TITUS
Mahabharata
Part No. 244
Previous part

Chapter: 19 
Adhyāya 19


Verse: 1  {Vāsudeva uvāca}
Halfverse: a    eṣa pārtʰa mahān svāduḥ   paśumān nityam ambumān
   eṣa pārtʰa mahān svāduḥ   paśumān nityam ambumān /
Halfverse: c    nirāmayaḥ suveśmāḍʰyo   niveśo māgadʰaḥ śubʰaḥ
   nirāmayaḥ suveśma_āḍʰyo   niveśo māgadʰaḥ śubʰaḥ /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    vaihāro vipulaḥ śailo   varāho vr̥ṣabʰas tatʰā
   vaihāro vipulaḥ śailo   varāho vr̥ṣabʰas tatʰā /
Halfverse: c    tatʰaivarṣigiris tāta   śubʰāś caityaka pañcamāḥ
   tatʰaiva-r̥ṣi-giris tāta   śubʰāś caityaka pañcamāḥ /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    ete pañca mahāśr̥ṅgāḥ   parvatāḥ śītaladrumāḥ
   ete pañca mahā-śr̥ṅgāḥ   parvatāḥ śītala-drumāḥ /
Halfverse: c    rakṣantīvābʰisaṃhatya   saṃhatāṅgā girivrajam
   rakṣanti_iva_abʰisaṃhatya   saṃhata_aṅgā giri-vrajam /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    puṣpaveṣṭita śākʰāgrair   gandʰavadbʰir manoramaiḥ
   puṣpa-veṣṭita śākʰā_agrair   gandʰavadbʰir mano-ramaiḥ /
Halfverse: c    nigūḍʰā iva lodʰrāṇāṃ   vanaiḥ kāmi janapriyaiḥ
   nigūḍʰā\ iva lodʰrāṇāṃ   vanaiḥ kāmi jana-priyaiḥ /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    śūdrāyāṃ gautamo yatra   mahātmā saṃśitavrataḥ
   śūdrāyāṃ gautamo yatra   mahātmā saṃśita-vrataḥ /
Halfverse: c    auśīnaryām ajanayat   kākṣīvādīn sutān r̥ṣiḥ
   auśīnaryām ajanayat   kākṣīva_ādīn sutān r̥ṣiḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    gautamaḥ kṣayaṇād asmād   atʰāsau tatra veṣmani {!}
   gautamaḥ kṣayaṇād asmād   atʰa_asau tatra veṣmani / {!}
Halfverse: c    bʰajate māgadʰaṃ vaṃśaṃ   sa nr̥pāṇām anugrahāt
   bʰajate māgadʰaṃ vaṃśaṃ   sa nr̥pāṇām anugrahāt /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    aṅgavaṅgādayaś caiva   rājānaḥ sumahābalāḥ
   aṅga-vaṅga_ādayaś caiva   rājānaḥ sumahā-balāḥ /
Halfverse: c    gautama kṣayam abʰyetya   ramante sma purārjuna
   gautama kṣayam abʰyetya   ramante sma purā_arjuna /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    vanarājīs tu paśyemāḥ   priyālānāṃ manoramāḥ
   vana-rājīs tu paśya_imāḥ   priyālānāṃ mano-ramāḥ /
Halfverse: c    lodʰrāṇāṃ ca śubʰāḥ pārtʰa   gautamaukaḥ samīpajāḥ
   lodʰrāṇāṃ ca śubʰāḥ pārtʰa   gautama_okaḥ samīpajāḥ /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    arbudaḥ śakra vāpī ca   pannagau śatrutāpanau
   arbudaḥ śakra vāpī ca   pannagau śatru-tāpanau /
Halfverse: c    svastikasyālayaś cātra   maṇināgasya cottamaḥ
   svastikasya_ālayaś ca_atra   maṇi-nāgasya ca_uttamaḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    aparihāryā megʰānāṃ   māgadʰeyaṃ maṇeḥ kr̥te
   aparihāryā megʰānāṃ   māgadʰā_iyaṃ maṇeḥ kr̥te /
Halfverse: c    kauśiko maṇimāṃś caiva   vavr̥dʰāte hy anugraham
   kauśiko maṇimāṃś caiva   vavr̥dʰāte hy anugraham /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    artʰasiddʰiṃ tv anapagāṃ   jarāsaṃdʰo 'bʰimanyate
   artʰa-siddʰiṃ tv anapagāṃ   jarā-saṃdʰo_abʰimanyate /
Halfverse: c    vayam āsādane tasya   darpam adya nihanmi hi
   vayam āsādane tasya   darpam adya nihanmi hi /11/

Verse: 12  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    evam uktvā tataḥ sarve   bʰrātaro vipulaujasaḥ
   evam uktvā tataḥ sarve   bʰrātaro vipula_ojasaḥ /
Halfverse: c    vārṣṇeyaḥ pāṇḍaveyau ca   pratastʰur māgadʰaṃ puram
   vārṣṇeyaḥ pāṇḍaveyau ca   pratastʰur māgadʰaṃ puram /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    tuṣṭapuṣṭajanopetaṃ   cāturvarṇyajanākulam
   tuṣṭa-puṣṭa-jana_upetaṃ   cāturvarṇya-jana_ākulam /
Halfverse: c    spʰītotsavam anādʰr̥ṣyam   āseduś ca girivrajam
   spʰīta_utsavam anādʰr̥ṣyam   āseduś ca giri-vrajam /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    te 'tʰa dvāram anāsādya   purasya girim uccʰritam
   te_atʰa dvāram anāsādya   purasya girim uccʰritam /
Halfverse: c    bārhadratʰaiḥ pūjyamānaṃ   tatʰā nagaravāsibʰiḥ
   bārhadratʰaiḥ pūjyamānaṃ   tatʰā nagara-vāsibʰiḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    yatra māṣādam r̥ṣabʰam   āsasāda br̥hadratʰaḥ
   yatra māṣa_adam r̥ṣabʰam   āsasāda br̥had-ratʰaḥ /
Halfverse: c    taṃ hatvā māṣanālāś ca   tisro bʰerīr akārayat
   taṃ hatvā māṣa-nālāś ca   tisro bʰerīr akārayat /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    ānahya carmaṇā tena   stʰāpayām āsa sve pure
   ānahya carmaṇā tena   stʰāpayām āsa sve pure / q
Halfverse: c    yatra tāḥ prāṇadan bʰeryo   divyapuṣpāvacūrṇitāḥ
   yatra tāḥ prāṇadan bʰeryo   divya-puṣpa_avacūrṇitāḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    māgadʰānāṃ suruciraṃ   caityakāntaṃ samādravan
   māgadʰānāṃ suruciraṃ   caitya-kāntaṃ samādravan /
Halfverse: c    śirasīva jigʰāṃsanto   jarāsaṃdʰa jigʰānsavaḥ
   śirasi_iva jigʰāṃsanto   jarā-saṃdʰa jigʰānsavaḥ /

Verse: 18 
Halfverse: a    stʰiraṃ suvipulaṃ śr̥ṅgaṃ   sumahāntaṃ purātanam
   stʰiraṃ suvipulaṃ śr̥ṅgaṃ   sumahāntaṃ purātanam /
Halfverse: c    arcitaṃ mālyadāmaiś ca   satataṃ supratiṣṭʰitam
   arcitaṃ mālya-dāmaiś ca   satataṃ supratiṣṭʰitam /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    vipulair bāhubʰir vīrās   te 'bʰihatyābʰyapātayan
   vipulair bāhubʰir vīrās   te_abʰihatya_abʰyapātayan /
Halfverse: c    tatas te māgadʰaṃ dr̥ṣṭvā   puraṃ praviviśus tadā
   tatas te māgadʰaṃ dr̥ṣṭvā   puraṃ praviviśus tadā /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    etasminn eva kāle tu   jarāsaṃdʰaṃ samarcayan
   etasminn eva kāle tu   jarā-saṃdʰaṃ samarcayan /
Halfverse: c    pary agnikurvaṃś ca nr̥paṃ   dviradastʰaṃ purohitāḥ
   pary agni-kurvaṃś ca nr̥paṃ   dviradastʰaṃ puro-hitāḥ /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    snātaka vratinas te tu   bāhuśastrā nirāyudʰāḥ
   snātaka vratinas te tu   bāhu-śastrā nirāyudʰāḥ /
Halfverse: c    yuyutsavaḥ praviviśur   jarāsaṃdʰena bʰārata
   yuyutsavaḥ praviviśur   jarā-saṃdʰena bʰārata /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    bʰakṣyamālyāpaṇānāṃ ca   dadr̥śuḥ śriyam uttamām
   bʰakṣya-mālya_āpaṇānāṃ ca   dadr̥śuḥ śriyam uttamām /
Halfverse: c    spʰītāṃ sarvaguṇopetāṃ   sarvakāmasamr̥ddʰinīm
   spʰītāṃ sarva-guṇa_upetāṃ   sarva-kāma-samr̥ddʰinīm /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    tāṃ tu dr̥ṣṭvā samr̥ddʰiṃ te   vītʰyāṃ tasyāṃ narottamāḥ
   tāṃ tu dr̥ṣṭvā samr̥ddʰiṃ te   vītʰyāṃ tasyāṃ nara_uttamāḥ /
Halfverse: c    rājamārgeṇa gaccʰantaḥ   kr̥ṣṇa bʰīma dʰanaṃjayāḥ
   rāja-mārgeṇa gaccʰantaḥ   kr̥ṣṇa bʰīma dʰanaṃ-jayāḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    balād gr̥hītvā mālyāni   mālākārān mahābalāḥ
   balād gr̥hītvā mālyāni   mālā_ākārān mahā-balāḥ /
Halfverse: c    virāga vasanāḥ sarve   sragviṇo mr̥ṣṭakuṇḍalāḥ
   virāga vasanāḥ sarve   sragviṇo mr̥ṣṭa-kuṇḍalāḥ /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    niveśanam atʰājagmur   jarāsaṃdʰasya dʰīmataḥ
   niveśanam atʰa_ājagmur   jarā-saṃdʰasya dʰīmataḥ /
Halfverse: c    govāsam iva vīkṣantaḥ   siṃhā haimavatā yatʰā
   go-vāsam iva vīkṣantaḥ   siṃhā haimavatā yatʰā /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    śailastambʰanibʰās teṣāṃ   candanāgurubʰūṣitāḥ
   śaila-stambʰa-nibʰās teṣāṃ   candana_aguru-bʰūṣitāḥ /
Halfverse: c    aśobʰanta mahārāja   bāhavo bāhuśālinām
   aśobʰanta mahā-rāja   bāhavo bāhu-śālinām /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    tān dr̥ṣṭvā dviradaprakʰyāñ   śālaskandʰān ivodgatān
   tān dr̥ṣṭvā dvirada-prakʰyān   śāla-skandʰān iva_udgatān /
Halfverse: c    vyūḍʰoraskān māgadʰānāṃ   vismayaḥ samajāyata
   vyūḍʰa_uraskān māgadʰānāṃ   vismayaḥ samajāyata /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    te tv atītya janākīrṇās   tisraḥ kakṣyā nararṣabʰāḥ
   te tv atītya jana_ākīrṇās   tisraḥ kakṣyā nara-r̥ṣabʰāḥ /
Halfverse: c    ahaṃ kāreṇa rājānam   upatastʰur mahābalāḥ
   ahaṃ kāreṇa rājānam   upatastʰur mahā-balāḥ /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    tān pādya madʰuparkārhān   mānārhān satkr̥tiṃ gatān
   tān pādya madʰu-parka_arhān   māna_arhān sat-kr̥tiṃ gatān /
Halfverse: c    pratyuttʰāya jarāsaṃdʰa   upatastʰe yatʰāvidʰi
   pratyuttʰāya jarā-saṃdʰa upatastʰe yatʰā-vidʰi /29/ ՙ

Verse: 30 
Halfverse: a    uvāca caitān rājāsau   svāgataṃ vo 'stv iti prabʰuḥ
   uvāca ca_etān rājā_asau   svāgataṃ vo_astv iti prabʰuḥ /
Halfverse: c    tasya hy etad vrataṃ rājan   babʰūva bʰuvi viśrutam
   tasya hy etad vrataṃ rājan   babʰūva bʰuvi viśrutam /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    snātakān brāhmaṇān prāptāñ   śrutvā sa samitiṃjayaḥ
   snātakān brāhmaṇān prāptān   śrutvā sa samitiṃ-jayaḥ /
Halfverse: c    apy ardʰarātre nr̥patiḥ   pratyudgaccʰati bʰārata
   apy ardʰa-rātre nr̥-patiḥ   pratyudgaccʰati bʰārata /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    tāṃs tv apūrveṇa veṣeṇa   dr̥ṣṭvā nr̥patisattamaḥ
   tāṃs tv apūrveṇa veṣeṇa   dr̥ṣṭvā nr̥-pati-sattamaḥ /
Halfverse: c    upatastʰe jarāsaṃdʰo   vismitaś cābʰavat tadā
   upatastʰe jarā-saṃdʰo   vismitaś ca_abʰavat tadā /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    te tu dr̥ṣṭvaiva rājānaṃ   jarāsaṃdʰaṃ nararṣabʰāḥ
   te tu dr̥ṣṭvā_eva rājānaṃ   jarā-saṃdʰaṃ nara-r̥ṣabʰāḥ /
Halfverse: c    idam ūcur amitragʰnāḥ   sarve bʰaratasattama
   idam ūcur amitra-gʰnāḥ   sarve bʰarata-sattama /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    svasty astu kuśalaṃ rājann   iti sarve vyavastʰitāḥ
   svasty astu kuśalaṃ rājann   iti sarve vyavastʰitāḥ /
Halfverse: c    taṃ nr̥paṃ nr̥paśārdūla   vipraikṣanta paraḥ param
   taṃ nr̥paṃ nr̥pa-śārdūla   vipraikṣanta paraḥ param /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    tān abravīj jarāsaṃdʰas   tadā yādava pāṇḍavān
   tān abravīj jarā-saṃdʰas   tadā yādava pāṇḍavān /
Halfverse: c    āsyatām iti rājendra   brāhmaṇac cʰadma saṃvr̥tān
   āsyatām iti rāja_indra   brāhmaṇac cʰadma saṃvr̥tān /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    atʰopaviviśuḥ sarve   trayas te puruṣarṣabʰāḥ
   atʰa_upaviviśuḥ sarve   trayas te puruṣa-r̥ṣabʰāḥ /
Halfverse: c    saṃpradīptās trayo lakṣmyā   mahādʰvara ivāgnayaḥ
   saṃpradīptās trayo lakṣmyā   mahā_adʰvara\ iva_agnayaḥ /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    tān uvāca jarāsaṃdʰaḥ   satyasaṃdʰo narādʰipaḥ
   tān uvāca jarā-saṃdʰaḥ   satya-saṃdʰo nara_adʰipaḥ /
Halfverse: c    vigarhamāṇaḥ kauravya   veṣagrahaṇakāraṇāt
   vigarhamāṇaḥ kauravya   veṣa-grahaṇa-kāraṇāt /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    na snātaka vratā viprā   bahir mālyānulepanāḥ
   na snātaka vratā viprā   bahir mālya_anulepanāḥ /
Halfverse: c    bʰavantīti nr̥loke 'smin   viditaṃ mama sarvaśaḥ
   bʰavanti_iti nr̥-loke_asmin   viditaṃ mama sarvaśaḥ /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    te yūyaṃ puṣpavantaś ca   bʰujair jyāgʰāta lakṣaṇaiḥ
   te yūyaṃ puṣpavantaś ca   bʰujair jyā_āgʰāta lakṣaṇaiḥ /
Halfverse: c    bibʰrataḥ kṣātram ojo ca   brāhmaṇyaṃ pratijānatʰa
   bibʰrataḥ kṣātram ojo ca   brāhmaṇyaṃ pratijānatʰa /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    evaṃ virāga vasanā   bahir mālyānulepanāḥ
   evaṃ virāga vasanā   bahir mālya_anulepanāḥ /
Halfverse: c    satyaṃ vadata ke yūyaṃ   satyaṃ rājasu śobʰate
   satyaṃ vadata ke yūyaṃ   satyaṃ rājasu śobʰate /40/

Verse: 41 
Halfverse: a    caityakaṃ ca gireḥ śr̥ṅgaṃ   bʰittvā kim iva sadma naḥ
   caityakaṃ ca gireḥ śr̥ṅgaṃ   bʰittvā kim iva sadma naḥ /
Halfverse: c    advāreṇa praviṣṭāḥ stʰa   nirbʰayā rājakilbiṣāt
   advāreṇa praviṣṭāḥ stʰa   nirbʰayā rāja-kilbiṣāt /41/

Verse: 42 
Halfverse: a    karma caitad viliṅgasya   kiṃ vādya prasamīkṣitam
   karma ca_etad viliṅgasya   kiṃ vā_adya prasamīkṣitam /
Halfverse: c    vadadʰvaṃ vāci vīryaṃ ca   brāhmaṇasya viśeṣataḥ
   vadadʰvaṃ vāci vīryaṃ ca   brāhmaṇasya viśeṣataḥ /42/

Verse: 43 
Halfverse: a    evaṃ ca mām upastʰāya   kasmāc ca vidʰinārhaṇām
   evaṃ ca mām upastʰāya   kasmāc ca vidʰinā_arhaṇām /
Halfverse: c    praṇītāṃ no na gr̥hṇīta   kāryaṃ kiṃ cāsmad āgame
   praṇītāṃ no na gr̥hṇīta   kāryaṃ kiṃ ca_asmad āgame /43/

Verse: 44 
Halfverse: a    evam uktas tataḥ kr̥ṣṇaḥ   pratyuvāca mahāmanāḥ
   evam uktas tataḥ kr̥ṣṇaḥ   pratyuvāca mahā-manāḥ /
Halfverse: c    snigdʰagambʰīrayā vācā   vākyaṃ vākyaviśāradaḥ
   snigdʰa-gambʰīrayā vācā   vākyaṃ vākya-viśāradaḥ /44/

Verse: 45 
Halfverse: a    snātaka vratino rājan   brāhmaṇāḥ kṣatriyā viśaḥ
   snātaka vratino rājan   brāhmaṇāḥ kṣatriyā viśaḥ /
Halfverse: c    viśeṣaniyamāś caiṣām   aviśeṣāś ca santy uta
   viśeṣa-niyamāś ca_eṣām   aviśeṣāś ca santy uta /45/

Verse: 46 
Halfverse: a    viśeṣavāṃś ca satataṃ   kṣatriyaḥ śriyam arcʰati
   viśeṣavāṃś ca satataṃ   kṣatriyaḥ śriyam arcʰati /
Halfverse: c    puṣpavatsu dʰruvā śrīś ca   puṣpavantas tato vayam
   puṣpavatsu dʰruvā śrīś ca   puṣpavantas tato vayam /46/

Verse: 47 
Halfverse: a    kṣatriyo bāhuvīryas tu   na tatʰā vākyavīryavān
   kṣatriyo bāhu-vīryas tu   na tatʰā vākya-vīryavān /
Halfverse: c    apragalbʰaṃ vacas tasya   tasmād bārhadratʰe smr̥tam
   apragalbʰaṃ vacas tasya   tasmād bārhadratʰe smr̥tam /47/

Verse: 48 
Halfverse: a    svavīryaṃ kṣatriyāṇāṃ ca   bāhvor dʰātā nyaveśayat
   sva-vīryaṃ kṣatriyāṇāṃ ca   bāhvor dʰātā nyaveśayat /
Halfverse: c    tad didr̥kṣasi ced rājan   draṣṭāsy adya na saṃśayaḥ
   tad didr̥kṣasi ced rājan   draṣṭā_asy adya na saṃśayaḥ /48/

Verse: 49 
Halfverse: a    advāreṇa ripor gehaṃ   dvāreṇa suhr̥do gr̥ham
   advāreṇa ripor gehaṃ   dvāreṇa suhr̥do gr̥ham /
Halfverse: c    praviśanti sadā santo   dvāraṃ no varjitaṃ tataḥ
   praviśanti sadā santo   dvāraṃ no varjitaṃ tataḥ /49/

Verse: 50 
Halfverse: a    kāryavanto gr̥hān etya   śatruto nārhaṇāṃ vayam
   kāryavanto gr̥hān etya   śatruto na_arhaṇāṃ vayam /
Halfverse: c    pratigr̥hṇīma tad viddʰi   etan naḥ śāśvataṃ vratam
   pratigr̥hṇīma tad viddʰi etan naḥ śāśvataṃ vratam /50/ (E)50ՙ



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.