TITUS
Mahabharata
Part No. 487
Previous part

Chapter: 190 
Adhyāya 190


Verse: 1  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: A    bʰūya eva brāhmaṇa mahābʰāgyaṃ vaktum arhasīty abravīt pāṇḍaveyo mārkaṇḍeyam
   bʰūya\ eva brāhmaṇa mahābʰāgyaṃ vaktum arhasi_ity abravīt pāṇḍaveyo mārkaṇḍeyam /1/ q

Verse: 2 
Halfverse: A    atʰācaṣṭa mārkaṇḍeyaḥ
   atʰa_ācaṣṭa mārkaṇḍeyaḥ /2/ q

Verse: 3 
Halfverse: A    ayodʰyāyām ikṣvāku kulotpannaḥ pārtʰivaḥ parikṣin nāma mr̥gayām agamat
   ayodʰyāyām ikṣvāku kula_utpannaḥ pārtʰivaḥ parikṣin nāma mr̥gayām agamat /3/ q

Verse: 4 
Halfverse: A    tam ekāśvena mr̥gam anusarantaṃ mr̥go dūram apāharat
   tam eka_aśvena mr̥gam anusarantaṃ mr̥go dūram apāharat /4/ q

Verse: 5 
Halfverse: A    atʰādʰvani jātaśramaḥ kṣut tr̥ṣṇābʰibʰūtaś ca kasmiṃś cid uddeśe nīlaṃ vanaṣaṇḍam apaśyat
   atʰa_adʰvani jāta-śramaḥ kṣut tr̥ṣṇā_abʰibʰūtaś ca kasmiṃścid uddeśe nīlaṃ vana-ṣaṇḍam apaśyat /
Halfverse: B    tac ca viveśa
   tac ca viveśa /5/ q

Verse: 6 
Halfverse: A    tatas tasya vanaṣaṇḍasya madʰye 'tīva ramaṇīyaṃ saro dr̥ṣṭvā sāśvaiva vyagāhata
   tatas tasya vana-ṣaṇḍasya madʰye_atīva ramaṇīyaṃ saro dr̥ṣṭvā sa_aśva_eva vyagāhata /6/ q

Verse: 7 
Halfverse: A    atʰāśvastaḥ sa bisa mr̥ṇālam aśvasyāgre nikṣipya puṣkariṇī tīre samāviśat
   atʰa_aśvastaḥ sa bisa mr̥ṇālam aśvasya_agre nikṣipya puṣkariṇī tīre samāviśat /7/ q

Verse: 8 
Halfverse: A    tataḥ śayāno madʰuraṃ gītaśabdam aśr̥ṇot
   tataḥ śayāno madʰuraṃ gīta-śabdam aśr̥ṇot /8/ q

Verse: 9 
Halfverse: A    sa śrutvā acintayat
   sa śrutvā\ acintayat /
Halfverse: B    neha manuṣyagatiṃ paśyāmi
   na_iha manuṣya-gatiṃ paśyāmi /
Halfverse: C    kasya kʰalv ayaṃ gītaśabdeti
   kasya kʰalv ayaṃ gīta-śabda_iti /9/ q

Verse: 10 
Halfverse: A    atʰāpaśyat kanyāṃ paramarūpadarśanīyāṃ puṣpāṇy avacinvatīṃ gāyantīṃ ca
   atʰa_apaśyat kanyāṃ parama-rūpa-darśanīyāṃ puṣpāṇy avacinvatīṃ gāyantīṃ ca /10/ 10q

Verse: 11 
Halfverse: A    atʰa sā rājñaḥ samīpe paryakrāmat
   atʰa sā rājñaḥ samīpe paryakrāmat /11/ q

Verse: 12 
Halfverse: A    tām abravīd rājā
   tām abravīd rājā /
Halfverse: B    kasyāsi subʰage tvam iti
   kasya_asi subʰage tvam iti /12/ q

Verse: 13 
Halfverse: A    sā pratyuvāca
   sā pratyuvāca /

Halfverse: B    kanyāsmīti
   kanyā_asmi_iti // q

Verse: 14 
Halfverse: A    tāṃ rājovāca
   tāṃ rājā_uvāca /
Halfverse: B    artʰī tvayāham iti
   artʰī tvayā_aham iti /14/ q

Verse: 15 
Halfverse: A    atʰovāca kanyā
   atʰa_uvāca kanyā
Halfverse: B    samayenāhaṃ śakyā tvayā labdʰum
   samayena_ahaṃ śakyā tvayā labdʰum /
Halfverse: C    nānyatʰeti
   na_anyatʰā_iti /15/ q

Verse: 16 
Halfverse: A    tāṃ rājā samayam apr̥ccʰat
   tāṃ rājā samayam apr̥ccʰat /16/ q

Verse: 17 
Halfverse: A    tataḥ kanyedam uvāca
   tataḥ kanyā_idam uvāca /
Halfverse: B    udakaṃ me na darśayitavyam iti
   udakaṃ me na darśayitavyam iti /17/ q

Verse: 18 
Halfverse: A    sa rājā bāḍʰam ity uktvā tāṃ samāgamya tayā sahāste
   sa rājā bāḍʰam ity uktvā tāṃ samāgamya tayā saha_āste /18/ q

Verse: 19 
Halfverse: A    tatraivāsīne rājani senānvagaccʰat
   tatra_eva_āsīne rājani senā_anvagaccʰat /
Halfverse: B    padenānupadaṃ dr̥ṣṭvā rājānaṃ parivāryātiṣṭʰat
   padena_anupadaṃ dr̥ṣṭvā rājānaṃ parivārya_atiṣṭʰat /19/ q

Verse: 20 
Halfverse: A    paryāśvastaś ca rājā tayaiva saha śibikayā prāyād avigʰāṭitayā
   paryāśvastaś ca rājā tayā_eva saha śibikayā prāyād avigʰāṭitayā / q
Halfverse: B    svanagaram anuprāpya rahasi tayā saha ramann āste
   sva-nagaram anuprāpya rahasi tayā saha ramann āste /
Halfverse: C    nānyat kiṃ canāpaśyat
   na_anyat kiṃcana_apaśyat /20/ 20q

Verse: 21 
Halfverse: A    atʰa pradʰānāmātyas tasyābʰyāśa carāḥ striyo 'pr̥ccʰat
   atʰa pradʰāna_amātyas tasya_abʰyāśa carāḥ striyo_apr̥ccʰat /
Halfverse: B    kim atra prayojanaṃ vartateti
   kim atra prayojanaṃ vartata_iti /21/ q

Verse: 22 
Halfverse: A    atʰābruvaṃs tāḥ striyaḥ
   atʰa_abruvaṃs tāḥ striyaḥ /
Halfverse: B    apūrvam iva paśyāmodakaṃ nātra nīyateti
   apūrvam iva paśyāma_udakaṃ na_atra nīyata_iti /22/ q

Verse: 23 
Halfverse: A    atʰāmātyo 'nudakaṃ vanaṃ kārayitvodāra vr̥kṣaṃ bahumūlapuṣpapʰalaṃ rahasy upagamya rājānam abravīt
   atʰa_amātyo_anudakaṃ vanaṃ kārayitvā_udāra vr̥kṣaṃ bahu-mūla-puṣpa-pʰalaṃ rahasy upagamya rājānam abravīt /
Halfverse: B    vanam idam udāram anudakam
   vanam idam udāram anudakam /
Halfverse: C    sādʰv atra ramyatām iti
   sādʰv atra ramyatām iti /23/ q

Verse: 24 
Halfverse: A    sa tasya vacanāt tayaiva sahadevyā tad vanaṃ prāviśat
   sa tasya vacanāt tayā_eva saha-devyā tad vanaṃ prāviśat /
Halfverse: B    sa kadā cit tasmin vane ramye tayaiva saha vyavaharat
   sa kadācit tasmin vane ramye tayā_eva saha vyavaharat / ՙq
Halfverse: C    atʰa kṣut tr̥ṣṇārditaḥ śrānto 'timātram atimuktāgāram apaśyat
   atʰa kṣut tr̥ṣṇā_arditaḥ śrānto_ _atimātram atimukta_āgāram apaśyat /24/ q

Verse: 25 
Halfverse: A    tata praviśya rājā saha priyayā sudʰā talasukr̥tāṃ vimalasalilapūrṇāṃ vāpīm apaśyat
   tata praviśya rājā saha priyayā sudʰā tala-sukr̥tāṃ vimala-salila-pūrṇāṃ vāpīm apaśyat /25/ q

Verse: 26 
Halfverse: A    dr̥ṣṭvaiva ca tāṃ tasyaiva tīre sahaiva tayā devyā vyatiṣṭʰat
   dr̥ṣṭvā_eva ca tāṃ tasyā_eva tīre saha_eva tayā devyā vyatiṣṭʰat /26/ ՙq

Verse: 27 
Halfverse: A    atʰa tāṃ devīṃ sa rājābravīt
   atʰa tāṃ devīṃ sa rājā_abravīt /
Halfverse: B    sādʰuv avatara vāpī salilam iti
   sādʰuv avatara vāpī salilam iti /27/ q

Verse: 28 
Halfverse: A    sā tad vaco śrutvāvatīrya vāpīṃ nyamajjat
   sā tad vaco śrutvā_avatīrya vāpīṃ nyamajjat /
Halfverse: B    na punar udamajjat
   na punar udamajjat /28/ q

Verse: 29 
Halfverse: A    tāṃ mr̥gayamāṇo rājā nāpaśyat
   tāṃ mr̥gayamāṇo rājā na_apaśyat /29/ q

Verse: 30 
Halfverse: A    vāpīm api niḥsrāvya maṇḍūkaṃ śvabʰramukʰe dr̥ṣṭvā kruddʰājñāpayām āsa
   vāpīm api niḥsrāvya maṇḍūkaṃ śvabʰramukʰe dr̥ṣṭvā kruddʰa_ājñāpayāmāsa /
Halfverse: B    sarvamaṇḍūka vadʰaḥ kriyatām iti
   sarva-maṇḍūka vadʰaḥ kriyatām iti /
Halfverse: C    yo mayārtʰī sa mr̥takari maṇḍūkair upāyanair mām upatiṣṭʰed iti
   yo mayā_artʰī sa mr̥takari maṇḍūkair upāyanair mām upatiṣṭʰet iti /30/ 30q

Verse: 31 
Halfverse: A    atʰa maṇḍūkavadʰe gʰore kriyamāṇe dikṣu sarvāsu maṇḍūkān bʰayam āviśat {!}
   atʰa maṇḍūka-vadʰe gʰore kriyamāṇe dikṣu sarvāsu maṇḍūkān bʰayam āviśat / {B} {!}
Halfverse: B    te bʰītā maṇḍūkarājñe yatʰāvr̥ttaṃ nyavedayan
   te bʰītā maṇḍūka-rājñe yatʰā-vr̥ttaṃ nyavedayan /31/ q

Verse: 32 
Halfverse: A    tato maṇḍūkarāṭ tāpasa veṣadʰārī rājānam abʰyagaccʰat
   tato maṇḍūka-rāṭ tāpasa veṣa-dʰārī rājānam abʰyagaccʰat /32/ q

Verse: 33 
Halfverse: A    upetya cainam uvāca
   upetya ca_enam uvāca /
Halfverse: B    mā rājan krodʰavaśaṃ gamaḥ
   mā rājan krodʰa-vaśaṃ gamaḥ /
Halfverse: C    prasādaṃ kuru
   prasādaṃ kuru / q
Halfverse: D    nārhasi maṇḍūkānām anaparādʰināṃ vadʰaṃ kartum iti
   na_arhasi maṇḍūkānām anaparādʰināṃ vadʰaṃ kartum iti /33/ q

Verse: 34 
Halfverse: A    ślokau cātra bʰavataḥ
   ślokau ca_atra bʰavataḥ /


Halfverse: a    mā maṇḍūkāñ jigʰāṃsa tvaṃ   kopaṃ saṃdʰāryayācyuta {!}
   mā maṇḍūkāñ jigʰāṃsa tvaṃ   kopaṃ saṃdʰāryaya_acyuta / q {!}
Halfverse: c    prakṣīyate dʰanodreko   janānām avijānatām
   prakṣīyate dʰana_udreko   janānām avijānatām /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    pratijānīhi naitāṃs tvaṃ   prāpya krodʰaṃ vimokṣyase
   pratijānīhi na_etāṃs tvam   prāpya krodʰaṃ vimokṣyase /
Halfverse: c    alaṃ kr̥tvā tavādʰarmaṃ   maṇḍūkaiḥ kiṃ hatair hi te
   alaṃ kr̥tvā tava_adʰarmaṃ   maṇḍūkaiḥ kiṃ hatair hi te /35/


Verse: 36 
Halfverse: A    tam evaṃ vādinam iṣṭajanaśokaparītātmā rājā provāca
   tam evaṃ vādinam iṣṭa-jana-śoka-parīta_ātmā rājā provāca /
Halfverse: B    na hi kṣamyate tan mayā
   na hi kṣamyate tan mayā /
Halfverse: C    haniṣyāmy etān
   haniṣyāmy etān /
Halfverse: D    etair durātmabʰiḥ priyā me bʰakṣitā
   etair durātmabʰiḥ priyā me bʰakṣitā /
Halfverse: E    sarvatʰaiva me vadʰyā maṇḍūkāḥ
   sarvatʰā_eva me vadʰyā maṇḍūkāḥ /
Halfverse: F    nārhasi vidvan mām uparoddʰum iti
   na_arhasi vidvan mām uparoddʰum iti /36/ q

Verse: 37 
Halfverse: A    sa tad vākyam upalabʰya vyatʰitendriya manaḥ provāca
   sa tad vākyam upalabʰya vyatʰita_indriya manaḥ provāca /
Halfverse: B    prasīda rājan
   prasīda rājan /
Halfverse: C    aham āyur nāma maṇḍūkarājaḥ
   aham āyur nāma maṇḍūka-rājaḥ /
Halfverse: D    mama sā duhitā suśobʰanā nāma
   mama sā duhitā suśobʰanā nāma /
Halfverse: E    tasyā dauḥśīlyam etat
   tasyā dauḥśīlyam etat /
Halfverse: F    bahavo hi rājānas tayā vipralabdʰa pūrveti
   bahavo hi rājānas tayā vipralabdʰa pūrvā_iti /37/ ՙq

Verse: 38 
Halfverse: A    tam abravīd rājā
   tam abravīd rājā /
Halfverse: B    tayāsmy artʰī
   tayā_asmy artʰī /
Halfverse: C    sa me dīyatām iti
   sa me dīyatām iti /38/ q

Verse: 39 
Halfverse: A    atʰaināṃ rājñe pitādāt
   atʰa_enāṃ rājñe pitā_adāt /
Halfverse: B    abravīc cainām
   abravīc ca_enām /
Halfverse: C    enaṃ rājānaṃ śuśrūṣasveti
   enaṃ rājānaṃ śuśrūṣasva_iti /39/ q

Verse: 40 
Halfverse: A    sovāca duhitaram
   sa_uvāca duhitaram /
Halfverse: B    yasmāt tvayā rājāno vipralabdʰās tasmād abrahmaṇyāni tavāpatyāni bʰaviṣyanty anr̥takatvāt taveti
   yasmāt tvayā rājāno vipralabdʰās tasmād abrahmaṇyāni tava_apatyāni bʰaviṣyanty anr̥takatvāt tava_iti /40/ 40q

Verse: 41 
Halfverse: A    sa ca rājā tām upalabʰya tasyāṃ surata guṇanibaddʰahr̥dayo lokatrayaiśvaryam ivopalabʰya harṣabāṣpakalayā vāca praṇipatyābʰipūjya maṇḍūkarājānam abravīt
   sa ca rājā tām upalabʰya tasyāṃ surata guṇa-nibaddʰa-hr̥dayo loka-traya_aiśvaryam iva_upalabʰya harṣa-bāṣpa-kalayā vāca praṇipatya_abʰipūjya maṇḍūka-rājānam abravīt /
Halfverse: B    anugr̥hīto 'smīti
   anugr̥hīto_asmi_iti /41/ q

Verse: 42 
Halfverse: A    sa ca maṇḍūkarājo jāmātaram anujñāpya yatʰāgatam agaccʰat
   sa ca maṇḍūka-rājo jāmātaram anujñāpya yatʰā_āgatam agaccʰat /42/ q

Verse: 43 
Halfverse: A    atʰa kasya cit kālasya tasyāṃ kumārās trayas tasya rājñaḥ saṃbabʰūvuḥ śalo dalo balaś ceti
   atʰa kasyacit kālasya tasyāṃ kumārās trayas tasya rājñaḥ saṃbabʰūvuḥ śalo dalo balaś ca_iti /
Halfverse: B    tatas teṣāṃ jyeṣṭʰaṃ śalaṃ samaye pitā rājye 'bʰiṣicya tapasi dʰr̥tātmā vanaṃ jagāma
   tatas teṣāṃ jyeṣṭʰaṃ śalaṃ samaye pitā rājye_abʰiṣicya tapasi dʰr̥ta_ātmā vanaṃ jagāma /43/ ՙq

Verse: 44 
Halfverse: A    atʰa kadā cic cʰilo mr̥gayām acarat
   atʰa kadācit śilo mr̥gayām acarat /
Halfverse: B    mr̥gaṃ cāsādya ratʰenānvadʰāvat
   mr̥gaṃ ca_āsādya ratʰena_anvadʰāvat /44/ q

Verse: 45 
Halfverse: A    sūtaṃ covāca
   sūtaṃ ca_uvāca /
Halfverse: B    śīgʰraṃ māṃ vahasveti
   śīgʰraṃ māṃ vahasva_iti /45/ q

Verse: 46 
Halfverse: A    sa tatʰoktaḥ sūto rājānam abravīt
   sa tatʰā_uktaḥ sūto rājānam abravīt /
Halfverse: B    mā kriyatām anubandʰaḥ
   mā kriyatām anubandʰaḥ /
Halfverse: C    naiṣa śakyas tvayā mr̥go grahītuṃ yady api te ratʰe yuktau vāmya syātām iti
   na_eṣa śakyas tvayā mr̥go grahītuṃ yady api te ratʰe yuktau vāmya syātām iti /46/ q

Verse: 47 
Halfverse: A    tato 'bravīd rājā sūtam
   tato_abravīd rājā sūtam /
Halfverse: B    ācakṣva me vāmya
   ācakṣva me vāmya /
Halfverse: C    hanmi vā tvām iti
   hanmi vā tvām iti /47/ q

Verse: 48 
Halfverse: A    saivam ukto rājabʰayabʰīto vāmadeva śāpabʰītaś ca sann ācakʰyau rājñe
   sa_evam ukto rāja-bʰaya-bʰīto vāmadeva śāpa-bʰītaś ca sann ācakʰyau rājñe /
Halfverse: B    vāmadevasyāśvau vāmya manojavāv iti
   vāmadevasya_aśvau vāmya manojavāv iti /48/ q

Verse: 49 
Halfverse: A    atʰainam evaṃ bruvāṇam abravīd rājā
   atʰa_enam evaṃ bruvāṇam abravīd rājā /
Halfverse: B    vāmadevāśramaṃ yāhīti
   vāmadeva_āśramaṃ yāhi_iti /49/ q

Verse: 50 
Halfverse: A    sa gatvā vāmadevāśramaṃ tam r̥ṣim abravīt
   sa gatvā vāmadeva_āśramaṃ tam r̥ṣim abravīt /
Halfverse: B    bʰagavan mr̥go mayā viddʰaḥ pālayate
   bʰagavan mr̥go mayā viddʰaḥ pālayate /
Halfverse: C    taṃ saṃbʰāvayeyam
   taṃ saṃbʰāvayeyam /
Halfverse: D    arhasi me vāmya dātum iti
   arhasi me vāmya dātum iti /50/ 50q

Verse: 51 
Halfverse: A    tam abravīd r̥ṣiḥ
   tam abravīd r̥ṣiḥ /
Halfverse: B    dadāni te vāmya
   dadāni te vāmya /
Halfverse: C    kr̥takāryeṇa bʰavatā mamaiva niryātyau kṣipram iti
   kr̥ta-kāryeṇa bʰavatā mama_eva niryātyau kṣipram iti /51/ ՙq

Verse: 52 
Halfverse: A    sa ca tāv aśvau pratigr̥hyānujñāpya carṣiṃ prāyād vāmya saṃyuktena ratʰena mr̥gaṃ prati
   sa ca tāv aśvau pratigr̥hya_anujñāpya ca-r̥ṣiṃ prāyād vāmya saṃyuktena ratʰena mr̥gaṃ prati / q
Halfverse: B    gaccʰaṃś cābravīt sūtam
   gaccʰaṃś ca_abravīt sūtam /
Halfverse: C    aśvaratnāv imāv ayogyau brāhmaṇānām
   aśva-ratnāv imāv ayogyau brāhmaṇānām /
Halfverse: D    naitau pratideyau vāmadevāyeti
   na_etau pratideyau vāmadevāya_iti /52/ q

Verse: 53 
Halfverse: A    evam uktvā mr̥gam avāpya svanagaram etyāśvāvantaḥ pre 'stʰāpayat
   evam uktvā mr̥gam avāpya sva-nagaram etya_aśvāvantaḥ pre_astʰāpayat /53/ q

Verse: 54 
Halfverse: A    atʰarṣiś cintayām āsa
   atʰa-r̥ṣiś cintayāmāsa /
Halfverse: B    taruṇo rājaputraḥ kalyāṇaṃ patram āsādya ramate
   taruṇo rāja-putraḥ kalyāṇaṃ patram āsādya ramate /
Halfverse: C    na me pratiniryātayati
   na me pratiniryātayati /
Halfverse: D    aho kaṣṭam iti
   aho kaṣṭam iti /54/ q

Verse: 55 
Halfverse: A    manasā niścitya māsi pūrṇe śiṣyam abravīt
   manasā niścitya māsi pūrṇe śiṣyam abravīt /
Halfverse: B    gaccʰātreya
   gaccʰa_ātreya /
Halfverse: C    rājānaṃ brūhi
   rājānaṃ brūhi /
Halfverse: D    yadi paryāptaṃ niryātayopādʰyāya vāmyeti
   yadi paryāptaṃ niryātaya_upādʰyāya vāmya_iti /55/ q

Verse: 56 
Halfverse: A    sa gatvaivaṃ taṃ rājānam abravīt
   sa gatvā_evaṃ taṃ rājānam abravīt /56/ q

Verse: 57 
Halfverse: A    taṃ rājā prayuvāca
   taṃ rājā prayuvāca /
Halfverse: B    rājñām etad vāhanam
   rājñām etad vāhanam /
Halfverse: C    anarhā brāhmaṇā ratnānām evaṃvidʰānām
   anarhā brāhmaṇā ratnānām evaṃ-vidʰānām /
Halfverse: D    kiṃ ca brāhmaṇānām aśvaiḥ kāryam
   kiṃ ca brāhmaṇānām aśvaiḥ kāryam /
Halfverse: E    sādʰu pratigamyatām iti
   sādʰu pratigamyatām iti /57/ q

Verse: 58 
Halfverse: A    sa gatvaivam upādʰyāyāyācaṣṭa
   sa gatvā_evam upādʰyāyāya_ācaṣṭa /58/ q

Verse: 59 
Halfverse: A    tac cʰrutvā vacanam apriyaṃ vāmadevaḥ krodʰaparītātmā svayam eva rājānam abʰigamyāśvārtʰam abʰyacodayat
   tat śrutvā vacanam apriyaṃ vāmadevaḥ krodʰa-parīta_ātmā svayam eva rājānam abʰigamya_aśva_artʰam abʰyacodayat /
Halfverse: B    na cādād rājā
   na ca_adād rājā /59/ q


Verse: 60  {Vāmadeva uvāca}
Halfverse: a    prayaccʰa vāmya mama pārtʰiva tvaṃ; kr̥taṃ hi te kāryam anyair aśakyam
   prayaccʰa vāmya mama pārtʰiva tvaṃ   kr̥taṃ hi te kāryam anyair aśakyam /
Halfverse: c    mā tvā vadʰīd varuṇo gʰorapāśair; brahmakṣatrasyāntare vartamānaḥ
   mā tvā vadʰīd varuṇo gʰora-pāśair   brahma-kṣatrasya_antare vartamānaḥ /60/ 60

Verse: 61  {Rājovca}
Halfverse: a    anaḍvāhau suvratau sādʰu dāntāv; etad viprāṇāṃ vāhanaṃ vāmadeva
   anaḍvāhau suvratau sādʰu dāntāv   etad viprāṇāṃ vāhanaṃ vāmadeva / q
Halfverse: c    tābʰyāṃ yāhi tvaṃ yatra kāmo maharṣe; cʰandāṃsi vai tvādr̥śaṃ saṃvahanti
   tābʰyāṃ yāhi tvaṃ yatra kāmo maharṣe   cʰandāṃsi vai tvādr̥śaṃ saṃvahanti /61/ q

Verse: 62  {Vāmadeva uvāca}
Halfverse: a    cʰandāṃsi vai mādr̥śaṃ saṃvahanti; loke 'muṣmin pārtʰiva yāni santi
   cʰandāṃsi vai mādr̥śaṃ saṃvahanti   loke_amuṣmin pārtʰiva yāni santi /
Halfverse: c    asmiṃs tu loke mama yānam etad; asmadvidʰānām apareṣāṃ ca rājan
   asmiṃs tu loke mama yānam etad   asmad-vidʰānām apareṣāṃ ca rājan /62/ q

Verse: 63  {Rājovca}
Halfverse: a    catvāro vā gardabʰās tvāṃ vahantu; śreṣṭʰāśvataryo harayo vā turaṃgāḥ
   catvāro vā gardabʰās tvāṃ vahantu   śreṣṭʰa_aśvataryo harayo vā turaṃgāḥ / ՙq
Halfverse: c    tais tvaṃ yāhi kṣatriyasyaiṣa vāho; mama vāmya na tavaitau hi viddʰi
   tais tvaṃ yāhi kṣatriyasya_eṣa vāho   mama vāmya na tava_etau hi viddʰi /63/

Verse: 64  {Vāmadeva uvāca}
Halfverse: a    gʰoraṃ vrataṃ brāhmaṇasyaitad āhur; etad rājan yad ihājīvamānaḥ
   gʰoraṃ vrataṃ brāhmaṇasya_etad āhur   etad rājan yad iha_ājīvamānaḥ /
Halfverse: c    ayasmayā gʰorarūpā mahānto; vahantu tvāṃ śitaśūlāś caturdʰā
   ayasmayā gʰora-rūpā mahānto   vahantu tvāṃ śita-śūlāś caturdʰā /64/

Verse: 65  {Rājovca}
Halfverse: a    ye tvā vidur brāhmaṇaṃ vāmadeva; vācā hantuṃ manasā karmaṇā vā
   ye tvā vidur brāhmaṇaṃ vāmadeva   vācā hantuṃ manasā karmaṇā vā /
Halfverse: c    te tvāṃ saśiṣyam iha pātayantu; madvākyanunnāḥ śitaśūlāsi hastāḥ
   te tvāṃ saśiṣyam iha pātayantu   mad-vākya-nunnāḥ śita-śūla_asi hastāḥ /65/ q

Verse: 66  {Vāmadeva uvāca}
Halfverse: a    nānuyogā brāhmaṇānāṃ bʰavanti; vācā rājan manasā karmaṇā vā
   na_anuyogā brāhmaṇānāṃ bʰavanti   vācā rājan manasā karmaṇā vā /
Halfverse: c    yas tv evaṃ brahma tapasānveti; vidvāṃs tena śreṣṭʰo bʰavati hi jīvamānaḥ
   yas tv evaṃ brahma tapasā_anveti   vidvāṃs tena śreṣṭʰo bʰavati hi jīvamānaḥ /66/ q

Verse: 67  {Mārkaṇḍeya uvāca}
Halfverse: a    evam ukte vāmadevena rājan; samuttastʰū rākṣasā gʰorarūpāḥ
   evam ukte vāmadevena rājan   samuttastʰū rākṣasā gʰora-rūpāḥ /
Halfverse: c    taiḥ śūlahastair vadʰyamānaḥ sa rājā; provācedaṃ vākyam uccais tadānīm
   taiḥ śūla-hastair vadʰyamānaḥ sa rājā   provāca_idaṃ vākyam uccais tadānīm /67/ q

Verse: 68 
Halfverse: a    ikṣvākavo yadi brahman dalo vā; vidʰeyā me yadi vānye viśo 'pi
   ikṣvākavo yadi brahman dalo vā   vidʰeyā me yadi vā_anye viśo_api / ՙq
Halfverse: c    notsrakṣye 'haṃ vāmadevasya vāmyau; naivaṃvidʰā dʰarmaśīlā bʰavanti
   na_utsrakṣye_ahaṃ vāmadevasya vāmyau   na_evaṃ-vidʰā dʰarma-śīlā bʰavanti /68/ ՙq

Verse: 69 
Halfverse: a    evaṃ bruvann eva sa yātudʰānair; hato jagāmāśu mahīṃ kṣitīśaḥ
   evaṃ bruvann eva sa yātu-dʰānair   hato jagāma_āśu mahīṃ kṣiti_īśaḥ /
Halfverse: c    tato viditvā nr̥patiṃ nipātitam; ikṣvākavo vai dalam abʰyaṣiñcan
   tato viditvā nr̥patiṃ nipātitam   ikṣvākavo vai dalam abʰyaṣiñcan /69/ ՙq

Verse: 70 
Halfverse: a    rājye tadā tatra gatvā sa vipraḥ; provācedaṃ vacanaṃ vāmadevaḥ
   rājye tadā tatra gatvā sa vipraḥ   provāca_idaṃ vacanaṃ vāmadevaḥ /
Halfverse: c    dalaṃ rājānaṃ brāhmaṇānāṃ hi deyam; evaṃ rājan sarvadʰarmeṣu dr̥ṣṭam
   dalaṃ rājānaṃ brāhmaṇānāṃ hi deyam   evaṃ rājan sarva-dʰarmeṣu dr̥ṣṭam /70/ 70ՙq

Verse: 71 
Halfverse: a    bibʰeṣi cet tvam adʰarmān narendra; prayaccʰa me śīgʰram evādya vāmyau
   bibʰeṣi cet tvam adʰarmān nara_indra   prayaccʰa me śīgʰram eva_adya vāmyau /
Halfverse: c    etac cʰrutvā vāmadevasya vākyaṃ; sa pārtʰivaḥ sūtam uvāca roṣāt
   etat śrutvā vāmadevasya vākyaṃ   sa pārtʰivaḥ sūtam uvāca roṣāt /71/

Verse: 72 
Halfverse: a    ekaṃ hi me sāyakaṃ citrarūpaṃ; digdʰaṃ viṣeṇāhara saṃgr̥hītam
   ekaṃ hi me sāyakaṃ citra-rūpaṃ   digdʰaṃ viṣeṇa_āhara saṃgr̥hītam /
Halfverse: c    yena viddʰo vāmadevaḥ śayīta; saṃdaśyamānaḥ śvabʰir ārtarūpaḥ
   yena viddʰo vāmadevaḥ śayīta   saṃdaśyamānaḥ śvabʰir ārta-rūpaḥ /72/

Verse: 73  {Vāmadeva uvāca}
Halfverse: a    jānāmi putraṃ daśavarṣaṃ tavāhaṃ; jātaṃ mahiṣyāṃ śyenajitaṃ narendra
   jānāmi putraṃ daśa-varṣaṃ tava_ahaṃ   jātaṃ mahiṣyāṃ śyenajitaṃ nara_indra / ՙq
Halfverse: c    taṃ jahi tvaṃ madvacanāt praṇunnas; tūrṇaṃ priyaṃ sāyakair gʰorarūpaiḥ
   taṃ jahi tvaṃ mad-vacanāt praṇunnas   tūrṇaṃ priyaṃ sāyakair gʰora-rūpaiḥ /73/

Verse: 74  {Mārkaṇḍeya uvāca}
Halfverse: a    evam ukto vāmadevena rājann; antaḥpure rājaputraṃ jagʰāna
   evam ukto vāmadevena rājann   antaḥpure rāja-putraṃ jagʰāna /
Halfverse: c    sa sāyakas tigmatejā visr̥ṣṭaḥ; śrutvā dalas tac ca vākyaṃ babʰāṣe {!}
   sa sāyakas tigma-tejā visr̥ṣṭaḥ   śrutvā dalas tac ca vākyaṃ babʰāṣe /74/ ՙ {!}

Verse: 75 
Halfverse: a    ikṣvākavo hanta carāmi vaḥ priyaṃ; nihanmīmaṃ vipram adya pramatʰya
   ikṣvākavo hanta carāmi vaḥ priyaṃ   nihanmi_imaṃ vipram adya pramatʰya / q
Halfverse: c    ānīyatām aparas tigmatejāḥ; paśyadʰvaṃ me vīryam adya kṣitīśāḥ
   ānīyatām aparas tigma-tejāḥ   paśyadʰvaṃ me vīryam adya kṣiti_īśāḥ /75/

Verse: 76  {Vāmadeva uvāca}
Halfverse: a    yaṃ tvam enaṃ sāyakaṃ gʰorarūpaṃ; viṣeṇa digdʰaṃ mama saṃdadʰāsi
   yaṃ tvam enaṃ sāyakaṃ gʰora-rūpaṃ   viṣeṇa digdʰaṃ mama saṃdadʰāsi / q
Halfverse: c    na tvam enaṃ śaravaryaṃ vimoktuṃ; saṃdʰātuṃ vā śakṣyasi mānavendra
   na tvam enaṃ śara-varyaṃ vimoktuṃ   saṃdʰātuṃ vā śakṣyasi mānava_indra /76/

Verse: 77  {Rājovāca}
Halfverse: a    ikṣvākavaḥ paśyata māṃ gr̥hītaṃ; na vai śaknomy eṣa śaraṃ vimoktum
   ikṣvākavaḥ paśyata māṃ gr̥hītaṃ   na vai śaknomy eṣa śaraṃ vimoktum /
Halfverse: c    na cāsya kartuṃ nāśam abʰyutsahāmi; āyuṣmān vai jīvatu vāmadevaḥ
   na ca_asya kartuṃ nāśam abʰyutsahāmi   āyuṣmān vai jīvatu vāmadevaḥ /77/ q

Verse: 78  {Vāmadeva uvāca}
Halfverse: a    saṃspr̥śaināṃ mahiṣīṃ sāyakena; tatas tasmād enaso mokṣyase tvam
   saṃspr̥śa_enāṃ mahiṣīṃ sāyakena   tatas tasmād enaso mokṣyase tvam /78/

Verse: 79  {Mārkaṇḍeya uvāca}
Halfverse: a    tatas tatʰā kr̥tavān pārtʰivas tu; tato muniṃ rājaputrī babʰāṣe
   tatas tatʰā kr̥tavān pārtʰivas tu   tato muniṃ rāja-putrī babʰāṣe /
Halfverse: c    yatʰā yuktaṃ vāmadevāham enaṃ; dine dine saṃviśantī vyaśaṃsam
   yatʰā yuktaṃ vāmadeva_aham enaṃ   dine dine saṃviśantī vyaśaṃsam /
Halfverse: e    brāhmaṇebʰyo mr̥gayantī sūnr̥tāni; tatʰā brahman puṇyalokaṃ labʰeyam
   brāhmaṇebʰyo mr̥gayantī sūnr̥tāni   tatʰā brahman puṇya-lokaṃ labʰeyam /79/ ՙq

Verse: 80  {Vāmadeva uvāca}
Halfverse: a    tvayā trātaṃ rājakulaṃ śubʰekṣaṇe; varaṃ vr̥ṇīṣvāpratimaṃ dadāni te
   tvayā trātaṃ rāja-kulaṃ śubʰa_īkṣaṇe   varaṃ vr̥ṇīṣva_apratimaṃ dadāni te /
Halfverse: c    praśādʰīmaṃ svajanaṃ rājaputri; ikṣvākurājyaṃ sumahac cāpy anindye
   praśādʰi_imaṃ svajanaṃ rāja-putri   ikṣvāku-rājyaṃ sumahac ca_apy anindye /80/ 80ՙq

Verse: 81  {Rājaputry uvāca}
Halfverse: a    varaṃ vr̥ṇe bʰagavann ekam eva; vimucyatāṃ kilbiṣād adya bʰartā
   varaṃ vr̥ṇe bʰagavann ekam eva   vimucyatāṃ kilbiṣād adya bʰartā /
Halfverse: c    śivena cādʰyāhi saputrabāndʰavaṃ; varo vr̥to hy eṣa mayā dvijāgrya
   śivena ca_adʰyāhi saputra-bāndʰavaṃ   varo vr̥to hy eṣa mayā dvija_agrya /81/ q

Verse: 82  {Mārkaṇḍeya uvāca}
Halfverse: a    śrutvā vaco sa munī rājaputryās; tatʰāstv iti prāha kurupravīra
   śrutvā vaco sa munī rāja-putryās   tatʰā_astv iti prāha kuru-pravīra /
Halfverse: c    tataḥ sa rājā mudito babʰūva; vāmyau cāsmai saṃpradadau praṇamya
   tataḥ sa rājā mudito babʰūva   vāmyau ca_asmai saṃpradadau praṇamya /82/ (E)82



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.