TITUS
Mahabharata
Part No. 657
Previous part

Chapter: 61 
Adhyāya 61


Verse: 1  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    āhūyamānas tu sa tena saṃkʰye; mahāmanā dʰr̥tarāṣṭrasya putraḥ
   āhūyamānas tu sa tena saṃkʰye   mahā-manā dʰr̥tarāṣṭrasya putraḥ /
Halfverse: c    nivartitas tasya girāṅkuśena; gajo yatʰāmatta ivāṅkuśena
   nivartitas tasya girā_aṅkuśena   gajas yatʰā-matta\ iva_aṅkuśena /1/ ՙ

Verse: 2 
Halfverse: a    so 'mr̥ṣyamāṇo vacasābʰimr̥ṣṭo; mahāratʰenāti ratʰas tarasvī
   so_amr̥ṣyamāṇas vacasā_abʰimr̥ṣṭo   mahā-ratʰena_ati ratʰas tarasvī /
Halfverse: c    paryāvavartātʰa ratʰena vīro; bʰogī yatʰā pādatalābʰimr̥ṣṭaḥ
   paryāvavarta_atʰa ratʰena vīro   bʰogī yatʰā pāda-tala_abʰimr̥ṣṭaḥ /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    taṃ prekṣya karṇaḥ parivartamānaṃ; nivartya saṃstabʰya ca viddʰa gātraḥ
   taṃ prekṣya karṇaḥ parivartamānaṃ   nivartya saṃstabʰya ca viddʰa gātraḥ /
Halfverse: c    duryodʰanaṃ dakṣiṇato 'bʰyagaccʰat; pārtʰaṃ nr̥vīro yudʰi hemamālī
   duryodʰanaṃ dakṣiṇato_abʰyagaccʰat   pārtʰaṃ nr̥-vīras yudʰi hema-mālī /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    bʰīṣmas tataḥ śāṃtanavo nivr̥tya; hiraṇyakakṣyāṃs tvarayaṃs turaṃgān
   bʰīṣmas tataḥ śāṃtanavas nivr̥tya   hiraṇya-kakṣyāṃs tvarayaṃs turaṃgān /
Halfverse: c    duryodʰanaṃ paścimato 'bʰyarakṣat; pārtʰān mahābāhur adʰijya dʰanvā
   duryodʰanaṃ paścimato_abʰyarakṣat   pārtʰān mahā-bāhur adʰijya dʰanvā /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    droṇaḥ kr̥paś caiva viviṃśatiś ca; duḥśāsanaś caiva nivr̥tya śīgʰram
   droṇaḥ kr̥paś caiva viviṃśatiś ca   duḥśāsanaś caiva nivr̥tya śīgʰram /
Halfverse: c    sarve purastād vitateṣu cāpā; duryodʰanārtʰaṃ tvaritābʰyupeyuḥ
   sarve purastāt vitata_iṣu cāpā   duryodʰana_artʰaṃ tvaritā_abʰyupeyuḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    sa tāny anīkāni nivartamānāny; ālokya pūrṇaugʰanibʰāni pārtʰaḥ
   sa tāny anīkāni nivartamānāny   ālokya pūrṇa_ogʰa-nibʰāni pārtʰaḥ /
Halfverse: c    haṃso yatʰā megʰam ivāpatantaṃ; dʰanaṃjayaḥ pratyapatat tarasvī
   haṃsas yatʰā megʰam iva_āpatantaṃ   dʰanaṃjayaḥ pratyapatat tarasvī /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    te sarvataḥ saṃparivārya pārtʰam; astrāṇi divyāni samādadānāḥ
   te sarvataḥ saṃparivārya pārtʰam   astrāṇi divyāni samādadānāḥ /
Halfverse: c    vavarṣur abʰyetya śaraiḥ samantān; megʰā yatʰā bʰūdʰaram ambuvegaiḥ
   vavarṣur abʰyetya śaraiḥ samantān   megʰā yatʰā bʰū-dʰaram ambu-vegaiḥ /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    tato 'stram astreṇa nivārya teṣāṃ; gāṇḍīva dʰanvā kurupuṃgavānām
   tato_astram astreṇa nivārya teṣāṃ   gāṇḍīva dʰanvā kuru-puṃgavānām /
Halfverse: c    saṃmohanaṃ śatrusaho 'nyad astraṃ; prāduś cakāraindrir apāraṇīyam
   saṃmohanaṃ śatru-saho_anyat astraṃ   prādus cakāra_aindrir apāraṇīyam /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    tato diśaś cānudiśo vivr̥tya; śaraiḥ sudʰārair niśitaiḥ supuṅkʰaiḥ
   tato diśaś ca_anudiśas vivr̥tya   śaraiḥ su-dʰārair niśitaiḥ su-puṅkʰaiḥ /
Halfverse: c    gāṇḍīva gʰoṣeṇa manāṃsi teṣāṃ; mahābalaḥ pravyatʰayāṃ cakāra
   gāṇḍīva gʰoṣeṇa manāṃsi teṣāṃ   mahā-balaḥ pravyatʰayāṃ cakāra /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    tataḥ punar bʰīmaravaṃ pragr̥hya; dorbʰyāṃ mahāśaṅkʰam udāragʰoṣam
   tataḥ punar bʰīma-ravaṃ pragr̥hya   dorbʰyāṃ mahā-śaṅkʰam udāra-gʰoṣam / ՙ
Halfverse: c    vyanādayat sa pradiśo diśaḥ kʰaṃ; bʰuvaṃ ca pārtʰo dviṣatāṃ nihantā
   vyanādayat sa pradiśo diśaḥ kʰaṃ   bʰuvaṃ ca pārtʰo dviṣatāṃ nihantā /10/ 10

Verse: 11 
Halfverse: a    te śaṅkʰanādena kurupravīrāḥ; saṃmohitāḥ pārtʰa samīritena
   te śaṅkʰa-nādena kuru-pravīrāḥ   saṃmohitāḥ pārtʰa samīritena /
Halfverse: c    utsr̥jya cāpāni durāsadāni; sarve tadā śānti parā babʰūvuḥ
   utsr̥jya cāpāni durāsadāni   sarve tadā śānti parā babʰūvuḥ /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    tatʰā visaṃjñeṣu pareṣu pārtʰaḥ; smr̥tvā tu vākyāni tatʰottarāyāḥ
   tatʰā visaṃjñeṣu pareṣu pārtʰaḥ   smr̥tvā tu vākyāni tatʰā_uttarāyāḥ / ՙ
Halfverse: c    niryāhi madʰyād iti matsyaputram; uvāca yāvat kuravo visaṃjñāḥ
   niryāhi madʰyāt iti matsya-putram   uvāca yāvat kuravo visaṃjñāḥ /12/ ՙ

Verse: 13 
Halfverse: a    ācārya śāradvatayoḥ suśukle; karṇasya pītaṃ ruciraṃ ca vastram
   ācārya śāradvatayoḥ su-śukle   karṇasya pītaṃ ruciraṃ ca vastram / ՙ
Halfverse: c    drauṇeś ca rājñaś ca tatʰaiva nīle; vastre samādatsva narapravīra
   drauṇeś ca rājñaś ca tatʰā_eva nīle   vastre samādatsva nara-pravīra /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    bʰīṣmasya saṃjñāṃ tu tatʰaiva manya; jānāti me 'strapratigʰātam eṣaḥ
   bʰīṣmasya saṃjñāṃ tu tatʰaiva manya   jānāti me_astra-pratigʰātam eṣaḥ /
Halfverse: c    etasya vāhān kuru savyatas tvam; evaṃ hi yātavyam amūḍʰa saṃjñaiḥ
   etasya vāhān kuru savyatas tvam   evaṃ hi yātavyam amūḍʰa saṃjñaiḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    raśmīn samutsr̥jya tato mahātmā; ratʰād avaplutya virāṭa putraḥ
   raśmīn samutsr̥jya tato mahā_ātmā   ratʰāt avaplutya virāṭa putraḥ /
Halfverse: c    vastrāṇy upādāya mahāratʰānāṃ; tūrṇaṃ punaḥ svaṃ ratʰam āruroha
   vastrāṇy upādāya mahā-ratʰānāṃ   tūrṇaṃ punaḥ svaṃ ratʰam āruroha /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    tato 'nvaśāsac caturaḥ sadaśvān; putro virāṭasya hiraṇyakakṣyān
   tato_anvaśāsat caturaḥ sat-aśvān   putras virāṭasya hiraṇya-kakṣyān /
Halfverse: c    te tad vyatīyur dʰvajinām anīkaṃ; śvetā vahanto 'rjunam ājimadʰyāt
   te tad vyatīyur dʰvajinām anīkaṃ   śvetā vahanto_arjunam āji-madʰyāt /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    tatʰā tu yāntaṃ puruṣapravīraṃ; bʰīṣmaḥ śarair abʰyahanat tarasvī
   tatʰā tu yāntaṃ puruṣa-pravīraṃ   bʰīṣmaḥ śarair abʰyahanat tarasvī /
Halfverse: c    sa cāpi bʰīṣmasya hayān nihatya; vivyādʰa pārśve daśabʰiḥ pr̥ṣatkaiḥ
   sa ca_api bʰīṣmasya hayān nihatya   vivyādʰa pārśve daśabʰiḥ pr̥ṣatkaiḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    tato 'rjuno bʰīṣmam apāsya yuddʰe; viddʰvāsya yantāram ariṣṭadʰanvā
   tato_arjunas bʰīṣmam apāsya yuddʰe   viddʰvā_asya yantāram ariṣṭa-dʰanvā /
Halfverse: c    tastʰau vimukto ratʰavr̥ndamadʰyād; rāhuṃ vidāryeva sahasraraśmiḥ
   tastʰau vimukto ratʰa-vr̥nda-madʰyād   rāhuṃ vidārya_iva sahasra-raśmiḥ /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    labdʰvā tu saṃjñāṃ ca kurupravīraḥ; pārtʰaṃ samīkṣyātʰa mahendrakalpam
   labdʰvā tu saṃjñāṃ ca kuru-pravīraḥ   pārtʰaṃ samīkṣya_atʰa mahā_indra-kalpam /
Halfverse: c    raṇād vimuktaṃ stʰitam ekam ājau; sa dʰārtarāṣṭras tvarito babʰāṣe
   raṇād vimuktaṃ stʰitam ekam ājau   sa dʰārtarāṣṭras tvarito babʰāṣe /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    ayaṃ katʰaṃ svid bʰavatāṃ vimuktas; taṃ vai prabadʰnīta yatʰā na mucyet
   ayaṃ katʰaṃ svit bʰavatāṃ vimuktas   taṃ vai prabadʰnīta yatʰā na mucyet /
Halfverse: c    tam abravīc cʰāṃtanavaḥ prahasya; kva te gatā buddʰir abʰūt kva vīryam
   tam abravīt śāṃtanavaḥ prahasya   kva te gatā buddʰir abʰūt kva vīryam /20/ 20

Verse: 21 
Halfverse: a    śāntiṃ parāśvasya yatʰā stʰito 'bʰūr; utsr̥jya bāṇāṃś ca dʰanuś ca citram
   śāntiṃ parāśvasya yatʰā stʰito_abʰūr   utsr̥jya bāṇāṃś ca dʰanus ca citram /
Halfverse: c    na tv eva bībʰatsur alaṃ nr̥śaṃsaṃ; kartuṃ na pāpe 'sya mano niviṣṭam
   na tv eva bībʰatsur alaṃ nr̥śaṃsaṃ   kartuṃ na pāpe_asya manas niviṣṭam /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    trailokyahetor na jahet svadʰarmaṃ; tasmān na sarve nihatā raṇe 'smin
   trailokya-hetor na jahet sva-dʰarmaṃ   tasmān na sarve nihatā raṇe_asmin /
Halfverse: c    kṣipraṃ kurūn yāhi kurupravīra; vijitya gāś ca pratiyātu pārtʰaḥ
   kṣipraṃ kurūn yāhi kuru-pravīra   vijitya gāś ca pratiyātu pārtʰaḥ /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    duryodʰanas tasya tu tan niśamya; pitāmahasyātma hitaṃ vaco 'tʰa
   duryodʰanas tasya tu tan niśamya   pitāmahasya_ātma hitaṃ vaco_atʰa /
Halfverse: c    atītakāmo yudʰi so 'ty amarṣī; rājā viniḥśvasya babʰūva tūṣṇīm
   atīta-kāmas yudʰi so_aty amarṣī   rājā viniḥśvasya babʰūva tūṣṇīm /23/ ՙ

Verse: 24 
Halfverse: a    tad bʰīṣma vākyaṃ hitam īkṣya sarve; dʰanaṃjayāgniṃ ca vivardʰamānam
   tad bʰīṣma vākyaṃ hitam īkṣya sarve   dʰanaṃjaya_agniṃ ca vivardʰamānam /
Halfverse: c    nivartanāyaiva mano nidadʰyur; duryodʰanaṃ te parirakṣamāṇāḥ
   nivartanāya_eva manas nidadʰyur   duryodʰanaṃ te parirakṣamāṇāḥ /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    tān prastʰitān prītamanāḥ sa pārtʰo; dʰanaṃjayaḥ prekṣya kurupravīrān
   tān prastʰitān prīta-manāḥ sa pārtʰo   dʰanaṃjayaḥ prekṣya kuru-pravīrān /
Halfverse: c    ābʰāṣamāṇo 'nuyayau muhūrtaṃ; saṃpūjayaṃs tatra gurūn mahātmā
   ābʰāṣamāṇo_anuyayau muhūrtaṃ   saṃpūjayaṃs tatra gurūn mahā_ātmā /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    pitāmahaṃ śāṃtanavaṃ sa vr̥ddʰaṃ; droṇaṃ guruṃ ca pratipūjya mūrdʰnā
   pitāmahaṃ śāṃtanavaṃ sa vr̥ddʰaṃ   droṇaṃ guruṃ ca pratipūjya mūrdʰnā /
Halfverse: c    drauṇiṃ kr̥paṃ caiva gurūṃś ca sarvāñ; śarair vicitrair abʰivādya caiva
   drauṇiṃ kr̥paṃ caiva gurūṃś ca sarvāñ   śarair vicitrair abʰivādya caiva /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    duryodʰanasyottama ratnacitraṃ; ciccʰeda pārtʰo mukuṭaṃ śareṇa
   duryodʰanasya_uttama ratna-citraṃ   ciccʰeda pārtʰas mukuṭaṃ śareṇa /
Halfverse: c    āmantrya vīrāṃś ca tatʰaiva mānyān; gāṇḍīva gʰoṣeṇa vinādya lokān
   āmantrya vīrāṃś ca tatʰaiva mānyān   gāṇḍīva gʰoṣeṇa vinādya lokān /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    sa devadattaṃ sahasā vinādya; vidārya vīro dviṣatāṃ manāṃsi
   sa deva-dattaṃ sahasā vinādya   vidārya vīro dviṣatāṃ manāṃsi /
Halfverse: c    dʰvajena sarvān abʰibʰūya śatrūn; sa hemajālena virājamānaḥ
   dʰvajena sarvān abʰibʰūya śatrūn   sa hema-jālena virājamānaḥ /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    dr̥ṣṭvā prayātāṃs tu kurūn kirīṭī; hr̥ṣṭo 'bravīt tatra sa matsyaputram
   dr̥ṣṭvā prayātāṃs tu kurūn kirīṭī   hr̥ṣṭo_abravīt tatra sa matsya-putram /
Halfverse: c    āvartayāśvān paśavo jitās te; yātāḥ pare yāhi puraṃ prahr̥ṣṭaḥ
   āvartaya_aśvān paśavo jitās te   yātāḥ pare yāhi puraṃ prahr̥ṣṭaḥ /29/ (E)29ՙ



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.