TITUS Texts: Asvaghosa, Buddhacarita

TITUS
Asvaghosa, Buddhacarita
Part No. 14

Ucchvasa: 14
Strophe in ed. EHJ: 1
Strophe in ed. EBC: 1
Verse: a     त॑तो मारबलं जित्वा ।
    त॑तः मारबलम् जित्वा ।
    त॑तो मारबलं जित्वा ।
    त॑तः मारबलम् जित्वा ।

Verse: b     धै॑र्येण च शमेन च ।
    धै॑र्येण च शमेन च ।
    धै॑र्येण च शमेन च ।
    धै॑र्येण च शमेन च ।

Verse: c     प॑रमार्थं विजिज्ञासुः ।
    प॑रमअर्थम् विजिज्ञासुः ।
    प॑रमार्थं विजिज्ञासुः ।
    प॑रमअर्थम् विजिज्ञासुः ।

Verse: d     स॑ दध्यौ ध्यानकोविदः ।। १४.१ ।।
    स दध्यौ ध्यानकोविदः ।। १४.१ ।।
    स॑ दध्यौ ध्यानकोविदः ।। १४.१ ।।
    स दध्यौ ध्यानकोविदः ।। १४.१ ।।

Strophe in ed. EHJ: 2
Strophe in ed. EBC: 2
Verse: a     स॑र्वेषु ध्यानविधिषु ।
    स॑र्वेषु ध्यानविधिषु ।
    स॑र्वेषु ध्यानविधिषु ।
    स॑र्वेषु ध्यानविधिषु ।

Verse: b     प्रा॑प्य चैश्वर्यमुत्तमम् ।
    प्रा॑प्य च अैश्वर्यम् उत्तमम् ।
    प्रा॑प्य चैश्वर्यमुत्तमं ।
    प्रा॑प्य च अैश्वर्यम् उत्तमम् ।

Verse: c     स॑स्मार प्रथमे यामे ।
    स॑स्मार प्रथमे यामे ।
    स॑स्मार प्रथमे यामे ।
    स॑स्मार प्रथमे यामे ।

Verse: d     पू॑र्वजन्मपरंपराम् ।। १४.२ ।।
    पू॑र्वजन्मपरंपराम् ।। १४.२ ।।
    पू॑र्वजन्मपरंपरां ।। १४.२ ।।
    पू॑र्वजन्मपरंपराम् ।। १४.२ ।।

Strophe in ed. EHJ: 3
Strophe in ed. EBC: 3
Verse: a     अ॑मुत्राहमयं नाम ।
    अ॑मुत्र अहम् अयम् नाम ।
    अ॑मुत्राहमयं नाम ।
    अ॑मुत्र अहम् अयम् नाम ।

Verse: b     च्यु॑तस्तस्मादिहागतः ।
    च्यु॑तः तस्मात् इह आगतः ।
    च्यु॑तस्तस्मादिहागतः ।
    च्यु॑तः तस्मात् इह आगतः ।

Verse: c     इ॑ति जन्मसहस्राणि ।
    इ॑ति जन्मसहस्राणि ।
    इ॑ति जन्मसहस्राणि ।
    इ॑ति जन्मसहस्राणि ।

Verse: d     स॑स्मारानुभवन्निव ।। १४.३ ।।
    स॑स्मार अनुभवन् इव ।। १४.३ ।।
    स॑स्मारानुभवन्निव ।। १४.३ ।।
    स॑स्मार अनुभवन् इव ।। १४.३ ।।

Strophe in ed. EHJ: 4
Strophe in ed. EBC: 4
Verse: a     स्मृ॑त्वा जन्म च मृत्युं च ।
    स्मृ॑त्वा जन्म च मृत्युम् च ।
    स्मृ॑त्वा जन्म च मृत्युं च ।
    स्मृ॑त्वा जन्म च मृत्युम् च ।

Verse: b     ता॑सु तासूपपत्तिषु ।
    ता॑सु तासु उपपत्तिषु ।
    ता॑सु तासूपपत्तिषु ।
    ता॑सु तासु उपपत्तिषु ।

Verse: c     त॑तः सत्त्वेषु कारुण्यं ।
    त॑तः सत्त्वेषु कारुण्यम् ।
    त॑तः सत्त्वेषु कारुण्यं ।
    त॑तः सत्त्वेषु कारुण्यम् ।

Verse: d     च॑कार करुणात्मकः ।। १४.४ ।।
    च॑कार करुणआत्मकः ।। १४.४ ।।
    च॑कार करुणात्मकः ।। १४.४ ।।
    च॑कार करुणआत्मकः ।। १४.४ ।।

Strophe in ed. EHJ: 5
Strophe in ed. EBC: 5
Verse: a     कृ॑त्वेह स्वजनोत्सर्गं ।
    कृ॑त्वा इह स्वजनौत्सर्गम् ।
    कृ॑त्वेह स्वजनोत्सर्गं ।
    कृ॑त्वा इह स्वजनौत्सर्गम् ।

Verse: b     पु॑नरन्यत्र च क्रियाः ।
    पु॑नः अन्यत्र च क्रियाः ।
    पु॑नरन्यत्र च क्रियाः ।
    पु॑नः अन्यत्र च क्रियाः ।

Verse: c     अ॑त्राणः खलु लोको ऽयं ।
    अ॑त्राणः खलु लोकः अयम् ।
    अ॑त्राणः खलु लोको ऽयं ।
    अ॑त्राणः खलु लोकः अयम् ।

Verse: d     प॑रिभ्रमति चक्रवत् ।। १४.५ ।।
    प॑रिभ्रमति चक्रवत् ।। १४.५ ।।
    प॑रिभ्रमति चक्रवत् ।। १४.५ ।।
    प॑रिभ्रमति चक्रवत् ।। १४.५ ।।

Strophe in ed. EHJ: 6
Strophe in ed. EBC: 6
Verse: a     इ॑त्येवं स्मरतस्तस्य ।
    इ॑ति एवम् स्मरतः तस्य ।
    इ॑त्येवं स्मरतस्तस्य ।
    इ॑ति एवम् स्मरतः तस्य ।

Verse: b     ब॑भूव नियतात्मनः ।
    ब॑भूव नियतआत्मनः ।
    ब॑भूव नियतात्मनः ।
    ब॑भूव नियतआत्मनः ।

Verse: c     क॑दलीगर्भनिःसारः ।
    क॑दलीगर्भनिःसारः ।
    क॑दलीगर्भनिःसारः ।
    क॑दलीगर्भनिःसारः ।

Verse: d     सं॑सार इति निश्चयः ।। १४.६ ।।
    सं॑सारः इति निश्चयः ।। १४.६ ।।
    सं॑सार इति निश्चयः ।। १४.६ ।।
    सं॑सारः इति निश्चयः ।। १४.६ ।।

Strophe in ed. EHJ: 7
Strophe in ed. EBC: 7
Verse: a     द्वि॑तीये त्वागते यामे ।
    द्वि॑तीये तु आगते यामे ।
    द्वि॑तीये त्वागते यामे ।
    द्वि॑तीये तु आगते यामे ।

Verse: b     सो॑ ऽद्वितीयपराक्रमः ।
    सः अद्वितीयपराक्रमः ।
    सो॑ ऽद्वितीयपराक्रमः ।
    सः अद्वितीयपराक्रमः ।

Verse: c     दि॑व्यंलेभे परंचक्षुः ।
    दि॑व्यम् लेभे परम् चक्षुः ।
    दि॑व्यंचक्षुः परंलेभे ।
    दि॑व्यम् चक्षुः परम् लेभे ।

Verse: d     स॑र्वचक्षुष्मतां वरः ।। १४.७ ।।
    स॑र्वचक्षुष्मताम् वरः ।। १४.७ ।।
    स॑र्वचक्षुष्मतां वरः ।। १४.७ ।।
    स॑र्वचक्षुष्मताम् वरः ।। १४.७ ।।

Strophe in ed. EHJ: 8
Strophe in ed. EBC: 8
Verse: a     त॑तस्तेन स दिव्येन ।
    त॑तः तेन स दिव्येन ।
    त॑तस्तेन स दिव्येन ।
    त॑तः तेन स दिव्येन ।

Verse: b     प॑रिशुद्धेन चक्षुषा ।
    प॑रिशुद्धेन चक्षुषा ।
    प॑रिशुद्धेन चक्षुषा ।
    प॑रिशुद्धेन चक्षुषा ।

Verse: c     द॑दर्श निखिलं लोकम् ।
    द॑दर्श निखिलम् लोकम् ।
    द॑दर्श निखिलं लोकम् ।
    द॑दर्श निखिलम् लोकम् ।

Verse: d     आ॑दर्श इव निर्मले ।। १४.८ ।।
    आ॑दर्शे इव निर्मले ।। १४.८ ।।
    आ॑दर्श इव निर्मले ।। १४.८ ।।
    आ॑दर्शे इव निर्मले ।। १४.८ ।।

Strophe in ed. EHJ: 9
Strophe in ed. EBC: 9
Verse: a     स॑त्त्वानां पश्यतस्तस्य ।
    स॑त्त्वानाम् पश्यतः तस्य ।
    स॑त्त्वानां पश्यतस्तस्य ।
    स॑त्त्वानाम् पश्यतः तस्य ।

Verse: b     नि॑कृष्टोत्कृष्टकर्मणाम् ।
    नि॑कृष्टौत्कृष्टकर्मणाम् ।
    नि॑कृष्टोत्कृष्टकर्मणां ।
    नि॑कृष्टौत्कृष्टकर्मणाम् ।

Verse: c     प्र॑च्युतिं चोपपत्तिं च ।
    प्र॑च्युतिम् चा उपपत्तिम् च ।
    प्र॑च्युतिं चोपपत्तिं च ।
    प्र॑च्युतिम् चा उपपत्तिम् च ।

Verse: d     व॑वृधे करुणात्मता ।। १४.९ ।।
    व॑वृधे करुणआत्मता ।। १४.९ ।।
    व॑वृधे करुणात्मता ।। १४.९ ।।
    व॑वृधे करुणआत्मता ।। १४.९ ।।

Strophe in ed. EHJ: 10
Strophe in ed. EBC: 10
Verse: a     इ॑मे दुष्कृतकर्माणः ।
    इ॑मे दुष्कृतकर्माणः ।
    इ॑मे दुष्कृतकर्माणः ।
    इ॑मे दुष्कृतकर्माणः ।

Verse: b     प्रा॑णिनो यान्ति दुर्गतिम् ।
    प्रा॑णिनः यान्ति दुर्गतिम् ।
    प्रा॑णिनो यांति दुर्गतिं ।
    प्रा॑णिनः यान्ति दुर्गतिम् ।

Verse: c     इ॑मे ऽन्ये शुभकर्माणः ।
    इ॑मे अन्ये शुभकर्माणः ।
    इ॑मे ऽन्ये शुभकर्माणः ।
    इ॑मे अन्ये शुभकर्माणः ।

Verse: d     प्र॑तिष्ठन्ते त्रिपिष्टपे ।। १४.१० ।।
    प्र॑तिष्ठन्ते त्रिपिष्टपे ।। १४.१० ।।
    प्र॑तिष्ठंते त्रिपिष्टपे ।। १४.१० ।।
    प्र॑तिष्ठन्ते त्रिपिष्टपे ।। १४.१० ।।

Strophe in ed. EHJ: 11
Strophe in ed. EBC: 11
Verse: a     उ॑पपन्नाः प्रतिभये ।
    उ॑पपन्नाः प्रतिभये ।
    उ॑पपन्नाः प्रतिभये ।
    उ॑पपन्नाः प्रतिभये ।

Verse: b     न॑रके भृशदारुणे ।
    न॑रके भृशदारुणे ।
    न॑रके भृशदारुणे ।
    न॑रके भृशदारुणे ।

Verse: c     अ॑मी दुःखैर्बहुविधैः ।
    अ॑मी दुःखैः बहुविधैः ।
    अ॑मी दुःखैर्बहुविधैः ।
    अ॑मी दुःखैः बहुविधैः ।

Verse: d     पी॑ड्यन्ते कृपणंबत ।। १४.११ ।।
    पी॑ड्यन्ते कृपणम् बत ।। १४.११ ।।
    पी॑ड्यंते कृपणंवत ।। १४.११ ।।
    पी॑ड्यन्ते कृपणम् वत ।। १४.११ ।।

Strophe in ed. EHJ: 12
Strophe in ed. EBC: 12
Verse: a     पा॑य्यन्ते क्वथितं केचिद् ।
    पा॑य्यन्ते क्वथितम् केचित् ।
    पा॑य्यंते क्वथितं केचिद् ।
    पा॑य्यन्ते क्वथितम् केचित् ।

Verse: b     अ॑ग्निवर्णमयोरसम् ।
    अ॑ग्निवर्णम् अयोरसम् ।
    अ॑ग्निवर्णमयोरसं ।
    अ॑ग्निवर्णम् अयोरसम् ।

Verse: c     आ॑रोप्यन्ते रुवन्तो ऽन्ये ।
    आ॑रोप्यन्ते रुवन्तः अन्ये ।
    आ॑रोप्यंते रुवंतो ऽन्ये ।
    आ॑रोप्यन्ते रुवन्तः अन्ये ।

Verse: d     नि॑ष्टप्तस्तम्भमायसम् ।। १४.१२ ।।
    नि॑ष्टप्तस्तम्भम् आयसम् ।। १४.१२ ।।
    नि॑ष्टप्तस्तंभमायसं ।। १४.१२ ।।
    नि॑ष्टप्तस्तम्भम् आयसम् ।। १४.१२ ।।

Strophe in ed. EHJ: 13
Strophe in ed. EBC: 13
Verse: a     प॑च्यन्ते पिष्टवत्केचिद् ।
    प॑च्यन्ते पिष्टवत् केचित् ।
    प॑च्यंते पिष्टवत्केचिद् ।
    प॑च्यन्ते पिष्टवत् केचित् ।

Verse: b     अ॑यस्कुम्भीष्ववाङ्मुखाः ।
    अ॑यस्कुम्भीषु अवाङ्मुखाः ।
    अ॑यस्कुंभीष्ववाङ्मुखाः ।
    अ॑यस्कुम्भीषु अवाङ्मुखाः ।

Verse: c     द॑ह्यन्ते करुणं केचिद् ।
    द॑ह्यन्ते करुणम् केचित् ।
    द॑ह्यंते करुणं केचिद् ।
    द॑ह्यन्ते करुणम् केचित् ।

Verse: d     दी॑प्तेष्वङ्गारराशिषु ।। १४.१३ ।।
    दी॑प्तेषु अङ्गारराशिषु ।। १४.१३ ।।
    दी॑प्तेष्वंगारराशिषु ।। १४.१३ ।।
    दी॑प्तेषु अङ्गारराशिषु ।। १४.१३ ।।

Strophe in ed. EHJ: 14
Strophe in ed. EBC: 14
Verse: a     के॑चित्तीक्ष्णैरयोदंष्ट्रैर् ।
    के॑चित् तीक्ष्णैः अयोदंष्ट्रैः ।
    के॑चित्तीक्ष्णैरयोदंष्ट्रैर् ।
    के॑चित् तीक्ष्णैः अयोदंष्ट्रैः ।

Verse: b     भ॑क्ष्यन्ते दारुणैः श्वभिः ।
    भ॑क्ष्यन्ते दारुणैः श्वभिः ।
    भ॑क्ष्यंते दारुणैः श्वभिः ।
    भ॑क्ष्यन्ते दारुणैः श्वभिः ।

Verse: c     के॑चिद्धृष्टैरयस्तुण्डैर् ।
    के॑चित् धृष्टैः अयस्तुण्डैः ।
    के॑चिद्धृष्टैरयस्तुंडैर् ।
    के॑चित् धृष्टैः अयस्तुण्डैः ।

Verse: d     वा॑यसैरायसैरिव ।। १४.१४ ।।
    वा॑यसैः आयसैः इव ।। १४.१४ ।।
    वा॑यसैरायसैरिव ।। १४.१४ ।।
    वा॑यसैः आयसैः इव ।। १४.१४ ।।

Strophe in ed. EHJ: 15
Strophe in ed. EBC: 15
Verse: a     के॑चिद्दाहपरिश्रान्ताः ।
    के॑चित् दाहपरिश्रान्ताः ।
    के॑चिद्दाहपरिश्रांताः ।
    के॑चित् दाहपरिश्रान्ताः ।

Verse: b     शी॑तच्छायाभिकाङ्क्षिणः ।
    शी॑तच्छायाअभिकाङ्क्षिणः ।
    शी॑तच्छायाभिकांक्षिणः ।
    शी॑तच्छायाअभिकाङ्क्षिणः ।

Verse: c     अ॑सिपत्त्रवनं नीलं ।
    अ॑सिपत्त्रवनम् नीलम् ।
    अ॑सिपत्रं वनं नीलं ।
    अ॑सिपत्रम् वनम् नीलम् ।

Verse: d     ब॑द्धा इव विशन्त्यमी ।। १४.१५ ।।
    ब॑द्धाः इव विशन्ति अमी ।। १४.१५ ।।
    ब॑द्धा इव विशंत्यमी ।। १४.१५ ।।
    ब॑द्धाः इव विशन्ति अमी ।। १४.१५ ।।

Strophe in ed. EHJ: 16
Strophe in ed. EBC: 16
Verse: a     पा॑ट्यन्ते दारुवत्केचित् ।
    पा॑ट्यन्ते दारुवत् केचित् ।
    पा॑ट्यंते दारुवत्केचित् ।
    पा॑ट्यन्ते दारुवत् केचित् ।

Verse: b     कु॑ठारैर्बद्धबाहवः ।
    कु॑ठारैः बद्धबाहवः ।
    कु॑ठारैर्बहुबाहवः ।
    कु॑ठारैः बहुबाहवः ।

Verse: c     दुः॑खे ऽपि नविपच्यन्ते ।
    दुः॑खे अपि न विपच्यन्ते ।
    दुः॑खे ऽपि नविपद्यंते ।
    दुः॑खे अपि न विपद्यन्ते ।

Verse: d     क॑र्मभिर्धारितासवः ।। १४.१६ ।।
    क॑र्मभिः धारितअसवः ।। १४.१६ ।।
    क॑र्मभिर्धारितासवः ।। १४.१६ ।।
    क॑र्मभिः धारितअसवः ।। १४.१६ ।।

Strophe in ed. EHJ: 17
Strophe in ed. EBC: 17
Verse: a     सु॑खं स्यादिति यत्कर्म ।
    सु॑खम् स्यात् इति यत् कर्म ।
    सु॑खं स्यादिति यत्कर्म ।
    सु॑खम् स्यात् इति यत् कर्म ।

Verse: b     कृ॑तं दुःखनिवृत्तये ।
    कृ॑तम् दुःखनिवृत्तये ।
    कृ॑तं दुःखनिवृत्तये ।
    कृ॑तम् दुःखनिवृत्तये ।

Verse: c     प॑लं तस्येदमवशैर् ।
    प॑लम् तस्य इदम् अवशैः ।
    प॑लं तस्येदमवशैर् ।
    प॑लम् तस्य इदम् अवशैः ।

Verse: d     दुः॑खमेवोपभुज्यते ।। १४.१७ ।।
    दुः॑खम् एवा उपभुज्यते ।। १४.१७ ।।
    दुः॑खमेवोपभुज्यते ।। १४.१७ ।।
    दुः॑खम् एवा उपभुज्यते ।। १४.१७ ।।

Strophe in ed. EHJ: 18
Strophe in ed. EBC: 18
Verse: a     सु॑खार्थमशुभं कृत्वा ।
    सु॑खअर्थम् अशुभम् कृत्वा ।
    सु॑खार्थमशुभं कृत्वा ।
    सु॑खअर्थम् अशुभम् कृत्वा ।

Verse: b     य॑ एते भृशदुःखिताः ।
    ये एते भृशदुःखिताः ।
    य॑ एते भृशदुःखिताः ।
    ये एते भृशदुःखिताः ।

Verse: c     आ॑स्वादः स किमेतेषां ।
    आ॑स्वादः स किम् एतेषाम् ।
    आ॑स्वादः स किमेतेषां ।
    आ॑स्वादः स किम् एतेषाम् ।

Verse: d     क॑रोति सुखमण्वपि ।। १४.१८ ।।
    क॑रोति सुखम् अणु अपि ।। १४.१८ ।।
    क॑रोति सुखमण्वपि ।। १४.१८ ।।
    क॑रोति सुखम् अणु अपि ।। १४.१८ ।।

Strophe in ed. EHJ: 19
Strophe in ed. EBC: 19
Verse: a     ह॑सद्भिर्यत्कृतं कर्म ।
    ह॑सद्भिः यत् कृतम् कर्म ।
    ह॑सद्भिर्यत्कृतं कर्म ।
    ह॑सद्भिः यत् कृतम् कर्म ।

Verse: b     क॑लुषं कलुषात्मभिः ।
    क॑लुषम् कलुषआत्मभिः ।
    क॑लुषं कलुषात्मभिः ।
    क॑लुषम् कलुषआत्मभिः ।

Verse: c     ए॑तत्परिणते काले ।
    ए॑तत् परिणते काले ।
    ए॑तत्परिणते काले ।
    ए॑तत् परिणते काले ।

Verse: d     क्रो॑शद्भिरनुभूयते ।। १४.१९ ।।
    क्रो॑शद्भिः अनुभूयते ।। १४.१९ ।।
    क्रो॑शद्भिरनुभूयते ।। १४.१९ ।।
    क्रो॑शद्भिः अनुभूयते ।। १४.१९ ।।

Strophe in ed. EHJ: 20
Strophe in ed. EBC: 20
Verse: a     य॑द्य्एवं पापकर्माणः ।
    य॑दि एवम् पापकर्माणः ।
    य॑द्य्एव पापकर्माणः ।
    य॑दि एव पापकर्माणः ।

Verse: b     प॑श्येयुः कर्मणां पलम् ।
    प॑श्येयुः कर्मणाम् पलम् ।
    प॑श्येयुः कर्मणां पलं ।
    प॑श्येयुः कर्मणाम् पलम् ।

Verse: c     व॑मेयुर्उष्णं रुधिरं ।
    व॑मेयुः उष्णम् रुधिरम् ।
    व॑मेयुर्उष्णरुधिरं ।
    व॑मेयुः उष्णरुधिरम् ।

Verse: d     म॑र्मस्वभिहता इव ।। १४.२० ।।
    म॑र्मसु अभिहताः इव ।। १४.२० ।।
    म॑र्मस्वभिहता इव ।। १४.२० ।।
    म॑र्मसु अभिहताः इव ।। १४.२० ।।

Strophe in ed. EHJ:
Strophe in ed. EBC: 21
Verse: a     शा॑रीरेभ्यो ऽपि दुःखेभ्यो ।
    शा॑रीरेभ्यः अपि दुःखेभ्यः ।

Verse: b     ना॑रकेभ्यो मनस्विनः ।
    ना॑रकेभ्यः मनस्विनः ।

Verse: c     अ॑नार्यैः सह संवासो ।
    अ॑न्ार्यैः सह संवासः ।

Verse: d     म॑म कृच्छ्रमतमो मतः ।। १४.२१ ।।
    म॑म कृच्छ्रमतमः मतः ।। १४.२१ ।।

Printed as spurious verse in a footnote in ed. EHJ.

Strophe in ed. EHJ: 21
Strophe in ed. EBC: 22
Verse: a     इ॑मे ऽन्ये कर्मभिश्चित्रैश् ।
    इ॑मे अन्ये कर्मभिः चित्रैः ।
    इ॑मे ऽन्ये कर्मभिश्चित्रैश् ।
    इ॑मे अन्ये कर्मभिः चित्रैः ।

Verse: b     चि॑त्तविस्पन्दसंभवैः ।
    चि॑त्तविस्पन्दसंभवैः ।
    चि॑त्तविस्पंदसंभवैः ।
    चि॑त्तविस्पन्दसंभवैः ।

Verse: c     ति॑र्यग्योनौ विचित्रायाम् ।
    ति॑र्यग्योनौ विचित्रायाम् ।
    ति॑र्यग्योनौ विचित्रायाम् ।
    ति॑र्यग्योनौ विचित्रायाम् ।

Verse: d     उ॑पपन्नास्तपस्विनः ।। १४.२१ ।।
    उ॑पपन्नाः तपस्विनः ।। १४.२१ ।।
    उ॑पपन्नास्तपस्विनः ।। १४.२२ ।।
    उ॑पपन्नाः तपस्विनः ।। १४.२२ ।।

Strophe in ed. EHJ: 22
Strophe in ed. EBC: 23
Verse: a     मां॑सत्वग्बालदन्तार्थं ।
    मां॑सत्वग्बालदन्तअर्थम् ।
    मां॑सत्वग्बालदंतार्थं ।
    मां॑सत्वग्बालदन्तअर्थम् ।

Verse: b     वै॑रादपि मदादपि ।
    वै॑रात् अपि मदात् अपि ।
    वै॑रादपि मदादपि ।
    वै॑रात् अपि मदात् अपि ।

Verse: c     ह॑न्यन्तेकृपणं यत्र ।
    ह॑न्यन्ते कृपणम् यत्र ।
    हं॑यन्तेकृपणा यत्र ।
    ह॑न्यन्ते कृपणाः यत्र ।

Verse: d     ब॑न्धूनां पश्यतामपि ।। १४.२२ ।।
    ब॑न्धूनाम् पश्यताम् अपि ।। १४.२२ ।।
    बं॑धूनां पश्यतामपि ।। १४.२३ ।।
    ब॑न्धूनाम् पश्यताम् अपि ।। १४.२३ ।।

Strophe in ed. EHJ: 23
Strophe in ed. EBC: 24
Verse: a     अ॑शक्नुवन्तो ऽप्यवशाः ।
    अ॑शक्नुवन्तः अपि अवशाः ।
    अ॑शक्नुवंतो ऽप्यवशाः ।
    अ॑शक्नुवन्तः अपि अवशाः ।

Verse: b     क्षु॑त्तर्षश्रमपीडिताः ।
    क्षु॑त्तर्षश्रमपीडिताः ।
    क्षु॑त्तर्षश्रमपीडिताः ।
    क्षु॑त्तर्षश्रमपीडिताः ।

Verse: c     गो॑ऽश्वभूताश्च वाह्यन्ते ।
    गो॑अश्वभूताः च वाह्यन्ते ।
    गो॑ऽश्वभूताश्च वाह्यंते ।
    गो॑अश्वभूताः च वाह्यन्ते ।

Verse: d     प्र॑तोदक्षतमूर्तयः ।। १४.२३ ।।
    प्र॑तोदक्षतमूर्तयः ।। १४.२३ ।।
    प्र॑तोदक्षतमूर्तयः ।। १४.२४ ।।
    प्र॑तोदक्षतमूर्तयः ।। १४.२४ ।।

Strophe in ed. EHJ: 24
Strophe in ed. EBC: 25
Verse: a     वा॑ह्यन्ते गजभूताश्च ।
    वा॑ह्यन्ते गजभूताः च ।
    वा॑ह्यंते गजभूताश्च ।
    वा॑ह्यन्ते गजभूताः च ।

Verse: b     ब॑लीयांसो ऽपि दुर्बलैः ।
    ब॑लीयांसः अपि दुर्बलैः ।
    ब॑लीयांसो ऽपि दुर्बलैः ।
    ब॑लीयांसः अपि दुर्बलैः ।

Verse: c     अ॑ङ्कुशक्लिष्टमूर्धानस् ।
    अ॑ङ्कुशक्लिष्टमूर्धानः ।
    अं॑कुशक्लिष्टमूर्धानस् ।
    अ॑ङ्कुशक्लिष्टमूर्धानः ।

Verse: d     ता॑डिताः पादपार्ष्णिभिः ।। १४.२४ ।।
    ता॑डिताः पादपार्ष्णिभिः ।। १४.२४ ।।
    ता॑डिताः पादपार्ष्णिभिः ।। १४.२५ ।।
    ता॑डिताः पादपार्ष्णिभिः ।। १४.२५ ।।

Strophe in ed. EHJ: 25
Strophe in ed. EBC: 26
Verse: a     स॑त्स्वप्यन्येषु दुःखेषु ।
    स॑त्सु अपि अन्येषु दुःखेषु ।
    स॑त्स्वप्यन्येषु दुःखेषु ।
    स॑त्सु अपि अन्येषु दुःखेषु ।

Verse: b     दुः॑खं यत्र विशेषतः ।
    दुः॑खम् यत्र विशेषतः ।
    दुः॑खं यत्र विशेषतः ।
    दुः॑खम् यत्र विशेषतः ।

Verse: c     प॑रस्परविरोधाच्च ।
    प॑रस्परविरोधात् च ।
    प॑रस्परविरोधाच्च ।
    प॑रस्परविरोधात् च ।

Verse: d     प॑राधीनतयैव च ।। १४.२५ ।।
    प॑राधीनतया एव च ।। १४.२५ ।।
    प॑राधीनतयैव च ।। १४.२६ ।।
    प॑राधीनतया एव च ।। १४.२६ ।।

Strophe in ed. EHJ: 26
Strophe in ed. EBC: 27
Verse: a     ख॑स्थाः खस्थैर्हि बाध्यन्ते ।
    ख॑स्थाः खस्थैः हि बाध्यन्ते ।
    ख॑स्थाः खस्थैर्हि बाध्यंते ।
    ख॑स्थाः खस्थैः हि बाध्यन्ते ।

Verse: b     ज॑लस्था जलचारिभिः ।
    ज॑लस्थाः जलचारिभिः ।
    ज॑लस्था जलचारिभिः ।
    ज॑लस्थाः जलचारिभिः ।

Verse: c     स्थ॑लस्थाः स्थलसंस्थैश्च ।
    स्थ॑लस्थाः स्थलसंस्थैः च ।
    स्थ॑लस्थाः स्थलसंस्थैश्तु ।
    स्थ॑लस्थाः स्थलसंस्थैः तु ।

Verse: d     प्रा॑प्य चैवेतरेतरैः ।। १४.२६ ।।
    प्रा॑प्य च एव इतरैतरैः ।। १४.२६ ।।
    प्रा॑प्यंते चेतरेतरैः ।। १४.२७ ।।
    प्रा॑प्यन्ते च इतरैतरैः ।। १४.२७ ।।

Strophe in ed. EHJ: 27
Strophe in ed. EBC: 28
Verse: a     उ॑पपन्नास्तथा चेमे ।
    उ॑पपन्नाः तथा च इमे ।
    उ॑पपन्नास्तथा चेमे ।
    उ॑पपन्नाः तथा च इमे ।

Verse: b     मा॑त्सर्याक्रान्तचेतसः ।
    मा॑त्सर्यआक्रान्तचेतसः ।
    मा॑त्सर्याक्रांतचेतसः ।
    मा॑त्सर्यआक्रान्तचेतसः ।

Verse: c     पि॑तृलोके निरालोके ।
    पि॑तृलोके निर्ालोके ।
    पि॑तृलोके निरालोके ।
    पि॑तृलोके निर्ालोके ।

Verse: d     कृ॑पणं भुञ्जते पलम् ।। १४.२७ ।।
    कृ॑पणम् भुञ्जते पलम् ।। १४.२७ ।।
    कृ॑पणं भुञ्जते पलं ।। १४.२८ ।।
    कृ॑पणम् भुञ्जते पलम् ।। १४.२८ ।।

Strophe in ed. EHJ: 28
Strophe in ed. EBC: 29
Verse: a     सू॑चीछिद्रोपममुखाः ।
    सू॑चीछिद्रौपममुखाः ।
    सू॑चीछिद्रोपममुखाः ।
    सू॑चीछिद्रौपममुखाः ।

Verse: b     प॑र्वतोपमकुक्षयः ।
    प॑र्वतौपमकुक्षयः ।
    प॑र्वतोपमकुक्षयः ।
    प॑र्वतौपमकुक्षयः ।

Verse: c     क्षु॑त्तर्षजनितैर्दुःखैः ।
    क्षु॑त्तर्षजनितैः दुःखैः ।
    क्षु॑त्तर्षजनितैर्दुःखैः ।
    क्षु॑त्तर्षजनितैः दुःखैः ।

Verse: d     पी॑ड्यन्ते दुःखभागिनः ।। १४.२८ ।।
    पी॑ड्यन्ते दुःखभागिनः ।। १४.२८ ।।
    पी॑ड्यंते दुःखभागिनः ।। १४.२९ ।।
    पी॑ड्यन्ते दुःखभागिनः ।। १४.२९ ।।

Strophe in ed. EHJ: 29
Strophe in ed. EBC: 31
Verse: a     आ॑शयासमतिक्रान्ता ।
    आ॑शया समतिक्रान्ताः ।
    आ॑शयासमभिक्रांता ।
    आ॑शया समभिक्रान्ताः ।

Verse: b     धा॑र्यमाणाः स्वकर्मभिः ।
    धा॑र्यमाणाः स्वकर्मभिः ।
    धा॑र्यमाणाः स्वकर्मभिः ।
    धा॑र्यमाणाः स्वकर्मभिः ।

Verse: c     ल॑भन्ते न ह्यमी भोक्तुं ।
    ल॑भन्ते न हि अमी भोक्तुम् ।
    ल॑भंते न ह्यमी भोक्तुं ।
    ल॑भन्ते न हि अमी भोक्तुम् ।

Verse: d     प्र॑विद्धान्यशुचीन्यपि ।। १४.२९ ।।
    प्र॑विद्धानि अशुचीनि अपि ।। १४.२९ ।।
    प्र॑विद्धान्य्+शुचीन्य्+पि ।। १४.३१ ।।
    प्र॑विद्धान्य्+ अशुचीन्य्+ अपि ।। १४.३१ ।।

This verse is placed after 14.30 in ed. C.

Strophe in ed. EHJ: 30
Strophe in ed. EBC: 30
Verse: a     पु॑रुषो यदि जानीत ।
    पु॑रुषः यदि जानीत ।
    पु॑रुषो यदि जानीत ।
    पु॑रुषः यदि जानीत ।

Verse: b     मा॑त्सर्यस्येदृशं पलम् ।
    मा॑त्सर्यस्य ईदृशम् पलम् ।
    मा॑त्सर्यस्येदृशं पलं ।
    मा॑त्सर्यस्य ईदृशम् पलम् ।

Verse: c     स॑र्वथाशिबिवद् दद्याच् ।
    स॑र्वथा शिबिवत् दद्यात् ।
    स॑र्वथाशिविवद् दद्याच् ।
    स॑र्वथा शिविवत् दद्यात् ।

Verse: d     छ॑रीरावयवानपि ।। १४.३० ।।
    श॑रीरअवयवान् अपि ।। १४.३० ।।
    छ॑रीरावयवानपि ।। १४.३० ।।
    श॑रीरअवयवान् अपि ।। १४.३० ।।

Strophe in ed. EHJ: 31
Strophe in ed. EBC: 31
Verse: a     इ॑मे ऽन्येनरकप्रख्ये ।
    इ॑मे अन्ये नरकप्रख्ये ।
    इ॑मे ऽन्येनरकं प्राप्य ।
    इ॑मे अन्ये नरकम् प्राप्य ।

Verse: b     ग॑र्भसंज्ञे ऽशुचिह्रदे ।
    ग॑र्भसंज्ञे अशुचिह्रदे ।
    ग॑र्भसंज्ञे ऽशुचिह्रदे ।
    ग॑र्भसंज्ञे अशुचिह्रदे ।

Verse: c     उ॑पपन्ना मनुष्येषु ।
    उ॑पपन्नाः मनुष्येषु ।
    उ॑पपन्ना मनुष्येषु ।
    उ॑पपन्नाः मनुष्येषु ।

Verse: d     दुः॑खमर्छन्ति जन्तवः ।। १४.३१ ।।
    दुः॑खम् अर्छन्ति जन्तवः ।। १४.३१ ।।
    दुः॑खमर्छंति जंतवः ।। १४.३१ ।।
    दुः॑खम् अर्छन्ति जन्तवः ।। १४.३१ ।।

Strophe in ed. EHJ:
Strophe in ed. EBC: 33
Ed. C continues with chapter 14 till 14.91, and chapters 15-17.

[From here on supplied by J.G. and T.T. according to the ed. Cowell, 14.33 sqq.]

[N.B. In this (secondary) part, vocalic sandhi occurs across half-verse boundaries. In these cases, the inverted comma (ʽ) is used to denote syllables lost by vowel contraction.]

Verse: a     अ॑थान्ये तापसः स्वर्गं
    अथ अन्ये तापसः स्वर्गम्

Verse: b     गच्छंति पुण्यकारिणः ।
    ग॑च्छन्ति पुण्यकारिणः ।

Verse: c     च॑क्रवर्तिपदं प्राप्य
    चक्रवर्तिपदम् प्राप्य

Verse: d     केचिद्भूमौ चरंति च ।। १४.३३ ।।
    के॑चित् भूमौ चरन्ति च ।। १४.३३ ।।

Strophe in ed. EBC: 34
Verse: a     के॑चिन्नागालये नागा
    केचित् नागालये नागाः

Verse: b     निधानेश्वरतां गताः ।
    नि॑धानेश्वरताम् गताः ।

Verse: c     स्व॑कृतं कर्म भुंजाना
    स्वकृतम् कर्म भुञ्जानाः

Verse: d     भ्रमंति भववारिधौ ।। १४.३४ ।।
    भ्र॑मन्ति भववारिधौ ।। १४.३४ ।।

Strophe in ed. EBC: 35
Verse: a     त॑द्रात्रेः पश्चिमे यामे
    तत् रात्रेः पश्चिमे यामे

Verse: b     ध्यात्वा चैवं व्यचिंतयत् ।
    ध्या॑त्वा चैवम् व्यचिन्तयत् ।

Verse: c     व॑तायं कृच्छमापन्नो
    वतायम् कृच्छम् आपन्नः

Verse: d     लोकः सर्वो ऽपि विभ्रमन् ।। १४.३५ ।।
    लो॑कः सर्वः अपि विभ्रमन् ।। १४.३५ ।।

Strophe in ed. EBC: 36
Verse: a     निः॑सरणं न जानाति
    निःसरणम् न जानाति

Verse: b     दुःखस्कंधालयाद्भवात् ।
    दुः॑खस्कन्धालयात् भवात् ।

Verse: c     य॑दुतेदं जगत्सर्वं
    यत् उत इदम् जगत् सर्वम्

Verse: d     जायते जीर्यते ऽपि च ।। १४.३६ ।।
    जा॑यते जीर्यते अपि च ।। १४.३६ ।।

Strophe in ed. EBC: 37
Verse: a     म्रि॑यते च्यवते भूयो
    म्रियते च्यवते भूयः

Verse: b     ऽप्येवं समुपपद्यते ।
    अ॑पि एवम् समुपपद्यते ।

Verse: c     क॑स्मिन्सति जरामृत्युर्
    कस्मिन् सति जरामृत्युः

Verse: d     भवतीति स ऐक्षत ।। १४.३७ ।।
    भ॑वति इति स ऐक्षत ।। १४.३७ ।।

Strophe in ed. EBC: 38
Verse: a     जा॑त्यं सत्यं जरामृत्युर्
    जात्यम् सत्यम् जरामृत्युः

Verse: b     भवतीति समैक्षत ।
    भ॑वति इति समैक्षत ।

Verse: c     क॑स्मिन्सति पुनर्जातिर्
    कस्मिन् सति पुनर्जातिः

Verse: d     इति चासौ व्यचारयत् ।। १४.३८ ।।
    इ॑ति च असौ व्यचारयत् ।। १४.३८ ।।

Strophe in ed. EBC: 39
Verse: a     भ॑वे सति पुनर्जातिर्
    भवे सति पुनर्जातिः

Verse: b     भवतीति समैक्षत ।
    भ॑वति इति समैक्षत ।

Verse: c     क॑स्मिन्सति भवोत्पत्तिर्
    कस्मिन् सति भव उत्पत्तिः

Verse: d     इति चासौ व्यचारयत् ।। १४.३९ ।।
    इ॑ति च असौ व्यचारयत् ।। १४.३९ ।।

Strophe in ed. EBC: 40
Verse: a     उ॑पादाने भवोत्पत्तिर्
    उपादाने भव उत्पत्तिः

Verse: b     इत्येवं स व्यबुध्यत ।
    इ॑ति एवम् स व्यबुध्यत ।

Verse: c     क॑स्मिन्सति ह्युपादानम्
    कस्मिन् सति हि उपादानम्

Verse: d     इति चासौ व्यचारयत् ।। १४.४० ।।
    इ॑ति च असौ व्यचारयत् ।। १४.४० ।।

Strophe in ed. EBC: 41
Verse: a     तृ॑ष्णायामिति विज्ञाय
    तृष्णायाम् इति विज्ञाय

Verse: b     पुनरेवं व्यचिंतयत् ।
    पु॑नर् एवम् व्यचिन्तयत् ।

Verse: c     क॑स्मिन्सति च तृस्णा हि
    कस्मिन् सति च तृस्णा हि

Verse: d     जातेति स व्यचारयत् ।। १४.४१ ।।
    जा॑ता इति स व्यचारयत् ।। १४.४१ ।।

Strophe in ed. EBC: 42
Verse: a     वे॑दनायाः समुद्भूता
    वेदनायाः समुद्भूता

Verse: b     तृष्णेति स समैक्षत ।
    तृ॑ष्णा इति स समैक्षत ।

Verse: c     क॑स्मिन्सति च संजाता
    कस्मिन् सति च संजाता

Verse: d     वेदनेति व्यचारयत् ।। १४.४२ ।।
    वे॑दना इति व्यचारयत् ।। १४.४२ ।।

Strophe in ed. EBC: 43
Verse: a     स्प॑र्शे सति समुद्भूता
    स्पर्शे सति समुद्भूता

Verse: b     वेदनेति समैक्षत ।
    वे॑दना इति समैक्षत ।

Verse: c     क॑स्मिन्सति च संजातः
    कस्मिन् सति च संजातः

Verse: d     स्पर्शो ऽपीति व्यचारयत् ।। १४.४३ ।।
    स्प॑र्शः अपि इति व्यचारयत् ।। १४.४३ ।।

Strophe in ed. EBC: 44
Verse: a     ष॑डायतन उत्पन्नः
    षडायतने उत्पन्नः

Verse: b     स्पर्शो हीति समैक्षत ।
    स्प॑र्शः हि इति समैक्षत ।

Verse: c     ष॑डायतनमुत्पन्नं
    षडायतनम् उत्पन्नम्

Verse: d     कुत्रेति स व्यचिंतयत् ।। १४.४४ ।।
    कु॑त्र इति स व्यचिन्तयत् ।। १४.४४ ।।

Strophe in ed. EBC: 45
Verse: a     ना॑मरूपे समुत्पन्नम्
    नामरूपे समुत्पन्नम्

Verse: b     इति चासौ व्यबुध्यत ।
    इ॑ति च असौ व्यबुध्यत ।

Verse: c     ना॑मरूपं कुहोत्पन्नम्
    नामरूपम् कुह उत्पन्नम्

Verse: d     इति चापि व्यचिंतयत् ।। १४.४५ ।।
    इ॑ति च अपि व्यचिन्तयत् ।। १४.४५ ।।

Strophe in ed. EBC: 46
Verse: a     वि॑ज्ञाने हि समुत्पन्नम्
    विज्ञाने हि समुत्पन्नम्

Verse: b     इति च समपश्यत ।
    इ॑ति च समपश्यत ।

Verse: c     वि॑ज्ञानं च कुहोत्पन्नम्
    विज्ञानम् च कुह उत्पन्नम्

Verse: d     इति स समचिंतयत् ।। १४.४६ ।।
    इ॑ति स समचिन्तयत् ।। १४.४६ ।।

Strophe in ed. EBC: 47
Verse: a     सं॑स्कारेषु समुत्पन्नम्
    संस्कारेषु समुत्पन्नम्

Verse: b     इति च समबुध्यत ।
    इ॑ति च समबुध्यत ।

Verse: c     सं॑स्काराश्च कुहोत्पन्ना
    संस्काराः च कुह उत्पन्नाः

Verse: d     इति ध्यात्वा विचारयन् ।। १४.४७ ।।
    इ॑ति ध्यात्वा विचारयन् ।। १४.४७ ।।

Strophe in ed. EBC: 48
Verse: a     अ॑विद्यायां समुत्पन्ना
    अविद्यायाम् समुत्पन्नाः

Verse: b     इति सम्यगबुध्यत ।
    इ॑ति सम्यक् अबुध्यत ।

Verse: c     इ॑त्येवं स महाप्राज्ञो
    इति एवम् स महाप्राज्ञः

Verse: d     बोधिसत्त्वो मुनीश्वरः ।। १४.४८ ।।
    बो॑धिसत्त्वः मुनीश्वरः ।। १४.४८ ।।

Strophe in ed. EBC: 49
Verse: a     म॑त्वैवं च समाधाय
    मत्वा एवम् च समाधाय

Verse: b     ध्यात्वैवं समचिंतयत् ।
    ध्या॑त्वा एवम् समचिन्तयत् ।

Verse: c     अ॑विद्यायाः समुत्पन्नाः
    अविद्यायाः समुत्पन्नाः

Verse: d     संस्काराः प्रचरंत्यपि ।। १४.४९ ।।
    सं॑स्काराः प्रचरन्ति अपि ।। १४.४९ ।।

Strophe in ed. EBC: 50
Verse: a     सं॑स्कारवृत्तिसंजातं
    संस्कारवृत्तिसंजातम्

Verse: b     विज्ञानं संप्रवर्तते ।
    वि॑ज्ञानम् संप्रवर्तते ।

Verse: c     वि॑ज्ञानं नामरूपस्य
    विज्ञानम् नामरूपस्य

Verse: d     संपरीक्ष्य प्रवर्तते ।। १४.५० ।।
    सं॑परीक्ष्य प्रवर्तते ।। १४.५० ।।

Strophe in ed. EBC: 51
Verse: a     ना॑मरूपो समुत्पन्नं
    नामरूपः समुत्पन्नम्

Verse: b     षडायतनमुच्चरेत् ।
    ष॑डायतनम् उच्चरेत् ।

Verse: c     ष॑डायतनसंस्पर्शाद्
    षडायतनसंस्पर्शात्

Verse: d     वेदना संप्रजायते ।। १४.५१ ।।
    वे॑दना संप्रजायते ।। १४.५१ ।।

Strophe in ed. EBC: 52
Verse: a     वे॑दनायाः समुत्पन्ना
    वेदनायाः समुत्पन्ना

Verse: b     तृष्णाभिसंप्रवर्तते! ।
    तृ॑ष्णा अभिसंप्रवर्तते ! ।

Verse: c     तृ॑ष्णोत्गतमुपादानम्
    तृष्णा उत्गतम् उपादानम्

Verse: d     उपादानभवो भवः ।। १४.५२ ।।
    उ॑पादानभवः भवः ।। १४.५२ ।।

Strophe in ed. EBC: 53
Verse: a     भ॑वो जातिः समुत्पन्ना
    भवः जातिः समुत्पन्ना

Verse: b     जातेर्जगारुजादयः ।
    जा॑तेः जगारुजादयः ।

Verse: c     ज॑रारोगाग्निसंतप्तं
    जरारोगअग्निसंतप्तम्

Verse: d     मृत्युना ग्रस्यते जगत् ।। १४.५३ ।।
    मृ॑त्युना ग्रस्यते जगत् ।। १४.५३ ।।

Strophe in ed. EBC: 54
Verse: a     मृ॑त्योः शोकाग्निसंतप्ते
    मृत्योः शोकअग्निसंतप्ते

Verse: b     महद्दुःखं प्रजायते ।
    म॑हद्दुःखम् प्रजायते ।

Verse: c     ए॑वमस्य महद्दुःख
    एवम् अस्य महद्दुःख

Verse: d     स्कंधस्याभ्युदयो ह्ययं ।। १४.५४ ।।
    स्क॑न्धस्य अभ्युदयः हि अयम् ।। १४.५४ ।।

Strophe in ed. EBC: 55
Verse: a     इ॑त्येवं स महासत्त्वः
    इति एवम् स महासत्त्वः

Verse: b     परिज्ञायाभिबोधितः ।
    प॑रिज्ञाया अभिबोधितः ।

Verse: c     भू॑यो ऽपि च समाधाय
    भूयः अपि च समाधाय

Verse: d     ध्यात्वैवं समचिंतयत् ।। १४.५५ ।।
    ध्या॑त्वा एवम् समचिन्तयत् ।। १४.५५ ।।

Strophe in ed. EBC: 56
Verse: a     ज॑रारोगनिरोधाद्धि
    जरारोगनिरोधात् हि

Verse: b     मृत्युरपि निरुध्यते ।
    मृ॑त्युः अपि निरुध्यते ।

Verse: c     जा॑तेर्हि संनिरोधाच्च
    जातेः हि संनिरोधात् च

Verse: d     जरारोगो निरुध्यते ।। १४.५६ ।।
    ज॑रारोगः निरुध्यते ।। १४.५६ ।।

Strophe in ed. EBC: 57
Verse: a     भ॑ववृत्तिनिरोधाद्धि
    भववृत्तिनिरोधात् हि

Verse: b     जातिरपि निरोधिता ।
    जा॑तिः अपि निरोधिता ।

Verse: c     उ॑पादाननिरोधाच्च
    उपादाननिरोधात् च

Verse: d     भववृत्तिर्निरोधिता ।। १४.५७ ।।
    भ॑ववृत्तिः निरोधिता ।। १४.५७ ।।

Strophe in ed. EBC: 58
Verse: a     त॑था तृष्णानिरोधाच्च
    तथा तृष्णानिरोधात् च

Verse: b     ह्युपादानं निरुध्यते ।
    हि उपादानम् निरुध्यते ।

Verse: c     वे॑दनाया निरोधाच्च
    वेदनाया निरोधात् च

Verse: d     तृष्णापि नापि जायते ।। १४.५८ ।।
    तृ॑ष्णाअपि नअपि जायते ।। १४.५८ ।।

Strophe in ed. EBC: 59
Verse: a     स्प॑र्शे निरुध्यमाने हि
    स्पर्शे निरुध्यमाने हि

Verse: b     वेदना नैव जायते ।
    वे॑दना न एव जायते ।

Verse: c     ष॑डिंद्रियानिरोधाच्च
    षड्िन्द्रियानिरोधात् च

Verse: d     संस्पर्शो ऽपि न जायते ।। १४.५९ ।।
    सं॑स्पर्शः अपि न जायते ।। १४.५९ ।।

Strophe in ed. EBC: 60
Verse: a     ना॑मरूपनिरोधाच्च
    नामरूपनिरोधात् च

Verse: b     षडिंद्रियं निरुध्यते ।
    ष॑ड्िन्द्रियम् निरुध्यते ।

Verse: c     वि॑ज्ञानसंनिरोधाच्च
    विज्ञानसंनिरोधात् च

Verse: d     नामरूपं निरुध्यते ।। १४.६० ।।
    ना॑मरूपम् निरुध्यते ।। १४.६० ।।

Strophe in ed. EBC: 61
Verse: a     सं॑स्कारसंनिरोधाच्च
    संस्कारसंनिरोधात् च

Verse: b     विज्ञानं नाभिवर्तते ।
    वि॑ज्ञानम् न अभिवर्तते ।

Verse: c     अ॑विद्यासंनिरोधाच्च
    अविद्यासंनिरोधात् च

Verse: d     संस्काराः प्रभवंति न ।। १४.६१ ।।
    सं॑स्काराः प्रभवन्ति न ।। १४.६१ ।।

Strophe in ed. EBC: 62
Verse: a     ए॑वमस्य महद्दुःख
    एवम् अस्य महद्दुःख

Verse: b     स्कंधस्य मूलमुच्यते ।
    स्क॑न्धस्य मूलम् उच्यते ।

Verse: c     अ॑विद्या सर्वबुद्धैस्तन्
    अविद्या सर्वबुद्धैः तत्

Verse: d     निरोध्या मुक्तिवांछिभः ।। १४.६२ ।।
    नि॑रोध्या मुक्तिवाञ्छिभः ।। १४.६२ ।।

Strophe in ed. EBC: 63
Verse: a     त॑दविद्यानिरोधाद्धि
    तत् अविद्यानिरोधात् हि

Verse: b     सर्वेषां भवचारिणां ।
    स॑र्वेषाम् भवचारिणाम् ।

Verse: c     स॑र्वाण्यपि च दुःखानि
    सर्वाणि अपि च दुःखानि

Verse: d     निरुद्धानि चरंति न ।। १४.६३ ।।
    नि॑रुद्धानि चरन्ति न ।। १४.६३ ।।

Strophe in ed. EBC: 64
Verse: a     ए॑वं विज्ञाय विज्ञो ऽसौ
    एवम् विज्ञाय विज्ञः असौ

Verse: b     बोधिसत्त्वो ऽभिबोधितः ।
    बो॑धिसत्त्वः अभिबोधितः ।

Verse: c     भू॑यो ऽप्येवं समालोक्य
    भूयः अपि एवम् समालोक्य

Verse: d     ध्यात्वा च समचिंतयत् ।। १४.६४ ।।
    ध्या॑त्वा च समचिन्तयत् ।। १४.६४ ।।

Strophe in ed. EBC: 65
Verse: a     इ॑दं दुःखमयं दुःख
    इदम् दुःखम् अयम् दुःख

Verse: b     समुदयो जगत्स्वपि ।
    स॑मुदयः जगत्सु अपि ।

Verse: c     अ॑यं दुःखनिरोधो ऽपि
    अयम् दुःखनिरोधः अपि

Verse: d     चेयं निरोधगामिनी ।
    च इयम् निरोधगामिनी ।

Verse: e     प्र॑तिपदिति विज्ञाय
    प्रतिपत् इति विज्ञाय

Verse: f     यथाभूतमबुध्यत ।। १४.६५ ।।
    य॑थाभूतम् अबुध्यत ।। १४.६५ ।।

Strophe in ed. EBC: 66
Verse: a     ए॑वं स भगवंस्तत्र
    एवम् स भगवन् तत्र

Verse: b     द्रुममूले तृणासने ।
    द्रु॑ममूले तृणासने ।

Verse: c     स॑माश्रित्य स्वयं ध्यात्वा
    समाश्रित्य स्वयम् ध्यात्वा

Verse: d     संबोधिमभ्यगच्छत ।। १४.६६ ।।
    सं॑बोधिम् अभ्यगच्छत ।। १४.६६ ।।

Strophe in ed. EBC: 67
Verse: a     त॑तो भिंदन्नविद्यांडं
    ततः भिन्दन् अविद्याण्डम्

Verse: b     संप्राप्य प्रतिसंवदः ।
    सं॑प्राप्य प्रतिसंवदः ।

Verse: c     सं॑बोधिपाक्षिकान्धर्मान्
    संबोधिपाक्षिकान् धर्मान्

Verse: d     सर्वान्समभिप्राप्तवण् ।। १४.६७ ।।
    स॑र्वान् समभिप्राप्तवण् ।। १४.६७ ।।

Strophe in ed. EBC: 68
Verse: a     सं॑बुद्धो भगवानर्हन्
    संबुद्धः भगवान् अर्हन्

Verse: b     धर्मराजस्तथागतः ।
    ध॑र्मराजः तथागतः ।

Verse: c     स॑र्वाकारज्ञताप्राप्तः
    सर्वाकारज्ञताप्राप्तः

Verse: d     सर्वविद्याधिपो ऽभवत् ।। १४.६८ ।।
    स॑र्वविद्या अधिपः अभवत् ।। १४.६८ ।।

Strophe in ed. EBC: 69
Verse: a     त॑त्समीक्ष्य सुराः खेस्था
    तत् समीक्ष्य सुराः खेस्थाः

Verse: b     मिथश्चैवं बभाषिरे ।
    मि॑थः च एवम् बभाषिरे ।

Verse: c     अ॑वकिरत पुष्पाणि
    अवकिरत पुष्पाणि

Verse: d     संबुद्धो ऽस्मिन्मुनीश्वरे ।। १४.६९ ।।
    सं॑बुद्धः अस्मिन् मुनीश्वरे ।। १४.६९ ।।

Strophe in ed. EBC: 70
Verse: a     पू॑र्वमुनींद्रवृत्तिज्ञाश्
    पूर्वमुनिइन्द्रवृत्तिज्ञाः

Verse: b     चान्यो ऽमरा बभाषिरे ।
    च अन्यः अमरा बभाषिरे ।

Verse: c     ता॑वन्मा किरत पुष्पाणि
    तावन् मा किरत पुष्पाणि

Verse: d     निमित्तं नाभिदर्शितं ।। १४.७० ।।
    नि॑मित्तम् न अभिदर्शितम् ।। १४.७० ।।

Strophe in ed. EBC: 71
Verse: a     बु॑द्धो ऽथो खे सप्तताल
    बुद्धः अथः खे सप्तताल

Verse: b     मात्रे संहासनस्थितः ।
    मा॑त्रे संहासनस्थितः ।

Verse: c     नि॑र्मितान्बोधिसत्त्वांस्तान्
    निर्मितान् बोधिसत्त्वाः तान्

Verse: d     अभ्यभाषत भासयन् ।। १४.७१ ।।
    अ॑भ्यभाषत भासयन् ।। १४.७१ ।।

Strophe in ed. EBC: 72
Verse: a     भो॑ भो भवंतः शृण्वंतु
    भो भो भवन्तः शृण्वन्तु

Verse: b     बोधिप्राप्तस्य मे वचः ।
    बो॑धिप्राप्तस्य मे वचः ।

Verse: c     पु॑ण्यैः संसिध्यते सर्वं
    पुण्यैः संसिध्यते सर्वम्

Verse: d     तत्पुण्यं चिनुताभवं ।। १४.७२ ।।
    त॑त् पुण्यम् चिनुत अभवम् ।। १४.७२ ।।

Strophe in ed. EBC: 73
Verse: a     य॑दहं प्राचरं दाता
    यत् अहम् प्राचरम् दाता

Verse: b     शुद्धशीलः क्षमी कृती ।
    शु॑द्धशीलः क्षमी कृती ।

Verse: c     ध्या॑नी प्राज्ञश्च तैः पुण्यैर्
    ध्यानी प्राज्ञः च तैः पुण्यैः

Verse: d     बोधिसत्त्वो ऽभवं सदा ।। १४.७३ ।।
    बो॑धिसत्त्वः अभवम् सदा ।। १४.७३ ।।

Strophe in ed. EBC: 74
Verse: a     स॑र्वं संबोधिसंभारं
    सर्वम् संबोधिसंभारम्

Verse: b     पूरयित्वा यथाक्रमं ।
    पू॑रयित्वा यथा अक्रमम् ।

Verse: c     सां॑प्रतं बोधिमासाद्य
    सांप्रतम् बोधिम् आसाद्य

Verse: d     संबुद्धो ऽर्हन्जिनो ऽभवं ।। १४.७४ ।।
    सं॑बुद्धः अर्हन् जिनः अभवम् ।। १४.७४ ।।

Strophe in ed. EBC: 75
Verse: a     त॑था मे प्रणिधिः सिद्धा
    तथा मे प्रणिधिः सिद्धा

Verse: b     तज्जन्म सपलं मम ।
    त॑त् जन्म सपलम् मम ।

Verse: c     य॑त्प्राप्तं पूर्वकैर्बुद्धैर्
    यत् प्राप्तम् पूर्वकैः बुद्धैः

Verse: d     ज्ञनं भद्रामृतं च मे ।। १४.७५ ।।
    ज्ञ॑नम् भद्रामृतम् च मे ।। १४.७५ ।।

Strophe in ed. EBC: 76
Verse: a     स॑द्धर्मतो यथा सत्त्व
    सद्धर्मतः यथा सत्त्व

Verse: b     हितं कृतं तथा मया ।
    हि॑तम् कृतम् तथा मया ।

Verse: c     आ॑श्रवा मे परिक्षीना
    आश्रवा मे परिक्षीना

Verse: d     दुःखानामंतको ऽस्मि हि ।। १४.७६ ।।
    दुः॑खानाम् अन्तकः अस्मि हि ।। १४.७६ ।।

Strophe in ed. EBC: 77
Verse: a     नि॑र्मलात्मा प्रेषये ऽहं
    निर्मलात्मा प्रेषये अहम्

Verse: b     धर्मदीपैर्जगल्लयं ।
    ध॑र्मदीपैः जगत्लयम् ।

Verse: c     इ॑त्याज्ञपंतमभ्यर्च्य
    इति आज्ञपन्तम् अभ्यर्च्य

Verse: d     ते ऽन्तर्दधुर्जिनात्मजाः ।। १४.७७ ।।
    ते अन्तर्दधुः जिनात्मजाः ।। १४.७७ ।।

Strophe in ed. EBC: 78
Verse: a     दे॑वास्ते ऽथ मुदा दिव्यैः
    देवाः ते अथ मुदा दिव्यैः

Verse: b     पुष्पैरर्च्य ववंदिरे ।
    पु॑ष्पैः अर्च्य ववन्दिरे ।

Verse: c     मु॑नींद्रे चाथ संबुद्धे
    मुनीन्द्रे च अथ संबुद्धे

Verse: d     ऽभवच्छुभमयं जगत् ।। १४.७८ ।।
    अ॑भवत् शुभम् अयम् जगत् ।। १४.७८ ।।

Strophe in ed. EBC: 79
Verse: a     त॑तो ऽवतीर्य भगवांस्
    ततः अवतीर्य भगवान्

Verse: b     तस्मिन्दृक्षासने स्थितः ।
    त॑स्मिन् दृक्षासने स्थितः ।

Verse: c     सं॑बोधिमिह प्राप्तो ऽस्मी
    संबोधिम् इह प्राप्तः अस्मि

Verse: d     ʽति सप्ताहं व्यलंघयत् ।। १४.७९ ।।
    इ॑ति सप्त अहम् व्यलण्घयत् ।। १४.७९ ।।

Strophe in ed. EBC: 80
Verse: a     बो॑धिसत्त्वेन संप्राप्ते
    बोधिसत्त्वेन संप्राप्ते

Verse: b     सर्वज्ञत्वे महासुखाः ।
    स॑र्वज्ञत्वे महासुखाः ।

Verse: c     स॑त्त्वा आसन्महत्तेजो
    सत्त्वा आसन् महत्तेजः

Verse: d     भासिता लोकधातवः ।। १४.८० ।।
    भा॑सिता लोकधातवः ।। १४.८० ।।

Strophe in ed. EBC: 81
Verse: a     प्र॑चचाल मही सर्द्धिः
    प्रचचाल मही सर्द्धिः

Verse: b     षड्ढा नारीव हर्षिता ।
    ष॑ड्ढा नारी इव हर्षिता ।

Verse: c     स्व॑स्वालया बोधिसत्त्वास्
    स्वस्वालया बोधिसत्त्वाः

Verse: d     तं तुष्टुवुः समागताः ।। १४.८१ ।।
    त॑म् तुष्टुवुः समागताः ।। १४.८१ ।।

Strophe in ed. EBC: 82
Verse: a     उ॑त्पन्नः सर्वसत्त्वाग्र्यः
    उत्पन्नः सर्वसत्त्वाग्र्यः

Verse: b     सर्वज्ञो ऽर्हन्विचक्षणः ।
    स॑र्वज्ञः अर्हन् विचक्षणः ।

Verse: c     ज्ञा॑नतडागसंभूतः पद्मो
    ज्ञानतडागसंभूतः पद्मः

Verse: d     ऽलिप्तो रजोमलैः ।। १४.८२ ।।
    अ॑लिप्तः रजोमलैः ।। १४.८२ ।।

Strophe in ed. EBC: 83
Verse: a     मे॑घः क्षमाजलवहः
    मेघः क्षमाजलवहः

Verse: b     सद्धर्मामृतवर्षकः ।
    स॑द्धर्मामृतवर्षकः ।

Verse: c     व॑र्धिष्णुः पुण्यवीजानां
    वर्धिष्णुः पुण्यवीजानाम्

Verse: d     भैषज्यां कुररोहणः ।। १४.८३ ।।
    भै॑षज्याम् कुररोहणः ।। १४.८३ ।।

Strophe in ed. EBC: 84
Verse: a     श॑तकोटिर्मारजिष्णुर्
    शतकोटिः मारजिष्णुः

Verse: b     एकक्षमास्त्रधारकः ।
    ए॑कक्षमाह् त्रधारकः ।

Verse: c     चिं॑तामणिः कल्पतरुर्
    चिन्तामणिः कल्पतरुः

Verse: d     भद्रघटश्च कामधुक् ।। १४.८४ ।।
    भ॑द्रघटः च कामधुक् ।। १४.८४ ।।

Strophe in ed. EBC: 85
Verse: a     मो॑हांधकारजिद्भास्वान्
    मोहान्धकारजित् भास्वान्

Verse: b     इंदुः क्लेशादितापहृत् ।
    इ॑न्दुः क्लेशादितापहृत् ।

Verse: c     न॑मस्ते ऽस्तु नमस्ते ऽस्तु
    नमः ते अस्तु नमः ते अस्तु

Verse: d     नमस्ते ऽस्तु तथागत ।। १४.८५ ।।
    न॑मः ते अस्तु तथागत ।। १४.८५ ।।

Strophe in ed. EBC: 86
Verse: a     न॑मस्ते सर्वलोकेश
    नमः ते सर्वलोकेश

Verse: b     नमस्ते दशपारग ।
    न॑मः ते दशपारग ।

Verse: c     न॑मस्ते पुरुषवीर
    नमः ते पुरुषवीर

Verse: d     धर्मराज नमो ऽस्तु ते ।। १४.८६ ।।
    ध॑र्मराज नमः अस्तु ते ।। १४.८६ ।।

Strophe in ed. EBC: 87
Verse: a     स्तु॑त्वा नत्वा समभ्यर्च्य
    स्तुत्वा नत्वा समभ्यर्च्य

Verse: b     प्रत्याययुः स्वमाश्रमं ।
    प्र॑त्याययुः स्वम् आश्रमम् ।

Verse: c     ब॑हु प्रदक्षिणीकृत्य
    बहु प्रदक्षिणीकृत्य

Verse: d     वर्णनामनुवर्णयन् ।। १४.८७ ।।
    व॑र्णनाम् अनुवर्णयन् ।। १४.८७ ।।

Strophe in ed. EBC: 88
Verse: a     अ॑थ कामावचराश्च
    अथ कामावचराः च

Verse: b     शुद्धावासाश्च भास्वराः ।
    शु॑द्धावासाः च भास्वराः ।

Verse: c     ब्र॑ह्मकायिकदेवाश्च
    ब्रह्मकायिकदेवाः च

Verse: d     मारात्मजाः सुपाक्षिकाः ।। १४.८८ ।।
    मा॑रात्मजाः सुपाक्षिकाः ।। १४.८८ ।।

Strophe in ed. EBC: 89
Verse: a     प॑रनिर्मितवशवर्ति
    परनिर्मितवशवर्ति

Verse: b     निर्माणरतयस्तथा ।
    नि॑र्माणरतयः तथा ।

Verse: c     तु॑षिता यामास्त्रयस्त्रिंशद्
    तुषिताः यामाः त्रयः त्रिंशत्

Verse: d     देवा लोकाधिपाः परे ।। १४.८९ ।।
    दे॑वाः लोकाधिपाः परे ।। १४.८९ ।।

Strophe in ed. EBC: 90
Verse: a     अं॑तरीक्षचरा देवा
    अन्तरीक्षचराः देवाः

Verse: b     भूमिचरा वनेचराः ।
    भू॑मिचराः वनेचराः ।

Verse: c     स्व॑स्वाधिपतिसंयुक्ता
    स्वस्वाधिपतिसंयुक्ताः

Verse: d     बोधिमंडपमाययुः ।। १४.९० ।।
    बो॑धिम् अण्डपम् आययुः ।। १४.९० ।।

Strophe in ed. EBC: 91
Verse: a     स्व॑स्वाधिकरणोपेतैः
    स्वस्वाधिकरण उपेतैः

Verse: b     पूजांगैरर्च्य तं जिनं ।
    पू॑जांगैः अर्च्य तम् जिनम् ।

Verse: c     स्व॑स्वबुद्ध्यनुसारैश्च
    स्वस्वबुद्ध्य्नुसारैः च

Verse: d     स्तोत्रैः स्तुत्वा ययुर्गृहं ।। १४.९१ ।।
    स्तो॑त्रैः स्तुत्वा ययुः गृहम् ।। १४.९१ ।।

इ॑ति श्रीबुद्धचरिते महाकाव्ये ऽश्वघोषकृते ऽभिसंबोधनसंस्तवनं नाम चतुर्दशः सर्गः ।। १४ ।।

This text is part of the TITUS edition of Asvaghosa, Buddhacarita.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 10.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.