TITUS
Besiki, Txzulebani
Part No. 28
Text: Rdzal-dedamtiliani
რძალ-დედამთილიანი
*
Section: 0
შესავალი
Strophe: 1
Verse: 1
ამბავსა
1
ქველსა
მოგითხრობ
,
Verse: 2
გულისა
ამოდ
2
მლხენელსა
.
Verse: 3
გახარებთ
,
დია
შეგაქცევთ
3
Verse: 4
ამა
ამბისა
მსმენელსა
;
Page: (92)
Verse: 5
სიცილ-კაშკაშით
თვალით-რე
Verse: 6
ცრემლსა
გაფრქვევდეთ
მე
ნელსა
.
Verse: 7
ბოლოს
დამიწყებთ
მკობასა
Verse: 8
ამისსა
წარმომჩენელსა
4
.
Section: I
Strophe: 2
Verse: 1
სოფელსა
ვიყავ
სამარღანს
1
.
Verse: 2
ვნახე
საქმე
საკვირველი
.
Verse: 3
ღამე
მუნვე
გავათენე
2
;
Verse: 4
სახლსა
3
ვიყავ
წამომსვლელი
.
Verse: 5
დილას
ვნახე
:
ტირილითა
4
Verse: 6
ქალი
მოქრის
თავ-შიშველი
;
Verse: 7
ზილფთა
შუა
გამოსჭვირდა
Verse: 8
დანაკაწრი
ბროლი
5
ყელი
.
Strophe: 3
Verse: 1
მას
მოსდევდა
დედაბერი
,
Verse: 2
გულ-გამწყრალი
,
კბილთა
მღრჭენი
;
Verse: 3
მოჰკიოდა
1
:
"ჰოჲ
2
,
როსკიპო!
Verse: 4
სით
სად
3
მიქრი
4
ჩემი
სენი
?
Verse: 5
მომკალ
,
მომწყალ
და
გამკაწრე
,
Verse: 6
სულ
დალივე
ჩემი
დღენი!
..
Page: (93)
Verse: 7
აწ
მირბი
და
მიისწრაფი
Verse: 8
თავშიშველი
,
არ-შემრცხვენი
?!"
5
Strophe: 4
Verse: 1
როს
დედაბერის
კივილი
1
Verse: 2
მას
ქალსა
ყურსა
მოესმა
2
,
Verse: 3
დაბრუნდა
ვითა
გრიგალი
,
Verse: 4
წამს
შეუცადა
,
ყო
ეს
მა
3
Verse: 5
იგი
ბებერი
მივარდა
4
,
Verse: 6
ვერ
შეიმაგრა
დოესმა
5
Verse: 7
მათი
კივილი
იკვირვა
Verse: 8
მან
კიდობანმან
ნოესმა
6
.
Strophe: 5
Verse: 1
თითო
მჯიღი
ერთმანეთსა
1
Verse: 2
შემოჰკრეს
და
შეიტაკნეს
;
Verse: 3
კვლავ
დაზიდნეს
თმანი
მათნი
,
Verse: 4
თავ-კისერნი
გაიკავნეს
2
;
Verse: 5
თავსა
ჰკრიან
,
არ
რიდიან
;
Verse: 6
ქვე-მომქცევნი
იატაკნეს
3
;
Verse: 7
სრულად
სწადდათ
4
გაწეწანი
Verse: 8
მათ
ის
5
ბრძოლა
არ
იკმავნეს
6
.
Page: (94)
Section: II
Strophe: 6
Verse: 1
ხანმა
1
განვლო
.
არ
იკმარეს
2
:
Verse: 2
იბრძოდიან
ვითა
ლომი
3
;
Verse: 3
არ
იბრალდნენ
ერთმანეთსა
,
Verse: 4
შეიქნიან
სიკვდილს
მდომი
4
;
Verse: 5
სწეწდნენ
,
გლეჯდნენ
ერთმანეთსა
5
,
Verse: 6
გადიადდა
მათი
ომი
6
;
Verse: 7
სძალმან
ჰსძლია
7
დედამთილი
,
Verse: 8
ქვე
8
მოიგდო
ვითა
ცომი
9
.
Strophe: 7
Verse: 1
რძალი
ეტყვის
1
:
"ბედმან
მომცა
,
Verse: 2
რაცა
მქონდა
განაზრახი
:
Verse: 3
მკვლელი
ჩემი
ხელთა
გიგდე
;
Verse: 4
სად
წამიხვალ
კახპა-ფრახი!
?
2
Verse: 5
თავსა
მქონდა
შენგან
რეტი
:
Verse: 6
როს
გინდოდა
,
წამს
3
გამლახი
.
Verse: 7
აწ
მე
ვჰპოვე
შენზედ
ფლობა
;
Verse: 8
რაღად
4
მინდა
კანანახი!
"
Strophe: 8
Verse: 1
რძალსა
ეტყვის
დედამთილი
:
Verse: 2
"ძველი
დღენი
მოიგონე
,
Verse: 3
რომე
მქონდა
შენზედ
1
მიწყივ
Verse: 4
სამსახურად
ჩემი
ღონე
".
Page: (95)
Verse: 5
ქალმა
უთხრა
ეშმაკობით
:
Verse: 6
"თავი
ვერა
მომაწონე
;
Verse: 7
მაგა
სიტყვამ
ვერა
გიხსნას
,
Verse: 8
ვერცა
სხვითა
დამაღონე!
"
2
Strophe: 9
Verse: 1
კვლავცა
ეტყვის
დედამთილი
:
Verse: 2
"რამან
შეგქნა
1
აგრე
კუშტი
?
Verse: 3
თავი
სრულად
დამირყივე
2
,
Verse: 4
ტვინი
მექმნა
3
ძირსა
დუშტი!
"
Verse: 5
არ
უსმინა
დედაბერსა
,
Verse: 6
განს
გაუდგა
იგი
ფუშტი
,
Verse: 7
კბილთა
ღრჭენით
შეუძახა
,
Verse: 8
კისერს
წაჰკრა
ექვსი
მუშტი
4
.
Section: III
Strophe: 10
Verse: 1
როს
გაშველდნენ
1
,
წაცაიქცნენ
Verse: 2
ერთი
იქით
,
ერთი
აქეთ
;
Verse: 3
კვლავ
დაიწყეს
ენით
ლანძღვა
.
Verse: 4
ვისცა
გსურისთ
2
,
მოდით
აქეთ!
Verse: 5
აყვედრებდნენ
ერთმანეთსა
3
;
Verse: 6
თამაშაი
4
გავიბაქეთ
;
Page: (96)
Verse: 7
ურცხვად
ლანძღეს
ერთი-ერთმან
5
.
Verse: 8
ჩვენ
არც
ერთი
არა
ვაქეთ
6
.
Strophe: 11
Verse: 1
რძალსა
უთხრა
დედამთილმან
Verse: 2
თავ-თმა-კაწაწ-გაწეწილმან
:
Verse: 3
"თუ
არ
მისწრო
მე
სიკვდილმან
,
Verse: 4
ადრე
გნახავ
,
დაგფქოს
1
წილმან
;
Verse: 5
მნახოს
ესრეთ
ჩემმან
შვილმან
,
Verse: 6
არ
გაცოცხლოს
ვით
სიკვდილმან!
Verse: 7
რაზედ
მომკალ
არ-კეთილმან
,
Verse: 8
ფოლორცმან
და
გარეცხილმან
?!"
2
Strophe: 12
Verse: 1
რძალმან
1
უთხრა
:
"გამოგექეც
2
:
Verse: 2
რად
3
მომდევდი
შესაპყრობლად
?
Verse: 3
არ
მიაჯე
,
არ
გამიშვი
;
Verse: 4
მივიდოდი
4
ჩემად
ოფლად
.
Verse: 5
აწ
იკმარე
,
ჩამომეხსენ
,
Verse: 6
თვარე
5
შეგიქ
ვერას
6
მხმობლად
:
Verse: 7
შენ
ფარეხის
ქოფაკზედან
7
Verse: 8
ხელს
ვიხმარებ
დასამხობლად
.
Page: (97)
Strophe: 13
Verse: 1
დედამთილმა
ვერა
გასცა
Verse: 2
მას
პასუხი
ამის
მეტი
:
Verse: 3
"აფსკა
ორად
1
გაგწყვეტია
Verse: 4
და
შექმნილ-ხარ
ჭკუა-ცეტი!
Verse: 5
წყეულმან
,
გლეჯას
ჩვეულმან
,
Verse: 6
დამახვიე
თავსა
2
რეტი!
Verse: 7
იგი
დღე
ღმერთმან
მაღირსოს
,
Verse: 8
მეც
ამეღოს
შენზედ
კეტი!
"
Strophe: 14
Verse: 1
სწყევლის
1
,
ემუქრვის
ბებერი
:
Verse: 2
"შინ
2
ორად
გარდაგკუჭაო
3
!..
Verse: 3
გაგიხმოს
ღმერთმან
მარჯვენე
Verse: 4
და
ჩემი
მკვლელი
მუჭაო!
"
Verse: 5
ქალმან
გამწყრალმან
4
შეხედა
,
Verse: 6
წარბები
შეიხმუჭაო
,
Verse: 7
წყევლის
5
მუქაფად
6
მიუგო
:
Verse: 8
"იკმარე
7
,
ტარაკუჭაო!
"
Strophe: 15
Verse: 1
ეს
უთხრა
რძალმან
პასუხად
Verse: 2
მას
თვისსა
1
დედამთილასა
:
Verse: 3
"გამეცალეო
,
ნუ
მომყეფ
2
Verse: 4
ვითა
ქოფაკი
დილასა!
Verse: 5
თვარემ
3
სათუოდ
არა
მჩანს
,
Verse: 6
არც
დაგიზოგავ
4
სილასა!
Verse: 7
ვიფიცავ
ვალა-ბილასა
,
Verse: 8
ქვას
დაგიმარჯვებ
კბილასა!
"
Page: (98)
Strophe: 16
Verse: 1
არ
დია
სთმობდა
ბებერი
:
Verse: 2
ყივის
1
მართ
ვითა
ყორანი
.
Verse: 3
აივსო
2
მოთამაშითა
Verse: 4
მის
სოფლის
3
ღობე-ყორანი
.
Verse: 5
ბებერმან
უთხრა
:
"მეღირსოს
,
Verse: 6
იდო
უსულოდ
4
მძორანი
,
Verse: 7
ვერ
შესძლო
ჩემის
ცოდვიდა
Verse: 8
ვერც
შეაწიო
5
სწორანი!
"
Strophe: 17
Verse: 1
რძალმან
მიუგო
კბილთა
ღრჭენითა
,
Verse: 2
სიკაპასისა
გამოჩენითა
:
Verse: 3
"გახსოვ
,
ო
გყვანდი
მუდამ
სენითა
,
Verse: 4
არ
დია
ითქმის
კაცთა
1
ენითა
?
2
Verse: 5
აწ
მეც
გიხილე
ცრემლთა
დენითა
Verse: 6
გული
ამევსო
შვება-ლხენითა!
"
Verse: 7
გამეცალეო
თავ-შეწყენითა
,
Verse: 8
თვარემ
გაგიგდებ
ქვის
დაშენითა!
Strophe: 18
Verse: 1
ეტყვის
რძალსა
დედამთილი
:
Verse: 2
"ვიცი
,
ამად
მემტერები
,
Verse: 3
მართლად
გეტყვი
,
არა
ჭორსა
1
,
Verse: 4
არც
დია
დაგეფერები
:
Verse: 5
მრავლად
გივის
კუროები
,
Verse: 6
ჭაბუკები
,
თუ
2
ბერები
;
Page: (99)
Verse: 7
იგი
გსურს
,
ადრე
მოგიკვდე
,
Verse: 8
პირსა
4
იგლისო
ფერები!
"
Section: IV
Strophe: 19
Verse: 1
მას
ქალსა
1
ცეცხლი
მოედვა
2
,
Verse: 2
ენითა
დანაკვესები
:
Verse: 3
დედამთილისგან
აროდეს
3
Verse: 4
არა
სმენოდა
4
ესები
.
Verse: 5
ფეხის
ტერფშია
5
გაუხდა
Verse: 6
მას
კვარიანტი
6
ზესები
;
Verse: 7
ბებერს
მივარდა
,
თავს
დაჰკრა
7
.
Verse: 8
მუნ
ვნახეთ
დანაკვესები
Strophe: 20
Verse: 1
თავს
დაჰკრა
1
დედაბერასა
,
Verse: 2
გაართხო
2
მიწა-მტვერასა
3
;
Verse: 3
აგლეჯდა
4
თმათა
5
წვერასა
,
Verse: 4
სისხლს
ადენს
6
ჭიის
ფერასა
;
Verse: 5
ვითა
წიწილი
7
ძერასა
,
Verse: 6
შეეპყრა
ლაჯებს
ქვერასა
8
;
Verse: 7
მალ-მალ
ჰსცის
9
თხემთა
ზერასა
10
.
Verse: 8
ვეღარ
გაუძლო
მზერასა
.
Strophe: 21
Verse: 1
ესდენი
1
სცა
,
ვირემ
სულის
Verse: 2
დალევაზედ
2
დააყენა
;
Verse: 3
სწიხლავს
,
მჯიღავს
3
,
მიმოათრევს
,
Page: (100)
Verse: 4
ბებერს
დაუდუმა
ენა
.
Verse: 5
რძალსა
უთხრა
ამოკვნესით
:
Verse: 6
"შეგრჩეს
ჩემი
სისხლთა
დენა!
Verse: 7
შემოქმედი
არა
დაჰსთმობს
,
Verse: 8
რომელი
ჰფლობს
ზესთა
ზენა
."
Strophe: 22
Verse: 1
არ
შეიწყალა
1
ბებერი
,
Verse: 2
არცა
რა
გაუგონა
მან
,
Verse: 3
არცა
ვედრება
უსმინა
Verse: 4
მან
ქალმან
თავმომწონამან
2
;
Verse: 5
ბებერს
ილაჯი
მიხადა
Verse: 6
მან
3
ლაშთა
სისხლთა
წოვნამან
4
,
Verse: 7
ეხვეწებოდა
დაჰხსნასა
,
Verse: 8
ვითა
უფალსა
მონამან
.
Section: V*
Strophe: 23
Verse: 1
მათ
შუღლთა
ზედან
მოვიდა
1
Verse: 2
მის
ქალის
ქმარი
ფეთითა
;
Verse: 3
იკითხა
:
"რა
მომხდარაო
?"
2
Verse: 4
თვალის
მიდამო
შეთითა
.
Verse: 5
ქალი
იხილა
,
მივარდა
Verse: 6
თვალისა
ანაზდეთითა
3
,
Verse: 7
იტყოდა
:
"აღარ
ვაცოცხლებ
4
,
Verse: 8
ანდერძს
აუგებ
ზეთითა!
"
Page: (101)
Strophe: 24
Verse: 1
დედას
ჰკითხვიდა
1
:
"რა
გიყო
,
Verse: 2
ან
რა
გაწყინა
,
მითხარო
?
2
Verse: 3
ჩემო
ამაგო
,
რად
სჭმუნავ
3
,
Verse: 4
ან
გაწეწილი
რად
ხარო
?"
4
Verse: 5
ამოწუწუნდა
ბებერი
:
Verse: 6
"სჯობს
,
რომ
5
სამარე
მითხარო!
Verse: 7
მოდი
და
გამთმესალმე
6
,
Verse: 8
პირ-მზეო
შვილო!
სით
ხარო
?"
Strophe: 25
Verse: 1
ამა
სიტყვამ
გააშმაგა
1
,
Verse: 2
ვითა
ხელი
2
,
იგი
კაცი
:
Verse: 3
ჰკრევდის
პირსა
,
ლოყა-ცხვირსა
3
,
Verse: 4
მოისმოდა
ლაწა-ტკაცი
4
;
Verse: 5
მოსაკლავად
არ
იწყალდა
5
,
Verse: 6
ვით
ყასაბმან
6
ბერი
ვაცი
.
Verse: 7
"მიშველეთო!
" -
გაჰკიოდა
Verse: 8
ქალი
იგი
ნაფაც-ფაცი
.
Strophe: 26
Verse: 1
კვლავ
დაზიდნა
,
მიწას
დასცა
,
Verse: 2
თავ-კისერსა
1
გარდალაჯა
,
Verse: 3
უწყლად
2
გლეჯდა
3
თმათ
ნაწნავსა
,
Verse: 4
ღაწვი-ბაგე
დაებღარჯა
4
;
Verse: 5
უსვენებლად
სცა
მრავალი
5
,
Verse: 6
მას
ხვეწნასა
არ
ეაჯა
6
.
Page: (102)
Verse: 7
სხვას
პატარძალს
ნურც
უნახავს
Verse: 8
თვისი
ქრმისგან
ესე
ჯაჯა
7
.
Strophe: 27
Verse: 1
რა
1
ცემითა
დაასუსტა
,
Verse: 2
შეკრა
კანაფის
თოკითა
;
Verse: 3
წინ
წაიგდო
მხარ-შეკრული
,
Verse: 4
უკან
მისდევდა
კეტითა
.
Verse: 5
პატარძალსა
დაეღალა
Verse: 6
ენა
სისხლისა
ხვრეტითა
;
Verse: 7
ბებერს
ჭირი
გაულხინდა
Verse: 8
ამისა
მოპოვებითა
.
Page: (103)
Strophe: 28
Verse: 1
მაშინ
მოეცა
ბებერს
ლხენანი
:
Verse: 2
რძალი
იხილა
1
ცრემლთა
მდენანი
2
Verse: 3
ეტყოდა
ბედსა
3
:
"მომხვდა
ზენანი
,
Verse: 4
როს
დაუდუმდა
4
შხამი
ენანი!
Verse: 5
არ
დია
შეგრჩა
მინდორს
5
რბენანი
,
Verse: 6
ფოლორცობაში
6
გამოჩენანი!
Verse: 7
ვახ
,
რომ
ვიხილე
შენი
წყენანი
7
,
Verse: 8
ხმა-ჩადუმებით
აღმოქშენანი!
"
Strophe: 29
Verse: 1
მის
ბებრისა
ყვედრებამან
Verse: 2
დააბნელა
1
იგი
ქალი
:
Verse: 3
სულთა-მხდელი
2
სიტყვა
უთხრა
,
Verse: 4
მოუთუთქა
გული
სალი
3
;
Verse: 5
იგი
ცემა
დაავიწყდა
4
,
Verse: 6
კვლავ
მოუდო
უფრო
ალი
.
Verse: 7
ქალი
ფიქრობს
:
"ნეტარ
რითა
5
Verse: 8
გარდმეხადოს
7
ესე
ვალი
?"
Section: VI
Strophe: 30
Verse: 1
სახლს
შეიყვანეს
1
შეკრული
,
Verse: 2
ხმა
2
განმრავლებით
მზრუნავი
;
Verse: 3
გლოვისა
გაფრიადებით
Verse: 4
ქმარი
3
მისდევდა
მჭმუნავი
.
Verse: 5
ბებერმან
უთხრა
:
"ვახ-მეო
,
Verse: 6
გიხილე
მიწას
მბღუნავი!
Page: (104)
Verse: 7
კუროთა
4
უნახაობით
Verse: 8
სახლს
უნდა
ეგდო
მჭმუნავი!
"
5
Strophe: 31
Verse: 1
როს
შეიყვანეს
1
,
მიაკრეს
Verse: 2
ბოძსა
მაგარსა
დედასა
.
Verse: 3
ხან
დედა
სცემდის
2
,
ხან
შვილი
;
Verse: 4
ჰკიოდა
3
ზედი-ზედასა
4
.
Verse: 5
უწყლად
თხემს
დაჰკრის
,
დახძახის
5
,
Verse: 6
სისხლი
ჩასწვეთდა
ქედასა
6
;
Verse: 7
როს
დედაბერი
მივარდის
7
,
Verse: 8
იგი
მოგვრიდის
8
ბნედასა
.
Strophe: 32
Verse: 1
ჰკრევდის
1
ბებერი
მწარე-მწარესა
,
Verse: 2
ხმა
გადიოდა
გარე
კარესა
2
;
Verse: 3
მოთამაშენი
მოჰკრფენ
გარებსა
3
,
Verse: 4
ნახვად
იღებდენ
ქრთამად
ფარებსა
;
Verse: 5
სადაცა
იყვნენ
გზებს
,
თუ
შარებსა
4
,
Verse: 6
მინდორს
,
წასულნი
სხვათა
არებსა
5
Verse: 7
ან
ვინცა
ჰყიდდენ
6
ფარჩა-ლარებსა
, -
Verse: 8
საჭვრეტლად
მოდგნენ
ზედა
კარებსა
7
.
Strophe: 33
Verse: 1
ბებერმან
უთხრა
:
"სათემოდ
Verse: 2
გარცხვინე
,
მოგაყივნეო
;
Page: (105)
Verse: 3
შენისა
ფოლორცობითა
1
Verse: 4
ამ-გვარი
2
საქმე
ივნეო
;
Verse: 5
მოდი
და
ფერხთა
3
დამლოშნე
,
Verse: 6
სიანჩხლე
მოითმინეო!
4
Verse: 7
ნეტარ
მე
:
გული
ნატკენი
Verse: 8
აწღა
ძლივ
გავაცინეო!
"
5
Strophe: 34
Verse: 1
მის
ქალის
გული
დააჭკნო
1
Verse: 2
მან
ყვედრებამან
2
სულადმან
3
,
Verse: 3
ეტყვის
საკვდავსა
სიტყვასა
,
Verse: 4
ცეცხლი
მოუდვის
4
გულად
მან
.
Verse: 5
უთხრა
:
"ვერავინ
დაგიხსნას
5
Verse: 6
ჩემის
ხელიდამ
სულადმან!
6
Verse: 7
იხილე
თემის
შარამან
7
,
Verse: 8
რა
გიყავ
მხნემან
,
გულადმან!
"
Strophe: 35
Verse: 1
ეტყვის
ბებერი
ძალუას
:
Verse: 2
"დაგიჭკნობ
გულსა
1
სალუას
,
Verse: 3
ცრემლით
აღგივსებ
თვალუას
,
Verse: 4
მწარეს
მოგიდებ
ალუას
2
,
Verse: 5
დაგაგლეჯ
ზილფს
და
ჭავლუას
,
Page: (106)
Verse: 6
გარდვიხდი
ჩემსა
ვალუას
;
Verse: 7
ფუ
,
მაგისთანა
ქალუას!
Verse: 8
აღარ
სად
გიხმობ
ძალუას!
"
3
Strophe: 36
Verse: 1
პირსა
ხელი
ჩააქანა
1
Verse: 2
სწყევა
რძალი
,
არ
აკურთხა
;
Verse: 3
ხვაშიადი
გაუმრავლა
2
,
Verse: 4
არა
ლოცა
,
არც
აკურთხა
3
.
Verse: 5
"გახსოვს
,
რომე
სთამაშობდი
?"
4
Verse: 6
ხელი
,
მკლავი
გარს
გაურთხა
5
;
Verse: 7
ამ
ყაედრებით
შეაშინა
,
Verse: 8
"ფუუ!
"
პირსა
ჩააფურთხა
6
.
Strophe: 37
Verse: 1
კვლავ
უთხრა
რძალსა
:
"მომშორდა
Verse: 2
მე
უწინდელი
სენები!
Verse: 3
მიამა
1
შენი
დაჩაგვრა
,
Verse: 4
აღარ
ვარ
შენი
მქენები!
"
Verse: 5
გაცხარდა
ბერი
ბებერი
,
Verse: 6
გაიალმასა
ენები
:
Page: (107)
Verse: 7
"ვახ
,
რომ
ვიხილე
მე
შენი
Verse: 8
თვალთ
ცრემლი
მონადენები!
"
Strophe: 38
Verse: 1
არ
შეიწყალა
ცემითა
,
Verse: 2
არცა
ყვედრება
აკმარა
1
;
Verse: 3
საათში
2
ერთხელ
მივარდის
,
Verse: 4
სცემდის
და
არა
უკმარა
;
Verse: 5
სხვა
და
სხვა
დართო
სევდანი
Verse: 6
და
ლანძღვა
არა
აკმარა
.
Verse: 7
ვერ
გასძლო
ქალმან
,
ქმარს
უთხრა
:
Verse: 8
"მომკალ
და
ესე
იკმარა!
"
Strophe: 39
Verse: 1
ეს
უთხრა
1
ქმარსა
დაღრეჯით
:
Verse: 2
"ვაი-მე
,
მშორავს
,
მეყოფა!
2
Verse: 3
ახლოს
მეახლა
სიკვდილი
,
Verse: 4
სული
და
ხორცი
მეყოფა!
Verse: 5
აწ
მოიხსენე
იგი
დღე
,
Verse: 6
რომ
მჭირდა
3
შენგან
მე
ყოფა!
Verse: 7
მიკვირს
,
რად
4
აღარ
გეწყალვი
,
Verse: 8
ლახვარი
გულსა
მეყოფა!
5
Strophe: 40
Verse: 1
"არ
იცი
ესე
,
ვარ
შენი
1
Verse: 2
ფერცხალი
ამოღებული
?
2
Page: (108)
Verse: 3
ერთ-ხორცობისა
კურთხევა
Verse: 4
გვაქვს
მღვთისგან
3
წარმოღებული!
4
Verse: 5
ვიშვებდით
,
მარად
5
ვხარობდით
,
Verse: 6
ლხინიცა
გვქონდა
ქებული
6
.
Verse: 7
ეს
7
მიკვირს
,
შენი
სასური
8
Verse: 8
ღაწვი
ჰქმენ
სისხლით
ღებული!
"
9
Strophe: 41
Verse: 1
მე
მომკლავ
,
მარამ
1
სათემოდ
Verse: 2
შერცხვები
2
მოიყივნები
;
Verse: 3
ყოველნი
მარად
2
დაგგმობენ
,
Verse: 4
ჩემის
სიკვდილით
ივნები!
Verse: 5
ქალმან
ესეთის
3
საუბრით
Verse: 6
ქმარს
4
გული
უქმნა
მტკივნები
.
Verse: 7
როს
შეებრალდა
5
,
ჩამოხსნა
Verse: 8
ქალი
საბრალოდ
მჩივნები
.
Section: VII*
Strophe: 42
Verse: 1
ქალი
ჩამოხსნა
1
;
დაიწყო
Verse: 2
ხელთა
და
ფერხთა
წყვეტანი
.
Verse: 3
საცდენლად
2
მომაკვდაობდა
;
Verse: 4
ვეღარ
აიღო
ზე
ტანი
;
Page: (109)
Verse: 5
თვალთა
რულვიდა
3
საკვდავად
,
Verse: 6
მართ
ვითა
ჭკუა-ცეტანი
.
Verse: 7
მას
მართლისაგან
უფრორე
4
Verse: 8
სიცრუე
5
ექნა
6
მეტანი
.
Strophe: 43
Verse: 1
ქმარსა
მისსა
შაებრალდა
1
Verse: 2
თვისი
2
ცოლი
ეგრე
მყოფი
;
Verse: 3
მოაგონდა
მასთან
შვება
3
,
Verse: 4
ჭმუნვა
შეჰქნა
მან
4
სამყოფი
;
Verse: 5
ქვეშ
გახედვით
მოიხილა
5
Verse: 6
ქმარი
გულ-ლახვარ-ნაყოფი
6
;
Verse: 7
ამოტირდა
,
ეგრე
უთხრა
:
7
Verse: 8
"დღე
მოგვეახლა
გამყოფი!
"
Strophe: 44
Verse: 1
ქალი
ეტყვის
1
:
"რადგან
ორნივ
Verse: 2
ჩვენ
ერთ-ხორცნი
შევიქმნენით
2
,
Verse: 3
ამა
საქმემ
მისთვის
სძლივა
3
,
Verse: 4
რომე
4
მიხსენ
სისხლთა
დენით
;
Verse: 5
აწ
ვიხილე
მე
სიკვდილი
5
,
Verse: 6
არ
დაფარვით
,
გამოჩენით
;
Verse: 7
ღმერთს
ავედრე
სული
ჩემი
,
Verse: 8
ნუ
თუ
ისხნას
6
ზესთა-ზენით!
"
Strophe: 45
Verse: 1
დავედრა
1
ქმარსა
სიტყვა
ორები
,
Verse: 2
კეთილ-ნაქმარი
2
,
მაგრამ
ჭორები
:
Page: (110)
Verse: 3
"საფლავს
მიიღე
ჩემი
3
მძოვრები
,
Verse: 4
თან
წარმატანე
4
ქალნი
სწორები!
Verse: 5
შემომაყარენ
5
მიწა-ყორები!
Verse: 6
არ
დამეხვივნენ
ყორან-ბორები!
Verse: 7
რადგან
4
მკლავთაგან
განგეშორები
,
Verse: 8
თვალით
მაპკურე
7
ცრემლთა
ფორები!
Strophe: 46
Verse: 1
"ვიცი
,
შენ
ჩემი
სიკვდილი
Verse: 2
ქვეყნად
დაგაკლებს
არასა
,
Verse: 3
მაგრამ
გენუკვი
,
სიყვარულს
1
Verse: 4
ნუ
გარდატარებ
2
ჩქარასა!
Verse: 5
აწ
გესალმები
,
მივყევარ
Verse: 6
ცრუსა
სიკვდილსა
,
მპარავსა
3
;
Verse: 7
და
გეთხოვებით
ყოველთა
4
,
Verse: 8
სოფელსა
,
მთა
და
ბარასა!
5
Strophe: 47
Verse: 1
"სიკვდილი
ჟამს
1
ვერა
ვნახე
2
Verse: 2
ვერცა
ძმა
,
ვერცა
მშობელი
:
Verse: 3
ისწრაფის
ჩემსა
სიკვდილსა
Verse: 4
საწუთრო
დამამხობელი!
"
3
Verse: 5
ქმარს
უთხრა
:
"წადი
საჩქაროთ
4
Verse: 6
შენ
,
ჩემი
ტკბილად
მხმობელი
;
Verse: 7
ადრე
მომგვარე
ტერტერა
5
Verse: 8
სულისა
შემამკობელი!
"
Page: (111)
Section: VIII
Strophe: 48
Verse: 1
ქმარს
მომაკვდავი
1
ეგონა
,
Verse: 2
თვალთ
ცრემლი
გარდმოყარა
მან
2
;
Verse: 3
ატირდა
თავსა
ცემითა
,
Verse: 4
ღაწვები
დაიღარა
მან
.
Verse: 5
ქალმან
ტერტერა
დავედრა
3
;
Verse: 6
კარს
გარეთ
გაიარა
მან
4
Verse: 7
როს
ქმარი
კარსა
5
გავიდა
,
Verse: 8
წაკლიტა
6
კარი
ჩქარა
მან
7
.
Strophe: 49
Verse: 1
აცდინა
კაცი
1
,
გაგზავნა
Verse: 2
ნამტირალევის
2
გულითა
.
Verse: 3
ქალი
კისკისად
წამოხტა
3
Verse: 4
გულითა
მხიარულითა
4
;
Verse: 5
ღმერთსა
მადლობა
შესწირა
5
Verse: 6
ხორცითა
,
მერმე
სულითა
6
:
Verse: 7
"უეცრად
შემხვდა
საწადი
7
,
Verse: 8
არ
მიყიდნია
8
ფულითა!
"
Strophe: 50
Verse: 1
დაკეტა
კარი
საჩქაროთ
1
;
Verse: 2
ბებერი
დარჩა
შინა
მას
;
Page: (112)
Verse: 3
კეტსა
ეძებდა
2
მაგარსა
,
Verse: 4
არ
შეედრება
ფინა
მას
.
Verse: 5
იპოვნა
კეტი
საცემრად
;
Verse: 6
გულსა
შეედვა
ლხენა
3
მას
.
Verse: 7
მარტო
დაიგდო
4
ბებერი
.
Verse: 8
ვინ
დაუდგება
5
წინა
მას!
Strophe: 51
Verse: 1
საბლითა
შეკრა
ბებერი
,
Verse: 2
თვის
ვალის
გარდამხადელი
1
;
Verse: 3
ჭერსა
შეჰკიდა
2
შეკრული
,
Verse: 4
ვითა
საზეთე
კანდელი
.
Verse: 5
საცემრად
მისდგა
3
კეტითა
,
Verse: 6
ან
გიჟი
იყო
,
ან
დელი!
Verse: 7
ფორთხალობს
4
იგი
ბებერი
,
Verse: 8
ვით
ორაგული
ქანდელი
.
Strophe: 52
Verse: 1
ძალუა
1
გაცხარებული
2
Verse: 2
გარსა
ურბენდა
ცემითა
.
Verse: 3
უწყალოდ
დაჰკრის
კეტითა
3
,
Verse: 4
ზათი
4
გამოხდის
თხემითა
.
Verse: 5
ეტყვის
:
"გონებდი
5
შვებასა
Verse: 6
შენ
სიკვდილითა
ჩემითა
,
Verse: 7
მაგრამ
6
მეღირსა
წადილი!
..
Verse: 8
მით
ვარ
გულითა
ლხენითა!
"
Page: (113)
Strophe: 53
Verse: 1
ბებერი
მაღლად
გაჰკივის
1
:
Verse: 2
ვეღარ
გაუძლო
ტკენა
2
მან
.
Verse: 3
რძალსა
მიუგო
:
"მარჯვენე
Verse: 4
ხელი
შეგახმოს
ზენამან!
"
Verse: 5
არ
შეიბრალა
მყივარი
4
Verse: 6
მან
ქალმან
კბილ-ნაღრჭენამან
4
Verse: 7
ეტყვის
:
"არ
დია
ვიურვი
5
,
Verse: 8
დედამთილისა
ლხენამან!
"
Strophe: 54
Verse: 1
-
"ღმერთო!
", -
იტყვის
დედამთილი
1
:
Verse: 2
"რა
შეგცოდე
2
მე
ასეთი
?
Verse: 3
სასიკვდილოდ
მიგიცივარ
,
Verse: 4
მიბრაგუნებს
ვითა
ფეთი!
Verse: 5
განმარინე
ამის
ხელით
,
Verse: 6
მომიტევე
,
რაცა
ვსცეთი!
Verse: 7
ოღონც
3
ამას
მომარჩინე
,
Verse: 8
თუნდა
მომეც
ჯოჯოხეთი!
"
Strophe: 55
Verse: 1
ქანც
გაწყვეტილი
ბებერი
Verse: 2
ეაჯდა
მცირე
1
ლხენასა
;
Verse: 3
ეტყვის
:
"ძალუავ
,
დამთხოვე
Verse: 4
უშველებელსა
სენასა!
Verse: 5
ვიცი
,
შენ
ჩემი
სიკვდილი
,
Verse: 6
არას
მოგაგებს
წყენასა
;
Verse: 7
მაგრამ
ამაგი
2
არ
დასთმობს!
Verse: 8
აღმა
ახედე
3
ზენასა!
"
Page: (114)
Strophe: 56
Verse: 1
წარბ-შესკვნილმან
1
ბებერს
უთხრა
:
Verse: 2
"ნურასა
ეჭვ
2
კუდიანსა!
3
Verse: 3
არ
ეგების
შველა
4
შენი
,
Verse: 4
კარგათ
გიცნობ
ბრუდიანსა!
5
Verse: 5
რათ
ჰგონებდი
,
მოვკვდებოდი
,
Verse: 6
მიხილავდი
სუდრიანსა
?
6
Verse: 7
აწვე
სულსა
ამოგართმევ
7
,
Verse: 8
თვალს
დაგიშრეტ
3
ბუდიანსა!
"
Strophe: 57
Verse: 1
ბებერმან
უთხრა
:
"შენ
ჩემგან
Verse: 2
არ
გახსოვს
ესე
1
ჭირები
, -
Verse: 3
ჭერსა
დამკიდე
საბლითა
;
Verse: 4
შვება
არა
მაქვს
მცირები!
Verse: 5
სიკვდილს
მექადი
უწყალოდ
2
Verse: 6
შენ
3
,
ჩემი
არ
დამტირები
.
Verse: 7
ვგონებ
,
რომ
არად
მიგაჩნდეს
4
Verse: 8
არც
სჯული
5
,
არცა
ფირები!
"
6
Strophe: 58
Verse: 1
რძალმან
1
უთხრა
:
"დედამთილო
2
,
Verse: 2
ცრემლსა
უქმად
3
ნუ
აფონებ!
4
Verse: 3
ბელზებულსა
რაებს
ჩმახავ
,
Verse: 4
ანუ
რითა
დამაყოვნებ
?
5
Verse: 5
კუდიანურს
მოიგონებ
,
Page: (115)
Verse: 6
თაიგულებრ
შემაკონებ
7
;
Verse: 7
თავს
უბრალოდ
8
ნუ
მაბრალებ
9
,
Verse: 8
ვერა
რითა
მომაღორებ!
"
10
Strophe: 59
Verse: 1
თამამად
დაჰკრის
1
,
არ
თუ
ზარობდა
2
,
Verse: 2
პირ-ქუშსა
ვეფხსა
დაედაროდა
;
Verse: 3
მისსა
სიკვდილსა
დია
ჩქარობდა
,
Verse: 4
არ
თუ
სირცხვილით
პირს
იფაროდა
3
;
Verse: 5
ეგოდენს
4
ცემას
არ
აკმაროდა
5
;
Verse: 6
ბებერი
მკვდართა
6
დაედაროდა
.
Verse: 7
როს
ნახა
,
სული
მიეფაროდა
7
,
Verse: 8
ფეხის
აკრეფით
გაიპაროდა
.
Section: IX
Strophe: 60
Verse: 1
მან
ქალმან
1
თქვა
2
გულსა
შინა
:
Verse: 2
"ქმარი
ჩემი
აწვე
მოვა
,
Verse: 3
საწუთროსა
გამიმწარებს
3
,
Verse: 4
მე
ცოცხალი
აქ
თუ
მპოვა!
"
Page: (116)
Verse: 5
ფიცხლად
კარზედ
4
გამოიჭრა
,
Verse: 6
აღარ
დადგა
,
არცა
ჰყოვა
5
;
Verse: 7
იგი
კეტი
მხარს
გაიდო
6
,
Verse: 8
ესე
ჭკუა
მოიპოვა
.
Strophe: 61
Verse: 1
იგი
1
ნაბნედი
ბებერი
Verse: 2
ეგრე
გაუშო
2
კიდული
3
;
Verse: 3
თვით
სისწრაფითა
წავიდა
4
;
Verse: 4
საქმე
ქნა
5
დია
ბლიდული
6
Verse: 5
მიიმღერს
ბებრის
სიკვდილსა
,
Verse: 6
ვით
ბერი
ხარი
7
ხრიდული
8
;
Verse: 7
მიდამო
თვალთა
აშეთებს
3
Verse: 8
კეტსა
10
ხელ-მონაკიდული
11
.
Strophe: 62
Verse: 1
რა
გასცილდა
მის
სოფლისა
Verse: 2
არე-მარეს
,
მთას
თუ
ბარსა
,
Verse: 3
შეხტის
და
შეიღიღინის
:
Verse: 4
"ნეტარ
,
რაღა
დამაზარსა!
"
Verse: 5
იტყვის
:
"ახ
,
ჰოი
,
საღ-გულო!
"
Verse: 6
კაეშანს
ვერ
დაჰფარავსა
.
Verse: 7
თავს
ეტყვის
:
"გმართებს
,
ემსგავსო
Verse: 8
ათ-ხუთმეტ
დღის
მთოვარესა!
"
1
Page: (117)
Strophe: 63
Verse: 1
თქვა
:
"სამშობლო
ახლოს
მახლავს
,
Verse: 2
მივისწრაფო
უნანურად
;
Verse: 3
რაც
რომე
ვჰქენ
,
ვერ
ვინ
მიგრძნას
1
,
Verse: 4
დავიჩნიო
საქმე
ნურად!
Verse: 5
ჭირნი
ლხინად
გარდავსცვალო
2
,
Verse: 6
შვება
ვჰპოვო
3
უცნაურად
,
Verse: 7
არა
მომკლას
ჯავრმან
4
მისმან
,
Verse: 8
მისი
შევქმენ
5
პირი
მურად
".
Strophe: 64
Verse: 1
ესე
თქვა
1
და
დაინახა
Verse: 2
სამშობლოთა
სახლი
ახლო
.
Verse: 3
თქვა
:
"ნაქმარი
ნუ
თუ
მიგრძნან
,
Verse: 4
მარჯვეთ
2
სიტყვა
მოვიახლო
;
Verse: 5
მუნ
მივიდე
დაღალული
3
,
Verse: 6
კეტსა
ხელი
აღარ
ვახლო
4
,
Verse: 7
უსალამო
მშობელ-ძმათა
5
,
Verse: 8
არ
მორცხობით
მოვიმძახლო!
"
Strophe: 65
Verse: 1
თვის
მშობელთა
მიესალმა
1
Verse: 2
ქალი
თავ-მონაწონია
2
Verse: 3
მისვლისა
ჰკითხეს
მიზეზი
.
Verse: 4
მას
ადრე
3
მოუგონია
;
Verse: 5
მარჯვეთ
აღმოთქვა
4
ტყუილი
,
Verse: 6
არ
ვეჭობ
ცოდვა
5
ჰგონია
:
Verse: 7
თავსა
6
ლაშქარი
დაგვესხა
,
Verse: 8
წაგვართვეს
,
რაცა
გვჰქონია!
"
7
Page: (118)
Strophe: 66
Verse: 1
მათ
დია
გაიმართალეს
Verse: 2
ესე
ამბავი
თქმულია
;
Verse: 3
უთხრეს
,
თუ
:
"მარტო
რით
მორჩი
,
Verse: 4
ან
შეგრჩა
ბეჩავ
სულია
?"
Verse: 5
მან
ამოკვნესით
უამბო
:
Verse: 6
"მიკვირს
,
რად
მიდგას
სულია!
Verse: 7
მე
თქვენმა
მადლმა
დამიცვა
,
Verse: 8
ღვთისაგან
დაფარულია!
"
1
Strophe: 67
Verse: 1
ატირდეს
და
შაებრალდეს
1
Verse: 2
თვისი
2
შვილი
,
ტკბილად
ჰკოცნეს
3
;
Verse: 3
ხელ-განპყრობით
ღმერთსა
მადლი
Verse: 4
შესწირეს
და
გაიოცნეს
4
;
Verse: 5
გულს-მოდგინედ
უმასპინძლეს
,
Verse: 6
მჭვრეტელთ
5
ლხინი
გაიოცნეს
6
Verse: 7
გორთა
გორი
7
განფრიადდა
,
Verse: 8
ცხვარ-ძროხანი
დაუხოცნეს
4
.
Page: (119)
Strophe: 68
Verse: 1
სამშობლოთა
დასტურებით
Verse: 2
მათ
ეგონათ
მონარჩომი
:
Verse: 3
"მადლი
ღმერთსა
,
რათგან
ასე
Verse: 4
გარდაგვირჩა
ჩვენი
ტომი!
"
Verse: 5
განსვენებად
მიიწვიეს
,
Verse: 6
დაუცალეს
ერთი
გომი
.
Verse: 7
ნაომარმა
მიიძინა
,
Verse: 8
მკლავზედ
მიწვა
ვითა
ლომი
1
.
Section: X*
Strophe: 69
Verse: 1
ტერტერა
მოჰყავს
,
მოვიდა
1
;
Verse: 2
კაცი
მოდის
გულ-დაწყლული
2
;
Verse: 3
თქვა
:
"ცოცხალს
ვეღარ
3
მიუსწრებ
4
,
Verse: 4
გამიშვია
მძიმედ
5
წყლული
6
;
Verse: 5
თუ
მომკვდარა
7
,
მეცა
მოვკვდე
,
Verse: 6
ესე
არსო
პირი
სრული
8
;
Page: (120)
Verse: 7
თუ
მეღირსა
ნახვა
მისი
,
Verse: 8
მომეცემის
სი
სიხარული!
"
9
Strophe: 70
Verse: 1
შევიდეს
1
სახლში
კაცი
და
Verse: 2
ტერტერა
გაჩქარებული
.
Verse: 3
მიმოიხედეს
3
,
ვერ
ჰპოვეს
4
,
Verse: 4
ვერც
მკვდარი
,
ვერცა
რებული
5
.
Verse: 5
მაგარის
თოკით
ბებერი
6
Verse: 6
იხილეს
დაკიდებული
.
Verse: 7
ტერტერა
ფიქრსა
მიეცა
7
,
Verse: 8
შეიქნა
8
განკვირვებული
.
Strophe: 71
Verse: 1
მას
კაცსა
ჰკითხავს
1
ტერტერა
2
:
Verse: 2
"ეს
3
რა
ჰკიდია
ჭერასა
?"
Verse: 3
მას
კაცს
ჯავრისგან
4
კბილები
Verse: 4
შეეკრა
5
,
მიხვდა
ვერასა
;
Verse: 5
თავს
შემოიკრა
6
,
შეჰკივლა
7
:
Verse: 6
"ვაიმე
,
ჩემსა
წერასა!
8
Verse: 7
მაცდინა
9
თემის
შარამან
,
Verse: 8
ვერას
მივხვდიო
,
ვერასა!
"
10
Strophe: 72
Verse: 1
კვლავ
თავსა
დაჰგმობს
:
"უჭკუოვ
1
,
Verse: 2
რად
იქმენ
დია
2
სულელი
?
Page: (121)
Verse: 3
რად
არ
იცნობდი
ფოლორცსა
?
3
Verse: 4
ჩემზედ
შეჰყარა
სულ
ელი!
4
Verse: 5
შენ
,
ჩემო
თაო
ბედ-შაო
,
Verse: 6
აწ
სინანულსა
სულ
ელი!
Verse: 7
რად
ენდობოდი
,
ვის
ტანი
Verse: 8
ჰქონდა
ლერწამი
,
სულ
ლელი
?!"
5
Strophe: 73
Verse: 1
ჩამოხსნეს
იგი
ბებერი
Verse: 2
გამქრალი
,
სულ-დაღებული
;
Verse: 3
ტანთა
გახადეს
,
გასინჯეს
:
Verse: 4
იყო
სისხლითა
ღებული
.
Verse: 5
შვილი
თავ-პირსა
იცემდა
:
Verse: 6
"სად
ვეგდე
წყალ-წაღებული
?
Verse: 7
მე
მოჰვკალ
ჩემი
მშობელი
Verse: 8
და
ვიქმენ
პირ-დაღებული
"
1
.
Page: (122)
Strophe: 74
Verse: 1
იტყვის
და
იგლოვს
1
:
"დედაო
,
Verse: 2
რა
გიყავ
?
ვერა
გხედაო!
2
Verse: 3
შემქნია
გულსა
ბნედაო
,
Verse: 4
არავინ
მიჩანს
3
მწედაო!
Verse: 5
პირ-შავი
დაგტირ
ზედაო
4
,
Verse: 6
მარამ
5
ვერ
გაგიბედაო!
6
Verse: 7
აღმზარდე
7
კაის
ზნედაო
8
,
Verse: 8
აწ
მე
ამ
ჭკუით
მხედაო!
"
9
Strophe: 75
Verse: 1
ტერტერას
1
ეტყვის
:
"მაცთუნა
Verse: 2
მე
ქვეყნათ
მისმა
ქცევამან
:
Page: (123)
Verse: 3
ფოლორცთა
შინა
ძვრებოდა
,
Verse: 4
ღონე
მიმხადა
დევამან
;
Verse: 5
დასწყევლე
სულით
და
ხორცით
,
Verse: 6
ნუ
თუ
უწიოს
წყევამან!
"
Verse: 7
ტერტერა
ეტყვის
:
"იკმარე
.
Verse: 8
ადამ
აცდუნა
ევამან!
"
Strophe: 76
Verse: 1
კვლავ
ეტყვის
კაცსა
ტერტერა
:
Verse: 2
"მოეგე
გულის-ხმასაო!
Verse: 3
რაც
გითხრა
,
უქმათ
ნუ
შესცვლი
,
Verse: 4
ყური
მოუპყარ
თქმასაო!
Verse: 5
მე
შენთვის
გული
შემტკივა
,
Verse: 6
ვითა
შვილსა
და
ძმასაო!
"
Verse: 7
კაცი
დაჩუმდა
.
ტერტერამ
Verse: 8
ანდერძი
შეუტმასნაო
.
Strophe: 77
Verse: 1
შესუდრეს
იგი
ბებერი
;
Verse: 2
ნათრევსა
გვანდა
მელასა
.
Verse: 3
ტერტერა
ხელთა
იგდებდა
Verse: 4
ნაკრაულებსა
ძველასა
;
Verse: 5
გულშიგან
გაიღიღინა
:
Verse: 6
"მე
შაბათსა
ვჭამ
წელასა!
"
Page: (124)
Verse: 7
დამარხეს
ბერი
ბებერი
,
Verse: 8
გამოასალმეს
ყველასა
1
.
Strophe: 78
Verse: 1
კაცმან
გოდებით
,
Verse: 2
გლოვა-ბოდებით
Verse: 3
დედას
გასტირა
:
"მიხვალ
გარებსა!
Verse: 4
შვილის
მონებით
,
Verse: 5
უცხოს
გონებით
,
Verse: 6
ვეღარ
გიხილავ
:
განვლი
კარებსა!
Verse: 7
მობინდარებით
,
Verse: 8
სულის
მთქნარებით
,
Verse: 9
მე
აქ
მიტევებ
შეუწყნარებსა
?!
Verse: 10
ობოლ-მდარებით
,
Verse: 11
გულ-დამდნარებით
,
Verse: 12
სევდას
მიახლებ
სამსალ-მწარე[ბ]სა!
Strophe: 79
Verse: 1
"დედავ
,
რად
დახე
Verse: 2
ეგ
ტურფა
სახე
?
Verse: 3
მდუმარედ
გნახე
,
"ვა
"
შემოვსძახე!
Verse: 4
ცნობა-მიხდილი
Verse: 5
და
თავ-მოხდილი
,
Verse: 6
გტირ
,
ხარ
მიცვლილი
;
ეს
რა
მოვჩმახე!
Verse: 7
შენი
სამარე
Verse: 8
მეცა
დამარე
,
Verse: 9
ვითამ
არს
არე
, -
ეს
განვიზრახე
.
Verse: 10
ძუძუვ
და
უბე
,
Verse: 11
შვილს
გული
ულბე
,
Verse: 12
ნუ
დაიგუბე
,
თორემ
გამლახე!
Page: (125)
Strophe: 80
Verse: 1
"დედავ
,
მშვიდობით!
Verse: 2
და
ღვთის
მინდობით
Verse: 3
მე
გესალმები
, -
ეს
არის
ჰსწორე!
Verse: 4
იყავ
ცხონებით
,
Verse: 5
ვარდის
კონებით
,
Verse: 6
შვება-ლხენითა
,
კეთილ-მამდორე!
Verse: 7
რძალმა
გიმარცხა
,
Verse: 8
გზა
დაგიფარცხა
,
Verse: 9
შენ
გუნდთ
შეგრაცხა
;
ტკბილად
იცხოვრე!
Verse: 10
აწ
მას
ვიპოვნი
,
Verse: 11
აღარ
ვიყოვნი
,
Verse: 12
ვადნო
,
ვით
თოვლი
,
ეშმაკის
მორე!
"
Section: XI
Strophe: 81
Verse: 1
საჩქაროდ
წიგნი
მისწერა
Verse: 2
კაცმან
თავის
ცოლეურსა
:
Verse: 3
"წყრომითა
გწერ
,
არ
სიტკბოთი
Verse: 4
წიგნსა
სისხლში
მორეულსა
,
Verse: 5
ასრე
გხედავ
დღეის
წაღმა
,
Verse: 6
ვით
ჩინელს
კაცს
შორეულსა
,
Verse: 7
დაგხოც
ერთად
დედ-მამ-შვილთა
,
Verse: 8
ვით
ნადირსა
1
გარეულსა!
Strophe: 82
Verse: 1
"რაც
მე
მიყო
თქვენმა
ქალმა
,
Verse: 2
არ
უქნია
არა
რძალსა!
Verse: 3
ეშმაკობით
მომაკვდაობს
,
Verse: 4
გამოილევს
ღონე-ძალსა
;
Page: (126)
Verse: 5
ქმარს
ფლიდობით
გამიტყუებს
;
Verse: 6
ოდეს
გავალ
,
წაჰკლეტს
კარსა
;
Verse: 7
საცემარად
დედამთილზედ
Verse: 8
კეტს
აიღებს
,
ვით
მაჟარსა!
Strophe: 83
Verse: 1
"თუ
სიკვდილი
არ
გინდოდესთ
,
Verse: 2
გამოგზავნეთ!
ჰყო
რა
მძახმა!
Verse: 3
რად
მომიკლა
სატრფო
დედა
?
Verse: 4
რად
დაჰკიდა
ჭერში
ფრახმა
?
Verse: 5
რად
გაცოფდა
ურცხვი
,
უცბი
?
Verse: 6
რად
დაათრო
ლუდმა
,
რახმა
?
Verse: 7
ჯერ
დავიჭერ
,
ცხვირ-პირს
ვათლი
,
Verse: 8
მერმე
შ
..
.ეს
1
ხუთმა
ბახმა!
"
Strophe: 84
Verse: 1
როს
გაშალეს
წიგნი
მძახალთ
,
Verse: 2
მყის
შეექმნათ
ჭმუნვა-ურვა
.
Verse: 3
ნახა
მკვლელმა
დედამთილის
,
Verse: 4
იწყო
თრთოლვა
,
ოფლში
ცურვა
.
Verse: 5
ხმა
შესძახეს
:
"ეს
რა
გვესმა
?"
Verse: 6
ჰკიოდიან
:
"უი-რვა-რვა!
"
Verse: 7
ზაფრანის
ფერად
ქცეული
Verse: 8
ნახეთ
ქალის
პირის
მურვა!
Strophe: 85
Verse: 1
უთხრეს
დედ-მამამ
,
Verse: 2
რძალმა
ძმამ
და
დამ
:
Verse: 3
"ჩვენ
არ
დავიდებთ
შენის
ქმრის
სისხლსა!
Verse: 4
"ხელ-შეკრულს
მიგცემთ
,
Verse: 5
"დედას
ვაფიცებთ!
Verse: 6
"მოგკლავს
უცილოდ
როსკიპს
,
გაქნილსა!
Verse: 7
"დედამთილის
მკვლელს
,
Verse: 8
"ცეცხლს
მოგიგზნებს
მწველს
,
Verse: 9
"იქ
ღმერთი
წაგწყმედს
,
სატანად
ქმნილსა!
Page: (127)
Verse: 10
"კაპასო
,
მქი
ავ
,
Verse: 11
"ეშმაკის
ქისავ
,
Verse: 12
ჯოჯოხეთს
ჩასძვერ
ბნელს
აღმოქმნილსა!
"
Section: XII*
Strophe: 86
Verse: 1
თვალის
შეთებით
გაიჭრა
Verse: 2
კაცი
,
აღარ
არს
ჭკუაზედ
:
Verse: 3
"იმ
აფთრის
დღენი
დავლიო
,
Verse: 4
მოვაბა
ცხენის
ძუაზედ!
"
Verse: 5
ითხოვს
სიდედრი
შენდობას
,
Verse: 6
ვით
კაცის-მკვლელი
მოარზედ
.
Verse: 7
სიძე
არ
უსმენს
:
"მოვჰკლაო
,
Verse: 8
უწყალოდ
განვჰკვეთ
შუაზედ!
"
Strophe: 87
Verse: 1
სიდედრი
ცრემლით
,
ვედრებით
Verse: 2
სიძეს
ეხვევის
ყელზედა
:
Verse: 3
"თუ
დღე
მინდოდეს
უშენოდ
,
Verse: 4
მყის
დამიბნელდეს
მე
მზე
,
და!
Verse: 5
ვამართლო
ქალი
, -
არა
ჰხამს
:
Verse: 6
შეცოდება
აქვს
თქვენზედა
;
Verse: 7
მაგრამ
გეაჯი
,
არ
მოჰკლა
,
Verse: 8
არ
გარდმიჩეხო
კლდეზედა!
"
Strophe: 88
Verse: 1
მიუგო
სიძემ
სიდედრსა
:
Verse: 2
"მკლავს
,
მომერია
სევდაი!
Verse: 3
რა
მიყო
მტერმან
ღვთისამან
,
Verse: 4
რაზე
მომიკლა
დედაი
?
Verse: 5
როს
ვნახე
ჭერში
კიდული
,
Verse: 6
მჰსწრაფლ
დამემართა
ბნედაი
;
Verse: 7
ვერც
გავჰსძლებ
მეცა
,
თუ
ნაცვლად
Verse: 8
თავს
არ
დავარტყი
ხვედაი!
"
Page: (128)
Strophe: 89
Verse: 1
ეს
ჰსთქვა
,
საჩქაროდ
ხმალ-მოწვდით
Verse: 2
მივარდა
ცოლსა
,
ვით
ლომი
:
Verse: 3
"ნუ
ჰგონებ
,
ცოცხალს
აწ
შენს
თავს
Verse: 4
ამ
ქვეყნად
ჰქონდეს
სადგომი!
Verse: 5
დედამთილის
მკვლელს
სიმაგრედ
Verse: 6
მომიგონია
1
სად
გომი
?
Verse: 7
ერთს
ასეთს
დაგკრავ
,
სული
გხდეს
,
Verse: 8
მეორე
აღარ
განდომი!
"
Strophe: 90
Verse: 1
ამისი
მსმენი
1
პირს
იხოკს
Verse: 2
სულთქმა-ვახ-ვახით
რძალუა
:
Verse: 3
"სიკვდილის
სასმელს
მასმევენ
,
Verse: 4
აღარ
მაქვს
ღონე-ძალუა!
Verse: 5
კვლაცა
ვეცადო
,
საფერო
Verse: 6
სიტყვა
შევმზადო
მალუა!
Verse: 7
"ტკბილად
ვეუბნე
ყელ-გდებით
,
Verse: 8
დაულბო
გულ-კლდე-სალუა!
Strophe: 91
Verse: 1
ქალი
ჰსტირს
ნაზად
,
Verse: 2
ხმას
აწყობს
საზად
:
Verse: 3
"ვაი
თუ
ხმალი
მიჭიროს
გაზად!
Verse: 4
"ლომო
და
მზეო
,
Verse: 5
"გიწევ
მკლავზეო
;
Verse: 6
"აწ
მკლავ
წამზეო
,
მხდი
ერთ
ნაგაზად!
?
Verse: 7
"მზე
ხარ
მარდია
,
Verse: 8
"ჰქმენ
ნავარდია
,
Verse: 9
"ესა
ვარდია
1
იყნოსე
მაზად
.
Verse: 10
"შენთვი
ურვილსა
,
Verse: 11
"გნუკავ
ურვილსა
,
Verse: 12
"გულ-დაბურვილსა
,
გამხადო
რაზად!
"
Page: (129)
Strophe: 92
Verse: 1
მიუგო
ქმარმან
მედგრად
,
მგელურებ
:
Verse: 2
"ჰქოვლობ
და
კუდს
ჰსძრავ
ტურა-მელურებ!
Verse: 3
მართლად
თავსა
ჰსდებ
,
ჰსტირი
ბერულებ
,
Verse: 4
მაგრამ
შხამს
მასხამ
გულს
,
მჰკბენ
გველურებ!
Verse: 5
სიკვდილს
იგონებ
,
გამაველურებ
,
Verse: 6
გესლის
დამთხევი
თვალს
მიირულებ!
Verse: 7
დედამთილს
მოჰკლავ
,
სისხლში
იცურებ
,
Verse: 8
ხან
მუხლზედ
იცემ
,
ხან
გარდიბრუნებ!
"
Strophe: 93
Verse: 1
ქალი
დუმილით
,
Verse: 2
ეშყით
,
სურვილით
Verse: 3
ზის
ხელ-მოჭდობით
,
ცრემლს
აფრქვევს
ხშირად
:
Verse: 4
"დამატყდით
,
მთანო
,
Verse: 5
ხენო
და
კლდენო
,
Verse: 6
გულის
ხელმწიფე
მჰყავს
განაპირად!
Verse: 7
ნეტავი
იმ
დღეს
,
Verse: 8
რომ
გამიღიმდეს
,
Verse: 9
ბროლის
მკლავზედან
ვიხილო
ძილად!
Verse: 10
მონას
მოლარეს
,
Verse: 11
მისთან
მწოლარეს
,
Verse: 12
ლალის
ბაგითა
მკოცნიდეს
ტკბილად!
"
Section: XIII
Strophe: 94
Verse: 1
ბერები
დასად
,
Verse: 2
ტერტერა
ასად
,
Verse: 3
შესარიგებლად
მოვიდნენ
მალვით
.
Verse: 4
ეს
უთხრეს
სიძეს
:
Verse: 5
"წინ
ჰსჯული
გვიძეს
,
Verse: 6
უნდა
გაუწყოთ
,
ბრძენთ
ჰსთქვეს
უმალვით
.
Page: (130)
Verse: 7
ჰსჯულით
ვამტკიცებთ
,
Verse: 8
შენ
ღმერთს
გაფიცებთ
,
Verse: 9
შენს
ცოლს
შერიგდი
,
გმონებდეს
კრძალვით!
Verse: 10
სიდედრ-სიმამრით
,
Verse: 11
შვება-სიწყნარით
,
Verse: 12
ლოცვა-კურთხევით
წახვიდე
დავლით!
"
Strophe: 95
Verse: 1
მიუგო
კაცმან
:
"მოძღვარნო
Verse: 2
და
ჩემი
სულის
მამანო!
Verse: 3
მორჩილ-ვარ
თქვენის
ჰბრძანების
;
Verse: 4
დედის
სიკვდილმან
მე
მავნო
.
Verse: 5
იმისი
ცოდვა
იტვირთოს
Verse: 6
ამ
ჩემმა
ცოლმან
,
ამანო!
Verse: 7
რადგან
შუა
ხართ
,
არ
მოვჰკლავ
,
Verse: 8
ცოდვა
ზღოს
მისმან
თავმანო!
"
Strophe: 96
Verse: 1
შერიგდენ
მოძღვრით
ცოლ-ქმარნი
,
Verse: 2
დაწერეს
ფიცის
წიგნები
.
Verse: 3
ეს
უთხრეს
ქალსა
ქმრისა-თვის
:
Verse: 4
"აღარ
შემზადო
ლიქნები!
Verse: 5
დედამთილისა
საფლავზედ
Verse: 6
ზედ
დააფარე
ფიქლები
,
Verse: 7
იმისი
სული
იურვე
,
Verse: 8
სანამ
ცოცხალი
იქნები!
"
Strophe: 97
Verse: 1
მოლხენით
არის
ძალუა
,
Verse: 2
არ
შეიჩნია
არაო
.
Verse: 3
ქმარს
უთხრა
:
"ადრე
ვისწრაფოთ
,
Verse: 4
სახლს
ვეპატრონოთ
ჩქარაო
.
Verse: 5
არ
იცი
,
ჩემო
სიცოცხლევ
,
Page: (131)
Verse: 6
შინ
არავინ
გვყავს
,
არაო
?!
Verse: 7
დედამთილის
საქონელი
Verse: 8
ეგებ
სხვამ
მოიპარაო!
"
Strophe: 98
Verse: 1
წარვიდა
კაცი
თავის
სახლს
;
Verse: 2
ქალი
უკან
ჰსდევს
ურცხვადრე
;
Verse: 3
ქმარს
ჰკითხა
:
"ვეჭობ
,
დედამთილს
Verse: 4
დარჩა
კარგი
რამ
საჩადრე
;
Verse: 5
მის
მოსახსენად
მე
მქონდეს
,
Verse: 6
რადგან
არს
ჩემი
საკადრე
.
Verse: 7
მადლობა
გვიღირს
,
რომ
მოკვდა
,
Verse: 8
დავმარხეთ
,
მოვრჩით
მას
ადრე!
"
Section: XIV
დასასრული
Strophe: 99
Verse: 1
დასრულდა
ესე
ამბავი
1
Verse: 2
ტკბილად
სასმენი
რძლებისა
.
Verse: 3
დედამთილს
ჰყვანდეს
მორჩილი
Verse: 4
რძალი
ესეთი
ნებისა
:
Verse: 5
მას
ჰსცემდეს
,
სახლსა
აქცევდეს
,
Verse: 6
იყოს
გამყრელი
ძმებისა
;
Verse: 7
ქმარს
თავსა
ჰსჭრიდეს
სიურცხვით
,
Verse: 8
იყოს
შემკვრელი
გრძნებისა
2
.
Strophe: 100
Verse: 1
ამა
მოლექსეს
მარადის
Verse: 2
აქვს
სათხოვარი
ორია
, -
Page: (132)
Verse: 3
გეტყვით
:
თუ
სადმე
იხილოთ
Verse: 4
შემცდარი
,
გაუსწორია
,
Verse: 5
"ფუ
"-სა
ნუ
მეტყვით
,
შემინდეთ!
Verse: 6
სწრაფათ
ვსთქვი
ესე
,
სწორია!
Verse: 7
დასრულდა
ესე
ამბავი
,
Verse: 8
მართალი
,
არა
ჭორია
1
.
Page: (133)
This text is part of the
TITUS
edition of
Besiki, Txzulebani
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 10.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.