TITUS
Mxitar Heraci, Jermanc Mxitarowtiun
Part No. 41
Previous part

Book: 39     
Line: 8 
ԳԼՈՒԽ Լ՜Թ.

Line: 9 
ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ՆԱԽԱԳԻՏՈՒԹԻՒՆ ՎԱՍՆ ՍԱՎՏԱՅԻՆ ՋԵՐՄԵՐՈՅՆ,
Line: 10 
ՈՐ Է ՍԵՒ ՄԱՂՁՆ։


Line: 11    Sentence: 1   Յառաջ զտետռատէոսն յիշենք. Sentence: 2   եւ ինքն երկու
Line: 12    ցեղ լինի. Sentence: 3   Այլ գիտացիր՝ որ սաւտայն կամ բորբոսած
Line: 13    լինի, եւ կամ անբորբոս։ Sentence: 4   Ապա թէ բորբոսած լինի,
Line: 14    անհնար ընդ ամենայն մարմինն լինի, եւ կամ ի բաժին
Line: 15    մի մարմնոյն։ Sentence: 5   Ապա թէ ընդ ամենայն մարմինն լինի,
Line: 16    անհնար է՝ կամ ցներքսէ երակացն լինի, եւ կամ ի դուրս
Line: 17    յերակացն։ Sentence: 6   Ապա թէ ցներքսէ երակացն բորբոսի,
Line: 18    նա առնէ զտետռատէօս ջերմն, որ երկու օր
Line: 19    հիտրաց ունի զնոպայն, եւ օր մի չունի վասն անոր
Line: 20    անուանեցին զայս ջերմն կրկնակ, եւ երկու տետռատէօս,
Line: 21    որ ի ներքս ի յերակսն լինի բորբոսն։ Sentence: 7   Ապա
Line: 22    թէ ի դուրս յերակացն բորբոսի, նա առնէ զտետռատէօս
Line: 23    ջերմն, որ երկու օր ընդ մէջ նոպայ ունի.

Line: 24    Sentence: 8   զայս ջերմս Հոռոմն "տետռատէօս" անուանէ եւ տաճիկն
Line: 25    "րբղ" որ թարգմանի չորեքօրեայ։ Sentence: 9   Ապա թէ բաժին
Line: 26    մի ի մարմնոյն բորբոսի, որ է ի յանդամ մին, նա
Line: 27    այրնէ զայն ցաւն որ անուանի սարաթան. Sentence: 10   Հոռոմն
Line: 28    "կարկինոս" ասէ, որ է խեցգետին։

Line: 29    Sentence: 11   Ապա թէ սաւտայն անբորբոս լինի, նա կամ ընդ
Line: 30    ամենայն մարմինն արգիլած լինի, եւ կամ ի յանդամ մին
Line: 31    ի մարմնոյն։ Sentence: 12   Իսկ թէ յամենայն մարմինն լինի արգիլած՝
Page: 114   Line: 1    նա այրնէ սեւ արական, որ դեղնանալն։ Sentence: 13   ապա թէ
Line: 2    ի յանդամ մին լինի արգիլած, նա այրնէ զայն պինտ
Line: 3    այտոցն, որ անուանի "սիկառօս", որ է պնդութիւն։

Line: 4    Sentence: 14   Այլ գիտացիր որ այս երկու օր ընդ մէջ ջերմանս
Line: 5    նշաննին առնուն ի յայն ի յերեք պատճառանացն,
Line: 6    զոր այլ ի յառաջ ասացաք, որ մէկն բնութեամբ լինի,
Line: 7    եւ երկրորդն առանց բնութեան, եւ երրորդն ի դուրս
Line: 8    ի բնութենէ։ Sentence: 15   Իսկ այն նշաննին՝ որ բնութեամբ լինի՝ այս
Line: 9    են, որ հիւանդին խառնուածքն հով եւ չորային լինի,
Line: 10    եւ սաւտայն իւր խառնուածոցն յաղթեալ լինի, եւ
Line: 11    տարօքն միջավայր լինի ընդ մանկութիւն եւ ալեւորութիւն,
Line: 12    եւ ժամն աշնան աւուրքն լինի, եւ օդն հով եւ չորային
Line: 13    լինի, նոյնպէս եւ երկիրն։ Sentence: 16   Իսկ այն նշաննին եւ պատճառն՝
Line: 14    որ առանց բնութեան լինին, այս են՝ որ հիւանդին
Line: 15    կերակուրն յառաջն սաւտայիկ լինի՝ զերդ զոսբն,
Line: 16    եւ զկաղամբն, եւ զպախրէ միսն, եւ զքօշին միսն, եւ
Line: 17    պատընճանն, եւ այլ զոր ինչ նման են այսոց։ Sentence: 17   Իսկ
Line: 18    այն նշաննին եւ պատճառն՝ որ ի դուրս են ի բնութենէն,
Line: 19    այս են։ Sentence: 18   Բայց կան նշաննի՝ որ ի յառաջ են
Line: 20    քան զջերմն, եւ այլ կան՝ որ հետ ջերմանն լինին. Sentence: 19   եւ
Line: 21    այն նշանն՝ որ յառաջ էր քան զհիւանդութիւնն՝ այն է,
Line: 22    որ այլ եւ այլ ցեղ ջերմն լինի կալել. Sentence: 20   եւ երբ այն նիւթներն
Line: 23    այրեցան, նա յայս ի ջերմս փոխեցաւ, կամ
Line: 24    փայծաղնացաւն, եւ փայծաղն պինդ լինի։ Sentence: 21   Իսկ այն
Line: 25    նշաննին՝ որ հետ ջերմանն հանդիպեցան՝ այն է, որ
Line: 26    ի նոպային սկիզբն դողալն, եւ ծանդրանալն, եւ խիստ
Line: 27    ցրտանալն ընդ ամենայն մարմինն լինի. Sentence: 22   եւ իւր երակսն
Line: 28    յոյլ եւ յուշ լինի, բայց շատ փոփոխական լինի. Sentence: 23   եւ ի
Line: 29    նոպային յաւելնալն տաքութիւն լինի, բայց ոչ սուր եւ
Line: 30    ոչ այրեցող, զերդ որ օր ընդ մէջ ջերմանն. Sentence: 24   եւ երակսն
Line: 31       սակաւ մի սրանայ եւ շոյտ լինի քան որ ի նոպային
Line: 32    սկիզբն էր, եւ քան զօր ընդ մէջ ջերմանն այլ փոքր եւ
Line: 33    այլ յուշ լինի. Sentence: 25   եւ ծարաւն սակաւ լինի. Sentence: 26   եւ գոզն
Line: 34    հում եւ հոտած լինի։ Sentence: 27   Եւ ի նոպային իջանիլն՝ իւր
Line: 35    ցրտանալն պակաս լինի քան զօր ընդ մէջ ջերմանն,
Line: 36    եւ ի թողուլն նոպային՝ երակսն յուշ եւ յոյլ լինի եւ
Line: 37    փոփոխական. Sentence: 28   եւ իւր գոզին գոյնն այլ եւ այլ ցեղ լինի
Page: 115   Line: 1    եւ հում։ Sentence: 29   Ապա թէ զայս նշաննիս տեսանես, եւ կամ
Line: 2    զշատն իւրեանցմէ, գիտացիր որ այս երկու օր ընդ
Line: 3    մէջ ջերմս խալըս է, որ է յիստակ բնական սաւտայն։

Line: 4    Sentence: 30   Երբ այս ջերմս յիստակ լինի, նա իւր նոպայն քսան
Line: 5    եւ չորս պահ լինի. Sentence: 31   ապա թէ ընդ խարտեշ մաղձն
Line: 6    խառնի՝ նա կարճ այնէ զնոպայն քան զքսան եւ չորս
Line: 7    պահն. Sentence: 32   ապա թէ ընդ պալղամն խառնի, նա այլ աւելի
Line: 8    այրնէ զնոպայն քան զքսան եւ չորս պահն. Sentence: 33   եւ
Line: 9    ամռան աւուրքն այլ կարճ լինի իւր նոպայն։ Sentence: 34   Եւ իւր
Line: 10    գոզին գոյնն ի հիւանդութեան յառաջքն սպիտակ լինի
Line: 11    եւ հում. Sentence: 35   եւ այտոր պատճառն սաւտային հիւանդութիւնն
Line: 12    լինի. Sentence: 36   եւ ի հիւանդութեանն ի վերջքն՝ իւր
Line: 13    գոզն սեւ լինի, զի եփեցաւ սեւ մաղձն, որ է սաւտայն,
Line: 14    եւ իջանէ հետ գոզին։ Sentence: 37   Եւ հանապազ հետ այդ ջերմանդ
Line: 15    փայծաղնացաւութիւն լինի. Sentence: 38   նա վասն այդ պատճառանացդ
Line: 16    հիւանդին գոյնն վատթարի եւ թխանայ,
Line: 17    եւ իւր կաշին սակաւ մին խոշորի եւ տապի, մանաւանդ
Line: 18    երբ յերկար քաշէ։

Line: 19    Sentence: 39   Այլ այս ջերմս ընծայի՝ երբ երեք նիւթերն այրին
Line: 20    եւ ի սաւտայն փոխին։ Sentence: 40   Մէկն լինի՝ երբ արիւնն
Line: 21    խանձի. Sentence: 41   եւ երկրորդն լինի՝ երբ պալղամն խորովի. Sentence: 42   եւ
Line: 22    երրորդն լինի՝ երբ խարտէշ մաղձն այրի։ Sentence: 43   Այլ բնական
Line: 23    սաւտայն չընծայէ ջերմն, զերդ որ ասացին այլ
Line: 24    ոմանք յիմաստասիրացն. Sentence: 44   զի իւր օգտակարութեան
Line: 25    նշանքն շատ եւ մեծ է ի մարմինն։ Sentence: 45   Այլ իւրեանց
Line: 26    նշաննին եւ վկայքն այդ երեք ցեղ պատճառանացդ
Line: 27    ուրիշ ուրիշ այս են, որ երբ արիւնն խանձել լինի եւ
Line: 28    այրել, նա յառաջ հիւանդն արեան ջերմ է կալել,
Line: 29    զերդ սինէհիսն եւ այլն, կամ հիւանդին մարմինն
Line: 30    շատ արիւն ընծայէ, կամ ժամն գարնան աւուրքն
Line: 31    լինի. Sentence: 46   եւ իւր գոզին գոյնն դէպ ի յարեան գոյնն հակէ.

Line: 32    Sentence: 47   եւ երակսն ի լի լինի. Sentence: 48   եւ երբ զայդ նշաննիտ
Line: 33    տեսանես գիտացիր որ արիւնն խանձել լինի եւ այրել։

Line: 34    Sentence: 49   Իսկ թէ ընդ յառաջքն օր ընդ ջերմ է կալել,
Line: 35    որ է տռիտէոս, եւ հիւանդին մարմինն մաղձային
Line: 36    լինի, այրեցն եւ ծարաւն շատ լինի, եւ գոզին գոյնն
Line: 37    կարմիր եւ պարկեշտ լինի, եւ երակսն շուտ լինի, եւ
Line: 38    հիւանդն չէ մահուան, եւ սրտնեղ լինի, գիտացիր
Line: 39    որ այն ջերմն ի խարտէշ մաղձին այրելոյն լինի։ Sentence: 50   Ապա
Page: 116   Line: 1    թէ ընդ յառաջսն պալղամիկ ջերմ է կալել, որ է
Line: 2    ափիմեռինոսն, եւ հիւանդն պալղամիկ լինի. Sentence: 51   եւ իւր
Line: 3    քունն շատ լինի, եւ տարօքն ալեւոր լինի, եւ ժամն
Line: 4    ձմեռնաւուրք լինի, եւ երկիրն հովային լինի, եւ հիւանդին
Line: 5    ծարաւն սակաւ լինի, եւ գոզն սպիտակ եւ
Line: 6    պղտոր լինի, եւ երակսն յուշ եւ լայն լինի, ապա
Line: 7    գիտացիր որ այս ջերմս ի պալղամին խորովելոյն լինի եւ
Line: 8    ի յայրելոն։ Sentence: 52   Ապա երբ գիտենաս զպատճառն, եւ
Line: 9    զխլտն՝ որ է նիւթն, յորոյ ընծայեցաւ ջերմն,
Line: 10    դիւրաւ բժշկես։



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mxitar Heraci, Jermanc Mxitarowtiun.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 12.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.