TITUS
Archil, Archiliani
Part No. 193
Previous part

Chapter: 16-77  
Line: 15  აქა ნუქრადინ საბერძნეთისა და პალესტინისა სულტანმან ოთხასი-ათასი კაცი
Line: 16 
შეიყარა და ლაშქრად გამოგზავნა, წინ ელჩი გამოუგზავნა თამარ დედოფალს
Line: 17 
და ეს შემოუთვალა:






Strophe: 885  
Line: 18  Verse: a        იჯდა სულტანი ნუქრადინ   საბერძნეთს, პალესტინესა,
Line: 19  Verse: b        უმაღლეს ყოვლთა, ვით მაშინ   მონებდენ კოსტანტინესა.
Line: 20  Verse: c        მიესმა საქმე თამარის,   თქვა: "ვინ ქალი და ვინ ესა?"
Line: 21  Verse: d     და   ოთხ ასჯერ-ასსა-ტასსა სპათ   შეჰყრის მოსაყივნესა.






Strophe: 886  
Line: 22  Verse: a        წიგნი მოსწერა, ეს იყო   შიგან წერილი უშვერი:
Line: 23  Verse: b        "მე ვარ მპყრობელი ქვეყნისა,   მაჰმადის თითის მიმშვერი;
Line: 24  Verse: c        დიაცთ სირეგვნე მოგიდგამთ,   შენ მორჩე მარტო მაშ ვერი,
Line: 25  Verse: d     და   რად გითქვამს საქართველოსად,   გაწყვიტონ მუსურმანთ ერი?






Strophe: 887  
Line: 26  Verse: a        აწ ვბრძანე ლაშქრის წამოსვლა   შენზე და შენს ქვეყანასა,
Line: 27  Verse: b        ვინც მოხვალთ ჩემსა რჯულზედა   და მაჰმადს სცემთ თაყვანასა,
Line: 28  Verse: c        ოდენ ის დარჩეს ცოცხალი,   სხვანი შეიქმენ ნანასა.
Line: 29  Verse: d     და   სულ მოსრვა მიბრძანებია,   მომკიან ვითა ყანასა."






Strophe: 888  
Line: 30  Verse: a        მოვიდა ელჩი. გვიამბობს   ავს ამბავს საკადრებელთა,
Line: 31  Verse: b        უყურე, სიტყვას რას იტყვის   ჩვენ ჯავრით ასანთებელთა,
Line: 32  Verse: c        რაზომ უქნელთა საქმეთა,   რა ცუდთა მოსადებელთა!
Line: 33  Verse: d     და   თქვა: "რჯულს დააგდებ, შეგირთავს,   თვარ, უნდა ახლდე მხლებელთა."






Strophe: 889  
Line: 34  Verse: a        ამირ-სპასალარს რა ესმა,   ზაქარიას სიტყვა ესე,
Line: 35  Verse: b        წარმოდგა და პირსა ხელით   მწვე უხეთქნა დასაკვნესე,
Line: 36  Verse: c        ვითა მკვდარი ქვე დააგდო   ავის მთქმელი, ავის მთესე.
Line: 37  Verse: d     და   რა მობრუნდა მოციქული,   სიტყვა უთხრა უკეთესე:


Page: 104  




Strophe: 890  
Line: 1  Verse: a        "თუ არ იყო მოციქული,   გიხმსო ენა ამოგართო,
Line: 2  Verse: b        მერმე თავიც გაგაშორო,   შენ სულტანთან ვეღარ წართო,
Line: 3  Verse: c        ხორცი შენი დასაწველად   ნავთ-მოდებულს ცეცხლსა დავრთო;
Line: 4  Verse: d     და   ვით იკადრეთ უკადრისი,   ძაღლებო და თქვენა ვირთო."






Strophe: 891  
Line: 5  Verse: a        მერმე შემოსეს ელჩი და   გაგზავნეს სიტყვა მწვავითა,
Line: 6  Verse: b        იხმეს ლაშქარი ყოველგნით   დარუბან-ანაკოფითა.
Line: 7  Verse: c        შუა-მყოფნი და იმერნი,   ამერთ არ განაყოფითა.
Line: 8  Verse: d     და   ღმერთმან მტერს მისცეს, ნუქრადინს   შევიქთ რასაცა ყოფითა.






Strophe: 892  
Line: 9  Verse: a        შემოკრბა ჯარი ჯავახეთს,   ვარძიას მივლენ მეფენიც,
Line: 10  Verse: b        თვით დავით სოსლან ძლიერი,   თამარ ბრწყინვალე, შუქ-მფენიც;
Line: 11  Verse: c        ღვთისმშობელს ლაშქარს ვედრებდა,   იქმნა მოწყალე, მომსმენიც:
Line: 12  Verse: d     და   "ღვთისა დედაო, დამიცევ   მე თამარი და ესენიც."






Strophe: 893  
Line: 13  Verse: a        გაისტუმრა ლაშქარი და   ესენია მეწინავეთ,
Line: 14  Verse: b        ზაქარია სპასალარი   და თორელნი არ სიავეთ,
Line: 15  Verse: c        ივანე და შალვა, ძმანი   ახალციხით; მესხთ უთავეთ
Line: 16  Verse: d     და   ომზედ დიდსა გასაჭირსა,   მოსვენებად არ, საავეთ.






Strophe: 894  
Line: 17  Verse: a        იგინი იდგეს ბასიანს,   ბოლოკე წოდებულისა.
Line: 18  Verse: b        ძლივღა იტევდა მინდვრები   სიგრძე-გან გაკიდულისა.
Line: 19  Verse: c        დააწყვეს რაზმი ჩვენგანთა,   მივლენ დამდებნი სულისა.
Line: 20  Verse: d     და   ვიხადეთ ომი ძლიერი   ძველთაგან დდადებულისა.






Strophe: 895  
Line: 21  Verse: a        წინ მბრძოლად იყვნეს იგინი,   პირველ ვთქვი მათ სახელები,
Line: 22  Verse: b        იმიერნი და აფხაზნი,   მარჯვენი, ცხენ-ფიცხელები,
Line: 23  Verse: c        ამერნი დარუბანდამდინ,   მარცხნივ-კერძ თვით კახელები,
Line: 24  Verse: d     და   შუა დავით დგა ლომგული,   მებრძოლი ლომ-თათ-ხელები.






Strophe: 896  
Line: 25  Verse: a        აწ იგინიცა წამოდგეს,   ბარგ-კარვები დაუტევეს,
Line: 26  Verse: b        მოეგებნეს და საომრად   ერთმანერთსა შეუტევეს.
Line: 27  Verse: c        ომი იყო პირველჟმური,   გმირული და მართ უდევეს.
Line: 28  Verse: d     და   გამოუკლეს ჩვენებურთა   ქვეშ ცხენები კარგ სადევეს.






Strophe: 897  
Line: 29  Verse: a        მოუკლეს ცხენი ივანეს,   მსახურთხუცე[ს]ა მხარგრძელსა,
Line: 30  Verse: b        ახალციხელსა ივანეს,   შალვას და ბევრსა თორელსა,
Line: 31  Verse: c        დაუდინს თორგველს მხნეს კაცსა,   სხვათ თავადთ მუნ იმერელსა.
Line: 32  Verse: d     და   ქვეითად დარჩნენ რაზმთ შსსსუა,   უყურე მათს სიქველესა!






Strophe: 898  
Line: 33  Verse: a        რა ნახეს ყმათა პატრონნი   ცხენ-მკვდარ, ქვეითნი მობრძოლნი
Line: 34  Verse: b        გარდახდენ ყმანიც პატრონთან,   ზოგთ ხელთ აქვს კიდევ ოროლნი;
Line: 35  Verse: c        გაწირეს თავი საკვდავად,   არ ახსოვს ცოლშვილ, საყოლნი,
Line: 36  Verse: d     და   მოუდგენ მათთა უფალთა,   იბრძოდეს ისართა მსროლნი.






Strophe: 899  
Line: 37  Verse: a        დავით იხილა მეფემან   მხნენი ქვეითად მსროლელი,
Line: 38  Verse: b     მორიდა კერძო მარცხენით   ქვეითთა გარ-შემოვლელი.
Page: 105   Line: 1  Verse: c        მუნც ზაქარია მხარგრძელი   მარჯვენით იქმნა მომსვლელი.
Line: 2  Verse: d     და   ქვეითი არ დაეთრგუნთ, ვერ   ჰყოფდა კაცი სულელი.






Strophe: 900  
Line: 3  Verse: a        მოუხდენ რაზმთა თათართას,   სიმრავლეს მათსა შუასა;
Line: 4  Verse: b        სიფიცხე მათი ამსგავსეს,   რა ბარი სცემდეს ბუასა.
Line: 5  Verse: c        ერთი ვით ლომი დავით არს,   თათართ აძახებს "უასა."
Line: 6  Verse: d     და   იქითკენ ზაქარიამაც   მან თავი ერთი უასა.






Strophe: 901  
Line: 7  Verse: a        ვითა მგელნი ცხვართა ჯოგსა,   მსწრაფლ მიუხდეს მათ, თამამად
Line: 8  Verse: b        რაზმს აპობდეს სულტანისას,   ძლევას ჰყოფდეს ღვთითა ამად,
Line: 9  Verse: c        ამათ ჯვატი სცავს ცხოველი,   შერცხვენილი იმათ მაჰმად.
Line: 10  Verse: d     და   ძალსა მალ გაექცევიან,   თათართა სჭირს გვარ-მოდგამად.






Strophe: 902  
Line: 11  Verse: a        განხეთქეს რაზმი, იძლივნეს,   სიმრავლით ჰგავდეს მაღნართა,
Line: 12  Verse: b        მუნ ხმა ისმოდა დავითის   ვით ლომთა, არ თუ ნარნართა.
Line: 13  Verse: c        შავი ტყე მოსქდა მაღალს მთას,   წარიქცევს შამბთა და ნართა.
Line: 14  Verse: d     და   ჰხოცდეს უწყალოდ, უშრომლად   უსჯულოთ, ვით სოინართა.






Strophe: 903  
Line: 15  Verse: a        რომელნი იყვნეს ქვეითნი,   აწ ცხენს ასხდეს, დევნა უყვეს;
Line: 16  Verse: b        ღამემდისინ სდევდენ, ჰხოცდენ,   ჯარი სულტნისა გააწყვეს;
Line: 17  Verse: c        მობრუნდენ გამარჯვებულნი,   მათ სადგომს ხანი რამ დაყვეს.
Line: 18  Verse: d     და   კარავსა, სალაფარდებსა   შოობდენ, წილით არ გაყვეს.






Strophe: 904  
Line: 19  Verse: a        თუცა არის საქართველო   ღვთისმშობლისა წილხდომილი,
Line: 20  Verse: b        აქ გასინჯე საფარველი   მარიამის მისი ტკბილი!
Line: 21  Verse: c        ვარძიიდამ წამოვიდენ,   საომარად აქათ ვლილი.
Line: 22  Verse: d     და   არ მომკვდარა ამ ომზედა   კაცი მეფეთ შესწავლილი.






Strophe: 905  
Line: 23  Verse: a        აივსო სულად ლაშქარი,   რომელ დაჰყარეს კარავთა,
Line: 24  Verse: b        საჭურჭლე პატიოსანთა,   სამოსელთ სარა-სარავთა,
Line: 25  Verse: c        ცხენის ჯოგთა და აქლემის   შოვნისას ვინა სწერავთა?
Line: 26  Verse: d     და   განმდიდრებულნი მდიდართა   მოვლენ, ლხინთ ნახვენ არ ავთა.






Strophe: 906  
Line: 27  Verse: a        ამახარობლეს თამარსა   ნათელსა მას, უბინდოსა.
Line: 28  Verse: b        ვით სძლიოს მტერმან ბოტოტმან   წმინდის ღვთისმშობლის მიმნდოსა?
Line: 29  Verse: c        სხვა არვინ დარჩა უძლევი,   მიჰმართოს აწღა ინდოსა.
Line: 30  Verse: d     და   მინახავს ძენი მეფეთა,   მის სურვილს დაებნიდოსა.






Strophe: 907  
Line: 31  Verse: a        გარდვიდენ ლიხსა, სუფევდენ,   ნადირობდენ და ბურთობდენ;
Line: 32  Verse: b        ამაღლებულნი ღვთისაგან   კიდით-კიდემდის ნათობდენ;
Line: 33  Verse: c        ქვრივთა, ობოლთა სწყალობდენ,   მებრძოლთა მალ დაამხობდენ;
Line: 34  Verse: d     და   მონასტრებს აღაშენებდენ,   ხატთა და ჯვართა ამკობდენ.






Strophe: 908  
Line: 35  Verse: a        მიიცვალა სოსლან დავით   მეფე, ქმარი თამარისი,
Line: 36  Verse: b        ცრემლი თვალთა დამიბნელებს,   ადგილი ვთქვა სამარისი;
Line: 37  Verse: c        გლოვამ მოცო საქართველო,   მწუხარებად მგონ კმარ ისი,
Line: 38  Verse: d     და   ძაძამ შიგნით მოიქცია   ტანი ბროლი, მარმარისი.


Page: 106  




Strophe: 909  
Line: 1  Verse: a        ვაჟი დარჩა, ლაშა ჰქვიან,   და მისვე შვილს-ქალს რუსუდან,
Line: 2  Verse: b        ჩვენ ვიქმენით ყელ-დაჭრილნი   უხლმოდა და მერმე უდან;
Line: 3  Verse: c        სანადირო ოხერ-იქმნა,   უბურთალი მუნ მეიდან.
Line: 4  Verse: d     და   განიკიცხნეს დიდებულნი,   ერისთავი რაჭის ბედან.






Strophe: 910  
Line: 5  Verse: a        ამ დღეს ვინ დააკლდებოდა   დიდთაგან მცირის მონამდი?
Line: 6  Verse: b        მეფევ, შენც გული იტკივნე,   სულთქმიდი, ცრემლსა მონამდი,
Line: 7  Verse: c        მოსთქვემდი სიტყვა-მჭევრულად,   თამარის მოსაწონამდი.
Line: 8  Verse: d     და   ზარი, ყვირილი ისმოდა   გეგუთით მგონი ონამდი.





Next part



This text is part of the TITUS edition of Archil, Archiliani.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.8.2016. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.