TITUS
Hitopadesa
Part No. 11
Previous part

Chapter: 11 
11


Sentence: 1    asti kāñcanapuranāmni nagare vīravikramo nāma rājā \
   asti kāñcana-pura-nāmni nagare vīra-vikramo+ nāma rājā \

Sentence: 2    tasya dʰarmādʰikaraṇāt kaś=cin nāpito vadʰya bʰūmiṃ nīyamānaḥ \
   tasya dʰarma-adʰikaraṇāt kaś=cin+ nāpito+ vadʰya - bʰūmiṃ+ nīyamānaḥ \

Sentence: 3    kandarpaketunāmnā parivrājakena sādʰudvitīyena nāyaṃ vadʰya ity uktvā vastrāñcale dʰr̥taḥ \
   kandarpa-ketu-nāmnā parivrājakena sādʰu-dvitīyena na_ayaṃ+ vadʰya+ ity+ uktvā vastra-añcale dʰr̥taḥ \

Sentence: 4    rājapuruṣā ūcuḥ\
   rāja-puruṣā+ ūcuḥ\

Sentence: 5    kim iti nāyaṃ vadʰyaḥ \
   kim iti na_ayaṃ+ vadʰyaḥ \

Sentence: 6    sa āha śrūyatām \
   sa+ āha śrūyatām \

Sentence: 7    svarṇalekʰām ahaṃ spr̥ṣṭvety ādi paṭʰati \
   svarṇa-lekʰām ahaṃ+ spr̥ṣṭvā_ity+ ādi paṭʰati \

Sentence: 8    ta āhuḥ \
   tae+ āhuḥ \

Sentence: 9    katʰam etat \
   katʰam etat \

Sentence: 10    pari vrājakaḥ katʰayati \
   pari vrājakaḥ katʰayati \

Sentence: 11    ahaṃ simhaladvīpanāmno dvīpasya bʰūpateḥ jīmūtaketoḥ putraḥ kandarpaketuḥ \
   ahaṃ+ simhala-dvīpa-nāmno+ dvīpasya bʰūpateḥ jīmūta-ketoḥ putraḥ kandarpa-ketuḥ \

Sentence: 12    atʰaikadā kelikānanāvastʰitena mayā potavaṇiṅmukʰāc śrutaṃ yad atra samudramadʰye caturdaśyām āvirbʰūtakalpatarutale maṇikiraṇāvalīkarburaparyaṅke stʰitā sarvālaṅkārabʰūṣitā lakṣmīr iva vīṇāṃ vādayantī kanyā kācid dr̥śyata iti \
   atʰa_ekadā keli-kānana-avastʰitena mayā pota-vaṇiṅ-mukʰāc+ +cʰrutaṃ+ yad+ atra samudra-madʰye caturdaśyām āvir-bʰūta-kalpa-taru-tale maṇi-kiraṇa-āvalī-karbura-paryaṅke stʰitā sarva-alaṅkāra-bʰūṣitā lakṣmīr+ iva vīṇāṃ+ vādayantī kanyā kācid+ dr̥śyata iti \

Sentence: 13    tato 'haṃ taṃ potavaṇijam ādāya potam āruhya tatra gataḥ \
   tato+ +ahaṃ+ taṃ+ pota-vaṇijam ādāya potam āruhya tatra gataḥ \

Sentence: 14    anantaraṃ tatra gatvārdʰamagnā sā mayāvalokitā \
   anantaraṃ+ tatra gatvā_ardʰa-magnā sā mayā+ +avalokitā \

Sentence: 15    tatas tallāvaṇyaguṇākr̥ṣṭena mayāpi tatpaścājjʰampaḥ kr̥taḥ \
   tatas+ tal-lāvaṇya-guṇa-ākr̥ṣṭena mayā_api tat-paścāj-jʰampaḥ kr̥taḥ \

Sentence: 16    tadananta raṃ kanakapattanaṃ prāpya suvarṇaprāsāde tatʰaiva paryaṅkāvastʰitā vidyādʰarībʰir upāsyamānā sā mayāvalokitā \
   tad-ananta raṃ+ kanaka-pattanaṃ+ prāpya suvarṇa-prāsāde tatʰā_eva paryaṅka-avastʰitā vidyā-dʰarībʰir+ upāsyamānā sā mayā_avalokitā \

Sentence: 17    tayāpy ahaṃ dūrād eva dr̥ṣṭvā sakʰīṃ prastʰāpya sādaraṃ sambʰāṣitaḥ \
   tayā_apy+ ahaṃ+ dūrād+ eva dr̥ṣṭvā sakʰīṃ+ prastʰāpya sa-ādaraṃ+ sambʰāṣitaḥ \

Sentence: 18    tatsakʰyā ca mayā pr̥ṣṭayākʰyātam \
   tat-sakʰyā ca mayā pr̥ṣṭayā_ākʰyātam \

Sentence: 19    eṣā kandarpakelināmno vidyādʰaracakravartinaḥ putrī ratnamañjarī nāma \
   eṣā kandarpa-keli-nāmno+ vidyā-dʰara-cakra-vartinaḥ putrī ratna-mañjarī nāma \

Sentence: 20    atʰa vr̥tte gāndʰarvavivāhe tayā saha ramamāṇas tatrāhaṃ tiṣṭʰāmi \
   atʰa vr̥tte gāndʰarva-vivāhe tayā saha ramamāṇas+ tatra_ahaṃ+ tiṣṭʰāmi \

Sentence: 21    tata ekadā rahasi tayoktam \
   tata+ ekadā rahasi tayā_uktam \

Sentence: 22    svāmin svec cʰayā sarvam idam upabʰoktavyam \
   svāmin sva-ic cʰayā sarvam idam upabʰoktavyam \

Sentence: 23    eṣā citragatā svarṇa lekʰā nāma vidyādʰarī na kadā=cit spraṣṭavyā \
   eṣā citra-gatā svarṇa - lekʰā nāma vidyā-dʰarī na kadā=cit spraṣṭavyā \

Sentence: 24    paścād upajātakautukena sā svarṇalekʰā mayā stane spr̥ṣṭā \
   paścād+ upajāta-kautukena sā svarṇa-lekʰā mayā stane spr̥ṣṭā \

Sentence: 25    tayā ca citragatayāpy ahaṃ tatʰā kr̥tvā caraṇapadmenāhato yatʰā saurāṣṭradeśe patitaḥ \
   tayā ca citra-gatayā_apy+ ahaṃ+ tatʰā kr̥tvā caraṇa-padmena_āhato+ yatʰā saurāṣṭra-deśe patitaḥ \

Sentence: 26    ato duḥkʰārto 'haṃ pravrajitaḥ pr̥tʰivīṃ bʰrāmyan imāṃ nagarīm anuprāptaḥ \
   ato+ duḥkʰa-ārto+ +ahaṃ+ pravrajitaḥ pr̥tʰivīṃ+ bʰrāmyan imāṃ+ nagarīm anuprāptaḥ \

Sentence: 27    atra cātikrāntadivase gopagr̥he suptaḥ san apaśyam \
   atra ca_atikrānta-divase gopa-gr̥he suptaḥ san apaśyam \

Sentence: 28    pradoṣasamaye suhr̥dāpāna kād āgataḥ sa gopaḥ svavadʰūṃ dūtyā saha mantrayantīm apaśyat \
   pradoṣa-samaye suhr̥d-āpāna kād+ āgataḥ sa+ gopaḥ sva-vadʰūṃ+ dūtyā saha mantrayantīm apaśyat \

Sentence: 29    tatas tāṃ gopīṃ tāḍayitvā stambʰe baddʰvā suptaḥ \
   tatas+ tāṃ+ gopīṃ+ tāḍayitvā stambʰe baddʰvā suptaḥ \

Sentence: 30    tato 'rdʰarātre 'sāv etasya nāpita sya vadʰūr dūtī punas tāṃ gopīm uvāca \
   tato+ +ardʰa-rātre+ +asāv+ etasya nāpita sya vadʰūr+ dūtī punas+ tāṃ+ gopīm uvāca \

Sentence: 31    tava viyogānaladagdʰo 'sau mumūrṣur vartate mahānubʰā vaḥ \
   tava viyoga-anala-dagdʰo+ +asau mumūrṣur+ vartate mahā-anubʰā vaḥ \

Sentence: 32    tad aham atrātmānaṃ baddʰvā tiṣṭʰāmi \
   tad+ aham atra_ātmānaṃ+ baddʰvā tiṣṭʰāmi \

Sentence: 33    tvaṃ tatra gatvā sambʰāvya satvaram āgaccʰa \
   tvaṃ+ tatra gatvā sambʰāvya sa-tvaram āgaccʰa \

Sentence: 34    tatʰānuṣṭʰite sa gopaḥ prabuddʰo 'vadat \
   tatʰā_anuṣṭʰite sa+ gopaḥ prabuddʰo+ +avadat \

Sentence: 35    idānīṃ jārān tikaṃ katʰaṃ na yāsi \
   idānīṃ+ jāra-an tikaṃ+ katʰaṃ+ na yāsi \

Sentence: 36    tato yadāsau na kiñcid brūte tadā darpān mama vacasy uttaramātram api na dadāsi \
   tato+ yadā_asau na kiñcid+ brūte tadā darpān+ mama vacasy+ uttara-mātram api na dadāsi \

Sentence: 37    ity uktvā prakupya tena gopena nāsikā cʰinnā \
   ity+ uktvā prakupya tena gopena nāsikā cʰinnā \

Sentence: 38    atʰāgatā sā gopī dūtīm apr̥ccʰat \
   atʰa_āgatā sā gopī dūtīm apr̥ccʰat \

Sentence: 39    kā vārttā \
   kā vārttā \

Sentence: 40    dūtyoktam \
   dūtyā_uktam \

Sentence: 41    mukʰam eva vārttāṃ katʰayati \
   mukʰam eva vārttāṃ+ katʰayati \

Sentence: 42    anantaraṃ sā gopī tatʰā baddʰvātmānaṃ stʰitā \
   anantaraṃ+ sā gopī tatʰā baddʰvā_ātmānaṃ+ stʰitā \

Sentence: 43    iyaṃ ca dūtī tāṃ cʰinnanāsikāṃ gr̥hītvā nijagr̥haṃ praviśya stʰitā \
   iyaṃ+ ca dūtī tāṃ+ cʰinna-nāsikāṃ+ gr̥hītvā nija-gr̥haṃ+ praviśya stʰitā \

Sentence: 44    tataḥ prātar anena nāpitena kṣurabʰāṇḍaṃ yācitā satīyaṃ kṣuram ekaṃ prādāt \
   tataḥ prātar+ anena nāpitena kṣura-bʰāṇḍaṃ+ yācitā satī_iyaṃ+ kṣuram ekaṃ+ prādāt \

Sentence: 45    paścād ayaṃ nāpitaḥ kupitaḥ kṣuraṃ dūrād eva gr̥he nikṣipta vān \
   paścād+ ayaṃ+ nāpitaḥ kupitaḥ kṣuraṃ+ dūrād+ eva gr̥he nikṣipta vān \

Sentence: 46    atʰa kr̥tārtanādeyaṃ vināparādʰaṃ mamānena nāsikā cʰinnety uktvā dʰarmādʰikāriṇam āgatavatī \
   atʰa kr̥ta-ārta-nādā_iyaṃ+ vinā_aparādʰaṃ+ mama_anena nāsikā cʰinnā_ity+ uktvā dʰarma-adʰikāriṇam āgatavatī \

Sentence: 47    sā ca gopī tena gopena pr̥ṣṭovāca \
   sā ca gopī tena gopena pr̥ṣṭā_uvāca \

Sentence: 48    are pāpa ko māṃ mahāsatīṃ virūpayituṃ samartʰaḥ \
   are pāpa ko māṃ+ mahā-satīṃ+ virūpayituṃ+ samartʰaḥ \

Sentence: 49    kim anyat \
   kim anyat \

Sentence: 50    mama vyavahāram aṣṭau lokapālā eva jānanti \
   mama vyavahāram aṣṭau loka-pālā+ eva jānanti \

Sentence: 51    yataḥ \
   yataḥ \


Strophe: 200 
Verse: a    ādityacandrāv anilānalau ca
   āditya-candrāv+ anila-analau ca

Verse: b    dyaur bʰūmir āpo hr̥dayaṃ yamaś ca \
   dyaur+ bʰūmir+ āpo+ hr̥dayaṃ+ yamaś+ ca \

Verse: c    ahaś ca rātriś ca ubʰe ca sandʰye
   ahaś+ ca rātriś+ ca ubʰe ca sandʰye

Verse: d    dʰarmaś ca jānāti narasya vr̥ttam \\ 200 \\
   dʰarmaś+ ca jānāti narasya vr̥ttam \\ 200 \\
Strophe:   Verse:  


Sentence: 52    paśya mama mukʰam \
   paśya mama mukʰam \

Sentence: 53    tato yāvad asau gopaḥ pradīpam ādāya paśyati tāvad akṣatamukʰam avalokya taccaraṇa yoḥ patitaḥ \
   tato+ yāvad+ asau gopaḥ pradīpam ādāya paśyati tāvad+ akṣata-mukʰam avalokya tac-caraṇa yoḥ patitaḥ \

Sentence: 54    yaḥ cāyam āste sādʰur etad vr̥ttā ntam api śr̥ṇuta \
   yaḥ ca_ayam āste sādʰur+ etad+ vr̥ttā ntam api śr̥ṇuta \

Sentence: 55    ayaṃ svagr̥hān niḥsr̥tya dvā daśavarṣair malayopakaṇṭʰād imāṃ nagarīm āgataḥ \
   ayaṃ+ sva-gr̥hān+ niḥsr̥tya dvā daśa-varṣair+ malaya-upakaṇṭʰād+ imāṃ+ nagarīm āgataḥ \

Sentence: 56    atra ca veśyāgr̥he suptaḥ \
   atra ca veśyā-gr̥he suptaḥ \

Sentence: 57    tataḥ kuṭṭanyā gr̥hadvāristʰāpitakāṣṭʰagʰaṭitavetālasya mūrdʰni ratnam ekam utkr̥ṣṭam āste \
   tataḥ kuṭṭanyā gr̥ha-dvāri-stʰāpita-kāṣṭʰa-gʰaṭita-vetālasya mūrdʰni ratnam ekam utkr̥ṣṭam āste \

Sentence: 58    tad dr̥ṣṭvārtʰalubdʰenānena sādʰunā rātrāv uttʰāya kiyanmūlyaṃ ratnam idam āścaryam avalokayituṃ tasmin ratne hasto dattaḥ \
   tad+ dr̥ṣṭvā_artʰa-lubdʰena_anena sādʰunā rātrāv+ uttʰāya kiyan-mūlyaṃ+ ratnam idam āścaryam avalokayituṃ+ tasmin ratne hasto+ dattaḥ \

Sentence: 59    yatnenākr̥ṣṭaṃ ca tadratnam {!} \
   yatnena_ākr̥ṣṭaṃ+ ca tad-ratnam {!} \

Sentence: 60    tadaiva tena vetālena sūtrasañcāritabāhubʰyāṃ pīḍitaḥ san ārtanādaṃ cakāra \
   tadā_eva tena vetālena sūtra-sañcārita-bāhubʰyāṃ+ pīḍitaḥ san ārta-nādaṃ+ cakāra \

Sentence: 61    paścād uttʰāya kuṭṭanyoktam \
   paścād+ uttʰāya kuṭṭanyā_uktam \

Sentence: 62    putra malayopakaṇṭʰād āgato 'si \
   putra malaya-upakaṇṭʰād+ āgato+ +asi \

Sentence: 63    tat sarvaratnāni prayaccʰa \
   tat sarva-ratnāni prayaccʰa \

Sentence: 64    no ced anena na tyaktavyo 'si \
   no ced+ anena na tyaktavyo+ +asi \

Sentence: 65    ittʰam evāyaṃ ceṭakaḥ \
   ittʰam eva_ayaṃ+ ceṭakaḥ \

Sentence: 66    tato 'nena sarvaratnāni samarpitāni \
   tato+ +anena sarva-ratnāni samarpitāni \

Sentence: 67    adʰunā cāyam api hr̥tasarvasvo 'smāsu militaḥ \
   adʰunā ca_ayam api hr̥ta-sarvasvo+ +asmāsu militaḥ \

Sentence: 68    etat sarvaṃ śrutvā rājapuruṣair nyāyaḥ pravartitaḥ \
   etat sarvaṃ+ śrutvā rāja-puruṣair+ nyāyaḥ pravartitaḥ \

Sentence: 69    nāpitavadʰūr muṇḍitā \
   nāpita-vadʰūr+ muṇḍitā \

Sentence: 70    gopī niḥsāritā \
   gopī niḥsāritā \

Sentence: 71    kuṭṭanī ca daṇḍitā \
   kuṭṭanī ca daṇḍitā \

Sentence: 72    sādʰor dʰanāni pradattāni \
   sādʰor+ dʰanāni pradattāni \

Sentence: 73    ato 'haṃ bravīmi svarṇalekʰām ahaṃ spr̥ṣṭvety ādi \
   ato+ +ahaṃ+ bravīmi svarṇa-lekʰām ahaṃ+ spr̥ṣṭvā_ity+ ādi \

Sentence: 74    ataḥ svayaṃkr̥to 'yaṃ doṣaḥ \
   ataḥ svayaṃ-kr̥to+ +ayaṃ+ doṣaḥ \

Sentence: 75    atra vilapanam api noci tam \
   atra vilapanam api na_uci tam \

Sentence: 76    kṣaṇaṃ vimr̥ṣya \
   kṣaṇaṃ+ vimr̥ṣya \

Sentence: 77    mitra sahasva yatʰā sauhr̥dyam anayoḥ kāritaṃ tatʰā mitrabʰedo 'pi mayā kāryaḥ \
   mitra sahasva yatʰā sauhr̥dyam anayoḥ kāritaṃ+ tatʰā mitra-bʰedo+ +api mayā kāryaḥ \



Next part


This text is part of the TITUS edition of Hitopadesa.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.4.2012. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.