TITUS
Mahabharata
Part No. 660
Previous part

Chapter: 64 
Adhyāya 64


Verse: 1  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    tato rājñaḥ suto jyeṣṭʰaḥ   prāviśat pr̥tʰivīṃ jayaḥ
   tato rājñaḥ suto jyeṣṭʰaḥ   prāviśat pr̥tʰivīṃ jayaḥ /
Halfverse: c    so 'bʰivādya pituḥ pādau   dʰarmarājam apaśyata
   so_abʰivādya pituḥ pādau   dʰarma-rājam apaśyata /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    sa taṃ rudʰirasaṃsiktam   anekāgram anāgasam
   sa taṃ rudʰira-saṃsiktam   aneka_agram anāgasam /
Halfverse: c    bʰūmāv āsīnam ekānte   sairandʰryā samupastʰitam
   bʰūmāv āsīnam eka_ante   sairandʰryā samupastʰitam /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    tataḥ papraccʰa pitaraṃ   tvaramāṇa ivottaraḥ
   tataḥ papraccʰa pitaraṃ   tvaramāṇa\ iva_uttaraḥ / ՙ
Halfverse: c    kenāyaṃ tāḍito rājan   kena pāpam idaṃ kr̥tam
   kena_ayaṃ tāḍito rājan   kena pāpam idaṃ kr̥tam /3/

Verse: 4  {Virāṭa uvāca}
Halfverse: a    mayāyaṃ tāḍito jihmo   na cāpy etāvad arhati
   mayā_ayaṃ tāḍito jihmas   na ca_apy etāvat arhati /
Halfverse: c    praśasyamāne yaḥ śūre   tvayi ṣaṇḍʰaṃ praśaṃsati
   praśasyamāne yaḥ śūre   tvayi ṣaṇḍʰaṃ praśaṃsati /4/

Verse: 5  {Uttara uvāca}
Halfverse: a    akāryaṃ te kr̥taṃ rājan   kṣipram eva prasādyatām
   akāryaṃ te kr̥taṃ rājan   kṣipram eva prasādyatām /
Halfverse: c    mā tvā brahma viṣaṃ gʰoraṃ   sa mūlam api nirdahet
   mā tvā brahma viṣaṃ gʰoraṃ   sa mūlam api nirdahet /5/

Verse: 6  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    saputrasya vacaḥ śrutvā   virāṭo rāṣṭravardʰanaḥ
   sa-putrasya vacaḥ śrutvā   virāṭo rāṣṭra-vardʰanaḥ /
Halfverse: c    kṣamayām āsa kaunteyaṃ   bʰasma cʰannam ivānalam
   kṣamayāmāsa kaunteyaṃ   bʰasma cʰannam iva_analam /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    kṣamayantaṃ tu rājānaṃ   pāṇḍavaḥ pratyabʰāṣata
   kṣamayantaṃ tu rājānaṃ   pāṇḍavaḥ pratyabʰāṣata /
Halfverse: c    ciraṃ kṣāntam idaṃ rājan   na manyur vidyate mama
   ciraṃ kṣāntam idaṃ rājan   na manyur vidyate mama /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    yadi hy etat pated bʰūmau   rudʰiraṃ mama nastataḥ
   yadi hy etat patet bʰūmau   rudʰiraṃ mama nastataḥ /
Halfverse: c    sarāṣṭras tvaṃ mahārāja   vinaśyetʰā na saṃśayaḥ
   sa-rāṣṭras tvaṃ mahā-rāja   vinaśyetʰā na saṃśayaḥ /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    na dūṣayāmi te rājan   yac ca hanyād adūṣakam
   na dūṣayāmi te rājan   yac ca hanyāt adūṣakam /
Halfverse: c    balavantaṃ mahārāja   kṣipraṃ dāruṇam āpnuyāt
   balavantaṃ mahā-rāja   kṣipraṃ dāruṇam āpnuyāt /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    śoṇite tu vyatikrānte   praviveśa br̥hannaḍā {!}
   śoṇite tu vyatikrānte   praviveśa br̥hannaḍā / ՙ {!}
Halfverse: c    abʰivādya virāṭaṃ ca   kaṅkaṃ cāpy upatiṣṭʰata
   abʰivādya virāṭaṃ ca   kaṅkaṃ ca_apy upatiṣṭʰata /10/ 10

Verse: 11 
Halfverse: a    kṣamayitvā tu kauravyaṃ   raṇād uttaram āgatam
   kṣamayitvā tu kauravyaṃ   raṇād uttaram āgatam /
Halfverse: c    praśaśaṃsa tato matsyaḥ   śr̥ṇvataḥ savyasācinaḥ
   praśaśaṃsa tato matsyaḥ   śr̥ṇvataḥ savya-sācinaḥ /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    tvayā dāyādavān asmi   kaikeyīnandivardʰana
   tvayā dāyādavān asmi   kaikeyī-nandi-vardʰana /
Halfverse: c    tvayā me sadr̥śaḥ putro   na bʰūto na bʰaviṣyati
   tvayā me sadr̥śaḥ putras   na bʰūtas na bʰaviṣyati /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    padaṃ padasahasreṇa   yaś caran nāparādʰnuyāt
   padaṃ pada-sahasreṇa   yaś caran na_aparādʰnuyāt /
Halfverse: c    tena karṇena te tāta   katʰam āsīt samāgamaḥ
   tena karṇena te tāta   katʰam āsīt samāgamaḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    manuṣyaloke sakale   yasya tulyo na vidyate
   manuṣya-loke sakale   yasya tulyas na vidyate /
Halfverse: c    yaḥ samudra ivākṣobʰyaḥ   kālāgnir iva duḥsahaḥ
   yaḥ samudra\ iva_akṣobʰyaḥ   kāla_agnir iva duḥsahaḥ / ՙ
Halfverse: e    tena bʰīṣmeṇa te tāta   katʰam āsīt samāgamaḥ
   tena bʰīṣmeṇa te tāta   katʰam āsīt samāgamaḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    ācāryo vr̥ṣṇivīrāṇāṃ   pāṇḍavānāṃ ca yo dvijaḥ
   ācāryas vr̥ṣṇi-vīrāṇāṃ   pāṇḍavānāṃ ca yo dvijaḥ /
Halfverse: c    sarvakṣatrasya cācāryaḥ   sarvaśasta bʰr̥tāṃ varaḥ
   sarva-kṣatrasya ca_ācāryaḥ   sarva-śasta bʰr̥tāṃ varaḥ /
Halfverse: e    tena droṇena te tāta   katʰam āsīt samāgamaḥ
   tena droṇena te tāta   katʰam āsīt samāgamaḥ /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    ācārya putro yaḥ śūraḥ   sarvaśasta bʰr̥tām api
   ācārya putras yaḥ śūraḥ   sarva-śasta bʰr̥tām api /
Halfverse: c    aśvattʰāmeti vikʰyātaḥ   katʰaṃ tena samāgamaḥ
   aśvattʰāmā_iti vikʰyātaḥ   katʰaṃ tena samāgamaḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    raṇe yaṃ prekṣya sīdanti   hr̥tasvā vaṇijo yatʰā
   raṇe yaṃ prekṣya sīdanti   hr̥ta-svā vaṇijas yatʰā /
Halfverse: c    kr̥peṇa tena te tāta   katʰam āsīt samāgamaḥ
   kr̥peṇa tena te tāta   katʰam āsīt samāgamaḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    parvataṃ yo 'bʰividʰyeta   rājaputro maheṣubʰiḥ
   parvataṃ yo_abʰividʰyeta   rāja-putras mahā_iṣubʰiḥ /
Halfverse: c    duryodʰanena te tāta   katʰam āsīt samāgamaḥ
   duryodʰanena te tāta   katʰam āsīt samāgamaḥ /18/

Verse: 19  {Uttara uvāca}
Halfverse: a    na mayā nirjitā gāvo   na mayā nirjitāḥ pare
   na mayā nirjitā gāvas   na mayā nirjitāḥ pare /
Halfverse: c    kr̥taṃ tu karma tat sarvaṃ   devaputreṇa kena cit
   kr̥taṃ tu karma tat sarvaṃ   deva-putreṇa kenacit /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    sa hi bʰītaṃ dravantaṃ māṃ   devaputro nyavārayat
   sa hi bʰītaṃ dravantaṃ māṃ   deva-putras nyavārayat /
Halfverse: c    sa cātiṣṭʰad ratʰopastʰe   vajrahastanibʰo yuvā
   sa ca_atiṣṭʰat ratʰa_upastʰe   vajra-hasta-nibʰas yuvā /20/ 20

Verse: 21 
Halfverse: a    tena tā nirjitā gāvas   tena te kuravo jitāḥ
   tena tā nirjitā gāvas   tena te kuravo jitāḥ /
Halfverse: c    tasya tat karma vīrasya   na mayā tāta tat kr̥tam
   tasya tat karma vīrasya   na mayā tāta tat kr̥tam /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    sa hi śāradvataṃ droṇaṃ   droṇaputraṃ ca vīryavān
   sa hi śāradvataṃ droṇaṃ   droṇa-putraṃ ca vīryavān /
Halfverse: c    sūtaputraṃ ca bʰīṣmaṃ ca   cakāra vimukʰāñ śaraiḥ
   sūta-putraṃ ca bʰīṣmaṃ ca   cakāra vimukʰān śaraiḥ /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    duryodʰanaṃ ca samare   sa nāgam iva yūtʰapam
   duryodʰanaṃ ca samare   sa nāgam iva yūtʰapam /
Halfverse: c    prabʰagnam abravīd bʰītaṃ   rājaputraṃ mahābalam
   prabʰagnam abravīt bʰītaṃ   rāja-putraṃ mahā-balam /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    na hāstinapure trāṇaṃ   tava paśyāmi kiṃ cana
   na hāstina-pure trāṇaṃ   tava paśyāmi kiṃcana /
Halfverse: c    vyāyāmena parīpsasva   jīvitaṃ kauravātma ja
   vyāyāmena parīpsasva   jīvitaṃ kaurava_ātmaja /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    na mokṣyase palāyaṃs tvaṃ   rājan yuddʰe manaḥ kuru
   na mokṣyase palāyaṃs tvaṃ   rājan yuddʰe manaḥ kuru /
Halfverse: c    pr̥tʰivīṃ bʰokṣyase jitvā   hato vā svargam āpsyasi
   pr̥tʰivīṃ bʰokṣyase jitvā   hatas vā svargam āpsyasi /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    sa nivr̥tto naravyāgʰro   muñcan vajranibʰāñ śarān
   sa nivr̥ttas nara-vyāgʰras   muñcan vajra-nibʰān śarān /
Halfverse: c    sacivaiḥ saṃvr̥to rājā   ratʰe nāga iva śvasan
   sacivaiḥ saṃvr̥to rājā   ratʰe nāga\ iva śvasan /26/ ՙ

Verse: 27 
Halfverse: a    tatra me romaharṣo 'bʰūd   ūrustambʰaś ca māriṣa
   tatra me roma-harṣo_abʰūt   ūru-stambʰaś ca māriṣa /
Halfverse: c    yad abʰragʰanasaṃkāśam   anīkaṃ vyadʰamac cʰaraiḥ
   yad abʰra-gʰana-saṃkāśam   anīkaṃ vyadʰamat śaraiḥ /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    tat praṇudya ratʰānīkaṃ   siṃhasaṃhanano yuvā
   tat praṇudya ratʰa_anīkaṃ   siṃha-saṃhananas yuvā /
Halfverse: c    kurūṃs tān prahasan rājan   vāsāṃsy apaharad balī
   kurūṃs tān prahasan rājan   vāsāṃsy apaharat balī /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    ekena tena vīreṇa   ṣaḍ ratʰāḥ parivāritāḥ
   ekena tena vīreṇa   ṣaḍ ratʰāḥ parivāritāḥ /
Halfverse: c    śārdūleneva mattena   mr̥gās tr̥ṇacarā vane
   śārdūlena_iva mattena   mr̥gās tr̥ṇa-carā vane /29/

Verse: 30  {Virāṭa uvāca}
Halfverse: a    kva sa vīro mahābāhur   devaputro mahāyaśāḥ
   kva sa vīras mahā-bāhur   deva-putras mahā-yaśāḥ /
Halfverse: c    yo me dʰanam avājaiṣīt   kurubʰir grastam āhave
   yo me dʰanam avājaiṣīt   kurubʰir grastam āhave /30/ 30

Verse: 31 
Halfverse: a    iccʰām itam ahaṃ draṣṭum   arcituṃ ca mahābalam
   iccʰām itam ahaṃ draṣṭum   arcituṃ ca mahā-balam /
Halfverse: c    yena me tvaṃ ca gāvaś ca   rakṣitā deva sūnunā
   yena me tvaṃ ca gāvaś ca   rakṣitā deva sūnunā /31/

Verse: 32  {Uttara uvāca}
Halfverse: a    antardʰānaṃ gatas tāta   devaputraḥ pratāpavān
   antar-dʰānaṃ gatas tāta   deva-putraḥ pratāpavān /
Halfverse: c    sa tu śvo vā paraṣvo vā   manye prādur bʰaviṣyati {!}
   sa tu śvo vā paraṣvas vā   manye prādus bʰaviṣyati /32/ {!}

Verse: 33  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    evam ākʰyāyamānaṃ tu   cʰannaṃ satreṇa pāṇḍavam
   evam ākʰyāyamānaṃ tu   cʰannaṃ satreṇa pāṇḍavam /
Halfverse: c    vasantaṃ tatra nājñāsīd   virāṭaḥ pārtʰam arjunam
   vasantaṃ tatra na_ajñāsīt   virāṭaḥ pārtʰam arjunam /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    tataḥ pārtʰo 'bʰyanujñāto   virāṭena mahātmanā {!}
   tataḥ pārtʰo_abʰyanujñātas   virāṭena mahā_ātmanā / {!}
Halfverse: c    pradadau tānivāsāṃsi   virāṭa duhituḥ svayam
   pradadau tānivāsāṃsi   virāṭa duhituḥ svayam /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    uttarā tu mahārhāṇi   vividʰāni tanūni ca
   uttarā tu mahā_arhāṇi   vividʰāni tanūni ca /
Halfverse: c    pratigr̥hyābʰavat prītā   tani vāsāṃsi bʰāminī
   pratigr̥hya_abʰavat prītā   tani vāsāṃsi bʰāminī /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    mantrayitvā tu kaunteya   uttareṇa rahas tadā
   mantrayitvā tu kaunteya uttareṇa rahas tadā / ՙ
Halfverse: c    itikartavyatāṃ sarvāṃ   rājany atʰa yudʰiṣṭʰire
   itikartavyatāṃ sarvāṃ   rājany atʰa yudʰiṣṭʰire /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    tatas tatʰā tad vyadadʰād   yatʰāvat puruṣarṣabʰa
   tatas tatʰā tad vyadadʰāt   yatʰāvat puruṣa-r̥ṣabʰa /
Halfverse: c    saha putreṇa matsyasya   prahr̥ṣṭo bʰaratarṣabʰaḥ
   saha putreṇa matsyasya   prahr̥ṣṭo bʰarata-r̥ṣabʰaḥ /37/ (E)37



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.