TITUS
Mahabharata
Part No. 1512
Previous part

Chapter: 184 
Adhyāya 184


Verse: 1  {Bʰaradvāja uvāca}
Halfverse: a    dānasya kiṃ pʰalaṃ prāhur   dʰarmasya caritasya ca
   dānasya kiṃ pʰalaṃ prāhur   dʰarmasya caritasya ca /
Halfverse: c    tapasaś ca sutaptasya   svādʰyāyasya hutasya ca
   tapasaś ca sutaptasya   svādʰyāyasya hutasya ca /1/

Verse: 2  {Bʰr̥gur uvāca}
Halfverse: a    hutena śāmyate pāpaṃ   svādʰyāye śāntir uttamā
   hutena śāmyate pāpaṃ   svādʰyāye śāntir uttamā /
Halfverse: c    dānena bʰoga ity āhus   tapasā sarvam āpnuyāt
   dānena bʰoga\ ity āhus   tapasā sarvam āpnuyāt /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    dānaṃ tu dvividʰaṃ prāhuḥ   paratrārtʰam ihaiva ca
   dānaṃ tu dvividʰaṃ prāhuḥ   paratra_artʰam iha_eva ca /
Halfverse: c    sadbʰyo yad dīyate kiṃ cit   tatparatropatiṣṭʰati
   sadbʰyo yad dīyate kiṃcit   tat-paratra_upatiṣṭʰati /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    asatsu dīyate yat tu   tad dānam iha bʰujyate
   asatsu dīyate yat tu   tad dānam iha bʰujyate /
Halfverse: c    yādr̥śaṃ dīyate dānaṃ   tādr̥śaṃ pʰalam āpyate
   yādr̥śaṃ dīyate dānaṃ   tādr̥śaṃ pʰalam āpyate /4/

Verse: 5  {Bʰaradvāja uvāca}
Halfverse: a    kiṃ kasya dʰarmacaraṇaṃ   kiṃ vā dʰarmasya lakṣaṇam
   kiṃ kasya dʰarma-caraṇaṃ   kiṃ vā dʰarmasya lakṣaṇam /
Halfverse: c    dʰarmaḥ kati vidʰo vāpi   tad bʰavān vaktum arhati
   dʰarmaḥ kati vidʰo vā_api   tad bʰavān vaktum arhati /5/

Verse: 6  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: a    svadʰarmacaraṇe yuktā   ye bʰavanti manīsinaḥ
   sva-dʰarma-caraṇe yuktā   ye bʰavanti manīsinaḥ /
Halfverse: c    teṣāṃ dʰarmapʰalāpāptir   yo 'nyatʰā sa vimuhyati
   teṣāṃ dʰarma-pʰala_apāptir   yo_anyatʰā sa vimuhyati /6/

Verse: 7  {Bʰaradvāja uvāca}
Halfverse: a    yad etac cāturāśramyaṃ   brahmarṣivihitaṃ purā
   yad etat cāturāśramyaṃ   brahma-r̥ṣi-vihitaṃ purā /
Halfverse: c    teṣāṃ sve sve ya ācārās   tān me vaktum ihārhasi
   teṣāṃ sve sve ya\ ācārās   tān me vaktum iha_arhasi /7/


Verse: 8  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: A    pūrvam eva bʰagavatā loka hitam anutiṣṭʰatā dʰarma saṃrakṣana_artʰam āśramāś catvāro_abʰinirdiṣṭāḥ (1) //
   pūrvam eva bʰagavatā loka hitam anutiṣṭʰatā dʰarma saṃrakṣana_artʰam āśramāś catvāro_abʰinirdiṣṭāḥ (1) /8/
Halfverse: B    tatra guru kulavāsam eva tāvat pratʰamam āśramam udāharanti
   tatra guru kula-vāsam eva tāvat pratʰamam āśramam udāharanti (2) /8/
Halfverse: C    samyag atra śaucasaṃskāra vinayaniyama pranīto vinītātmobʰe saṃdʰye bʰāskarāgnidaivatāny upastʰāya vihāya tandrālasye guror abʰivādanavedābʰyāsa śravaṇapavitrī kr̥tāntarātmā triṣavaṇam upaspr̥śya
   samyag atra śauca-saṃskāra vinaya-niyama pranīto vinīta_ātmā_ubʰe saṃdʰye bʰāskara_agni-daivatāny upastʰāya vihāya tandra_ālasye guror abʰivādana-veda_abʰyāsa śravaṇa-pavitrī kr̥ta_antarātmā triṣavaṇam upaspr̥śya
Halfverse: C1    brahmacaryāgniparicaraṇa guru śuśrūsā nityo bʰaikṣādi sarvaniveditāntarātmā guruvacananirdeśānuṣṭʰānāpratikūlo guru prasādalabdʰasvādʰyāyatatparaḥ syāt {!}
   brahmacaryā_agni-paricaraṇa guru śuśrūsā nityo bʰaikṣa_ādi sarva-nivedita_antarātmā guru-vacana-nirdeśa_anuṣṭʰāna_apratikūlo guru prasāda-labdʰa-svādʰyāya-tatparaḥ syāt (3) /8/ {!}

Verse: 9 
Halfverse: A    bʰavati cātra ślokaḥ
   bʰavati ca_atra ślokaḥ /


Halfverse: a    guruṃ yas tu samārādʰya   dvijo vedam avāpnuyāt
   guruṃ yas tu samārādʰya   dvijo vedam avāpnuyāt /
Halfverse: c    tasya svargapʰalāvāptiḥ   sidʰyate cāsya mānasam
   tasya svarga-pʰalāvāptiḥ   sidʰyate ca_asya mānasam /9/


Verse: 10 
Halfverse: A    gārhastʰyaṃ kʰalu dvitīyam āśramaṃ vadanti
   gārhastʰyaṃ kʰalu dvitīyam āśramaṃ vadanti (1) /10/
Halfverse: B    tasya samudācāra lakṣaṇaṃ sarvam anuvyākʰyāsyāmaḥ
   tasya samudācāra lakṣaṇaṃ sarvam anuvyākʰyāsyāmaḥ (2) /10/
Halfverse: C    samāvr̥ttānāṃ sadārāṇāṃ sahadʰarmacaryā pʰalārtʰināṃ gr̥hāśramo vidʰīyate
   samāvr̥ttānāṃ sadārāṇāṃ saha-dʰarma-caryā pʰala_artʰināṃ gr̥ha_āśramo vidʰīyate (3) /10/
Halfverse: D    dʰarmārtʰakāmāvāptir hy atra trivargasādʰanam avekṣyāgarhitena karmaṇā dʰanāny ādāya svādʰyāyaprakarṣopalabdʰena brahmarṣinirmitena vādir sāragatena vā havyaniyamābʰyāsa daivataprasādopalabdʰena vā
   dʰarma_artʰa-kāma_avāptir hy atra tri-varga-sādʰanam avekṣya_agarhitena karmaṇā dʰanāny ādāya svādʰyāya-prakarṣa_upalabdʰena brahma-r̥ṣi-nirmitena vā_adir sāra-gatena vā havya-niyama_abʰyāsa daivata-prasāda_upalabdʰena vā
Halfverse: D1    dʰanena gr̥hastʰo gārhastʰyaṃ pravartayet
   dʰanena gr̥hastʰo gārhastʰyaṃ pravartayet (4) /10/
Halfverse: E    tad dʰi sarvāśramāṇāṃ mūlam udāharanti
   tadd^hi sarva_āśramāṇāṃ mūlam udāharanti (5) /10/
Halfverse: F    guru kulavāsinaḥ parivrājakā ye cānye saṃkalpita vrataniyama dʰarmānuṣṭʰāyinas teṣām apy ata eva bʰikṣā balisaṃvibʰāgāḥ pravartante
   guru kula-vāsinaḥ parivrājakā ye ca_anye saṃkalpita vrata-niyama dʰarma_anuṣṭʰāyinas teṣām apy ata\ eva bʰikṣā bali-saṃvibʰāgāḥ pravartante (6) /10/

Verse: 11 
Halfverse: A    vānaprastʰānāṃ dravyopaskāra iti prāyaśaḥ kʰalv ete sādʰavaḥ sādʰu patʰyadarśanāḥ svādʰyāyaprasaṅginas tīrtʰābʰigamana deśadarśanārtʰaṃ pr̥tʰivīṃ paryatanti
   vānaprastʰānāṃ dravya_upaskāra iti prāyaśaḥ kʰalv ete sādʰavaḥ sādʰu patʰya-darśanāḥ svādʰyāya-prasaṅginas tīrtʰa_abʰigamana deśa-darśana_artʰaṃ pr̥tʰivīṃ paryatanti(1) /11/
Halfverse: B    teṣāṃ pratyuttʰānābʰivādanānasūyāvākpradānasaumukʰyaśaktyāsana śayanābʰyavahāra satkriyāś ceti {!}
   teṣāṃ pratyuttʰāna_abʰivādana_anasūya_avāk-pradāna-saumukʰya-śaktyāsana śayana_abʰyavahāra satkriyāś ca_iti (2) /11/ {!}

Verse: 12 
Halfverse: A    bʰavati cātra ślokaḥ
   bʰavati ca_atra ślokaḥ /


Halfverse: a    atitʰir yasya bʰagnāśo   gr̥hāt pratinivartate
   atitʰir yasya bʰagna_āśo   gr̥hāt pratinivartate /
Halfverse: c    sa dattvā duṣkr̥taṃ tasmai   puṇyam ādāya gaccʰati {!}
   sa dattvā duṣkr̥taṃ tasmai   puṇyam ādāya gaccʰati /12/ {!}


Verse: 13 
Halfverse: A    api cātra yajñakriyābʰir devatāḥ prīyante nivāpena pitaro vedābʰyāsa śravaṇadʰāraṇenarṣayaḥ
   api ca_atra yajña-kriyābʰir devatāḥ prīyante nivāpena pitaro veda_abʰyāsa śravaṇa-dʰāraṇena-r̥ṣayaḥ /13/ (1)
Halfverse: B    apatyotpādanena prajāpatir iti
   apatya_utpādanena prajāpatir iti /13/ (2)

Verse: 14 
Halfverse: A    ślokau cātra bʰavataḥ
   ślokau ca_atra bʰavataḥ /


Halfverse: a    vatsalāḥ sarvabʰūtānāṃ   vācyāḥ śrotrasukʰā giraḥ
   vatsalāḥ sarva-bʰūtānāṃ   vācyāḥ śrotra-sukʰā giraḥ /
Halfverse: c    parivādopagʰātau ca   pāruṣyaṃ cātra garhitam {!}
   parivāda_upagʰātau ca   pāruṣyaṃ ca_atra garhitam /14/ {!}

Verse: 15 
Halfverse: a    avajñānam ahaṃkāro   dambʰaś caiva vigarhitaḥ
   avajñānam ahaṃkāro   dambʰaś caiva vigarhitaḥ /
Halfverse: c    ahiṃsā satyam akrodʰaḥ   sarvāśrama gataṃ tapaḥ
   ahiṃsā satyam akrodʰaḥ   sarva_āśrama gataṃ tapaḥ /15/


Verse: 16 
Halfverse: A    api cātra mālyābʰaraṇa vastrābʰyaṅga gandʰopabʰoga nr̥ttagītavāditraśrutisukʰanayanābʰirāma saṃdarśanānāṃ prāptir bʰakṣyabʰojya peya lehyacoṣyānām abʰyavahāryāṇāṃ vividʰānām upabʰogaḥ svadāravihārasaṃtoṣaḥ kāmasukʰāvāptir iti {!}
   api ca_atra mālya_ābʰaraṇa vastra_abʰyaṅga gandʰa_upabʰoga nr̥tta-gīta-vāditra-śruti-sukʰa-nayana_abʰirāma saṃdarśanānāṃ prāptir bʰakṣya-bʰojya peya lehya-coṣyānām abʰyavahāryāṇāṃ vividʰānām upabʰogaḥ sva-dāra-vihāra-saṃtoṣaḥ kāma-sukʰa_avāptir iti /16/ {!}


Verse: 17 
Halfverse: a    trivargaguṇanirvr̥ttir   yasya nityaṃ gr̥hāśrame
   tri-varga-guṇa-nirvr̥ttir   yasya nityaṃ gr̥ha_āśrame /
Halfverse: c    sa sukʰāny anubʰūyeha   śiṣṭānāṃ gatim āpnuyāt
   sa sukʰāny anubʰūya_iha   śiṣṭānāṃ gatim āpnuyāt /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    uñcʰavr̥ttir gr̥hastʰo yaḥ   svadʰarmacaraṇe rataḥ
   uñcʰa-vr̥ttir gr̥hastʰo yaḥ   sva-dʰarma-caraṇe rataḥ /
Halfverse: c    tyaktakāmasukʰārambʰas   tasya svargo na durlabʰaḥ
   tyakta-kāma-sukʰa_ārambʰas   tasya svargo na durlabʰaḥ /18/ (E)18



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.