TITUS
Mahabharata
Part No. 93
Previous part

Chapter: 93 
Adhyāya 93


Verse: 1  {Śaṃtanur uvāca}
Halfverse: a    āpavo nāma ko nv eṣa   vasūnāṃ kiṃ ca duṣkr̥tam
   āpavo nāma ko nv eṣa   vasūnāṃ kiṃ ca duṣkr̥tam /
Halfverse: c    yasyābʰiśāpāt te sarve   mānuṣīṃ tanum āgatāḥ
   yasya_abʰiśāpāt te sarve   mānuṣīṃ tanum āgatāḥ /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    anena ca kumāreṇa   gaṅgā dattena kiṃ kr̥tam
   anena ca kumāreṇa   gaṅgā dattena kiṃ kr̥tam /
Halfverse: c    yasya caiva kr̥tenāyaṃ   mānuṣeṣu nivatsyati
   yasya caiva kr̥tena_ayaṃ   mānuṣeṣu nivatsyati /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    īśānāḥ sarvalokasya   vasavas te ca vai kr̥tam
   īśānāḥ sarva-lokasya   vasavas te ca vai kr̥tam /
Halfverse: c    mānuṣeṣūdapadyanta   tan mamācakṣva jāhnavi
   mānuṣeṣu_udapadyanta   tan mama_ācakṣva jāhnavi /3/

Verse: 4  {Vaiśampāyana uvāca}
Halfverse: a    saivam uktā tato gaṅgā   rājānam idam abravīt
   sā_evam uktā tato gaṅgā   rājānam idam abravīt /
Halfverse: c    bʰartāraṃ jāhnavī devī   śaṃtanuṃ puruṣarṣabʰam
   bʰartāraṃ jāhnavī devī   śaṃtanuṃ puruṣa-r̥ṣabʰam /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    yaṃ lebʰe varuṇaḥ putraṃ   purā bʰaratasattama
   yaṃ lebʰe varuṇaḥ putraṃ   purā bʰarata-sattama /
Halfverse: c    vasiṣṭʰo nāma sa muniḥ   kʰyāta āpava ity uta
   vasiṣṭʰo nāma sa muniḥ   kʰyāta\ āpava\ ity uta /5/ ՙ

Verse: 6 
Halfverse: a    tasyāśramapadaṃ puṇyaṃ   mr̥gapakṣigaṇānvitam
   tasya_āśrama-padaṃ puṇyaṃ   mr̥ga-pakṣi-gaṇa_anvitam /
Halfverse: c    meroḥ pārśve nagendrasya   sarvartukusumāvr̥tam
   meroḥ pārśve naga_indrasya   sarva-r̥tu-kusuma_āvr̥tam /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    sa vāruṇis tapas tepe   tasmin bʰaratasattama
   sa vāruṇis tapas tepe   tasmin bʰarata-sattama /
Halfverse: c    vane puṇyakr̥tāṃ śreṣṭʰaḥ   svādumūlapʰalodake
   vane puṇya-kr̥tāṃ śreṣṭʰaḥ   svādu-mūla-pʰala_udake /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    dakṣasya duhitā yā tu   surabʰīty atigarvitā
   dakṣasya duhitā yā tu   surabʰī_ity atigarvitā /
Halfverse: c    gāṃ prajātā tu sā devī   kaśyapād bʰaratarṣabʰa
   gāṃ prajātā tu sā devī   kaśyapād bʰarata-r̥ṣabʰa /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    anugrahārtʰaṃ jagataḥ   sarvakāmadugʰāṃ varām
   anugraha_artʰaṃ jagataḥ   sarva-kāma-dugʰāṃ varām /
Halfverse: c    tāṃ lebʰe gāṃ tu dʰarmātmā   homadʰenuṃ sa vāruṇiḥ
   tāṃ lebʰe gāṃ tu dʰarma_ātmā   homa-dʰenuṃ sa vāruṇiḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    sā tasmiṃs tāpasāraṇye   vasantī munisevite
   sā tasmiṃs tāpasa_araṇye   vasantī muni-sevite /
Halfverse: c    cacāra ramye dʰarmye ca   gaur apetabʰayā tadā
   cacāra ramye dʰarmye ca   gaur apeta-bʰayā tadā /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    atʰa tad vanam ājagmuḥ   kadā cid bʰaratarṣabʰa
   atʰa tad vanam ājagmuḥ   kadācid bʰarata-r̥ṣabʰa /
Halfverse: c    pr̥tʰv ādyā vasavaḥ sarve   devadevarṣisevitam
   pr̥tʰv ādyā vasavaḥ sarve   deva-deva-r̥ṣi-sevitam /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    te sadārā vanaṃ tac ca   vyacaranta samantataḥ
   te sadārā vanaṃ tac ca   vyacaranta samantataḥ /
Halfverse: c    remire ramaṇīyeṣu   parvateṣu vaneṣu ca
   remire ramaṇīyeṣu   parvateṣu vaneṣu ca /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    tatraikasya tu bʰāryā vai   vasor vāsava vikrama
   tatra_ekasya tu bʰāryā vai   vasor vāsava vikrama /
Halfverse: c    sā carantī vane tasmin   gāṃ dadarśa sumadʰyamā
   sā carantī vane tasmin   gāṃ dadarśa sumadʰyamā /
Halfverse: e    yā sā vasiṣṭʰasya muneḥ   sarvakāmadʰug uttamā
   yā sā vasiṣṭʰasya muneḥ   sarva-kāma-dʰug uttamā /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    sā vismayasamāviṣṭā   śīladraviṇa saṃpadā
   sā vismaya-samāviṣṭā   śīla-draviṇa saṃpadā /
Halfverse: c    dive vai darśayām āsa   tāṃ gāṃ govr̥ṣabʰekṣaṇa
   dive vai darśayām āsa   tāṃ gāṃ go-vr̥ṣabʰa_īkṣaṇa /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    svāpīnāṃ ca sudogdʰrīṃ ca   suvāladʰi mukʰāṃ śubʰām
   svāpīnāṃ ca sudogdʰrīṃ ca   suvāladʰi mukʰāṃ śubʰām /
Halfverse: c    upapannāṃ guṇaiḥ sarvaiḥ   śīlenānuttamena ca
   upapannāṃ guṇaiḥ sarvaiḥ   śīlena_anuttamena ca /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    evaṃguṇasamāyuktāṃ   vasave vasu nandinī
   evaṃ-guṇa-samāyuktāṃ   vasave vasu nandinī /
Halfverse: c    darśayām āsa rājendra   purā pauravanandana
   darśayām āsa rāja_indra   purā paurava-nandana /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    dyaus tadā tāṃ tu dr̥ṣṭvaiva   gāṃ gajendrendra vikrama
   dyaus tadā tāṃ tu dr̥ṣṭvā_eva   gāṃ gaja_indra_indra vikrama /
Halfverse: c    uvāca rājaṃs tāṃ devīṃ   tasyā rūpaguṇān vadan
   uvāca rājaṃs tāṃ devīṃ   tasyā rūpa-guṇān vadan /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    eṣā gaur uttamā devi   vāruṇer asitekṣaṇe
   eṣā gaur uttamā devi   vāruṇer asita_īkṣaṇe /
Halfverse: c    r̥ṣes tasya varārohe   yasyedaṃ vanam uttamam
   r̥ṣes tasya vara_ārohe   yasya_idaṃ vanam uttamam /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    asyāḥ kṣīraṃ piben martyaḥ   svādu yo vai sumadʰyame
   asyāḥ kṣīraṃ piben martyaḥ   svādu yo vai sumadʰyame /
Halfverse: c    daśavarṣasahasrāṇi   sa jīvet stʰirayauvanaḥ
   daśa-varṣa-sahasrāṇi   sa jīvet stʰira-yauvanaḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    etac cʰrutvā tu sā devī   nr̥pottama sumadʰyamā
   etat śrutvā tu sā devī   nr̥pa_uttama sumadʰyamā /
Halfverse: c    tam uvācānavadyāṅgī   bʰartāraṃ dīptatejasam
   tam uvāca_anavadya_aṅgī   bʰartāraṃ dīpta-tejasam /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    asti me mānuṣe loke   naradevātmajā sakʰī
   asti me mānuṣe loke   nara-deva_ātmajā sakʰī /
Halfverse: c    nāmnā jinavatī nāma   rūpayauvana śālinī
   nāmnā jinavatī nāma   rūpa-yauvana śālinī /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    uśīnarasya rājarṣeḥ   satyasaṃdʰasya dʰīmataḥ
   uśīnarasya rāja-r̥ṣeḥ   satya-saṃdʰasya dʰīmataḥ /
Halfverse: c    duhitā pratʰitā loke   mānuṣe rūpasaṃpadā
   duhitā pratʰitā loke   mānuṣe rūpa-saṃpadā /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    tasyā hetor mahābʰāga   savatsāṃ gāṃ mamepsitām
   tasyā hetor mahā-bʰāga   savatsāṃ gāṃ mama_īpsitām /
Halfverse: c    ānayasvāmara śreṣṭʰa   tvaritaṃ puṇyavardʰana
   ānayasva_amara śreṣṭʰa   tvaritaṃ puṇya-vardʰana /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    yāvad asyāḥ payaḥ pītvā   sā sakʰī mama mānada
   yāvad asyāḥ payaḥ pītvā   sā sakʰī mama mānada /
Halfverse: c    mānuṣeṣu bʰavatv ekā   jarā rogavivarjitā
   mānuṣeṣu bʰavatv ekā   jarā roga-vivarjitā /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    etan mama mahābʰāga   kartum arhasy anindita
   etan mama mahā-bʰāga   kartum arhasy anindita /
Halfverse: c    priyaṃ priyataraṃ hy asmān   nāsi me 'nyat katʰaṃ cana
   priyaṃ priyataraṃ hy asmān   na_asi me_anyat katʰaṃcana /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    etac cʰrutvā vacas tasyā   devyāḥ priyacikīrṣayā
   etat śrutvā vacas tasyā   devyāḥ priya-cikīrṣayā /
Halfverse: c    pr̥tʰv ādyair bʰrātr̥bʰiḥ sārdʰaṃ   dyaus tadā tāṃ jahāra gām
   pr̥tʰv ādyair bʰrātr̥bʰiḥ sārdʰaṃ   dyaus tadā tāṃ jahāra gām /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    tayā kamalapatrākṣyā   niyukto dyaus tadā nr̥paḥ
   tayā kamala-patra_akṣyā   niyukto dyaus tadā nr̥paḥ /
Halfverse: c    r̥ṣes tasya tapas tīvraṃ   na śaśāka nirīkṣitum
   r̥ṣes tasya tapas tīvraṃ   na śaśāka nirīkṣitum /
Halfverse: e    hr̥tā gauḥ sā tadā tena   prapātas tu na tarkitaḥ
   hr̥tā gauḥ sā tadā tena   prapātas tu na tarkitaḥ /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    atʰāśrama padaṃ prāptaḥ   pʰalāny ādāya vāruṇiḥ
   atʰa_āśrama padaṃ prāptaḥ   pʰalāny ādāya vāruṇiḥ /
Halfverse: c    na cāpaśyata gāṃ tatra   savatsāṃ kānanottame
   na ca_apaśyata gāṃ tatra   savatsāṃ kānana_uttame /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    tataḥ sa mr̥gayām āsa   vane tasmiṃs tapodʰanaḥ
   tataḥ sa mr̥gayām āsa   vane tasmiṃs tapo-dʰanaḥ /
Halfverse: c    nādʰyagaccʰac ca mr̥gayaṃs   tāṃ gāṃ munir udāradʰīḥ
   na_adʰyagaccʰac ca mr̥gayaṃs   tāṃ gāṃ munir udāra-dʰīḥ /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    jñātvā tatʰāpanītāṃ tāṃ   vasubʰir divyadarśanaḥ
   jñātvā tatʰā_apanītāṃ tāṃ   vasubʰir divya-darśanaḥ /
Halfverse: c    yayau krodʰavaśaṃ sadyaḥ   śaśāpa ca vasūṃs tadā
   yayau krodʰa-vaśaṃ sadyaḥ   śaśāpa ca vasūṃs tadā /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    yasmān me vasavo jahrur   gāṃ vai dogdʰrīṃ suvāladʰim
   yasmān me vasavo jahrur   gāṃ vai dogdʰrīṃ suvāladʰim /
Halfverse: c    tasmāt sarve janiṣyanti   mānuṣeṣu na saṃśayaḥ
   tasmāt sarve janiṣyanti   mānuṣeṣu na saṃśayaḥ /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    evaṃ śaśāpa bʰagavān   vasūṃs tān munisattamaḥ
   evaṃ śaśāpa bʰagavān   vasūṃs tān muni-sattamaḥ /
Halfverse: c    vaśaṃ kopasya saṃprāpta   āpavo bʰaratarṣabʰa
   vaśaṃ kopasya saṃprāpta āpavo bʰarata-r̥ṣabʰa /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    śaptvā ca tān mahābʰāgas   tapasy eva mano dadʰe
   śaptvā ca tān mahā-bʰāgas   tapasy eva mano dadʰe /
Halfverse: c    evaṃ sa śaptavān rājan   vasūn aṣṭau tapodʰanaḥ
   evaṃ sa śaptavān rājan   vasūn aṣṭau tapo-dʰanaḥ /
Halfverse: e    mahāprabʰāvo brahmarṣir   devān roṣasamanvitaḥ
   mahā-prabʰāvo brahma-r̥ṣir   devān roṣa-samanvitaḥ /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    atʰāśrama padaṃ prāpya   taṃ sma bʰūyo mahātmanaḥ
   atʰa_āśrama padaṃ prāpya   taṃ sma bʰūyo mahātmanaḥ /
Halfverse: c    śaptāḥ sma iti jānanta   r̥ṣiṃ tam upacakramuḥ
   śaptāḥ sma\ iti jānanta r̥ṣiṃ tam upacakramuḥ /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    prasādayantas tam r̥ṣiṃ   vasavaḥ pārtʰivarṣabʰa
   prasādayantas tam r̥ṣiṃ   vasavaḥ pārtʰiva-r̥ṣabʰa / ՙ
Halfverse: c    na lebʰire ca tasmāt te   prasādam r̥ṣisattamāt
   na lebʰire ca tasmāt te   prasādam r̥ṣi-sattamāt /
Halfverse: e    āpavāt puruṣavyāgʰra   sarvadʰarmaviśāradāt
   āpavāt puruṣa-vyāgʰra   sarva-dʰarma-viśāradāt /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    uvāca ca sa dʰarmātmā   sapta yūyaṃ dʰarādayaḥ
   uvāca ca sa dʰarma_ātmā   sapta yūyaṃ dʰara_ādayaḥ /
Halfverse: c    anusaṃvatsarāc cʰāpamokṣaṃ   vai samavāpsyatʰa
   anusaṃvatsarāt śāpa-mokṣaṃ   vai samavāpsyatʰa /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    ayaṃ tu yatkr̥te yūyaṃ   mayā śaptāḥ sa vatsyati
   ayaṃ tu yat-kr̥te yūyaṃ   mayā śaptāḥ sa vatsyati /
Halfverse: c    dyaus tadā mānuṣe loke   dīrgʰakālaṃ svakarmaṇā
   dyaus tadā mānuṣe loke   dīrgʰa-kālaṃ sva-karmaṇā /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    nānr̥taṃ tac cikīrṣāmi   yuṣmān kruddʰo yad abruvam
   na_anr̥taṃ tac cikīrṣāmi   yuṣmān kruddʰo yad abruvam /
Halfverse: c    na prajāsyati cāpy eṣa   mānuṣeṣu mahāmanāḥ
   na prajāsyati ca_apy eṣa   mānuṣeṣu mahā-manāḥ /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    bʰaviṣyati ca dʰarmātmā   sarvaśāstraviśāradaḥ
   bʰaviṣyati ca dʰarma_ātmā   sarva-śāstra-viśāradaḥ /
Halfverse: c    pituḥ priyahite yuktaḥ   strī bʰogān varjayiṣyati
   pituḥ priya-hite yuktaḥ   strī bʰogān varjayiṣyati /
Halfverse: e    evam uktvā vasūn sarvāñ   jagāma bʰagavān r̥ṣiḥ
   evam uktvā vasūn sarvān   jagāma bʰagavān r̥ṣiḥ /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    tato mām upajagmus te   samastā vasavas tadā
   tato mām upajagmus te   samastā vasavas tadā /
Halfverse: c    ayācanta ca māṃ rājan   varaṃ sa ca mayā kr̥taḥ
   ayācanta ca māṃ rājan   varaṃ sa ca mayā kr̥taḥ /
Halfverse: e    jātāñ jātān prakṣipāsmān   svayaṃ gaṅge tvam ambʰasi
   jātān jātān prakṣipa_asmān   svayaṃ gaṅge tvam ambʰasi /40/

Verse: 41 
Halfverse: a    evaṃ teṣām ahaṃ samyak   śaptānāṃ rājasattama
   evaṃ teṣām ahaṃ samyak   śaptānāṃ rāja-sattama /
Halfverse: c    mokṣārtʰaṃ mānuṣāl lokād   yatʰāvat kr̥tavaty aham
   mokṣa_artʰaṃ mānuṣāl lokād   yatʰāvat kr̥tavaty aham /41/

Verse: 42 
Halfverse: a    ayaṃ śāpād r̥ṣes tasya   eka eva nr̥pottama
   ayaṃ śāpād r̥ṣes tasya eka\ eva nr̥pa_uttama / ՙ
Halfverse: c    dyau rājan mānuṣe loke   ciraṃ vatsyati bʰārata
   dyau rājan mānuṣe loke   ciraṃ vatsyati bʰārata /42/

Verse: 43 
Halfverse: a    etad ākʰyāya sā devī   tatraivāntaradʰīyata
   etad ākʰyāya sā devī   tatra_eva_antar-adʰīyata /
Halfverse: c    ādāya ca kumāraṃ taṃ   jagāmātʰa yatʰepsitam
   ādāya ca kumāraṃ taṃ   jagāma_atʰa yatʰā_īpsitam /43/

Verse: 44 
Halfverse: a    sa tu devavrato nāma   gāṅgeya iti cābʰavat
   sa tu deva-vrato nāma   gāṅgeya\ iti ca_abʰavat /
Halfverse: c    dvināmā śaṃtanoḥ putraḥ   śaṃtanor adʰiko guṇaiḥ
   dvi-nāmā śaṃtanoḥ putraḥ   śaṃtanor adʰiko guṇaiḥ /44/

Verse: 45 
Halfverse: a    śaṃtanuś cāpi śokārto   jagāma svapuraṃ tataḥ
   śaṃtanuś ca_api śoka_ārto   jagāma sva-puraṃ tataḥ /
Halfverse: c    tasyāhaṃ kīrtayiṣyāmi   śaṃtanor amitān guṇān
   tasya_ahaṃ kīrtayiṣyāmi   śaṃtanor amitān guṇān /45/

Verse: 46 
Halfverse: a    mahābʰāgyaṃ ca nr̥pater   bʰāratasya yaśasvinaḥ
   mahā-bʰāgyaṃ ca nr̥pater   bʰāratasya yaśasvinaḥ /
Halfverse: c    yatʰetihāso dyutimān   mahābʰāratam ucyate
   yatʰā_itihāso dyutimān   mahā-bʰāratam ucyate /46/ (E)46



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.