TITUS
Mahabharata
Part No. 239
Previous part

Chapter: 14 
Adhyāya 14


Verse: 1  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    uktaṃ tvayā buddʰimatā   yan nānyo vaktum arhati
   uktaṃ tvayā buddʰimatā   yan na_anyo vaktum arhati /
Halfverse: c    saṃśayānāṃ hi nirmoktā   tvan nānyo vidyate bʰuvi
   saṃśayānāṃ hi nirmoktā   tvan na_anyo vidyate bʰuvi /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    gr̥he gr̥he hi rājānaḥ   svasya svasya priyaṃ karāḥ
   gr̥he gr̥he hi rājānaḥ   svasya svasya priyaṃ karāḥ /
Halfverse: c    na ca sāmrājyam āptās te   samrāṭ śabdo hi kr̥tsnabʰāk
   na ca sāmrājyam āptās te   samrāṭ śabdo hi kr̥tsnabʰāk /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    katʰaṃ parānubʰāvajñaḥ   svaṃ praśaṃsitum arhati
   katʰaṃ para_anubʰāvajñaḥ   svaṃ praśaṃsitum arhati /
Halfverse: c    pareṇa samavetas tu   yaḥ praśastaḥ sa pūjyate
   pareṇa samavetas tu   yaḥ praśastaḥ sa pūjyate /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    viśālā bahulā bʰūmir   bahuratnasamācitā
   viśālā bahulā bʰūmir   bahu-ratna-samācitā /
Halfverse: c    dūraṃ gatvā vijānāti   śreyo vr̥ṣṇikulodvaha
   dūraṃ gatvā vijānāti   śreyo vr̥ṣṇi-kula_udvaha /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    śamam eva paraṃ manye   na tu mokṣād bʰavec cʰamaḥ
   śamam eva paraṃ manye   na tu mokṣād bʰavet śamaḥ /
Halfverse: c    ārambʰe pārameṣṭʰyaṃ tu   na prāpyam iti me matiḥ
   ārambʰe pārameṣṭʰyaṃ tu   na prāpyam iti me matiḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    evam evābʰijānanti   kule jātā manasvinaḥ
   evam eva_abʰijānanti   kule jātā manasvinaḥ /
Halfverse: c    kaś cit kadā cid eteṣāṃ   bʰavec cʰreyo janārdana
   kaścit kadācid eteṣāṃ   bʰavet śreyo jana_ardana /6/

Verse: 7  {Bʰīma uvāca}
Halfverse: a    anārambʰa paro rājā   valmīka iva sīdati
   anārambʰa paro rājā   valmīka\ iva sīdati /
Halfverse: c    durbalaś cānupāyena   balinaṃ yo 'dʰitiṣṭʰati
   durbalaś ca_anupāyena   balinaṃ yo_adʰitiṣṭʰati /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    atandritas tu prāyena   durbalo balinaṃ ripum
   atandritas tu prāyena   durbalo balinaṃ ripum /
Halfverse: c    jayet samyaṅ nayo rājan   nītyārtʰān ātmano hitān
   jayet samyaṅ nayo rājan   nītyā_artʰān ātmano hitān /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    kr̥ṣṇe nayo mayi balaṃ   jayaḥ pārtʰe dʰanaṃjaye
   kr̥ṣṇe nayo mayi balaṃ   jayaḥ pārtʰe dʰanaṃ-jaye /
Halfverse: c    māgadʰaṃ sādʰayiṣyāmo   vayaṃ traya ivāgnayaḥ
   māgadʰaṃ sādʰayiṣyāmo   vayaṃ traya\ iva_agnayaḥ /9/

Verse: 10  {Śrī Kr̥ṣṇa uvāca}
Halfverse: a    ādatte 'rtʰaparo bālo   nānubandʰam avekṣate
   ādatte_artʰa-paro bālo   na_anubandʰam avekṣate /
Halfverse: c    tasmād ariṃ na mr̥ṣyanti   bālam artʰaparāyaṇam
   tasmād ariṃ na mr̥ṣyanti   bālam artʰa-parāyaṇam /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    hitvā karān yauvanāśvaḥ   pālanāc ca bʰagī ratʰaḥ
   hitvā karān yauvana_aśvaḥ   pālanāc ca bʰagī ratʰaḥ /
Halfverse: c    kārtavīryas tapoyogād   balāt tu bʰarato vibʰuḥ
   kārtavīryas tapo-yogād   balāt tu bʰarato vibʰuḥ /
Halfverse: e    r̥ddʰyā maruttas tān pañca   samrāja iti śuśrumaḥ
   r̥ddʰyā maruttas tān pañca   samrāja\ iti śuśrumaḥ /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    nigrāhya lakṣaṇaṃ prāpto   dʰarmārtʰanaya lakṣaṇaiḥ
   nigrāhya lakṣaṇaṃ prāpto   dʰarma_artʰa-naya lakṣaṇaiḥ /
Halfverse: c    bārhadratʰo jarāsaṃdʰas   tad viddʰi bʰaratarṣabʰa
   bārhadratʰo jarā-saṃdʰas   tad viddʰi bʰarata-r̥ṣabʰa /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    na cainam anurudʰyante   kulāny ekaśataṃ nr̥pāḥ
   na ca_enam anurudʰyante   kulāny eka-śataṃ nr̥pāḥ /
Halfverse: c    tasmād etad balād eva   sāmrājyaṃ kurute 'dya saḥ
   tasmād etad balād eva   sāmrājyaṃ kurute_adya saḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    ratnabʰājo hi rājāno   jarāsaṃdʰam upāsate
   ratna-bʰājo hi rājāno   jarā-saṃdʰam upāsate /
Halfverse: c    na ca tuṣyati tenāpi   bālyād anayam āstʰitaḥ
   na ca tuṣyati tena_api   bālyād anayam āstʰitaḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    mūrdʰābʰiṣiktaṃ nr̥patiṃ   pradʰānapuruṣaṃ balāt
   mūrdʰa_abʰiṣiktaṃ nr̥-patiṃ   pradʰāna-puruṣaṃ balāt /
Halfverse: c    ādatte na ca no dr̥ṣṭo   'bʰāgaḥ puruṣataḥ kva cit
   ādatte na ca no dr̥ṣṭo_   _abʰāgaḥ puruṣataḥ kvacit /15/ ՙ

Verse: 16 
Halfverse: a    evaṃ sarvān vaśe cakre   jarāsaṃdʰaḥ śatāvarān
   evaṃ sarvān vaśe cakre   jarā-saṃdʰaḥ śata_avarān /
Halfverse: c    taṃ durbalataro rājā   katʰaṃ pārtʰa upaiṣyati
   taṃ durbalataro rājā   katʰaṃ pārtʰa\ upaiṣyati /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    prokṣitānāṃ pramr̥ṣṭānāṃ   rājñāṃ paśupater gr̥he
   prokṣitānāṃ pramr̥ṣṭānāṃ   rājñāṃ paśu-pater gr̥he /
Halfverse: c    paśūnām iva kā prītir   jīvite bʰaratarṣabʰa
   paśūnām iva kā prītir   jīvite bʰarata-r̥ṣabʰa /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    kṣatriyaḥ śastramaraṇo   yadā bʰavati satkr̥taḥ
   kṣatriyaḥ śastra-maraṇo   yadā bʰavati sat-kr̥taḥ /
Halfverse: c    nanu sma māgadʰaṃ sarve   pratibādʰema yad vayam
   nanu sma māgadʰaṃ sarve   pratibādʰema yad vayam /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    ṣaḍ aśītiḥ samānītāḥ   śeṣā rājaṃś caturdaśa
   ṣaḍ aśītiḥ samānītāḥ   śeṣā rājaṃs catur-daśa /
Halfverse: c    jarāsaṃdʰena rājānas   tataḥ krūraṃ prapatsyate
   jarā-saṃdʰena rājānas   tataḥ krūraṃ prapatsyate /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    prāpnuyāt sa yaśo dīptaṃ   tatra yo vigʰnam ācaret
   prāpnuyāt sa yaśo dīptaṃ   tatra yo vigʰnam ācaret /
Halfverse: c    jayed yaś ca jarāsaṃdʰaṃ   sa samrāṇ niyataṃ bʰavet {!}
   jayed yaś ca jarā-saṃdʰaṃ   sa samrāṇ niyataṃ bʰavet /20/ (E)20 {!}



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.