TITUS
Mahabharata
Part No. 558
Previous part

Chapter: 261 
Adhyāya 261


Verse: 1  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    uktaṃ bʰagavatā janma   rāmādīnāṃ pr̥tʰak pr̥tʰak
   uktaṃ bʰagavatā janma   rāma_ādīnāṃ pr̥tʰak pr̥tʰak /
Halfverse: c    prastʰāna kāraṇaṃ brahmañ   śrotum iccʰāmi katʰyatām
   prastʰāna kāraṇaṃ brahman   śrotum iccʰāmi katʰyatām / ՚

Verse: 2 
Halfverse: a    katʰaṃ dāśaratʰīṃ vīrau   bʰrātarau rāmalakṣmaṇau
   katʰaṃ dāśaratʰīṃ vīrau   bʰrātarau rāma-lakṣmaṇau /
Halfverse: c    prastʰāpitau vanaṃ brahma   maitʰilī ca yaśasvinī
   prastʰāpitau vanaṃ brahma   maitʰilī ca yaśasvinī / ՚

Verse: 3  {Mārkaṇḍeya uvāca}
Halfverse: a    jātaputro daśaratʰaḥ   prītimān abʰavan nr̥paḥ
   jāta-putro daśaratʰaḥ   prītimān abʰavan nr̥paḥ / ՙ
Halfverse: c    kriyā ratir dʰarmaparaḥ   satataṃ vr̥ddʰasevitā
   kriyā ratir dʰarma-paraḥ   satataṃ vr̥ddʰa-sevitā / ՚ՙ

Verse: 4 
Halfverse: a    krameṇa cāsya te putrā   vyavardʰanta mahaujasaḥ
   krameṇa ca_asya te putrā   vyavardʰanta mahā_ojasaḥ /
Halfverse: c    vedeṣu saharasyeṣu   dʰanurvede ca pāragāḥ
   vedeṣu saharasyeṣu   dʰanus-vede ca pāragāḥ / ՚

Verse: 5 
Halfverse: a    caritabrahmacaryās te   kr̥tadārāś ca pārtʰiva
   carita-brahmacaryās te   kr̥ta-dārāś ca pārtʰiva /
Halfverse: c    yadā tadā daśaratʰaḥ   prītimān abʰavat sukʰī
   yadā tadā daśaratʰaḥ   prītimān abʰavat sukʰī / ՚

Verse: 6 
Halfverse: a    jyeṣṭʰo rāmo 'bʰavat teṣāṃ   ramayām āsa hi prajāḥ
   jyeṣṭʰo rāmo_abʰavat teṣāṃ   ramayāmāsa hi prajāḥ /
Halfverse: c    manoharatayā dʰīmān   pitur hr̥dayatoṣaṇaḥ
   manoharatayā dʰīmān   pitur hr̥daya-toṣaṇaḥ / ՚

Verse: 7 
Halfverse: a    tataḥ sa rājā matimān   matvātmānaṃ vayo 'dʰikam
   tataḥ sa rājā matimān   matvā_ātmānaṃ vayo_adʰikam / ՙ
Halfverse: c    mantrayām āsa savicair   dʰarmajñaiś ca purohitaiḥ
   mantrayāmāsa savicair   dʰarmajñaiś ca purohitaiḥ / ՚

Verse: 8 
Halfverse: a    abʰiṣekāya rāmasya   yauvarājyena bʰārata
   abʰiṣekāya rāmasya   yauvarājyena bʰārata /
Halfverse: c    prāptakālaṃ ca te sarve   menire mantrasattamāḥ
   prāpta-kālaṃ ca te sarve   menire mantra-sattamāḥ / ՚

Verse: 9 
Halfverse: a    lohitākṣaṃ mahābāhuṃ   mattamātaṅgagāminam
   lohita_akṣaṃ mahā-bāhuṃ   matta-mātaṅga-gāminam /
Halfverse: c    dīrgʰabāhuṃ mahoraskaṃ   nīlakuñcita mūrdʰajam
   dīrgʰa-bāhuṃ mahā_uraskaṃ   nīla-kuñcita mūrdʰajam / ՚

Verse: 10 
Halfverse: a    dīpyamānaṃ śriyā vīraṃ   śakrād anavamaṃ bale
   dīpyamānaṃ śriyā vīraṃ   śakrād anavamaṃ bale /
Halfverse: c    pāragaṃ sarvadʰarmāṇāṃ   br̥haspatisamaṃ matau
   pāragaṃ sarva-dʰarmāṇāṃ   br̥haspati-samaṃ matau / ՚10ՙ

Verse: 11 
Halfverse: a    sarvānurakta prakr̥tiṃ   sarvavidyā viśāradam
   sarva_anurakta prakr̥tiṃ   sarva-vidyā viśāradam /
Halfverse: c    jitendriyam amitrāṇām   api dr̥ṣṭimanoharam
   jita_indriyam amitrāṇām   api dr̥ṣṭi-manoharam / ՚

Verse: 12 
Halfverse: a    niyantāram asādʰūnāṃ   goptāraṃ dʰarmacāriṇām
   niyantāram asādʰūnāṃ   goptāraṃ dʰarma-cāriṇām /
Halfverse: c    dʰr̥timantam anādʰr̥ṣyaṃ   jetāram aparājitam
   dʰr̥timantam anādʰr̥ṣyaṃ   jetāram aparājitam / ՚

Verse: 13 
Halfverse: a    putraṃ rājā daśaratʰaḥ   kausalyānandavardʰanam
   putraṃ rājā daśaratʰaḥ   kausalya_ānanda-vardʰanam /
Halfverse: c    saṃdr̥śya paramāṃ prītim   agaccʰat kurunandana
   saṃdr̥śya paramāṃ prītim   agaccʰat kuru-nandana / ՚

Verse: 14 
Halfverse: a    cintayaṃś ca mahātejā   guṇān rāmasya vīryavān
   cintayaṃś ca mahā-tejā   guṇān rāmasya vīryavān / ՙ
Halfverse: c    abʰyabʰāṣata bʰadraṃ te   prīyamāṇaḥ purohitam
   abʰyabʰāṣata bʰadraṃ te   prīyamāṇaḥ purohitam / ՚

Verse: 15 
Halfverse: a    adya puṣyo niśi brahman   puṇyaṃ yogam upaiṣyati
   adya puṣyo niśi brahman   puṇyaṃ yogam upaiṣyati /
Halfverse: c    saṃbʰārāḥ saṃbʰriyantāṃ me   rāmaś copanimantryatām
   saṃbʰārāḥ saṃbʰriyantāṃ me   rāmaś ca_upanimantryatām / ՚

Verse: 16 
Halfverse: a    iti tad rājavacanaṃ   pratiśrutyātʰa mantʰarā
   iti tad rāja-vacanaṃ   pratiśrutya_atʰa mantʰarā /
Halfverse: c    kaikeyīm abʰigamyedaṃ   kāle vacanam abravīt
   kaikeyīm abʰigamya_idaṃ   kāle vacanam abravīt / ՚

Verse: 17 
Halfverse: a    adya kaikeyi daurbʰāgyaṃ   rājñā te kʰyāpitaṃ mahat
   adya kaikeyi daurbʰāgyaṃ   rājñā te kʰyāpitaṃ mahat /
Halfverse: c    āśīviṣas tvāṃ saṃkruddʰaś   caṇḍo daśati durbʰage
   āśīviṣas tvāṃ saṃkruddʰaś   caṇḍo daśati durbʰage / ՚

Verse: 18 
Halfverse: a    subʰagā kʰalu kausalyā   yasyāḥ putro 'bʰiṣekṣyate
   subʰagā kʰalu kausalyā   yasyāḥ putro_abʰiṣekṣyate /
Halfverse: c    kuto hi tava saubʰāgyaṃ   yasyāḥ putro na rājyabʰāk
   kuto hi tava saubʰāgyaṃ   yasyāḥ putro na rājya-bʰāk / ՚

Verse: 19 
Halfverse: a    sā tad vacanam ājñāya   sarvābʰaraṇabʰūṣitā
   sā tad vacanam ājñāya   sarva_ābʰaraṇa-bʰūṣitā /
Halfverse: c    vedī vilagnamadʰyeva   bibʰratī rūpam uttamam
   vedī vilagna-madʰyā_iva   bibʰratī rūpam uttamam / ՚

Verse: 20 
Halfverse: a    vivikte patim āsādya   hasantīva śucismitā
   vivikte patim āsādya   hasantī_iva śuci-smitā /
Halfverse: c    praṇayaṃ vyañjayantīva   madʰuraṃ vākyam abravīt
   praṇayaṃ vyañjayantī_iva   madʰuraṃ vākyam abravīt / ՚20

Verse: 21 
Halfverse: a    satyapratijña yan me tvaṃ   kāmam ekaṃ nisr̥ṣṭavān
   satya-pratijña yan me tvaṃ   kāmam ekaṃ nisr̥ṣṭavān / ՙ
Halfverse: c    upākuruṣva tad rājaṃs   tasmān mucyasva saṃkaṭāt
   upākuruṣva tad rājaṃs   tasmān mucyasva saṃkaṭāt / ՚

Verse: 22  {Rājovāca}
Halfverse: a    varaṃ dadāni te hanta   tadgr̥hāṇa yad iccʰasi
   varaṃ dadāni te hanta   tad-gr̥hāṇa yad iccʰasi /
Halfverse: c    avadʰyo vadʰyatāṃ ko 'dya   vadʰyaḥ ko 'dya vimucyatām
   avadʰyo vadʰyatāṃ ko_adya   vadʰyaḥ ko_adya vimucyatām / ՚

Verse: 23 
Halfverse: a    dʰanaṃ dadāni kasyādya   hriyatāṃ kasya vā punaḥ
   dʰanaṃ dadāni kasya_adya   hriyatāṃ kasya vā punaḥ /
Halfverse: c    brāhmaṇa svād ihānyatra   yat kiṃ cid vittam asti me
   brāhmaṇa svād iha_anyatra   yat kiṃcid vittam asti me / ՚

Verse: 24  {Mārkaṇḍeya uvāca}
Halfverse: a    sā tad vacanam ājñāya   parigr̥hya narādʰipam
   sā tad vacanam ājñāya   parigr̥hya nara_adʰipam /
Halfverse: c    ātmano balam ājñāya   tata enam uvāca ha
   ātmano balam ājñāya   tata\ enam uvāca ha / ՚ՙ

Verse: 25 
Halfverse: a    ābʰiṣecanikaṃ yat te   rāmārtʰam upakalpitam
   ābʰiṣecanikaṃ yat te   rāma_artʰam upakalpitam /
Halfverse: c    bʰaratas tad avāpnotu   vanaṃ gaccʰatu rāgʰavaḥ
   bʰaratas tad avāpnotu   vanaṃ gaccʰatu rāgʰavaḥ / ՚

Verse: 26 
Halfverse: a    sa tad rājā vaco śrutvā   vipriyaṃ dāruṇodayam
   sa tad rājā vaco śrutvā   vipriyaṃ dāruṇa_udayam /
Halfverse: c    duḥkʰārto bʰarataśreṣṭʰa   na kiṃ cid vyājahāra ha
   duḥkʰa_ārto bʰarata-śreṣṭʰa   na kiṃcid vyājahāra ha / ՚

Verse: 27 
Halfverse: a    tatas tatʰoktaṃ pitaraṃ   rāmo vijñāya vīryavān
   tatas tatʰā_uktaṃ pitaraṃ   rāmo vijñāya vīryavān /
Halfverse: c    vanaṃ pratastʰe dʰarmātmā   rājā satyo bʰavatv iti
   vanaṃ pratastʰe dʰarma_ātmā   rājā satyo bʰavatv iti / ՚

Verse: 28 
Halfverse: a    tam anvagaccʰal lakṣmīvān   dʰanuṣmām̐l lakṣmaṇas tadā
   tam anvagaccʰal lakṣmīvān   dʰanuṣmām̐l lakṣmaṇas tadā /
Halfverse: c    sītā ca bʰāryā bʰadraṃ te   vaidehī janakātmajā
   sītā ca bʰāryā bʰadraṃ te   vaidehī janaka_ātmajā / ՚

Verse: 29 
Halfverse: a    tato vagaṃ gate rāme   rājā daśaratʰas tadā
   tato vagaṃ gate rāme   rājā daśaratʰas tadā /
Halfverse: c    samayujyata dehasya   kālaparyāya dʰarmaṇā
   samayujyata dehasya   kāla-paryāya dʰarmaṇā / ՚

Verse: 30 
Halfverse: a    rāmas tu gatam ājñāya   rājānaṃ ca tatʰāgatam
   rāmas tu gatam ājñāya   rājānaṃ ca tatʰā-gatam /
Halfverse: c    ānāyya bʰarataṃ devī   kaikeyī vākyam abravīt
   ānāyya bʰarataṃ devī   kaikeyī vākyam abravīt / ՚30

Verse: 31 
Halfverse: a    gato daśaratʰaḥ svargaṃ   vanastʰau rāmalakṣmaṇau
   gato daśaratʰaḥ svargaṃ   vanastʰau rāma-lakṣmaṇau /
Halfverse: c    gr̥hāṇa rājyaṃ vipulaṃ   kṣemaṃ nihatakaṇṭakam
   gr̥hāṇa rājyaṃ vipulaṃ   kṣemaṃ nihata-kaṇṭakam / ՚

Verse: 32 
Halfverse: a    tām uvāca sa dʰarmātmā   nr̥śaṃsaṃ bata te kr̥tam
   tām uvāca sa dʰarma_ātmā   nr̥śaṃsaṃ bata te kr̥tam /
Halfverse: c    patiṃ hitvā kulaṃ cedam   utsādya dʰanalubdʰayā
   patiṃ hitvā kulaṃ ca_idam   utsādya dʰana-lubdʰayā / ՚

Verse: 33 
Halfverse: a    ayaśo pātayitvā me   mūrdʰni tvaṃ kulapāṃsane
   ayaśo pātayitvā me   mūrdʰni tvaṃ kula-pāṃsane /
Halfverse: c    sakāmā bʰava me mātar   ity uktvā praruroda ha
   sakāmā bʰava me mātar   ity uktvā praruroda ha / ՚

Verse: 34 
Halfverse: a    sa cāritvaṃ viśodʰyātʰa   sarvaprakr̥tisaṃnidʰau
   sa cāritvaṃ viśodʰya_atʰa   sarva-prakr̥ti-saṃnidʰau / ՙ
Halfverse: c    anvayād bʰrātaraṃ rāmaṃ   vinivartana lālasaḥ
   anvayād bʰrātaraṃ rāmaṃ   vinivartana lālasaḥ / ՚

Verse: 35 
Halfverse: a    kausalyāṃ ca sumitrāṃ ca   kaikeyīṃ ca suduḥkʰitaḥ
   kausalyāṃ ca sumitrāṃ ca   kaikeyīṃ ca suduḥkʰitaḥ /
Halfverse: c    agre prastʰāpya yānaiḥ sa   śatrugʰnasahito yayau
   agre prastʰāpya yānaiḥ sa   śatrugʰna-sahito yayau / ՚

Verse: 36 
Halfverse: a    vasiṣṭʰa vāmadevābʰyāṃ   vipraiś cānyaiḥ sahasraśaḥ
   vasiṣṭʰa vāmadevābʰyāṃ   vipraiś ca_anyaiḥ sahasraśaḥ /
Halfverse: c    paurajānapadaiḥ sārdʰaṃ   rāmā nayanakāṅkṣayā
   paura-jānapadaiḥ sārdʰaṃ   rāmā nayana-kāṅkṣayā / ՚

Verse: 37 
Halfverse: a    dadarśa citrakūṭastʰaṃ   sa rāmaṃ saha lakṣmaṇam
   dadarśa citrakūṭastʰaṃ   sa rāmaṃ saha lakṣmaṇam /
Halfverse: c    tāpasānām alaṃkāraṃ   dʰārayantaṃ dʰanurdʰaram
   tāpasānām alaṃkāraṃ   dʰārayantaṃ dʰanus-dʰaram / ՚

Verse: 38 
Halfverse: a    visarjitaḥ sa rāmeṇa   pitur vacanakāriṇā
   visarjitaḥ sa rāmeṇa   pitur vacana-kāriṇā /
Halfverse: c    nandigrāme 'karod rājyaṃ   puraskr̥tyāsya pāduke
   nandi-grāme_akarod rājyaṃ   puras-kr̥tya_asya pāduke / ՚ՙ

Verse: 39 
Halfverse: a    rāmas tu punar āśaṅkya   paurajānapadāgamam
   rāmas tu punar āśaṅkya   paura-jānapada_āgamam /
Halfverse: c    praviveśa mahāraṇyaṃ   śarabʰaṅgāśramaṃ prati
   praviveśa mahā_araṇyaṃ   śarabʰaṅga_āśramaṃ prati / ՚

Verse: 40 
Halfverse: a    satkr̥tya śarabʰaṅgaṃ sa   daṇḍakāraṇyam āśritaḥ
   satkr̥tya śarabʰaṅgaṃ sa   daṇḍaka_araṇyam āśritaḥ /
Halfverse: c    nadīṃ godāvarīṃ ramyām   āśritya nyavasat tadā
   nadīṃ godāvarīṃ ramyām   āśritya nyavasat tadā / ՚40

Verse: 41 
Halfverse: a    vasatas tasya rāmasya   tataḥ śūrpaṇakʰākr̥tam
   vasatas tasya rāmasya   tataḥ śūrpaṇakʰa_ākr̥tam /
Halfverse: c    kʰareṇāsīn mahad vairaṃ   janastʰānanivāsinā
   kʰareṇa_āsīn mahad vairaṃ   jana-stʰāna-nivāsinā / ՚

Verse: 42 
Halfverse: a    rakṣārtʰaṃ tāpasānāṃ ca   rāgʰavo dʰarmavatsalaḥ
   rakṣā_artʰaṃ tāpasānāṃ ca   rāgʰavo dʰarma-vatsalaḥ /
Halfverse: c    caturdaśasahasrāṇi   jagʰāna bʰuvi rakṣasām
   caturdaśa-sahasrāṇi   jagʰāna bʰuvi rakṣasām / ՚

Verse: 43 
Halfverse: a    dūṣaṇaṃ ca kʰaraṃ caiva   nihatya sumahābalau
   dūṣaṇaṃ ca kʰaraṃ caiva   nihatya sumahā-balau /
Halfverse: c    cakre kṣemaṃ punar dʰīmān   dʰarmāraṇyaṃ sarāgʰavaḥ
   cakre kṣemaṃ punar dʰīmān   dʰarma_araṇyaṃ sa-rāgʰavaḥ / ՚

Verse: 44 
Halfverse: a    hateṣu teṣu rakṣaḥ sutataḥ   śūrpaṇakʰā punaḥ
   hateṣu teṣu rakṣaḥ su-tataḥ   śūrpaṇakʰā punaḥ /
Halfverse: c    yayau nikr̥ttanāsauṣṭʰī   laṅkāṃ bʰrātur niveśanam
   yayau nikr̥tta-nāsa_oṣṭʰī   laṅkāṃ bʰrātur niveśanam / ՚ՙ

Verse: 45 
Halfverse: a    tato rāvaṇam abʰyetya   rākṣasī duḥkʰamūrcʰitā
   tato rāvaṇam abʰyetya   rākṣasī duḥkʰa-mūrcʰitā /
Halfverse: c    papāta pādayor bʰrātuḥ   saṃśuṣka rudʰirānanā
   papāta pādayor bʰrātuḥ   saṃśuṣka rudʰira_ananā / ՚

Verse: 46 
Halfverse: a    tāṃ tatʰā vikr̥tāṃ dr̥ṣṭvā   rāvaṇaḥ krodʰamūrcʰitaḥ
   tāṃ tatʰā vikr̥tāṃ dr̥ṣṭvā   rāvaṇaḥ krodʰa-mūrcʰitaḥ /
Halfverse: c    utpapātāsanāt kruddʰo   dantair dantān upaspr̥śan
   utpapāta_āsanāt kruddʰo   dantair dantān upaspr̥śan / ՚

Verse: 47 
Halfverse: a    svān amātyān visr̥jyātʰa   vivikte tām uvāca saḥ
   svān amātyān visr̥jya_atʰa   vivikte tām uvāca saḥ /
Halfverse: c    kehāsy evaṃ kr̥tā bʰadre   mām acintyāvamanya ca
   keha_asy evaṃ kr̥tā bʰadre   mām acintya_avamanya ca / ՚

Verse: 48 
Halfverse: a    kaḥ śūlaṃ tīkṣṇam āsādya   sarvagātrair niṣevite
   kaḥ śūlaṃ tīkṣṇam āsādya   sarva-gātrair niṣevite /
Halfverse: c    kaḥ śirasy agnim ādāya   viśvastaḥ svapate sukʰam
   kaḥ śirasy agnim ādāya   viśvastaḥ svapate sukʰam / ՚

Verse: 49 
Halfverse: a    āśīviṣaṃ gʰorataraṃ   pādena smr̥śatīha kaḥ
   āśīviṣaṃ gʰorataraṃ   pādena smr̥śati_iha kaḥ /
Halfverse: c    siṃhaṃ kesariṇaṃ kaś ca   daṃṣṭrāsu spr̥śya tiṣṭʰati {!}
   siṃhaṃ kesariṇaṃ kaś ca   daṃṣṭrāsu spr̥śya tiṣṭʰati / ՚ {!}

Verse: 50 
Halfverse: a    ity evaṃ bruvatas tasya   srotobʰyas tejaso 'rciṣaḥ
   ity evaṃ bruvatas tasya   srotobʰyas tejaso_arciṣaḥ /
Halfverse: c    niścerur dahyato rātrau   vr̥kṣasyeva svarandʰrataḥ
   niścerur dahyato rātrau   vr̥kṣasya_iva sva-randʰrataḥ / ՚50ՙ

Verse: 51 
Halfverse: a    tasya tat sarvam ācakʰyau   bʰaginī rāmavikramam
   tasya tat sarvam ācakʰyau   bʰaginī rāma-vikramam /
Halfverse: c    svaradūṣaṇa saṃyuktaṃ   rākṣasānāṃ parābʰavam
   svara-dūṣaṇa saṃyuktaṃ   rākṣasānāṃ parābʰavam / ՚

Verse: 52 
Halfverse: a    sa niścitya tataḥ kr̥tyaṃ   svasāram upasāntvya ca
   sa niścitya tataḥ kr̥tyaṃ   svasāram upasāntvya ca /
Halfverse: c    ūrdʰvam ācakrame rājā   vidʰāya nagare vidʰim
   ūrdʰvam ācakrame rājā   vidʰāya nagare vidʰim / ՚

Verse: 53 
Halfverse: a    trikūṭaṃ samatikramya   kālaparvatam eva ca
   trikūṭaṃ samatikramya   kāla-parvatam eva ca /
Halfverse: c    dadarśa makarāvāsaṃ   gambʰīrodaṃ mahodadʰim
   dadarśa makara_āvāsaṃ   gambʰīra_udaṃ mahā_udadʰim / ՚

Verse: 54 
Halfverse: a    tam atītyātʰa gokarṇam   abʰyagaccʰad daśānanaḥ
   tam atītya_atʰa gokarṇam   abʰyagaccʰad daśānanaḥ /
Halfverse: c    dayitaṃ stʰānam avyagraṃ   śūlapāṇer mahātmanaḥ
   dayitaṃ stʰānam avyagraṃ   śūlapāṇer mahātmanaḥ / ՚ՙ

Verse: 55 
Halfverse: a    tatrābʰyagaccʰan mārīcaṃ   pūrvāmātyaṃ daśānanaḥ {!}
   tatra_abʰyagaccʰan mārīcaṃ   pūrva_amātyaṃ daśānanaḥ / {!}
Halfverse: c    purā rāma bʰayād eva   tāpasyaṃ samupāśritam
   purā rāma bʰayād eva   tāpasyaṃ samupāśritam / ՚E55



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.