TITUS Texts: Gurgani, Vis u Ramin

Strophe: 1
Verse: a   چو دايه پيش ويس دلستان شد
Verse: b   چو جادو بد گمان و بد نهان شد

Strophe: 2
Verse: a   سخنهاى فريبنده بپيراست
Verse: b   به دستان و به نيرنگش بياراست

Strophe: 3
Verse: a   چو ويس دلستان را ديد غمگين
Verse: b   از آب ديدگان تر کرده بالين

Strophe: 4
Verse: a   به درد مادر و هجر برادر
Verse: b   گسسته عقد مرواريد بربر

Strophe: 5
Verse: a   بدو گفت اى مرا چون جان شيرين
Verse: b   نه بيمارى چه دارى سر به بالين

Strophe: 6
Verse: a   چه ديوست اين که جانش نشستست
Verse: b   در هر شاديى بر تو ببستست

Strophe: 7
Verse: a   گمان کردى به رنج اندر سهى سرو
Verse: b   تو پندارى که در چاهى نه در مرو

Strophe: 8
Verse: a   سبکتر کن ز دل بار گران را
Verse: b   کزو آسيب سخت آيد روان را

Strophe: 9
Verse: a   نه بس کارى بود اسيب بردن
Verse: b   گذشته ياد کردن درد خوردن

Strophe: 10
Verse: a   ز غم خردن بتر پتياره اى نيست
Verse: b   ز خرسندى به او را چاره اى نيست

Strophe: 11
Verse: a   اگر فرمان برى خرم نشينى
Verse: b   به بخت خويش خرسندى گزينى

Page of edition: 131
Strophe: 12
Verse: a   صز خرسنديد جان را نيك يار است
Verse: b   نه خرسنديت با جان کارزار استص

Strophe: 13
Verse: a   چو بشنيد اين سحن ويس دلارام
Verse: b   تو گفتى ايفت لختى در دل آرام

Strophe: 14
Verse: a   چو خورشيدى سر از بالين بر آورد
Verse: b   ز غنبر سلسله بر گل بگسترد

Strophe: 15
Verse: a   زمين از رنگ رويش نقش چين گشت
Verse: b   هوا از بوى مويس عنبرين گشت

Strophe: 16
Verse: a   چه ايوان بود و چه روى دلارام
Verse: b   به رنگ رويش يکدگر هر دو وشى فام

Strophe: 17
Verse: a   چو باغ جوب رنگ ارديبهشتى
Verse: b   بهشت ايوان و ويس او را بهشتى

Strophe: 18
Verse: a   رخانش بود گفتى نوبهاران
Verse: b   هم از چشمش برو باريده باران

Strophe: 19
Verse: a   شخوده نيلگون گشت رخانش
Verse: b   چو نيلوفر بد اندر آبدانش

Strophe: 20
Verse: a   در آب اشك او دو چشم بى خواب
Verse: b   نکوتر بود از نرگس که در آب

Strophe: 21
Verse: a   به گريه دايه را گفت رخانش
Verse: b   چو نيلوفر بد اندر آبدنش

Strophe: 22
Verse: a   در آب اشك او دو چشم بى خواب
Verse: b   نکوتر بود از نرگس که در آب

Strophe: 23
Verse: a   به گريه دايه را گفت اين چه روزاست
Verse: b   که گويى آتش آرام سوزست

Strophe: 24
Verse: a   به هر روزى که نو گردد ز گردون
Verse: b   مرا نو گردد اندوهى دگرگون

Strophe: 25
Verse: a   گناه از مرو بينم يا ز اختر
Verse: b   و يار زين چرخ خود کام ستمگر

Strophe: 26
Verse: a   که گويى کوه چون البرز هفتاد
Verse: b   نگون شد ناگهان و بر من افتاد

Strophe: 27
Verse: a   نه مروست که بود تن گدازست
Verse: b   نه شهرست اين که چاه شست بازست

Strophe: 28
Verse: a   نگارستان و باغ و کاخ شهوار
Verse: b   مرا هستند همچون دوزخ تار

Strophe: 29
Verse: a   تن من دردها را راه گشست
Verse: b   تو گويى جانم آتشگاه گشست

Page of edition: 132
Strophe: 30
Verse: a   ز شب بينم بلا وز روز تيمار
Verse: b   پزايد بر دلم زين هردوان بار

Strophe: 31
Verse: a   به جان که گرآيد مرا هوش
Verse: b   بود چون زندگانى بر دلم نوش

Strophe: 32
Verse: a   من اميد از جهان بريدمم
Verse: b   که ويرو را به جواب اندر بديدم

Strophe: 33
Verse: a   نشسته بر سمند کوه پيکر
Verse: b   مرو را نيزه در کف تيغ در بر

Strophe: 34
Verse: a   زنخچير آمده با شادکامى
Verse: b   بسى کرده به صحرا نيك نامى

Strophe: 35
Verse: a   به شادى باره را پيشم بتازيد
Verse: b   به خوشى مر مرا لختى نوازيد

Strophe: 36
Verse: a   مرا گفتى به آواز چو شکر
Verse: b   که چونى يار من جان برادر

Strophe: 37
Verse: a   به بيگانه زمين در دست دشمن
Verse: b   بگو تا حال تو چونست بى من

Strophe: 38
Verse: a   وزان پس ديدمش بامن بخفته
Verse: b   بر سيمين من در بر گرفته

Strophe: 39
Verse: a   لب طوطى و چشم گاوميشم
Verse: b   بسى بوسيد و تازه کرده ريشم

Strophe: 40
Verse: a   مرا گفتار او کم دوش خواندست
Verse: b   هنوز اندر دل و گوش ماندست

Strophe: 41
Verse: a   هنوز آن بوى خوش زان پيکر نغز
Verse: b   مرا ماندست در بينى و در مغز

Strophe: 42
Verse: a   بتر زين کى نمايد بخت کينم
Verse: b   که ويرو را همى در خواب بينم

Strophe: 43
Verse: a   چو گردونم نمايد روز چونين
Verse: b   مرا زين پس چه بايد جان شيرين

Strophe: 44
Verse: a   مرا تا من زيم اين غم بسنده ست
Verse: b   که جانم مرده و امدام زنده ست

Strophe: 45
Verse: a   تو ديدى دايه اندر مرو گنده
Verse: b   خدايت را چو ويرو هيچ بنده

Page of edition: 133
Strophe: 46
Verse: a   همى گفت اين سخنهاى دل انگيز
Verse: b   شده دو چشم خونريزش گهر نيز

Strophe: 47
Verse: a   نهاده دايه دستش بر سر و بر
Verse: b   همى گفت اى چراغ و چشم مادر

Strophe: 48
Verse: a   ترا دايه ز هر دردى فدا باد
Verse: b   غم تو مشنوداد و بد مبيناد

Strophe: 49
Verse: a   شنيدم هر چه گفتى اى پرى روى
Verse: b   فتاد اندر دلم چون آهى و روى

Strophe: 50
Verse: a   اگرچه درد بر تو بى کرانست
Verse: b   مرا درد تو بر دل بيش از آنست

Strophe: 51
Verse: a   مبر اندوه کت بردن نه آيين
Verse: b   به تلخى مگذران اين عمر شيرين

Strophe: 52
Verse: a   به رامش دار دل را تا توانى
Verse: b   که دو روزست ما را زندگانى

Strophe: 53
Verse: a   جهان چون خان راه مردمانست
Verse: b   درنگ ما درو در يك زمانس

Strophe: 54
Verse: a   بود شاديش يکسر انده آميغ
Verse: b   نپايد دير همچون سايهء ميغ

Strophe: 55
Verse: a   جهان را نام او زيرا جهانست
Verse: b   که زى هشيار چون رخش جهانست

Strophe: 56
Verse: a   چرا از بهر آن اندوه دارى
Verse: b   که هست ايدر جهان چون تو گذارى

Strophe: 57
Verse: a   اگر کامى ز تو بستد زمانه
Verse: b   به صد کام دگر دارى بهانه

Strophe: 58
Verse: a   جوان و کامگار و پادشايى
Verse: b   به شاهى بر گهان فرمان روايى

Strophe: 59
Verse: a   مکن پدرود يکباره جهان را
Verse: b   مکن در بند جاويدان روان را

Strophe: 60
Verse: a   به گيتى در جوانان هر که مردند
Verse: b   همه جويان کام و کرد وخوردند

Strophe: 61
Verse: a   يکايك دل بهچيزى رام دارند
Verse: b   به رامش روز خود پدرام دارند

Strophe: 62
Verse: a   گروهى صيد يوز و باز جويند
Verse: b   گروهى چنگ و بربط ساز جويند

Strophe: 63
Verse: a   گروهى خيل دارند و شبستان
Verse: b   غلامان و بتان نارپستان

Strophe: 64
Verse: a   هميدون هر چه پوشيده زنانند
Verse: b   به چيزى هر يکى شادى کنانن

Page of edition: 134
Strophe: 65
Verse: a   تو با تيمار ويرو مانده و بس
Verse: b   نخواهى در جهان جستن جز او کسى

Strophe: 66
Verse: a   مرا گفتى که اندر مرو گنده
Verse: b   خدايت را چو ويرو نيست بنده

Strophe: 67
Verse: a   صاگر چه شاه و خود کام است ويرو
Verse: b   فرشته نيست پرورده به مينوص

Strophe: 68
Verse: a   به مرو اندر بسى ديدم جوانان
Verse: b   دليران جهان کضور ستانان

Strophe: 69
Verse: a   بهبالا همچو سرو جويبارى
Verse: b   بهچهره همچو باغ نوبهارى

Strophe: 70
Verse: a   ز خوبى و دليرى آفريده
Verse: b   به مردى از جهانى برگزيده

Strophe: 71
Verse: a   خردمندان که ايشان را ببينند
Verse: b   يکايك را ز ويرو بر گزينند

Strophe: 72
Verse: a   وز يشان شير مردى کامرانست
Verse: b   کجا در هر هنر گويى جهانست

Strophe: 73
Verse: a   گر ايشان اخترند او آفتابست
Verse: b   ور ايشان عنبرند او مشك نابست

Strophe: 74
Verse: a   بهتخمه تا به آدم شاه و مهتر
Verse: b   به گوهر شاه موبد را برادر

Strophe: 75
Verse: a   خجسته نام و فرخ بخت رامين
Verse: b   فرشته بر زمين و ديو در زين

Strophe: 76
Verse: a   به ويرو نيك ماند خوب چهرى
Verse: b   گروگان شد همه دلها به مهرى

Strophe: 77
Verse: a   دليران جهان او را ستايند
Verse: b   که روز جنگ با او برنيايند

Strophe: 78
Verse: a   به ايران نيست همچون او هنرجوى
Verse: b   شکافند به ژوپين و سنان موى

Strophe: 79
Verse: a   به توران نيست همچون او کمان ور
Verse: b   به فرمانش رونده مرغ با پر

Strophe: 80
Verse: a   ز گردان بيش ريزد خون گه روزم
Verse: b   ز ياران بيش گيرد مى گه بزم

Strophe: 81
Verse: a   به گوشش همچو شير کينهدارست
Verse: b   به بخشش همچو ابر نوبهارست

Strophe: 82
Verse: a   ابا چندين که دارد مردوارى
Verse: b   به دل اين داغ دارد کش تو دارى

Strophe: 83
Verse: a   ترا ماند به مهر اى گنبد سيم
Verse: b   تو گويى کرده شد سيبى به دونيم

Page of edition: 135
Strophe: 84
Verse: a   نگه کن تا تو چونى او چنانست
Verse: b   چو زر اندود شاخ خيزراست

Strophe: 85
Verse: a   ترا ديدست و عاشق گشته بر تو
Verse: b   اميد مهربانى بسته در تو

Strophe: 86
Verse: a   همان چشمش که چون نرگس به بارست
Verse: b   چو ابر نوبهاران سيل بارست

Strophe: 87
Verse: a   همان رويش که تا بنده چو ماهست
Verse: b   ز درد بيدلى همرنگ کاهست

Strophe: 88
Verse: a   دلى دارد بلا بسيار برده
Verse: b   نهيب عاشقى بسيار خورده

Strophe: 89
Verse: a   جهان ناديده در مهر اوفتاده
Verse: b   دل و جان را به ديدار تو داده

Strophe: 90
Verse: a   ترا بخشايم اندر مهر و او را
Verse: b   که بخضودن سزد روى نکو را

Strophe: 91
Verse: a   شما را ديده ام در قشق بى يار
Verse: b   دو بيدل هر دو بيروزى از اين کار

Strophe: 92
Verse: a   چو ويس ماه روى حور ديدار
Verse: b   شنيد از دايه اين وارونه گفتار

Strophe: 93
Verse: a   ندادش تا زمانى دير پاسخ
Verse: b   سرشك از چشم ريزان بر گل رخ

Strophe: 94
Verse: a   ز شرم دايه سر در بر فگنده
Verse: b   زبان بسته ز پاسخ لب ر خنده

Strophe: 95
Verse: a   پس آنگه سر بر آورد و بدو گفت
Verse: b   روان را شرم باشد بهترين جفت

Strophe: 96
Verse: a   چه نيکو گفت خسرو با سپاهى
Verse: b   چو شرمت نيست گو آن کن که خواهى

Strophe: 97
Verse: a   ترا گر شرم و دانش يار بودى
Verse: b   زبانت را نه اين گفتار بودى

Strophe: 98
Verse: a   هم از ويرو هم از من شرم بادت
Verse: b   که از ما سوى رامين گشت يادت

Strophe: 99
Verse: a   مرا گر موى بر ناخن برستى
Verse: b   دل من اين گمان بر تو نبستى

Strophe: 100
Verse: a   اگر تو مادرى من دختر تو
Verse: b   وگر تو مهترى من کهتر تو

Strophe: 101
Verse: a   مرا شوخى و بيشرمى مياموز
Verse: b   که بى شرمى زنان را بد کند روز

Strophe: 102
Verse: a   دلم را چه شتاب و چه نهيبست
Verse: b   که در وى مر ترا جاى فريبست

Page of edition: 136
Strophe: 103
Verse: a   ز چه بيچاره ام وز چه به دردم
Verse: b   که ناز و شرم خود را در نوردم

Strophe: 104
Verse: a   هم آلوده شوم در ننگ جاويد
Verse: b   هم از مينو بضويم دست اوميد

Strophe: 105
Verse: a   اگر رامين بهبالا هست چون سرو
Verse: b   به مردى و هنر پيرا

Strophe: 106
Verse: a   هم او را به خدايش يار بادا
Verse: b   ترا جز مهر رامين کار بادا

Strophe: 107
Verse: a   مرا او نيست در خور گرچه نيکوست
Verse: b   برادر نيست گرچه همچو ويرست

Strophe: 108
Verse: a   نه او بفريبدم هر گز به ديدار
Verse: b   نه تو بفريبيم هر گز بهگه گفتار

Strophe: 109
Verse: a   نبايست تو گفتارش شنيدن
Verse: b   چو بشنيدى بهپيشم آوريدن

Strophe: 110
Verse: a   چرا پاسخ ندادى هر چه بتر
Verse: b   چنانچون با پايمش بود در خور

Strophe: 111
Verse: a   چه نيکو گفت موبد پيش هوشنگ
Verse: b   زنان را آز بيش از شرم و فرهنگ

Strophe: 112
Verse: a   زنان در آفرينش نا تمامند
Verse: b   ازيرا خويش کام و زشت نامند

Strophe: 113
Verse: a   دو گيحان گم کنند از بهر يك کام
Verse: b   چو کام آمد نجويند از خرد نام

Strophe: 114
Verse: a   اگر تو بخردى با دل بينديش
Verse: b   ببين تا کام چه ننگ آورد پيش

Strophe: 115
Verse: a   زنان را گرچه باشد گونهه گون چار
Verse: b   ز مردان لابه بپذيرند و گفتار

Strophe: 116
Verse: a   هزاران دام جويد مرد بى کام
Verse: b   که کام خويش را گيرد بدان دام

Strophe: 117
Verse: a   شکار مرد باشاد زن به هرسان
Verse: b   بگيرد مرد او را سخن آسان

Strophe: 118
Verse: a   بهرنگ گونه گون آرد فرابند
Verse: b   به اميد و نويد و سخن سوگند

Strophe: 119
Verse: a   هزاران گونه بنمايد نيازش
Verse: b   به شيرين لابه و نيکو نوازش

Strophe: 120
Verse: a   چو در دامش فگند و کام دل رانگ
Verse: b   ز ترس ايمن ببود و آز بنشاند

Strophe: 121
Verse: a   به عشق اندر نيازش ناز گردد
Verse: b   به ناز اندر بلند آواز گردد

Page of edition: 137
Strophe: 122
Verse: a   تو گويى رام گردد عشق سر کش
Verse: b   که خاکستر شود سوزنده آتش

Strophe: 123
Verse: a   زن مسکين بهچشمش خوار گردد
Verse: b   فسونگر مرد ازو بيزار گردد

Strophe: 124
Verse: a   زن بدبخت در دام او فتاده
Verse: b   گرفته ننگ و آب روى داده

Strophe: 125
Verse: a   زن مسکين فروتن مرد برتن
Verse: b   کمان سر کشى آهحته برزن

Strophe: 126
Verse: a   نه مرد بى وفا دردش آزرم
Verse: b   نه در نامردمى دارد ازو شرم

Strophe: 127
Verse: a   نورزد مهر و نيز افسوس دارد
Verse: b   نگويد خوب و ننگش بر شمارد

Strophe: 128
Verse: a   زن اميدور بود از داغ اميد
Verse: b   گدازد همچو برف از تاب خورشيد

Strophe: 129
Verse: a   بهمهر اندر بود چون گور خسته
Verse: b   دل و جانش بهبند مهر بسته

Strophe: 130
Verse: a   گهى ترسد ز شوى و گه ز خويشان
Verse: b   گهى کاهد ز بيم و شرم يزدان

Strophe: 131
Verse: a   بدين سر ننگ و رسواييش بى مر
Verse: b   بدان سر آتش دوزخ برابر

Strophe: 132
Verse: a   بدان جايى که نيك و بد بپرسند
Verse: b   ز شاهان و جهانداران نترسند

Strophe: 133
Verse: a   مرا کى دل دهد کردن چنين کار
Verse: b   که شرم خلق باشد بيم دادار

Strophe: 134
Verse: a   اگر کارى کنم بر کام ديوم
Verse: b   بسوزد مر مرا گيهان خديوم

Strophe: 135
Verse: a   و گر راز مرا مردم بدانند
Verse: b   همه کس تخم مهرم بر فشانند

Strophe: 136
Verse: a   گروهى در تن من طمع دارند
Verse: b   ز کام خويش جستن جان سپارند

Strophe: 137
Verse: a   گروهى ننگ و رسواييم جويد
Verse: b   بجز زشتى مرا چيزى نگويند

Strophe: 138
Verse: a   چو کام هر کسى از من بر آيد
Verse: b   بجز دوزخ مرا جايى نشايد

Strophe: 139
Verse: a   پس آن در چون گشايم بر روانم
Verse: b   کزو آيد نهيب جاودانم

Page of edition: 138
Strophe: 140
Verse: a   پناه من به هر کارى خرد باد
Verse: b   که جويد راستى و پرورد داد

Strophe: 141
Verse: a   اميد من بهيزدان باد جاويد
Verse: b   که جزاو نيست شايسته بهاميد

Strophe: 142
Verse: a   چو بشنيد اين سخن دايه از آن ماه
Verse: b   ز ويس دست کامش ديد کوتاه

Strophe: 143
Verse: a   ز ديگر در مرو را داد پاسخ
Verse: b   که باشد کار نيك از بخت فرخ

Strophe: 144
Verse: a   ز چرخ آيد قصا نز کام مردم
Verse: b   ازيرا بنده آمد نام مردم

Strophe: 145
Verse: a   تو پندارى بهمردى و دليرى
Verse: b   ز شيران برد شايد طبع بازى

Strophe: 146
Verse: a   ز چرخ آمد همه چيزى نوشته
Verse: b   نوشته با روان ماسرشته

Strophe: 147
Verse: a   نوشته جاودان ديگر نگردد
Verse: b   بهرنج و کوشش از ما برنگردد

Strophe: 148
Verse: a   چو بخت آمد ترا بستد ز ويرو
Verse: b   بريد از شهر و از ديدار شهر

Strophe: 149
Verse: a   کنون نيز آن بود کت بخت خواهد
Verse: b   نه کام بخت بفزايد نه کاهد

Strophe: 150
Verse: a   جوابش داد ويس ماه پيکر
Verse: b   که نيك و بد همه بخت آورد بر

Strophe: 151
Verse: a   وليکن هر که او کرد بد ديد
Verse: b   بسا مردم که يك بد کرد و صد ديد

Strophe: 152
Verse: a   نخستين کار بد آمد ز شهرو
Verse: b   که دادش جفت موبد را به ويرو

Strophe: 153
Verse: a   بدى او کرد و ما اين بد نکرديم
Verse: b   نگر تا درد و انده چند خورديم

Strophe: 154
Verse: a   منم بد نام ويرو نيز بد نام
Verse: b   منم بى کام و ويرو نيز بى کام

Strophe: 155
Verse: a   مرا اين پند بس باشد که ديدم
Verse: b   ز بد نامان و بد کاران بريدم

Page of edition: 139
Strophe: 156
Verse: a   چرا من خويشتن را بد پسندم
Verse: b   بهانه زان بدى بر بخت بندم

Strophe: 157
Verse: a   من از بخت نکو نه خوار باشم
Verse: b   چو در کار بداو يار باشم

Strophe: 158
Verse: a   دگر ره دايه گفت اى سرو سيمين
Verse: b   نه فرزنده منست آزاده رامين

Strophe: 159
Verse: a   که من فرزند را پشتى نمايم
Verse: b   بدان کز بند مهرش بر گشايم

Strophe: 160
Verse: a   اگر وى را کند دادار پشتى
Verse: b   نبيند زاسمان هر گز درشتى

Strophe: 161
Verse: a   شنيدستى مگر گفتار دانا
Verse: b   که هست ايزد به هر کارى توانا

Strophe: 162
Verse: a   جهان را زيرفرمان آفريدست
Verse: b   همه کارى بهاندازه بريدست

Strophe: 163
Verse: a   بسى بينى شگفتيهاى گيهان
Verse: b   که راز آن شگفتى يافت نتوان

Strophe: 164
Verse: a   بسا بد کيش کاو گردد نکو کيش
Verse: b   بسا قارون که گردد خوار و درويش

Strophe: 165
Verse: a   بسا ويران که گردد کاخ و ايوان
Verse: b   بسا ميدان که گردد باغ و بستان

Strophe: 166
Verse: a   بسا مهتر که گردد خوار و کهتر
Verse: b   بسا کهتر که گردد شاه و مهتر

Strophe: 167
Verse: a   ز مهر ار تلخيت بايد چشيدن
Verse: b   سر از جنيرش نتوانى کشيدن

Strophe: 168
Verse: a   قصاگر بر تو راند مهربانى
Verse: b   نباشد جز قصاى آسمانى

Strophe: 169
Verse: a   نه دانش سود دارد نه سوارى
Verse: b   نه هشيارى و نه پرهيز گارى

Strophe: 170
Verse: a   نه تندى سود دارد نه سترگى
Verse: b   نه گنج و گوهر و نام و بزرگى

Strophe: 171
Verse: a   نه تدبير و هنر نه پادشايى
Verse: b   نه پرهيز و گهر نه پرسايى

Strophe: 172
Verse: a   نه شهرو ديدن و نه خويش و پيوند
Verse: b   نه اندرز نکو نه راستى پند

Strophe: 173
Verse: a   چو مهر آمد ببايد ساخت ناچار
Verse: b   ببردن کام و ناکام از کسان بار

Page of edition: 140
Strophe: 174
Verse: a   به ياد آيد ترا گفتار من زود
Verse: b   کزين آتش نديدى تو مگر دود

Strophe: 175
Verse: a   چو مهرى زين فزونتر آزمايى
Verse: b   سخنهاى مرا آنگاه ستايى

Strophe: 176
Verse: a   تو بينى روشن و من نيز بينم
Verse: b   که من با تو بهمهرم يا بهکينم

Strophe: 177
Verse: a   ز بخت آيد بهانه يا از بخت
Verse: b   زمانه نرم باشد با تو يا سخت