TITUS
Mxitar Heraci, Jermanc Mxitarowtiun
Part No. 23
Previous part

Book: 23  
Line: 13 
ԳԼՈՒԽ Ի՜Գ

Line: 14 
ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ՆԱԽԱԳԻՏՈՒԹԻՒՆ ՎԱՍՆ ՍԼԻՆ ՋԵՐՄԱՆՆ, ՈՐ Է ԹՈՔՈՅՆ
Line: 15 
ԽՈՑՆԱԼՆ ԵՒ ՄԱՇԻԼՆ։


Line: 16    Sentence: 1   Հոռոմն "եփթէսիստ" անուանէ, եւ տաճիկն "սլ" կոչէ.

Line: 17    Sentence: 2   այլ գիտացիր որ սլին ջերմն նման է դկին ջերմանն.

Line: 18    Sentence: 3   բայց սլին ջերմանն հազ լինի, զի իջանէ խլտն,
Line: 19    որ է նիւթն, ի գլխոյն ի կուրծքն եւ ի թոքսն, նոյնպէս
Line: 20    եւ յամենայն մարմնոյն ի ձեռն հազալոյն՝ եւ արկնուի
Line: 21    նիւթս. Sentence: 4   զի հազալն յաղթէ մարմնոյն, եւ շարժէ եւ
Line: 22    բերէ ի կուրծքն եւ ի թոքսն, եւ արգիլէ զհիւանդն
Line: 23    ի քուն լինելոյ եւ հանկիստ կալոյ։

Line: 24    Sentence: 5   Յոհանն ասէ, եթէ իւր պատճառն ի սուր գիճութեներոյ
Line: 25    լինի՝ որ ի թոքքն իջանէ, կամ ի կուրծքն
Line: 26    ժողովի, եւ խոցացնէ զտեղիքն՝ ուր հաւաքի, եւ զշարաւն
Line: 27    ընդ ամենայն կուրծքն ցրուէ, կամ ի կէս կրծոցն
Line: 28    լինի։ Sentence: 6   Եւ երբ թոքքն խոցնայ, իւր նշանն այն
Line: 29    է՝ որ մարմինն նիհարանայ, եւ կակուղ տաքութիւն լինի
Line: 30    զերդ հալեւմաշին, եւ եղենկունքն ծռին, եւ ոտներն
Line: 31    ուռչին, վասն այնոր որ գիջութիւնքն հալեցան.

Line: 32    Sentence: 7   եւ հազալով ընդ խռչակն կու գայ հոտած, եւ մէջ
Page: 49   Line: 1    ընդ մէջ արիւն. Sentence: 8   եւ կրծոցն խոցնալուն նշանն այն է՝
Line: 2    որ տաքութիւն այլ շատ լինի, եւ շունչն կարճ լինի, եւ
Line: 3    կուրծքն ցաւի, եւ հազն չոր լինի։

Line: 4    Sentence: 9   Փօլօս ասէ, եթէ այս հիւանդութիւնս հետ բրսիմին
Line: 5    լինի, եւ հետ զուգամին, կամ հետ շատ նուզլայի,
Line: 6    որ ի գլխոյն իջանէ, կամ հետ յերկարօրեայ հազի,
Line: 7    կամ յետ շատ արեան ձգելոյ, որ զթոքսն կամ
Line: 8    զկուրծսն խոցացուցեալ լինի. Sentence: 10   եւ ի կերակրոյ միտքն
Line: 9    փակեալ լինի։ Sentence: 11   Այլ ստածումն այս հիւանդութեանս
Line: 10    դիժար լինի. Sentence: 12   զի յորժամ թոքսն խոցանայ, չողջանայ
Line: 11    իւրովի. Sentence: 13   զի հանապազ ի շնչոյն յառնէ եւ ի տուրն
Line: 12    կայ եւ շարժի, եւ զերդ զդարբնի փուքսն հով զօդն
Line: 13    առնու եւ ի սիրտն ուղարկէ, եւ զտաք օդն առնու ի
Line: 14    սրտէն եւ ի դուրս ուղարկէ։ Sentence: 14   Ապա թէ ժամ մի թոքին
Line: 15    շարժելն դադարի, նոյն պահն սիրտն այրի, եւ
Line: 16    ի յայնր յայրելոյն ի տաքութենէն՝ մարդն մեռանի.

Line: 17    Sentence: 15   ապա ի յառաջ քան զայն՝ որ այս հիւանդութիւնս
Line: 18    զօրանայ, պարտ է ստածել եւ բժշկել։

Line: 19    Sentence: 16   ՎԱՍՆ ՍՏԱԾՄԱՆ ԵՒ ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ՍԼԻՆ ՋԵՐՄԱՆՆ։

Line: 20    Sentence: 17   Արդ պարտ է ի յայս ջերմանս ի ստածումն եւ ի
Line: 21    բժշկութիւնն, որ քննես աղէկ եւ գիտենաս որ չլինի ի
Line: 22    հետն այլ ցեղ ջերմն ի բորբոսային ջերմերոյն։ Sentence: 18   Ապա
Line: 23    թէ ուժն կարող լինի, ժամանակն եւ ժամն ի պատեհ
Line: 24    լինի, իւր առաջին ստածումն այն է՝ որ ի բասիլիկէն
Line: 25    երակ առնուս ի յայն դեհն, ուր զցաւն իմանայ
Line: 26    հիւանդն։ Sentence: 19   Ապա թէ չիմանայ ցաւ ուրեք, զերակն
Line: 27    ի ձախոյ ձեռն առ վասն այնոր՝ որ աջոյ դեհ
Line: 28    չվատուժի։ Sentence: 20   Ապա թէ տարիքն եւ ժամանակն հիւանդին
Line: 29    եւ ժամն տարւոյն չօգնեն երակ առնելոյն, դու
Line: 30    ապիկիս առ ի թիկնամէջքն ի վերի դեհն. Sentence: 21   եւ հան
Line: 31    արիւն ըստ ուժոյն, եթէ երակ առնուս, եւ եթէ
Line: 32    ապիկիք։

Line: 33    Sentence: 22   Ապա թէ ստամոքսն վատուժ լինի, կամ սիրտն
Line: 34    խափական լինի, որ է սրտին դողալն եւ թափթափիլն եւ
Line: 35    տրոփելն, ապա զապիկիքն ի յոլոքին ի դրուցի դեհն
Page: 50   Line: 1    դիր, եւ յառաջ շատ քաշել տուր, եւ ապա տուր
Line: 2    կտրել եւ արիւն հանել։ Sentence: 23   Ապա յետ երակ առնելոյն
Line: 3    օր մի կամ երկու օր հարիրայ տուր այս նշանօքս։

Line: 4    Sentence: 24   ՀԱՐԻՐԱՅ ԳԱՐՒՈՅ, ՈՐ ՕԳՏԷ ՍԼԻՆ։

Line: 5    Sentence: 25   Առ գարի կորկոտ փերճոկած, եւ չոր բակլայ փերճոկած,
Line: 6    եւ սակաւ մի քիթրէ, եւ սերկեւիլի հատիճ
Line: 7    կտուած, եւ նշի ձէթ կամ քաղցր դդմի ձէթ, եւ խեցգետին՝
Line: 8    որ է խեչիփար, այն նշանօքն՝ զոր այլ յառաջդ
Line: 9    ասացաք. Sentence: 26   զայս զամէնս հաւաքէ, եւ հարիրայ արա,
Line: 10    զերդ իւր ռասմն է, եւ տուր. Sentence: 27   օգտակար է թէ Աստուած
Line: 11    կամի։

Line: 12    Sentence: 28   Ապա թէ հիւանդն ի բերանն չորութիւն իմանայ,
Line: 13    կամ ի կուրծքն խոշորութիւն եւ խռչոտել լինի, տուր
Line: 14    զպզրկատունին զլուապն, կամ զթեփին ջուրն, կամ
Line: 15    գառնալեզուի ջուր հում եւ առանց եփելոյ՝ նուկի
Line: 16    մի ընդ երկու դրամ դդմի ձէթ, կամ դրամ մի ղարփուզի
Line: 17    կտի ձէթ, կամ երկու դրամ մանուշակի ձէթ։

Line: 18    Sentence: 29   Եւ իրիկունն տուր խմելոյ զայս դեղս։ Sentence: 30   Առ պզրկատուն
Line: 19    եւ տաճիկ կռէզ եւ հայ կաւ, եւ սերկեւլի լուղապով
Line: 20    խառնեալ. Sentence: 31   այլ զհայ կաւն վասն այնոր տանք, որ
Line: 21    զգիճութեներն՝ որ կուրծքն ժողոված՝ ցամաքեցնէ.

Line: 22    Sentence: 32   եւ շատ օգուտ է։

Line: 23    Sentence: 33   Ապա թէ հիւանդն՝ է որ ի կրծոցն արիւն թքանէ,
Line: 24    տուր զայս կուրսս՝ որ այժմ գրեմք, որ օգտէ
Line: 25    օգնականութեամբն Աստուծոյ՝ սլին, որ արիւն թքանէ։

Line: 26    Sentence: 34   ՂՈՒՐՍԻ ՔԱՀՐՈՒՊԱՅ, ՈՐ ՕԳՏԷ ՍԼԻՆ՝ ՈՐ ԱՐԻՒՆ ԹՔԱՆԷ։

Line: 27    Sentence: 35   Առ Հոռոմ մատնեհար կաւ երեք դրամ. Sentence: 36   քահրիպայ
Line: 28    վեց դրամ. Sentence: 37   տապաշիր, եւ քիթրէ, եւ նշաստակ
Line: 29    հինգ հինգ դրամ. Sentence: 38   տաճիկ կռէզ, եւ մրտենւոյ պտուղ,
Line: 30    եւ մարուխի քամուքս եօթն եօթն դրամ. Sentence: 39   եւ փերփերանի
Line: 31    հունդ տասն դրամ. Sentence: 40   զայս զամէնս աղա եւ մշէ,
Line: 32    եւ շաղվէ դալար վարդի ջրով. Sentence: 41   ապա թէ չգտանես
Line: 33    վարդ, գառնալեզուի ջրով, կամ պզրկատունի ջրով,
Line: 34    եւ կուրսեր արա զամէն մէկ դրամ մի, եւ ի շքի չորացո.

Line: 35    Sentence: 42   եւ տուր յամէն օր կուրս մի աղցած եւ մաղած
Page: 51   Line: 1    քաղցր կօդայի ջրով։ Sentence: 43   Եւ կերակուր փերփերան տուր
Line: 2    եփած, եւ փերճոկած ոսբն դդմով, եւ մաշ փերճոկած
Line: 3    եւ աղընծած, եւ իւր ըմպելիքն կտրտած դդում,
Line: 4    եւ կօդայ առանց կեղեւելոյ։ Sentence: 44   Եւ զայս դեղս յար ի բերանն
Line: 5    պահէ։ Sentence: 45   Առ տաճիկ կռէզ եւ հայ կաւ, եւ կերակուր
Line: 6    դալար ձուկն տուր, զոր ի քարքռուտ տեղաց
Line: 7    եւ ի խիստ գնայուն ջրէ որսան. Sentence: 46   այս ձուկն նոյնպէս
Line: 8    եւ դկին տիրոջն օգտակար է։

Line: 9    Sentence: 47   Ապա թէ կարիք է որ ուժվորցնես զմարմինն, եւ իւր
Line: 10    ջերմն չլինի ուժով, ապա տուռայճ տուր , եւ հաւու
Line: 11    ձագ, եւ կաքվու ձագ, եւ տահուճ, եւ ուլու ոտներ եւ
Line: 12    արտալայնի՝ դդմով եփած եւ տանւոյն խուպազով, եւ
Line: 13    վլիտօն եւ սպանախ եւ թախտ եփած մաշով, եւ
Line: 14    գառին ոտներ եփած փերճոկած գարւով։

Line: 15    Sentence: 48   Ապա թէ ժամանակն ի պատեհ լինի, իւր աղէկ
Line: 16    ստածումն այն է՝ որ իշու կաթն տաս, զերդ որ այլ
Line: 17    ի յառաջդ ասացաք վասն դկին, կամ տուր մաքւոյ
Line: 18    կաթն ջրով եփած այս նշանօքս։ Sentence: 49   Առ մաքեաց կաթն
Line: 19    կէս լիտր՝ ի պահն որ կթեն. Sentence: 50   եւ արկ ջուր ի վերայ
Line: 20    մի լիտր, եւ եփէ ցուր ջուրն հատնի եւ կաթն մնայ.

Line: 21    Sentence: 51   ապա տուր որ խմէ կում կում։ Sentence: 52   Յետ այս դեղիս՝ առ
Line: 22    բակլայի ալուր երեք նուկի, եւ շէկ չամիչ ի հատճէն
Line: 23    հանած եւ նշի ձիթով եփած՝ երկու նուկի, եւ սպիտակ
Line: 24    գազպէն ջրով տրորած. Sentence: 53   զայս զամէնս կաթումն
Line: 25    ի բանի պահէ։ Sentence: 54   Եւ զայս հապս գիշերն եւ ցերեկն
Line: 26    ներքեւ լեզուին պահէ, զի օգտակար է սլին։

Line: 27    Sentence: 55   ՀԱՊԻ ՍՈՒԱԼ, ՈՐ ՕԳՏԷ ՍԼԻՆ։

Line: 28    Sentence: 56   Առ փերփերանի հունդ հինգ դրամ. Sentence: 57   տաճիկ կռէզ
Line: 29    եւ քիթրայ երեք երեք դրամ. Sentence: 58   կօդայի հունդ կտված
Line: 30    չորս դրամ. Sentence: 59   զայս զամէնս աղա եւ մաղէ, եւ շաղվէ
Line: 31    սերկեւիլի կտին լուապովն, եւ մանր եւ տափակ հապեր
Line: 32    արա. Sentence: 60   եւ յար ներքեւ լեզուին պահէ։

Line: 33    Sentence: 61   Ապա թէ խօխն ի կրծոցն դժար գայ, եւ դժար
Line: 34    թքանէ, դու տուր զուփայի մտպուխն, եւ իւր նշանն
Line: 35    այս է։

Page: 52   Line: 1    Sentence: 62   ՄԱՏՊՈՒԽ ԶՈՒՓԱՅԻ, ՈՐ ՕԳՏԷ ՍԼԻՆ։

Line: 2    Sentence: 63   Առ յունապ քսան հատ, եւ սպոտան յիսուն հատ.

Line: 3    Sentence: 64   սպիտակ թուզ եօթն հատ. Sentence: 65   փառիս աւուշան՝ որ է
Line: 4    ձարխոտ՝ եօթն դրամ. Sentence: 66   մարուխի տակ կեղեւած տասն
Line: 5    դրամ. Sentence: 67   զուփայ հինգ դրամ. Sentence: 68   զայս ամէն ի յաման
Line: 6    մի արկ, եւ հինգ լիտր ջուր արկ ի վերայ , եւ եփէ
Line: 7    ցուր մնայ երկու լիտր։ Sentence: 69   Ապա առ իւրմէն չորս նուկի.

Line: 8    Sentence: 70   եւ սնուցած մանուշակ տասն դրամ. Sentence: 71   եւ քաղցր նշի
Line: 9    ձէթ երեք դրամ. Sentence: 72   զայս զամէնս յիրար խառնէ եւ
Line: 10    տուր որ խմէ։

Line: 11    Sentence: 73   Այլ պարտ է գիտենալ զդկին տէրն եւ զսլին՝ յանկարծ
Line: 12    ժամ մի ուրդի՝ որ կապին փորն, հանց որ կարիք
Line: 13    լինիս ի կակղցնել. Sentence: 74   ապա տուր զայս մատպուխս։

Line: 14    Sentence: 75   ՄԱՏՊՈՒԽ ԼՈՒԾՈՂ՝ ՍԼԻՆ ՋԵՐՄԱՆ։

Line: 15    Sentence: 76   Նշանք մտբուխի որ կակղցնէ զդկին եւ զսլին տիրոջն
Line: 16    բնութիւնն։ Sentence: 77   Առ խիարշամպէ ի կտէն ընտրած
Line: 17    հինգ դրամ. Sentence: 78   եւ չոր մանուշակ վեց դրամ. Sentence: 79   եւ շէկ չամիչ
Line: 18    ի հատճէն հանած տասն դրամ. Sentence: 80   եւ յունապ տասն
Line: 19    հատ. Sentence: 81   զայս զամէն եփէ հինգ լիտր ջրով, մինչեւ
Line: 20    մնայ կէս լիտր։ Sentence: 82   Ապա քամէ եւ արկ ի ներքս տասն
Line: 21    դրամ թառընկպին, եւ աճըռէ, եւ այլուվայր քամէ,
Line: 22    եւ տուր որ խմէ զերդ այլ մտպուխի ռասմ է։

Line: 23    Sentence: 83   Ապա թէ չկակղնայ այտով, զայս հուկնայս արա՝ այս
Line: 24    նշանօքս։

Line: 25    Sentence: 84   ՀՈՒԿՆԱՅ՝ ՋԵՐՄԱՆ ՍԼԻՆ ՕԳՏԱԿԱՐ։

Line: 26    Sentence: 85   Առ սպիտակ գարի փերճոկած եւ ձարձատ արարած,
Line: 27    եւ չոր մանուշակ, եւ սպոտան, եւ յունապ մի
Line: 28    մի ափ. Sentence: 86   սպիտակ տուղտ ի կտաւի ծրարած հինգ
Line: 29    դրամ. Sentence: 87   զայս զամէնս ի պտուկ մի արկ եւ եփէ այնչաք,
Line: 30    մինչեւ որ մնայ մի լիտր. Sentence: 88   ապա քամէ եւ արկ ի
Page: 53   Line: 1    ներք կարմիր շաքար տասն դրամ. Sentence: 89   եւ հուկնայ արա
Line: 2    զերդ իւր ռասմն է. Sentence: 90   օգտէ Աստուծով։

Line: 3    Sentence: 91   Էհանայ բժշկապետն ասէ, եթէ այս ջերմն՝ որ
Line: 4    հետ թոքին խոցնալոյն լինի, եւ իւր պատճառն ի
Line: 5    սուր գիճութեներոյ լինի, որ ի ներքս ի թոքսն
Line: 6    հաւաքին եւ կամ ի կուրծքն, եւ հազալովն եւ ի վեր
Line: 7    բերելովն խոցցընէ, ի շարաւ եւ ի յարիւն դարձուցանէ,
Line: 8    եւ տկարացուցանէ զհիւանդն զերդ հալեւմաշ
Line: 9    ջերմն, վասն այդ պատճառանացդ յիշեցաք եւ շարեցաք
Line: 10    ընդ հալեւմաշ ջերմանն։

Line: 11    Sentence: 92   Եւ իւր նշանն այս է, որ երբ թոքքն խոցնայ,
Line: 12    հիւանդին մարմինն նիհարանայ, եւ հանապազ կակուղ
Line: 13    տաքութիւն լինի, եւ հազալով ընդ խռչակն ելանէ այլ
Line: 14    շարաւ եւ այլ արիւն, եւ փրփրային խօխ արունով, եւ
Line: 15    շունչն կարճանայ, եւ կուրծքն ցաւի, եւ ժամ ժամ
Line: 16    չոր հազայ։ Sentence: 93   Եւ իւր չողջանալոյն պատճառն այն է,
Line: 17    որ թոքքն տուն է շնչոյն, ի յառ եւ ի տուրն ի շարժելոյ
Line: 18    չունի դադար, եւ ամենեւին չունի հանկիստ՝
Line: 19    որ դեղն դադար առնու եւ գործէ յինքն, եփէ եւ
Line: 20    ողջացուցանէ. Sentence: 94   եւ վասն այդր պատճառանացդ ստածումն
Line: 21    դժար ընդունի։ Sentence: 95   Եւ մէկ այլ պատճառ այն է, որ
Line: 22    թոքն պալղամին տուն է եւ դադար եւ տեղի, եւ հանապազ
Line: 23    յինքն գիճութիւն հաւաքած լինի. Sentence: 96   եւ ամենայն խոց՝
Line: 24    որ ոչ չորանայ, չողջանայ, եւ զթոքսն ոչ ինչ դիմօք
Line: 25    չորացնել չէ հնար։ Sentence: 97   Եւ այլ որ դեղն ի յինքն չէ ի
Line: 26    հասանել, զի ճանապարհն յերկար է. Sentence: 98   ապա վասն
Line: 27    այդ պատճառանացդ այս հիւանդութիւնս դիժար
Line: 28    ողջանայ։

Line: 29    Sentence: 99   Եւ երբ հետ թոքոյն խոցնալոյն ջերմն լինի, այլ
Line: 30    դիժար է խիստ. Sentence: 100   զի այս երկու հիւանդութիւնս հակառակ
Line: 31    են միմեանց. Sentence: 101   զի ջերմանն ամենայն ինչ հով եւ գէճ
Line: 32    պիտի, որ հանդարտի եւ պակասի. Sentence: 102   եւ խոցն՝ որ ի թոքսն
Line: 33    լինի՝ ամենայն ինչ տաք եւ չոր պիտի, որ ցամաքեցուցանէ
Line: 34    եւ ողջանայ. Sentence: 103   եւ վասն այդ պատճառանացդ ստածումն
Line: 35    եւ բժշկութիւն դիժար լինի. Sentence: 104   ապա պատեհ է յառաջ
Line: 36    զջերմն ստածել եւ բժշկել։ Sentence: 105   Ապա թէ այս հիւանդութեանս
Line: 37    սկիզբն լինի, իւր ստածումն այն է, որ ի
Page: 54   Line: 1    բասիլիկէն երակ առնու ի յայն կողմն՝ ուր զցաւն
Line: 2    իմանայ. Sentence: 106   ապա թէ զկեփալին զերակն առնու, որ
Line: 3    զգլուխն սրբէ՝ պատեհ է. Sentence: 107   ապա թէ ուժն զօրաւոր
Line: 4    լինի, այս մտպուխովս զբնութիւնն կակղցո։

Line: 5    Sentence: 108   ՄԱՏՊՈՒԽ, ՈՐ ՕԳՏԷ ՍԼԻՆ։

Line: 6    Sentence: 109   Առ խիարշանպէ , եւ մանուշակ, եւ յունապ, եւ չամիչ
Line: 7    ի հատճէն հանած, եւ սպոտան, եւ թառնիճպին.

Line: 8    Sentence: 110   զայս զամէնս հաւաքէ, եւ ջրով եփէ. Sentence: 111   պարզէ, եւ սնուցած
Line: 9    մանուշակով քաղցրացո. Sentence: 112   եւ յամէն օր սակաւ
Line: 10    սակաւ խմել տուր։ Sentence: 113   Ապա թէ ի կուրծքն չորութիւն
Line: 11    լինի, գառնալեզուի ջուր տուր մանուշակի ձիթով եւ
Line: 12    դդմի ձիթով. Sentence: 114   եւ ի քուն լինելոյ ժամն պզրկատուն,
Line: 13    եւ տաճիկ կռէզ, եւ հայ հող՝ սերկեւլին հատճին
Line: 14    լուղապովն խմել տուր. Sentence: 115   եւ զուփայի շարապն օգտէ։

Line: 15    Sentence: 116   ՍՊԵՂԱՆԻՔ ԿՐԾՈՑ ՑԱՒՈՒ։

Line: 16    Sentence: 117   Ապա թէ խոցն եւ ցաւն ի կուրծսն լինի, այլ անահ
Line: 17    եւ հեշտ է քան զթոքին. Sentence: 118   եւ իւր ստածումն այն է՝ որ
Line: 18    սպեղանիք ի բան պահես, որ զհիւանդութեան զգլուխքն
Line: 19    հալելով արձակէ, զերդ գարէալուր եւ չոր
Line: 20    թուզ, աղաւնւոյ ծիրտ եւ բօրակ՝ զոր նիտրօն ասեն.

Line: 21    Sentence: 119   զայս զամէնս աղա եւ մաղէ, եւ ջրով եփէ, եւ ի վերայ
Line: 22    կրծոցն դիր. Sentence: 120   օգտէ Աստուծով։

Line: 23    Sentence: 121   Փօլօս ասէ ի նոյն պատճառքդ եւ ի նոյն նշանքդ,
Line: 24    եթէ թոքին խոցնալն հետ բրսամ հիւանդութեան լինի,
Line: 25    որ է շաւսայ, կամ հետ շատ զուգամի եւ նուզլայի՝
Line: 26    որ ի գլխոյն ի վայր իջանէ, եւ կամ հետ
Line: 27    երկարօրեայ հազի լինի, եւ կամ ի շատ վերաբերութեան
Line: 28    արեան՝ որ ընդ խռչակն գայ, որ զթոքսն կամ զխռչակսն
Line: 29    խոց առնէ։ Sentence: 122   Եւ իւր նշանն այն է՝ որ ջերմն ի
Line: 30    յար լինի, եւ մարմինն նիհարանայ, եւ եղենկունքն
Line: 31    ծռին վասն գիճութեանցն հալելոյն, եւ ի ժամ հազալոյն
Line: 32    շարաւ հոտած բերէ ընդ խռչակն, եւ ի յոտներն
Line: 33    այտոց ընկնի, եւ կերակրին միտքն փակին, եւ ողջնութիւն
Line: 34    դժար ընդունի. Sentence: 123   զի երբ թոքն խոցնայ, ամենեւին չողջանայ.

Line: 35    Sentence: 124   զի հանապազ ի շնչոյն առնելն եւ ի
Page: 55   Line: 1    տալն դադար չունի, զերդ զդարբնի փուքսն զհովն ի
Line: 2    յինքն քաշէ, եւ ի սիրտն ղրկէ, եւ զտաք օդն ի սրտէն
Line: 3    առնէ՝ եւ ի դուրս արձակէ. Sentence: 125   ապա թէ ժամ մի
Line: 4    դադար առնէ, որ չշարժի, ի նոյն ժամն սիրտն այրի,
Line: 5    եւ ի ձեռն այրելուն եւ տաքութեան սրտին մարդն
Line: 6    մեռանի։

Line: 7    Sentence: 126   Ապա ի յառաջ քան զայն որ այս տաքութիւնս
Line: 8    զօրանայ, ստածել պիտի եւ բժշկել, տալ զերդ որ իշուն
Line: 9    կաթն, եւ զխիչիփարն ի ճանկներոյն յիստկած,
Line: 10    եւ ի յեղերդական ջուրն օր մի եւ գիշեր մի թրջած
Line: 11    պահած. Sentence: 127   եւ յետ այնոր անուշ ջրով եւ գարւով եփէ,
Line: 12    եւ կիսայեղկ խմելոյ տուր, օգտակար է։ Sentence: 128   Եւ երբ այս
Line: 13    հիւանդութիւնս հաստատի եւ ի լման յերեւան գայ,
Line: 14    եւ ամենեւին չի թողու զբնութիւնն՝ որ լուծանի, զի
Line: 15    հիւանդն տկարանայ, եւ իւր բանն դիժար լինի։

Line: 16    Sentence: 129   Ապա թէ ջերմն ուժով լինի, ձուի դեղնուց եւ կովուց
Line: 17    կաթն տուր եւ այծու կաթն՝ ընդ գարեջուր խառնեալ,
Line: 18    եւ թաժայ ձուկն կերակրի խորովեալ, եւ ուլի
Line: 19    ոտներ, եւ բակլայի ջուր նշի կաթում, եւ հաւու ձագ
Line: 20    փերճկած գարւով. Sentence: 130   այս ամէնս օգտակար է։ Sentence: 131   Եւ ամէն
Line: 21    օր երկու հեղ ի յաւազանն մտէ. Sentence: 132   եւ երբ ելանէ,
Line: 22    զանձն օծանէ դդմի ձիթով եւ մանուշակի ձիթով,
Line: 23    որ գիճութիւնն եւ կակղութիւն ի յանդամսն հասուցանէ.

Line: 24    Sentence: 133   ապա թէ բնութիւնն կակղնայ, զայս դեղս
Line: 25    տուր։

Line: 26    Sentence: 134   ՂՈՒՌՍ, ՈՐ ՕԳՏԷ ՍԼԻՆ ՋԵՐՄԱՆՆ։

Line: 27    Sentence: 135   Առ տաճիկ կռէզ, եւ տապաշիր , եւ հայ կաւ, եւ սերկեւիլի
Line: 28    կուտ մի մի դրամ. Sentence: 136   փարսի աւուշան՝ որ է ձարխոտ,
Line: 29    եւ քիթրէ, եւ նշաստակ, եւ փրփրեմի հունդ կէս
Line: 30    կէս դրամ. Sentence: 137   զայս զամէնս աղա եւ մաղէ, եւ պզրկատունի
Line: 31    լուղապով կուրս արա, զմէն մէկ երկու դրամ.

Line: 32    Sentence: 138   եւ ի շուքն չորացո, եւ տուր յամէն օր մին մին, ընդ
Line: 33    խաշխաշի շարապ խառնեալ։ Sentence: 139   Եւ երբ ջերմն զօրաւոր
Line: 34    լինի, գարեջուր տուր, եւ երբ խաղաղի ջերմն՝ կաթն
Line: 35    տուր։

Page: 56   Line: 1    Sentence: 140   Ապա թէ ի կաթէն տաքութիւն լինի, գարեջուր
Line: 2    տուր՝ որ ջերմն հանդարտի, եւ այլուայր կաթն տուր.

Line: 3    Sentence: 141   եւ նոյն նշանօքդ ժամ մի զկաթն եւ ժամ մի զգարեջուրն
Line: 4    տուր. Sentence: 142   եւ զբնութիւնն ի լուծանելոյ պահէ։ Sentence: 143   Եւ
Line: 5    աղէկ քան զամենայն դեղ կաթն է նորա, եւ ի կաթներտ՝
Line: 6    կնկան կաթն շատ օգուտ է, ապա իշոյ կաթն, ապա
Line: 7    ըղտոյ կաթն։ Sentence: 144   Ապա թէ զհացն կաթամբն ուտէ, այդ
Line: 8    բաւական եւ օգտակար է, թէ Աստուած կամի։

Line: 9    Sentence: 145   Կատարեցաւ նախագիտութիւն եւ ստածումն վասն
Line: 10    հալեւմաշ ջերմերոյն. Sentence: 146   նոյնպէս եւ զթոքոյն մաշելով
Line: 11    ջերմն, զոր Հոռոմն "փթիոս" անուանէ, եւ տաճիկն "սլ"։

Line: 12    Sentence: 147   Արդ սկիզբն առնեմք օգնականութեամբն Աստուծոյ եւ ասեմք
Line: 13    զբորբոսային ջերմերն, եւ զիւրեանց պատճառնին, եւ
Line: 14    զնշաննին, եւ զստածումն բժշկութեան ուրիշ ուրիշ,
Line: 15    օգնականութեամբն Աստուծոյ։



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mxitar Heraci, Jermanc Mxitarowtiun.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 12.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.