TITUS
Kautiliya Arthasastra: Part No. 119

Chapter: 10 

(mitra-hiraṇya-bʰūmi-karma-saṃdʰayaḥ, tatra bʰūmi-saṃdʰiḥ)


Sentence: 1 
    "tvaṃ cāhaṃ ca bʰūmiṃ labʰāvahe" iti bʰūmisaṃdʰiḥ //
   "tvaṃ ca+ ahaṃ ca bʰūmiṃ labʰāvahe" iti bʰūmi-saṃdʰiḥ //

Sentence: 2 
    tayor yaḥ pratyupastʰitārtʰaḥ sampannāṃ bʰūmim avāpnoti so ʼtisaṃdʰatte //
   tayor yaḥ pratyupastʰita-artʰaḥ sampannāṃ bʰūmim avāpnoti so+ atisaṃdʰatte //

Sentence: 3 
    tulye sampannālābʰe yo balavantam ākramya bʰūmim avāpnoti so ʼtisaṃdʰatte //
   tulye sampanna-alābʰe yo balavantam ākramya bʰūmim avāpnoti so+ atisaṃdʰatte //

Sentence: 4 
    bʰūmilābʰaṃ śatrukarśanaṃ pratāpaṃ ca hi prāpnoti //
   bʰūmi-lābʰaṃ śatru-karśanaṃ pratāpaṃ ca hi prāpnoti //

Sentence: 5 
    durbalādbʰūmilābʰe satyaṃ saukaryaṃ bʰavati //
   durbalād-bʰūmi-lābʰe satyaṃ saukaryaṃ bʰavati //

Sentence: 6 
    durbala eva ca bʰūmilābʰaḥ, tatsāmantaś ca mitram amitrabʰāvaṃ gaccʰati //
   durbala eva ca bʰūmi-lābʰaḥ, tat-sāmantaś ca mitram amitra-bʰāvaṃ gaccʰati //

Sentence: 7 
    tulye balīyastve yaḥ stʰitaśatrum utpāṭya bʰūmim avāpnoti so ʼtisaṃdʰatte //
   tulye balīyastve yaḥ stʰita-śatrum utpāṭya bʰūmim avāpnoti so+ atisaṃdʰatte //

Sentence: 8 
    durgāvāptir hi svabʰūmirakṣaṇam amitrāṭavīpratiṣedʰaṃ ca karoti //
   durga-avāptir hi sva-bʰūmi-rakṣaṇam amitra-aṭavī-pratiṣedʰaṃ ca karoti //

Sentence: 9 
    calāmitrādbʰūmilābʰe śakyasāmantato viśeṣaḥ //
   cala-amitrād-bʰūmi-lābʰe śakya-sāmantato viśeṣaḥ //

Sentence: 10 
    durbalasāmantā hi kṣiprāpyāyanayogakṣemā bʰavati //
   durbala-sāmantā hi kṣipra-āpyāyana-yoga-kṣemā bʰavati //

Sentence: 11 
    viparītā balavat sāmantā kośadaṇḍāvaccʰedanī ca bʰūmir bʰavati //
   viparītā balavat sāmantā kośa-daṇḍa-avaccʰedanī ca bʰūmir bʰavati //

Sentence: 12 
    sampannā nityāmitrā mandaguṇā vā bʰūmir anityāmitreti "sampannā nityāmitrā śreyasī bʰūmiḥ sampannā hi kośadaṇḍau sampādayati, tau cāmitrapratigʰātakau ity ācāryāḥ //
   sampannā nitya-amitrā manda-guṇā vā bʰūmir anitya-amitrā+ iti "sampannā nitya-amitrā śreyasī bʰūmiḥ sampannā hi kośa-daṇḍau sampādayati, tau ca+ amitra-pratigʰātakau ity ācāryāḥ //

Sentence: 13 
    neti kauṭilyaḥ //
   na+ iti kauṭilyaḥ //

Sentence: 14 
    nityāmitrālābʰe bʰūyān śatrulābʰo bʰavati //
   nitya-amitra-alābʰe bʰūyān śatru-lābʰo bʰavati //

Sentence: 15 
    nityaś ca śatrur upakr̥te cāpakr̥te ca śatrur eva bʰavati, anityas tu śatrur upakārād anapakārād vā śāmyati //
   nityaś ca śatrur upakr̥te ca+ apakr̥te ca śatrur eva bʰavati, anityas tu śatrur upakārād anapakārād vā śāmyati //

Sentence: 16 
    yasyā hi bʰūmer bahudurgāś coragaṇair mleccʰāṭavībʰir vā nityāvirahitāḥ pratyantāḥ sā nityāmitrā, viparyaye tv anityāmitrā //
   yasyā hi bʰūmer bahu-durgāś cora-gaṇair mleccʰa-aṭavībʰir vā nitya-avirahitāḥ pratyantāḥ sā nitya-amitrā, viparyaye tv anitya-amitrā //

Sentence: 17 
    alpā pratyāsannā mahatī vyavahitā vā bʰūmir iti alpā pratyāsannā śreyasī //
   alpā pratyāsannā mahatī vyavahitā vā bʰūmir iti alpā pratyāsannā śreyasī //

Sentence: 18 
    sukʰā hi prāptuṃ pālayitum abʰisārayituṃ ca bʰavati //
   sukʰā hi prāptuṃ pālayitum abʰisārayituṃ ca bʰavati //

Sentence: 19 
    viparītā vyavahitā //
   viparītā vyavahitā //

Sentence: 20 
    vyavahitayor api daṇḍadʰāraṇātmadʰāraṇā vā bʰūmir iti ātmadʰāraṇā śreyasī //
   vyavahitayor api daṇḍa-dʰāraṇā+ ātma-dʰāraṇā vā bʰūmir iti ātma-dʰāraṇā śreyasī //

Sentence: 21 
    sā hi svasamuttʰābʰyāṃ kośadaṇḍābʰyāṃ dʰāryate //
   sā hi sva-samuttʰābʰyāṃ kośa-daṇḍābʰyāṃ dʰāryate //

Sentence: 22 
    viparītā daṇḍadʰāraṇā daṇḍastʰānam //
   viparītā daṇḍa-dʰāraṇā daṇḍa-stʰānam //

Sentence: 23 
    bāliśāt prājñād vā bʰūmilābʰa iti bāliśādbʰūmilābʰaḥ śreyān //
   bāliśāt prājñād vā bʰūmi-lābʰa iti bāliśād-bʰūmi-lābʰaḥ śreyān //

Sentence: 24 
    suprāpyānupālyā hi bʰavati, apratyādeyā ca //
   suprāpyā+ anupālyā hi bʰavati, apratyādeyā ca //

Sentence: 25 
    viparītā prājñād anuraktā //
   viparītā prājñād anuraktā //

Sentence: 26 
    pīḍanīyoccʰedanīyayor uccʰedanīyād bʰūmilābʰaḥ śreyān //
   pīḍanīya-uccʰedanīyayor uccʰedanīyād bʰūmi-lābʰaḥ śreyān //

Sentence: 27 
    uccʰedanīyo hy anapāśrayo durbalāpāśrayo vābʰiyuktaḥ kośadaṇḍāv ādāyāpasartukāmaḥ prakr̥tibʰis tyajyate, na pīḍanīyo durgamitrapratiṣṭabdʰaḥ //
   uccʰedanīyo hy anapāśrayo durbala-apāśrayo vā+ abʰiyuktaḥ kośa-daṇḍāv ādāya+ apasartu-kāmaḥ prakr̥tibʰis tyajyate, na pīḍanīyo durga-mitra-pratiṣṭabdʰaḥ //

Sentence: 28 
    durgapratiṣṭabdʰayor api stʰalanadīdurgīyābʰyāṃ stʰaladurgīyād bʰūmilābʰaḥ śreyān //
   durga-pratiṣṭabdʰayor api stʰala-nadī-durgīyābʰyāṃ stʰala-durgīyād bʰūmi-lābʰaḥ śreyān //

Sentence: 29 
    stʰāleyaṃ hi surodʰāvamardāvaskandam anihśrāviśatru ca //
   stʰāleyaṃ hi surodʰa-avamarda-avaskandam anihśrāvi-śatru ca //

Sentence: 30 
    nadīdurgaṃ tu dviguṇakleśakaram, udakaṃ ca pātavyaṃ vr̥ttikaraṃ cāmitrasya //
   nadī-durgaṃ tu dvi-guṇa-kleśa-karam, udakaṃ ca pātavyaṃ vr̥tti-karaṃ ca+ amitrasya //

Sentence: 31 
    nadīparvatadurgīyābʰyāṃ nadīdurgīyād bbʰūmilābʰaḥ śreyān //
   nadī-parvata-durgīyābʰyāṃ nadī-durgīyād bbʰūmi-lābʰaḥ śreyān //

Sentence: 32 
    nadīdurgaṃ hi hastistambʰasaṃkramasetubandʰanaubʰiḥ sādʰyam anityagāmbʰīryam avasrāvy udakaṃ ca //
   nadī-durgaṃ hi hasti-stambʰa-saṃkrama-setu-bandʰa-naubʰiḥ sādʰyam anitya-gāmbʰīryam avasrāvy udakaṃ ca //

Sentence: 33 
    pārvataṃ tu svārakṣaṃ duruparodʰi kr̥ccʰrārohaṇam, bʰagne caikasmin na sarvavadʰaḥ, śilāvr̥kṣapramokṣaś ca mahāpakāriṇām //
   pārvataṃ tu sv-ārakṣaṃ duruparodʰi kr̥ccʰra-ārohaṇam, bʰagne ca+ ekasmin na sarva-vadʰaḥ, śilā-vr̥kṣa-pramokṣaś ca mahā-apakāriṇām //

Sentence: 34 
    nimnastʰalayodʰibʰyo nimnayodʰibʰyo bʰūmilābʰaḥ śreyān //
   nimna-stʰala-yodʰibʰyo nimna-yodʰibʰyo bʰūmi-lābʰaḥ śreyān //

Sentence: 35 
    nimnayodʰino hy uparuddʰadeśakālāḥ, stʰalayodʰinas tu sarvadeśakālayodʰinaḥ //
   nimna-yodʰino hy uparuddʰa-deśa-kālāḥ, stʰala-yodʰinas tu sarva-deśa-kāla-yodʰinaḥ //

Sentence: 36 
    kʰanakākāśayodʰibʰyaḥ kʰanakebʰyo bʰūmilābʰaḥ śreyān //
   kʰanaka-ākāśa-yodʰibʰyaḥ kʰanakebʰyo bʰūmi-lābʰaḥ śreyān //

Sentence: 37 
    kʰanakā hi kʰātena śastreṇa cobʰayatʰā yudʰyante, śastreṇaivākāśayodʰinaḥ //
   kʰanakā hi kʰātena śastreṇa ca+ ubʰayatʰā yudʰyante, śastreṇa+ eva+ ākāśa-yodʰinaḥ //


Sentence: 38ab 
    evaṃvidʰyebʰyaḥ pr̥tʰivīṃ labʰamāno ʼrtʰaśāstravit /
   evaṃ-vidʰyebʰyaḥ pr̥tʰivīṃ labʰamāno+ artʰa-śāstravit /

Sentence: 38cd 
    saṃhitebʰyaḥ parebʰyaś ca viśeṣam adʰigaccʰati //E
   saṃhitebʰyaḥ parebʰyaś ca viśeṣam adʰigaccʰati //E






Copyright TITUS Project Frankfurt a/M 1999-2000. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.