TITUS
Mahabharata
Part No. 1895
Previous part

Chapter: 60 
Adhyāya 60


Verse: 1  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    katʰayann eva tu tadā   vāsudevaḥ pratāpavān
   katʰayann eva tu tadā   vāsudevaḥ pratāpavān / ՙ
Halfverse: c    mahābʰārata yuddʰaṃ tat   katʰānte pitur agrataḥ
   mahā-bʰārata yuddʰaṃ tat   katʰā_ante pitur agrataḥ /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    abʰimanyor vadʰaṃ vīraḥ   so 'tyakrāmata bʰārata
   abʰimanyor vadʰaṃ vīraḥ   so_atyakrāmata bʰārata /
Halfverse: c    apriyaṃ vasudevasya   mā bʰūd iti mahāmanāḥ
   apriyaṃ vasudevasya   mā bʰūd iti mahā-manāḥ /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    mā dauhitra vadʰaṃ śrutvā   vasudevo mahātyayam
   mā dauhitra vadʰaṃ śrutvā   vasu-devo mahā_atyayam /
Halfverse: c    duḥkʰaśokābʰisaṃtapto   bʰaved iti mahāmatiḥ
   duḥkʰa-śoka_abʰisaṃtapto   bʰaved iti mahā-matiḥ /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    subʰadrā tu tam utkrāntam   ātmajasya vadʰaṃ raṇe
   subʰadrā tu tam utkrāntam   ātmajasya vadʰaṃ raṇe /
Halfverse: c    ācakṣva kr̥ṣṇa saubʰadravadʰam   ity apatad bʰuvi
   ācakṣva kr̥ṣṇa saubʰadra-vadʰam   ity apatad bʰuvi /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    tām apaśyan nipatitāṃ   vasudevaḥ kṣitau tadā
   tām apaśyan nipatitāṃ   vasudevaḥ kṣitau tadā /
Halfverse: c    dr̥ṣṭvaiva ca papātorvyāṃ   so 'pi duḥkʰena mūrcʰitaḥ
   dr̥ṣṭvā_eva ca papāta_urvyāṃ   so_api duḥkʰena mūrcʰitaḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    tataḥ sa dauhitra vadʰād   duḥkʰaśokasamanvitaḥ
   tataḥ sa dauhitra vadʰād   duḥkʰa-śoka-samanvitaḥ /
Halfverse: c    vasudevo mahārāja   kr̥ṣṇaṃ vākyam atʰābravīt
   vasudevo mahā-rāja   kr̥ṣṇaṃ vākyam atʰa_abravīt /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    nanu tvaṃ puṇḍarīkākṣa   satyavāg bʰuvi viśrutaḥ
   nanu tvaṃ puṇḍarīka_akṣa   satya-vāg bʰuvi viśrutaḥ /
Halfverse: c    yad dauhitra vadʰaṃ me 'dya   na kʰyāpayasi śatruhan {!}
   yad dauhitra vadʰaṃ me_adya   na kʰyāpayasi śatruhan /7/ {!}

Verse: 8 
Halfverse: a    tad bʰāgineya nidʰanaṃ   tattvenācakṣva me vibʰo
   tad bʰāgineya nidʰanaṃ   tattvena_ācakṣva me vibʰo /
Halfverse: c    sadr̥śākṣas tava katʰaṃ   śatrubʰir nihato raṇe
   sadr̥śa_akṣas tava katʰaṃ   śatrubʰir nihato raṇe /8/ 8

Verse: 9 
Halfverse: a    durmaraṃ bata vārṣṇeya   kāle 'prāpte nr̥bʰiḥ sadā
   durmaraṃ bata vārṣṇeya   kāle_aprāpte nr̥bʰiḥ sadā /
Halfverse: c    yatra me dr̥dayaṃ duḥkʰāc   cʰatadʰā na vidīryate
   yatra me dr̥dayaṃ duḥkʰāt   śatadʰā na vidīryate /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    kim abravīt tvā saṃgrāme   subʰadrāṃ mātaraṃ prati
   kim abravīt tvā saṃgrāme   subʰadrāṃ mātaraṃ prati /
Halfverse: c    māṃ cāpi puṇḍarīkākṣa   capalākṣaḥ priyo mama
   māṃ ca_api puṇḍarīka_akṣa   capala_akṣaḥ priyo mama /10/ 10

Verse: 11 
Halfverse: a    āhavaṃ pr̥ṣṭʰataḥ kr̥tvā   kac cin na nihataḥ paraiḥ
   āhavaṃ pr̥ṣṭʰataḥ kr̥tvā   kaccin na nihataḥ paraiḥ /
Halfverse: c    kac cin mukʰaṃ na govinda   tenājau vikr̥taṃ kr̥tam
   kaccin mukʰaṃ na govinda   tena_ājau vikr̥taṃ kr̥tam /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    sa hi kr̥ṣṇa mahātejāḥ   ślāgʰann iva mamāgrataḥ
   sa hi kr̥ṣṇa mahā-tejāḥ   ślāgʰann iva mama_agrataḥ /
Halfverse: c    bālabʰāvena vijayam   ātmano 'katʰayat prabʰuḥ
   bāla-bʰāvena vijayam   ātmano_akatʰayat prabʰuḥ /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    kac cin na vikr̥to bālo   droṇakarṇakr̥pādibʰiḥ
   kaccin na vikr̥to bālo   droṇa-karṇa-kr̥pa_ādibʰiḥ /
Halfverse: c    dʰaraṇyāṃ nihataḥ śete   tan mamācakṣva keśava
   dʰaraṇyāṃ nihataḥ śete   tan mama_ācakṣva keśava /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    sa hi droṇaṃ ca bʰīṣmaṃ ca   karṇaṃ ca ratʰināṃ varam
   sa hi droṇaṃ ca bʰīṣmaṃ ca   karṇaṃ ca ratʰināṃ varam /
Halfverse: c    spardʰate sma raṇe nityaṃ   duhituḥ putrako mama
   spardʰate sma raṇe nityaṃ   duhituḥ putrako mama /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    evaṃvidʰaṃ bahu tadā   vilapantaṃ suduḥkʰitam
   evaṃ-vidʰaṃ bahu tadā   vilapantaṃ su-duḥkʰitam /
Halfverse: c    pitaraṃ duḥkʰitataro   govindo vākyam abravīt
   pitaraṃ duḥkʰitataro   govindo vākyam abravīt /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    na tena vikr̥taṃ vaktraṃ   kr̥taṃ saṃgrāmamūrdʰani
   na tena vikr̥taṃ vaktraṃ   kr̥taṃ saṃgrāma-mūrdʰani /
Halfverse: c    na pr̥ṣṭʰataḥ kr̥taś cāpi   saṃgrāmas tena dustaraḥ
   na pr̥ṣṭʰataḥ kr̥taś ca_api   saṃgrāmas tena dustaraḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    nihatya pr̥tʰivīpālān   sahasraśatasaṃgʰaśaḥ
   nihatya pr̥tʰivī-pālān   sahasra-śata-saṃgʰaśaḥ /
Halfverse: c    kʰedito droṇakarṇābʰyāṃ   dauḥśāsani vaśaṃgataḥ
   kʰedito droṇa-karṇābʰyāṃ   dauḥśāsani vaśaṃ-gataḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    eko hy ekena satataṃ   yudʰyamāno yadi prabʰo
   eko hy ekena satataṃ   yudʰyamāno yadi prabʰo /
Halfverse: c    na sa śakyeta saṃgrāme   nihantum api vajriṇā
   na sa śakyeta saṃgrāme   nihantum api vajriṇā /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    samāhūte tu saṃgrāme   pārtʰe saṃśaptakais tadā
   samāhūte tu saṃgrāme   pārtʰe saṃśaptakais tadā /
Halfverse: c    paryavāryata saṃkruddʰaiḥ   sa droṇādibʰir āhave
   paryavāryata saṃkruddʰaiḥ   sa droṇa_ādibʰir āhave /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    tataḥ śatrukṣayaṃ kr̥tvā   sumahāntaṃ raṇe pituḥ
   tataḥ śatru-kṣayaṃ kr̥tvā   su-mahāntaṃ raṇe pituḥ /
Halfverse: c    dauhitras tava vārṣṇeya   dauḥ śāsani vaśaṃgataḥ
   dauhitras tava vārṣṇeya   dauḥ śāsani vaśaṃ-gataḥ /20/ 20

Verse: 21 
Halfverse: a    nūnaṃ ca sa gataḥ svargaṃ   jahi śokaṃ mahāmate
   nūnaṃ ca sa gataḥ svargaṃ   jahi śokaṃ mahā-mate /
Halfverse: c    na hi vyasanam āsādya   sīdante san narāḥ kva cit
   na hi vyasanam āsādya   sīdante san narāḥ kvacit /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    droṇakarṇaprabʰr̥tayo   yena pratisamāsitāḥ
   droṇa-karṇa-prabʰr̥tayo   yena pratisamāsitāḥ /
Halfverse: c    raṇe mahendrapratimāḥ   sa katʰaṃ nāpnuyād divam
   raṇe mahā_indra-pratimāḥ   sa katʰaṃ na_āpnuyād divam /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    sa śokaṃ jahi durdʰarṣaṃ   mā ca manyuvaśaṃ gamaḥ
   sa śokaṃ jahi durdʰarṣaṃ   mā ca manyu-vaśaṃ gamaḥ /
Halfverse: c    śastrapūtāṃ hi sa gatiṃ   gataḥ parapuraṃjayaḥ
   śastra-pūtāṃ hi sa gatiṃ   gataḥ para-puraṃ-jayaḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    tasmiṃs tu nihate vīre   subʰadreyaṃ svasā mama
   tasmiṃs tu nihate vīre   subʰadrā_iyaṃ svasā mama /
Halfverse: c    duḥkʰārtārtʰo pr̥tʰāṃ prāpya   kurarīva nanāda ha
   duḥkʰa_ārta_artʰo pr̥tʰāṃ prāpya   kurarī_iva nanāda ha /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    draupadīṃ ca samāsādya   paryapr̥ccʰata duḥkʰitā
   draupadīṃ ca samāsādya   paryapr̥ccʰata duḥkʰitā /
Halfverse: c    ārye kva dārakāḥ sarve   draṣṭum iccʰāmi tān aham
   ārye kva dārakāḥ sarve   draṣṭum iccʰāmi tān aham /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    asyās tu vacanaṃ śrutvā   sarvās tāḥ kuru yoṣitaḥ
   asyās tu vacanaṃ śrutvā   sarvās tāḥ kuru yoṣitaḥ /
Halfverse: c    bʰujābʰyāṃ parigr̥hyaināṃ   cukruśuḥ paramārtavat
   bʰujābʰyāṃ parigr̥hya_enāṃ   cukruśuḥ parama_ārtavat /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    uttarāṃ cābravīd bʰadrā   bʰadre bʰartā kva te gataḥ
   uttarāṃ ca_abravīd bʰadrā   bʰadre bʰartā kva te gataḥ /
Halfverse: c    kṣipram āgamanaṃ mahyaṃ   tasmai tvaṃ vedayasva ha
   kṣipram āgamanaṃ mahyaṃ   tasmai tvaṃ vedayasva ha /27/ ՙ

Verse: 28 
Halfverse: a    nanu nāma sa vairāṭi   śrutvā mama giraṃ purā
   nanu nāma sa vairāṭi   śrutvā mama giraṃ purā /
Halfverse: c    bʰavanān niṣpataty āśu   kasmān nābʰyeti te patiḥ
   bʰavanān niṣpataty āśu   kasmān na_abʰyeti te patiḥ /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    abʰimanyo kuśalino   mātulās te mahāratʰāḥ
   abʰimanyo kuśalino   mātulās te mahā-ratʰāḥ /
Halfverse: c    kuśalaṃ cābruvan sarve   tvāṃ yuyutsum ihāgatam
   kuśalaṃ ca_abruvan sarve   tvāṃ yuyutsum iha_āgatam /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    ācakṣva me 'dya saṃgrāmaṃ   yatʰā pūrvam ariṃdama
   ācakṣva me_adya saṃgrāmaṃ   yatʰā pūrvam ariṃ-dama /
Halfverse: c    kasmād eva vipalatīṃ   nādyeha pratibʰāṣase
   kasmād eva vipalatīṃ   na_adya_iha pratibʰāṣase /30/ 30

Verse: 31 
Halfverse: a    evamādi tu vārṣṇeyyās   tad asyāḥ paridevitam
   evam-ādi tu vārṣṇeyyās   tad asyāḥ paridevitam / ՙ
Halfverse: c    śrutvā pr̥tʰā suduḥkʰārtā   śanair vākyam atʰābravīt
   śrutvā pr̥tʰā su-duḥkʰa_ārtā   śanair vākyam atʰa_abravīt /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    subʰadre vāsudevena   tatʰā sātyakinā raṇe
   subʰadre vāsudevena   tatʰā sātyakinā raṇe /
Halfverse: c    pitrā ca pālito bālaḥ   sa hataḥ kāladʰarmaṇā
   pitrā ca pālito bālaḥ   sa hataḥ kāla-dʰarmaṇā /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    īdr̥śo martyadʰarmo 'yaṃ   mā śuco yadunandini
   īdr̥śo martya-dʰarmo_ayaṃ   mā śuco yadu-nandini /
Halfverse: c    putro hi tava durdʰarṣaḥ   saṃprāptaḥ paramāṃ gatim
   putro hi tava durdʰarṣaḥ   saṃprāptaḥ paramāṃ gatim /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    kule mahati jātāsi   kṣatriyāṇāṃ mahātmanām
   kule mahati jātā_asi   kṣatriyāṇāṃ mahātmanām /
Halfverse: c    mā śucaś capalākṣaṃ tvaṃ   puṇḍarīkanibʰekṣaṇe
   mā śucaś capala_akṣaṃ tvaṃ   puṇḍarīka-nibʰa_īkṣaṇe /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    uttarāṃ tvam avekṣasva   garbʰiṇīṃ mā śucaḥ śubʰe
   uttarāṃ tvam avekṣasva   garbʰiṇīṃ mā śucaḥ śubʰe /
Halfverse: c    putram eṣā hi tasyāśu   janayiṣyati bʰāminī
   putram eṣā hi tasya_āśu   janayiṣyati bʰāminī /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    evam āśvāsayitvaināṃ   kuntī yadukulodvaha
   evam āśvāsayitvā_enāṃ   kuntī yadu-kula_udvaha /
Halfverse: c    vihāya śokaṃ durdʰarṣaṃ   śrāddʰam asya hy akalpayat
   vihāya śokaṃ durdʰarṣaṃ   śrāddʰam asya hy akalpayat /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    samanujñāpya dʰarmajñā   rājānaṃ bʰīmam eva ca
   samanujñāpya dʰarmajñā   rājānaṃ bʰīmam eva ca /
Halfverse: c    yamau yamopamau caiva   dadau dānāny anekaśaḥ
   yamau yama_upamau caiva   dadau dānāny anekaśaḥ /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    tataḥ pradāya bahvīr gā   brāhmaṇebʰyo yadūdvaha
   tataḥ pradāya bahvīr gā   brāhmaṇebʰyo yadu_udvaha /
Halfverse: c    samahr̥ṣyata vārṣṇeyī   vairāṭīṃ cābravīd idam
   samahr̥ṣyata vārṣṇeyī   vairāṭīṃ ca_abravīd idam /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    vairāṭi neha saṃtāpas   tvayā kāryo yaśasvini
   vairāṭi na_iha saṃtāpas   tvayā kāryo yaśasvini /
Halfverse: c    bʰartāraṃ prati suśroṇigarbʰastʰaṃ   rakṣa me śiśum
   bʰartāraṃ prati su-śroṇi-garbʰastʰaṃ   rakṣa me śiśum /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    evam uktvā tataḥ kuntī   virarāma mahādyute
   evam uktvā tataḥ kuntī   virarāma mahā-dyute /
Halfverse: c    tām anujñāpya caivemāṃ   subʰadrāṃ samupānayam
   tām anujñāpya caiva_imāṃ   subʰadrāṃ samupānayam /40/ 40

Verse: 41 
Halfverse: a    evaṃ sa nidʰanaṃ prāpto   dauhitras tava mādʰava
   evaṃ sa nidʰanaṃ prāpto   dauhitras tava mādʰava /
Halfverse: c    saṃtāpaṃ jahi durdʰarṣa   mā ca śoke manaḥ kr̥tʰāḥ
   saṃtāpaṃ jahi durdʰarṣa   mā ca śoke manaḥ kr̥tʰāḥ /41/ (E)41



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.