგან ჩაუგორვეს. რა ჴელი მიახუედრა, აგრე ეკეთა და
Line of edition: 6    
ეშუენიერა, მაგრა თუალთა აღარა უჩანდა და ვერა რას ხედვიდა. აგრე საწუთროსა
Line of edition: 7    
შემოქმედსა, დამბადებელსა შესტირნა და შეეხუეწნა, ვითა: ცხადისა და იდუმალისა
Line of edition: 8    
მეცნიერო, მოწყალეო და მოსამართლეო, გულთა და გონებათა გამკითხუელო
Line of edition: 9    
ღმერთო, რადგან ჩემი ბერი ეტლი კიდევე გაამხიარულეთ და თერიაყისა ალაგსა
Line of edition: 10    
აღარა დამაბით, აწე აზდომი ერთი წყალობა მომივლინეთ, რომ ჩემითა თუალითა
Line of edition: 11    
ვნახო და განგებისა საქმესა არა გაკვირვება უნდა. აგრე უკუიწივნა ორთავე
Line of edition: 12    
თუალთა ქუთუთოსა და განგებისა ღმრთისაითა უკუსკდეს ტყავნი და თუალნი
Line of edition: 13    
აეხილნეს. რა დახედნა, ეშუენიერა და ეტურფა. დალოცა და ღმერთსა უზომო
Line of edition: 14    
მადლი შესწირა. მერმე ერაჯ შაჰა მანუჩარ დაარქუა. აგრე ფრიდონ ჴელმწიფემან
Line of edition: 15    
გაიხარნა, ვითამცა ერაჯი გასცოცხლებიყო და იგი გაყმაწვილებულიყო. მერმე
Line of edition: 16    
აკვრევინა ქოსსა, ნაღარასა. აგრე ფრიდონ ჴელმწიფე ტახტზედა დაჯდა ქუდოსან-
Line of edition: 17    
გვირგვინოსან, საყუროსან-ტავაყოსანი.

Line of edition: 18       
მერმე გაისმა ყოველთა ალაგთა მანუჩარის დაბადებისა ჴმა. და შეიყარა, რაცა
Line of edition: 19    
სადა ფრიდონის საბრძანებელი იყო, ფალავანნი, დიდებულნი და თავადნი. აგრე
Line of edition: 20    
მოვიდეს ერთგან შეყრილნი, და საამ ფალავანი დიდი მთა ვითა წინა მოუძღუებოდა.
Line of edition: 21    
აგრევე მას გუერდის ქიშუადი და მისი ძმა ჰშაქ, მამისა სახელი დაერქმევინა, და
Line of edition: 22    
მისთანავე მილად, აგრე ფიცხლა დარბაზის კართა მოვიდეს, ჩამოხდეს ფიცხლად
Line of edition: 23    
და შევიდეს, და ჴელმწიფესა წინაშე დამბადებელისა სახელი ახსენეს და პირი
Line of edition: 24    
მიწასა გააერთეს. მერმე ჴელმწიფე ზე ადგა და ფალავანი საამ მჴარმოჭდომით,
Line of edition: 25    
კოცნით ნახნა. მერმე, როგორაცა ვის წესად მართებდა, იმავე წესითა დასხდეს. აგრე
Line of edition: 26    
შეიქნა ყუალგნით სიმხიარულე და სიცილი.


Next part



This text is part of the TITUS edition of Shahname 3: Prose parts: Utrutian-Saamiani.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 26.4.2014. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.