TITUS
Pancatantra
Part No. 24
Chapter: 3
Kathā
3
Sentence: 1
asti
kasmiṃścid
vanoddeśe
pulindaḥ
\
asti
kasmiṃś-cid+
vana-uddeśe
pulindaḥ
\
Sentence: 2
sa
ca
pāparddʰiṃ
kartuṃ
prastʰitaḥ
\
sa
ca
pāpa-rddʰiṃ+
kartuṃ+
prastʰitaḥ
\
Sentence: 3
atʰa
tena
prasarpatā
mahān
añjanaparvataśikʰarākāraḥ
kroḍaḥ
samāsāditaḥ
\
atʰa
tena
prasarpatā
mahān
añjana-parvata-śikʰara-ākāraḥ
kroḍaḥ
samāsāditaḥ
\
Sentence: 4
taṃ
dr̥ṣṭvā
karṇāntākr̥ṣṭaniśitasāyakena
samāhataḥ
\
taṃ+
dr̥ṣṭvā
karṇa-anta-ākr̥ṣṭa-niśita-sāyakena
samāhataḥ
\
Sentence: 5
tenāpi
kopāviṣṭena
cetasā
bālendudyutinā
daṃṣṭrāgreṇa
pāṭitodaraḥ
pulindo
gatāsur
bʰūtale
'patat
\
tena
_api
kopa-āviṣṭena
cetasā
bāla-indu-dyutinā
daṃṣṭra-agreṇa
pāṭita-udaraḥ
pulindo+
gata-asur+
bʰū-tale
_apatat
\
Sentence: 6
atʰa
lubdʰakaṃ
vyāpādya
sūkaro
'pi
śaraprahāravedanayā
pañcatvaṃ
gataḥ
\
atʰa
lubdʰakaṃ+
vyāpādya
sūkaro+
+api
śara-prahāra-vedanayā
pañcatvaṃ+
gataḥ
\
Sentence: 7
etasminn
antare
kaścid
āsannamr̥tyuḥ
śr̥gāla
itas
tataḥ
paribʰramaṃs
taṃ
pradeśam
ājagāma
\
etasminn
antare
kaś-cid+
āsanna-mr̥tyuḥ
śr̥gāla+
itas+
tataḥ
paribʰramaṃs+
taṃ+
pradeśam
ājagāma
\
Sentence: 8
yāvad
varāhapulindau
dvāv
api
paśyati
tāvat
prahr̥ṣṭo
vyacintayat
\
yāvad+
varāha-pulindau
dvāv+
api
paśyati
tāvat
prahr̥ṣṭo+
vyacintayat
\
Sentence: 9
bʰoḥ
sānukūlo
me
vidʰiḥ
\
bʰoḥ
sa-anukūlo+
me
vidʰiḥ
\
Sentence: 10
tenaitad
apy
acintitaṃ
bʰojanam
upastʰitaṃ
\
tena
_etad+
apy+
a-cintitaṃ+
bʰojanam
upastʰitaṃ+
\
Sentence: 11
atʰa
vā
sādʰv
idam
ucyate
\
atʰa
vā
sādʰv+
idam
ucyate
\
Strophe: 73
Verse: a
akr̥te
'py
udyame
puṃsām
anyajanmakr̥taṃ
pʰalaṃ
\
a-kr̥te
_apy+
udyame
puṃsām
anya-janma-kr̥taṃ+
pʰalaṃ+
\
Verse: b
śubʰāśubʰaṃ
samabʰyeti
vidʰinā
saṃniyojitaṃ
\\73\\
śubʰa-a-śubʰaṃ+
samabʰyeti
vidʰinā
saṃniyojitaṃ+
\\73\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 12
tatʰā
ca
\
tatʰā
ca
\
Strophe: 74
Verse: a
yasmin
deśe
ca
kāle
ca
vayasā
yādr̥śena
ca
\
yasmin
deśe
ca
kāle
ca
vayasā
yādr̥śena
ca
\
Verse: b
kr̥taṃ
śubʰāśubʰaṃ
karma
tat
tatʰā
tena
bʰujyate
\\74\\
kr̥taṃ+
śubʰa-a-śubʰaṃ+
karma
tat
tatʰā
tena
bʰujyate
\\74\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 13
tad
ahaṃ
tatʰā
bʰakṣayāmi
yatʰā
bahūny
ahāni
me
prāṇayātrā
bʰavati
\
tad+
ahaṃ+
tatʰā
bʰakṣayāmi
yatʰā
bahūny+
ahāni
me
prāṇa-yātrā
bʰavati
\
Sentence: 14
tat
tāvad
evaṃ
snāyupāśaṃ
dʰanuṣkoṭigataṃ
bʰakṣayāmi
\
tat
tāvad+
evaṃ+
snāyu-pāśaṃ+
dʰanuṣ-koṭi-gataṃ+
bʰakṣayāmi
\
Sentence: 15
uktaṃ
ca
\
uktaṃ+
ca
\
Strophe: 75
Verse: a
śanaiḥ
śanaiś
ca
bʰoktavyaṃ
svayaṃ
vittam
upārjitaṃ
\
śanaiḥ
śanaiś+
ca
bʰoktavyaṃ+
svayaṃ+
vittam
upārjitaṃ+
\
Verse: b
rasāyanam
iva
prājñair
helayā
na
kadācana
\\75\\
rasāyanam
iva
prājñair+
helayā
na
kadā-cana
\\75\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 16
evaṃ
manasā
niścitya
cāpacaṭitakoṭiṃ
mukʰe
prakṣipya
snāyuṃ
bʰakṣituṃ
pravr̥ttaḥ
\
evaṃ+
manasā
niścitya
cāpa-caṭita-koṭiṃ+
mukʰe
prakṣipya
snāyuṃ+
bʰakṣituṃ+
pravr̥ttaḥ
\
Sentence: 17
tataś
ca
kartite
pāśe
tāludeśaṃ
vidārya
cāpakoṭir
mastakamadʰyena
niṣkrāntā
\
tataś+
ca
kartite
pāśe
tālu-deśaṃ+
vidārya
cāpa-koṭir+
mastaka-madʰyena
niṣkrāntā
\
Sentence: 18
so
'pi
mr̥taḥ
\
so+
+api
mr̥taḥ
\
Sentence: 19
ato
'haṃ
bravīmi
\
ato+
+ahaṃ+
bravīmi
\
Strophe: 76
Verse: a
atitr̥ṣṇā
na
kartavyā
tr̥ṣṇāṃ
naiva
parityajet
\
atitr̥ṣṇā
na
kartavyā
tr̥ṣṇāṃ+
na
_eva
parityajet
\
Verse: b
atitr̥ṣṇābʰibʰūtasya
cūḍā
bʰavati
mastake
\\76\\
atitr̥ṣṇā-abʰibʰūtasya
cūḍā
bʰavati
mastake
\\76\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 20
atʰaivaṃ
sā
tena
prabodʰitā
brāhmaṇy
āha
\
atʰa
_evaṃ+
sā
tena
prabodʰitā
brāhmaṇy=
+
āha
\
Sentence: 21
yady
evaṃ
tad
asti
me
gr̥he
stokatilarāśiḥ
\
yady+
evaṃ+
tad+
asti
me
gr̥he
stoka-tila-rāśiḥ
\
Sentence: 22
tatas
tilāṃl
luñcitvā
tilacūrṇena
brāhmaṇaṃ
bʰojayiṣyāmīti
\
tatas+
tilāṃl+
luñcitvā
tila-cūrṇena
brāhmaṇaṃ+
bʰojayiṣyāmi
_iti
\
Sentence: 23
tatas
tad
vacanaṃ
śrutvā
brāhmaṇo
grāmaṃ
gataḥ
\
tatas+
tad+
vacanaṃ+
śrutvā
brāhmaṇo+
grāmaṃ+
gataḥ
\
Sentence: 24
sāpi
tilānuṣṇodakena
saṃmardya
kuṭitvā
sūryātape
dattavatī
\
sā
_api
tila-an-uṣṇa-udakena
saṃmardya
kuṭitvā
sūrya-ātape
dattavatī
\
Sentence: 25
atrāntare
tasyā
gr̥hakarmavyagrāyās
tilānāṃ
madʰye
kaścit
sārameyo
mūtrotsargaṃ
cakāra
\
atra-antare
tasyā+
gr̥ha-karma-vyagrāyās+
tilānāṃ+
madʰye
kaś-cit
sārameyo+
mūtra-utsargaṃ+
cakāra
\
Sentence: 26
taṃ
dr̥ṣṭvā
sā
cintitavatī
\
taṃ+
dr̥ṣṭvā
sā
cintitavatī
\
Sentence: 27
aho
naipuṇyaṃ
paśya
parāṅmukʰībʰūtasya
vidʰer
yad
ete
tilā
abʰojyāḥ
kr̥tāḥ
\
aho
naipuṇyaṃ+
paśya
parāṅ-mukʰī-bʰūtasya
vidʰer+
yad+
ete
tilā+
a-bʰojyāḥ
kr̥tāḥ
\
Sentence: 28
tad
aham
etān
samādāya
kasyacid
gr̥haṃ
gatvā
luñcitair
aluñcitān
ānayāmi
\
tad+
aham
etān
samādāya
kasya-cid+
gr̥haṃ+
gatvā
luñcitair+
a-luñcitān
ānayāmi
\
Sentence: 29
sarvo
'pi
jano
'nena
vidʰinā
pradāsyatīti
\
sarvo+
+api
jano+
+anena
vidʰinā
pradāsyati
_iti
\
Sentence: 30
atʰa
yasmin
gr̥he
'haṃ
bʰikṣārtʰaṃ
praviṣṭas
tatra
gr̥he
sāpi
tilān
ādāya
praviṣṭā
vikrayaṃ
kartuṃ
\
atʰa
yasmin
gr̥he
_ahaṃ+
bʰikṣā-artʰaṃ+
praviṣṭas+
tatra
gr̥he
sā
_api
tilān
ādāya
praviṣṭā
vikrayaṃ+
kartuṃ+
\
Sentence: 31
āha
ca
\
āha
ca
\
Sentence: 32
gr̥hṇātu
kaścid
aluñcitair
luñcitāṃs
tilān
\
gr̥hṇātu
kaś-cid+
a-luñcitair+
luñcitāṃs+
tilān
\
Sentence: 33
atʰa
tadgr̥hagr̥hiṇī
gr̥haṃ
praviṣṭā
yāvad
aluñcitair
luñcitān
gr̥hṇāti
tāvad
asyāḥ
putreṇa
kāmandakiśāstraṃ
dr̥ṣṭvā
vyāhr̥taṃ
\
atʰa
tad-gr̥ha-gr̥hiṇī
gr̥haṃ+
praviṣṭā
yāvad+
a-luñcitair+
luñcitān
gr̥hṇāti
tāvad+
asyāḥ
putreṇa
kāmandaki-śāstraṃ+
dr̥ṣṭvā
vyāhr̥taṃ+
\
Sentence: 34
mātaḥ
agrāhyāḥ
kʰalv
ime
tilāḥ
\
mātaḥ
a-grāhyāḥ
kʰalv+
ime
tilāḥ
\
Sentence: 35
nāsyā
aluñcitair
luñcitā
grāhyāḥ
\
na
_asyā+
aluñcitair+
luñcitā+
grāhyāḥ
\
Sentence: 36
kāraṇaṃ
kiṃcid
bʰaviṣyati
\
kāraṇaṃ+
kiṃ-cid+
bʰaviṣyati
\
Sentence: 37
tenaiṣāluñcitair
luñcitān
prayaccʰati
\
tena
_eṣa
_a-luñcitair+
luñcitān
prayaccʰati
\
Sentence: 38
tac
cʰrutvā
tayā
parityaktās
te
tilāḥ
\
tac+
+cʰrutvā
tayā
parityaktās+
te
tilāḥ
\
Sentence: 39
ato
'haṃ
bravīmi
\
ato+
+ahaṃ+
bravīmi
\
Strophe: 78
Verse: a
nākasmāc
cʰāṇḍilīmātā
vikrīṇāti
tilais
tilān
\
na
_akasmāc+
+cʰāṇḍilī-mātā
vikrīṇāti
tilais+
tilān
\
Verse: b
luñcitān
itarair
yena
kāryam
atra
bʰaviṣyati
\\78\\
luñcitān
itarair+
yena
kāryam
atra
bʰaviṣyati
\\78\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 40
etad
uktvā
sa
bʰūyo
'pi
prāha
\
etad+
uktvā
sa
bʰūyo+
+api
prāha
\
Sentence: 41
atʰa
jñāyate
tasya
kramaṇamārgaḥ
\
atʰa
jñāyate
tasya
kramaṇa-mārgaḥ
\
Sentence: 42
tāmracūḍa
āha
\
tāmracūḍa+
āha
\
Sentence: 43
bʰagavan
jñāyate
yata
ekākī
na
samāgaccʰati
\
bʰagavan
jñāyate
yata+
ekākī
na
samāgaccʰati
\
Sentence: 44
kiṃtv
asaṃkʰyayūtʰaparivr̥taḥ
paśyato
me
paribʰramann
itas
tataḥ
sarvajanena
sahāgaccʰati
yāti
ca
\
kiṃ-tv+
a-saṃkʰya-yūtʰa-parivr̥taḥ
paśyato+
me
paribʰramann+
itas+
tataḥ
sarva-janena
saha
_āgaccʰati
yāti
ca
\
Sentence: 45
abʰyāgata
āha
\
abʰyāgata+
āha
\
Sentence: 46
asti
kiṃcit
kʰanitrakaṃ
\
asti
kiṃ-cit
kʰanitrakaṃ+
\
Sentence: 47
sa
āha
\
sa+
āha
\
Sentence: 48
bāḍʰam
asti
\
bāḍʰam
asti
\
Sentence: 49
eṣā
sarvalohamayī
svahastikā
\
eṣā
sarva-loha-mayī
sva-hastikā
\
Sentence: 50
abʰyāgata
āha
\
abʰyāgata+
āha
\
Sentence: 51
tarhi
pratyūṣe
tvayā
mayaā
saha
boddʰavyaṃ
yena
dvāv
api
janacaraṇāmalināyāṃ
bʰūmau
tatpadānusāreṇa
gaccʰāvaḥ
\
tarhi
pratyūṣe
tvayā
mayaā
saha
boddʰavyaṃ+
yena
dvāv+
api
jana-caraṇa-a-malināyāṃ+
bʰūmau
tat-pada-anusāreṇa
gaccʰāvaḥ
\
Sentence: 52
mayāpi
tadvacanam
ākarṇya
cintitaṃ
\
mayā
_api
tad-vacanam
ākarṇya
cintitaṃ+
\
Sentence: 53
aho
vinaṣṭo
'smi
yato
'sya
sābʰiprāyavacāṃsi
śrūyante
\
aho
vinaṣṭo+
+asmi
yato+
+asya
sa-abʰiprāya-vacāṃsi
śrūyante
\
Sentence: 54
nūnaṃ
yatʰānidʰānaṃ
jñātaṃ
tatʰā
durgam
apy
asmākaṃ
jñāsyati
\
nūnaṃ+
yatʰā-nidʰānaṃ+
jñātaṃ+
tatʰā
dur-gam
apy+
asmākaṃ+
jñāsyati
\
Sentence: 55
etad
abʰiprāyād
eva
jñāyate
\
etad+
abʰiprāyād+
eva
jñāyate
\
Sentence: 56
uktaṃ
ca
\
uktaṃ+
ca
\
Strophe: 79
Verse: a
sakr̥d
api
dr̥ṣṭvā
puruṣaṃ
vibudʰā
jānanti
sāratāṃ
tasya
\
sakr̥d+
api
dr̥ṣṭvā
puruṣaṃ+
vibudʰā+
jānanti
sāratāṃ+
tasya
\
Verse: b
hastatulayāpi
nipuṇāḥ
palapramāṇaṃ
vijānanti
\\79\\
hasta-tulayā
_api
nipuṇāḥ
pala-pramāṇaṃ+
vijānanti
\\79\\
Strophe: 80
Verse: a
vāñcʰeva
sūcayati
pūrvataraṃ
bʰaviṣyaṃ
puṃsāṃ
yad
anyat
anujaṃ
tv
aśubʰaṃ
śubʰaṃ
vā
\
vāñcʰā
_iva
sūcayati
pūrvataraṃ+
bʰaviṣyaṃ+
puṃsāṃ+
yad+
anyat+
anu-jaṃ+
tv+
a-śubʰaṃ+
śubʰaṃ+
vā
\
Verse: b
vijñāyate
śiśur
ajātakalāpacihnaḥ
pratyudgatair
apasaran
sarasaḥ
kalāpī
\\80\\
vijñāyate
śiśur+
a-jāta-kalā-āpacihnaḥ
pratyudgatair+
apasaran
sarasaḥ
kalā-āpī
\\80\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 57
tato
'haṃ
bʰayatrastamanāḥ
saparivāro
durgamārgaṃ
parityajyānyamārgeṇa
gantuṃ
pravr̥ttaḥ
\
tato+
+ahaṃ+
bʰaya-trasta-manāḥ
sa-parivāro+
dur-ga-mārgaṃ+
parityajya
_anya-mārgeṇa
gantuṃ+
pravr̥ttaḥ
\
Sentence: 58
saparijano
yāvad
agrato
gaccʰāmi
tāvat
saṃmukʰo
br̥hatkāyo
mārjāraḥ
samāyāti
\
sa-parijano+
yāvad+
agrato+
gaccʰāmi
tāvat
saṃmukʰo+
br̥hat-kāyo+
mārjāraḥ
samāyāti
\
Sentence: 59
sa
ca
mūṣakavr̥ndam
avalokya
tanmadʰye
sahasotpapāta
\
sa
ca
mūṣaka-vr̥ndam
avalokya
tan-madʰye
sahasā
_utpapāta
\
Sentence: 60
atʰa
te
mūṣakā
māṃ
kumārgagāminam
avalokya
garhayanto
hataśeṣā
rudʰiraplāvitavasuṃdʰarās
tam
eva
durgaṃ
praviṣṭāḥ
\
atʰa
te
mūṣakā+
māṃ+
ku-mārga-gāminam
avalokya
garhayanto+
hata-śeṣā+
rudʰira-plāvita-vasuṃ-dʰarās+
tam
eva
dur-gaṃ+
praviṣṭāḥ
\
Sentence: 61
atʰa
vā
sādʰv
idam
ucyate
\
atʰa
vā
sādʰv+
idam
ucyate
\
Strophe: 81
Verse: a
cʰitvā
pāśam
apāsya
kūṭaracanāṃ
bʰaṅktvā
balād
vāgurāṃ
paryantāgniśikʰākalāpajaṭilān
nirgatya
dūraṃ
vanāt
\
cʰitvā
pāśam
apāsya
kūṭa-racanāṃ+
bʰaṅktvā
balād+
vāgurāṃ+
paryanta-agni-śikʰā-kalā-āpa-jaṭilān
nirgatya
dūraṃ+
vanāt
\
Verse: b
vyādʰānāṃ
śaragocarād
api
javenotpatya
dʰāvan
mr̥gaḥ
kūpāntaḥ
patitaḥ
karotu
vidʰure
kiṃ
vā
vidʰau
pauruṣaṃ
\\81\\
vyādʰānāṃ+
śara-go-carād+
api
javena
_utpatya
dʰāvan
mr̥gaḥ
kūpa-antaḥ
patitaḥ
karotu
vidʰure
kiṃ
vā
vidʰau
pauruṣaṃ+
\\81\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 62
atʰāham
eko
'nyatra
gataḥ
\
atʰa
_aham
eko+
+anyatra
gataḥ
\
Sentence: 63
śeṣā
mūḍʰatayā
tatraiva
durge
praviṣṭāḥ
\
śeṣā+
mūḍʰatayā
tatra
_eva
dur-ge
praviṣṭāḥ
\
Sentence: 64
atrāntare
sa
duṣṭaparivrājako
rudʰirabinducarcitāṃ
bʰūmim
avalokya
tenaiva
durgamārgeṇāgatyopastʰitaḥ
\
atra-antare
sa
duṣṭa-parivrājako+
rudʰira-bindu-carcitāṃ+
bʰūmim
avalokya
tena
_eva
dur-ga-mārgeṇa
_āgatya
_upastʰitaḥ
\
Sentence: 65
tataś
ca
svahastikayā
kʰanitum
ārabdʰaḥ
\
tataś+
ca
sva-hastikayā
kʰanitum
ārabdʰaḥ
\
Sentence: 66
atʰa
tena
kʰanatā
prāptaṃ
tan
nidʰānaṃ
yasyopari
sadaivāhaṃ
kr̥tavasatir
yasyoṣmaṇā
mahādurgam
api
gaccʰāmi
\
atʰa
tena
kʰanatā
prāptaṃ+
tan
nidʰānaṃ+
yasya
_upari
sadā
_eva
_ahaṃ+
kr̥ta-vasatir+
yasya
_uṣmaṇā
mahā-dur-gam
api
gaccʰāmi
\
Sentence: 67
tato
hr̥ṣṭamanās
tāmracūḍam
idam
ūce
'bʰyāgataḥ
\
tato+
hr̥ṣṭa-manās+
tāmracūḍam
idam
ūce
_abʰyāgataḥ
\
Sentence: 68
bʰo
bʰagavan
idānīṃ
svapihi
niḥśaṅkaḥ
\
bʰo+
bʰagavan
idānīṃ+
svapihi
niḥśaṅkaḥ
\
Sentence: 69
asyoṣmaṇā
mūṣakas
te
jāgaraṇaṃ
karoti
\
asya
_uṣmaṇā+
mūṣakas+
te
jāgaraṇaṃ+
karoti
\
Sentence: 70
evam
uktvā
nidʰānam
ādāya
maṭʰābʰimukʰaṃ
prastʰitau
dvāv
api
\
evam
uktvā
nidʰānam
ādāya
maṭʰa-abʰimukʰaṃ+
prastʰitau
dvāv+
api
\
Sentence: 71
aham
api
yāvan
nidʰānam
āgaccʰāmi
tāvad
aramaṇīyam
udvegakārakaṃ
tat
stʰānaṃ
vīkṣitum
api
na
śaknomi
\
aham
api
yāvan+
nidʰānam
āgaccʰāmi
tāvad+
a-ramaṇīyam
udvega-kārakaṃ+
tat
stʰānaṃ+
vīkṣitum
api
na
śaknomi
\
Sentence: 72
acintayaṃ
ca
\
acintayaṃ+
ca
\
Sentence: 73
kiṃ
karomi
\
kiṃ+
karomi
\
Sentence: 74
kva
gaccʰāmi
\
kva
gaccʰāmi
\
Sentence: 75
katʰaṃ
me
syān
manasaḥ
praśāntiḥ
\
katʰaṃ+
me
syān+
manasaḥ
praśāntiḥ
\
Sentence: 76
evaṃ
cintayato
mahākaṣṭena
sa
divaso
vyatikrāntaḥ
\
evaṃ+
cintayato+
mahā-kaṣṭena
sa
divaso+
vyatikrāntaḥ
\
Sentence: 77
atʰāstamite
'rke
sodvego
nirutsāhas
tasmin
maṭʰe
saparivāraḥ
praviṣṭaḥ
\
atʰa
_astam-ite
_arke
sa-udvego+
nirutsāhas+
tasmin
maṭʰe
sa-parivāraḥ
praviṣṭaḥ
\
Sentence: 78
atʰāsmatparigrahaśabdam
ākarṇya
tāmracūḍo
'pi
bʰūyo
bʰikṣāpātraṃ
jarjaravaṃśena
tāḍayituṃ
pravr̥ttaḥ
\
atʰa
_asmat-parigraha-śabdam
ākarṇya
tāmracūḍo+
+api
bʰūyo+
bʰikṣā-pātraṃ+
jarjara-vaṃśena
tāḍayituṃ+
pravr̥ttaḥ
\
Sentence: 79
atʰāsāv
abʰyāgataḥ
prāha
\
atʰa
_asāv+
abʰyāgataḥ
prāha
\
Sentence: 80
sakʰe
kim
adyāpi
niḥśaṅko
na
nidrāṃ
gaccʰasi
\
sakʰe
kim
adya
_api
niḥśaṅko+
na
nidrāṃ+
gaccʰasi
\
Sentence: 81
sa
āha
\
sa+
āha
\
Sentence: 82
bʰagavan
bʰūyo
'pi
samāyātaḥ
saparivāraḥ
sa
duṣṭātmā
mūṣakaḥ
\
bʰagavan
bʰūyo+
+api
samāyātaḥ
sa-parivāraḥ
sa
duṣṭa-ātmā
mūṣakaḥ
\
Sentence: 83
tadbʰayāj
jarjaravaṃśena
bʰikṣāpātraṃ
tāḍayāmi
\
tad-bʰayāj+
jarjara-vaṃśena
bʰikṣā-pātraṃ+
tāḍayāmi
\
Sentence: 84
tato
vihasyābʰyāgataḥ
prāha
\
tato+
vihasya
_abʰyāgataḥ
prāha
\
Sentence: 85
sakʰe
mā
bʰaiṣīḥ
\
sakʰe
mā
bʰaiṣīḥ
\
Sentence: 86
vittena
saha
gato
'sya
kūrdanotsāhaḥ
\
vittena
saha
gato+
+asya
kūrdana-utsāhaḥ
\
Sentence: 87
sarveṣām
api
jantūnām
iyam
eva
stʰitiḥ
\
sarveṣām
api
jantūnām
iyam
eva
stʰitiḥ
\
Sentence: 88
uktaṃ
ca
\
uktaṃ+
ca
\
Strophe: 82
Verse: a
yad
utsāhī
sadā
martyaḥ
parābʰavati
yaj
janān
\
yad+
utsāhī
sadā
martyaḥ
parābʰavati
yaj+
janān
\
Verse: b
yad
uddʰataṃ
vaded
vākyaṃ
tat
sarvaṃ
vittajaṃ
balaṃ
\\82\\
yad+
uddʰataṃ+
vaded+
vākyaṃ+
tat
sarvaṃ+
vitta-jaṃ+
balaṃ+
\\82\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 89
atʰāhaṃ
tac
cʰrutvā
kopāviṣṭo
bʰikṣāpātram
uddiśya
viśeṣād
utkūrdito
'prāpta
eva
bʰūmau
nipatitaḥ
\
atʰa
_ahaṃ+
tac+
+cʰrutvā
kopa-āviṣṭo+
bʰikṣā-pātram
uddiśya
viśeṣād+
utkūrdito+
+a-prāpta+
eva
bʰūmau
nipatitaḥ
\
Sentence: 90
tac
cʰrutvāsau
me
śatrur
vihasya
tāmracūḍam
uvāca
\
tac+
+cʰrutvā
_asau
me
śatrur+
vihasya
tāmracūḍam
uvāca
\
Sentence: 91
bʰoḥ
paśya
paśya
kautūhalaṃ
\
bʰoḥ
paśya
paśya
kautūhalaṃ+
\
Sentence: 92
āha
ca
\
āha
ca
\
Strophe: 83
Verse: a
artʰena
balavān
sarvo
'rtʰayuktaḥ
sa
paṇḍitaḥ
\
artʰena
balavān
sarvo+
artʰa-yuktaḥ
sa
paṇḍitaḥ
\
Verse: b
paśyainaṃ
mūṣakaṃ
vyartʰaṃ
svajāteḥ
samatāṃ
gataṃ
\\83\\
paśya
_enaṃ+
mūṣakaṃ+
vyartʰaṃ+
sva-jāteḥ
samatāṃ+
gataṃ+
\\83\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 93
tat
svapihi
tvaṃ
gataśaṅkaḥ
\
tat
svapihi
tvaṃ+
gata-śaṅkaḥ
\
Sentence: 94
yad
asyotpatanakāraṇaṃ
tad
āvayor
hastagataṃ
jātaṃ
\
yad+
asya
_utpatana-kāraṇaṃ+
tad
āvayor+
hasta-gataṃ+
jātaṃ+
\
Sentence: 95
atʰa
vā
sādʰv
idam
ucyate
\
atʰa
vā
sādʰv+
idam
ucyate
\
Strophe: 84
Verse: a
daṃṣṭrāvirahitaḥ
sarpo
madahīno
yatʰā
gajaḥ
\
daṃṣṭrā-virahitaḥ
sarpo+
mada-hīno+
yatʰā
gajaḥ
\
Verse: b
tatʰārtʰena
vihīno
'tra
puruṣo
nāmadʰārakaḥ
\\84\\
tatʰā
_artʰena
vihīno+
+atra
puruṣo+
nāma-dʰārakaḥ
\\84\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 96
tac
cʰrutvāhaṃ
manasā
vicintitavān
\
tac+
+cʰrutvā
_ahaṃ+
manasā
vicintitavān
\
Sentence: 97
yato
'ṅgulimātram
api
kūrdanaśaktir
nāsti
tad
dʰig
artʰahīnasya
puruṣasya
jīvitaṃ
\
yato+
+aṅguli-mātram
api
kūrdana-śaktir+
na
_asti
tad+
dʰig+
artʰa-hīnasya
puruṣasya
jīvitaṃ+
\
Sentence: 98
uktaṃ
ca
\
uktaṃ+
ca
\
Strophe: 85
Verse: a
artʰena
ca
vihīnasya
puruṣasyālpamedʰasaḥ
\
artʰena
ca
vihīnasya
puruṣasya
_alpa-medʰasaḥ
\
Verse: b
uccʰidyante
kriyāḥ
sarvā
grīṣme
kusarito
yatʰā
\\85\\
uccʰidyante
kriyāḥ
sarvā+
grīṣme
ku-sarito+
yatʰā
\\85\\
Strophe: 86
Verse: a
yatʰā
kākayavāḥ
proktā
yatʰāraṇyabʰavās
tilāḥ
\
yatʰā
kāka-yavāḥ
proktā+
yatʰā
_araṇya-bʰavās+
tilāḥ
\
Verse: b
nāmamātrā
na
siddʰau
hi
dʰanahīnās
tatʰā
narāḥ
\\86\\
nāma-mātrā+
na
siddʰau
hi
dʰana-hīnās+
tatʰā
narāḥ
\\86\\
Strophe: 87
Verse: a
santo
'pi
na
hi
rājante
daridrasyetare
guṇāḥ
\
santo+
+api
na
hi
rājante
daridrasya
_itare
guṇāḥ
\
Verse: b
āditya
iva
bʰūtānāṃ
śrīr
guṇānāṃ
prakāśinī
\\87\\
āditya+
iva
bʰūtānāṃ+
śrīr+
guṇānāṃ+
prakāśinī
\\87\\
Strophe: 88
Verse: a
na
tatʰā
bādʰyate
loke
prakr̥tyā
nirdʰano
janaḥ
\
na
tatʰā
bādʰyate
loke
prakr̥tyā
nirdʰano+
janaḥ
\
Verse: b
yatʰā
dravyāṇi
saṃprāpya
tair
vihīnaḥ
sukʰaidʰitaḥ
\\88\\
yatʰā
dravyāṇi
saṃprāpya
tair+
vihīnaḥ
sukʰa-edʰitaḥ
\\88\\
Strophe: 89
Verse: a
śuṣkasya
kīṭakʰātasya
vahnidagdʰasya
sarvataḥ
\
śuṣkasya
kīṭa-kʰātasya
vahni-dagdʰasya
sarvataḥ
\
Verse: b
taror
apy
ūṣarastʰasya
varaṃ
janma
na
cārtʰinaḥ
\\89\\
taror+
apy+
ūṣara-stʰasya
varaṃ+
janma
na
ca
_artʰinaḥ
\\89\\
Strophe: 90
Verse: a
śaṅkanīyā
hi
sarvatra
niṣpratāpā
daridratā
\
śaṅkanīyā
hi
sarvatra
niṣpratāpā
daridratā
\
Verse: b
upakartum
api
prāptaṃ
niḥsvaṃ
saṃtyajya
gaccʰati
\\90\\
upakartum
api
prāptaṃ+
niḥsvaṃ+
saṃtyajya
gaccʰati
\\90\\
Strophe: 91
Verse: a
unnamyonnasya
tatraiva
nirdʰanānāṃ
manoratʰāḥ
\
unnamya
_unnasya
tatra
_eva
nirdʰanānāṃ+
mano-ratʰāḥ
\
Verse: b
hr̥dayeṣv
eva
līyante
vidʰavāstrīs
tanāv
iva
\\91\\
hr̥dayeṣv+
eva
līyante
vidʰavā-strīs+
tanāv+
iva
\\91\\
Strophe: 92
Verse: a
vyakte
'pi
vāsare
nityaṃ
daurgatyatamasāvr̥taḥ
\
vyakte
_api
vāsare
nityaṃ+
daurgatya-tamasā
_āvr̥taḥ
\
Verse: b
agrato
'pi
stʰito
yatnān
na
kenāpīha
dr̥śyate
\\92\\
agrato+
+api
stʰito+
yatnān+
na
kena
_api
_iha
dr̥śyate
\\92\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 99
evaṃ
vilapyāhaṃ
bʰagnotsāhas
tan
nidʰānaṃ
gaṇḍopadʰānīyakr̥taṃ
dr̥ṣṭvā
svaṃ
durgaṃ
prabʰāte
gataḥ
\
evaṃ+
vilapya
_ahaṃ+
bʰagna-utsāhas+
tan+
nidʰānaṃ+
gaṇḍa-upadʰānīya-kr̥taṃ+
dr̥ṣṭvā
svaṃ+
dur-gaṃ+
prabʰāte
gataḥ
\
Sentence: 100
tataś
ca
madbʰr̥tyāḥ
prabʰāte
gaccʰanto
mitʰo
jalpanti
\
tataś+
ca
mad-bʰr̥tyāḥ
prabʰāte
gaccʰanto+
mitʰo+
jalpanti
\
Sentence: 101
aho
'samartʰo
'yam
udarapūraṇe
'smākaṃ
\
aho
a-samartʰo+
+ayam
udara-pūraṇe
_asmākaṃ+
\
Sentence: 102
kevalam
asya
pr̥ṣṭʰalagnānāṃ
viḍālādivipattayaḥ
\
kevalam
asya
pr̥ṣṭʰa-lagnānāṃ+
viḍāla-ādi-vipattayaḥ
\
Sentence: 103
tat
kim
anenārādʰitena
\
tat
kim
anena
_ārādʰitena
\
Sentence: 104
uktaṃ
ca
\
uktaṃ+
ca
\
Strophe: 93
Verse: a
yat
sakāśān
na
lābʰaḥ
syāt
kevalāḥ
syur
vipattayaḥ
\
yat
sakāśān+
na
lābʰaḥ
syāt
kevalāḥ
syur+
vipattayaḥ
\
Verse: b
sa
svāmī
dūratas
tyājyo
viśeṣād
anujīvibʰiḥ
\\93\\
sa
svāmī
dūratas+
tyājyo+
viśeṣād+
anujīvibʰiḥ
\\93\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 105
evaṃ
teṣāṃ
vacāṃsi
śrutvā
svadurgaṃ
praviṣṭo
'haṃ
\
evaṃ+
teṣāṃ+
vacāṃsi
śrutvā
sva-dur-gaṃ+
praviṣṭo+
+ahaṃ+
\
Sentence: 106
yāvan
na
kaścin
mama
saṃmukʰo
'bʰyeti
tāvan
mayā
cintitaṃ
\
yāvan+
na
kaś-cin+
mama
saṃmukʰo+
+abʰyeti
tāvan+
mayā
cintitaṃ+
\
Sentence: 107
dʰig
iyaṃ
daridratā
\
dʰig+
iyaṃ+
daridratā
\
Sentence: 108
atʰa
vā
sādʰv
idam
ucyate
\
atʰa
vā
sādʰv+
idam
ucyate
\
Strophe: 94
Verse: a
mr̥to
daridraḥ
puruṣo
mr̥taṃ
maitʰunam
aprajaṃ
\
mr̥to+
daridraḥ
puruṣo+
mr̥taṃ+
maitʰunam
a-prajaṃ+
\
Verse: b
mr̥tam
aśrotriyaṃ
śrāddʰaṃ
mr̥to
yajñas
tv
adakṣiṇaḥ
\\94\\
mr̥tam
a-śrotriyaṃ+
śrāddʰaṃ+
mr̥to+
yajñas+
tv+
a-dakṣiṇaḥ
\\94\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 109
evaṃ
me
cintayatas
te
bʰr̥tyā
mama
śatrūṇāṃ
sevakā
jātāḥ
\
evaṃ+
me
cintayatas+
te
bʰr̥tyā+
mama
śatrūṇāṃ+
sevakā+
jātāḥ
\
Sentence: 110
te
ca
mām
ekākinaṃ
dr̥ṣṭvā
viḍambanāṃ
kurvanti
\
te
ca
mām
ekākinaṃ+
dr̥ṣṭvā
viḍambanāṃ+
kurvanti
\
Sentence: 111
atʰa
mayaikākinā
yoganidrāṃ
gatena
bʰūyo
vicintitaṃ
\
atʰa
mayā
_ekākinā
yoga-nidrāṃ+
gatena
bʰūyo+
vicintitaṃ+
\
Sentence: 112
yat
tasya
kutapasvinaḥ
samāśrayaṃ
gatvā
tadgaṇḍopadʰānavartikr̥tāṃ
vittapeṭāṃ
śanaiḥ
śanair
vidārya
tasya
nidrāvaśaṃ
gatasya
svadurge
tadvittam
ānayāmi
yena
bʰūyo
'pi
me
vittaprabʰāvena
ādʰipatyaṃ
pūrvavad
bʰavati
\
yat
tasya
ku-tapasvinaḥ
samāśrayaṃ+
gatvā
tad-gaṇḍa-upadʰāna-varti-kr̥tāṃ+
vitta-peṭāṃ+
śanaiḥ
śanair+
vidārya
tasya
nidrā-vaśaṃ+
gatasya
sva-dur-ge
tad-vittam
ānayāmi
yena
bʰūyo+
+api
me
vitta-prabʰāvena
_
ādʰipatyaṃ+
pūrva-vad+
bʰavati
\
Sentence: 113
uktaṃ
ca
\
uktaṃ+
ca
\
Strophe: 95
Verse: a
vyatʰayanti
paraṃ
ceto
manoratʰaśatair
janāḥ
\
vyatʰayanti
paraṃ+
ceto+
mano-ratʰa-śatair+
janāḥ
\
Verse: b
nānuṣṭʰānair
dʰanair
hīnāḥ
kulajā
vidʰavā
iva
\\95\\
na
_anuṣṭʰānair+
dʰanair+
hīnāḥ
kula-jā+
vidʰavā+
iva
\\95\\
Strophe: 96
Verse: a
daurgatyaṃ
dehināṃ
duḥkʰam
apamānakaraṃ
paraṃ
\
daurgatyaṃ+
dehināṃ+
duḥkʰam
apamāna-karaṃ+
paraṃ+
\
Verse: b
yena
svair
api
manyante
jīvanto
'pi
mr̥tā
iva
\\96\\
yena
svair+
api
manyante
jīvanto+
+api
mr̥tā+
iva
\\96\\
Strophe: 97
Verse: a
dainyasya
pātratām
eti
parābʰūteḥ
paraṃ
padaṃ
\
dainyasya
pātratām
eti
parā-bʰūteḥ
paraṃ+
padaṃ+
\
Verse: b
vipadām
āśrayaḥ
śaśvad
daurgatyakaluṣīkr̥taḥ
\\97\\
vipadām
āśrayaḥ
śaśvad+
daurgatya-kaluṣī-kr̥taḥ
\\97\\
Strophe: 98
Verse: a
lajjante
bāndʰavās
tena
saṃbandʰaṃ
gopayanti
ca
\
lajjante
bāndʰavās+
tena
saṃbandʰaṃ+
gopayanti
ca
\
Verse: b
mitrāṇy
amitratāṃ
yānti
yasya
na
syuḥ
kapardakāḥ
\\98\\
mitrāṇy+
a-mitratāṃ+
yānti
yasya
na
syuḥ
kapardakāḥ
\\98\\
Strophe: 99
Verse: a
mūrtaṃ
lāgʰavam
evaitad
apāyānām
idaṃ
gr̥haṃ
\
mūrtaṃ+
lāgʰavam
eva
_etad+
apāyānām
idaṃ+
gr̥haṃ+
\
Verse: b
paryāyo
maraṇasyāyaṃ
nirdʰanatvaṃ
śarīriṇāṃ
\\99\\
paryāyo+
maraṇasya
_ayaṃ+
nirdʰanatvaṃ+
śarīriṇāṃ+
\\99\\
Strophe: 100
Verse: a
ajādʰūlir
iva
trastair
mārjanīreṇuvaj
janaiḥ
\
ajā-dʰūlir+
iva
trastair+
mārjanī-reṇu-vaj+
janaiḥ
\
Verse: b
dīpakʰaṭvottʰaccʰāyeva
tyajyate
nirdʰano
janaiḥ
\\100\\
dīpa-kʰaṭvā-uttʰa-ccʰāyā
_iva
tyajyate
nirdʰano+
janaiḥ
\\100\\
Strophe: 101
Verse: a
śaucāvaśiṣṭayāpy
asti
kiṃcit
kāryaṃ
kvacin
mr̥dā
\
śauca-avaśiṣṭayā
_apy+
asti
kiṃ-cit
kāryaṃ+
kva-cin+
mr̥dā
\
Verse: b
nirdʰanena
janenaiva
na
tu
kiṃcit
prayojanaṃ
\\101\\
nirdʰanena
janena
_eva
na
tu
kiṃ-cit
prayojanaṃ+
\\101\\
Strophe: 102
Verse: a
adʰano
dātukāmo
'pi
saṃprāpto
dʰanināṃ
gr̥haṃ
\
a-dʰano+
dātu-kāmo+
+api
saṃprāpto+
dʰanināṃ+
gr̥haṃ+
\
Verse: b
manyate
yācako
'yaṃ
dʰig
dāridryaṃ
kʰalu
dehināṃ
\\102\\
manyate
yācako+
+ayaṃ+
dʰig+
dāridryaṃ+
kʰalu
dehināṃ+
\\102\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 114
ato
vittāpahāraṃ
vidadʰato
yadi
me
mr̥tyuḥ
syāt
tatʰā
api
śobʰanaṃ
\
ato+
vitta-apahāraṃ+
vidadʰato+
yadi
me
mr̥tyuḥ
syāt
tatʰā
_
api
śobʰanaṃ+
\
Sentence: 115
uktaṃ
ca
\
uktaṃ+
ca
\
Strophe: 103
Verse: a
svavittaharaṇaṃ
dr̥ṣṭvā
yo
na
rakṣaty
asau
naraḥ
\
sva-vitta-haraṇaṃ+
dr̥ṣṭvā
yo+
na
rakṣaty+
asau
naraḥ
\
Verse: b
pitaro
'pi
na
gr̥hṇanti
taddattaṃ
salilāñjaliṃ
\\103\\
pitaro+
+api
na
gr̥hṇanti
tad-dattaṃ+
salila-añjaliṃ+
\\103\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 116
tatʰā
ca
\
tatʰā
ca
\
Strophe: 104
Verse: a
gavārtʰe
brāhmaṇārtʰe
ca
strīvittaharaṇe
tatʰā
\
gava-artʰe
brāhmaṇa-artʰe
ca
strī-vitta-haraṇe
tatʰā
\
Verse: b
prāṇāṃs
tyajati
yo
yuddʰe
tasya
lokāḥ
sanātanāḥ
\\104\\
prāṇāṃs+
tyajati
yo+
yuddʰe
tasya
lokāḥ
sanātanāḥ
\\104\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 117
evaṃ
niścitya
rātrau
tatra
gatvā
nidrāvaśam
upāgatasya
peṭāyāṃ
mayā
cʰidraṃ
kr̥taṃ
yāvat
tāvat
prabuddʰo
duṣṭatāpasaḥ
\
evaṃ+
niścitya
rātrau
tatra
gatvā
nidrā-vaśam
upāgatasya
peṭāyāṃ+
mayā
cʰidraṃ+
kr̥taṃ+
yāvat
tāvat
prabuddʰo+
duṣṭa-tāpasaḥ
\
Sentence: 118
tataś
ca
jarjaravaṃśaprahāreṇa
śirasi
tāḍitaḥ
katʰaṃcid
āyuḥśeṣatayā
nirgato
'haṃ
na
mr̥taś
ca
\
tataś+
ca
jarjara-vaṃśa-prahāreṇa
śirasi
tāḍitaḥ
katʰaṃ-cid+
āyuḥ-śeṣatayā
nirgato+
+ahaṃ+
na
mr̥taś+
ca
\
Sentence: 119
uktaṃ
ca
\
uktaṃ+
ca
\
Strophe: 105
Verse: a
prāptavyam
artʰaṃ
labʰate
manuṣyo
devo
'pi
taṃ
laṅgʰayituṃ
na
śaktaḥ
\
prāptavyam
artʰaṃ+
labʰate
manuṣyo+
devo+
+api
taṃ+
laṅgʰayituṃ+
na
śaktaḥ
\
Verse: b
tasmān
na
śocāmi
na
vismayo
me
yad
asmadīyaṃ
na
hi
tatpareṣāṃ
\\105\\
tasmān+
na
śocāmi
na
vismayo+
me
yad+
asmadīyaṃ+
na
hi
tat-pareṣāṃ+
\\105\\
Strophe:
Verse:
Sentence: 120
kākakūrmau
pr̥ccʰataḥ
\
kāka-kūrmau
pr̥ccʰataḥ
\
Sentence: 121
katʰam
etat
\
katʰam
etat
\
Sentence: 122
hiraṇyaka
āha
\
hiraṇyaka+
āha
\
This text is part of the
TITUS
edition of
Pancatantra
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 22.4.2012. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.