TITUS
Shvidi Mtiebi
Part No. 10
Previous part

Chapter: IX  
ინდოეთის ხელმწიფის ქალისას მანი ბრძენისაგან ამბის მბობა პირველად ბარამ ხელმწიოფეს წინაშე



Strophe: 166  



Verse: a        იყო ინდოეთს ჴელმწიფე   მდიდარი, სამართლიანი,
Verse: b        უხვი, გამცემი, მაღალი,   თავმდაბალი და ჭკვიანი,
Verse: g        თამამად მყოფი მტერზედა   ლომ-გული, ჯავარიანი,
Verse: d     და   მას უთვალავი ყმა ჰყვანდა,   ძალ-გულოვანი, ჴმლიანი.



Verse: n.a     სამართლიანი _ საქონლიანი A.
Verse: n.d     ხლმიანი D.
Verse: n.     167-168 სტროფებს შუა D-ში სათაურია: "პირველს კოშკში მანი მხატვრისაგან ამბის მბობა".



Strophe: 167  



Verse: a        თვით უცხოს თემის ამბავი   იამებოდის მეფესა,
Verse: b        ვინც იყვის უცხოს თემისა,   მან მოაწვივის სეფესა,
Verse: g        დახვდის, უბოძის ურიცხვი,   უქებდის სიიეფესა,
Verse: d     და   კვლა ვინცა იყვის სტუმარი,   მეფეს წინ მიისწრაფესა.



Verse: n.d     ვინცა _ ვინ რომ A.



Strophe: 168  



Verse: a        ერთსა დღესა ორნი ყმანი   თვით მოვიდნენ მეფეს წინა,
Verse: b     Page of Ms. A: 24     შავით იყვნეს შემოსილნი,   პირსა მათსა მოეწყინა;
Verse: g        ჰგვანდეს, რომე იმა ყმათა   უცხო ჭირი მოეთმინა;
Verse: d     და   შეეწყალნეს ჴელმწიფესა,   თვალთათ ცრემლი მოედინა.


Strophe: 169  



Verse: a        მეფე დახვდა მათ ორთავე,   ვითა ძმას და ვითა შვილსა;
Verse: b        მან უბოძა საბოძვარი   მუნ სტუმარსა ენა-ტკბილსა.
Verse: g        ყმანი ისხდეს მოწყენილნი,   ვერ ნახევდი წარბ-აყრილსა,
Verse: d     და   მათ უმძიმდა უცხო რამე,   ანუ ჰგვანდეს კაცსა წბილსა.



Verse: n.a     ვითა ძმა A.
Verse: n.b     სტუმართა AD.
Verse: n.g     ვერ ნახვიდეს D.



Strophe: 170  



Verse: a        მეფემ უბრძანა: "ჰე ძმანო,   მე თქვენი მიკვირს შვენება,
Verse: b        შემოსვა შავით ტანისა,   მოწყენა რადმცა გენება?
Verse: g        რას იგლოვთ ანუ რა გიმძიმსთ?   გეტყობის ცრემლთა დინება"!
Verse: d     და   მათ მოაჴსენეს: "რაცა   გვჭირს, ჩვენგან არ მოგეჴსენება".



Verse: n.d     მოიხსენებდა D.



Strophe: 171  



Verse: a        "თურქისტანს არის ქალაქი,   სამოთხის მსგავსად ქებული,
Verse: b        უჴმობენ შავსა ქალაქსა,   ჩვენ მუნითგან ვართ ვლებული;
Verse: g        მას შიგან სახლობს მრავალი   თავადი სახელდებული,
Verse: d     და   შავი აცვია ყველასა,   ყრმაც იყოს მუცლით შვებული".


Verse: n.d     რითმა "ულნი" AD.
Verse: n.g     მრავალნი თავადნი A.

Strophe: 172  



Verse: a        "თუ მეფეს უნდა შეტყობა   ამა საქმისა ძნელისა,
Verse: b     Page of Ms. D: 138    თვით გაისარჯოს ჴელმწიფე,   გზა არის თვისა მთელისა
Verse: g        ვეჭვ, რომ იხილოს მეფემან   დამწველი გულთა ბნელისა,
Verse: d     და   თვით მათ რა უმძიმს, შეიტყოს   მუნ შავად შემოსილისა".



Verse: n.a     უნდა _ სწადს A.
Verse: n.b     გაისაჯოს AD.
Verse: n.d     შეიტყობს AD.



Strophe: 173  



Verse: a        ესე ოღონ მოაჴსენეს,   კარი გავლეს მუნ სტუმართა,
Verse: b        სხვა მის მეტი არა თქვეს რა   კაცთა ტკბილად მოუბართა;
Verse: g        თვით უბრძანაჴელმწიფემან   მუნ ვაზირთა ბრძენთა, წყნართა:
Verse: d     და   "ვერა ვცანო მათი საქმე,   ჭირი ჭირზედ დამესართა".


Strophe: 174  



Verse: a        კვირა ერთსა მეფეს ჰქონდა   ამ საქმისა შეჭირვება,
Verse: b        საწოლს იჯდა, არვინ ნახის,   არ იამის კაცთა ხლება;
Verse: g        "ვით შევიტყო მათი საქმე"?   გულსა თვისსა ეუბნება,
Verse: d     და   "კვლაცა ჩემგან შეუტყობლად   იგი საქმე არ იქნება".



Verse: n.a     ერთი A.



Strophe: 175  



Verse: a        ჴელმწიფემან შვილსა მისსა   მიაბარა სპა და ჯარი,
Verse: b        მას აახლო თვით ვაზირი,   გონიერი, ერთობ წყნარი;
Verse: g        თვით წავიდა დიდ-ვაჭრულებრ,   თან იახლა ბევრი ლარი,
Verse: d     და   მას ბელადნი თან ეახლეს,   ღამით გავლეს იგი შარი.



Verse: n.b     ერთობ ბრძენი A.
Verse: n.d     მათ... იახლეს AD.



Strophe: 176  



Verse: a        დიდ-ვაჭრულებრ გაემართა   თურქთა გზასა შარიარი,
Verse: b     Page of Ms. A: 25     თვით თან ახლდა ჴელმწიფესა   ლალ-გოარი მრავალ-გვარი;
Verse: g        მათ არსადა დაიყოვნეს,   ჩქარად გავლეს მთა და ბარი,
Verse: d     და   მიახლოვდეს მას ქალაქსა,   კვლა გამოჩნდა შორით შარი.


Strophe: 177  



Verse: a        მათ იხილეს მუნ ქალაქი,   სამოთხისა დასადარი,
Verse: b        მას გარეშე ტურფად შვენის   ბაღი, ბაღჩა, მულღანზარი;
Verse: g        მუნ მნახველთა მოეწონნეს,   იყვნეს მისნი მაქებარი,
Verse: d     და   მაგრამ იყო მას ქალაქსა   სმა და ლხინი უჩინარი.



Verse: n.b     მულდანზარი _ მურყანზარი A.
Verse: n.g     მისნი _ მის A.



Strophe: 178  



Verse: a        მას ქალაქს ერთი ყასაბი   იყო თვით სახელდებული,
Verse: b        მოვლენილი და მორჭმული,   მათშიგან პურად ქებული;
Verse: g        მეფე და მისნი მხლებელნი   თვით მისკენ იყვნეს ვლებული,
Verse: d     და   მეფე ჩამოხტა ყმისასა   დაღრეჯით დაყმუვნებული.


Strophe: 179  



Verse: a        სრა მოკაზმა მუნ ყასაბმან   ჴელმწიფეთა შესაფერი,
Verse: b        მუნ შვენოდის მხატვართაგან   ოქროს მელნით დანაწერი;
Verse: g        ყმამან ლაღმან დააყენა   ხელმწიფე და მისი ერი,
Verse: d     და   მათად ჭვრეტად მოდიოდეს   ყრმა ვინმეა, თუნდა ბერი.



Verse: n.b     შვენოდეს AD.



Strophe: 180  



Verse: a        შავთ-შემოსილთა ქალაქსა   მან დაყო ერთი წელია,
Verse: b        ვერვისგან მიჰხვდა წადილსა,   მით სწვევდა გულსა ალია;
Verse: g        ჴელმწიფემ უძღვნა ყასაბსა   ურიცხვი საქონელია,
Verse: d     და   ენა ვერ იტყვის, მას ყმასა   რომ ედვა მისგან ვალია.


Strophe: 181  



Verse: a        დიდ-ვაჭრის ძრვნობა უკვირდა   ყასაბსა სახელდებულსა;
Verse: b        თქვა: "ანუ თვითონ მეფეა,   ანუ ჰგავს კაცსა ქებულსა,
Verse: g        ვაჭარს არა ჰგავს იგი ყმა,   ვაჭრულად გზათა ვლებულსა,
Verse: d     და   ანუ ჰგავს ვისმე სიყრმითგან   ჴელმწიფეთ თანა ხლებულსა.



Verse: n.b     ანუ გავს _ გავსო ან D.
Verse: n.g     ვაჭრულებრ გზასა D.
Verse: n.d     სიყმითგან A.



Strophe: 182  



Verse: a        ერთსა დღესა მუნ ყასაბმან   თვით ჴელმწიფე შინ აწვია,
Verse: b        კვლაცა წადგა მასპინძელი,   მეფეს მუჴლსა მოეხვია;
Verse: g        "გეაჯები, თუ რა გწადდეს   სამსახური ჩემგან, თქვია,
Verse: d     და   ლარი, შენგან ნაბოძები,   კვლაცა ვეღარ დამითვლია".



Verse: n.d     ლარი _ ლალი A; შენგან _ თქვენგან A.



Strophe: 183  



Verse: a        მეფე იყო თვით მომსმენი   და ყასაბი მოქართულე;
Verse: b        უბრძანა თუ: "ეგზომ კარგი   რა მიქნია შენთვის სულე?
Verse: g        ერთსა რასმე გეაჯები,   მე მით გული გამისრულე,
Verse: d     და   გამიმთელე გული წყლული,   ანუ უფრო დამიწყლულე".



Verse: n.g     მიაჯებთ AD.



Strophe: 184  



Verse: a        "ეჰა, ძმაო, მეფედ მიცან,   მე არა ვარ დიდ-ვაჭარი,
Verse: b     Page of Ms. A: 26     დამიგდია საჴელმწიფო,   ტახტ-გვირგვინი, ჰინდოთ ჯარი,
Verse: g        მუნით თქვენდა საძებნელად   მომივლია მთა და ბარი;
Verse: d     და   ტანსა შავი რად გაცვიათ,   ანუ რად ხართ გულ-დამწვარი? "


Strophe: 185  



Verse: a        რა შეესმა ესე სიტყვა,   ყმასა ერთობ მოეწყინა,
Verse: b        დიდხანს სულთქმით ოხრა, ახა,   თვალთათ ცრემლი მოედინა,
Verse: g        აიხედა, "ახ, ვაიმე"   თქვა, საწუთროს შეაგინა,
Verse: d     და   მოაჴსენა: "ჩვენგან ენით   ეგ არ ითქმის მეფეს წინა".



Verse: n.a     ყმასა სიტყუა ერთობ D.
Verse: n.b     თუალთად A, თვალთა D.



Strophe: 186  



Verse: a        "რაც ოდენ მკითხე, მეფეო,   ჩემგან არ ითქმის ენითა,
Verse: b        ოდეს დაღამდეს, გეახლო   მე ბრძანებითა თქვენითა,
Verse: g        კვლა მაშინღა სცნა, რაცა გწადს   მაგა გულითა ბრძენითა,
Verse: d     და   ჩვენგან-ჴამს წასვლა ქვეითად,   იქ არ ივლების ცხენითა".



Verse: n.a     ჩემგან _ ჩუენგან A.



Strophe: 187  



Verse: a        რა დაღამდა, წაიყვანა   მეფე ყმამან არ ღაფალმან,
Verse: b        მივიდოდეს ორნი ერთად,   ჩქარად გავლეს, ვითა წყალმან;
Verse: g        მიეახლეს, დაინახა   უცხო კოშკი მათმან თვალმან,
Verse: d     და   ქვეშ მიუდგეს მუნვე კოშკსა,   უყუ, _ რა ქნას ღვთისა ძალმან!



Verse: n.g     მიეახლეს _ ახლოს მიდგეს D; დაინახეს AD.
Verse: n.d     უყურა D.



Strophe: 188  



Verse: a        მათ ნახეს უცხო გოდორი,   კოშკზედა დაკიდებული,
Verse: b        მას შიგან ჩასვა ყასაბმან   ჴელმწიფე სახელდებული;
Verse: g        თქვა: "ამას იქით ვერ გნახოს   მხლებელმან გაცინებული,
Verse: d     და   კვლა თქვენი ნახვა გვეღირსოს,   მობრძანდეთ მათგან ვნებული".



Verse: n.d     ნახვა _ ხლება D.



Strophe: 189  



Verse: a        კვლა გოდორმან აიზიდა,   მან უცხოფრად დაიძახა,
Verse: b        ჴელმწიფემან თავი თვისი   კოშკსა ზედა დაინახა,
Verse: g        გზა ვერ პოვა ჩასასვლელად,   გლახ-თავს იცა, ოხრა, ახა,
Verse: d     და   სამს დღეს იყო კოშკსა ზედა,   იტირა და ივაგლახა.



Verse: n.d     სამ დღე დაყო D.



Strophe: 190  



Verse: a        ღმერთსა შესტირა მაფემან   ჰინდოურითა ენითა:
Verse: b        "მიშველე მე გლახ-საწყალსა,   აქა ვზი ცრემლთა დენითა,
Verse: g        მე შემიწყალე ცოდვილი   თვით წყალობითა შენითა,
Verse: d     და   აროდეს დასცხრა სოფელი   მიწყივ კაცისა წყენითა".



Verse: n.a     ინდოურისა D.



Strophe: 191  



Verse: a        კვლა ჴელმწიფე მისად შველად   ცრემლთა დენით ღმერთს ეაჯდა,
Verse: b        ცით ფრინველი, სპილოს უფრო,   მოვიდოდა, კოშკზედ დაჯდა,
Verse: g        გლახ-მეფესა შეეშინდა,   მას გოდორსა შიგან ჩაჯდა;
Verse: d     და   იკრკნის, თვალსა მარგალიტსა   ჰყრის ფრინველი სრულად, რა ჯდა.



Verse: n.b     ფრინველნი D.
Verse: n.g     შეეშინნეს D.



Strophe: 192  



Verse: a        მან მეფესა არ შეხედა,   ჩრჩნა დაიწყო მზისა პირსა,
Verse: b     Page of Ms. A: 27     მეფეს თავი შეებრალა,   მალვით მოსთქვამს, ჩუმად სტირსა;
Verse: g        თქვა: "სოფელო, რას მიუპყრობ   კაცსა, შენგან განაწირსა?
Verse: d     და   სისხლის სმა გჭირს, კაცთა გვართა,   რაც ავი სჭირს, შენგან სჭირსა".



Verse: n.a     მან მეფემან D.
Verse: n.b     თავნი შეებრალნა D.



Strophe: 193  



Verse: a        მას ფრინველსა ერთობ დასცხა,   მოეწყინა კოშკზედ ჯდომა,
Verse: b        კვლაცა ყელი მოიღერა,   მან გაფრენა მოინდომა;
Verse: g        მეფემან თქვა: "აწცა ჩემგან   აღარა ჴამს აქ დადგომა,
Verse: d     და   მანვე მომკლას, მიჯობს ამად,   რადგან მიჩანს არ დარჩომა".



Verse: n.a     მას _ კვლა D.



Strophe: 194  



Verse: a        მეფე ფერჴსა მოეხვია,   მუნ ფრინველმან ინავარდა,
Verse: b        სწრაფად გავლო მთა და ბარი,   უცხოს თემსა გარდავარდა;
Verse: g        კვლა ფრინველმან დაიდაბლა,   ფრენისაგან არ დავარდა,
Verse: d     და   ეგზომ დაბლა მიფრინევდა,   თქვი თუ: "მიწად ჩამოვარდა".



Verse: n.g     დავარდა _ დაწყნარდა D.
Verse: n.d     სთქვი AD.



Strophe: 195  



Verse: a        შორს ფრინველმან დამაშვრალმან   ბაღი ნახა წყლისა პირსა,
Verse: b     Page of Ms. D: 139    მან მიჰმართა მუნვე ბაღსა,   თვით ხევნარსა ერთობ ჴშირსა;
Verse: g        მუნ გაუშვა ფრინვლის ფერჴი,   ჩამოვარდა მეფე ძირსა,
Verse: d     და   რაცა სწადდა ჴელმწიფესა,   მისი ნახვა აწ ეღირსა.


Strophe: 196  



Verse: a        დიდხანს ეგდო თვით ჴელმწიფე   დაბნედილი ხისა ძირსა
Verse: b        ოდეს ცნობა მიუვიდა,   მუნვე მიდგა წყლისა პირსა,
Verse: g        ემდურვოდა ამ სოფელსა,   ზოგჯერ უხვსა, ზოგჯერ ძვირსა;
Verse: d     და   "ლხინთა ნაცვლად გლახ-უღირსსა   დამისართა ჭირი ჭირსა".



Verse: n.g     ამ სოფელსა _ საწუთროსა D.



Strophe: 197  



Verse: a        თვით ფრინველმან გაიარა   და ჴელმწიფე მუნვე დარჩა,
Verse: b        შემოქმედსა მადლი მისცა,   რომ ფრინველსა მეფე მორჩა;
Verse: g        კვლა უცხოფრად მოეწონა   ჴელმწიფესა იგი ბაღჩა,
Verse: d     და   სამოთხისა მსგავსად ბაღი   ვინ აშენა, ჴელი შერჩა!


Strophe: 198  



Verse: a        ტურფა ბაღი, ჴშირ-ხევნარი,   სულ-სურნელი, მსხმოვიარი,
Verse: b        სჯობს ირამსა, ჰგავს ედემსა,   სამოთხისა დასადარი,
Verse: g        მზებრ ნათელი, მხიარული,   მუნ კაცთაგან არ უქმარი,
Verse: d     და   უშამბნარო, მრავალ-წყარო,   ბაღს გარეშე მულღანზარი.



Verse: n.d     მულღანზარი _ მურაყანზარ A.
Verse: n.b     ერამსა AD.



Strophe: 199  



Verse: a        ბაღი ნახა უტურფესი,   რომე აქებს ბრძენთა ენა,
Verse: b        ტურფად ჴმობდეს სირინოზნი,   ბულბულნი და ტკბილი მენა,
Verse: g        წლისა მკვდარსა აღადგენდა   მუნ სურნელთა სულთა დენა,
Verse: d     და   მეფემან თქვა: "აღარა   ჴამს ჩემგან ჭირთა არ-მოთმენა".


Strophe: 200  



Verse: a        ბაღსა შვა იდგა სასახლე,   კაცთაგან მოსაწონარი,
Verse: b     Page of Ms. A: 28     თვით უნახავი თვალისა   და ყურთა გაუგონარი;
Verse: g        ბრძენთა ეყოფის საქებრად   მისთა ამგებთა ონარი,
Verse: d     და   აწ გაიგონეთ, მსმენელნო,   ამბავი გასაგონარი.



Verse: n.a     იდგა _ ნახა D.
Verse: n.b     თვალთაგან D.



Strophe: 201  



Verse: a        კვლა ნახა უცხო დარბაზი,   თვით უნახავი თვალისა,
Verse: b        მას შიგან ტახტი ურიცხვი   დგას ზურმუხტის და ლალისა;
Verse: g        მზეებრ ანათებს დარბაზსა   შუქი მათისა წყალისა,
Verse: d     და   მუნ არსად იყო ჴსენება   ოქროსა ფერ-გამქრალისა.



Verse: n.d     გამქრქალისა A.



Strophe: 202  



Verse: a        ერთობ უკვირდა მეფესა   დარბაზთა მოწყობილობა,
Verse: b        თქვა: "დევთა არის სასახლე,   გულშიგან შექნა ცილობა,
Verse: g        ედემს ჰგავს და არა არის   ანგელოზთაგან ყრილობა,
Verse: d     და   ბრძენთაგან თქმულა: "სარკეა   ჭკუისა გამოცდილობა".


Strophe: 203  



Verse: a        მან სულდგმული ვერა ნახა   არცა გარე, თვით არც შინა,
Verse: b        თქვა: "ვისია ეს სამზღვარი,   ჰყავს პატრონი რად ან ვინა?"
Verse: g        ძებნა კაცი, ვერა პოვა,   კვლაცა ძებნა მოეწყინა,
Verse: d     და   მას მისჭირდა სიარული,   ხისა ძირსა დაეძინა.



Verse: n.b     თქვა _ თვით A; ესე მზღვარი D.



Strophe: 204  



Verse: a        რა დაღამდა, შემოესმა   ფერჴთა ჴმა და საუბარი,
Verse: b        კვლა შეხედა, დაინახა   მომავალი ქალთა ჯარი,
Verse: g        მათზედ ქალი თავადობდა,   ტანად ალვა, მზისა დარი,
Verse: d     და   მათი იყო იგი სრა   და ბაღი, ბაღჩა, თვით სამზღვარი.



Verse: n.a     ფერხის ხმა და სიარული D.
Verse: n.b     მამავალთა A.



Strophe: 205  



Verse: a        მოვიდეს და მათმან შუქმან   გაანათლა იგი არე,
Verse: b        ვფიცავ, რომე მათსა შუქსა   ვერ ედრების მზე და მთვარე;
Verse: g        მაგრამ იყვნეს უკაცურნი,   ქალი იყო შინ თუ გარე,
Verse: d     და   მეფემან თქვა: "მათმან მჭვრეტმან   გული ვითმცა დავაწყნარე?"


Strophe: 206  



Verse: a        დაჯდა, ტახტი დააშვენა,   ალვა, ედემს დანერგული,
Verse: b        ვერ-მჭვრეტელთა მოვაგლახე,   მჭვრეტელთათვის სული, გული;
Verse: g        გარს ეხვივნეს ქალთა ჯარი,   ქალწულნი და ჯავარ-სრული,
Verse: d     და   მათთან იყვნეს მზე და მთვარე   და ვარსკვლავი ფერ-ნაკლული.


Strophe: 207  



Verse: a        მზემ უბრძანა ფერჴზედ მდგომსა   ქალსა ვისმე: "გადი გარე;
Verse: b        ჩვენ მოგვსვლია თვით სტუმარი,   ტანი-ალვა-მისკენ არე;
Verse: g        ჴამს თუ ერთად შევიყარნეთ   ორნი მნათნი მზე და თვარე,
Verse: d     და   ჩვენ გვესწრაფის მისი ხლება,   ერთად ვნახოთ ლხინი ბარე".



Verse: n.a     ვისმე _ რომე D.
Verse: n.g     გვმართებს რომე შევიყარნეთ ორნი ერთად მზე და მთვარე D.
Verse: n.d     ვნახეთ A, ვნახნეთ A.



Strophe: 208  



Verse: a        მუნ წავიდა, მეფე ნახა,   ხისა ძირსა დამალული,
Verse: b     Page of Ms. A: 29     ქალმან ჰკადრა: "გიბრძანებსო   მეფე ჩვენი, მზეა სრული";
Verse: g        მან უბრძანა: "რას ჴელსა მჰჴდის,   ვზივარ მე გლახ-დაკარგული":
Verse: d     და   არ მოეშვა, წაიყვანა,   მან დაუდვა მეფეს გული.


Strophe: 209  



Verse: a        კვლა მივიდა მეფე, ქალსა   ეთაყვანა ჴელმწიფურად,
Verse: b        მოეგება, ესალამა,   კვლა მას დახვდა მზეცა მზურად;
Verse: g        მათ მოჰკიდეს ჴელი ჴელსა,   ტახტზედ დასხდეს მამაცურად,
Verse: d     და   მეფე ჰკადრებს: "არა ღირს   ვარ, მიმსახუროს მზემან ყმურად".


Strophe: 210  



Verse: a        ქალმან უბრძანა: "მეფეო,   თვით ტახტ-გვირგვინი შენია,
Verse: b        ეჰა ლხინი და სიცოცხლე,   რაც გწადდეს იგი ქენია,
Verse: g        აწ ნახე ლხინი სანაცვლოდ,   რაცა აქამდის გწყენია,
Verse: d     და   ბოლო-ჟამ მიჰხვდეს სიამე,   ვის ჭირნი მოუთმენია".



Verse: n.b     გწადდეს _ გინდა D.



Strophe: 211  



Verse: a        დასხდეს და სუფრა მიიღეს   თვით უნახავი თვალისა,
Verse: b        ხონები სავსე საჭმლითა,   ზურმუხტისა და ლალისა,
Verse: g        უკუნსა ღამეს ანათლებს   შუქი მათისა წყალისა,
Verse: d     და   თამაშობდეს და ლხინობდეს   ჯარი მნათობთა ქალისა.



Verse: n.a     და _ კულა A.
Verse: n.b     ხონებით D.



Strophe: 212  



Verse: a        ქალმან უბრძანა მნათობთა   სიტყვანი დაუმალავნი,
Verse: b        მიიღეს პირ-მზე საყეთა   ღვინო გულისა ალავნი,
Verse: g        კვლა ზურმუხტისა თასები,   ლალისა დაუთვალავნი,
Verse: d     და   უკრევდეს ჩანგსა, ბარბითსა,   მუტრიბნი დაუღალავნი.


Strophe: 213  



Verse: a        კვლა მოჰკიდა ჴელი ჴელსა,   შეიყვანა საწოლს შინა,
Verse: b        მეფე დასვა ტახტსა ზედან,   თვითცა მზეებრ მოეფინა;
Verse: g        მათ იახლეს პირ-მზე საყი,   ჴელთა ჰქონდა ბროლის მინა,
Verse: d     და   მუტრიბნი და მომღერალნი   მათ აწვივნეს, სხვა არვინა.


Strophe: 214  



Verse: a        მათ ხალვათად ლხინი ნახეს,   ადგა მზე და ითამაშა,
Verse: b        ჴელმწიფემან სული, გული   და სიცოცხლე უშაბაშა;
Verse: g        ქება ჰკადრა: "ეჰა მზეო,   ტურფად ჰქენო, ვაშა, ვაშა! "
Verse: d     და   დაჯდა მზე და დაულივა,   ჴელმწიფეცა ათამაშა.



Verse: n.g     ქება ჰკადრა ჴელმწიფემან კარგად ჰქენო ვაშა ვაშა A.



Strophe: 215  



Verse: a        კვლაცა ქალმან უშაბაშა   მუნ მნათობთა ქალთა ჯარი,
Verse: b        თვით თავმდაბლად მადლს იჴდიდა   ქალს წინაშე მეფე წყნარი;
Verse: g        რა გათავდა ლხინი, ოდეს   გაათავეს საუბარი,
Verse: d     და   მას ღამესა მეფეს უძღვნა   მზემ მნათობი, მისი დარი.



Verse: n.d     მზე მნათობი თავის დარი D.



Strophe: 216  



Verse: a        მას ღამესა ასრე, რომე   მოგაჴსენე, ლხინი ნახეს,
Verse: b     Page of Ms. A: 30     ერთმანერთის სიყვარული   გულსა მათსა გამოსახეს;
Verse: g        რა გათენდა, გაიყარნეს,   მათ ორთავე ოხრეს, ახეს,
Verse: d     და   კვლავ დაღამდა, მასვე დროსა   ერთმანერთი მათ მონახეს.


Strophe: 217  



Verse: a        მივიდა და გაანათლა   ბაღი, ბაღჩა მზისა შუქმან,
Verse: b        მოეგება, ქება ჰკადრა   ჴელმწიფემან ავმან, უქმან,
Verse: g        კვლა მხლებელნი მეფეს წინა   თავთა, პირთა მიწად უქმან,
Verse: d     და   წყნარად წავლო დარბაზთაკენ   მზემან წყნარმან, არ მსუბუქმან.



Verse: n.a     მზისა _ მისმან A.
Verse: n.b     მიეგება D.



Strophe: 218  



Verse: a        მივიდეს, დასხდეს, კვლა იყვნეს   ლხინისა გამაბედავნი,
Verse: b     Page of Ms. D: 140    გარს უდგნენ ჯარი კეკლუცთა,   მჭვრეტელთა დამაბნედავნი,
Verse: g        ქალწულნი, ქმართა მობეზრე,   თვით ყრმობითგანვე ბედ-ავნი,
Verse: d     და   იხარებდეს და იშვებდეს   მას ღამეს მათი მხედავნი.


Strophe: 219  



Verse: a        მას ღამესა დაჰფარვიდა   მზისა შუქსა გიშრის ტევრი,
Verse: b        ქალი ჰყვანდის ჴელმწიფესა,   კვლა კაცთათვის არ ნადევრი;
Verse: g        რა გათენდის, ვარდის წყლითა   აბანიან ტანი მჭევრი,
Verse: d     და   ორმოცამდის ესზომ ტურფა   მას აჩვენეს ლხინი ბევრი.



Verse: n.a     მზის შუქსა დაფარვიდა D.
Verse: n.g     ტანი _ ნან A



Strophe: 220  



Verse: a        ოდეს მოვიდის იგი მზე,   ღამეს დღეს დაადარებდა,
Verse: b        მისი შუქი და ელვარე   მჭვრეტელთა შეაზარებდა;
Verse: g        მუნ ორმოცამდის ქალთაგან   თვითოსა მიაბარებდა,
Verse: d     და   მეფე გლახ-გულსა დამწვარსა   მუნითვე დააწყნარებდა.



Verse: n.a     მოვიდის _ მოვიდეს A; ღამე AD.



Strophe: 221  



Verse: a        რა გათენდის, მზე წავიდის,   მეფე ჰგვანდის დაკარგულსა,
Verse: b        კვლა მოვიდის იგი პირ-მზე,   მისი სწვევდის ალი გულსა,
Verse: g        უსარგებლო ხვევნა-კოცნა   უახლდება ძველსა წყლულსა,
Verse: d     და   მასვე დროსა მზე მეფესა   დააგდებდა გულ-ნაკლულსა.


Strophe: 222  



Verse: a        კვლა ღამით ტურფად ლხინობდეს   ბაღშიგან მითვე წესითა;
Verse: b        გულს ეტყვის მეფე: "ვით ღირს ვარ,   ეჰა, მოსრული მე სითა"?
Verse: g        ყმას ესაყვარლის იგი მზე   მუნ ლხინთა უამესითა,
Verse: d     და   მისს ეშყსა დააწვევინა   თვით განაწირი ზესითა.


Strophe: 223  



Verse: a        ჰკადრა: "მზეო, შენმან მჭვრეტმან   გული ვითმცა დააწყნარა?
Verse: b        სიყვარულმან გულ-სადაგმან   შენმან ერთობ ამაჩქარა,
Verse: g        მომკალ ანუ დამარჩინე",   თავი დაბლა წაუხარა,
Verse: d     და   გარდააჭდო ყელი ყელსა,   ჴელი თმასა ჩაუყარა.



Verse: n.a     შენთა მჭვრეტთა D.



Strophe: 224  



Verse: a        ქალმან ჰკადრა: "ჰე, მეფეო,   სიჩქარეა კაცთა მტერი,
Verse: b     Page of Ms. A: 31     ჭკუა უჯობს სიჩქარესა,   კაცი ყრმაა თუნდა ბერი:
Verse: g        სჯობს ერთს ლხინსა უნებურსა   ნებიერი ათასჯერი,
Verse: d     და   აწ დათმე და კვლა იგი   ქენ, რაცა გწადდეს მაგიერი".



Verse: n.d     მისსა ეშყსა დააწვინა თვით განაწირი ზესითა D.
Verse: n.b     თუნდა _ თუმცა D.



Strophe: 225  



Verse: a        თქვა: " მაშინღა ჴამს, თუცაღა   მქონდეს მე კაცთა ცნობანი;
Verse: b        ხელი ვარ, ხელსა რად უნდა   ვისი გინდ იყოს თნობანი?
Verse: g        საყვარელთაგან მიჯნურთა,   თქმულა, არა ჴამს გმობანი,
Verse: d     და   სჯობს ნება დამრთო, არ მომკლა,   თვარ მე ვერ ძალ-მიც თმობანი".


Strophe: 226  



Verse: a        არ მოეშვა მეფე ქალსა,   მათ გარდუჭვდეს ყელი ყელსა,
Verse: b        ფიცით უთხრა: " ტანი ჩემი   არ უნახავს ჴორციელსა;
Verse: g        გეაჯები, ნუცა მნახვენ   თვალნი თქვენნი მე შიშველსა,
Verse: d     და   ცან, მეფეო, ვარდსა მოჰკრეფ,   უფრჩქვნელსა და გაუშლელსა".


Strophe: 227  



Verse: a        დახუჭნა თვალნი მეფემან,   კვლა თმა გაუშვა ჴელითა,
Verse: b        მისგან ელოდა ლხენასა   იმა გულითა ხელითა;
Verse: g        თქვა: " აღმისრულდა წადილი   ამა საქმითა ძნელითა";
Verse: d     და   ესწრაფის შეყრა მის მზისა   მეფეს გულითა ცხელითა.



Verse: n.b     იმა _ მუნვე D.
Verse: n.g     ამა _ მუნა A.
Verse: n.d     ესწრაფის A.



Strophe: 228  



Verse: a        თვალ-დახუჭვილი ჴელმწიფე   იყო ლხინისა მდომელი,
Verse: b        მეტმან ნდომამან შეცვალა   ჴელმწიფე მიუხვდომელი;
Verse: g        რა თვალნი გახვნა მეფემან,   გოდორში იყო მჯდომელი;
Verse: d     და   ამ სოფელს კაცი ვინ ნახა   საქმისა დაუცდომელი?



Verse: n.a     მნდომელი A.
Verse: n.b     მდომამან D.
Verse: n.g     გახვნა _ გახმნა D.
Verse: n.d     დაუცხრომელი D.



Strophe: 229  



Verse: a        კვლავ დახუჭნა ფიცხლად თვალნი,   სწადდა რომე მზე ენახა,
Verse: b        ამას ჰგვანდა, რომ იგი მზე   გლახ-მეფემან სიზმარ ნახა;
Verse: g        თვალთათ ცრემლი გარდმოჰქუხდა,   ღაწვთა ბანით ტირს და ახა,
Verse: d     და   მუნვე დაბნდა გლახ-ხელმწიფე,   წლისა მკვდარსა დაესახა.



Verse: n.b     თუალთად A, თვალთა D.



Strophe: 230  



Verse: a        ოდეს მიუძღვა მეფესა   ყასაბი ვალ-დადებული,
Verse: b        სად კოშკი იდგა მაგარი,   ცამდისი ამაღლებული,
Verse: g        მის ძირსა იყო მჯდომარე   ჴელმწიფე გულ-დაკლებული,
Verse: d     და   ჭკვა შეეცვალა, გარეტდა   გლახ-მეფე სახელდებული.



Verse: n.g     მის ძირსა _ მუნ მის ძირსა A.
Verse: n.d     გლახ _ მუნ A.



Strophe: 231  



Verse: a        რა მოშორდა მეფე მზესა,   მუნ სიკვდილსა ინატრიდა,
Verse: b        მისს სიტურფე-სინაზესა   მოსთქვემდა და კვლა მოსთვლიდა,
Verse: g        მოაგონდის მათთან ლხინი,   სისხლის ცრემლსა გარდმოჰყრიდა,
Verse: d     და   დაბნდის, მკვდარსა დაედარის,   სული მათკენ გაუფრინდა.


Strophe: 232  



Verse: a        სოფელმან ლხინთა სანაცვლოდ   ჴელმწიფეს მისცა ჭირები,
Verse: b     Page of Ms. A: 32     მას გაუცუდდა ყველაი,   მისივე ნათათბირევი;
Verse: g        მეფემან ნახა ყასაბი   მისებრივ კვლა ნატირები,
Verse: d     და   კვლავ შეიყარნეს ერთადვე   ღვთისაგან განაწირები.


Strophe: 233  



Verse: a        რა გიამბო მათი საქმე,   მიკვირს, რადმცა შერჩა სული?
Verse: b        ვფიცავ, მათებრ გულ-მწუხარე   არ ნახულა არა რჯული;
Verse: g        კაცსა, ეგზომ გონიერსა,   რას წაატეხს ბედი კრული?
Verse: d     და   კვლა ყასაბსა გაუახლა   ჴელმწიფემან ძველი წყლული.


Strophe: 234  



Verse: a        მეფე ტირს და თავს იცემდა,   კოშკი სცემდა მაღლა ჴმასა,
Verse: b        მისსა ჴმასა აბანებდა   გლახ-ყასაბი ვაგლახვასა,
Verse: g        მას დღეს მათი მწუხარება   კაცმან ენით თვით ვით თქვასა?
Verse: d     და   ამასა ჰგავს ესე საქმე   ჴელმწიფისა, არა სხვასა:


Strophe: 235  



Verse: a        ბებერმან ხეზედა მჯდომი   კაპოეტი ქორი ნახა,
Verse: b        თქვა თუ: "ღმერთო, ეგზომ ტურფა,   შვენიერი თვით ვინ სახა?"
Verse: g        კვლაცა ქორსა შესაპყრობლად   მისი ბადე მოუჩმახა,
Verse: d     და   თქვა თუ: "დამრჩეს სიხარული,   თუმც დავიჭერ ამას ახა".



Verse: n.d     თუმცა _ მე D.



Strophe: 236  



Verse: a        მას ზედ სცადა საქმე მისი,   რომე ღმერთსა დაებადა,
Verse: b        გარს ავლებდა ჭია თოკსა,   რომე ქორი დაებადა;
Verse: g        თოკი სრულად შეალია,   რაცა ჰქონდა და ებადა,
Verse: d     და   ამას ეჭვობს უგუნური,   რომე ქორი დაება-და.


Strophe: 237  



Verse: a        იჯდა ქორი კვლა უშიშრად,   ყელი მაღლა მოეღერა,
Verse: b        მას ჭიასა ქორის სახე   გულსა ხატად ჩაეწერა,
Verse: g        მისი დაბმა გულ-ფიცხელსა   ჭიას თურე დაეჯერა,
Verse: d     და   თქვა თუ: "მივჰხვდი საწადელსა   ჩემსა, ვსთხოვე ღმერთსა მე რა".



Verse: n.a     მოიღერა A.
Verse: n.b     ჩაეწერა _ ჩაესახა A.



Strophe: 238  



Verse: a        ქორი გაფრინდა, წაუჴდა   მას მისი ნათათბირები,
Verse: b        მას გაუცუდდა ყველაი,   რაც მას ზედ ნახა ჭირები;
Verse: g        მიჰმართა მისსა სამზღვარსა,   დააგდო მუნ ნატირები,
Verse: d     და   ტირს, უმძიმს, უკვირს ჭიასა   კვლა მისგან დანაპირები.


Strophe: 239  



Verse: a        თუცა კაცსა ეს სოფელი   პირველ ტკბილად მოეჩვენა,
Verse: b        ბოლოს ერთობ გაუმწარებს,   ბრძენთა ამად შეეჩვენა;
Verse: g        ვის შეიპყრობს, ვით სიკვდილი,   ძნელი არის მისი ლხენა,
Verse: d     და   სოფელს კაცსა გონიერსა   ამად მართებს არ მოწყენა.


Strophe: 240  



Verse: a        წავიდა მეფე ინდოეთს   შავთ-შემოსილთა სახითა,
Verse: b     Page of Ms. A: 33     არ მოასვენის სურვილმან   გლახ-მეფე ოხრა-ახითა;
Verse: g        მისებრ ვერ ნახის მჭვრეტელთა   საუბრით, ვერცა ზრახითა,
Verse: d     და   ტიროდეს მისნი მხლებელნი   ჴმა-მაღლად ვა-ვაგლახითა.



Verse: n.g     მჭვრეტელთა _ მხლებელმან A; ვერ შეზრახითა AD.



Strophe: 241  



Verse: a        გულს უდაღევდა, უკლევდა   ვარდისა მოუკრეფობა,
Verse: b     Page of Ms. D: 141    მოსძულდა ყოვლი სალხინო,   დარბაზობა და სეფობა;
Verse: g        აღარ ინდომა სოფელი   და არცა ჰინდოთ მეფობა,
Verse: d     და   მან შვილი დასვა ჴელმწიფედ,   მას უქეს სიიეფობა.



Verse: n.a     მოუკრებოდა D.
Verse: n.b     სალხინო _ სამეფო A.



Strophe: 242  



Verse: a        შვილს დაანება სამეფო   და პატრონობა ჯარისა,
Verse: b        კვლა უთვალავი საჭურჭლე   გოარისა და ლარისა;
Verse: g        სხვა ტახტ-გვირგვინი სამეფო   მას მისცა ოქრო-მყარისა,
Verse: d     და   მონასტერს დადგა, ილოცა,   გლახაკნი შეიწყნარისა.



Verse: n.a     სამეფო და პატრონობა _ მეფობა და თავადობა D.
Verse: n.b     საჭურჭლესალარო D.



Strophe: 243  



Verse: a        მანი ჩინელმან ჭკვიანმან   მუნვე ჭკუითა ბრძენითა
Verse: b        მას ღამეს ესე ამბავი   ბარამს უამბო ენითა;
Verse: g        "მას გაუარმა სოფელმან   მეფობა ცრემლთა დენითა,
Verse: d     და   ტახტ-გვირგვინი და სამფო   აწ იხარებდეს შენითა".


Strophe: 244  



Verse: a        მას ღამეს ბარამ ხე ლმწიფე   მზეს გვერდით მოისვენებდა;
Verse: b        დილა გათენდა, იგი ყმა   ვარდის წყლით ტანს იბანებდა.
Verse: g        კვლაცა სალხინოდ მეფისა   თურქთა მზე მონავანებდა,
Verse: d     და   ჟამად სოფლისა სიამე   მას ჴელმწიფესა დანებდა.




Next part


This text is part of the TITUS edition of Shvidi Mtiebi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 12.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.