TITUS
Kartlis Cxovreba IV: Vakhushti Bagrationi
Part No. 8
Previous part

Part: Ganqop.Sam.  
Page of ed.: 383  
Manuscript page: R_297 
Manuscript page: B_160a 
Manuscript page: A_121 
Line of ed.: 1   შემდგომ განყოფისა სამეფოსა სამ სამეფოდ და ხუთ სამთავროდ
Line of ed.: 2   ცხორება და ქმნულება მეფეთა ქართლისათა

Section: 1  
Page of ed.: 383  
Line of ed.: 3   ო̃თ. მეფე კოსტანტინე ლ-ვ წელი მეფა


Line of ed.: 4        დასაბამითგან რომაულსა ჭ̃უიჱ, ბერძულსა ხ̃შოზ, ქ{რისტე}სა ჩ̃უჲთ,
Line of ed.: 5     ქართულსა რ̃ნზ, ინდიკტიონსა ბ̃.

Line of ed.: 6        შემდგომად მეფისა გიორგისა დაჯდა ძე მისი კოსტანტინე. არა\მედ
Line of ed.: 7     ვინაჲთგან გამეფდა ბაგრატ იმერეთს, ამან კოსტანტინემ მოუ\წოდა
Line of ed.: 8     ათაბაგსა ბაადურს და ჰერ-კახთა და არღარა მოვიდა ათაბაგი,
Line of ed.: 9     რამეთუ დაეპყრა სამცხე-კლარჯეთი. გარნა ეპისკოპოზთა მისცა
Line of ed.: 10     ნება: და არცა ჰერ-კახთა ინებეს, არამედ გარდმოიყვანეს დიდო\ეთიდამ
Line of ed.: 11     დავით და აკურთხეს მეფედ. და იქმნა მიერ ჟამითგან სამე\ფოსა
Line of ed.: 12     განხეთქილება სამად. რამეთუ ერთი მეფე დაჯდა იმერეთს,
Line of ed.: 13     ერთი კახეთს და ნეშტი დარჩა მეფესა ქართლისასა: და არცაღათუ
Line of ed.: 14     ამას აკმარეს. არამედ განდგა თავადად ათაბაგი და მან დაიპყრა საა\თაბაგო,
Line of ed.: 15     რომელ არს სამცხე-კლარჯეთი. კუალად განდგა იმერთა\გან
Line of ed.: 16     თავადად დადიანი, გურიელი, შარვაშიძე და სუანნი, და ამათ
Line of ed.: 17     დაიპყრნეს საზღვარნი თჳსნი. და ვიდრე აწამდე არღარა იქმნა შე\კრება
Line of ed.: 18     მისი. არამედ კუალადცა უფროსად დაკნინებანი. მაშინ ამის\მან
Line of ed.: 19     მხილველმან კოსტანტინემ ჰგონა უმეტეს საქმისა თჳსისა წარ\მართებად,
Line of ed.: 20     შემოიკრიბნა ქართლისა კათალიკოზ-ეპისკოპოზნი, მთა\ვარნი
Line of ed.: 21     და დიდებულნი და მოერთნენ სამცხე-კლარჯთა ეპისკოპოს\ნიცა
Line of ed.: 22     და რომელნიმე ჰერ-კახთანი და ეგრეთვე წარჩინებულნიცა და
Line of ed.: 23     ეკურთხა ტფილისს მეფედ, შემჭირვებელი განხეთქილებისათჳს მე\ფობისა.
Line of ed.: 24     გარნა არა უტევებდა დავითს პყრობად ხერკს, საგურამოს,
Line of ed.: 25     მარტყოფს და იმერთა ლიხის მთის კერძოთა, და ათაბაგსა მტკურის
Line of ed.: 26     აღმოსავლეთსა.

Page of ed.: 384  
Manuscript page: R_298 
Line of ed.: 1        ხოლო იმერთა მეფემან ბაგრატ, მოკუდა რა დადიანი ლიპა\რიტ,
Line of ed.: 2     შემოიკრიბნა სპანი, შთამოვიდა დადაიპყრა ქართლი კუალად\ცა.
Line of ed.: 3     მაშინ კოსტანტინემ განა\\მაგრნა Manuscript page: B_160b  ტფილისი, სომხითი და ლორე,
Line of ed.: 4     მოიმწო ათაბაგი ბაადურ და ბრძოდენ ურთიერთს. ამისთჳს ბაგრატ
Line of ed.: 5     ეზრასა კახ-ბატონს გიორგის, რათა იყოს შეერთებული მისთანა და
Line of ed.: 6     დაიპყრას გიორგიმ კერძონი კახეთისანი. ხოლო გიორგიმ ზავ-ჰყო
Line of ed.: 7     ბაგრატის თანა და დაიპყრნა კერძონი კახეთისანი. ამის შემდგომად
Line of ed.: 8     მოკუდა ათაბაგი ბაადურ, არამედ მანუჩარ ათაბაგმან სრულიად არ\ღარა
Line of ed.: 9     ინება მწეობა კონსტანტინესი, და Manuscript page: T_12  იყო წელსა ხუთსა მათ შორის
Line of ed.: 10     შფოთი. ვინაჲთგან კოსტანტინეს ეპყრა ტფილისი, მთიულ-მოჴევე\ნი,
Line of ed.: 11     სომხითი და ლორე, ხოლო ბაგრატს ქართლი და კახნო ერჩდენ
Line of ed.: 12     ნებასა მისსა, განათუ მეფენი არა იბრძოდენ, არამედ სპანი მარადის.
Line of ed.: 13     ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უოზ, ქარ{თულსა} რ̃ჲე დაჯდა ვამიყ დადიანმან კირთე\ბა
Line of ed.: 14     და ბრძოლა იმერთა, რა იხილაგანდიდება ბაგრატისა. ამისი
Line of ed.: 15     მხილველი ბაგრატ უკუნ-იქცა ქართლიდამ და შთავიდა ოდიშს, ხო\ლო
Line of ed.: 16     მუნ განმარჯუებისა შმდგომად უზლიერესად მოვიდა ქართვ
Line of ed.: 17     სავე.



Section: 2  
Page of ed.: 384  
Line of ed.: 18   უზუნ-ასან ყეენი


Line of ed.: 19        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უჲჱ, ქარ{თულსა} რ̃ნვ, დაჯდა უზუნ-ასან ყეენად
Line of ed.: 20     თურქთა გუარისა. ამან დაიპყრნა ორნივე საყეენონი და თავრიჟი და
Line of ed.: 21     სხუანიცა თემნი [რამეთუ აქამომდე, თუმცა იყო ყეენობა, არამედ
Line of ed.: 22     არა სრულიად სპარსეთისა, ეგრეთვე ძენი ბაიეზითისანი, სულტანნი
Line of ed.: 23     სტამბოლისანი, პირველწოდებულისა კოსტანტიპოლისანი, ბრძოდ\ნენ
Line of ed.: 24     უმეტეს ფრანგთა და ამის გამო იყო საქართველო უვნოდ მტერ\თაგან,
Line of ed.: 25     არამედ თჳსთაგან ესრეთ ვნებულნი].

Line of ed.: 26        ესე უზუნ-ასან ყეენი შევიდა საბერძნეთს, აღიღო ტრაპიზონი,
Page of ed.: 385   Line of ed.: 1     მოაოჴრნა ქუეყანანი, უკუნ-იქცა სპარსეთადვე. შემდგომად წელსა
Line of ed.: 2     ქ{რისტე}სა ჩ̃უოჱ, ქარ{თულსა} რ̃ჲვ Manuscript page: d_80a  მოვიდა სომხითს, შემუსრა იგი და შემოვიდა
Line of ed.: 3     ქართლის სომხითს, მოვიდა ორბეთის ძირს და მძლედ დახუდენ მე\ფე
Line of ed.: 4     კოსტანტინე ბარათიანითა, ვერარაჲ შემუსრა და მოადგა ტფი\ლისს.
Line of ed.: 5     ხოლო კოსტანტინე მეფე ეკირთებოდა საბარათიანოთი მარ\ბიელთა
Line of ed.: 6     ყეენისათა. მაშინ ყეენი ეზრახა კოსტანტინე მეფესა, რათა
Line of ed.: 7     მივიდეს მის თანა და მიანიჭოს ყოველი ქუეყანა მისი და დაიცვას
Line of ed.: 8     უვნებელად. ამისთჳს განზრახვითა წარჩინებულთათა მივიდა Manuscript page: B_161a  კოს\ტანტინე
Line of ed.: 9     ბარათიანითურთ და მისცა ციხე ტფილისისა. ხოლო ყეენ\მან
Line of ed.: 10     პატივ-სცა დიდად და მიანიჭა/ნა ბოძნი დიდ-დიდნი და შეად\\გინნა Manuscript page: R_299 
Line of ed.: 11     ციხესა მცველნი თჳსნი. იხილა ესე ბაგრატ, რამეთუ ვერღარა წინა\აღუდგების,
Line of ed.: 12     და წარვიდა რაჭას. ხოლო ყეენი მივიდა და დადგა მუხ\რანს,
Line of ed.: 13     წარავლინნა მუნიდამ მარბიელნი, მოარბიეს ქართილი და ხერ\კი,
Line of ed.: 14     საგურამო და თიანეთი, მოსწყჳდეს და მოაოჴრეს. არამედ რის\ხჳთა
Line of ed.: 15     ღვთისათა შეედვა სენი სასიკუდინო უზუნ-ასანს, აიყარა და
Line of ed.: 16     წარვიდა. ხოლო კოსტანტინეს მიათუალა ტფილისი მცველი\თურთ,
Line of ed.: 17     მისცნა ნიჭნი დიდნი და ბარათიანნი აღავსნა საბოძურითა და
Line of ed.: 18     გამოუტევნა და მცირედისა მოკუდა უზუნ-ასან და დაჯდა მის წილ
Line of ed.: 19     ასანბეგის ძე იაყუბ ყეენად.



Section: 3  
Page of ed.: 385  
Line of ed.: 20   იაყუბ ყეენი


Line of ed.: 21        სცნეს რა ციხოვანთა სიკუდილი ყეენისა, დაუტევეს და წარვი\დნენ
Line of ed.: 22     ნებითა მეფისათა. არამედ მოკუდა ამასვე წელსა ბაგრატ იმერ\თა
Line of ed.: 23     მეფე. ხოლო მეფე კოსტანტინე განძლიერდა და დაიპყრნა ტფი\ლისი
Line of ed.: 24     და ციხენი მიხმულნი თათართაგან; მერმე უბრძანა ბარათიან\თა
Line of ed.: 25     და სომხითართა, მიუჴდნენ ელთა, დატევებულთა ყეენისაგან
Line of ed.: 26     საზღვართა ქართლისათა, სრულიად მოსრნეს და ტყუე-ყვნეს, აღი\ღეს
Line of ed.: 27     ალაფნი დიდძალნი და შემოიქცნენ გამარჯუებულნი. შემდგო\მად
Line of ed.: 28     შემოიკრიბნა სპანი კოსტანტინე მეფემან და დაიპყრა ქართლი
Line of ed.: 29     ქ{რისტე}სა ჩ̃უოთ, ქარ{თულსა} რ̃ჲზ, აღიღო გორი და ყოველნი სხუანი ციხენი,
Page of ed.: 386   Line of ed.: 1     გამოასხნა იმერნი და შეაყენნა მცველნი თჳსნი. შემდგომად კუალად
Line of ed.: 2     გამოიყვანნა კავკას-მთიულნი მეფემან და განზრახვითა დადიანისა\თა
Line of ed.: 3     შთავიდა იმერეთს. ვერ წინააღუდგა ალექსანდრე, აღიღო ციხე\ნი
Line of ed.: 4     იმერეთისანი და დაიპყრა იმერეთი, მოერთუნენ ქუთათისს და\დიანი
Line of ed.: 5     ვამიყ და გურიელი კახაბერ, რამეთუ შურობდნენ ალექსან\დრეს
Line of ed.: 6     ბაგრატის გამო. მაშინ მეფემან შეაყენნა ქუთათისს მცველნი
Line of ed.: 7     თჳსნი, წარმოვიდა და წარმოიყვანა დადიანი ვამიყ სპითა და იმერ\ნი,
Line of ed.: 8     და შეკრებული ქართლიდამ მიუჴდა ათაბაგს ჯავახეთს ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 9     ჩ̃უპა, ქარ{თულსა} რ̃ჲთ. ამას ვერ წინააღუდგა მანუჩარ ათაბაგი და მიუ\ხუნა
Line of ed.: 10     მეფემან სამცხე არსიანს აქათი, განიმაგრა და მოვიდა ქართლს
Line of ed.: 11     და განუტევ\\ნა Manuscript page: B_161b  დადიანი და იმერნი. წელსა მეორესა მოკუდა და\დიანი
Line of ed.: 12     ვამიყ და იქმნა შფოთი კუალად Manuscript page: A_122  იმერეთს.

Line of ed.: 13        ამისმან მხილველმან ათაბაგმან მანუჩარ დაიპყრა კუალად
Line of ed.: 14     სრულიად სამცხე, ამისთჳს კოსტანტინე მეფემან შემოიკრიბნა სპა\ნი,
Line of ed.: 15     მივიდა მოსწრაფედ სამცხეს. გარნა მანუჩარ კუალად ვერ იკად\რა
Line of ed.: 16     ბრძოლა, არამედ ნებითა მისითავე ეწყო ყუარყუარე მეფესა და
Line of ed.: 17     იქმნა ბრძოლა Manuscript page: R_300  ძლიერ ფიცხელი, ქ{რისტე}სა ჩ̃უპგ, ქარ{თულსა} რ̃ოა.

Line of ed.: 18        იძლია მეფე და მოვიდა ტფილისს: მხილველმან ალექსანდრემ,
Line of ed.: 19     ძემან ბაგრატისამან, აღიღო ქუთათისი და ეკურთხა მეფედ იმერ\თა
Line of ed.: 20     და დაიპყრა იმერეთი, ქ{რისტე}სა ჩ̃უპდ, ქარ{თულსა} რ̃ობ. მაშინ მეფემან
Line of ed.: 21     სცნა აქამომდე წარმართება სჳსა და აწ უკუნქცევა, მიუთხრა კაცთა,
Line of ed.: 22     რათა შეერთდნენ. არამედ კახ-ბატონმან გიორგიმ არა ინება და ათა\ბაგმან
Line of ed.: 23     უმეტეს.



Section: 4  
Page of ed.: 386  
Line of ed.: 24   მოსლვა იაყუბ ყეენისა


Line of ed.: 25        შემდგომად მოვიდა იაყუბ ყეენი სამცხეს ქ{რისტე}სა ჩ̃უპვ, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 26     რ̃ოდ. ამან წარმოავლინნა აწყუერიდამ სპანი, ესენი დაესხნენ დბა\ნისს
Line of ed.: 27     და ქუეშისჴევს, მოსტყუევნნეს და წარვიდნენ. სცნეს ბარა\თიანთა,
Line of ed.: 28     გარდაუდგნენ სიმაგრეთა და ბრძვეს ძლიერად, და ძალითა
Line of ed.: 29     ზენათი მოსრნეს და წარიქცივნნეს, რომელ ერთისაგან ასნი წარიო\ტებოდნენ
Page of ed.: 387   Line of ed.: 1     და მოისპოდნენ და დაჰყრიდნენ ნატყუენავთა და თჳსთა\ცა
Line of ed.: 2     მრავალთა, და მცირედნი ივლტოდნენ. მაშინ მჴნედ იყო სულ\ხან
Line of ed.: 3     ბარათაშვილი, რამეთუ სხუათაგან კიდე მოკ\\ლა Manuscript page: d_80b  წარჩინებული
Line of ed.: 4     ერთი ყეენისა, რომელსა ზედა სპანი ყეენისანი მკიდარებდნენ. რომ\ლისათჳსცა
Line of ed.: 5     დამძიმდაცა ფრიად ყეენი და ესრეთ შემოიქცნენ ბარა\თიანნი
Line of ed.: 6     მეფისა თანა გამარჯუებულნი.

Line of ed.: 7        ხოლო შემდგომად წარსლვისა იაყუბ ყეენისა ეცა ჟამი კუალად
Line of ed.: 8     მეფესა კოსტანტინეს და მოსრვიდნენ გარემოთა თათართა.

Line of ed.: 9        მოკუდა ათაბაგი მანუჩარ და დაჯდა ყუარყუარე. ჟამთა ამათ
Line of ed.: 10     კუალად ეზრასა ლიპარიტ დადიანი მეფესა კოსტანტინეს დაპყრო\ბად
Line of ed.: 11     იმერეთისად. ესე სთნდა მეფესა და კუალად გამოიყვანნა მთი\ულ-კავკასნი,
Line of ed.: 12     შემოიკრიბნა სპანი თჳსნი და შთავიდა იმერეთს. ხო\ლო
Line of ed.: 13     ალექსანდრე ვერ წინააღმდგომი მოსლვისათჳს დადიანისა წარ\ვიდა
Line of ed.: 14     სიმაგრეთა და მეფემან კოსტანტინე კუალად დაიპყრა იმერე\თი,
Line of ed.: 15     მოვიდა და ადიდო ქუთათისი, მოერთო დადიანიცა მუნ, და მოს\ცნეს
Line of ed.: 16     ყოველნი ციხენი მეფ\\ესა Manuscript page: B_162a  კოსტანტინეს ქ{რისტე}სა ჩ̃უპზ, ქარ{თულსა} რ̃ოე.
Line of ed.: 17     მაშინ გამოუტევნა მეფემან მთიულნი და თჳთ დაადგრა მუნ, რათა
Line of ed.: 18     განიმაგროს იმერეთი, რამეთუ ქართლი აქუნდა მშჳდობით.



Section: 5  
Page of ed.: 387  
Line of ed.: 19   შემოსლვა თათართა


Line of ed.: 20        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უპჱ, ქარ{თულსა} რ̃ოვ წარმოავლინა იაყუბ ყე\ენმან
Line of ed.: 21     სპასპეტი თჳსი ხალილბეგ სპითა. ესე მოვიდა, და უწყო შენე\ბა
Line of ed.: 22     ქაოზიანს და აღჯაყალის ციხესი აცნობეს კოსტანტინე მეფესა
Line of ed.: 23     და უბრძანა ბარათიანთა მტერობა მათი, და ამათ უწყეს ბრძოლა
Line of ed.: 24     თათართა, ჴოცა და სრვანი მრავალთა დღეთა. მცნობმან ყეენმან
Line of ed.: 25     აშუელნა სპანი უდიდესნი. მაშინ ესენი მოვიდნენ და მოადგნენ
Line of ed.: 26     ტფი\\ლისს Manuscript page: R_301  და ბრძოდენ ძლიერად. ამისი მსმენელი მეფე კოსტანტინე
Line of ed.: 27     წარმოვიდა იმერეთიდამ და წარმოავლინნა წინარე ქაიხოსრო ციცი\შვილი
Line of ed.: 28     და ჯავახისშვილი ჯავახი სპითა შუელად ბარათიანთა მოს\წრაფედ.
Line of ed.: 29     მოსლვასა ამათსა შეკრბნენ ქაიხოსრო, ჯავახი და ბარა\თიანნი,
Line of ed.: 30     და დაესხნენ ჭანდარს მდგომთა თათართა. მოსცათ ღმერთ\მან
Page of ed.: 388   Line of ed.: 1     ძლევა და მოსრნეს სრულიად, რამეთუ ვერცადათუ მატყვი განე\რა,
Line of ed.: 2     და შემოიქცნენ ალაფითა სავსენი.

Line of ed.: 3        მიესმათ ტფილისს მდგომთა თათართა ესე სპათა თჳსთა სრუ\ლიად
Line of ed.: 4     მოწყუედა და მოსლვა მეფისა კოსტანტინესი, მოეცალნენ
Line of ed.: 5     ტფილისს და წარვიდნენ. მაშინ გარდაუსწრეს კუმისის ბოლოს ქაი\ხოსრო
Line of ed.: 6     ციციშვილმან და ბარათიანთა და იქნა ბრძოლა ძლიერი.
Line of ed.: 7     შემდგომად იძლივნენ თათარნი და მოსრვიდნენ ქართველნი, რამეთუ
Line of ed.: 8     თავთა მათთა აცმიდიან ღობე-მარგილთა ზედა. არამედ უკანა
Line of ed.: 9     მსლველნი ნაწყუედთა ქართველთა მოესწრნენ თათარნი და შეი\ყარნეს
Line of ed.: 10     შუაში ქართველნი. მაშინ განმჴდნენ ბარათაშვილი სულხან,
Line of ed.: 11     ქაიხოსრო ციციშვილი და ჯავახიშვილი ჯავახი, ვითარცა წინათნი
Line of ed.: 12     გმირნი რომელნიმე და გამოვლნეს ბრძოლითა თათარნი ყოვლითა
Line of ed.: 13     სპითა თჳსითა. გარნა, ცოდვათა ჩუენთათჳს, რომელნიმე სხუანი
Line of ed.: 14     ქართველნი აოტნეს და მოსწყჳდნეს თათართა, ხოლო სხუანი თურქ\ნი
Line of ed.: 15     უღონოთა ორბეთის ძირს მდგომთა დაესხმოდნენ. არამედ მარა\დის
Line of ed.: 16     ბარათიანნი მძლე ექმნებოდიან თათართა. ამისთჳს ძლეული ხა\ლილ
Line of ed.: 17     ბეგ წარვიდა წინაშე ყეე\\ნისა Manuscript page: B_162b  და აუწყა ესე ყოველი.

Line of ed.: 18        ხოლო შემდგომად წარმოსლვისა იმერეთიდამ კოსტანტინე
Line of ed.: 19     მეფისა მოიმწო ალექსანდრემ სუანნი, მოირთო რაჭა-ლეჩხუმი ჩა\მოვიდა
Line of ed.: 20     და დაიპყრა ქუთათისი, ეზრახა დადიან-გურიელსა და დაი\ზავნა
Line of ed.: 21     იგინი და დაიპყრა ლიხს იქეთი უმეტეს პირველისა:



Section: 6  
Page of ed.: 388  
Line of ed.: 22   შემოსლვა თათართა


Line of ed.: 23        ხოლო შემდგომად წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უჟ ქარ{თულსა} რ̃ოჱ წარმოავლი\ნა
Line of ed.: 24     კუალად სპანი ყეენმან. ამისთვს ეზრახა მეფე კოსტანტინე კუა\ლად
Line of ed.: 25     ათაბაგსა და კახთა, რათა ჰყონ შეერთება თათართა ზედა ანუ
Line of ed.: 26     მოსცნენ სპითა შეწევნა. არამედ მათ არა ინებეს, რამეთუ ენებათ
Line of ed.: 27     დამდაბლება მეფისა. მერმე განიზრახა მეფემან დიდებულთა თჳსთა
Line of ed.: 28     თანაბრძოლისათჳს თათართა. -- მაშინ წარჩინებულნი ეტყოდნენ
Page of ed.: 389   Line of ed.: 1     არა ბრძოლასა პირისპირ, გარნა გამაგრებასა ციხე-სიმაგრეთასა და
Line of ed.: 2     სადაცა ჯერ იყოს ბრძოლასა, რათა არამარცხითა უმეტესად შევ\კნინდეთ.
Line of ed.: 3     სთნდა ესე მეფესა და განემზადნენ ეგრეთ; ხოლო თათარ\ნი
Line of ed.: 4     იგი მოვიდნენ ორბეთის Manuscript page: R_302  ძირს, ვერარაჲ შემუსრნეს და მოადგნენ
Line of ed.: 5     კოჟრის ციხესა, და უწყეს სროლა თოფთა. მას ღამესა მოვიდა თოვ\ლი
Line of ed.: 6     დიდი, ამისთჳს უკუდგნენ თათარნი ციხისაგან. მაშინ შემჭირ\ვებულნი
Line of ed.: 7     მეციხოვნენი გამოვიდნენ მასვე ღამესა, რომელთა თავ
Line of ed.: 8     მათდა იყო სოლაღაშვილი და ივლტოდნენ თჳს-თჳსად. დილასა
Line of ed.: 9     იხილეს თათართა ციხე უკაცური, შევიდნენ და შემუსრეს ციხე, მერ\მე
Line of ed.: 10     მოადგნენ ტფილისს.

Line of ed.: 11        ჟამსა ამას მეფე კოსტანტინე იდგა ნიჩ\\ბისს Manuscript page: d_81a  და აძლევდა ძალსა
Line of ed.: 12     სპათა ბარათიანთა და ამაგრებდა მათ. ხოლო თათართა, ვითარ ვერ
Line of ed.: 13     Manuscript page: T_15  შემუსრეს ტფილისი მეფის ახლორე ყოფისათჳს, წარმოავლინეს
Line of ed.: 14     ՙჩ̃ფ რჩეული მჴედარნი და სხუანი სპანი მრავალნი მორბევად ორ\ბეთის
Line of ed.: 15     გარემოთა. მაშინ შემოუჴდნენ თათარნი მთის დაბნებთა და,
Line of ed.: 16     რომელნიცა პოვნეს, მოსწყჳდნეს და მოსტყუევნნეს.

Line of ed.: 17        ესე ყოველი მიესმათ ბარათიანთა ენაგეთს მდგომთა და მათ
Line of ed.: 18     თანა ქაიხოსრო ციციშვილსა, თურმანიძეს ქაიხოსროს და თავსა მათ\სა
Line of ed.: 19     სულხან ბარათაშვილსა. ესენი წარვიდნენ მსწრაფლად და მიეწივ\ნენ
Line of ed.: 20     თათართა. მისლვასა და კუე\\თებასავე Manuscript page: A_123  წარიქცივნეს ამათ თათარ\ნი
Line of ed.: 21     და შესჯარნეს ღრატე-კლდოვანთა და ღელოვანთა შინა და მოს\რვიდნენ
Line of ed.: 22     და სწყუედდნენ, ვითარცა ქათამთა, რამეთუ დიოდიან სისხ\ლნი
Line of ed.: 23     მათნი რუდ. მაშინ დარჩა მერაბს ბარათაშვილს მოყუასი.ყეენი\სა
Line of ed.: 24     ფრიად წარჩინებული, არამედ ჩუენთა ტყუეთაგანცა მოისრვოდ\ნენ
Line of ed.: 25     თათარნი და მოჰყვანდათ თჳთ დატყუევებულთა მათგან იგინი\ვე
Line of ed.: 26     ტყუედ. კუალად ქაიხოსრო ჯავახი, ქავთარ და სოლაღაშვილი
Line of ed.: 27     მოესწრნენ უკანმსლველთა სამასთა თათართა ოცნი ესე ქართველ\ნი;
Line of ed.: 28     მოსცათ ღმერთმან ძლევა, წარიქცივნეს თათარნი და მოსწყჳ\დნეს,
Line of ed.: 29     ვითარ მცირედნიღა გარდაეხუეწნენ.

Page of ed.: 390  
Line of ed.: 1        ესმათ ესე მოწყუედა სპათა თჳსთა ტფილისს მოდგომილთა თა\თართა,
Line of ed.: 2     მყის მოეცალნენ და წარვიდნენ მოსწრაფედ თჳსად. არამედ
Line of ed.: 3     ერდგულობისათჳს ქუეყნისა და მეფისა თჳსისათჳს მოსცათ ძლევა
Line of ed.: 4     ღმერთმან ბარათიანთა, რამეთუ მოსრნეს, მოსწყჳდნეს და აოტნეს
Line of ed.: 5     მძლავრნი მტერნი, რამეთუ მიერ ჟამითგან ვერღარა იკადრეს მოსვ\ლად
Line of ed.: 6     თათართა ქართლსა შინა. გარნა თუ არა მოეჭირვათ ბარათიან\თა,
Line of ed.: 7     შიდა ქართლსაც შემოებრძოლებოდნენ თათარნი და მეფისა და
Line of ed.: 8     ქუეყანისა ფრიად შემაწუხებელ იქმნებოდნენ.

Line of ed.: 9        ხოლო შემდგომად თათართა წასლვისა შემოიკრიბნა მეფემან
Line of ed.: 10     Manuscript page: R_303  კოსტანტინე სპანი, მიუჴდა და მოსრნა ელნი გარემონი, შემუსრა და
Line of ed.: 11     დაარღვივა აღჯაყალა და ქაოზიანი, აღიღო ალაფი მათი და მოვიდა
Line of ed.: 12     ტფილისს. შემდგომად შემოიკრიბნა კათალიკოზი, ეპისკოპოსნი და
Line of ed.: 13     წარჩინებულნი თჳსნი და განიზრახვიდა, თუ რაჲ ჰყონ განდგომი\ლებისათჳს
Line of ed.: 14     ქუეყანათა და ვითარ მოაგონ კუალად მეფობასავე თჳსსა,
Line of ed.: 15     მაშინ დიდებულნი იტყოდნენ: "ვინაჲთგან მტკიცედ დგანან ერთგუ\ლებასა
Line of ed.: 16     ზედა თჳსთა რჩეულთა მეფეთათა იმერნი და კახნი და კუა\ლად
Line of ed.: 17     ათაბაგისა სამცხელნი, ამისთჳს არა განგიზრახავთ ბრძოლასა;
Line of ed.: 18     რამეთუ თუმცა მრე ვექმნეთ ერთსა, არღარა მოგვცემს მეორე ნე\ბასა,
Line of ed.: 19     არამედ ვაცადოთ ჟამი, უკეთუ კუალად აგოს ღმერთმან მეფო\ბასავე
Line of ed.: 20     შენსა".

Line of ed.: 21        ხოლო იხილა რა ესე-ვითარება თჳსთაგანცა მეფემან, ამისთჳს
Line of ed.: 22     აღირჩია მშჳდობა, რამეთუ ამ ჟამებთა მოკუდა კახთ ბატონი გიორ\გი,
Line of ed.: 23     ხოლო კახთ ბატონმან ალექსანდრემ და მეფემან კოსტანტინემ
Line of ed.: 24     ყვეს მშჳდობა სიყუარულისა, კუალად ათაბაგისა თანა Manuscript page: B_163b  და შემდგო\მად
Line of ed.: 25     ალექსანდრე იმერთა მეფისა თანა და რომელნი აღვწერენით
Line of ed.: 26     საზღვარნი დაიპყრნეს ეგრეთ. გარნა მეფე კოსტანტინე მცდელობ\და
Line of ed.: 27     შენება-მაგრებასა ქუეყანისასა.

Line of ed.: 28        კუალად გარდაიცვალნენ ჟამსა კოსტანტინე მეფისასა კათალი\კოზნი
Line of ed.: 29     დავით და ნიკოლაოზ, და დასუა მეფემან აბრაამ. კუალად ამავ
Page of ed.: 391   Line of ed.: 1     მეფის კოსტანტინეს ჟამსა შინა, წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უჟდ, ქარ{თულსა} რ̃პგ შურ\აგო
Line of ed.: 2     ათაბაგმან ყუარყუარემ შაქსა, შემოვლო კახეთი და ქართლს და\ხუდნენ
Line of ed.: 3     ციციანნი და შიდა Manuscript page: T_16  ქართველნი, იძლივნენ ქართველნი და
Line of ed.: 4     წარვიდა ათაბაგი მშჳდობით.

Line of ed.: 5        ამის მცნობს მეფესა კოსტანტინეს დაუმძიმდა მოწყუედა სპა\თა
Line of ed.: 6     და კუალად შლილობა ათაბაგისა და შერისხნა, რომელთა ყვეს
Line of ed.: 7     ესე თჳნიერ მისსა. ხოლო ესხნეს მეფესა კოსტანტინეს ძენი თამარ
Line of ed.: 8     დედოფლისაგან: დავით, გიორგი, ბაგრატ, ალექსანდრე და მელქი\სედექ
Line of ed.: 9     (რომელი შემდგომად კათალიკოზ იქმნა). არამედ შემდგომად
Line of ed.: 10     დამშჳდებისა ქუეყანათა ამან კოსტანტინემ მეფა წელი ი̃ბ მშჳდო\ბასა
Line of ed.: 11     და კეთილმეფობასა შინა.

Line of ed.: 12        კუალად ჟამსავე ამისსა გამოჩნდა შაჰ ისმაილ ძე შიხისა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 13     ჩ̃უჟვ, ქარ{თულსა} რ̃პდ, თათრულსა ქორონიკონს შ̃ა. დაიპყრა ამან არდა\ველი,
Line of ed.: 14     გამოვიდა მუნით და დაიწყო პყრობა ქუეყანათა. ხოლო შიხი
Line of ed.: 15     იგი იყო ჟამსა თემურისასა არდაველს და აუწყეს მანქანება მისი
Line of ed.: 16     ლანგთემურს და თემ\\ურ Manuscript page: R_304  მივიდა ხილვად მისა. მაშინ შიხმან უჩუენა
Line of ed.: 17     საქმე ეშმაკისა ოთხნი საკჳრველნი, განცჳფრდა თემურ და ეტყოდა:
Line of ed.: 18     "რაჲ გნებავს მთხოვე, რათა მოგანიჭო". Manuscript page: d_81b  ხოლო შიხმან მან გამოს\თხოვნა
Line of ed.: 19     ტყუენი, რომელნი დაეტყუევნეს თემურს შამელნი ი̃ბ ჩ̃
Line of ed.: 20     (12.000) და ქალაქი არდაველი; თხოვნისაებრ მიანიჭა თემურ ყო\ველნი,
Line of ed.: 21     და ეპყრა მიერითგან შიხსა მას და ძეთა მისთა ქალაქი არდა\ველი.
Line of ed.: 22     ხოლო ტყუენი ათავისუფლნა შიხმან; შემდგომად პაპასა შაჰ
Line of ed.: 23     ისმაილისასა აღუდგა მტრად შირვანშა და მოკლა იგი. მერმე კუა\ლად
Line of ed.: 24     მოიკლა ძეცა მისი მამა შაჰ ისმაილისა უკეთურებისათჳს და
Line of ed.: 25     შემდგომად მამისა შაჰ ისმაილისა სდევნიდა საკუდავად მეფე თავრი\ზისა,
Line of ed.: 26     და ესე მცირე ყრმა წარიყვანეს გილანს და დამალეს მუნ. მერმე
Line of ed.: 27     რა მოიწიფა, გამოვიდა Manuscript page: B_164a  და დაიპყრა არდაველი და იწყო პყრობად
Page of ed.: 392   Line of ed.: 1     ქუეყნისა. არამედ განძლიერდა წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უჟთ, ქარ{თულსა} რ̃პზ, თათ\რულსა
Line of ed.: 2     ქორონიკონსა შ̃ე, და მიერთნენ ყოველნი იგი შამელნი
Line of ed.: 3     ტყუენი, რომელნი განათავისუფლნა შიხმან. კუალად წელსა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 4     ჩ̃ფ, ქარ{თულსა} რ̃პჱ, თათრულს ქორონიკონს შ̃ზ ამან შაჰ ისმაილ და\იპყრა
Line of ed.: 5     ადრიბეჟანი და უკუნიქცა და დაიპყრა სპარსეთი; მერმე წარ\ვიდა
Line of ed.: 6     ბალხიბუხარას და ქობულს. ხოლო შემდგომად ამათ ჟამებთა
Line of ed.: 7     შინა გარდაიცვალა მეფე კოსტანტინე, ქ{რისტე}სა ჩ̃ფე, ქარ{თულსა} რ̃ჟგ.



Section: 7  
Page of ed.: 392  
Line of ed.: 8   პ̃. მეფე დავით, ჱ, ი̃თ წელი მეფა


Line of ed.: 9        შემდგომად კოსტანტინე მეფისა დაჯდა უხუცესი ძე მისი და\ვით
Line of ed.: 10     მეფედ. ამან შემოიკრიბნა კათალიკოზი და ეპისკოპოსნი და წარ\ჩინებულნი
Line of ed.: 11     თჳსნი და ეკურთხა ტფილისს მეფედ. არამედ ესე დავით
Line of ed.: 12     მეფე იყო ლმობიერი, ბრძოლა-შლილობათა და შფოთთა მოძულე
Line of ed.: 13     და მოყუარე მშჳდობისა. ამან დაიპყრა ქუეყანა, რომელი დაეტევა
Line of ed.: 14     მამისა თჳსისაგან და განაგებდა კეთილად და მშჳდობით.

Line of ed.: 15        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფთ, ქარ{თულსა} რ̃ჟზ გარდმოვიდა სპითა ალექ\სანდრე
Line of ed.: 16     მეფე იმერთა, მოადგა გორს. შეუძნდათ ესე ყოველთა და
Line of ed.: 17     ეტყოდნენ მეფესა დავითს ბრძოლასა მისსა. არამედ დავით Manuscript page: T_17  მეფე\მან
Line of ed.: 18     არა ინება, მეტყუელმან მათმან: "რამეთუ მიეგების მეშფოთეთა
Line of ed.: 19     შფოთი", ხოლო ალექსანდრემ აღიღო გორი და დაიპყრა თჳთ და
Line of ed.: 20     მოართუეს მორბევა იმერეთისა ჩიხთაგან. უკუნიქცა და წარვიდა
Line of ed.: 21     იმერეთს. შემდგომად მეფემან დავით აღიღო გორი და დაიპყრა და
Line of ed.: 22     განამტკიცა უმაგრესად.

Line of ed.: 23        შემდგომად ერთისა წლისა მოკუდა მეფე იმერთა ალექსანდრე.
Line of ed.: 24     ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფია, ქარ{თულსა} რ̃ჟთ მოკლა კახთბატონი ალექსან\დრე
Line of ed.: 25     ძემან თჳსმან გიორგიმ. ამ ჟამს იდგა დავით მეფე ატენს ტაძ\რეულითა
Page of ed.: 393   Line of ed.: 1     და მცველითა თჳსითა, მოუჴდა ავგიორგი ატენს მეფესა
Line of ed.: 2     დავითს. ხოლო დავით, უსპობით ვერღარა მბრძოლი, შევიდა ციხე\სა
Line of ed.: 3     შინა ატენისასა, და მოადგა ავგიორგი Manuscript page: R_305  გარს. არამედ იხილა გი\ორგიმ
Line of ed.: 4     ვერ-შემუსრვა ციხისა და სპანიცა შემოკრბებოდიან შემწედ
Line of ed.: 5     მეფისა დავითისა, უკუნიქცა ავგიო\\რგი Manuscript page: B_164b  და წარვიდა კახეთს. გარნა
Line of ed.: 6     არა იკმია სიბოროტე და კუალად იწყო კირთება, რბევა და ოჴრება
Line of ed.: 7     ქართლისა, რამეთუ ჟამითი ჟამად მოვიდის და აოჴრებდის.

Line of ed.: 8        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფიბ, ქარ{თულსა} ს̃, მოვიდა სპა ხონთქრისა
Line of ed.: 9     დიდძალი სამცხესა და იმერეთსა ზედა, ამასვე წელსა მოუჴდა მეფე
Line of ed.: 10     ბაგრატ იმერთა მოხისს ვახტანგს. სძლო ვახტანგს. არამედ დავით
Line of ed.: 11     მეფემან ზავ ჰყო მათ შორის და წარიყვანა ბაგრატ ძმა თჳსი და
Line of ed.: 12     წარვიდა იმერეთს. ხოლო ვითარ არა დასცხრა ავგიორგი ქუეყნის
Line of ed.: 13     ოჴრებად, ეტყოდნენ ძმანი მეფესა დავითს წინააღდგომობასა გიორ\გისასა;
Line of ed.: 14     ხოლო იგი მიუგებდა: "სიბოროტისა თჳსისა ნაცვალი მიეგე\ბის,
Line of ed.: 15     რად ვყოთ ჩუენ შფოთი". არამედ ბაგრატ, ძმა დავით მეფისა,
Line of ed.: 16     მიუგებდა: "მიგვიხუნა კახეთი და აწ ნებავს ქართლისაცა". და გამო\სთხოვა
Line of ed.: 17     მუხრანი საუფლისწულოდ და არაგჳსა და კსნის ჴევნი მთიულ\მოჴევითურთ
Line of ed.: 18     თჳსსა მორჩილებასა ქუეშე [რომელი არს მიერითგან
Line of ed.: 19     ერთ სასპასპეტოდ ანუ სადროშოდ, კუალად იტყჳან მიერ ჟამითგან
Line of ed.: 20     იქმნა ქართლი ოთხ სადროშოდ]. და მე აღუდგები მტრად ავგიორ\გის".
Line of ed.: 21     მაშინ იძულებულმან მეფემან ნება სცა ბაგრატს. წარმოვიდა
Line of ed.: 22     ბაგრატ და აღაშენა მუხრანს ციხე მტკურისა. ამისი მცნობელი ავ\გიორგი
Line of ed.: 23     მოვიდა სპითა თჳსითა და მოადგა ციხესა მას შინა მყოფს
Line of ed.: 24     ბაგრატს სამ თთუე და შეამჭირვა ფრიად ბაგრატ. მაშინ ავგიორგიმ
Line of ed.: 25     წარუვლინა ღჳნო ლიტრითა ბაგრატს. "ხარ ძე მეფისა და არს ჟამი
Line of ed.: 26     მრავალი, რომელ არა გისუამს, აწ იჴმიე". ხოლო ბაგრატს ჰყვა ჭასა
Line of ed.: 27     შინა ორგაული ცოცხალი, წარმოუგზავნა ავგიორგის იგი და მოუთხ\რა:
Line of ed.: 28     "სამ თთუე მყოფობ კსანსა ზედა და არა გიგემე\\ბია, Manuscript page: d_82a  იგემე, რამე\თუ
Line of ed.: 29     ცოცხალ არს". განჰქჳრდა ავგიორგი და ჰგონა საზრდელთა
Page of ed.: 394   Line of ed.: 1     სიმრავლე, უკუნიქცა, მოაოჴრა ქუეყანა და შთავიდა კახეთად. შემ\დგომად
Line of ed.: 2     კუალად გამოვიდა ავგიორგი, ვითარცა ჩუეულ იყო, მოარ\ბივა
Line of ed.: 3     ქართლი და, ვითარ არავისი. აქუნდა შიში, წარავლინნა სპანი
Line of ed.: 4     თჳსნი წინარე და თჳთ ნადირობითა და მცირედითა კაცითა მოვი\დოდა.
Line of ed.: 5     Manuscript page: B_165a  მაშინ ბაგრატ სპითა თჳსითა მზირ-ეყო ჴევსა შინა ძალისი\სასა
Line of ed.: 6     და, მოვიდა რა მუნ ავგიორგი, იცა ჟამი მარჯუე ბაგრატ, მიე\\ტევა Manuscript page: T_18 
Line of ed.: 7     და მოსრნა მისთანანი და შეიპყრა ავგიორგი და პატიმარ-ჰყო მტკუ\რის
Line of ed.: 8     ციხესა შინა, ქ{რისტ}ესა ჩ̃ფიგ, ქარ{თულსა} ს̃ა. მერმე ამასვე ქორონიკონსა
Line of ed.: 9     მოაშთვეს, ანუ მოკუდა.

Line of ed.: 10        ხოლო ვინაჲთგან არღარავინ იყო მეპა\\ტრონე Manuscript page: R_306  კახეთისა თჳნიერ
Line of ed.: 11     ავგიორგისა, შემოიკრიბნა მეფემან დავით სპანი თჳსნი და შთავიდა
Line of ed.: 12     კახეთს. ვერვინ წინააღუდგა და დაიპყრა თჳთ კახეთი, მერმე მოიქცა
Line of ed.: 13     ტფილისსვე. ხოლო ძე ავგიორგისა, მცირე ყრმა წლისა შჳდისა, და\მალა
Line of ed.: 14     დედით მისით ჩოლაყაშვილმან გარსევან, ვინაჲთგან ნათესავი
Line of ed.: 15     იყო დედა მისი გარსევანისა. სცნა მეფემან დავით ყოფნა ავგიორგის
Line of ed.: 16     ძის ლევანისა კახეთსვე. ამისთჳს წარავლინა ძმა თჳსი ბაგრატ მის
Line of ed.: 17     ქუეშე დაწესებულითა სპითა და ამილახორითა, რათა მოიძიონ ლე\ვან
Line of ed.: 18     და მოართუან მას. შთამოსრულმან კახეთს ბაგრატ დასდვა შიში
Line of ed.: 19     დიდი კახთა და ყოველთა მკჳდრთა მათ შინა. არამედ მათ ყოველთა
Line of ed.: 20     ფუცეს უცნობელობა მისი აღთქმითა დიდითა. არამედ გარსევან ჩო\ლაყაშვილმან
Line of ed.: 21     ჰყო ხვანჯი და ცბიერება დიდი, რამეთუ ლევან ჰყო
Line of ed.: 22     მეწდედ უშუერითა სამოსლითა და იმსახურებდა ჟამსა სერისასა
Line of ed.: 23     სტუმრებულის ბაგრატის წინაშე და, შეუთქუეს რა გარსევანს ლეო\ნისთჳს,
Line of ed.: 24     მან ფუცა ძლიერითა ფუცვითა: "რომელი არა გეხილვოთ
Line of ed.: 25     თქუენ თჳნიერ მისსა, არცა მცირე და არცა დიდი არავინ მყვეს და
Line of ed.: 26     არცა უწყოდე". ესე ირწმუნა ბაგრატ და წარმოვიდა ქართლს. მაშინ
Line of ed.: 27     გარსევან წარავლინა ლეონ ოჩანის ციხესა შინა და დამალა მუნ. ხო\ლო
Line of ed.: 28     კახეთი ეპყრა დავით მეფესა ნებასა შინა თჳსსა.

Page of ed.: 395  
Line of ed.: 1        შემდგომად წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფიჱ, ქარ{თულსა} ს̃ვ წარმოემართა შაჰ ის\მაილ
Line of ed.: 2     ყეენი დაპყრობად და მოოჴრებად ქართლისად. რამეთუ ამან
Line of ed.: 3     შაჰ ისმაილ დაიპყრა სპარსეთი, ბალხი, ბუხარა და ქობული, ამანვე
Line of ed.: 4     უწოდა სპარსთა ყიზილბაში, რომელი დაბურა თავსა ზედა თაჯი და
Line of ed.: 5     დოლბანდი, ამათ გამო გამოაჩინა და დაუდვა რჯ\\ული Manuscript page: B_165b  შიისა სპარს\თა
Line of ed.: 6     (რათა განეყოს ხონთქარსა სუნთა). და თჳთ იწოდა ძედ ალიასი
Line of ed.: 7     და ამისთჳს რწამდათ სპარსთა ძენი შაჰ ისმაილისანი, ვითარცა ძენი
Line of ed.: 8     იმამისა მათისანი, და თაყვანი-სცემდნენ მათ, ვითარცა იმამთა.

Line of ed.: 9        ამისმან მსმენელმან მეფემან დავით აღიღო ძღუენი დიდი და ძე
Line of ed.: 10     თჳსი რამაზ წარავლინა წინაშე ყეენისა და აღუთქუა მორჩილება,
Line of ed.: 11     რათა არა მოაოჴროს ქართლი და ქუეყანა. იხილეს რა კახთა საქმე
Line of ed.: 12     ესე, გამოიყვანეს ლევან ციხიდამ, შთამოიყვანეს და დაიპყრა კახე\თი
Line of ed.: 13     ლევან. ხოლო მეფემან დავით უცალომან და მოლოდინემან ძისა
Line of ed.: 14     თჳსისამან, თუ რაჲ უყოს ყეენმან, მიუშუა კახთა ყოფად ამისა ეგ\რეთ.
Line of ed.: 15     არამედ ყეენმან შეიწყნარა ძე მეფისა რამაზ პატივითა დიდითა
Line of ed.: 16     და მისცა ნიჭი დიდი და წარმოგზავნა მშჳდობით ზავისა მყოფელ\მან
Line of ed.: 17     და დაიჴსნა მეფემან დავით ქართლი ოჴრება-ტყუეობისაგან (ესე
Line of ed.: 18     ჰყო ყეენმან, რამეთუ Manuscript page: R_307  ბრძოლად მივიდოდა ხონთქრისა, რათა არა
Line of ed.: 19     ქართველნი მოერთუნენ მას). ხოლო შაჰ ისმაილ წარვიდა და დაიპყრა
Line of ed.: 20     დიარბექირი, ეწყო მუნ ხონთქარი სულთან სელიმი, იძლია. შაჰ ის\მაილ
Line of ed.: 21     და მოსწყდნენ სპანი მისნი; მოვიდა ყეენი ყაზმინს, დაჯდა და
Line of ed.: 22     არღარა გამოვიდა ჟამამდე.

Line of ed.: 23        ხოლო დავით მეფე რა იქმნა სარწმუნო ყეენისაგან, შემოიკრიბ\ნა
Line of ed.: 24     სპანი თჳსნი და შთავიდა კახეთს, ვერ წინააღუდგა ლევან. არა\მედ
Line of ed.: 25     შევიდა ციხესა მაღნარისასა, მივიდა მეფე და მო\\ადგა Manuscript page: T_19  გარს და
Line of ed.: 26     შეამჭირვა ფრიად და ლამოდენცა მოცემასა ციხისასა.

Page of ed.: 396  
Line of ed.: 1        ამ ჟამს მოერთუა ამბავი მეფესა დავითს მოსლვა ოსმალთა
Line of ed.: 2     ქართლსა შინა. არამედ მეფე დაუფარვიდა სპათა თჳსთა და წარავ\ლინა
Line of ed.: 3     მთავარ-ეპისკოპოსი და ამილახორი, რათა მოსცენ ციხე; უკე\თუ
Line of ed.: 4     არა, მოსწყდეთ სიყმილითა. მისრულთა ციხოვანნი აღუთქმიდენ
Line of ed.: 5     მოცემასა. არამედ მთავარ-ეპისკოპოსმან აზრახა იდუმალ დედასა
Line of ed.: 6     ლეონისასა Manuscript page: d_82b  მეამბორესა ჴელსა ზედა მთავარ-ეპისკოპოსისა: "ნუ
Line of ed.: 7     გეშის, ღამესა ამას წარვალთ, განმაგრდი". მსმენელი დედა ლეონისა
Line of ed.: 8     იტყოდა: "ვარ ძისა მაგრებ\\ასა Manuscript page: B_166a  და მიუცემლობასა".

Line of ed.: 9        ესე მოუთხრეს მეფესა, უკმოიქცა და მოვიდა ქართლს. აქ ეწყო
Line of ed.: 10     ოსმალთა, მოსცა ღმერთმან ძლევა, აოტნა და მოსწყჳდნა მრავალ\ნი,
Line of ed.: 11     აღიღო ალაფი მათი დიდი და მოვიდა ტფილისს. შემდგომად
Line of ed.: 12     კუალად შემოიკრიბნა სპანი და წარვიდა კახეთს, მისრულს მეფესა
Line of ed.: 13     საგარეჯოს მოერთუნენ მუნებურნი და შთავიდა ქისიყს და მოერთ\ოდენ
Line of ed.: 14     მუნცა გარეთნი ყოველნი, შეუჴდა ქისიყს. ხოლო ლეონ ეწყო
Line of ed.: 15     მცირედითა სპითა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფკ, ქარ{თულსა} ს̃ჱ. იძლივნენ სპანი დავით მეფი\სანი,
Line of ed.: 16     Manuscript page: A_125  წარმოვიდა მეფე და მოვიდა ტფილისს.

Line of ed.: 17        კუალად იდგა გორს მეფე დავით და მოართუეს ამბავი სპათა
Line of ed.: 18     მოსლვისა ფერსათიდამ, რამეთუ გამოვლო გურიელმან მამიამ მწე\ობითა
Line of ed.: 19     ათაბაგისათა მთა ღადო, რათა შემწე ეყოს ლევანს დავით მე\ფესა
Line of ed.: 20     ზედა ზავითა ანუ ბრძოლითა და მივიდეს მის თანა. მსმენელი
Line of ed.: 21     დავით მეფე განრისხნა და წარვიდა მის ზედა სპითა, რავდენნი და\ესწრნენ
Line of ed.: 22     მუნ. ხოლო გურიელი, არა მგონე მეფისა, ეწყო მოხისს
Line of ed.: 23     ძლიერად; იძლია დავით მეფე და მოვიდა ტფილისს. მუნ კუალად შე\მოიკრიბნა
Line of ed.: 24     სპანი, რათა მიაგოს შური მის წილ გურიელსა. ხოლო
Line of ed.: 25     გურიელი მივიდა მუხრანს და ლევანცა მოვიდა მის თანა და არა რას
Line of ed.: 26     ავნებდნენ ქუეყანათა, და დავით მეფეცა მოვიდა ნიჩბისს სპითა
Line of ed.: 27     თჳსითა და წარავლინა ბაგრატ ძმა თჳსი მის ქუეშე დაწესებულითა
Line of ed.: 28     და ამილახორით, რათა მოვიდეს მეორე დღე ბაზალეთიდამ მათ ზე\და,
Line of ed.: 29     და თჳთ სპითა თჳსითა მივიდეს პირისპირ. არამედ Manuscript page: R_308  წარმოევ\ლინა
Page of ed.: 397   Line of ed.: 1     წარჩინებული თჳსი გურიელსა მეტყუელსა: "რამეთუ მოვედ
Line of ed.: 2     ვედრებად თქუენ წინაშე, რათა ვყოთ ზავი თქუენსა და ლევანს შო\რის.
Line of ed.: 3     გარნა იქმნა უმეცრად ბრძოლა თქუენი; აწ გევედრებით, ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 4     არა რაჲ მივნია ქუეყნისათჳს, ამით ვარ მართალი, რათა
Line of ed.: 5     ჰყოთ ზავი და სიყუარული თქუენ შორის, რამეთუ არიან მტერნი
Line of ed.: 6     ძლიერნი გარემოს, ვითარცა ყეენი, რომელი იპყრობს ქუეყანათა".
Line of ed.: 7     მაშინ გარნა თუ მეფესა არა ენება ესე და წადიერ იყო ბრძოლისა,
Line of ed.: 8     არამედ განაზრახებდენ კათალიკოს-ეპისკოპოსნი და წარჩინებულნი
Line of ed.: 9     ყოფად ზავისად. ამ\\ისთჳს Manuscript page: B_166b  სათნო იყო მეფემანცა და ჰყვეს ზავი და
Line of ed.: 10     განაჩინეს საზღვარი და სიყუარული ურთიერთთა, მტერობა და მო\ყურობა
Line of ed.: 11     ერთბამად მტერთა და მოყუარეთა ზედა. მერმე იხილნეს
Line of ed.: 12     ურთიერთნი, უძღუნეს და წარვიდნენ თჳს-თჳსად.

Line of ed.: 13        ხოლო გარდაიცვალნენ კათალიკოზნი დავით მეფის ჟამსა შინა
Line of ed.: 14     აბრაამ და ბასილი და დასუა ამან მეფემან დორათეოს. ხოლო შემ\დგომად
Line of ed.: 15     ამისა მშჳდობით ყოფასა შინა წელსა ქ{რისტე}ს Manuscript page: T_20  ჩ̃ფკბ, ქარ{თულსა} ს̃ი
Line of ed.: 16     წარმოემართა შაჰისმაილ ყეენი, რამეთუ ჰგონებდა მორჩილებასა
Line of ed.: 17     ქართლისასა. არამედ ესმა კირთება ქართველთაგან მაჰმადიანთა.
Line of ed.: 18     კუალად ვინაჲთგან სძლო სულტანმან სელიმ, რათა არა მოერთუნენ
Line of ed.: 19     ქართველნი ხონთქარსა, ამისთჳს მოვიდა და დადგა აღჯაყალას და
Line of ed.: 20     იწყო შენება მისი. მაშინ ევედრა დავით მეფე მშჳდობასა. ხოლო
Line of ed.: 21     ყეენმან მიუწოდა მეფესა წინაშე თჳსსა: "მოგცე ნიჭი დიდი, ქუეყა\ნა
Line of ed.: 22     და განგიტეო მშჳდობით". არამედ ვინაჲთგან ატევებინებდა ყეენი
Line of ed.: 23     ქრისტესა და ჰყოფდა მაჰმადიანად, ამისთჳს არა ინება მეფემან მის\ლვა.
Line of ed.: 24     განა მოიცა ძალი მესხთა და კახ-ბატონის ლევანისაგან. კუალად
Page of ed.: 398   Line of ed.: 1     გამოიყვანა კავკასნი და მთიულნი, განამტკიცა ტფილისი და ყოველ\ნი
Line of ed.: 2     ციხენი და სიმაგრენი ქართლისანი.

Line of ed.: 3        ესმა რა ესენი შაჰ ისმაილს მაგრება და სპათა შეკრება მეფისა\გან,
Line of ed.: 4     წარმოავლინა სპასპეტი თჳსი ყარაფილ სპითა დიდითა, და მო\უდგინა
Line of ed.: 5     მას კუალად მისკარბაში ელიასბეგ სპითა და მერმე შეუდგა
Line of ed.: 6     ამათ თჳთცა სპითა თჳსითა, ვინაჲთგან რიდი დიდი აქუნდა ქარ\თველთა
Line of ed.: 7     სიმჴნისა. ამისი მსმენელი დავით მეფე განვიდა თელეთს
Line of ed.: 8     ყოვლითა სპითა თჳსითა და ნიჯადითა. მოვიდა პირველად ყარა\ფილ,
Line of ed.: 9     ეწყუნენ და იქმნა ბრძოლა ძლიერი და მოსწყდნენ მრავალნი
Line of ed.: 10     და ივლტოდნენცა ყიზილბაშნი, ლტოლვილნი ემთხვივნენ ელიას\ბეგს.
Line of ed.: 11     მან Manuscript page: R_309  მოაქცივნა, მოვიდნენ და იქმნა ბრძოლა უძლიერეს\უსასტიკესი
Line of ed.: 12     და ფიცხელი. ხოლო იხილა რა ლუარსაბ ძემან მეფისა\მან
Line of ed.: 13     ძლიერება ყიზილბაშთა, განვიდა სპითა თჳსითა და ეკუეთა ძლი\ერად
Line of ed.: 14     მარცხენით ყიზილბაშთა, მაშინ ძალითა ჯუარისათა განხეთქა
Line of ed.: 15     რაზმი მათი, Manuscript page: d_83a  შევლო და მოსწყჳდნა მრავალნი. ხოლო ყიზილბაშნი
Line of ed.: 16     ივლტოდნენ და მოსრვიდნენ ქართველნი და ალაფობდნენ ალაფთა
Line of ed.: 17     მათთა. ხოლო ლუარსაბ სდევნიდა და სრვიდა. არამედ შაჰ ისმაილს
Line of ed.: 18     წარმოევლო მთა იაღლუჯისა და დამალულ იყო ღელესა შინა და
Line of ed.: 19     რა იხილნა სპანი თჳსნი მოწყუედილნი და ლტოლვილნი, შეუძნდა
Line of ed.: 20     ფრიად და უბრძანა ყარა-ყოინლუს მისლვა და ბრძოლანი. წამსვე
Line of ed.: 21     მოეტევნენ იიურგით კერძო იგინი ქართველთა და ეკუეთნენ ძლიე\რად.
Line of ed.: 22     გარნა მაშურალნი და ნაალაფევნი ქართველნი ბრძოდნენ
Line of ed.: 23     უფიცხესად. არამედ ცოდვათა ჩუენთათჳს იძლივნენ დავით მეფისა\ნი
Line of ed.: 24     და წარმოვიდა მეფე ქართლს. ხოლო ლუარსაბ განვლო მტკუარი
Line of ed.: 25     ყარაის ბოლოს, შემოვლო და მოვიდა მამისა თჳსისა თანა. არამედ
Line of ed.: 26     მეფე, კუალად შემკრები სპათა ბრძოლა-მაგრებისთჳს, ჰგონებდა
Line of ed.: 27     სიმტკიცესა ტფილისისასა. არამედ შაჰ-ისმაილ, შემდგომად ბრძო\ლისა
Line of ed.: 28     რა მოადგა ტფილისს, აღუთქუა ციხისთავსა ნიჭი დიდი და
Page of ed.: 399   Line of ed.: 1     ციხისთავმან მისცა ციხე-ქალაქი. შემოვიდა, შემუსრნა ხატნი და
Line of ed.: 2     ჯუარნი და განძარცვა სიონის ღვთისმშობლის ხატი და შთააგდო
Line of ed.: 3     მტკუარსა შინა (რომელი შემდგომად Manuscript page: T_21  ჰპოვა ბატონმან ლევან, ნათ\ლულის
Line of ed.: 4     ჭალასა შინა), მოსწყჳდა ქალაქი და ტყუე ყვნა. აღაშენა მე\ჩითი
Line of ed.: 5     ჴიდის ყურსა ზედა, ციხესა შინა შეაყენნა მცველნი თჳსნი და
Line of ed.: 6     დაიპყრა თჳსად. კუალად წარავლინა ტფილისიდამ სპანი, ვითარცა
Line of ed.: 7     მარბიელნი და მოსწყჳდეს სამცხე, სადაცა ვინ ჰპოვეს. მერმე უკუნ\იქცა
Line of ed.: 8     და წარვიდა სპარსეთად.

Line of ed.: 9        ხოლო მეფე დავით შეკრებული სპითა ლამოდა კირთებასა და
Line of ed.: 10     ჴდომასა სპათა ყეენისათა. არამედ უმჯობესად ადირჩია, ვინაჲთგან
Line of ed.: 11     წარსლვად იყო ყეენი, ბრძოლანი ციხეთანი, რომელნიცა დაიპყრა
Line of ed.: 12     ყეენმან. შემდგომად მიუჴდუნნა მეფემან სპანი და მოსრნა გარემო\ნი
Line of ed.: 13     თათართა ელნი და მარადის ბრძოდა ტფილისს.

Line of ed.: 14        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფკგ, ქარ{თულსა} ს̃ია, თათრულსა შ̃ლ მოკუ\და
Line of ed.: 15     შაჰ-ისმაილ, დაჯდა ძე მისი შასთამაზი ი̃ წლისა. ამას ჯერეთ
Line of ed.: 16     არა ეძლო ბრძოლა და ლაშკრობა. მერმე მოადგა მეფე დავით ტფი\ლისს,
Line of ed.: 17     აღიღო იგი, მოსრნა ყიზილბა\\შნი, Manuscript page: R_310  კუალად აღიღო აღჯაყალა,
Line of ed.: 18     შემუსრა იგი და განასხნა თათარნი და დაიპყრნა საზღვარნი თჳსნი
Line of ed.: 19     ყოველნი. შემდგომად ამისა განიხილა მეფემან დავით სოფლისა სი\მუხთლე
Line of ed.: 20     და უსუეობა თჳსი, დაუტევა მე\\ფობა Manuscript page: B_167b  და იქმნა მონოზონ,
Line of ed.: 21     და დაშთნენ ძენი სამნი თამარ დედოფლისაგან: ლუარსაბ, დემეტრე
Line of ed.: 22     და რამაზ. არამედ მისცა მეფობა ძმასა თჳსსა გიორგის და თჳთ და\ვით
Line of ed.: 23     მეფე შევიდა ტფილისსვე მონასტერსა შინა და შემდგომად მო\კუდა
Line of ed.: 24     მონაზონი წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფკე, ქარ{თულსა} ს̃იგ.



Section: 8  
Page of ed.: 399  
Manuscript page: A_126 
Line of ed.: 25   ო̃ზ. გიორგი თ̃, ძმა დავით მეფისა,
Line of ed.: 26   ი̃ წელი მეფა


Line of ed.: 27        ხოლო შემდგომად დავით მეფის შემონოზონებისა დაჯდა ძმა
Line of ed.: 28     მისი გიორგი მეფედ, ქ{რისტე}სა ჩ̃ფკდ, ქარ{თულსა} ს̃იბ, ეკურთხა მცხეთას კა\თალიკოზ-ეპისკოპოს
Page of ed.: 400   Line of ed.: 1     და დიდებულთა შემოკრებითა. ესე გიორგი
Line of ed.: 2     მეფე დაემეგობრა უმეტეს დავით მეფისა კახთ ბატონს ლევანს და
Line of ed.: 3     იყო სიყუარული მის თანა, ეგრეთვე ბაგრატ იმერთა მეფისა თანა
Line of ed.: 4     და ყუარყუარე ყვანდა, ვითარცა მორჩილი თჳსი. ამან დაიპყრა სა\ზღუარი
Line of ed.: 5     თჳსი და იყოფებოდა მშჳდობით გარემოთაგან. მოკუდა კა\თალიკოზი
Line of ed.: 6     დორათეოს და დასუა მეფემან ძმა თჳსი მელქისედეკ. შემ\დგომად
Line of ed.: 7     ამათთა წარმოევლინა სულტანს სულეიმანს სამთა ამათ
Line of ed.: 8     მეფეთა თანა დესპანი: გიორგის ქართველთა, ბაგრატ იმერთა და
Line of ed.: 9     ლევან კახთასა: "რამეთუ ადგილი სჯულისა თქუენისა იერუსალიმი
Line of ed.: 10     დაიპყრეს უსჯულოთა, აწ მიმინიჭებიეს თქუენდა, მოვედით და განა\სხენით
Line of ed.: 11     იგინი და დაიპყრენით თქუენდა" (ესე ჰყო ხონთქარმან, რა\მეთუ
Line of ed.: 12     ბრძოდა დასავლით. მეორედ, ვინაჲთგან შიხის ძე ყეენი და იგი
Line of ed.: 13     მტერობდნენ, რათა ამით დაიპყრას მან ყოველი საქართველო და არა
Line of ed.: 14     მიერთნენ შიხსა).

Line of ed.: 15        ამისნი მსმენნი მეფენი სიხარულით შეკრბნენ სპითა თჳსითა, ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 16     იყვნეს სიყუარულსა მტკიცესა Manuscript page: T_22  ზედა და ათაბაგი ყუარყუა\რე
Line of ed.: 17     მოერთო მეფესა გიორგის და წარვიდნენ მსასოებელნი ღვთისანი.
Line of ed.: 18     მისრულთა იერუსალიმსა შინა მყოფთა მიუთხრნეს: "გვაუწყეთ;
Line of ed.: 19     უკეთუ ხართ მტერნი, მცირედ გვიჩანთ და, უკეთუ სტუმარ, მრავალ
Line of ed.: 20     ხართ". ხოლო მეფეთა მიუთხრეს: "მბრძოლნი ვართ ძალითა მაგავ
Line of ed.: 21     ადგილისათა". ამისი მსმენელნი გამოვიდნენ ქალაქით იერუსალიმ\\ით Manuscript page: d_83b 
Line of ed.: 22     და ეწყუნენ ურთიერთთა და იქმნა ბრძოლა ძლიერი. სძლეს საქართ\ველოსათა,
Line of ed.: 23     მოსწყჳდნეს და აოტნეს და შეჰყვნენ ქალაქად, წარუხუ\ნეს
Line of ed.: 24     ქალაქი, მოსწყჳდნეს და განდევნნეს იგინი, ხოლო ნეშტნი და\იპყრნეს
Line of ed.: 25     და Manuscript page: R_311  აღიღნეს ალაფნი დიდნი და ნატყუენავნი.

Line of ed.: 26        სცნა ესე ყოველნი ხონთქარმან, მოანიჭნა ნიჭნი დიდძალნი და
Line of ed.: 27     წმიდანი ადგილნი. საფლავი ქრისტესი, გოლგოთა, ბეთლემი და
Page of ed.: 401   Line of ed.: 1     ჯუარის მონასტერი; ხოლო მეფეთა განათავისუფლნეს იგინი და წარ\მოვიდნენ
Line of ed.: 2     გამარჯუებულნი და მოვიდნენ თჳს-თჳსსა სამეფოსა შინა.
Line of ed.: 3     ხოლო გიორგი მეფე ამაგრებდა ქუეყანათა და ბრძოდა თათართა,
Line of ed.: 4     ოდესმე იყვის მშჳდობით.

Line of ed.: 5        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფკთ, ქარ{თულსა} ს̃იზ მოვიდა სულტან სულეი\მან
Line of ed.: 6     ერევანსა ზედა და აღიღო იგი. ამას შეუშინდნენ მკჳდრნი საქარ\თველოსანი.
Line of ed.: 7     არამედ იჴსნნა ღმერთმან და უკუნიქცა ხონთქარი ბაღ\დადად.
Line of ed.: 8     ხოლო მეფე გიორგი მეფობდა კეთილად სიყუარულ-ერთო\ბითა
Line of ed.: 9     იმერ-კახთ მეფეთა და ათაბაგისა თანა. არამედ შემდგომად
Line of ed.: 10     ამანცა დაუტევა მეფობა და არა დაუტევა ძე და მისცა მეფობა ძმის\წულსა
Line of ed.: 11     თჳსსა ლუარსაბს და თჳთ შევიდა მონასტერსა შინა და იქმნა
Line of ed.: 12     მონოზონ.



Section: 9  
Page of ed.: 401  
Line of ed.: 13   ო̃. მეფე ლუარსაბ, ძმისწული გიორგი
Line of ed.: 14   მეფისა, კ̃დ მეფა.


Line of ed.: 15        შემდგომად გიორგი მეფის მეფობის დატევებისა ეკურთხა ლუარ\საბ
Line of ed.: 16     ძე დავით მეფისა ტფილისს მეფედ ქ{რისტე}სა ჩ̃ფლდ, ქარ{თულსა} ს̃კბ. ხოლო
Line of ed.: 17     ესე ლუარსაბ იყო მჴნე, ახოვანი, შემმართებელი, უშიში, მორწმუნე,
Line of ed.: 18     ღუთისმოყუარე, საღ{მრ}თო-სამჴედროთი სრული. ამან იწყო უუფრო\სესი
Line of ed.: 19     კირთება თათართა და განსხმა მათი და მაგრება
Line of ed.: 20     ციხე-სიმაგ/რეთა.

Line of ed.: 21        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფლე, ქარ{თულსა} ს̃კგ შეიპყრა იმერთ მეფემან
Line of ed.: 22     ბაგრატ ათაბაგი ყუარყუარე და დაიპყრა სამცხე. ესე შეუძნდა მეფე\სა
Page of ed.: 402   Line of ed.: 1     ლუარსაბს, არამედ ვერარაჲ არგო. გარნა ლუარსაბ მეფემან და\იპყრო
Line of ed.: 2     ჯავახეთი და კერძონი მისნი. კუალად მოკუდა კათალიკოზი
Line of ed.: 3     მელქისედეკ და დასუა მეფემან კათალიკოზად გერმანე, და მროვე\ლად
Line of ed.: 4     გედეონ.

Line of ed.: 5        ხოლო შემდგომად შაჰ-ისმაილისა იწყო ბრძოლა შასთამაზ,
Line of ed.: 6     ქ{რისტე}სა ჩ̃ფლბ, ქარ{თულსა} ს̃კ. Manuscript page: T_23  ესე განმდიდრდა და დაიპყრა ქუეყანანი უმე\ტეს
Line of ed.: 7     მამისა თჳსისა. ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფლვ, ქარ{თულსა} ს̃კდ Manuscript page: B_168b  მოვიდა
Line of ed.: 8     იდუმალ განჯას სპითა ძლიერითა. ჟამსა ამას იდგა მეფე ლუარსაბ
Line of ed.: 9     ტფილისს. ამას მწუხრსავე მოკუდა ძე მეფისა მცირე და სიყუარული\სათჳს
Line of ed.: 10     ძისა წარყვნენ მეფე და დედოფალი და წარიღეს მასვე მწუხრ\სა
Line of ed.: 11     და დაფლეს მცხეთას და განთიად ღამესა ამასვე შემოვიდა შას\თამაზ
Line of ed.: 12     ტფილისს მოპარვით, რათა შეიპყრას მეფე. არამედ განარინა
Line of ed.: 13     ღმერთმან მეფე მიზეზითა ძისათა. Manuscript page: R_312  ხოლო შასთამაზ მოსწვა ტფი\ლისი;
Line of ed.: 14     ამისთჳს შეუშინდა ციხისთავი ტფილისისა შასთამაზს და მე\ფესა
Line of ed.: 15     მოწვისათჳს ტფილისისა და გარდმოეშვა ციხიდამ და მოვიდა
Line of ed.: 16     შასთამაზისა თანა. მხილველნი მეციხოვნენი ვიეთნი ივლტოდნენ და
Line of ed.: 17     სხუანი მივიდნენ წინაშე ყეენისა. მან ყოველთა მათ დაატევებინა
Line of ed.: 18     ქრისტე და ჰყო მაჰმადიანად და ტფილისის ციხესა შინა შეაყენნა
Line of ed.: 19     მცველნი თჳსნი ყიზილბაშნი და თჳთ წარვიდა ყარაბაღსავე. ამ ჟამს
Line of ed.: 20     ეპყრა სამცხე იმერთა მეფესა ბაგრატს; ესე მივიდა ყარაბაღს წინაშე
Line of ed.: 21     ყეენისა. ხოლო ლუარსაბ მეფემან ვერ იკადრა ბრძოლა, ვინაჲთგან
Line of ed.: 22     მოვიდა ყეენი უცნობლად და იხიზნოდნენ ყოველნი ქართლისანი
Line of ed.: 23     მოსწრაფედ. არამედ დაიცვა ქუეყანა ტყუეობისაგან. ამისა შემდგო\მად
Line of ed.: 24     მონაზონ იქმნა ბიძა მეფისა ბაგრატ, მპყრობელი მუხრანისა,
Line of ed.: 25     ქ{რისტე}სა ჩ̃ფლთ, ქარ{თულსა} ს̃კზ და დაუტევნა ძენი ვახტანგ, არჩილ, აშოთან
Line of ed.: 26     და ერეკლე. ხოლო ვახტანგ იქმნა მუხრანის ბატონი.

Line of ed.: 27        ხოლო შემდგომად წარსლვისა ყეენისა კუალად უწყო მეფემან
Line of ed.: 28     ლუარსაბ ბრძოლა ტფილისსა და მოსრვიდა გარემოთა თათართა,
Page of ed.: 403   Line of ed.: 1     ვინაჲთგან მრავალგზის მოსცა ღმერთმან ძლევა მათ ზედა, და აღი\ღო
Line of ed.: 2     კუალად ტფილისიცა და დაიპყრა თავისადვე.

Line of ed.: 3        შემდგომად წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფლთ, ქარ{თულსა} ს̃კზ სომეხნი შეიშალნენ
Line of ed.: 4     აღვსებისაგან. ხოლო მაშინ ოდეს ეპყრა მეფესა იმერთასა ბაგრატს
Line of ed.: 5     სამცხე, მოვიდნენ ოსმალნი ბრძოლად ბაგრატისად ბასიანს. ამისა\თჳს
Line of ed.: 6     ბაგრატ ევედრა ლუარსაბ მეფესა შეწევნასა მათ ზედა და უცი\ლოდ
Line of ed.: 7     დაიპყრას მტკურის აღმოსავლეთი ლუარსაბ; არამედ ლუარსაბ
Line of ed.: 8     მეფესა, თუმცა არავინ ემწეოდა განძლიერებისა მისისათჳს, გარნა
Line of ed.: 9     ლუარსაბს ეძჳნებოდა Manuscript page: d_84a  ტყუეობა საქართვე\\ლოსი, Manuscript page: B_169a  შემცირება და გან\ხეთქილება
Line of ed.: 10     თჳსთაგან და მტერთა მიერ, რათა არა იქმნას მაჰმა\დიანად.
Line of ed.: 11     ამის მიზეზისათჳს შემოიკრიბნა სპანი და წარვიდა შეწევ\ნად
Line of ed.: 12     ბაგრატისად. ხოლო მისრულთა მეფეთა ბასიანს წყობათა შინა
Line of ed.: 13     სპათა ლუარსაბისათა ინებეს წინაბრძოლობა. მაშინ მესხნი ეტყოდ\ნენ:
Line of ed.: 14     "ჩუენ ვართ წინაბრძოლნი ძუელადვე და აწცა ქუეყანა არს
Line of ed.: 15     ჩუენი, ჩუენდავე ჯერ არს". არამედ არა ინებეს ესე ქართველთა. ამის\თჳს
Line of ed.: 16     იშურისმგებლეს მესხთა და არღარა შეეწეოდნენ, და მოსწყდნენ
Line of ed.: 17     ქართველნი მრავალნი და ივლტოდნენ მესხნი; შურითა ამით იძლივ\ნენ
Line of ed.: 18     ქართველნი ყოველნი ქ{რისტე}სა ჩ̃ფმე, ქარ{თულსა} ს̃ლგ; და მოვიდა მეფე
Line of ed.: 19     ლუარსაბ თჳსსა სამეფოდ.

Line of ed.: 20        ამისა შემდგომად შეითქუნენ მეფე ლუარსაბ და კახ-ბატონი
Line of ed.: 21     ლე\\ვან, Manuscript page: A_127  ოდეს მოკლა ლევან Manuscript page: R_313  კახთ ბატონმან ასანბეგ და აუწყეს ესე
Line of ed.: 22     მესხთა, მოერთნენ იგინიცა და დაუწყეს რბევა და ოჴრება განჯას, შაქ\შირვანს
Line of ed.: 23     და ადრაბაგანსა მრავალთა ჟამთა, და მიმიღებდენ ალაფთა
Line of ed.: 24     და ნატყუენავთა დიდ-დიდთა, რამეთუ იყო შასთამაზ უცალოდ. შემ\დგომად
Line of ed.: 25     მოვიდა შასთამაზ შირვანს, რათა განაგოს საქმე მანდაური
Line of ed.: 26     ქ{რისტე}სა ჩ̃ფმჱ, Manuscript page: T_24  ქარ{თულსა} ს̃ლვ, თათრულსა ქორონიკონსა შ̃ნე. მერმე მო\იქცა
Line of ed.: 27     მუნიდამ ტფილისს (ვინაჲთგან აღეღო მეფესა ლუარსაბს და
Line of ed.: 28     ეპყრა თჳსად); მოადგა ყეენი, შემუსრა ტფილისი და ნეშტნი მოს\წყჳდნა,
Page of ed.: 404   Line of ed.: 1     და შეაყენნა ციხესა შინა მცველნი უმრავლესნი. ხოლო
Line of ed.: 2     ტფილისიდამ ეზრახა ათაბაგს, დაიმორჩილა იგიცა, ემზახლა მას და
Line of ed.: 3     წარვიდა სპარსეთად. არამედ ესე კახ-ბატონის ლევანისა და ათაბა\გის
Line of ed.: 4     დამორჩილება ყეენისა შეუძნდა მეფესა ლუარსაბს და ვიეთთა
Line of ed.: 5     წარჩინებულთა მესხთა, სახელით იჯუს, შერმაზანს და ვახუშტ დია\სამიძესა.
Line of ed.: 6     ამათ მიუწოდეს ლუარსაბ მეფესა. ხოლო შეკრებული სპი\თა
Line of ed.: 7     მივიდა მეფე და წარუხუნა ათაბაგსა სამცხე, ჯავახეთი, კოლა და
Line of ed.: 8     არტანი და დაიპყრა თჳსად.

Line of ed.: 9        ესე ყოველი აუწყა ათაბაგმან ყეენსა და შასთამაზ წარმოემარ\თა
Line of ed.: 10     მსწრაფლად შუელად მისად. მოვიდა და შემუსრა შაქი, შემოვლო
Line of ed.: 11     ქართლის სომხითი, ვერ წინააღუდგა ლუარსაბ მეფე, შევიდა და და\იპყრა
Line of ed.: 12     სამცხე, შეიპყრა იჯუ და შერმაზან და მოკლნა იგინი და სხუა\ნი
Line of ed.: 13     ტყუე ყვნა, ჩავლო სომხითი და წარვიდა Manuscript page: B_169b  ერევანსა ზედა. არა\მედ
Line of ed.: 14     მეფე ლუარსაბ შემჭირდებოდა მძლავრებისა ესრეთისათჳს. გარ\ნა
Line of ed.: 15     არა დასცხრებოდა ბრძოლად კუალადცა თათართა ზედა, რამეთუ,
Line of ed.: 16     რა იცის ჟამი, ბრძოდა, მოსწყუედდა და ალაფობდა ტყუევნითურთ
Line of ed.: 17     და მრავალგზით ჰყოფდა ესრეთ. ხოლო უჟამოდ განამაგრნის ციხე\ნი
Line of ed.: 18     და სიმაგრენი მთათა და ველოანი და ბრძოდა თჳთ ეგრეთ.

Line of ed.: 19        შემდგომად გამოვიდა ხონთქარი სულტან სულეიმან. ესე ესმა
Line of ed.: 20     შასთამაზს, მოვიდა და დადგა არტანს ყეენი, მოაოჴრა სამცხე, აღიღო
Line of ed.: 21     კარი და შემუსრა. მერმე გარდამოვლო სამცხიდამ, მოაოჴრა თრია\ლეთი,
Line of ed.: 22     საბარათიანო და მოადგა ბირთვისს (ამისთჳს მტერობდა
Line of ed.: 23     უფროს მეფესა ლუარსაბს ყეენი, რამეთუ არა მორჩილ ექმნა დღეთა
Line of ed.: 24     მისთა არცა ყეენსა და არცა ხონთქარსა, რათა არა სხუანი მორჩილ\ნი
Line of ed.: 25     მისნი ამძლავროს და დაატევებინოს ქრისტე.

Line of ed.: 26        მაშინ შასთამაზ ვერ ამღებელმან ბირთვისისმან შეთხზა ხვანჯი,
Line of ed.: 27     აღუთქუნა კეთილნი და ნიჭნი დიდნი მეციხოვნეთა, ამით მოაცთუნ\ნა
Line of ed.: 28     და მისცეს ციხე. ხოლო მან უარჰყო ფიცი, მოსრნა იგინი და
Line of ed.: 29     ტყუე Manuscript page: R_314  ჰყვნა. მერმე მოვიდა და მოადგა გორს, შემუსრა იგიცა და ციხე
Page of ed.: 405   Line of ed.: 1     ვერისა და სხუანიცა. შემდგომად მოადგა ატენის ციხესა, აღიღო იგი
Line of ed.: 2     და გამოიყვანა დედა ლუარსაბ მეფისა მუნიდამ და მრავალთა წარჩი\ნებულთა
Line of ed.: 3     ცოლნი ქ{რისტე}სა ჩ̃ფნვ, ქარ{თულსა} ს̃მდ, უკუნიქცა და წარიყვანა ყო\ველნი
Line of ed.: 4     ტყუენი და დედაცა მეფისა. ესე ესმა ლუარსაბ მეფესა, მთიუ\ლეთს
Line of ed.: 5     მყოფსა, წარმოუდგა ყეენსა, ეწია სპათა მისთა და მოსრნა მრა\ვალნი.
Line of ed.: 6     არამედ დედასა ვერღარაჲ არგო. აღიღო ალაფი დიდი და
Line of ed.: 7     უკმოიქცა. ხოლო მისრულმან დედამან მეფის ლუარსაბისამან იგრძ\ნა
Line of ed.: 8     უპატიო ყოფა თჳსი, შესუა სასიკვდინე და მოკუდა.

Line of ed.: 9        მაშინ ყეენმან დასხნა რანს, მოვაკანს და ერევანს ბეგლარბეგნი
Line of ed.: 10     და მათ ქუეშეთნი. კუალად დასხნა ხანნი და სულტანნი (რომელნი
Line of ed.: 11     არიან ბეგლარბეგი ერისთავთ-ერისთავი, ხანი ერისთავი, Manuscript page: d_84b  სულთანი
Line of ed.: 12     ჴევისბერი), ამათ უბრძანა: "უკეთუ ემტ\\ეროს Manuscript page: B_170a  ლუარსაბ მეფე ტფი\ლისს,
Line of ed.: 13     მწე ეყვნენ ყოველნი". არამედ ლუარსაბ მეფემან ბრძოლითა
Line of ed.: 14     განასხნა თათარნი და Manuscript page: T_25  დაიპყრა ქართლი და სომხითი და ციხენი ყო\ველნი,
Line of ed.: 15     თჳნიერ ტფილისისა და მარადის ბრძოდა ტფილისს. ესე აც\ნობეს
Line of ed.: 16     ტფილისის მცველთა განჯის ბეგლარბეგს შავერდის, და მან
Line of ed.: 17     შემოიკრიბნა თჳს ქუეშე დაწესებულნი და სხუანიცა ყოველნი წინ\თქმულნი
Line of ed.: 18     და წარმოვიდა ქართლს.

Line of ed.: 19        მსმენელი ამისი ლუარსაბ მეფე სპითა თჳსითა დადგა გარისს,
Line of ed.: 20     რათა შემოიყვანოს იგინი სიმაგრესა, რამეთუ იყო თჳთ მოხუცებუ\ლი
Line of ed.: 21     და ესხნეს ძენი სჳმონ და დავით. არამედ სჳმონს მისცნა სპანი
Line of ed.: 22     თჳსნი და თჳთ მცირედითა მოხუცებულითა და ეპისკოპოსითა და\ადგრა
Line of ed.: 23     გარისს. მივიდა სჳმონ, და ეწყო ყიზილბაშთა და იქმნა ბრძო\ლა
Line of ed.: 24     სასტიკი. მოსწყჳდნეს და აოტნეს ქართველთა ყიზილბაშნი და
Line of ed.: 25     სდევნიდნენ და ალაფობდნენ. მაშინ შავერდიხან ლტოლვილმან იხი\ლა
Line of ed.: 26     მეფე მდგომარე და უღონოებდა წარსლვად შიშისათჳს განრინე\ბად
Line of ed.: 27     თავისა თჳსისა; მოეტევა მცირეთა ამათ, რათა გარდაიხვეწოს.
Line of ed.: 28     ამას ზედა განმჴნდნენ მოხუცებულნი მეფისთანანი, ვითარცა ჭაბუკ\ნი,
Page of ed.: 406   Line of ed.: 1     მოსწყჳდნეს და წარიქციეს სპარსნი. მაშინ მეფესა შეხუდა შა\ვერდიხან
Line of ed.: 2     და მეფესა გასტეხოდა ჴრმალი და შუბი ბრძოლასა შინა.
Line of ed.: 3     აძგერა ცხენი შავერდიხანს და გარდავლო მას ზედა მეფემან; და
Line of ed.: 4     კუალად სხჳსა მიმტევებელს შთაუარდა ცხენი ნაპრალსა მიწისასა და
Line of ed.: 5     დაეცა ცხენი მეფითურთ მიწასა. მოუჴდა სპარსი სახელით ზირაქ, და
Line of ed.: 6     სცა მახვილი მეფესა და მოსწყლა ძლიერად. ხოლო სპათა მეფისა\\თა Manuscript page: R_315 
Line of ed.: 7     მოსწყჳდნეს სრულიად ყიზილბაშნი. და ამისი უცნობელი ძე მეფისა
Line of ed.: 8     სჳმონ, გამარჯუებული და ნაალაფევი მოიქცა. რა იხილა მეფე ესრეთ
Line of ed.: 9     მყოფი, დამძიმდა ფრიად, მერმე მცირედისა ჟამისა გარდაიცვალა
Line of ed.: 10     მეფე ლუარსაბ, ქ{რისტე}სა ჩ̃ფნჱ, ქარ{თულსა} ს̃მვ, შერაცხილი მოწამეთა თანა,
Line of ed.: 11     ვითარცა გორგასალ. გარნა ესე მეფე ბრძოდა დღეთა თჳსთა მაჰმა\დიანთა,
Line of ed.: 12     რათა არა დაუტეონ ქრისტე ქართველთა და უკეთუმცა მორ\ჩილ
Line of ed.: 13     მათდა ქმნილ იყო, საეჭუელ იყო, რამეთუ მრავალ\\გზის Manuscript page: B_170b  დიდნი
Line of ed.: 14     ძლევანი და მაგრებანი შესძინა ქუეყანათა სიმჴნითა თჳსითა. მოიღეს
Line of ed.: 15     და დაფლეს მცხეთას.



Section: 10  
Page of ed.: 406  
Line of ed.: 16   ო̃თ. მეფე სჳმონ, ლ̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 17        გამეფდა შემდგომად მეფის ლუარსაბისა ძე მისი სჳმონ და ეკურ\თხა
Line of ed.: 18     მცხეთას მეფედ. ხოლო მომკუდარ იყო კათალიკოზი გერმანე და
Line of ed.: 19     მეფესავე ლუარსაბს დაესუა ნიკოლაოზ. მოკუდა ნიკოლაოზ კათა\ლიკოზი
Line of ed.: 20     და ამან სჳმონ მეფემან დასუა კათალიკოზად დომენტი. ხო\ლო
Line of ed.: 21     მეფემან სჳმონ მოიყვანა ცოლად ასული ბატონის ლეონისა ნეს\ტანდარეჯან,
Line of ed.: 22     ნაშობი შამხლის ქალისაგან, და ჰყო ქორწილი, ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 23     ჩ̃ფნთ, ქარ{თულსა} ს̃მზ და დაიპყრნა ყოველნი ნაქონებნი მამისა თჳსისა\ნი,
Line of ed.: 24     თჳნიერ ტფილისისა.

Line of ed.: 25        მაშინ არჩილ ძე ბაგრატ მუხრან-ბატონისა ეკირთებოდა ტფი\\\ლისს Manuscript page: T_26 
Line of ed.: 26     და ავნებდა გარემოსთა მისთა დიდთა.

Line of ed.: 27        დღესა ერთსა გამოვიდნენ ტფილისის ციხიდამ სპანი ყიზილბაშ\ნი,
Line of ed.: 28     დაესხნენ საფურცლეს მყოფს, ბრძოლასა ძლიერსა იძლია მათგან
Page of ed.: 407   Line of ed.: 1     Manuscript page: A_128  არჩილ და შეიპყრეს დედაწულითურთ ქ{რისტე}სა ჩ̃ფჲ, ქარ{თულსა} ს̃მჱ, და წარი\ყვანეს
Line of ed.: 2     წინაშე ყეენისა. გარნა თჳნიერ ამისა აქუნდა მეფესა სჳმონს
Line of ed.: 3     წელი სამი მშჳდობისა. შემდგომად იწვივა ცოლის ძმა თჳსი გიორ\გი,
Line of ed.: 4     რათა ბრძოლოს სპარსთა და შეკრბნენ ციხე-დიდს. ამისი მცნო\ბელი
Line of ed.: 5     შავერდი სულტანი წარმოემართა სპითა და შემოვლო უგრძნე\ულოდ
Line of ed.: 6     ქუეყანანი, რამეთუ უშენ იყო გარდაბანი და ეპყრათ ტფილი\სი
Line of ed.: 7     მათ. ხოლო დარაჯანი მეფისანი გერმანოზის შვილი ფარეშათ და
Line of ed.: 8     სხჳთა მისთანათითა იდგნენ დევის ნამუხლარსა ზედა. არამედ ღამე\სა
Line of ed.: 9     მას აღდგომისასა აღეიდნენ მუხათგვერდს, რათა ისმინონ დღე\სასწაული,
Line of ed.: 10     და ყოფასა მათსა მუნ შემოვლეს ყიზილბაშთა და დაესხ\ნენ
Line of ed.: 11     უეცრად მეფესა სჳმონს. მაშინ იქმნა ბრძოლა ძლიერი და ფიცხე\ლი
Line of ed.: 12     და მოსწყდნენ სპარსნი უმრავლესნი. არამედ მოკლეს გიორგი ძე
Line of ed.: 13     კახთ ბატო\\ნის Manuscript page: R_316  ლევანისა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფჲა, ქარ{თულსა} ს̃მთ, და ივლტოდნენ კახნი.
Line of ed.: 14     არამედ მოსწყდენ ქართველნიცა მრა\\ვალნი, Manuscript page: B_171a  რამეთუ ამილახვართა\განიცა
Line of ed.: 15     მოსწყდნენ Manuscript page: d_85a  ცხრანი (და ამისთჳს მიუბოძა მეფემან ზემო ეკ\ლესია
Line of ed.: 16     მღჳმეს). მხილველი სჳმონ მეფეცა უკმოიქცა ძლეული და ყი\ზილბაშნი
Line of ed.: 17     უკუნიქცნენ გამარჯუებულნი. ამავ ქორონიკონსავე მოუ\ჴდნენ
Line of ed.: 18     ფხოველნი მუხრანს. ხოლო აშოთან ძემან ბაგრატ მუხრან\ბატონისამან
Line of ed.: 19     ბრძოლა უყო და მოსწყჳდნა იგინი და აოტნა. გარნა
Line of ed.: 20     მოიკლა იგიცა მათ მიერ.



Section: 11  
Page of ed.: 407  
Line of ed.: 21   პ̃დ. მეფე დაუთხან, 8 წელი მეფა


Line of ed.: 22        ხოლო იხილა რა ძმამან მეფის სჳმონისამან დავით სპარსთაგან
Line of ed.: 23     ძლევა ესე, წარვიდა სპარსეთად, რამეთუ იყო კაცი ჴორცთმოყვარე,
Line of ed.: 24     მეძავ-განმცხრომელ და იქმნა გამცემელ ქუეყანისა და მივიდა წინა\შე
Line of ed.: 25     ყეენისა. ამას პატივ-სცა შასთამაზ და ჰყო მაჰმადიანად, უწოდა
Line of ed.: 26     დაუთხან და ძედ თჳსად უჴმობდა, მისცა ჯილდო ც̃ თუმანი. ხალა\თად
Line of ed.: 27     კაბა, სარტყელი და ტყავი სამურითა, ოქროქსოვილნი, თაჯი,
Page of ed.: 408   Line of ed.: 1     ჴრმალი, ხანჯალი, საბუხარი მარგალიტისა და ცხენი აღკაზმული
Line of ed.: 2     ოქროთი, ყოველნი მოოჭვილნი თულებითა, სურა და თასი ოქროსი
Line of ed.: 3     (რომელი შემდგომად დაიდვა და მოსცემდენ მეფეთა ქართლისათა),
Line of ed.: 4     წარმოავლინა მეფედ ქართლისად სპითა დიდითა, შემოვიდა ტფი\ლისს
Line of ed.: 5     და აქუნდა შემწედ განჯის ხანიცა.

Line of ed.: 6        ესე ეძჳნებოდა სჳმონ მეფესა და ყოველთა ქართველთა. ამის\თჳს
Line of ed.: 7     შეიკრიბნა სჳმონ სპანი და დადგა დიღვამს. მსმენელი ამისი და\უთხან
Line of ed.: 8     გამოვიდა სპითა ყიზილბაშ-ქართველითა, რომელნი ეახლნენ
Line of ed.: 9     მას. ეკუეთა მეფე სჳმონ Manuscript page: T_27  ქ{რისტე}სა ჩ̃ფჲზ, ქარ{თულსა} ს̃ნე. იძლია დაუთხან და
Line of ed.: 10     მოსრნეს სპანი მისნი და შევიდა ტფილისსვე. მაშინ მეფე მოადგა ტფი\ლისს,
Line of ed.: 11     ხოლო შემჭირვებულმან დაუთხან ციხიდამ აუწყა ესე უსეინ\ბეგს,
Line of ed.: 12     ყარამლუს სპასპეტსა, და მოითხოვა შეწევნა მისგან. ამისი
Line of ed.: 13     მსმენელი უსეინბეგ შემოვიდა ტფილისს უგრძნეულოდ და მეფე აღ\ვიდა
Line of ed.: 14     ტაბაჴმელას. ამას ზედა განლაღნა დაუთხან, გამოვიდა სპითა
Line of ed.: 15     და ეწყუნენ სამადლოსა ზედა ურთიერთს ქ{რისტე}სა ჩ̃ფჲჱ, ქარ{თულსა} ს̃ნვ.
Line of ed.: 16     სძლო კუალად მეფემან სჳმონ და გაქცეულთა მოსწყუედდენ სპანი
Line of ed.: 17     მეფისანი ქართველნი. მოვიდა მეფე და დადგა კუალად ტაბაჴმელას,
Line of ed.: 18     ვინაჲთგან Manuscript page: B_171b  მუნვე ტფილისს შეიხუეწა დაუთხან.

Line of ed.: 19        ეზრახა სჳმონ ქართველთა, რომელნი იყვნენ დავითისა თანა
Line of ed.: 20     ცი\\ხესა Manuscript page: R_317  შინა გამოშორებად მისგან. არამედ მათ არა ინებეს. მერმე
Line of ed.: 21     სცნა მეფემან ვერ-აღება ტფილისისა და უკმოიქცა მისგან. ხოლო
Line of ed.: 22     დაუთხან აცნობა შასთამაზს ესე ყოველი. მაშინ ყეენმან მოუწერა
Line of ed.: 23     განჯა-შამახიის ბეგლარბეგთან და წარმოუვლინნა ნიჭნი დიდნი, რა\თა
Line of ed.: 24     გამოიყვანონ შამხალი ლეკითა და ჩერქეზნი. ხოლო მათ მისცეს
Line of ed.: 25     საგანძურნი იგი და გამოიყვანნეს იგინი და შეკრბნენ ესე ყოველნი
Line of ed.: 26     და მოვიდნენ ხუნანს. ამისი მსმენელი სჳმონ მეფე დადგა შეკრებული
Line of ed.: 27     სპითა აწუფისს და იგინი მოვიდნენ ფარცხისს. მაშინ განივლტო
Line of ed.: 28     ყორღანაშვილი კახაბერ და გულდაგულ ყვნა ყიზილბაშნი მეფესა
Line of ed.: 29     ზედა, რამეთუ აქუნდათ მათ შიში დიდი, მოუძღუა იგი და ეწყო მეფე
Page of ed.: 409   Line of ed.: 1     ფარცხისს მათ. იყო ბრძოლა სასტიკი და მოსწყდნენ ურიცხუნი თა\თარნი
Line of ed.: 2     და ივლტოდნენ ფიცხლად. არამედ მეფე კადნიერებით მიეტე\ვა
Line of ed.: 3     გუნდსა მათსა, ჰკრა ოროლი მჴედარსა და მოსპო იგი და განხეთქა
Line of ed.: 4     გუნდი მათი და მიეტევა სხუასა. იცნა მეფე კახაბერ ყორღანაშვილმან
Line of ed.: 5     და ეტყოდა ყიზილბაშთა: "ეგე არს მეფე, შეიპყარით". მასვე წამსა გა\რემოერტყნენ
Line of ed.: 6     და შეიპყრეს მეფე სჳმონ, ძლიერად მბრძოლი, ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 7     ჩ̃ფჲთ, ქარ{თულსა} ს̃ნზ და წარიყვანეს. ხოლო ქართველნი ივლტოდნენ
Line of ed.: 8     თჳს-თჳსად და სპარსთა დასუეს დაუთხან მეფედ ტფილისს და წარ\ვიდნენ
Line of ed.: 9     და მიგვარეს მეფე სჳმონ შასთამაზს. მან პატივ-სცა და უთქ\მიდა
Line of ed.: 10     დატევებასა ქრისტესსა, ხოლო მან არა ინება. ამისთჳს წარ\გზავნა
Line of ed.: 11     ციხესა შინა ალამუტს პატიმრად, მერმე წარგზავნა არჩილცა
Line of ed.: 12     ცოლშვილით შირაზს პატიმრად ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოგ, ქარ{თულსა} ს̃ჲა.

Line of ed.: 13        ხოლო დაუთხან დაიპყრა ქართლი. არამედ ვიეთნიმე მთავარნი
Line of ed.: 14     განდგნენ და არა მორჩილებდნენ. და დაჯდა დაუთხან ქუეშის ციხესა
Line of ed.: 15     შინა და განცხრებოდა ჴორციელად; და ოდესმე იყვის ტფილისს, არა
Line of ed.: 16     რისა მზრუნველი სულისა და ქუეყნისათჳს, არა რაჲს პატივსა უყოფ\და
Line of ed.: 17     დედოფალსა, Manuscript page: d_85b  ცოლსა სჳმონ მეფისასა. ამისი მხილველნი ამილა\ხორი
Line of ed.: 18     და ქსნის ერისთავი Manuscript page: B_172a  [სათნოთი ალექსანდრე კახ-ბატონისათი,
Line of ed.: 19     რამეთუ სიმამრი იყო ამილახორი ალექსანდრესი და ალექსანდრე
Line of ed.: 20     მტერობდა დასა თჳსსა ძმათა თჳსთათჳს და ცოლიცა დაუთხანისა
Line of ed.: 21     ნათესავი იყო ალექსანდრესი], მოუჴდნენ დედოფალსა სჳმონ მეფი\სასა,
Line of ed.: 22     კავთისხევს მდგომსა, და წარუხუნეს სრულიად ქონებანი და
Line of ed.: 23     აიალაფეს, რომელი არა ჯერ იყო საყოფლად (მაშინ იტყოდიან თემ\ნი:
Line of ed.: 24     "ვაი სჳმონ მეფისა საქონელსაო"). ხოლო სპასპ\\ეტი Manuscript page: R_318  საჩინო ბა\რათაშვილი
Line of ed.: 25     არა ერჩდა დაუთხანს და მოვიდოდა Manuscript page: T_28  კოჟრიდამ. ამას
Line of ed.: 26     ემთხვივა ყორღანაშვილი კახაბერ, შეიპყრა იგი და ეტყოდა: "უკე\თუ
Line of ed.: 27     კეთილ არს განცემა მეფისა და ქუეყნისა, იხილე აწ შენცა". და
Line of ed.: 28     გარდააგდო იგი კლდესა გელიყარისასა (მაშინ თემნი იტყოდნენ:
Line of ed.: 29     "ყორღანასძე ქარაფინდა, ჴელი ჰკრეს და გარდაფრინდა"). ხოლო
Line of ed.: 30     კუალად შასთამაზისაგან მოწყუედა სამცხისა და განყოფა ქუეყანა\თა
Page of ed.: 410   Line of ed.: 1     მისგან და ხონთქარისაგან დავსწეროთ თჳსსა ადგილსა, ვინაჲთ\გან
Line of ed.: 2     მას ჟამსა არა მოეიდა ქართლსა შინა. მერმე მოკ\\უდა Manuscript page: A_129  შასთამაზ
Line of ed.: 3     ყეენი ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოვ, ქარ{თულსა} ს̃ჲდ, თათრულს ქორონიკონსა შ̃პდ. და და\სუეს
Line of ed.: 4     ყეენად ძე მისი შაისმაილ. ამან შაისმაილ მოიყვანა მეფე სჳმონ
Line of ed.: 5     და არჩილცა ცოლშვილით შირაზიდამ. არამედ მესისხლობისა და სუ\ნობისათჳს
Line of ed.: 6     მოკლეს ყიზილბაშთა შაისმაილ, ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოზ, ქარ{თულსა} ს̃ჲე,
Line of ed.: 7     თათრულსა ქორონიკონსა შ̃პე. და დასუეს შაჰხუდაბანდა ყეენად, ძე
Line of ed.: 8     შასთამაზისავე.

Line of ed.: 9        ჟამსა ამას გამოვიდა სპანი ხონთქრისანი და დაიპყრეს ერევანი,
Line of ed.: 10     განჯა და თავრიზი, რამეთუ იყო შაჰხუდაბანდა ბრმა და ბედითი და
Line of ed.: 11     ვერშემძლე საქმისა.

Line of ed.: 12        კუალად წელსა ქ{რისტე}სა, ჩ̃ფოჱ, ქარ{თულსა} ს̃ჲვ გამოჩნდა კუდიანი ვარს\კულავი,
Line of ed.: 13     ამასვე ქორონიკონს გამოვიდა ლალა ფაშა სულტან მურა\დისა
Line of ed.: 14     სპითა ძლიერითა. ამან გამოვლო სამცხე და მოვიდა ტფილისს,
Line of ed.: 15     ვერ წინააღუდგა დაუთხან, მოსწუა ტფილისი თჳთ და წარვიდა სი\მაგრეთა.
Line of ed.: 16     ამისთჳს ლალა ფაშამ ინება წარვლინებანი სპათა შიდა
Line of ed.: 17     ქართლს და დედოფალსა ზედა. არამედ მუხრანის ბატონი ვახტანგ
Line of ed.: 18     იყო უფლისწულობი\\თ, Manuscript page: B_172b  ვითარცა განმგე ქართლისა და მორჩილებ\დნენ
Line of ed.: 19     ყოველნი. ამან მოიყვანა ამილახვარი ბარძიმ და კსნის ერისთა\ვი
Line of ed.: 20     ელიზბარ ლალა ფაშისა თანა, და დაიჴსნა ამან ქართლი და თემი
Line of ed.: 21     მოწყუედისაგან. სოლო ლალა ფაშამ ამათ თჳსნი მამულნი მიანიჭნა
Line of ed.: 22     და მეოთხესა დღესა განუტევა პატივითა. გარნა სომხითართა დიდი
Line of ed.: 23     ავნეს ოსმალთა და მოსწყჳდნეს მრავალნი.

Line of ed.: 24        კუალად წარმოავლინა ლალა ფაშამ სპანი იმერეთსა ზედა და
Line of ed.: 25     დახუდნენ მთასა ზედა ლიხისასა იმერნი. ომსა ამასა დაესწრა ძე არ\ჩილისა
Line of ed.: 26     ერეკლე, მოსწყჳდნეს მრავალნი ოსმალნი და აოტნეს. ხო\ლო
Line of ed.: 27     ერეკლეს ათერთმეტი ჴრმალი და ორმოცი ისარი მოუჴდა. გარ\ნა
Page of ed.: 411   Line of ed.: 1     ჯაჭჳ და მუზარადი ეერ გაუტეხეს, არამედ მოსწყჳდნეს აზნაურ\ნი
Line of ed.: 2     მისთანა და ლტოლვილნი ოსმალნი მცირედნიღა წარვიდნენ.

Line of ed.: 3        მერმე კუალად წარმოავლინა ლალა ფაშამ სეკდენბერსა შინა
Line of ed.: 4     სპანი იმერეთს. ხოლო იმერთა მოსწყჳდნეს მასვე მთასა ზედა და
Line of ed.: 5     Manuscript page: R_319  ლტოლვილთა ოსმალთა დახუდნენ ქართველნი და მოსრნეს
Line of ed.: 6     უმრავ/ლესნი.

Line of ed.: 7        შემდგომად წარვიდა ლალა ფაშა შირვანს და მუნიდამ მოქცე\ული
Line of ed.: 8     დადგა მუხრანს. მაშინ შაჰხუდაბანდა ვერა რისა მყოფელი, ამის\თჳს
Line of ed.: 9     დედამან მისმან (რომელი იყო ასული ოთარ შალიკაშვილისა)
Line of ed.: 10     დაახვივა ჴრმალსა ლეჩაქი და წარმოუგზავნა სჳმონ მეფეს (ვითარცა
Line of ed.: 11     წესი არს ქართველთა) და მოუთხრა: "რომელიცა გნებავს, აღიღე და
Line of ed.: 12     წარვედ ქუეყანასა შენსა ნიჭითა დიდითა და ბრძოდე ოსმალთა".
Line of ed.: 13     წარმოავლინეს და მოსცეს წინთქმული დაუთხანისა ყოველნი და
Line of ed.: 14     Manuscript page: T_29  მის ზედა დაურთეს ცხრა ათასი თუმანი და ტყუენი ყოველნი საქარ\თველოსანი,
Line of ed.: 15     მუნ დატყუევებულნი. ამისმან მხილველმან დაუთხან,
Line of ed.: 16     იხილა რა დატევება თჳსი ყიზილბაშთაგან, ეზრახა ლალა ფაშას და
Line of ed.: 17     მისცნა ყოველნი ციხენი ქართლისანი და თჳთ წარვიდა წინაშე ხონ\თქრისა
Line of ed.: 18     სტამბოლს (შემდგომად ჟამთა რაოდენთამე მოკუდა დაუ\თხან
Line of ed.: 19     მუნ). ხოლო ოსმალთა დაიპყრეს ქართლი და ჰყვეს ტფილისი
Line of ed.: 20     საფაშოდ, გორი აღაშენეს და ჰყვეს სანჯახად, სამშჳლდეს შემუსრეს
Line of ed.: 21     ეკლესია სიონი გუმბათიანი, ვინ\\აჲთგან Manuscript page: B_173a  მუნ ავნეს დიდი ოსმალთა და
Line of ed.: 22     განამაგრეს სამშჳლდე და დბანისი.

Line of ed.: 23        ამავ ქორონიკონს Manuscript page: d_86a  მოვიდა მეფე სჳმონ ოკდონბერსა შინა და
Line of ed.: 24     მოიყვანა არჩილ ძე ბაგრატისა და ტყუენი ყოველნი დატყუევებულ\ნი
Line of ed.: 25     ქართლისანი და დადგა სომხითს. ეზრახა ლალა ფაშას და, ვინაჲთ\გან
Line of ed.: 26     ავადმყოფობდა მეფე, ვერ იხილა ფაშა. შემდგომად წარვიდა ლა\ლა
Line of ed.: 27     ფაშა მუხრანიდამ სამცხეს, ხოლო სჳმონ მეფემან დაიპყრა ქარ\თლი,
Line of ed.: 28     რამეთუ მსურველ იყვნენ მისთჳს ქართველნი. შემდგომად
Line of ed.: 29     აღიღო ლორე, გორი და ყოველნი ციხენი ქართლისანი, თჳნიერ ტფი\ლისისა,
Line of ed.: 30     მეფემან.

Page of ed.: 412  
Line of ed.: 1        მაშინ მეფე სჳმონ ლამოდა შურისგებასა ამილახორის და კსნის
Line of ed.: 2     ერისთვისასა. არამედ ვახტანგ მუხრანის ბატონი ურჩიდა წინა\თქმულთათჳს
Line of ed.: 3     წინაშე სჳმონ მეფისა, იწყინა მეფემან და ამავ ქორო\ნიკონსა
Line of ed.: 4     შეიპყრა მათთა ეჭვსათჳს ვახტანგ და პატიმარ-ჰყო კეხვის
Line of ed.: 5     ციხესა შინა; მერმე შეიპყრა ამილახორი ბარძიმცა; შეშინდა კსნის
Line of ed.: 6     ერისთავი ელიზბარ და შეუვრდა დედოფალსა; შესძღუნა სრულიად
Line of ed.: 7     მიხატაცი და სხუანიცა მრავალნი. კუალად ახალგორი და მეჯვდა და
Line of ed.: 8     ამილახვარმან კასპი და კარბი. შეიწყალა დედოფალმან და ევედრა
Line of ed.: 9     მეფესა შენდობისათჳს, შეიწყალა მეფემანცა და აფუცა ერთგულო\ბასა
Line of ed.: 10     ზედა და განუტევა. შემდგომად ამისა განუტევა ვახტანგცა. ხო\ლო
Line of ed.: 11     სცნა რა ლალა ფაშ\\ამ Manuscript page: R_320  საქმე სჳმონ მეფისა, წარმოავლინა მანუ\ჩარ
Line of ed.: 12     მირმარითა და ქართლს ვერღარა ჩამოვიდა სჳმონის გამო, და
Line of ed.: 13     დაესხნენ სადგურს და მოსწუეს იგი. წარჴდა განძი ეკლესიისა, არა\მედ
Line of ed.: 14     ტყუენი ვერ ტყუე-ჰყვეს. კუალად ჩამოვიდა მანუჩარ სანჯახი\თა,
Line of ed.: 15     დასხმისგვარ მოარბია ქართლი და წარვიდა.

Line of ed.: 16        ხოლო ბატონს ალექსანდრეს აქუნდა შური სჳმონ მეფისა თჳსის
Line of ed.: 17     დის გამო და დაუთხანცა მოყრობდა სარწმუნოდ; კუალად ამილახო\რიცა
Line of ed.: 18     სიმამრი მისი იყო, შეუტყობრად მოუჴდა სპითა თჳსითა დიღ\ვამს
Line of ed.: 19     მდგომს სჳმონ მეფესა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპ, ქარ{თულსა} სჲჱ. მაშინ სჳმონ ივლ\ტოდა
Line of ed.: 20     უსპოობისათჳს და ალექსანდრემ იავარჰყო დედოფალი დაჲ
Line of ed.: 21     თჳსი და ნიფხავი მისი ააცუა შუბსა ზედა და წარვიდა: იკადრა უკად\რო,
Line of ed.: 22     არა ჯერ Manuscript page: B_173b  საყოფი, ვითარცა ავაზაკმან, მრისხანემან სჳმონ მე\ფემან
Line of ed.: 23     შემოიკრიბნა სპანი და მიუთხრა ალექსანდრეს: "ჰქმენ საქმე
Line of ed.: 24     უშუერი, რამეთუ თუცა ექმნა სხუასა, ჯერ იყო შენგან ძიებად შური\სა;
Line of ed.: 25     აწ განემზადე ხვალისად ბრძოლად, რამეთუ ვიძიებ შურსა".

Line of ed.: 26        დღესა მეორესა მივიდა ჭოტორს მყოფს ალექსანდრეს ზედა, მო\ეგება
Line of ed.: 27     იგიცა და იქმნა ბრძოლა ძლიერი, და ივლტოდა ალექსანდრე.
Line of ed.: 28     მაშინ შეიპყრნეს ყოველნი წარჩინებულნი კახეთისანი და აღიღო ალა\ფი
Line of ed.: 29     მათი, წარმოვიდა და მოიყვანა კახნი მცხეთას და აფუცნა ყო\ველ\\ნი Manuscript page: T_30 
Line of ed.: 30     იგინი: "ღმერთმან ნურას ჟამს მისცეს ძლევა კახთა ქართველ\თა
Line of ed.: 31     ზედა". მერმე მისცნა ბოძნი და განუტევნა ყოველნი.

Page of ed.: 413  
Line of ed.: 1        ამავ ქორონიკონს მოკუდა ვახტანგ ბატონი მუხრანისა. ამასვე
Line of ed.: 2     ქორონიკონს ოკტომბერს ათაბაგი ყუარყუარე და ბექა მოუჴდნენ
Line of ed.: 3     ლორეს, მოარბივეს და წარვიდნენ. შემდგომად ამისა მოვიდა მაჰმად
Line of ed.: 4     ფაშა ანუ სინან, და სპათა ამისთა აღიღეს ლორე და ამან აღიღო გო\რის
Line of ed.: 5     ციხე, შეაყენნა მცველნი და თჳთ დადგა მუხრანს.

Line of ed.: 6        კუალად გიორგი იმერთა მეფე სიტყჳთა ფაშისათა მოუჴდა ზე\მო
Line of ed.: 7     ქართლს, მოჰყვნენ დადიანი და გურიელი, ვერ ჰპოვეს ხიზანნი,
Line of ed.: 8     მოწუეს გაღმართი და გამოღმართი და წარვიდნენ. ხოლო მეფემან
Line of ed.: 9     სჳმონ არა მიხედა მათ, არამედ დაესხა სინან ფაშას მუხრანს სპითა
Line of ed.: 10     თჳსითა და მოსწყჳდნა სპანი მისნი, ივლტოდა ფაშა და შევიდა ტფი\ლისს
Line of ed.: 11     ციხესა შინა, ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპა, ქარ{თულსა} Manuscript page: A_130  ს̃ჲთ.

Line of ed.: 12        შემდგომად კუალად შემოიკრიბნა მეფემან სპანი და თჳსთა წარ\ჩინებულთა
Line of ed.: 13     ცოლნი მოიყვანნა, წარიყვანა დედოფალი და იგინი და
Line of ed.: 14     აღვიდა ლილოსა ზედა. წარავლინნა სპანი მცირენი, რათა წარმოიღონ
Line of ed.: 15     მროწლენი ტფილისისა\\ნი, Manuscript page: R_321  ხოლო მათ ჰყვეს ბრძანებული. მაშინ გა\მოვიდნენ
Line of ed.: 16     ტფილისიდამ სპანი ოსმალთანი სიმრავლით დევნად მათ\და
Line of ed.: 17     და, რა მოვიდნენ სიმარჯუესა, მიეტევა მეფე სპითა თჳსითა და
Line of ed.: 18     სჭურეტდნენ ჯარნი ქალთა ჯალაბთანი; მოსწყჳდნა და აოტნა ოს\მალნი
Line of ed.: 19     და მცირედნი შევიდნენ ტფილისს. მიჰყვნენ ქართ\\ველნი Manuscript page: d_86b  კა\რადმდე,
Line of ed.: 20     არამედ ციხე ვერ წარუხუნეს და შემოიქცნენ ალაფითა. მერ\მე
Line of ed.: 21     შეკრებული სპითა მოვიდა მეფე ლორეს, მოეგება ფაშა მუნებური,
Line of ed.: 22     ეკუეთა მეფე და მოსწყჳდნა სიმრავლე მათი. გარნა ციხე ვერ წარუ\ხუნა,
Line of ed.: 23     არამედ ქუაბნი აღიხუნა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპბ, ქარ{თულსა} ს̃ო.

Line of ed.: 24        ხოლო იხილა ათაბაგმან ყუარყუარემ და მანუჩარ ძმამან მისმან
Line of ed.: 25     განძლიერება სჳმონისა, ეზრახნენ და დაემზახლნენ. მოვიდა მანუ\ჩარ
Line of ed.: 26     სჳმონ მეფისა თანა და ამასვე ქორონიკონსა მისცა ასული თჳსი
Line of ed.: 27     ელენე მანუჩარს ცოლად მეფემან, აქორწინა და წარვიდა მანუჩარ
Line of ed.: 28     სამცხეს. ამასვე ქორონიკონსა მოადგა მეფე ლორეს და აღიღო იგი
Line of ed.: 29     აპრილსა ა̃, და დაიპყრა თავისად. მერმე მოვიდა და დადგა ტაბა\ჴმელას.
Page of ed.: 414   Line of ed.: 1     ესე სცნა სინან ფაშამან, გამოვიდა ტფილისიდამ დასხმად
Line of ed.: 2     სპითა მეფისად. აგრძნა სჳმონ მეფემან და ეკუეთა ძლიერად, მოსცა
Line of ed.: 3     ღმერთმან ძლევა, მოსწყჳდნა და აოტნა და ნეშტნი შეივლტოდნენ
Line of ed.: 4     ტფილისსვე (თქმულ არს: კაცი ცხენითურთ გარდაიჭრა კლდესა ტა\ბაჴმელისასა
Line of ed.: 5     და ეგნენ ცოცხალნი ორნივე). მაშინ სჳმონ მეფე მოად\გა
Line of ed.: 6     ტფილისს, მცირეს ხანსა შინა წარიღო და მოსწყჳდნა სრულიად
Line of ed.: 7     ოსმალნი ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპგ, ქარ{თულსა} ს̃ოა. შემდგომად მოადგა სამშჳლდეს რა\ოდენსამე
Line of ed.: 8     ჟამსა, შემოაპარა ქურდისკარიდამ სპანი ღამით, მოსრნეს
Line of ed.: 9     ოსმალნი და აღიღო ციხე, შემუსრა და დაიპყრა თავისად მეფემან.
Line of ed.: 10     ესენი მიესმნენ ხონთქარს, წარმოავლინა სპანი დიდნი, მოვიდნენ და
Line of ed.: 11     მოადგნენ ლორეს, აღიღეს იგი. მერმე შთამოვიდნენ და დადგნენ
Line of ed.: 12     ხა/ტის-სოფელს.

Line of ed.: 13        მაშინ მოვიდა მათ თანა დესპანად მეფე, მეტყუელი ესრეთ: "მო\გითხრათ
Line of ed.: 14     მეფემან სჳმონ, ვიკმაროთ სისხლი ესდენი, და ვყოთ ზავი
Line of ed.: 15     ჩუენ შორის და ვიქმნე მორჩილ თქუენდა, რამეთუ უმჯობეს არს ჩემ\და
Line of ed.: 16     და თქუენდაცა". განიხარა ფაშამან მან და აღუთქუა ზავი. ხოლო
Line of ed.: 17     ამით განიმსტრო მეფემან და მას Manuscript page: T_31  ღამესა მოიქცა სპითა ღამითვე მე\ფე
Line of ed.: 18     ხატის-სოფლის მთიდამ და დილასა დაესხა ძლიერად, სძლო და
Line of ed.: 19     მოსწყჳდნა, და მცირედნი ივლტოდენ, მოიქცა და მოეიდა ნაალაფე\ვი
Line of ed.: 20     ტფილისს. შემდგომად მოადგა დბანისს, რამეთუ ჯერეთ ეპყრათ
Line of ed.: 21     ოსმალთავე, მცირედთა ხანთა ადიდო იგიცა და და\\იპყრნა Manuscript page: R_322  ყოველნი
Line of ed.: 22     ციხენი, თ\\ჳნიერ Manuscript page: B_174b  გორისა და ლორესა. განასხნა ოსმალნი ქართლისა\გან
Line of ed.: 23     და შემდგომად ამისა ვერღარა შესძინეს და იკადრეს მოსლვა
Line of ed.: 24     ოსმალთა.

Line of ed.: 25        ჟამთა ამათ მოვიდა მანუჩარ ათაბაგი წინაშე სჳმონ მეფისა და
Line of ed.: 26     წარიყვანა ცოლი თჳსი ელენე, ასული მეფისა სჳმონისა, და წარვი\და
Line of ed.: 27     სამცხეს. ხოლო იქმნა მშჳდობა, ვინაჲთგან არღარა აქუნდა ოს\მალთა
Line of ed.: 28     თანა ბრძოლა, და ზავ-ჰყო ალექსანდრეს კახ-ბატონის თანა,
Line of ed.: 29     რამეთუ ძენი ამათნი იყვნენ მამიდაშვილ-ბიძაშვილნი და ჰყუარობ\დნენ
Page of ed.: 415   Line of ed.: 1     ესენი ურთიერთთა. და ყიზილბაშთაცა შეიპყრეს შახუდაბანდა
Line of ed.: 2     ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპვ, ქარ{თულსა} ს̃ოდ, თათრულს ქორონიკონსა შ̃ჟე, და დასუეს შაჰ\აბაზ
Line of ed.: 3     ძე მისი წლისა ჱ̃. ამან დაიპყრა სპარსეთი, თჳნიერ ბაღდადისა
Line of ed.: 4     და ადრიბეჟანისა.

Line of ed.: 5        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპზ, ქარ{თულსა} ს̃ოე მოვიდა შაჰაბაზ განჯას,
Line of ed.: 6     აღაშენა განჯა, უკუნიქცა და წარვიდა. ამავე ქორონიკონსა უშუელა
Line of ed.: 7     მეფემან სჳმონ მანუჩარს ათაბაგს ოსმალთა ზედა. არამედ ვინაჲთგან
Line of ed.: 8     აღეღოთ ოსმალთა მძევალნი მანუჩარისაგან, არღარა აბრძოლეს მე\ფე
Line of ed.: 9     ოსმალთა. ბარნა ურჩნი მანუჩარისანი თემნი მოარბივნა მეფემან
Line of ed.: 10     და წარმოვიდა და მოეიდა ქართლს. ამასვე ქორონიკონსა ჩამოვიდა
Line of ed.: 11     მანუჩარ ლტოვილი და დაადგინა მეფემან ახალდაბას მტკურისასა.

Line of ed.: 12        შემდგომად წელსა ქ{რისტ}ეს. ჩ̃ფპჱ, ქარ{თულსა} ს̃ოვ შეკრებული მივიდა
Line of ed.: 13     სპითა მეფე სჳმონ სამცხეს, მოსრნა წინააღმდგომნი მანუჩარისანი
Line of ed.: 14     და დასუა ათაბაგად, და თჳთ წარმოვიდა მეფე. ამ ჟამებთა, ვინაჲთგან
Line of ed.: 15     გარემტერთა არღარა აქუნდა ბრძოლა მეფესა, მოიჴსენა შური გიორ\გი
Line of ed.: 16     იმერთა მეფისა და ინება დაპყრობა იმერეთისა, რამეთუ ლევანს
Line of ed.: 17     ვერა ეგდენად მორჩილებდნენ. ამისთჳს ეზრახა იმერთა და მოსცეს
Line of ed.: 18     ვიეთთა პირი მტკიცე. მერმე შეკრებული სპითა შთავიდა იმერეთს.
Line of ed.: 19     მაშინ ლევან შეიკრიბნა სპანი და დადგა გოფანთოს. არამედ არა ემ\წნენ
Line of ed.: 20     დადიანი და გურიელი ლევანს. მივიდა სჳმონ მეფე და ეწყუნენ
Line of ed.: 21     გოფანთოს ურთიერთს, ძლიერისა ბრძოლისა შემდგომად იძლია
Line of ed.: 22     ლევან მეფე ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპჱ, ქარ{თულსა} ს̃ოვ, და ივლტოდა სიმაგრეთა. ხოლო
Line of ed.: 23     Manuscript page: d_87a  სჳმონ მეფემან დაიპყრა იმერეთი და დამძევლნა იგინი, უკმოიქცა
Line of ed.: 24     მძევლითურთ და მოვიდა ქართლს, რამეთუ ფიქრი აქუნდა გორის
Line of ed.: 25     მეციხოვნეთა ოსმალთაგან ქართლისა. ხოლო ლევან მოვიდა და
Line of ed.: 26     კუალად დაიპყრა იმერეთი, და აღიხუნა ციხენი სჳმონის მიღებულნი.
Line of ed.: 27     არამედ შეიპყრა დადიანმან მეფე ლევანი და დასუეს როსტომ. ამა\საც
Line of ed.: 28     წარუხუნა გურიელმან ქუთათისი და მისცა ბაგრატს.

Line of ed.: 29        ესმა Manuscript page: R_323  ესე სჳმონ მეფესა და შთავიდა სპითა იმერეთს, აღიხუნა
Line of ed.: 30     ციხენი და გამოიყვანა ქუთათისიდამ ბაგრატ, და დაიპყრა იმერეთი.
Page of ed.: 416   Line of ed.: 1     გამოუხუნა კუალად მძევალნი და მოვიდა ქართლსავე მეფე. არამედ
Line of ed.: 2     კუალად შეწევნითა დადიანისათა დაიპყრა როსტომ კუალად იმერე\თი
Line of ed.: 3     და აღიღო ქუთათისი. მსმენელი სჳმონ მეფე წარვიდა კუალად
Line of ed.: 4     სპითა დიდითა და დიდებითა და ზარბაზნებითა Manuscript page: T_32  დიდ-დიდითა და აღ\კაზმულობითა
Line of ed.: 5     ყოვლითა. შთასრულმან იმერეთს, აღიხუნა ციხენი:
Line of ed.: 6     სვერი, სკანდა, კაცხი, კუარა. ხოლო როსტომ ვერ წინააღუდგა და
Line of ed.: 7     ივლტოდა ოდიშს. მოადგა სჳმონ მეფე ქუთათისს და აღიღო იგიცა.
Line of ed.: 8     მერმე წარემართა ოდიშს, რათა შეიპყრას როსტომ, და დადგა ოფი\შკვითს.
Line of ed.: 9     მაშინ დადიანმან მოგზავნა წინაშე სჳმონ მეფისა, რათა ჰყოს
Line of ed.: 10     ზავი მეტყუელმან: "მიეც როსტომს იმერეთი და დაგვიმონე, ვითარცა
Line of ed.: 11     შენნი, ყოველთა მორჩილებათა შინა". არამედ მეფე სჳმონ, სპისა სი\დიდისათჳს
Line of ed.: 12     იმერთა და ქართველთათა და განლაღებული ძლევითა,
Line of ed.: 13     განრისხნა მას ზედა და მიუმ\\ცნო: Manuscript page: A_131  "მოვალ ბრძოლად და თუმცა ძალ\გიცს
Line of ed.: 14     დამხუდი და, თუ მომცე როსტომ, უკუნ-ვიქცე და დავიცვა
Line of ed.: 15     ქუეყანა შენი უვნოდ".

Line of ed.: 16        ამისი მსმენელი დადიანი როსტომითურთ დილასა დაესხა სჳმონ
Line of ed.: 17     მეფესა და იქმნა ბრძოლა ძლიერი. სცნა სჳმონ მეფემან ლტოლვა
Line of ed.: 18     სპათა თჳსთა და მოითხოვა შურდანი, რამეთუ ლტოლვისა ჟამსა
Line of ed.: 19     შეჯდის შურდანს ზედა, ხოლო ჟამსა ძლევისასა -- ფალავანსა ზედა.
Line of ed.: 20     მაშინ იტყოდა თურქისტანისშვილი: "მეფეო, არს თურე ჟამი ლტოლ\ვისა",
Line of ed.: 21     მივიდა თურქისტანიშვილი, სცა ოროლი მკერდსა და დასცა
Line of ed.: 22     მიწასა. არამედ ივლტოდენ მეფისა-თანანი ქ{რისტე}სა ჩ̃ფჟ, ქარ{თულსა} ს̃ოჱ.
Line of ed.: 23     მოსრულს მეფეს კოლბეურს ეტყოდა დედაკაცი: "აწ ფხიზელ არსა
Line of ed.: 24     მეფე. იახლოს ძე ჩემი". რამეთუ ჩავლო რა მეფემან მას ჟამს უბრძა\ნა:
Line of ed.: 25     "მთრვალ ვარ კაცითა, არა მნებავს ძე შენი".

Line of ed.: 26        შემნანე საქმეთა ამათთჳს მოვიდა მეფე სჳმონ ქართ\\ლს, Manuscript page: B_173b  ხოლო
Line of ed.: 27     კავთისჴევს მაშურალსა განსუენებად დედაკაცი უმასპინძლებდა და
Line of ed.: 28     ჰკითხვიდა მეფესა სპათათჳს ქართლისათა, ქმარსა და შვილთა
Page of ed.: 417   Line of ed.: 1     თჳსთათჳს, რამეთუ არა უწყოდა მეფედ. ეტყოდა მეფე უცნობელო\ბასა
Line of ed.: 2     მათსა და მშჳდობით ყოფასა მეფისასა. ამისთჳს დედაკაცი იგი
Line of ed.: 3     მადლობდა ღმერთსა: "ვინაჲთგან ცოცხლებით არს მეფე, იყავნ ყო\ველნი
Line of ed.: 4     ნაცვალ მისად (შემდგომად მეფემან აზნაურ-ჰყო იგი სიტყჳსა
Line of ed.: 5     ამისთჳს).

Line of ed.: 6        ამასვე ჟამსა შემოიკრიბნა მეფემან დანაშთომნი სპანი ქართლი\სანი,
Line of ed.: 7     რამეთუ ლორის ციხიდამ გამოსულიყვნენ ოსმალნი, ვინაჲთ\გან
Line of ed.: 8     მეფესა ჰგონებდნენ შორს და იხარებდნენ ტაშირსა შინა. უეცრად
Line of ed.: 9     დაესხა მათ სჳმონ მეფე და მოსწყჳდნა სრულიად, აღიღო ციხე ლო\რეცა
Line of ed.: 10     და დაიპყრა თჳთ, მოვიდა ტფილისს და დაეზავა როსტომს
Line of ed.: 11     იმერთა მეფესა, მისცნა მძევალნი იმერეთისანი და გამოუხუნა რო\მელნი
Line of ed.: 12     დაშთნენ ბრძოლასა შინა მუნ წარჩინებულნი, აზნაურნი და
Line of ed.: 13     გლეხნი, ანუ მეციხოვნენი.

Line of ed.: 14        შემდგომად მოადგა სჳმონ მეფე გორს და, ჯდა რა გორიჯუარს,
Line of ed.: 15     შთანთქა თრიაქი (რამეთუ დაჩვეულ იყო პატიმრობასა შინა), და სუა
Line of ed.: 16     ღჳნო, მოინება მწუანვილი მტილთაგან მეტყუელმან სპათა თჳსთა:
Line of ed.: 17     "არა არს თუ სირცხვილი თქუენდა, რამეთუ მნებავს მწუანვილი, ვხე\დავ
Line of ed.: 18     თუალითა და ვერ მიგემებიეს". ამისნი მსმენელნი სპანი განვიდნენ
Line of ed.: 19     გორს, რათა მოიღონ მწუანვილი, მოეტევნენ ციხიდამ ოსმალნი და
Line of ed.: 20     იქმნა ბრძოლა და მოსწყდნენ მრავალნი. არამედ უფროს მოსრვი\დიან
Line of ed.: 21     თოფ-ზარბაზნითა ციხიდამ. მაშინ მოკლეს პაპის ძმისწული
Line of ed.: 22     მეფისა, სპასპეტი მეწინავისა გოჩა (რამეთუ იყო ესე გოჩა ძი გიორ\გისა,
Line of ed.: 23     გიორგი ძე კოსტანტინესი, კოსტანტინე ძე ალექსანდრესი,
Line of ed.: 24     ალექსანდრე ძე კოსტანტინე მეფისა და ამ გოჩათი ეწოდათ ამათ ძე\თა
Line of ed.: 25     გოჩა\\შვილად), Manuscript page: T_33  მოართვეს მწუანვილი მეფესა და აყვედრეს მო\წყუედა
Page of ed.: 418   Line of ed.: 1     Manuscript page: d_87b  სპათა მისთათჳს (მიერითგან უწოდეს ხელი სჳმონ მეფე.
Line of ed.: 2     ხოლო მაჰმადიანნი უჴმობენ დელი სჳმონს):

Line of ed.: 3        შემდგომად წელთა რაოდენდაზ მოადგა კუალად გო\\რს Manuscript page: B_176a  და
Line of ed.: 4     ბრძოდა ცხრა თთუე. მერმე ადიდო ციხე გორისა და განუტევნა ოს\მალნი
Line of ed.: 5     უვნოდ ქ{რისტ}ესსა ჩ̃ფჟთ, ქარ{თულსა} ს̃პზ და განათავისუფლა ქართლი
Line of ed.: 6     ოსმალთაგან. არამედ მიესმა რა ესე ხონთქარსა, წარმოავლინა ჯა\ფარფაშა
Line of ed.: 7     სპითა მრავლითა. ესე მოვიდა და დადგა ნაჴიდურს. ხოლო
Line of ed.: 8     სჳმონ მეფე სპითა თჳსითა იდგა საღირაშენს. დაუტევნა მეფემან სპა\ნი
Line of ed.: 9     მუნ და თჳთ წარვიდა განმსტრობად ოსმალთა ათორმეტითა კა\ცითა
Line of ed.: 10     და მებუკითა. მისრული ნაჴიდურისთავს მცირისა ეკლესიისა
Line of ed.: 11     თანა განიხილვიდა ხვალისად დასხმად მათ ზედა, თუ ვითარ განაგოს.
Line of ed.: 12     ამისთჳს უბრძანა მებუკესა დაზახებად ბუკისა, რათა სცნას, თუ ვი\თარ
Line of ed.: 13     უშიშრად დგანან. მაშინ მსმენელნი ბუკისა ოსმალნი ჰგონებდენ
Line of ed.: 14     მოსლვასა სპათასა და იწყეს აღკაზმად და აღსხდომად ცხენთა. ამისი
Line of ed.: 15     მხილველი მეფე წარმოვიდა ფიცხელად, ხოლო ოსმალნი, მოჰყვნენ.
Line of ed.: 16     არამედ მეფესა მოსრულსა ფარცხისს შ\\თაუარდა Manuscript page: R_325  ცხენი ლიასა შინა,
Line of ed.: 17     მიეტევნენ ურუმნი და შეიპყრეს მეფე სჳმონ ქ{რისტე}სა ჩ̃ქ. ქარ{თულსა} ს̃პჱ,
Line of ed.: 18     წარიყვანეს და მიგვარეს ფაშას. ხოლო იგი მსწრაფლ აღიყარა და
Line of ed.: 19     წარვიდა. სცნა ესე ძემან მეფისამან გიორგიმ და წარმოუდგა ოსმალ\თა.
Line of ed.: 20     არამედ ვერღარა ეწია რასა, უკმოიქცა, და მოვიდა ქართლს.
Line of ed.: 21     ხოლო ოსმალთა აღიღეს ლორე, დაადგინნეს მას შინა მცველნი და
Line of ed.: 22     თჳთ წარვიდნენ და მიიყვანეს სჳმონ მეფე სტამბოლს. მაშინ გიორ\გიმ
Line of ed.: 23     დაიპყრა თჳნიერ ლორისა ყოველი ქართლი და ციხენი მას შინა.
Line of ed.: 24     შემდგომად წარავლინა სტამბოლს, რათა დაიჴსნას მამა თჳსი. არა\მედ
Line of ed.: 25     ხონთქარი უთქმიდა სჳმონ მეფესა, რათა დაიდვას ხარკი და
Line of ed.: 26     მორჩილ ექმნას, ამას პირსა ზედა განგიტევო. გარნა სჳმონ მეფემან
Line of ed.: 27     არა ინება ხარკი ქართლისა. მერმე გიორგისაგან მოითხოვეს საჴსარი
Line of ed.: 28     მეფისა. ხოლო გიორგიმ წარავლინნა ყოველნი საჭურჭლენი და სა\განძურნი
Line of ed.: 29     მამისა თჳსისა და ეკლესია-მონასტერთანი და წარჩინე\ბულთა
Line of ed.: 30     ქართველთანი, და ესენი მიიღეს რა სტამბოლს, მომკუდარ
Page of ed.: 419   Line of ed.: 1     იყო მეფე სჳმონ. მოსცეს მკუდარი და წარუხუნეს საგანძურნი ოსმა\ლთა,
Line of ed.: 2     გარნა ჰყო უჯერო სჳმონ მეფემან, Manuscript page: B_176b  რამეთუ დასდვა კომლს
Line of ed.: 3     გლეხსა ზედა მარჩილი და ამით მოიყიდდა ოვსთა, კავკასთა, ჩერ\ქეზთა
Line of ed.: 4     და წარუგზავნიდა ყეენსა. ხოლო დაუტევა მეფემან სჳმონ ძე\ნი
Line of ed.: 5     გიორგი და ვახტანგ. არამედ შემდგომად მოიღეს სჳმონ მეფე და
Line of ed.: 6     დაფლეს მცხეთას.



Section: 12  
Page of ed.: 419  
Line of ed.: 7   პ̃ე. მეფე გიორგი, გ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 8        შემდგომად გარდაცვალებისა სჳმონ მეფისა ეკურთხა გიორგი
Line of ed.: 9     ძე მისი ტფილისს მეფედ ქ{რისტე}სა ჩ̃ქ, ქარ{თულსა} ს̃პჱ. შემდგომად შეიკრიბნა
Line of ed.: 10     სპანი და მოადგა ლორეს, ქ{რისტე}სა ჩ̃ქა, ქარ{თულსა} ს̃პთ, თათრულ\\სა Manuscript page: T_34  ქორონი\კონსა
Line of ed.: 11     ჩ̃იბ, აღიღო იგი და დაიპყრა თჳსად. ამისა შემდგომად მოვი\და
Line of ed.: 12     შაჰაბაზ და მოადგა ერევანს ქ{რისტე}სა ჩ̃ქბ, ქარ{თულსა} ს̃ჟ, და მოუწოდა მე\ფესა
Line of ed.: 13     გიორგის და კახთ-ბატონსა ალექსანდრეს. ამათ შემოიკრიბნეს
Line of ed.: 14     სპანი თჳსნი და მივიდნენ ერევანს წინაშე ყეენისა, არამედ სამკერძოდ
Line of ed.: 15     მოადგა სპანი შაჰაბაზისნი ერევანს, და ერთ კერძოს დადგნენ ესენი.
Line of ed.: 16     შემდგომად რაოდენისამე დღისა ბრძანა შაჰაბაზ მიტევება ციხესა
Line of ed.: 17     ზედა სპათაგან. მაშინ საქართველოსანი პირველ სპარსთაგან შეუჴდ\ნენ
Line of ed.: 18     ციხესა შინა, მოსწყჳდნეს და წარუხუნეს ქალაქნი, შემდგომად
Line of ed.: 19     შევიდნენ სპარსნი და დაიპყრა ციხე ქალაქით შაჰაბაზ. ამისა შემ\დგომად
Line of ed.: 20     მოუთხრა შაჰაბაზ გიორგი მეფესა: "რამეთუ მტერ თუ იყო
Line of ed.: 21     ჩემი ხონთქარი, არამედ უფროსღა შენი, აწ ვინაჲთგან ვსძლეთ ძა\ლითა
Line of ed.: 22     ჩემითა, ჯერ არს, რათა მომ\\ცე Manuscript page: R_326  ჯილდოდ ლორე ბერდუჯის
Line of ed.: 23     მდინარით". შეუძნდა ესე ფრიად მეფესა და მიუგო: "ველოდი ჯილ\დოდ
Line of ed.: 24     შენგან სხუასაცა ქალაქსა სამსახურისათჳს მამისა Manuscript page: A_132  ჩუენისა და
Line of ed.: 25     ჩემისა, და არა მიხუმასა საზღვართა ჩემთასა", არამედ ვინაჲთგან იყო
Line of ed.: 26     შაჰაბაზ მცბიერი და სწადდა დამცირება ქართლისა, და კუალად ერის\თავი
Line of ed.: 27     ლორისა ლტოლვილი გამაჰმადიანებული აზრახებდა შაჰაბაზს
Page of ed.: 420   Line of ed.: 1     მოკლებად მისგან ძალსა დიდსა ქართლისასა, ამისთჳს უფროს აიძუ\ლებდა,
Line of ed.: 2     რათა მისცეს ლორე და გამოსავალისათჳს ბერდუჯის მდინა\რისა,
Line of ed.: 3     მოსცა ფუშტუკუნი და ხუინი და სამასი Manuscript page: d_88a  თუმან\\ი Manuscript page: B_177a  ლაიჯანს ყო\ველს
Line of ed.: 4     წელს. ამით უღონო ქმნილმან მეფემან გიორგიმ მისცა ლორე,
Line of ed.: 5     მერმე ანიჭნა შაჰაბაზ მრავალნი (იტყჳან მოართვეს რა მეფესა ხა\ლათი
Line of ed.: 6     ყეენისა, არა აღიჴადა სამოსელი თჳსი, არამედ მას ზედა შთა\იცვა;
Line of ed.: 7     ეტყოდენ წარჩინებულნი მეფესა: "უკადრო არს ყეენისა ეგე
Line of ed.: 8     და მწყენარ იქნების". ხოლო მეფე მიუგებდა: "თქუენ არა იცით არცა
Line of ed.: 9     ერთი, უკეთუ ვყო ეგრეთ, მერმე მითხრას სხუაცა ნებისა თჳსისა ყო\ფად,
Line of ed.: 10     და აწ ამისთჳს ესრეთ უმჯობეს არს") და წარმოავლინა ქართლს.
Line of ed.: 11     და ესე მისაგებელი მოაგო შაჰაბაზ გიორგი მეფესა ერთგულობისა\თჳს
Line of ed.: 12     მამისა თჳსისა და თჳსისათჳს. კუალად ჟამსა ამისსა იქმნა შფო\თი
Line of ed.: 13     ძეთა შორის კახ-ბატონის ალექსანდრესთა, რაჟამს ისტუმრნა
Line of ed.: 14     გიორგი მეფემან. რამეთუ ბიძის ძენი იყვნენ ძენი ალექსანდრესნი
Line of ed.: 15     გიორგისა, შემდგომად ამისა მცირე ჟამს გარდაიცვალა მეფე გიორგი
Line of ed.: 16     ქ{რისტე}სა ჩ̃ქგ, ქარ{თულსა} ს̃ჟა, მოიღეს და დაფლეს მცხეთას.



Section: 13  
Page of ed.: 420  
Line of ed.: 17   პ̃ვ. მეფე ლუარსაბი ი̃ბ წელი მეფა


Line of ed.: 18        ხოლო გიორგი მეფისა შემდგომად გამეფდა ძე მისი ლუარსაბ
Line of ed.: 19     და ეკურთხა მცხეთას და დაიპყრა ქართლი. არამედ იყო მაშინ ქარ\თლი
Line of ed.: 20     და მეფე საგანძურთაგან ფრიად ნაკლულევანი, ვინაჲთგან მიე\ცათ
Line of ed.: 21     ყოველი საჴსრად სჳმონ მეფისათჳს. არამედ აქუნდა მეფესა ჟამი
Line of ed.: 22     მშჳდობისა, რამეთუ კახნი მოყუსობდნენ და ყეენი უცალო და მწყა\ლობელი
Line of ed.: 23     იყო და ხონთქარიცა ეგრეთვე უცალოებდა.

Line of ed.: 24        ამისა შემდგომად სთხოვა შაჰაბაზ ლუარსაბ მეფესა დაჲ თჳსი
Line of ed.: 25     ცოლად თინათინ. ამან მისცა და წარიყვანეს დიდითა დიდებითა და
Line of ed.: 26     ნიჭითა. არამედ ამ ჟამებთა შინა განმკჳდრებულ იყვნენ მთავარნი და
Line of ed.: 27     დაეპყრათ ჴევნი და ჴეობანი თჳსად და უმეტეს ყოველთა სააკაძე გი\ორგი,
Line of ed.: 28     მოურავი ტფილისისა, ქცხილვანისა და დუალეთისა. ხოლო
Page of ed.: 421   Line of ed.: 1     იდგა რა მეფე ლუარსაბ ქცხილვანს, რამეთუ ჟამად მოვლიდიან თჳს\თა
Line of ed.: 2     ქუეყანათა ყოველთა. გარნა ესე მოურავი გიორგი იყო მჴნე, ახო\ვანი,
Line of ed.: 3     ძლიერი ძალითა და Manuscript page: R_327  შემმართებელი, უშიში, მცბიერი, მჩურჩ\ნელი
Line of ed.: 4     და უნდო ესე მარადღე თჳთოეულთა კაცთა ფურჩნვიდა და
Line of ed.: 5     არა დასც\\ხრებოდა. Manuscript page: B_177b  იხილა ესე მეფემან და აუწყა მოურავსა: "რაჲ
Line of ed.: 6     არს რომელ არა დასცხრები ფურჩნვად, ანუ რაჲ გნებავს ყოფად".
Line of ed.: 7     ამისთჳს ევედრა მოურავი მროველს დომენტის: "რამეთუ მეტყჳან
Line of ed.: 8     სიკუდილსა მეფისაგან, და არა რაჲ ვუწყი მიზეზი შეცოდებისა მო\ნებისაგან
Line of ed.: 9     კიდე". ესე ყოველი მროველმან ჰკადრა მეფესა, არამედ მე\ფე
Line of ed.: 10     ამისი უცნობელი განჰკჳრდა და ამცნო მროველსა გულდებულ\ყოფა
Line of ed.: 11     მოურავისა, რამეთუ არა რაჲ არს მანკიერება მეფესა შინა შენ\თჳს,
Line of ed.: 12     გარნა ჰკითხოს ვინ უთხრა იგი. ხოლო მოურავმან არა თქუა
Line of ed.: 13     მთქმელი, რამეთუ ფუცებულ ვარ მათ მიერ.



Section: 14  
Page of ed.: 421  
Line of ed.: 14   შემოსლვა თათარხანთა


Line of ed.: 15        და უბნობასა ამას შინა მოართუეს მეფესა ამბავი, ვითარმედ მო\ვიდნენ
Line of ed.: 16     სპანი დიდნი თათარხანთა თრიალეთსა ზედა (მას ჟამსა აღე\ღო
Line of ed.: 17     ხონთქარსა ბაღდადი და უკუნქცეულისათჳს ეთხოვათ ნება წარ\სლვად
Line of ed.: 18     გზასა ზედა ქართლისასა. ვინაჲთგან ეთქუა ვისმე მათთჳს
Line of ed.: 19     გზის-მოკლობა და ალაფ-ტყუეთა სიმრავლენი). მასვე ჟამსა დაუ\ტევეს
Line of ed.: 20     ზრახვა იგი და წარავლინა მეფემან იარალი, რათა შეჰკრას
Line of ed.: 21     გზანი და მსწრაფლ აცნობოს მეფესა, და თჳთ მეფე მოვიდა ცხირეთს.
Line of ed.: 22     მისრული იარალი, ჩამხერგუელი გზისა, განისუენებდა და მძინარესა
Line of ed.: 23     დაესხნენ თათარხანნი და მოსწყჳდეს იარალითურთ ყოველნი, რა\მეთუ
Page of ed.: 422   Line of ed.: 1     ვერ განერა ერთიცა. მერმე მოვიდნენ და დაწუეს მანგლისი და
Line of ed.: 2     კუელთა, შეიპყრეს კუელთას მღუდელი ერთი და სცემდნენ ლახტი\თა,
Line of ed.: 3     რათა აუწყოს, სადა არს მეფე; ხოლო მღუდელი იტყოდა: "არა
Line of ed.: 4     ნაცვალი ვყო საწუთო ესე წარუვალს მას, და არა ვიქმნე განმცემელ
Line of ed.: 5     მეფისა და ქუეყნისა". წარმოუძღუა მღუდელი იგი გოსტიბის თავსა
Line of ed.: 6     ზედა და ჩამოიყვანნა ქუენადრისის გზასა. სცნეს თათარხანთა, რა\მეთუ
Line of ed.: 7     აცთუნებდათ მღუდელი, ამისთჳს მოჰკუეთეს თავი და შეირა\ცხა
Line of ed.: 8     წმიდათა მოწამეთა თანა.

Line of ed.: 9        შთამოსრულთა თათართა მოიცვეს ერთაწმიდა და ახალქალა\ქი,
Line of ed.: 10     და მეფე სჭურეტდა ცხირეთიდამ. მეფიდამ წარვიდა მოურავი Manuscript page: d_88b  და
Line of ed.: 11     ციციშვილი ზაზა, ამათ შემოიკრიბნეს გარემონი და მცნობელნი
Line of ed.: 12     ამისნი ბარათიანნიცა მოვიდნენ მეფისა თანა. ხოლო მოურავი ჩა\ვიდა
Line of ed.: 13     ნიაბის ბოლოს სხერტის ჭალასა შინა; ეკუეთა თათართა და
Line of ed.: 14     მოსწყჳდნა სიმრავლით. მაშინ ზაზამ მოჰკლა ფაშა და თავის ჭრასა
Line of ed.: 15     შინა მოერტყნენ თათარხანნი; იპყრა ზაზამ კბილით წუერი თავისა
Line of ed.: 16     მის, შეჯდა ცხენსა და გამოვლო ბრძოლით თათარხანნი. მოვიდნენ
Line of ed.: 17     წინაშე მეფისა, მოართუნეს თავნი და ა\\ლაფნი Manuscript page: B_178a  მათნი. ხოლო მეფემან
Line of ed.: 18     შემოიკრიბნა Manuscript page: R_328  სპანი ქართლისანი და წარმოუდგა თათარხანთა. არა\მედ
Line of ed.: 19     თათარხანნი მიმავალნი დღეისის მინდორსა შინა, იხილნა ტერ\ტერამან,
Line of ed.: 20     გორელმან, მსწრაფლ უკუნიქცა და აჰყარა ჴიდი გორისა.

Line of ed.: 21        რა იხილეს თათარხანთა ჴიდი აყრილი, შევლეს საციციანოსა ზედა
Line of ed.: 22     და სადა ვინ მოაჴელეს მოსწყჳდეს, ტყუე-ჰყვეს და მოაოჴრეს და მი\ვიდნენ
Line of ed.: 23     ბრბონას. მუნ დაარღვივნეს სახლნი და განსდვეს ჴიდი მტკუ\არსა
Line of ed.: 24     ზედა, განვიდნენ და დადგნენ ტაშისკარის ბოლოს. და მეფეცა
Line of ed.: 25     მივიდა ახალდაბას სპითა და არღარა იყო მუნ ჴიდი, რამეთუ მტკუარი
Line of ed.: 26     განდიდებულ იყო თთუესა ივნისსა. ამისთა მხილველთა შეავედრნეს
Line of ed.: 27     თავნი ღმერთსა მეფემან სპითურთ და განვიდნენ ცხენის ცურვით უვ\ნებედად
Line of ed.: 28     ყოველნი. ჩავლეს კიდე მტკურისა ფარულად და მივიდნენ
Line of ed.: 29     სურამის ბოლოს, მუნ შემოეყარნენ სრულიად ქართველნი მტკურის
Line of ed.: 30     ჩდილოეთისანი. მაშინ განზრახჳთა მოურავისათა შემოუსხნეს მე\თოფენი
Page of ed.: 423   Line of ed.: 1     თხრილსა და თჳთ ცხენოსანნი მივიდნენ განთიად მინდორ\სა
Line of ed.: 2     ზედა, ეკუეთნენ ფიცხელად და იქმნა ბრძოლა ძლიერი ქ{რისტე}სა ჩ̃ქთ,
Line of ed.: 3     ქარ{თულსა} ს̃ჟზ.

Line of ed.: 4        ამ ომსა შინა ფრიად მჴნედ გამოჩნდნენ მეფე ლუარსაბ და უმე\ტეს
Line of ed.: 5     მოურავი. მოსცათ ღმერთმან ძლევა და მოსწყჳდნეს ურიცხუნი
Line of ed.: 6     და ივლტოდნენ თათარხანნი, რამეთუ Manuscript page: A_133  მოსაკიდელთა დედანიცა მე\სამე
Line of ed.: 7     დღემდე გამოიყვანდნენ ტყიდამ თათარხანთა, განაშიშულიან
Line of ed.: 8     და განუტევიან. ხოლო მეფემან აღიღო იავარი მათი და მოიქცა და
Line of ed.: 9     თავნი მათნი წარუვლინნა ყეენსა შაჰაბაზს და მან წარმოუვლინა ნიჭ\ნი
Line of ed.: 10     დიდნი.

Line of ed.: 11        ხოლო შემოქცეული მეფე ისტუმრა მოურავმან, რომელი აქუნ\და
Line of ed.: 12     მანკიერება გულისა წინათქმულთათჳს და ჰყვა დაჲ შუენიერი და
Line of ed.: 13     კეკლუცი. იტყოდა: "ვაჩვენო იგი მეფესა და უკეთუ მესიძოს, რაჲ იგი
Line of ed.: 14     მნებავს ვყოცა და, უკეთუ არა, ვსცნობ, რამეთუ მართალ არს თქმულ\ნი
Line of ed.: 15     იგი წინანი". და განცხრომასა და ნადიმსა შინა ჰყო დაჲ თჳსი მეწ\დედ
Line of ed.: 16     მეფისა. არამედ ვინაჲთგან იყო მეფე ჭაბუკი, აღეტყინა ტრფია\ლებითა
Line of ed.: 17     და მეორესავე დღესა მოითხოვა ცოლად. ესე მოურავმან
Line of ed.: 18     უარ-თქუა მცბიერობითა: "რამეთუ დიდებულთა ცოლნი არა თავს\იდებენ
Line of ed.: 19     და სათნო Manuscript page: B_178b  იყოფენ დასა ჩემსა დედოფლად და შემასმენენ
Line of ed.: 20     წინაშე შენსა მოსპოლვად". მერმე კუალად ევედრა მოურავი დედასა
Line of ed.: 21     მეფისასა დედოფალსა მარიამს, ასულსა ლიპარტიანისასა. არამედ
Line of ed.: 22     მეფემან არა ისმინა და ქმნა ქორწილი.

Line of ed.: 23        ხოლო შემდგომად რაოდენთამე თთუეთა არა თავს-იდებდენ
Line of ed.: 24     მტერნი მოურავისანი წარჩინებულნი და უმეტეს შადიმან ბარათა\შვილი,
Line of ed.: 25     მამამძუძე მეფისა, ეტყოდენ მეფესა განტევებასა ცოლისასა
Line of ed.: 26     და მოსრვასა მოურავისასა. Manuscript page: R_329  ამისი არა მნებებელი მეფე ჩამოიყო\ლიეს,
Line of ed.: 27     და მოუწოდა მოურავსა, რეცა ნადირობად ყარაიისად წავკისს
Line of ed.: 28     მდგარმან მეფემან. და მოვიდა რა მოურავი. მასვე ღამესა სწადდათ
Line of ed.: 29     შეპყრობა მისი. ესე ესმა კახაბერს ხერხეულიძეს ფარეშთუხუცესსა
Line of ed.: 30     Manuscript page: T_37  მეფისასა და წამსვე აუწყა მოურავსა. მსმენელი მოურავი მყის
Line of ed.: 31     შეჯდა ჩულიანსა ცხენსა ზედა და ივლტოდა ფიცხად, და მოვიდა
Line of ed.: 32     ნოსტეს, აჰყარნა დედაწულნი თჳსნი და შევიდა მთასა შინა. მასვე
Page of ed.: 424   Line of ed.: 1     ჟამსა მოუჴდნენ სპანი მეფისანი და დაწუეს ნოსტევი და ეძიებდენ
Line of ed.: 2     მოურავსა და შეუკრნეს გზანი ყოველნი. არამედ მოურავმან განვლო
Line of ed.: 3     ღამით ფონი მცხეთისა მალვით და მივიდა დუშეთს ნუგზარისა თანა,
Line of ed.: 4     რამეთუ ასული ნუგზარისა ჰყვანდა ცოლად მოურავსა (ხოლო ესე
Line of ed.: 5     ნუგზარ იყო ერისთავი არაგჳსა, რამეთუ პაპა ამისი იყო აზნაური
Line of ed.: 6     ვანათელი და პირველსა მეფობასა სჳმონისასა უკუდგა ვანათის ცი\ხის
Line of ed.: 7     მპყრობელი და მან ბრძანებითა მეფისათა და შეტყუვებითა აღი\ღო
Line of ed.: 8     ციხე იგი, და მეფემან მია\\ნიჭნა Manuscript page: d_89a  მუნ მამულნი. ხოლო ოდეს შე\იპყრეს
Line of ed.: 9     ყიზილბაშთა მეფე სჳმონ, ამანვე მოიმწო ჴსნის ერისთავი.
Line of ed.: 10     დაესხა და მოსწყჳდნა თექთურმანიძე და ჭარმეული და დაიპყრა ბაზა\ლეთი.
Line of ed.: 11     მოკუდა იგი და ხარჭისა ნაშობმან ძემან მისმან მოსრნა ძმანი
Line of ed.: 12     თჳსნი ყოველნი, და ესე ნუგზარ ძმისწული ამისი წარიტაცეს ყრმა.
Line of ed.: 13     შემდგომად აღზრდისა მოიბირნა ნუგზარ კაცნი და მოჰკლეს იგი. და
Line of ed.: 14     დაიპყრა ნუგზარ ბაზალეთი, მერმე დაიმორჩილა მთიულეთი. ხოლო
Line of ed.: 15     მოვიდა რა სჳმონ, მისცა პაპასავე ნუგზარისას მსახურებისათჳს მი\სისა
Line of ed.: 16     და იყვნენ ამ ჟამამდე ერისთავად).

Line of ed.: 17        ამას ნუგზარს განუზრასა მოურავმან Manuscript page: B_179a  წარსლვა წინაშე ყეენისა,
Line of ed.: 18     ვინაჲთგან მუნ ვერ დაუდგმიდნენ მეფესა. ამისთა დამსკუნელთა წარ\ვიდენცა
Line of ed.: 19     და მოსრულთა აღჯაყალას დაუტევა მოურავმან ცოლშვი\ლი
Line of ed.: 20     და თჳთ მივიდნენ წინაშე შაჰაბაზისა. მან პატივით შეიწყნარნა
Line of ed.: 21     და ანიჭნა ბოძნი დიდნი და მიერითგან აზრახებდა ყეენსა მოურავი
Line of ed.: 22     დაპყრობად ქართლისად. არამედ მას, ვინაჲთგან გულად ედვა დაპყ\რობა
Line of ed.: 23     და გამაჰმადიანება ქართლისა, გამოუტევა ნუგზარ ნიჭითა და
Line of ed.: 24     მოურავი დაიპყრა მუნ ჟამადმდე.

Line of ed.: 25        ხოლო ყეენიდამ მოსრულმან ბატონმან თეიმურაზ კახთამან
Line of ed.: 26     მოითხოვა დაჲ ლუარსაბ მეფისა ხვარაშან ცოლად. ესე არა ინება მე\ფემან
Line of ed.: 27     ნათესაობისათჳს. არამედ იძულებითა შაჰაბაზისათა მისცა და
Line of ed.: 28     ქმნეს ქორწილი დიდებული. გარნა ამ ქორწინებისა ჟამსა შინა მოუ\წერა
Line of ed.: 29     შაჰაბაზ ყაზახის ხანსა: "შემოიკრიბნე გარემონი ყოველნი
Line of ed.: 30     და დაესხი მეფესა ლუარსაბს, მოჰკალ იგი და თავი წარმომიგზავნე
Page of ed.: 425   Line of ed.: 1     წინა\\შე Manuscript page: R_330  ჩემსა". ეგრეთვე მოუწერა მეფესა. მაშინ მეფემან მსწრაფლ
Line of ed.: 2     შემოიკრიბნა სპანი და მიუჴდა ხანსა მას და მოკლა იგი და თავი წა\რუგზავნა
Line of ed.: 3     შაჰაბაზს. ამის ჯილდოდ წარმოუვლინა შაჰაბაზ მეფესა
Line of ed.: 4     ნიჭნი დიდნი, ესე ჰყო რათა სცნას ძალი მეფისა, თუ ევნოს ხრიკით
Line of ed.: 5     და მიზეზ ჰყოს.



Section: 15  
Page of ed.: 425  
Line of ed.: 6   შემოსლვა შაჰაბაზისა


Line of ed.: 7        არამედ ამისა შემდგომად მოვიდა განჯას უგრძნეულად შაჰაბაზ
Line of ed.: 8     შესლვად კახეთს, რამეთუ ეახლა მოურავი და ეუწყა ყეენისათჳს:
Line of ed.: 9     შესლვა ქართლს უმჯობეს არს ზამთარს, ვინაჲთგან ვერ წარვლენ
Line of ed.: 10     ხიზანნი მთათა შინა და ჴელთ იგდებ ყოველთა. მაშინ ეზრახა ბატო\ნი
Line of ed.: 11     თეიმურაზ მეფესა ლუარსაბს ერთობასა და მეფე, ვერ-მნდობი
Line of ed.: 12     ყეენისა წინათქმულთათჳს, დაჰყვა ნებასა და ქმნეს პირი მტკიცე. არა\მედ
Line of ed.: 13     განიპარნენ ნუგზარ და იესე ერისთავნი, ამილახორი ანდუყაფარ,
Line of ed.: 14     ფეშანგი ფალავანდისშვილი, აღათანგი ხერხეულიძე და მივიდნენ გან\ჯას
Line of ed.: 15     წინაშე ყეენისა.

Line of ed.: 16        მერმე მოვიდა თეიმურაზ მუხრანს ლუარსაბისა თანა. ხოლო შაჰ\აბაზ
Line of ed.: 17     მოვიდა კახეთიდამ ქართლს, Manuscript page: T_38  ლამოდენ მეფენი ბრძოლასა, არა\მედ
Line of ed.: 18     ქართველ-კახთა არა ინებეს წინათქმულთა და დიდთა სპათათჳს
Line of ed.: 19     შაჰაბაზისათა და წარვიდენ მეფენი იმერეთს ქ{რისტ}ეს ჩ̃ქიე, ქარ{თულსა} ტ̃გ,
Line of ed.: 20     თათრულსა ჩ̃კდ. მოეგება მეფე იმერთა გიორგი და ისტუმრნა კეთი\ლად.
Line of ed.: 21     ხოლო შაჰაბაზ მოვიდა გორს და ეზრახა გიორგი მეფესა, Manuscript page: B_179b  რა\თა
Line of ed.: 22     მისცეს მეფენი და მან აღავსოს ნიჭითა და საგანძურითა. ამას ზე\და
Line of ed.: 23     წარმოუვლინა გიორგი მეფემან კათალიკოზი მალაქია და აბაშიძე
Line of ed.: 24     ლევან ძღუნითა, მეტყუელმან: "გევედრებით რათა პატივს-გვცე და
Line of ed.: 25     მისცე მეფეთა სამეფონი თჳსნი და იმსახურენ მით, ვითარცა პირველ
Line of ed.: 26     მამათა შენთა და თქუენ წარხვიდეთ". იხილა ესე შაჰაბაზ, რამეთუ
Line of ed.: 27     ძალითა არღარა ეგების შოვნა მათი, აწ იჴმივა ხუანჯი და მცბიერო\ბა,
Line of ed.: 28     მოიჴმო შადიმან, გამზრდელი ლუარსაბ მეფისა, და ეტყოდა მას:
Page of ed.: 426   Line of ed.: 1     "ვითარმედ უგულებელს ვყოფ სჳმონ მეფის შვილისშვილსა და გიო\რგი
Line of ed.: 2     მეფის ძესა. გარნა უწყი, რამეთუ მომიცთუნა თეიმურაზ და აწ
Line of ed.: 3     უწყოდე შენ მტკიცედ: უკეთუ მოვიდეს ჩემთანა, მივსცნე თჳსნი ყო\ველნი
Line of ed.: 4     და უმეტესნი სხუანიცა". ტირილით შეჰფიცა და სარწმუნო
Line of ed.: 5     ჰყო შადიმან. ხოლო კათალიკოზსა და ლევანს მიანიჭნა მრავალნი და
Line of ed.: 6     მიუმცნო გიორგი მეფესა: "არს მტერი ჩემი ძუელადვე თეიმურაზ
Line of ed.: 7     და მას ვერ მივინდობ. არამედ უკეთუ მოვალს ლუარსაბ მეფე, მივა\ნიჭებ
Line of ed.: 8     ყოველსავე მსახურებისათჳს მამა-პაპათა მისთა". და წარავ\ლინა
Line of ed.: 9     Manuscript page: A_134  ესენი და წარუვლინა ჴრმალი მოოჭვილი მეფესა ლუ\\არსაბს Manuscript page: R_331 
Line of ed.: 10     ჴელითა საჭურისისა თჳსისათა და წიგნი დისა ლუარსაბისა მოსლვი\სათჳს,
Line of ed.: 11     რათა არა რაჲ აქუნდეს შიში.

Line of ed.: 12        მაშინ მისრულმან წინაშე მეფისა შადიმან სარწმუნო Manuscript page: d_89b  ჰყო ყე\ენისაგან
Line of ed.: 13     ლუარსაბ მეფე და აღეკაზმაცა მეფე წარმოსლვად. -- ამას
Line of ed.: 14     უშლიდნენ მეფენი და წარჩინებულნი იმერნი წარსლვასა და არა უს\მინა
Line of ed.: 15     მეტყუელმან: "უკეთუ არა წარვიდე, ამიყრის ქუეყანათა და მო\აოჴრებს,
Line of ed.: 16     რა მადლი არს ჩემდა". ესმა რა შაჰაბაზს მოსლვა ლუარსა\ბისა
Line of ed.: 17     შეჯდა და გამოვიდა ნადირობად, მჩუენებელი სპათა თჳსთა და
Line of ed.: 18     მეფისა, ვითარცა მიმგებელი. გარნა რა იხილა ლუარსაბ, შაჰაბაზ იწ\ყო
Line of ed.: 19     ტირილი მეტყუელმან: "ვითარ გიყოფ ბოროტსა ახოვანსა და
Line of ed.: 20     შუენიერსა, ერთგულთა ჩემთა ძესა". სცა პატივი სწორ თჳსად, და
Line of ed.: 21     შემდგომად წარმოვიდა ტფილისს; ეტყოდა მეფესა მუნ დატევებასა.
Line of ed.: 22     არამედ ტფილისს ჰრქუა: "წარვიდეთ ნადირობად ყარაიისად"; წარ\ვიდა
Line of ed.: 23     და წარიყვანა მეფე.

Line of ed.: 24        მაშინ კალის ცი\\ხესა Manuscript page: B_180a  შინა დაუტევნა სპანი მცველად ციხისა ცი\ხისთავითურთ,
Line of ed.: 25     რომელსა აწ უწოდდენ ქუთვალსა და მიმბაშსა, და
Line of ed.: 26     დაიპყრა თჳსად. ხოლო მისრულთა ყარაიას ინადირეს და სჭურეტდა
Line of ed.: 27     არამი ყეენისა. მას დღესა მოკლა მეფემან ი̃გ ჯერანი და სხუანიცა
Line of ed.: 28     ნადირნი. ამას განკჳრდა შაჰაბაზ და აღეგზნა შურითა, რამეთუ მტერ
Page of ed.: 427   Line of ed.: 1     იყო ყოველთა ახოვანთა. არამედ მოუმცნო დამან თჳსმან თინათინ\ცა
Line of ed.: 2     ცოლმან ყეენისამან, რათა არა ეჩვენოს მჴნედ ახოვნად, გარნა
Line of ed.: 3     არა ისმინა მეფემან მეტყუელმან: "უწყი, რამეთუ არღარა განმიტე\ვებს,
Line of ed.: 4     ამისთჳს უმჯობეს არს სიკეთისა ჩუენება, ვიდრე სიავისა. გარ\ნა
Line of ed.: 5     შაჰაბაზ ლიქნიდა ტკბილად, რათა არა განევლტოს მეფე და მუნ
Line of ed.: 6     ეტყოდა: "ვინაჲთგან ხარ რაინდი და უცდური Manuscript page: T_39  მოისარი, ვინადიროთ
Line of ed.: 7     ყარაბაღიცა". ხოლო ყარაბაღს ეტყოდა ნადირობასა მაზანდარისასა
Line of ed.: 8     და მიიყვანა მაზანდარანს და მუნ აიძულებდა უარისყოფად ქრისტეს\სა.
Line of ed.: 9     ხოლო მეფემან არა ინება.

Line of ed.: 10        შემდგომად მრავლითა ლიქნითა და ნიჭითა და შინებითაცა
Line of ed.: 11     უთქმიდა, არამედ მეფე დაადგრა სიმტკიცესა ზედა, ამისთჳს პატი\მარ-ჰყო
Line of ed.: 12     მეფე! მაშინ ეზიარა პატიოსანსა სისხლსა და ჴორცსა უფ\ლისასა
Line of ed.: 13     და ატირნა მთავარნი თჳსნი წესითა ქართულითა, ვითარცა
Line of ed.: 14     მკუდარსა ზედა, და მეფე შესხმისა წილ იტყოდა: "აგრე ჩემმან
Line of ed.: 15     სულ/მან".

Line of ed.: 16        შემდგომად წარავლინა შაჰაბაზ მეფე გულამყალას შირაზს და
Line of ed.: 17     პატიმარ-ჰყო მუნ, მერმე კუალად არა დასცხრა მძჳნვარებად, წარა\ვლინა
Line of ed.: 18     შაჰაბაზ და მოაშთუეს მუნ ციხესა შინა მეფე Manuscript page: R_332  ლუარსაბ
Line of ed.: 19     მშჳლდის საბლით ქ{რისტე}სა ჩ̃ქკბ, ქარ{თულსა} ტ̃ი, და შეირაცხა წმიდათა მოწა\მეთა
Line of ed.: 20     თანა და აწცა არს წმიდა გუამი მისი მუნ.

Line of ed.: 21        ხოლო შექცევასა შაჰაბაზისასა ქართლიდამ დაშთა უმეფოდ
Line of ed.: 22     ქართლი, რამეთუ არა დაშთა ძმა ანუ მე ლუარსაბ მეფესა და იყო\ფოდნენ
Line of ed.: 23     მთავარნი თჳს-თჳსად და განიმკჳდრებდნენ თჳსთა კერძო\თა.
Line of ed.: 24     მერმე რა დაიპყრა კახეთი კუალად ბატონმან თეიმურაზ, ესე ესმა
Line of ed.: 25     შაჰაბაზს, განძჳნდა და მოვიდა კახეთს და მუნიდამ ტფილისს ქ{რისტ}ესა
Line of ed.: 26     ჩ̃ქივ, ქარ{თულსა} ტ̃დ, თათრულს ქორონიკონს ჩ̃კდ.



Section: 16  
Page of ed.: 427  
Page of ed.: 428  
Line of ed.: 1   პ̃ზ მეფე ბაგრატ გ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 2        მაშინ ტფილისს დასუა მეფედ ქართლისად ბაგრატ ძე დაუთხა\ნისა,
Line of ed.: 3     Manuscript page: B_180b  ნაშობი კახთ-ბატონის ნათესავისა, და თჳთ უკუნ-იქცა შაჰ\აბაზ,
Line of ed.: 4     აჰყარა კახეთი და მივიდა ისპაანს.

Line of ed.: 5        ხოლო ესე ბაგრატ იყო ფრიად მოჰმადიანი და არა რაჲ კეთილი
Line of ed.: 6     იყო მის თანა. სძულობდნენ ქართველნი და იყო საბარათიანოს და
Line of ed.: 7     უჴმობდნენ საბარათიანოს ბატონსა, არცაღათუ ეგდენ ერჩდნენ და
Line of ed.: 8     მორჩილებდნენ. შემდგომად ბოლნისს ყოფასა შინა მოკუდა ბაგრატ
Line of ed.: 9     ქ{რისტე}სა ჩ̃ქით, ქარ{თულსა} ტ̃ზ. ხოლო ცოლი მისი ანნა ძით სჳმონით იყო\ფოდნენ
Line of ed.: 10     ტფილისს და სომხითს და არცა მას მორჩილებდნენ ქართ\ველნი
Line of ed.: 11     ეგდენად. ვითარცა მოსწყჳდნა ბარათამ სახლეულნი თჳსნი,
Line of ed.: 12     და ყაფლან ძმისწული მისი ივლტოდა და მივიდა წინაშე შაჰაბაზისა.
Line of ed.: 13     ამისთჳს წარმოუგზავნა შაჰაბაზ სპანი და მოეწივნენ ბარათას ფარა\ვანსა
Line of ed.: 14     ზედა და მოკლეს იგი.

Line of ed.: 15        კუალად ამ წინაჟამებთა მომკუდარ იყო ნუგზარ და დაჯდა ძე
Line of ed.: 16     მისი ბაადურ ერისთავად. ამას არა მორჩილ ექმნა ძმა თჳსი ზურაბ,
Line of ed.: 17     განაძო იგი და წარვიდა ცოლით წინაშე შაჰაბაზისა. მან კეთილად
Line of ed.: 18     შეიწყნარა შუამდგომელობითა მოურავისათა, რამეთუ იყო აღზრდი\ლი
Line of ed.: 19     მოურავისა. შემდგომად მისცა ნიჭი შაჰაბაზ და ერისთაობა და
Line of ed.: 20     გამოუტევა და დაშთა ცოლი მუნ. Manuscript page: T_40  მოსრულმან ზურაბ ძალითა ყეე\ნისათა
Line of ed.: 21     და სჳმონის მწეობითა დაიპყრა ბაზალეთი და განაძო ბაადურ
Line of ed.: 22     ძმა თჳსი და მივიდა საჩინოს ბაადურ. Manuscript page: d_90a  ხოლო ზურაბ მოიმწო სპას\პეტი
Line of ed.: 23     საბარათიანოსი ბარათა ბარათაშვილი და დაუწყო კირთება
Line of ed.: 24     მთიულ-მოჴევეთა და დაიპყრნა იგინი და განძლიერდა ფრიად (რამე\თუ
Line of ed.: 25     იყვნეს სახასონი მეფისანი და აქამომდე არა ეპყრათ ჴევი ამათ,
Line of ed.: 26     არამედ მთიულნი ერჩდენ მცირედ). ხოლო საჩინოს მყოფსა ცოლსა
Line of ed.: 27     ბაადურისასა ეტრფიალა საზვერელი ჩიჯავაძე და ცოლისა მისისავე
Line of ed.: 28     ნებითა მოკლა ბაადურ და შეირთო მან ცოლად.

Page of ed.: 429  
Line of ed.: 1        მცნობმან ამისმან ზურაბ წარვლო ფერსათის Manuscript page: R_333  მთა. არამედ მას
Line of ed.: 2     ღამესა იხილა სიზმარი ცოლმან ბაადურისამან, რამეთუ მოჰკლეს
Line of ed.: 3     საზვერელი და ტყუე ყვეს იგი. უთხრა ესე ყოველი საზვერელსა, ხო\ლო
Line of ed.: 4     მან არა უსმინა და ქალი იგი შევიდა ციხესა და განამაგრა. დილას
Line of ed.: 5     დაესხა ზურაბ, მოჰკლა საზვერელი, მოჰკუეთა თავი და წარმოვი\\და. Manuscript page: B_181a 
Line of ed.: 6     გარნა ციხესა ეერ ავნო და მოვიდა გამარჯუებული. იხილა რა ესენი
Line of ed.: 7     სჳმონ, ძემან ბაგრატისამან, რამეთუ მიიღეს მთავართა თჳს-თჳსნი
Line of ed.: 8     კერძონი და არღარასა მორჩილებდნენ, წარვიდა წინაშე ყეენისა.

Line of ed.: 9        ამისი მხილველი ზურაბ ერისთავიცა წარვიდა წინაშე ყეენისა,
Line of ed.: 10     რათა არა შესმენილ იქმნეს. ხოლო ყეენმან განივ,ულა საქმე მათი და
Line of ed.: 11     შეუძნდა განდგომილებისათჳს ქართლისა, მოუწოდა მოურავსა და
Line of ed.: 12     ზურაბს, ვინაჲთგან მოურავი სახელოვან იქმნა მის წინაშე ბრძოლა\თა
Line of ed.: 13     შინა და იახლა ბაღდადს და ყანდაარს, ამისთჳს სწყალობდა და
Line of ed.: 14     უსმენდა. ამათ წარმოატანა ყარჩიხან სპითა დიდითა და ამცნო, რა\თა
Line of ed.: 15     მოსწყჳდონ კახეთი და აჰყარონ ქართლი და წარუგზავნონ მას.
Line of ed.: 16     კუალად წარმოატანა სჳმონცა ძე ბაგრატისა მეფედ ქართლისად, რა\თა
Line of ed.: 17     ვერა სცნან საქმე იგი ქართველთა და მისცა სჳმონს ასული ყორ\ჩიბაშის
Line of ed.: 18     ჯანბანუმ ცოლად, ესენი რა მოვიდნენ, აღუძნდათ ქართ\ველთა
Line of ed.: 19     სპათა სიდიდე. არამედ მოურავმან და ზურაბ ფიცით არწმუ\ნათ,
Line of ed.: 20     რამეთუ მოგცათ ყეენმან სჳმონ მეფედ და ამის გამო მიენდუნენ
Line of ed.: 21     სრულიად ყოველნი ქართველნი.



Section: 17  
Page of ed.: 429  
Line of ed.: 22   პ̃ჱ. მეფემან სჳმონ ზ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 23        მერმე მოვიდნენ ტფილისს და დაუტევეს მუნ სჳმონ მეფედ და
Line of ed.: 24     თჳთ სპითა წარვიდნენ, და დადგნენ მუხრანს. მუნ მოუწოდეს კახთა
Line of ed.: 25     და უყვეს, რა იგი აღვწერეთ, და მცდელობდენ აღყრასა ქართლისასა\ცა.
Line of ed.: 26     არამედ მოურავმან მონადირემან ლოჭინის ჴევსა შინა იხილა
Page of ed.: 430   Line of ed.: 1     შიკრიკი ერთი მომავალი. შეიპყრა იგი და იხილა წიგნი, რო\\მელსა Manuscript page: A_135 
Line of ed.: 2     შინა ეწერა ყარჩიხანისა თანა შაჰაბაზის მიერ: "რათა მოსწყჳდნო
Line of ed.: 3     კახნი და აჰყარო ქართლი; მოკუეთე თავი მოურავსაცა და წარმო\გზავნე
Line of ed.: 4     წინაშე ჩემსა". განცვფრებულმან ამისთჳს მოურავმან მოჰ\კლა
Line of ed.: 5     შიკრიკი და დაფლა Manuscript page: T_41  მუნავე და მოვიდა ზურაბ ერისთავისა თანა
Line of ed.: 6     ფარულად. ეზრახა მოწყუედასა ყიზილბაშისასა და აუყრელობასა
Line of ed.: 7     ქართლისასა. არამედ ზურაბ მიზეზ-ჰყო ცოლი, რომელი ჰყვა ის\პაანს,
Line of ed.: 8     და მოურავს ძე პაატა. ხოლო მოურავმან აღუთქუა შერთვა
Line of ed.: 9     ლელა ბატონისშვილისა დისა ბაგრატისა, და მრავლითა ლიქნითა და\იყოლია
Line of ed.: 10     და ზურაბ დასთმო ცოლი და მოურავმან შვილი და დაასკუ\ნეს
Line of ed.: 11     ღალატი ყიზილბაშთა.

Line of ed.: 12        მერმე მოვიდა მოუ\\რავი Manuscript page: B_181b  და აზრახა ყარჩიხანს, რათა მოუწო\\\დონ Manuscript page: R_334 
Line of ed.: 13     ქართველთა და აღასრულონ ბრძანებული. ამისთჳს ნება-სცა
Line of ed.: 14     ყარჩიხან და მოწოდებითა შემოკრიბნენ ქართველნი. ხოლო შემო\კრებულთა
Line of ed.: 15     წარჩინებულთა ეტყოდა ზურაბ და აუწყა დავედრებული
Line of ed.: 16     ყეენისა, რათა არა ჰყონ ესე და არა მოაოჴრონ ქართლი და მიჰყვნენ
Line of ed.: 17     ნებასა მათსა. მაშინ მათ ყოველთა ფიცით აღუთქუეს, რა იგი მათ
Line of ed.: 18     უთხრან იგიცა ჰყონ ყოველთა. არამედ ანდუყაფარ ამილახვარსა ვერ
Line of ed.: 19     გაანდვეს ესე, რამეთუ ჰყვა ცოლად სჳმონ მეფის ცოლის დაჲ, ასუ\ლი
Line of ed.: 20     ყორჩიბაშისა, მონათესავე ყეენისა, და იყო ანდუყაფარ გამოჰმა\დიანებულცა.
Line of ed.: 21     ამისთჳს შეიპყრეს იგი საფურცლის ჭალასა შინა და
Line of ed.: 22     ცოლიცა მისი წარავლინეს და პატიმარ-ყვეს არშას ციხესა შინა. დი\ლას
Line of ed.: 23     დაესხნენ ყარჩიხანს ქართველნი ზურაბით. ხოლო ყიზილბაშთა
Line of ed.: 24     შინა მყოფი მოურავი შეუჴდა ყარჩიხანს და მოკლა, და შვილმან მის\მან
Line of ed.: 25     ზურაბ შვილი ყარჩიხანისა და მოსწყჳდნეს ყიზილბაშნი, ვითარ
Line of ed.: 26     მცირედნიღა გარდაიხუეწნეს ქ{რისტე}სა ჩ̃ქკგ, ქარ{თულსა} ტ̃ია, თათრულსა
Line of ed.: 27     ჩ̃ლდ. და აღივსნენ იავარითა და ალაფითა მათითა (გარნა თუმცა
Line of ed.: 28     არა ეხილვა მოურავსა წიგნი იგი შიკრიკისა, აყრილმცა იყო ქართლი.
Line of ed.: 29     გარნა იჴსნა ღმერთმან ერი თჳსი ესრეთ).

Line of ed.: 30        დღესა მასვესი სი\\ტყჳთა Manuscript page: d_90b  მოურავისათა წარვიდნენ სპანი ქართლი\სანი
Page of ed.: 431   Line of ed.: 1     ერთი ახალციხეს, მეორე ზურაბით კახეთს და მოურავი მიუჴ\და
Line of ed.: 2     ტფილისს, აღიღო ქალაქი, ხოლო ციხესა ვერ ავნო. ეგრეთვე ყვეს
Line of ed.: 3     ახალციხესაცა. არამედ კახეთს ივლტოდა ფეიქარხან, რომლისაცა
Line of ed.: 4     ენებათ ცოლის წაგვრა ლელა ბატონისშვილისა, და მივიდა მუნ ზუ\რაბისა
Line of ed.: 5     თანა მოურავიცა და მიჰყვნენ ფეიქარხანს ბარდამდე, და მას
Line of ed.: 6     ვერღარა ეწივნენ, შემოიქცნენ, მოარბიეს განჯა, ყარაბაღი და მო\ვიდნენ
Line of ed.: 7     ალაფითა სავსენი ქართლს.

Line of ed.: 8        მაშინ დაადგინეს განმგებლად ქარლისად ქაიხოსრო ძე მუხრა\ნის
Line of ed.: 9     ბატონისა ვახტანგისა. არამედ უწოდეს სახელით ოდენ, გარნა
Line of ed.: 10     იყო მოურავი მოქმედი ყოვლისა და მორჩილებდეს მას ყოველნი
Line of ed.: 11     ყმურად. ხოლო ამათ მოუწოდეს ბატონს თეიმურაზს და დაიპყრა მან
Line of ed.: 12     კახე\\თი Manuscript page: B_182a  და მოსცა ასული თჳსი დარეჯან ზურაბ ერისთავსა სათნო\ჩენითა
Line of ed.: 13     მოურავისათა.

Line of ed.: 14        მიესმა ესე ყოველი შაჰაბაზს, მოსრვა სპათა თჳსთა და დაპყრო\ბა
Line of ed.: 15     კახეთისა თეიმურაზისაგან; განრისხებულმან წარმოავლინა ისა\ხან
Line of ed.: 16     ყორჩიბაში სპითა დიდითა. ესე მოვიდა და დაიბანაკა ალგეთსა
Line of ed.: 17     ზედა. მაშინ შეერთებისათჳს კახთა მოიყვანეს ბატონი თეიმურაზ
Line of ed.: 18     კახთა სპითა, შეიკრიბნენ და დადგნენ კოჟორს ზედა. მოვიდა ათაბა\გი
Line of ed.: 19     მანუჩარ ლტოლვილი სამასითა კაცითა. ხოლო Manuscript page: R_335  სპასპეტსა საბა\რათიანოსასა
Line of ed.: 20     ბარათა ბარათაშვილს ეშინოდა განლტოლვად ბარა\თიანთა.
Line of ed.: 21     ამისთჳს განზრახვითა მისითა განთიად კოჟრიდამ დაესხნეს
Line of ed.: 22     ყორჩიბაშს და იქმნა ბრძოლა ძლიერი Manuscript page: T_42  და მოსწყდა სიმრავლე ორგ\ნითვე
Line of ed.: 23     ქ{რისტე}სა, ჩ̃ქკდ, ქარ{თულსა} ტ̃იბ, თათრულს ჩ̃ლდ, ივნისსა შინა, და ივ\ლტოდენ
Line of ed.: 24     ყიზილბაშნი. ხოლო ქართველნი ალაფობდნენ
Line of ed.: 25     გატეხილ/ჴიდამდე.

Line of ed.: 26        არამედ ამირ გუნახან ერევნის ბეგლარბეგი ვერ მოუსწრა ომსა.
Line of ed.: 27     და, რა ესმა ჴმა ბრძოლისა, მოისწრაფა და მოვიდა მარაბდის გორი\დამ
Page of ed.: 432   Line of ed.: 1     და იხილნა ყიზილბაშნი ლტოლვილნი და მცირედნი ქართველ\ნი
Line of ed.: 2     შეკრებულნი ერთად, რამეთუ ზურაბ ერისთავი დაკოდილი იყო
Line of ed.: 3     თავსა ზედა და მას შეეწეოდნენ. მოეტევა ხანი ამათ და იქნა ბრძოლა
Line of ed.: 4     კუალად უძლიერესი მცირეთაგან, ვინაჲთგან დიდად მჴნედ გამოჩნდა
Line of ed.: 5     ბატონი თეიმურაზ, მოურავი და მუნ დამსწრენი ქართველნი. მაშინ
Line of ed.: 6     ათაბაგი შეხუდა ამირ გუნახანს და ჰკრა თავსა ჴრმალი და გაუპო
Line of ed.: 7     თაჯი და ავნო დიდი. ეტყოდა ამირ გუნახან ათაბაგს: "უპურმარი\ლოვ",
Line of ed.: 8     რამეთუ მას გაეზარდა; გაუშვა ათაბაგმან და წარვიდა. ხო\ლო
Line of ed.: 9     მქნელ მბრძოლი მოკლეს თეიმურაზ მუხრანის ბატონი და გან\ჴდა
Line of ed.: 10     ჴმა და ჰგონეს ყოველთა კახბატონის სიკუდილი, და ივლტოდ\ნენ
Line of ed.: 11     კახნი და ქართველნი.

Line of ed.: 12        ამისნი მხილველნი ყიზილბაშნი უკმოიქცნენ და მოსწყუედდენ
Line of ed.: 13     უწყალოდ ქართველთა, მოკუდა ამ ომსა შინა ყიზილბაში ი̃ჱ ჩ̃,
Line of ed.: 14     ქართველი და კახი ჱ̃ ჩ̃ და ზურაბისა შ̃. შემდგომად ბრძოლისა მო\ვიდნენ
Line of ed.: 15     ყიზილბაშნი ტფილისს და გამოვი\\დნენ Manuscript page: B_182b  ტფილისს ციხესა შინა
Line of ed.: 16     მდგომნი სპანი მორბევად ლისისა. ამათ მოუჴდა მოურავი სამოცითა
Line of ed.: 17     კაცითა, აოტნა და მოსწყჳდნა შჳდასი და მცირენი შეიხუეწნენ
Line of ed.: 18     ტფი/ლისმე.

Line of ed.: 19        კუალად გამოვიდა ღართისკარს მოურავი, შთახერგა გზები, და
Line of ed.: 20     ამაგრებდა ზემოქართლს. არამედ ყორჩიბაში მცდელობდა გამოყვა\ნასა
Line of ed.: 21     ამილახორისასა ცოლით არშიდამ და არა ძალ-ედვა ამისი ყო\ფად.
Line of ed.: 22     ამისჳს ეზრახა ზურაბ ერისთავსა, რათა გამოაყვანინოს იგი\ნი.
Line of ed.: 23     მაშინ ზურაბ ნება-სცა პაემანითა ამით, რათა შევლონ გზა მისი
Line of ed.: 24     არაგუსა ზედა და ჩამოვლონ კსანსა ზედა, რათა არა მოოჴრდეს მა\მული
Line of ed.: 25     მისი. ესე აღუთქუა ყიზილბაშმან ფიცითა მტკიცითა და უთავა
Line of ed.: 26     სპათა თჳსთა ყორჩიბაშმან ხოსრო-მირზა და წარავლინა (ხოლო
Line of ed.: 27     ესე ხოსრო-მირზა იყო ძე დაუთხანისა, ნაშობი ხარჭისაგან ისპაჰანს
Line of ed.: 28     ყოფასა შინა და მიერითგან იყო უპატიოდ და უპოვარ ფრიად; და
Line of ed.: 29     ოდეს იყო მოურავი მუნ, მოვიდა დარბაზობად ხოსრო-მირზა მოუ\რავისა
Page of ed.: 433   Line of ed.: 1     თანა. რა იხილა მოურა\\ვმან, Manuscript page: R_336  მიეგება და დასუა ადგილსა თჳს\სა
Line of ed.: 2     ზედა და თჳთ დაუჯდა შორეს. ამის მხილველთა ყიზილბაშთა ჰკი\თხეს
Line of ed.: 3     მოურავსა ვინაობა Manuscript page: A_136  მისი. ხოლო იგი ეტყოდა მათ ძედ პატრო\ნისად
Line of ed.: 4     თჳსისად.

Line of ed.: 5        ამისთჳს აცნობეს ესე შაჰაბაზს და პატივსცა და მისცნა ნიჭნი და
Line of ed.: 6     მოურაობა ისჰაჰანისა. არამედ ესე არა ჰყო მოურავმან სიყუა\\რული\თა Manuscript page: d_91a 
Line of ed.: 7     პატრონისათა, გარნა რათა აღუდგინოს ლუარსაბ მეფესა მეტოქი).
Line of ed.: 8     ხოლო ყიზილბაშთა წიწამურის ბოლოს დახუდა მოურავი და ავნო
Line of ed.: 9     დიდი ყიზილბაშთა. არამედ სძლეს სიმრავლით, განვლეს და და\დგნენ
Line of ed.: 10     მუხრანს. მერმე შევლეს დუშეთი და განვლეს მთიულეთი და
Line of ed.: 11     გარდავიდნენ ჴევს და გამოიყვანეს არშიდამ ანდუყაფარ და ქალი
Line of ed.: 12     იგი, მერმე გარდმოვლეს მთა ლომისა და შთამოვიდნენ კსანსა ზედა.

Line of ed.: 13        მაშინ შეკრბნენ ერისთავი კსნისა იესე და ძმა ზურაბ ერისთვი\სა
Line of ed.: 14     გიორგი. რამეთუ ზურაბ ფიცისათჳს არღარა ინება, და შეჰკრეს
Line of ed.: 15     გზა კსნისა და მოურავიცა დახუდა კსნის ბოლოს, მოსრვიდნენ ყი\ზილბაშთა
Line of ed.: 16     ესრეთ, რამეთუ კსა\\ნი Manuscript page: T_43  იქმნა, ვითარცა სისხლი. შეიპყრეს
Line of ed.: 17     ხანი ყაზახისა და სულტანი სამი. არამედ მჴნედ იყო ხოსრო-მირზა,
Line of ed.: 18     რამეთუ ვერ წარგუარეს ქალი იგი, გამოიყვანა და მოგუარა ყორჩი\ბაშსა.
Line of ed.: 19     მერმე წარავლინა ყორჩიბაშმან სპა\\ნი Manuscript page: B_183a  მორბევად სომხით-სა
Line of ed.: 20     ბარათიანოსად.

Line of ed.: 21        ხოლო მოურავმან განამაგრნა ციხენი კიკანათბერი, ალისა, სუ\რამისა,
Line of ed.: 22     კეხვისა და წარვიდა სამცხეს, რამეთუ მუნა ჰყვანდა დედა\წული
Line of ed.: 23     თჳსი. კუალად წარავლინა ყორჩიბაშმან სქანი დასხმად მოუ\რავისად;
Line of ed.: 24     მისრულთა ყიზილბაშთა გარემოიცვეს ასპინძა. მაშინ მო\ურავი
Line of ed.: 25     იყო ნადირობასა და მუნიდამ იხილა ასპინძა მოცული ყიზილ\ბაშითა,
Line of ed.: 26     მოეტევა მცირედითა კაცითა, ეკუეთა და აოტნა ყიზილბაშ\ნი
Line of ed.: 27     და მოსწყჳდნა იგინი და მცირედნი ივლტოდნენ. მაშინ ეპყრათ
Line of ed.: 28     ყიზილბაშთა ხერთვისი და რომელნიმე ციხენი სამცხისანი. შეუჴდა
Line of ed.: 29     მათ მოურავი, მოსწყჳდნა მეციხოვნენი და დაიპყრა თჳსად, წარავ\ლინა
Page of ed.: 434   Line of ed.: 1     წინაშე ხონთქრისა ქავთარიშვილი გიორგი და მოითხოვნა სპა\ნი
Line of ed.: 2     მისნი, რათა დაიპყრას მან იგინი. სთნდა ხონთქარსა, მოსცნა ნიჭ\ნი
Line of ed.: 3     დიდნი მოურავსა და იენგიჩარნი და დაიპყრნეს ციხენი იგინი.

Line of ed.: 4        არამედ ყორჩიბაში იდგა ჟამ-რაოდენმე ტფილისს, მერმე დაუ\ტევა
Line of ed.: 5     სჳმონ მეფე ტფილისს და თჳთ წარვიდა ამასვე ქორონიკონსა.
Line of ed.: 6     მაშინ მისრულსა ისპაანს მსახურებისა მისისათჳს მისცა შაჰაბაზ ხოს\რო-მირზას
Line of ed.: 7     ყულარაღასობა. ხოლო მოურავი იყო სამცხესა, შემდგო\მად
Line of ed.: 8     მივიდა იმერეთს გიორგი მეფისა თანა, მერმე ისტუმრა ლევან
Line of ed.: 9     Manuscript page: R_337  დადიანმან, მუნიდამ შემოვლო კუალად იმერეთი და მოვიდა
Line of ed.: 10     სამ/ცხესვე.

Line of ed.: 11        ამ ჟამებთა მოიმწო ანდუყაფარ ამილახორმან კსნის ერისთავი,
Line of ed.: 12     რამეთუ შესწამა შეპყრობისა თჳსისა უწყება ღაზნელსა, დაესხა და
Line of ed.: 13     მოსწყჳდნა იგი და განიყვეს მამული მისი. ქოლოთ-ქვიტკირი და\იპყრა
Line of ed.: 14     კსნის ერისთავმან და ნეშტი ამილახორმან. მერმე მოვიდა
Line of ed.: 15     მცხეთას ანდუყაფარ, შეიპყრა დეკანოზი მისი და წარუხუნა საგან\ძურნი
Line of ed.: 16     მცხეთისანი და აქადებდა დეკანოზს დაძახებასა მუნ მუყრისა\სა;
Line of ed.: 17     მუნით მოვიდა ტფილისს და ციხისთავისა თანა მჯდომარე კალის
Line of ed.: 18     ციხესა შინა გამზრახი წინათქმულთათჳს, აღდგა რა წარმოსლვად,
Line of ed.: 19     უბრკმა, დაეცა ლანძვსა, განხეთქა იგი და გარდმოიჭრა ქალაქისაკენ
Line of ed.: 20     და მოკუდა ანდუყაფარ ბოროტად. შემდგომად ამისა მოწყჳდნა იესე
Line of ed.: 21     კსნის ერისთავმან ძმანი თჳსნი ცოლშვილითა სრულიად.

Line of ed.: 22        ხოლო მოურავი მოვიდა სამცხიდამ ქართლს, კუალად შეკრეს
Line of ed.: 23     მოურავმან და ზურაბ ერ\\ისთავმან Manuscript page: B_183b  პირი, მოიყვანეს და დასუეს ქაი\ხოსროვე
Line of ed.: 24     გამგედ ქართლისად. არამედ იყვნენ იგინივე საქმისა მყო\ფელნი,
Line of ed.: 25     რამეთუ სჳმონ მეფე ვერ გამოვიდოდა ტფილისიდამ ამათ
Line of ed.: 26     მიერ. კუალად ჟამთა ამათ არა მოსცეს დუალთა ბეგარა მოურავსა,
Line of ed.: 27     გარდავლო სპითა მოურავმან ზეკარა, შთავიდა და მოსრნა ურჩნი
Line of ed.: 28     და ყვნა კუალად მებეგრედ და მოვიდა ქართლს. კუალად მელიქი სომ\ხითისა
Line of ed.: 29     ათაბეგ და ზაქუმ ერთგულებდნენ ყეენსა; მიუჴდა ამათ მოუ\რავი,
Line of ed.: 30     ხოლო იგინი ივლტოდნენ და წაგუარნა დედაწულნი და ქონე\ბანი
Page of ed.: 435   Line of ed.: 1     და წარმოვიდა. არამედ ქაიხოსრო ბარათაშვილი მოყურობდა
Line of ed.: 2     როსტომ სპასალარსა და უვლინებდა როსტომ საგანძურსა მრავალ\სა,
Line of ed.: 3     ამისთჳს არა ერჩდა მოურავსა. კუალად მოიყვანნა ამან ხუთასნი
Line of ed.: 4     მეთოფენი ყიზილბაშნი და შეაყენნა ბირთჳსს ციხესა შინა. ესე შე\უძნდა
Line of ed.: 5     მოურავსა და დილასა ერთსა დაესხა ტბისს და შეიპყრა
Line of ed.: 6     ქაიხოსრო და ხოსია ძმა მისი მის თანა. მაშინ ქაიხოსროს გამოაყვა\ნინა
Line of ed.: 7     ყიზილბაშნი ბირთჳსიდამ და მოსწყჳდნა ხუთასნ\\ივე Manuscript page: d_91b  და ხოსია
Line of ed.: 8     პატიმარ-ჰყო ციხესა შინა კიკანათბერს.

Line of ed.: 9        კუალად ეთქუა მუქარა ქუელს წერეთელს მოურავისა. მიუჴდა
Line of ed.: 10     მოურავი და მოწუა მამული მისი. წარმოსრულს მოურავს ეწია ქუე\ლი
Line of ed.: 11     და ბრძვეს ურთიერთს. არამედ მოურავმან განაწონნა სამნი ისა\რნი
Line of ed.: 12     მკერდსა და ივლტოდა ქუელი. ხოლო მოურავი მოვიდა
Line of ed.: 13     გამარ/ჯუებული.

Line of ed.: 14        ამისა შემდგომად უმეტესად განდიდნა ზურაბ ერისთავი და არ\ღარა
Line of ed.: 15     ერჩდა მოურავსა. ესე შეუძნდა მოურავსა, უფროსად მოუდგა
Line of ed.: 16     ქაიხოსროს და არღარა ჩამოუშვა ზურაბ ქართლსა შინა. მაშინ ზუ\რაბ
Line of ed.: 17     მოიყვანა ბატონი თეიმურაზ და ინება მისთჳს ქართლისა მე\ფო\\ბა. Manuscript page: R_338 
Line of ed.: 18     ხოლო კახთა შთააგდეს შური ზურაბსა და ძმასა მისსა გიორ\გის
Line of ed.: 19     შორის: "რამეთუ მიდგების ღალატად ბრძოლასა ამას შინა, ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 20     არს იგი სიძე ქაიხოსროსი (რამეთუ გიორგის ჰყვანდა თეი\მურაზ
Line of ed.: 21     მუხრანბატონის ასული ცოლად) და თჳთ ნებავს ერის\თობა".
Line of ed.: 22     ირწმუნა ზურაბ, შეიპყრა გიორგი და აღმოჴადნა თუალნი.

Line of ed.: 23        ხოლო მოურავმან შეიკრიბნა სპანი ქართლისანი, ითხოვა ნიჯა\დი
Line of ed.: 24     იმერთა მეფის გიორგისაგან და საფარ ფაშის სამცხელისაგან, და
Line of ed.: 25     მათ მოსცეს, და შეკრ\\ებული Manuscript page: B_184a  ყოვლითა ამით მიუჴდა დუშეთს, შეიბ\ნენ
Line of ed.: 26     ბაზალეთს და არა დაშთა კაცი, რომელი არა დაიპოდა, თჳთ ბა\ტონი
Line of ed.: 27     თეიმურაზ მოურავი და ზურაბ. გარნა სძლეს მოურავსა და ივ\ლტოდა
Line of ed.: 28     სამცხეს ქაიხოსროთით ქ{რისტე}სა ჩ̃ქკვ, ქარ{თულსა} ტ̃იდ. არამედ ცოლ\შვილი
Line of ed.: 29     ქაიხოსროსი და ძმისწულნი მისნი წარვიდნენ იმერეთს.

Line of ed.: 30        ხოლო ქაიხოსრო და მოურავი წარვიდნენ სტამბოლს წინაშე
Line of ed.: 31     ხონთრისა. მისგან მოითხოვეს სპანი, რათა დაუპყრან ქართლი და
Page of ed.: 436   Line of ed.: 1     მუნცა მაჰმადიან იქმნა მოურავი. მაშინ ზავი იყო ხონთქარსა და
Line of ed.: 2     ყეენსა შორის და არა ინება ხონთქარმან, არამედ წარავლინა ქაიხო\სრო
Line of ed.: 3     და მოურავი სხუასა ქუეყანასა ბრძოლად და, უკეთუ დაიპყრან
Line of ed.: 4     იგი, შემდგომად წარავლინოს ქართლს სპითა დიდითა. მისრულთა
Line of ed.: 5     ვეზირ-აზამისა თანა ქაიხოსრომ და მოურავმან ქუეყანასა მას დიდ\ნი
Line of ed.: 6     სახელნი ქმნა მოურავმან და დაიპყრა ქუეყანა იგი, და ესე აუწყეს
Line of ed.: 7     ხონთქარსა. არამედ ცოლი ვე\\ზირ-აზამისა Manuscript page: A_137  იყო დაჲ ხონთქრისა.
Line of ed.: 8     ამან მჭმუნვარემან მიუწერა ქმარსა, თჳსსა: "რაჲ არს ესე, რომელ
Line of ed.: 9     განდიდნა სახელი მოურავისა და არა რაი ისმის საჴსენებელი შენი.
Line of ed.: 10     ამისთჳს უმჯობეს არს სიკუდილი შენი ყოფასა შენსა". განრისხნა
Line of ed.: 11     ვეზირ-აზამი, შეიპყრა ქაიხოსრო, მოურავი და ყოველნი ქართველ\ნი
Line of ed.: 12     მათ-თანანი და წარკუეთნა ყოველთა თავნი. არამედ გორგასლის\შვილს
Line of ed.: 13     ბეჟანს რა ჰკუეთდენ თავსა, ეტყოდა მამა მისი მტარვალსა მას
Line of ed.: 14     ნიჭის მიცემითა: "მე მომკუეთე თავი და განუტევე ძე ჩემი": რამეთუ
Line of ed.: 15     იგი განტევებულ იყო ნიჭისა მისთჳს, განუტევა ბეჟან და წარკუეთა
Line of ed.: 16     თავი გორგასალს და დედაწული მოურავისა დაშთა აზრუმს. ხოლო
Line of ed.: 17     ბატონმან თეიმურაზ დაიპყრა ქართლი და კახეთი. ესე მტერობდა
Line of ed.: 18     ძეთა და ძმისწულთა ქაიხოსროსათა და არა უტევებდა მუხრანს, არა\მედ
Line of ed.: 19     მისცა ძესა თჳსსა დათუნას.

Manuscript page: T_45 
Line of ed.: 20        შემდგომად მოკუდა შაჰაბაზ ყეენი ქ{რისტე}სა ჩ̃ქკჱ, ქარ{თულსა} ტ̃ივ, თათ\რულსა
Line of ed.: 21     ჩ̃ლჱ, და იწყეს ყიზილბა\\შთა Manuscript page: R_339  შფოთებად. მაშინ ხოსრო\მირზამ
Line of ed.: 22     შემოიკრიბნა ყულნი, გამოიყვანა შაჰ-სეფი და დასუა ყეენად
Line of ed.: 23     და მოსრნა წინააღმდგომნი. მიერითგან უწოდებდა ყეენი მამად ხოს\როს.
Line of ed.: 24     ესე მოირჭმა და განმდიდრდა ფრიად.

Line of ed.: 25        ხოლო შემდგომად შთავარდა Manuscript page: B_184b  შური ბატონს თეიმურაზსა და
Line of ed.: 26     ზურაბ ერისთავს შორის. გამოიყვანა ზურაბ სჳმონ მეფე ტფილისი\დამ
Line of ed.: 27     და დაიპყრა სჳმონ სრულიადი ქართლი. ჟამთა ამათ ჩამოვიდნენ
Line of ed.: 28     მუხრანს ძენი და ძმისწულნი ქაიხოსროსნი და დაიპყრნეს თჳსნი ყო\ველნი.
Page of ed.: 437   Line of ed.: 1     ხოლო სჳმონ მეფე უჴმობდა ზურაბს მამასა, და ამისი მხილ\ველი
Line of ed.: 2     და უღონო-ქმნილი ბატონი თეიმურაზ წარვიდა წინაშე ყეენი\სა
Line of ed.: 3     და უფადარიდამ მოსწერა ზურაბს: "შეუგვანებელ არს განწირვად
Line of ed.: 4     სიძისაგან სიმამრისა, გარნა ვიხილოთ უკანასკნელი შენი და სჳმონი\სა".
Line of ed.: 5     ესე შეუძნდა ზურაბს, რამეთუ სწადდა, რათა იყოს თეიმურაზ
Line of ed.: 6     კახ-ბატონად და სჳმონ ქართლისად და ორნივე იყვნენ მავედრენი
Line of ed.: 7     მისნი. ამისთჳს აწ განიზრახა ბოროტი, მოვიდა ღამე ცხჳლოსს
Line of ed.: 8     მდგომის სჳმონ მეფისა თანა, შევიდა და მოკლა იგი ქ{რისტე}სა ჩ̃ქკთ, ქარ{თულსა} Manuscript page: d_92a 
Line of ed.: 9     ტ̃იზ, და წარუვლინა თავი თეიმურაზს. მოიქცა თეიმურაზ და დაიპ\ყრა
Line of ed.: 10     ქართლი და კახეთი.



Section: 18  
Page of ed.: 437  
Line of ed.: 11   პ̃დ. თეიმურაზ ა̃, კახთა ბატონი.


Line of ed.: 12        მაშინ მოიჴსენა შური წუქეთის სულტნისა, ხოლო წარსრულმან
Line of ed.: 13     მას ზედა შეიმუსრა ბეჭი, ამისთჳს სპათა უთავა ზურაბ ერისთავი,
Line of ed.: 14     მისრულმან მოჰკლა სულტანი და მოსტყუევნა ქუეყანა მისი და მო\ვიდა
Line of ed.: 15     თეიმურაზისა თანა. არამედ მიერით ბატონს თეიმურაზს აქუნ\და
Line of ed.: 16     შური ზურაბ ერისთავისა, ოდეს მოკლა სჳმონ და, ვინაჲთგან გან\დიდნაცა
Line of ed.: 17     ფრიად, ამისთჳს უდგა ღალატად მარადის. შემდგომად ზამ\თარს
Line of ed.: 18     მდგომმან საფურცლეს იცა ჟამი და მოკლა ზურაბ; მერმე შე\ვიდა
Line of ed.: 19     დუშეთს წარმოიყვანა ასული თჳსი და მისცა ცოლად იმერთა
Line of ed.: 20     მეფის ძეს ალექსანდრეს მზითვითა დიდითა. შემდგომად შემოიკრიბ\ნა
Line of ed.: 21     ორნივე სპანი და მიუჴდა ულუკოსორს, მოსრნა მახჳლითა და
Line of ed.: 22     მოსტყუევნნა იგინი და მოვიდა გამარჯუებული. კუალად შემოიკ\რიბნა
Line of ed.: 23     სპანი ორნივე და დაესხა ყარაბაღს, მოსწყჳდნა და მოსტყუევ\ნა,
Line of ed.: 24     აღიღო ალაფი დიდძალი და მოვიდა ქართლს. ამისთჳს უმეტეს
Line of ed.: 25     ლაშკრობდა თეიმურაზ, რამეთუ აქუნდა სპათა სიმრავლე და რათა
Line of ed.: 26     განიმკჳდროს ორნივე ქუეყანანი. ხოლო ჟამთა ამათ მოვიდა უნდი\ლაძე
Line of ed.: 27     დავით, განჯის ბეგლარ-ბეგი და ბატონმან თეიმურაზ დასხნა
Line of ed.: 28     ელითურთ იორის პირსა ზედა. ესე მოითხოვა ყეენმან და არა უკუნ\სცა
Line of ed.: 29     ბატონმან თეიმურაზ. ამას ზედა განრისხნა შაჰ-სეფი ყეენი და
Page of ed.: 438   Line of ed.: 1     წარმოავლინა სპასალარი როსტომ სააკაძე სპითა დიდითა და წინ\ჴსენებული
Line of ed.: 2     ხოსრო-მირზა მეფედ ქართლისად (და ხოსროს უწოდა
Line of ed.: 3     როსტომ) დიდითა Manuscript page: R_340  ნიჭითა და კახეთი მისცა Manuscript page: B_185a  სალიმხანს.

Manuscript page: T_46 
Line of ed.: 4        ხოლო ესე ყოველნი მოვიდნენ ერთბამად და დადგნენ ხუნანს.
Line of ed.: 5     ამისმან მსმენელმან ბატონმან თეიმურაზ შემოიკრიბნა სპანი საფურ\ცლეს
Line of ed.: 6     და ლამოდა ბრძოლასა, ვინაჲთგან ჰყვა ბარათიანთა ცოლნიცა
Line of ed.: 7     თჳსთანა მუნ. არამედ ბარათიანთა დაუტევნეს ცოლნი თჳსნი და მი\ვიდნენ
Line of ed.: 8     წინაშე როსტომ მეფისა. ვინაჲთგან ვახტანგ, ძე თეიმურა\ზისა,
Line of ed.: 9     მუხრანის ბატონი, პირველვე მიეგება როსტომს ნათესაობი\სათჳს
Line of ed.: 10     და ესე ჰყვეს ბარათიანთაცა ამისთჳს. ამისი მხილველი თეი\მურაზ
Line of ed.: 11     განრისხნა და მოინება დაჭრა ცხვირპირთა ცოლთა ბარათი\ანთათა.
Line of ed.: 12     არამედ არა აუფლა ხვარაშან დედოფალმან გარნა ესე-ვი\თარებისათჳს
Line of ed.: 13     ვერღარა წინააღუდგა თეიმურაზ სპარსთა და წარვიდა
Line of ed.: 14     იმერეთს. მცნობმან სპასალარმან წარმოუყენა სპანი; ესენი ეწივნენ
Line of ed.: 15     პერანგის მთასა ზედა ხიზანთა, მოსრნეს და ტყუე-ყვნეს და შემოიქ\ცნენ
Line of ed.: 16     ტფილისს, და სპასალარი როსტომ და როსტომ მეფეცა მოვიდ\ნენ
Line of ed.: 17     ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃ქლდ ქარ{თულსა} ტ̃კბ.



Section: 19  
Page of ed.: 438  
Line of ed.: 18   პ̃ე. მეფე როსტომ, კ̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 19        ხოლო დასუეს როსტომ მეფედ ტფილისს და სალიმ-ხან კახეთს.
Line of ed.: 20     ამავ ქორონიკონს აღაშენეს გორის ციხე და შეაყენნეს მცველნი ყი\ზილბაშნი;
Line of ed.: 21     ეგრეთვე სურამის ციხესა შინა. მოსცეს როსტომ მეფესა
Line of ed.: 22     შეწევნად ყაზახ-შამშადილო-ლორეს ხანნი, და თჳთ სპასალარი
Line of ed.: 23     როსტომ წარვიდა წინაშე ყეენისა. ხოლო ესე როსტომ იყო მოჰმა\დიანი
Line of ed.: 24     და მუნ აღზრდილი, რამეთუ, ოდეს მოვიდა მეფედ, ჲ̃ზ წლისა
Line of ed.: 25     იყო, საქმით ხუანჯიანი სოფლის, ფრიად ჭკუიანი, მორჭმულ-მდი\დარი;
Line of ed.: 26     რამეთუ აქუნდა ყულარაღასობა ყეენისა, მოურაობა ისპაანისა
Line of ed.: 27     და ნიჭვიდა ყეენი ურიცხუსა, და უჴმობდა მამად. ამან განაგნა წესსა
Page of ed.: 439   Line of ed.: 1     ზედა ყიზილბაშთასა კარის გამგენი თჳსნი, და არცა მოშალნა ქარ\თულნი
Line of ed.: 2     და დაადგინნა ორნივე და მიანიჭებდა ქართველთა ბოძსა
Line of ed.: 3     მცირეთა და იერთგულებდა მით, რამეთუ მას ჟამსა იყვნენ ქართველ\ნი
Line of ed.: 4     მჴნენი, რჯულმტკიცენი, წრფელნი, ვეცხლის უყუარულნი.

Line of ed.: 5        ამან როსტომ მოიყვანნა ყოველნი ტყუენი საქართველოსანი
Line of ed.: 6     სპარსეთიდამ გამაჰმადიანებულნი და ამათით შეერიათ ქართველთა
Line of ed.: 7     განცხრომა, სმა-ჭამა ყიზილბაშური, სიძვა, Manuscript page: B_185b  მრუშება, ტყუვილი,
Line of ed.: 8     ჴორცთ-განსუენება, აბანო, კეკლუცობა უგვანი, მეჩანგე, მგოსანი,
Line of ed.: 9     რამეთუ ამათ საქმეთა მოქმედთაგან კიდე არავის სცემდენ პატივსა
Line of ed.: 10     და მიდრკენ, ვიდრე მღუდელთმთავარნიცა და ჰყოფდენ უჯ\\ეროთა. Manuscript page: R_341 

Line of ed.: 11        ამან Manuscript page: A_138  როსტომ მოიყვანა ცოლად აბაშისშვილის გორჯასპის
Line of ed.: 12     ასული ქეთევან და უწოდა გუდლუხტარ და იქორწინა ქრისტეანულ\მაჰმადიანურ,
Line of ed.: 13     კუალად დაუტევა სასახლე ისნის ციხისა და ჰყო მტკუ\რის
Line of ed.: 14     კიდესა ზედა ანჩისხატსა და სიონის ეკლესიათა შო\\რის Manuscript page: T_47  და მის\ცა
Line of ed.: 15     ციხე სრულიად ყიზილბაშთა; შეავლო ჴიდისყურიდამ ზღუდე
Line of ed.: 16     Manuscript page: d_92b  კალის ციხემდე და განჰყო ქალაქი და ციხე, მოავლო მეტეხს ზღუ\დე
Line of ed.: 17     და ქმნა, ვითარცა ციხე მტკიცე ჴიდითურთ, და შეაყენნა მცველ\ნი
Line of ed.: 18     ყიზილბაშნი მას შინაცა. არამედ ამათი მოქმედი მარადის იხა\რებდა
Line of ed.: 19     როსტომ და იშუებდა. ამას არა მორჩილებდა ერისთავი არაგ\ჳსა
Line of ed.: 20     დათუნა, ძმა ზურაბისა, შემოიკრიბნა სპანი როსტომ და მივიდა
Line of ed.: 21     მუხრანს. მიუთხრა დათუნას ანუ წარვიდეს წინაშე ყეენისა ანუ მი\ვიდეს
Line of ed.: 22     მის თანა. ხოლო დათუნას ძნიად აღუჩნდა ესენი. კუალად წა\რავლინა
Line of ed.: 23     გაბაშვილი და თურქისტანიშვილი და ამცნო მათ, რათა
Line of ed.: 24     მოკლან თავისწინაობის განზრახუასა შინა დათუნა და მოართუან
Line of ed.: 25     თავი მისი. მაშინ მისრულთა მათ უყვეს ბრძანებული დუშეთს და მო\ართუეს
Line of ed.: 26     თავი მისი; და როსტომ წარუგზავნა ყეენსა, რამეთუ ესე
Page of ed.: 440   Line of ed.: 1     იყო მაშფოთებელი ქუეყნისა და თჳთ შეუჴდა დუშეთს ქ{რისტე}სა ჩ̃ქლე,
Line of ed.: 2     ქარ{თულსა} ტ̃კგ.

Line of ed.: 3        მაშინ ძმამან დათუნასმან ზაალ შეკრნა სიმაგრენი და გამოაბ\რუნა
Line of ed.: 4     როსტომ და მოვიდა ტფილისს. ამისთჳს წარუვლინა ზაალ ბა\ტონს
Line of ed.: 5     თეიმურაზს, რათა მოვიდეს და დაიპყრას ქართლი, რამეთუ
Line of ed.: 6     აღუთქუა ფიცით ყოვლისა წარმართება.

Line of ed.: 7        ხოლო მოვიდა ხოსთქარი მურად და აღიღო ერევანი ქ{რისტე}სა ჩ̃ქლვ,
Line of ed.: 8     ქარ{თულსა} ტ̃კდ, უკუნ-იქცა და წარვიდა.

Line of ed.: 9        შემდგომად ზავ-ჰყვეს მურად ხონთქარმან და შაჰ-სეფიმ; დაშთა
Line of ed.: 10     ხონთქარსა იმერეთი, საათაბაგო და ქურთისტანის ნახევარი. ხოლო
Line of ed.: 11     ყეენს დაშთა ერევანი, ქართლი, კახეთი და ქურთისტანის ნახევარი.

Line of ed.: 12        კუალად როსტომ მოიჴსენა შური ყიზილბაშთათჳს, რომელი
Line of ed.: 13     მოსწყჳდნა მოურავმან ბირთჳსს, და შეიპყრა ქაიხოსრო ბარათას\შვილი
Line of ed.: 14     სისხლთა მათთათჳს და გარდმოაგდო ციხიდამ განჯის კა\\რი\საკენ Manuscript page: B_186a 
Line of ed.: 15     მაღლის გოდლიდამ.

Line of ed.: 16        ხოლო თეიმურაზ მოვლო დუალეთი, მოვიდა დუშეთს ქ{რისტე}სა ჩ̃ქლვ,
Line of ed.: 17     ქარ{თულსა} ტ̃კდ, და მუნიდამ მცდელობდა ქართლსა. ხოლო როსტომს
Line of ed.: 18     აქუნდა ძალი ყიზილბაშთა და ქართველნი, მცირეთაგან კიდე, ყო\ველნი
Line of ed.: 19     ერთგულობდნენ და ამისთჳს ვერა რაჲ ავნეს. კუალად შემო\უჩინეს
Line of ed.: 20     მოღალატენი, არამედ როსტომ იყო მცდელი და სოფლის\მანქანი
Line of ed.: 21     და განერა ყოველთაგან. მერმეთ თეიმურაზ და ზაალ, როს\ტომის
Line of ed.: 22     მტერობისა ვერა-რისა მყოფელთა, მოიბირეს კსნის ერისთა\ვი
Line of ed.: 23     და მიუჴდნენ სალიმ-ხანს, განაძეს სალიმ-ხან და Manuscript page: R_342  დაიპყრა თეი\მურაზ
Line of ed.: 24     კახეთი. ხოლო ჟამთა ამათ მოუკუდა როსტომ მეფეს ცოლი
Line of ed.: 25     პირველი და დაემზახლა ლევან დადიანსა, და ამან მოსცა დაჲ თჳსი
Line of ed.: 26     მარიამ. ესე ჰყო როსტომ, რამეთუ ვინაჲთგან ბატონის თეიმურაზის
Page of ed.: 441   Line of ed.: 1     მოყუარე იყო გიორგი მეფე იმერთა, და დადიანი და მეფე იმერთა
Line of ed.: 2     მტერობდენ. ამისთჳს დადიანს დაემოყურა და ვინაჲთგან არა ჰქონ\დათ
Line of ed.: 3     გზა, სთხოვა როსტომ მეფემან გზა უსუფს, ახალციხის ფაშასა.
Line of ed.: 4     მან სიხარულით მოსცა და მივიდა როსტომ კაკას ჴიდსა ზედა ფერ\სათიდამ,
Line of ed.: 5     და დადიანიცა მოსრულ იყო მუნ კაკას ჴიდსა; მოსცა დაჲ
Line of ed.: 6     თჳსი და წარმოიყვანა როსტომ მარიამ და Manuscript page: T_48  მოვიდა ტფილისს და
Line of ed.: 7     ჰქმნა ქორწილი მუნ დიდ-დიდებული ქ{რისტე}სა ჩ̃ქლჱ, ქარ{თულსა} ტ̃კვ. კუალად
Line of ed.: 8     ამითი მოაკლო თეიმურაზს ძალი დადიანისაგან. ხოლო ამათი მოქ\მედი
Line of ed.: 9     როსტომ მოვიდოდა გორს, ცხირეთს, ტფილისს, სომხითს და
Line of ed.: 10     მარადის იშუებდა და იხარებდა.

Line of ed.: 11        შემდგომად ამისა მოუწოდეს ბატონს თეიმურაზს ზაალ ერის\თავმან,
Line of ed.: 12     იოთამ ამილახორმან, ნოდარ ციციშვილმან, გიორგი გოჩას\შვილმან
Line of ed.: 13     და კათალიკოზმან ევდემოს დიასამიძემან გამეფებად
Line of ed.: 14     ქართლს. და ნოდარ მოვიდა სპითა დოესს და მოელოდა მათცა. მცნო\ბელი
Line of ed.: 15     როსტომ მეფე წარმოვიდა. მისმან მხილველმან ნოდარ ვერღა\რა
Line of ed.: 16     იკადრა ბრძოლა, არამედ ივლტოდა. გარნა ორთა ძმათა ჩხეიძეთა,
Line of ed.: 17     ნოდარისა თანა მყოფთა, მოყურობით არა ინებეს ლტოლვა, მოიქ\ცენ
Line of ed.: 18     და ჩამოჰყარნეს მჴედარნი. ხოლო იორამ მოურავისშვილმან
Line of ed.: 19     ჩამოჰყარნა იგინი, შეიპყრნა და მოართუა როსტომ მეფესა (ესე
Line of ed.: 20     იორამ მოიყვანა როსტომ მეფემან აზრუმიდამ კეთილისყოფისათჳს,
Line of ed.: 21     რომელი Manuscript page: B_186b  უქმნა მოურავმან მას, და მისცნა მამულნი თჳსნი ყოველ\ნი,
Line of ed.: 22     ხოლო ნოდარ ლტოლვილი შევიდა ვერის-ციხესა შინა და მოად\გა
Line of ed.: 23     როსტომ, ვერ გამაგრდა ნოდარ, განივლტო და მივიდა სამცხეს.
Line of ed.: 24     ხოლო მეფემან როსტომ ადიდო ციხე და შემუსრა, მუნიდამ მოიქცა
Line of ed.: 25     და დადგა ცხირეთს. ესე აცნობა კათალიკოზმან ევდემოს ბატონს
Line of ed.: 26     თეიმურაზს: "რაჲ ჰქმენ, სივლტოლისათჳს ნოდარისა უკუნ-იქეც, აწ
Line of ed.: 27     მოვედ |nდ93ა და დაესხი როსტომს, რამეთუ ჴელთა შენთა შინა არს (ამ
Line of ed.: 28     კათალიკოზის ძმისწული ცოლად ჰყვა ბატონის თეიმურაზის ძესა
Line of ed.: 29     დავითს და ამისთჳს ჰყოფდა კათალიკოზი ამას").

Page of ed.: 442  
Line of ed.: 1        ამისი მსმენელი თეიმურაზ რა წარმოემართა, ესე აუწყა როს\ტომ
Line of ed.: 2     მეფესა ვახტანგ მუხრანის ბატონმან და მსწრაფლ შევიდა როს\ტომ
Line of ed.: 3     გორის ციხესა შინა. ესმა ესე თეიმუ\\რაზს Manuscript page: R_343  და უკუნ-იქცა. ამას
Line of ed.: 4     ვახტანგ მუხრანის ბატონი მოეწია და ავნო დიდი ვიდრე სივლტო\ლად,
Line of ed.: 5     და მოსწრაფედ მივიდა თეიმურაზ კახეთსვე. ამისთჳს შეიპყრა
Line of ed.: 6     როსტომ მეფემან კათალიკოზი ევდემოზ და პატიმარ-ჰყო ტფილისს
Line of ed.: 7     ციხესა შინა. შემდგომად გარდმოაგდო განჯის-კარის კოშკიდამ; კუ\ალად
Line of ed.: 8     შეიპყრა გოჩასშვილი გიორგი და აღმოჴადნა თუალნი, დაესხა
Line of ed.: 9     იოთამ ამილახორსა, ჰგუემა იგი და განუტევა ფიცით, და შემუსრა
Line of ed.: 10     ციხე ცხჳლოსი და სხუანი ვიეთნიმე განაძო და ზოგნი უმკჳდრო
Line of ed.: 11     ჰყვნა. არამედ იოთამ ჟამთა მჭურეტი ჟამ იყვის ბატონის თეიმურა\ზისა
Line of ed.: 12     თანა, ჟამ როსტომის წინაშე. შემდგომად შემოიკრიბნა როსტომ
Line of ed.: 13     მეფემან სპანი თჳსნი და მიუჴდა ბატონს თეიმურაზს მაღაროს. არა\მედ
Line of ed.: 14     მისგან მცირედითა სპითა იძლია და მოვიდა ტფილისს. გარნა
Line of ed.: 15     ამითიცა ვერა რაჲ ავნეს და უმეტესად განძლიერდა, რამეთუ მოირ\თო
Line of ed.: 16     ქართველნი ყოველნი და ყიზილბაშნი მონებდენ, ვითარცა
Line of ed.: 17     ყე/ენსა.

Line of ed.: 18        ამისი მხილველი ზაალ ერისთავი ევედრა როსტომ მეფესა, რა\თა
Line of ed.: 19     შეიწყალოს და განუტეოს თეიმურაზ, და მივიდეს წინაშე მისსა.
Line of ed.: 20     ამისთჳს უბრძანა როსტომ წარსლვა წინაშე ყეენისა, ვინაჲთგან
Line of ed.: 21     სწადდა როსტომს დამორჩილება ქართლისა ყეენისაგან, ვითარცა
Line of ed.: 22     სხუათა სახანოებთა, და მისთჳს წარავლინებდა მუნ ყოველთა, და
Line of ed.: 23     განუწესებდა როქსა და განკუეთილსა, რათა მით არღარა უარჰყონ
Line of ed.: 24     Manuscript page: A_139  ქართველთა ყიზილბაშნი. მსმენელი ზაალ ერისთავი და უღონო\ქმნილი
Line of ed.: 25     წარვიდა წინაშე ყეენისა. ხოლო Manuscript page: T_49  ყეენმან პატივ-სცა ზაალს,
Line of ed.: 26     ჰყო მაჰმადიანად, ანიჭნა და გა\\მოუტევა, Manuscript page: B_187a  მოვიდა დუშეთს და მსახუ\რებდა
Line of ed.: 27     როსტომს მიერითგან. ხოლო როსტომ დასუა კათალიკოზად
Line of ed.: 28     ურდუბეგაშვილი ქრისტეფორე, კაცი სახიერი. არამედ კუალად შეს\ძინა
Page of ed.: 443   Line of ed.: 1     როსტომ, რამეთუ სჳმონ მოყიდულთა ტყუეთა წარუვლენდა
Line of ed.: 2     ყეენსა. ხოლო ესე გამოიყვანდა მთავართა და აზნაურთა შვილთა,
Line of ed.: 3     ვაჟთა და ქალთა, და წარუგზავნიდა. ამისთა მხილველთა ქართველ\თა
Line of ed.: 4     იწყეს იდუმალ ტყჳს-ყიდვა, ქურივთა და ობოლთა, რამეთუ გან\მრავლდა
Line of ed.: 5     სიბოროტე, ვინაჲთგან არღარა იყო ზრუნვა სულიერი და
Line of ed.: 6     არა ზრუნვიდა მეფე სუფევისა და ქუეყანისათჳს, გარნა განცხრომი\სათჳს,
Line of ed.: 7     ვითარცა წესი არს მოჰმადიანთა. ამისთჳს მიიტაცეს მთა\ვართა
Line of ed.: 8     თჳს-თჳსნი მჴარენი, ქუეყანა-ციხე-სიმაგრენი სამეფოთანი
Line of ed.: 9     და დაბნები.

Line of ed.: 10        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ქმბ, ქარ{თულსა} ტ̃ლ, თათრულს ქ{ორონი}კ{ო}ნს ჩ̃იბ მოკუდა
Line of ed.: 11     შაჰ-სეფი და დაჯდა ძე მისი შაჰ-აბაზ. ამათ ჟამთა შემდგომად შემო\იკრიბნა
Line of ed.: 12     მეფემან როსტომ სპანი შესლვად კახეთად. მაშინ ბატონი
Line of ed.: 13     თეიმურაზ იდგა თიანეთს. ხოლო როსტომ წარავლინა ვახტანგ მუხ\რან-ბატონი
Line of ed.: 14     სასპასპეტოთა თჳსითა თიანეთს და ყიზილბაშნი მოგ\ზავნა
Line of ed.: 15     მაღაროს. მისრულსა ვახტანგს ზაალითურთ ეწყუნენ თია\ნეთს
Line of ed.: 16     უღლისს თეიმურაზისანი და ბრძოლასა შინა მოიკლა ამათგან
Line of ed.: 17     თოფით რევაზ ჩოლაყაშვილი და ივლტოდენ თეიმურაზითურთ, მი\უდგა
Line of ed.: 18     როსტომ და ჩავიდა თეიმურაზ კახეთს.

Line of ed.: 19        ხოლო მაღაროს ყიზილბაშთა მოკლის დათუნა, ძე ბატონის თე\იმურაზისა,
Line of ed.: 20     და მოართუეს თავი როსტომს, ქ{რისტე}სა ჩ̃ქმჱ, ქარ{თულსა} ტ̃ლვ,
Line of ed.: 21     თათრულს ქ{ორონი}კ{ო}ნს ჩ{ვე}ნჱ. არამედ ვითარცა შემპყრობელს როსტომს ბა\ტონის
Line of ed.: 22     თეიმურაზისასა მოეგება ხვარაშან დედოფალი, რომელი იყო
Line of ed.: 23     ბიძისშვილიშვილი როსტომისა. ესე ევედრა, რათა განუტეოს მშჳდო\ბით.
Line of ed.: 24     ხოლო როსტომ პატივ-სცა მას, ვითარცა დასა და აღუსრულა
Line of ed.: 25     ნება მისი, მისცნა ცხენნი და ჯორნი, უძღუნნა მრავალნი, წარუძღუ\ანა
Line of ed.: 26     კათალილოზი და წარგზავნა იმერეთს ღამესა მას, და თჳთ როს\ტომ
Line of ed.: 27     შთავიდა კახეთს და დაიპყრა კახეთი. ხოლო თავი დათუნასი
Line of ed.: 28     წარუვლინა ყეენს და აუწყნა ყოფილნი, მერმე განაგნა საქმენი კახე\თისა
Page of ed.: 444   Line of ed.: 1     და მოვიდა ტფილისს. ამისთჳს მოანიჭნა ყეენმან ნიჭნი დიდნი
Line of ed.: 2     და იშუებდა მარადის როსტომ. გარნა არა ესუა შვილი და შვილად
Line of ed.: 3     თჳსად მოიყვანა ისპაანიდამ სჳმონ მეფის ძის ვახტანგის ძე ლუარ\საბ
Line of ed.: 4     და ესე ჰყო ძედ თჳსად.



Section: 20  
Page of ed.: 444  
Line of ed.: 5   1808 წლის ნუსხა m ურთავს ვრცელ შენიშვნას (m294-295)


Line of ed.: 6        "არამედ სომეხთ მეისტორიე ზაქარია მთავარი წ{მიდ}ის იოანეს მემონასტრე.
Line of ed.: 7     ჰსწერს ისტორიასა შინა სომეხთასა ამ ლუარსაბის ძმობასა თჳთ ამ მეფის როს\ტომი(რ)ს
Line of ed.: 8     ესრეთ რ{ომე}ლ (როსტომ მეფე, რ{ომე}ლიც აღვსწერეთ ნათესავთაგან ბაგრა\ტიონთა:
Line of ed.: 9     ხ{ოლო} შ{ემდგომა}დ დაცემისა მეფობისა მათისა, და შემუსრჳსა ანისსა. და ნაშთნი
Line of ed.: 10     ნათესავთაგანნი ბაგრატოვანნი წარვიდნენ ქ{ვე}ყანასა ქართლისასა, და შეუდგნენ,
Line of ed.: 11     მეფეთა მათთა, და იქმნენ ზედამხედუ̂ჱა ყ{ოველ}თა საქმეთა ზ{ედ}ა ქართლისათა):

Line of ed.: 12        "ხ{ოლო} ოდეს აღიხოცაცა თავისუფლებითი მეფობა ქართლისა, და შევარდა
Line of ed.: 13     ქუ̂ჱშე ჴელთა სპარსთასა, და იგინი მისცემდიან მეფობასა ბაგრატიონთ გუ̂ართა
Line of ed.: 14     და ფლობისათჳს ყ{ოველ}თა საზღუ̂ართა ქართლისათა: ხ{ოლო} შთამოისირნენ (?) ბაგრატო\ვანნი
Line of ed.: 15     შვილითი შვილად ვ{იდრ}ე ამ მეფის როსტომადმდე, რ{ომე}ლ{მა}ნცა ჰშუ̂ა ძე ერთი
Line of ed.: 16     ცოლისა თჳსისა ლეონ დადიანის ასულის მარიამისაგან, რ{ომე}ლსა ეწოდებოდა საჴე\ლად
Line of ed.: 17     ლუარსაბ რ{ომე}ლსაც ჰსცჳდა მემკჳვრედ თჳსად:

Line of ed.: 18        "ხ{ოლო} დღესა ერთსა წარიყუ̂ანა ძე თჳსი მრავლითა სპითა სანადიროდ ადგილსა
Line of ed.: 19     მას ყარა იაზად წოდებულსა (რ{ომე}ლ არს შავზაფხული) ჰსდევნიდენ ნადირთა, და
Line of ed.: 20     ყ{ოველ}ნი ისწრაფდნენ კლუ̂ასა ნადირისასა, და სიმრავლეთაგან თოფთა ცემისა მოჰ\სწყლეს
Line of ed.: 21     ძე მეფისა ლუარსაბ, და მოკუდაცა. ა{რამე}დ როსტომ შეშინებული თავის
Line of ed.: 22     თჳსისაგან შეივლტოდა ქალაქად ტფილისად: და შ{ემდგომა}დ ჰყო გამოძიება მკუ̂ლელთა
Line of ed.: 23     ძისა თჳსისათა, გარნა ვერ უძლო პოვნად. ა{რამე}დ ბრალი დაჰსდუ̂ჱს ორსა კაცსა,
Line of ed.: 24     ერთს ეწოდებოდა ბაადურ სომეხი გუ̂არათ მამიკონიანთ ნათესავთაგანი (რ{ომე}ლთა
Line of ed.: 25     უხმობენ აწ თუმანიანთ) და სახელი მეორისა შიოშ ქართუ̂ჱლი, გუ̂არად ბარათა\შვილი.
Line of ed.: 26     ამათ ჰსდებდნენ ბრალსა, თქუ̂[ე]ნ იყავით ახლოს მის ოდეს იგი მოჰკლე\სო,
Line of ed.: 27     ანუ თქუ̂ჱნ უწყით მკუ̂ლელი მისიო, და ანუ თჳთ თქ{უ̂ჱ}ნ მოჰკალითო.

Line of ed.: 28        "ხ{ოლო} განძლიერდა რა ხმა ესე სომეხნი იტყოდნენ ქართუ̂ჱლს მოუკლავსო.
Line of ed.: 29     და ქართუ̂ჱლნი იტყოდნენ სომეხსაო. შ{ემდგომა}დ აღიძახეს სამართალიო (ესე არს სამარ\თალი
Line of ed.: 30     ბრძოლა ვინ იძლიოს მას მოუკლავს შვილი მეფისაო:

Line of ed.: 31        "ხ{ოლო} დაემტკიცა რა სიტყუ̂ა ესე მათ შ{ორი}ს რ{ათ}ა განვიდნენ ორნივე მხოლოდ
Line of ed.: 32     შეჭურჳლნი საჭურუ̂ჱლითა. და ამბორს უყუ̂ჱს მუხლსა მეფისასა. და განვიდნენ
Line of ed.: 33     აღმოსავლით კერძო ქალაქისასა კ[ლ]დესა მას მტკუ̂რისასა:

Line of ed.: 34        ხ{ოლო} ქუ̂ჱგამხედუ̂ჱლთა გუ̂ართა ქართუ̂ჱლთამან ცხადად ასწავეს ორთავ.
Line of ed.: 35     ოდეს განსხდეთ ასპარეზად ნუ შეიბმით. ა{რამე}დ მიმოარბიეთ ცხენნი ამიერ და იმიერ\ნუ
Page of ed.: 445   Line of ed.: 1     თუ შეეწყალოთ მეფესა და არა მიგიშუ̂ათ საკუ̂დავად ურთიერთისად:] ა{რამე}დ
Line of ed.: 2     ბირება ესე ჭ{ეშმარი}ტი ეგონა ბაადურს.

Line of ed.: 3        ხ{ოლო} ვ{ითარც}ა არს ჩუ̂ჱულება ქართუ̂ჱლთა გუ̂ართა იდუმალ მისა განაძრახეს შიოშ
Line of ed.: 4     შენ არა ძალგიძს პირისპირ ბრძოლა მის ამისთჳს არა ხარ ტანითა ეგეოდენი და
Line of ed.: 5     ძლიერი. ა{რამე}დ უღონო ხარ. და ბაადურ არს მძლე ახოვანი ტანითა და ძლიერი,
Line of ed.: 6     ა{რამე}დ ოდეს ათამაშებდეს იგი ცხენსა, შენ ეცადე განგმერასა მისა შუბითა, ნუ თუ
Line of ed.: 7     დასცე იგი ქ{ვე}ყანასა;

Line of ed.: 8        "შ{ემდგომა}დ ორნივე ზოგად განვიდნენ ასპარეზსა, და მეფემან მათ წარატანა სამნი
Line of ed.: 9     თათარნი, და უბრძანა რ{ომე}ლიცა მათგანი დაეცეს ქ{ვე}ყანასა თქუჱნ დაიფარეთ იგი,
Line of ed.: 10     და ნუ მიუშვებთ საკუ̂დავად;

Line of ed.: 11        "ხ{ოლო} ბაადურმა წარიხლტუნა რა ცხენი წინ შიოშისა. და იგი შ{ემდგომა}დ მისსა.
Line of ed.: 12     ა{რამე}დ შიოშ ჩაეკრა უნაგირსა შ{ინ}ა და შუბი მიიმარჯუ̂ა პირისპირ ბაადურისა და
Line of ed.: 13     აძგერა შუბი ჭიპს ქუ̂ჱით და განავლო რა შუბმან ჴორცსა და ტყავს შუა იმიერ
Line of ed.: 14     გასჩარა, მაშინ ბაადურ გაფიცხდა სიმწარით. წა[ა]რთო შუბი ჴელთაგან შიოშს.
Line of ed.: 15     და დაადუ̂ა წინ უნაგირის თავსა და დაჰსცა ლახტი. და შემუსრა ტარი შუბისა.
Line of ed.: 16     და გარდააგდო ქუ̂ჱყანათ. და დაშთა შუბი მუცელსა. და შიოშ ევლტოდა ბაა\დურს,
Line of ed.: 17     ხ{ოლო} ბაადურმა ჰკრა მათრახი ცხენსა და მოსწუდა მსწრაფლად. და ჰსცა
Line of ed.: 18     ლახტი კისერსა ზ{ედ}ა მისსა და დამოეკიდა ცხენსა შიოშ. კ{უალა}დ ლამოდა ბაადურ
Line of ed.: 19     დაკუ̂რასა რადგან ტარი ლახტისა შესრვოდა სისხლთაგან. წარსხლტა ჴელთაგან
Line of ed.: 20     და განვარდა, მოიკრა ჴრმალს ჴელი რ{ათ}ა ჰსცეს რადგან იყო შიოშ გონება მიხ\დილი
Line of ed.: 21     ლახტისა და შიშისაგან დაეცა ქ{ვე}ყანასა და ბა[ა]დურის მოქნეული ჴრმალი
Line of ed.: 22     მოხუ̂და ცხენს უკანას გაზებში ს{რულია}დ დაკუ̂ჱთა კ{უალა}დ ჰლამოდა დაკუ̂რასა.

Line of ed.: 23        "ხ{ოლო} თათარნი იგინი გარდაეფარნენ შიოშს და აღარ მიუშვეს მოსაკლავად
Line of ed.: 24     ბაადურ:

Line of ed.: 25        "ამის შ{ემდგომა}დ სომეხნი და თათარნი შეკრებულნი მივიდნენ აღამაღლეს ბაადურ
Line of ed.: 26     და მიიყუ̂ანეს მეფესთან. და უბრძანა მეფემან მკურნალთა რათა განკურნონ იგი,
Line of ed.: 27     და შეიყუ̂არა უმეტეს ზომისა. და ბრძანა რ{ათ}ა განთიად განიყუ̂ანონ უძღები შიოშ
Line of ed.: 28     და წუ̂ლილად აკუწონ და მისცენ ძაღლთა.

Line of ed.: 29        "ა{რამე}დ ჰყუ̂ანდა მას ძმა ერთი საჴელით ქრისტეფორე რ{ომე}ლ იყო მოძღუ̂არი
Line of ed.: 30     დედოფლისა (რ{ომე}ლიცა შ{ემდგომა}დ იქმნა კათოლიკოსად). ესე შევიდა შეევედრა გამო\ხსნისათჳს
Line of ed.: 31     ძმასა თჳსისა დედოფალსა. და დედოფალი ევედრა ქმარსა თჳს[ს]ა და
Line of ed.: 32     არღარა მოჰკლეს იგი. გარნა რაჲცა აქუნდა შიოშს მსახურნი მხევალნი სოფელი
Line of ed.: 33     ვენახნი პირუტყუნი და სხუ̂ანი, ბრძანა რ{ათ}ა ყ{ოველ}ივე მისცენ წერილით ბაადურს.
Line of ed.: 34     და აღჰსრულებელთა ბრძანებისამებრ მისისა ჰყუ̂ჱს და ამჟამად ქართუ̂ჱლნი
Line of ed.: 35     მცირედ რადმე დამდაბლდნენ ამაყობისაგან რა სომეხთა ლექსი გაელექსათ ენითა
Line of ed.: 36     მათითა და მუხლთა დასასრულ იყო ესე (შიოშ გაიქე ბაადურ მოდის), ოდეს
Line of ed.: 37     იმღერდნენ ამას ყრმანი მიმდგომთა მისთა ჰრსცხენოდათ:

Line of ed.: 38        "ესმა ესე ჴელმწიფესა ერანისასა სანიბას (რ{ომე}ლ არს მცირე შააბაზ) უხმო
Line of ed.: 39     ბაადურს. მისცა მას მთავრება დიდი ტფილისის ქალაქისა: იქმნა რიცხუ̂სა სომ\მურსა
Page of ed.: 446   Line of ed.: 1     1099: ხ{ოლო} ქრისტეს აქეთ: ... რომელიცა ისტორია ესე არს ეჩმიაძინსა შ{ინ}ა
Line of ed.: 2     და ყოველსა ევროპიასა. სომხურსა ენაზედა დაბეჭდილი.

Line of ed.: 3        არამედ შენებასა შინა გატეხილ-ჴიდისასა იდგა როსტომ ხუ\ნანს
Line of ed.: 4     და დღესა ერთსა განვიდა ლუარსაბ მოასაკითა თჳსითა ნადირო\ბად
Line of ed.: 5     ყარაიის ჭალისა. ხოლო სროლასა თოფთასა ხროსა ზედა ირმი\სასა
Line of ed.: 6     მიხუდა თოფი ლუარსაბს და მოკუდა იგი.

Manuscript page: d_93b 
Line of ed.: 7        ამისი მსმენელი როსტომ დამძიმდა ფრიად, რამეთუ მოსწყდა
Line of ed.: 8     თესლი Manuscript page: B_187b  დიდისა ლუარსაბ მეფისა. გარნა ეპყრა როსტომს ქართლი,
Line of ed.: 9     კახეთი და იყო უფროს განცხრომა-შუებასა შინა. არამედ ოდეს მო\უკუდა
Line of ed.: 10     შვილებული თჳსი, არღარა ვინ ჰყვა უახლოესი ტომი თჳსი
Line of ed.: 11     და თჳთცა ფრიად მოხუცდა. ამისთჳს გაიშვილა ვახტანგ მუხრანის
Line of ed.: 12     ბატონი, ძე თეიმურაზ მუხრანის ბატონისა, რომელი მოკლა მარაბ\დის
Line of ed.: 13     ომსა შინა (რამეთუ თეიმურაზ იყო ძე ვახტანგისა, ვახტანგ Manuscript page: T_50  ძე
Line of ed.: 14     ბაგრატისა და ბაგრატ ძე ო̃თ მეფის კონსტანტინესი). ესე ვახტანგ
Line of ed.: 15     წარავლინა როსტომ წინაშე ყეენისა, რათა მისცეს აწ გამგეობა ქარ\თლისა
Line of ed.: 16     და შემდგომად მისა მეფობა, ქ{რისტე}სა ჩ̃ქნგ, ქარ{თულსა} ტ̃მა. ხოლო
Line of ed.: 17     ყეენმან პატივით შეიწყნარა ვახტანგ (ვინაჲთგან უსმენდა როსტომს
Line of ed.: 18     რასა იგი იტყოდა), და ჰყო მოჰმადიან და უწოდა შანავაზ. მერმე მის\ცა
Line of ed.: 19     ნიჭი დიდი და წარმოავლინა ქართლს გამგედ. მოსრული ვახტანგ
Line of ed.: 20     მიერითგან მართვიდა საქმესა ქართლისასა. Manuscript page: R_345  კუალად ქ{რისტე}სა ჩ̃ქნმ, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 21     ტ̃მდ ჩამოვარდა გუმბათი მცხეთისა და აღაშენა როსტომ მეფემან.
Line of ed.: 22     არამედ ვითარ მოხუცდა, ვითარცა უძლები, დასუა კახეთს ბრძანები\თავე
Line of ed.: 23     ყეენისათა სალიმ-ხან, და ზაალ ერისთავს მისცა ერწო-თიანე\თი.
Line of ed.: 24     არამედ საქმესაცა კახთასა ჰკითხვიდა სალიმ-ხან ზაალს. ხოლო
Page of ed.: 447   Line of ed.: 1     მოკუდა რა დადიანი ლევან და დაჯდა ლიპარიტ, მერმე ალექსანდრე
Line of ed.: 2     მეფემან იმერთამან დასუა ვამიყ, და ამათს შფოთებასა შინა აშუელა
Line of ed.: 3     ლიპარიტს როსტომ მეფემან საციციანოსი, საავალისშვილოსი და
Line of ed.: 4     რომელნიმე საბარათიანოსა სპანი, რამეთუ ძმა იყო ლიპარიტ მა\რიამ
Line of ed.: 5     დედოფლისა. არამედ ბანძას ბრძოლასა შინა შეიპყრნეს ქართ\ველნი,
Line of ed.: 6     დააჴსნევინეს ვეცხლითა თავნი და გამოუტევნნეს.

Line of ed.: 7        შემდგომად იხილა ვახტანგ გამგებელმან მოხუცებულობა და სი\კუდიდ
Line of ed.: 8     მიახლება როსტომისა, აუწყა ყეენსა. ხოლო ყეენმან წარმო\ავლინა
Line of ed.: 9     სანდო თჳსი ხილვად როსტომისა. ამ ჟამსა მოკუდა მეფე
Line of ed.: 10     როსტომ, ქ{რისტე}სა ჩ̃ქნჱ, ქარ{თულსა} ტ̃მვ. არამედ სარწმუნომან ყეენისამან
Line of ed.: 11     რა ვერღარა იხილა ცოცხალი როსტომ, ყეენის ცნობადმდე შეიყვანა
Line of ed.: 12     დედოფალი მარიამ ციხესა შინა ტფილისს და საგანძურს როსტო\მისასა
Line of ed.: 13     დაადგინეს დარაჯანი. ხოლო ზაალ ერისთავი არა მნებებელი
Line of ed.: 14     ვახტანგის მეფობისა მოვი\\და Manuscript page: B_188a  და დადგა ავლაბარს. და ესე ყოველი
Line of ed.: 15     აუწყა ყეენსა ვახტანგ. არამედ მსმენელმან ამისმან ყეენმან მოსცა
Line of ed.: 16     მეფობა ქართლისა ვახტანგს და ნიჭნი დიდნი და საგანძურნი როს\ტომისანი
Line of ed.: 17     და დედოფალი მარიამ რათა შეირთოს ცოლად. ამისი
Line of ed.: 18     მცნობელი ზაალ ერისთავი უკუნ-იქცა დუშეთს და არღარა ინება მო\ნება
Line of ed.: 19     ვახტანგისა და უარჰყო მზახლობაცა მისი, რამეთუ ასული ვახ\ტანგისა
Line of ed.: 20     მოეთხოვა ზაალს ძისა თჳსისათჳს. ხოლო ვახტანგს შეუძ\ნდა
Line of ed.: 21     შერთვა მარიამ დედოფლისა, ვინაჲთგან ესუა ცოლი ასული ყაფ\ლანისა
Line of ed.: 22     როდამ სიკეთითა აღმატებული, არამედ უღონო ქმნილმან
Line of ed.: 23     განუტევა როდამ და იქორწინა მარიამსა ზედა.



Section: 21  
Page of ed.: 447  
Line of ed.: 24   პ̃ვ. მეფე ვახტანგ ე̃, გინა შაჰნავაზ ა̃,
Line of ed.: 25   18 წელი მეფა


Line of ed.: 26        ხოლო დაჯდა მეფედ ვახტანგ და დაიპყრა ქართლი და განაგებ\და
Line of ed.: 27     კეთილად (წოდებული ყეენისაგან შანაოზ). ხოლო მოკუდა რა
Line of ed.: 28     ალექსანდრე მეფე იმე\\რთა Manuscript page: T_51  და მეფობდა ბაგრატ უთუალო, მიუწო\დეს
Page of ed.: 448   Line of ed.: 1     ვასტანგ მეფესა იმერთა, შეკრბა ვახტანგ და დადგა ფცას. არა\მედ
Line of ed.: 2     ზაალ ერისთავმან მოსწყჳდნა ელნი კახეთს და მტერობდაცა
Line of ed.: 3     ვახტან\\გ Manuscript page: R_345*  მეფესა. ამისთჳს უკმოიქცა და უბრძანა ძმისწულთა ზაალი\სათა
Line of ed.: 4     და დისწულთა თჳსთა, რომელნი განბოროტებულნი იყვნენ
Line of ed.: 5     მისგან, რათა მოკლან ზაალ. ამათ მისრულთა დუშეთს თავისწინა\ობასა
Line of ed.: 6     შინა მოურთეს ექუსთა მახჳლნი და მოკლეს ზაალ ერისთავი
Line of ed.: 7     ბიძა თჳსი, ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჲ, ქარ{თულსა} ტ̃მჱ, მაისს თ̃, კჳრიაკესა.

Line of ed.: 8        ამის წილ მეფემან მისცა ოთარს ერისთობა, ედი\\შერს Manuscript page: A_140  -- მსა\ჯულთუხუცობა,
Line of ed.: 9     იასონს -- დედოფლის სალთხუცობა. ხოლო ძენი
Line of ed.: 10     ზაალ ერისთვისანი ივლტოდენ სამცხეს. მისწივნა მეფემან კაცნი,
Line of ed.: 11     შეიპყრნეს ტბისყურსა ზედა და მოართუეს. ხოლო მეფემან წარუგ\ზავნა
Line of ed.: 12     ყეენსა იგინი.

Line of ed.: 13        კუალად მისცა ქსნის ერისთობა იესეს და დაიპყრა უმეტეს ქარ\\\თლი, Manuscript page: d_94a 
Line of ed.: 14     რამეთუ ერთგულებდნენ ესენი ფრიად.

Line of ed.: 15        ამავ ჟამსა შინა განიყვეს იმერეთი მეფემან ვახტანგ და დადიან\მან
Line of ed.: 16     ვამიყ და ბუჯის-წყლის აღმოსავლეთის კერძი დარჩა ვახტანგს
Line of ed.: 17     და დასავლეთის კერძი დადიან\\სა, Manuscript page: B_188b  ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჲ, ქარ{თულსა} ტ̃მჱ, და ეპყრა
Line of ed.: 18     ვახტანგს ქართლი, იმერეთი და კახეთი მიერ ჟამითგან, ოდეს მოსწ\ყჳდნა
Line of ed.: 19     ზაალ ელნი:

Line of ed.: 20        ამასვე ქორონიკონს მოკუდა კათალიკოზი ქრისტეფორე, დასუა
Line of ed.: 21     მეფემან ბიძაშვილი თჳსი დომენტი, კაცი ღირსი საყდრისა. კუალად
Page of ed.: 449   Line of ed.: 1     ამათვე ჟამთა მოითხოვა ყეენმან ასული ვახტანგ მეფისა ანუკა ცო\ლად,
Line of ed.: 2     მოვიდნენ საჭურისნი ყეენისანი და წარიყვანეს დიდითა დიდე\ბითა.
Line of ed.: 3     ხოლო მარიამისა თანა არა ესუა მეფესა შვილნი, არამედ რო\დამის
Line of ed.: 4     თანა ესხნენ ძენი: არჩილ, გიორგი, ლევან, ალექსანდრე, ლუ\არსაბ,
Line of ed.: 5     სოლომონ. და ასულნი ანუკა და თამარი. ხოლო ინება მეფე\მან
Line of ed.: 6     მოყვანება დადიანის ასული ცოლად არჩილ ძისა თჳსისათჳს,
Line of ed.: 7     მოითხოვა, მან მოსცა და დაიმზახლნენ. არამედ ჰყვა დადიანს ცოლი
Line of ed.: 8     გლისპი და აიძულებდა ქმარსა თჳსსა არა ყოფად ამისსა სიშორი\სათჳს.
Line of ed.: 9     უსმინა მანცა და მისცა ღოღობერიძეს ქალი იგი ცოლად.
Line of ed.: 10     გარნა შეჩენითა მეფისათა მოკლეს ღოღობერიძე იმერთა. ამას ზედა
Line of ed.: 11     შემოიკრიბნა სპანი ქართლისანი და რომელნიმე კახნი მეფემან, მი\ვიდა
Line of ed.: 12     და დადგა ალს. მსმენელი დადიანი შეკრებული სრულიად იმე\რეთით
Line of ed.: 13     მოვიდა საჩხერეს და დადგა მუნ. მაშინ მეფე ეზრახა იმერთა,
Line of ed.: 14     მოერთო აბაშიძე პაატა, რაჭის ერისთავი პაპუნა და ლაშხისშვილი
Line of ed.: 15     ხოსია თავ-ლეჩხუმისა, გარდავლო მეფემან მთა ლიხისა.

Line of ed.: 16        იხილა დადიანმან, ვერღარა დაუდგა და წარვიდა ოდიშს. შთა\სრულმან
Line of ed.: 17     ვახტანგ მეფემან იმერეთს, შემოიკრიბნა სრულიად იმერნი
Line of ed.: 18     და მოადგა სკანდას. Manuscript page: R_346  ხოლო ბატონი თეიმურაზ ყოველგნით უღო\ნო-ქმნილი,
Line of ed.: 19     სკანდას ციხესა შინა მყოფი, ევედრა შანაოზ მეფესა,
Line of ed.: 20     თუ წარგზავნოს წინაშე ყეენისა, მოვიდეს მის თანა. ესე მეფემან სი\ხარულით
Line of ed.: 21     შეიწყნარა. მერმე მოსრული ბატონი თეიმურაზ დიდითა
Line of ed.: 22     პატივითა მიითუალა და წარმოავლინა ტფილისს და თჳთ მეფე მი\ვიდა
Line of ed.: 23     ქუთათისს, აღიღო ქუთათისი და ყოველნი ციხენი იმერეთისა\ნი
Line of ed.: 24     და შეაყენნა გუშაგნი თჳსნი ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჲა, ქარ{თულსა} ტ̃მთ.

Line of ed.: 25        შემდგომად შთავიდა მეფე ოდიშს, ვერ წინააღუდგა დადიანი,
Line of ed.: 26     არამედ ივლტოდა სვანეთს. ხოლო ბრძანებითა მეფისათა შე\\უჩინა Manuscript page: B_189a 
Line of ed.: 27     ლაშხისშვილმან ხოსიამ კაცი, და მოკლეს დადიანი მუნ. მაშინ მეფე\მან
Line of ed.: 28     მოსტყუენა ოდიში და აღიხუნა ციხენი. მერმე მოადგა ჭაქვითს
Line of ed.: 29     ციხესა შინა მყოფს ცოლშვილსა დადიანისასა. მცირედ ხანსა შინა
Page of ed.: 450   Line of ed.: 1     გამოიყვანნა იგინი და გამოიხუნა საჭურჭლენი მრავალნი დადიანი\სანი
Line of ed.: 2     და ჰპოვა მუნ ხატი ოქონისა, რომელი დაშთა მეფესა სჳმონს.
Line of ed.: 3     შემდგომად მოვიდა ზუგდიდს, მუნ მოერთო შარვა,შისძე აფხაზით\ურთ
Line of ed.: 4     დიდითა ძღუნითა. მერმე დასუა დადიანად ოდიშს ლევან. შემ\დგომად
Line of ed.: 5     შემოიქცა დიდითა ალაფითა და ტყჳთა, და მოვიდა ქუთა\თისს.
Line of ed.: 6     მუნ მოერთო გურიელი დემეტრე, შემოკრებულთა იმერთა ნე\ბითა
Line of ed.: 7     აკურთხა მეფედ იმერთა ძე თჳსი არჩილ ქუთათისს და დაუტე\ვა
Line of ed.: 8     იმერთა. კუალად დადიანს ლევანს მისცა ძმისწული თჳსი თამარ
Line of ed.: 9     ცოლად და თჳთ წარმოვიდა, და წარმოიყვანა ბაგრატ მეფე უთუა\ლო
Line of ed.: 10     და მოვიდა ტფილისს გამარჯუებული. მაშინ წარავლინა ბატონი
Line of ed.: 11     თეიმურაზ წინაშე ყეენისა და წარატანა გივი ამილახორი და მიუძ\ღუანნა
Line of ed.: 12     არმაღანნი და ტყუენი ოდიშარნი. ამისთჳს განიხარა შაჰ\აბაზ
Line of ed.: 13     და მოსცნა ნიჭნი დიდნი მის წილ მეფესა.

Line of ed.: 14        შემდგომად ამისა აცნობა ახალციხის ფაშამან ხონთქარს ვახ\ტანგ
Line of ed.: 15     მეფისაგან დაპყრობა იმერეთისა. მსმენელმან ხონთქარმან წარ\მოუვლინა
Line of ed.: 16     დესპანი ყეენსა მეტყუელმან: "არს ზავი ჩუენ შორის და
Line of ed.: 17     აწ დაუპყრავს იმერეთი შამათზ მეფესა და, უკეთუ გნებავს, ვბრძოთ
Line of ed.: 18     ურთიერთსა". ამის მიერ მოუმცნო შანაოზ მეფესა ყეენმან, რათა
Line of ed.: 19     წარუვლინოს ძე თჳსი არჩილ მას და მან მისცეს ქუეყანა უმჯობესი
Line of ed.: 20     და ნუ იქმნების მშლელი ზავთა მათ შორის. ამისთჳს მეფემან მოიყ\ვანა
Line of ed.: 21     ძე თჳსი არჩილ Manuscript page: d_94b  და წარატანა გივი ამილახორი, და წარგზავნა
Line of ed.: 22     წინაშე ყეენისა ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჲგ, ქარ{თულსა} ტ̃ნა.

Line of ed.: 23        ხოლო ესე გივი სიძე მეფისა იყო, რამეთუ ასული მეფისა თამარ
Line of ed.: 24     ჰყვა ცოლად. ხოლო ოდეს მოსრნა ზაალ Manuscript page: R_347  ერისთავმან ელნი კახეთს,
Line of ed.: 25     მაშინ მოუწოდა ამ ზაალ ბატონის თეიმურაზის ძის ძეს ერეკლეს
Line of ed.: 26     რუსეთიდამ, რათა ჰყოს მეფედ, და ამ ჟამთა მოსრულ იყო თუშეთს
Line of ed.: 27     და ბრძოდა კახეთს. ესე აცნობა შამაოზ მეფემან ყეენსა, და მან მო\უმცნო,
Line of ed.: 28     ანუ შეი\\პყრას Manuscript page: B_189b  ანუ განაძოს ერეკლე, და მოსცნა ყოველნი
Line of ed.: 29     ხანნი, რომელნი მორჩილებდნენ როსტომ მეფესა. მაშინ შემოიკ\რიბნა
Page of ed.: 451   Line of ed.: 1     სპანი და უჩინა სპასპეტად დათუნა ძმისწული თჳსი მეფემან
Line of ed.: 2     და წარავლინა კახეთს.

Line of ed.: 3        მოვიდაცა ერეკლე კახთ სპითურთ ურიათუბანს, ეწყუნენ მუნ
Line of ed.: 4     ქართველნი და ბრძოლასა იძლივნენ კახნი, და ივლტოდა ერეკლე და
Line of ed.: 5     შევიდა თორღის ციხესა შინა. ხოლო ქართველნი მოვიდნენ წინაშე
Line of ed.: 6     მეფისა. მასვე ჟამსა შემოიკრიბნა მეფემან სპანი თჳსნი სრულიად
Line of ed.: 7     ხანებითურთ და მოვიდა თორღას და მოადგა გარს. ხანსა რაოდენ\სამე
Line of ed.: 8     შინა შემჭირდნენ ციხოანნი. ამისთჳს დედამან ერეკლესამან
Line of ed.: 9     მოუგზავნა მეფესა ვედრება, რათა განუტევოს ფარულად: "რამეთუ
Line of ed.: 10     უჯერო არს შენდა ტყუეობა და მაჰმადიანობა ჩუენი". უსმინა მე\ფემან
Line of ed.: 11     და განუტევა ფარულად და წარვიდა ერეკლე თუშეთს ქ̃ა
Line of ed.: 12     ჩ̃ქჲდ, ქარ{თულსა} ტ̃ნბ.

Line of ed.: 13        ხოლო შანაოზ აღიღო ციხე თორღისა და ყოველი კახეთი, და\იპყრა
Line of ed.: 14     იგი და მოვიდა ტფილისს. არამედ არჩილს შთასრულსა მაზან\დარანს
Line of ed.: 15     პატივ-სცა ყეენმან და შეიყუარა ფრიად. მერმე მაჰმადიან\ჰყო
Line of ed.: 16     გივითურთ, მისცნა ნიჭნი დიდნი და კახეთი სამეფოდ, წარმო\ავლინა
Line of ed.: 17     და მოვიდა კახეთს Manuscript page: T_53  ამასვე ქორონიკონსა.

Line of ed.: 18        ამ ჟამებთა კუალად იწყო ერეკლემ კირთება კახეთისა. ხოლო
Line of ed.: 19     ამისი მსმენელი შანაოზ მეფე შეკრებული სპითა მივიდა კახეთს და
Line of ed.: 20     დადგა აწყუერს. მხილველი ერეკლე ივლტოდა თუშეთადვე. ამისთჳს
Line of ed.: 21     შემდგომად მეფემან განუტევნა სპანი ყოველნი და მცირედითა წარ\ჩინებულითა
Line of ed.: 22     და სპითა დადგა აწყუერსავე. ესე უსპობა მეფისა ამ\ცნეს
Line of ed.: 23     კახთა ერეკლეს და მოუწოდეს მას და მისცეს პირი მტკიცე. მო\ვიდა
Page of ed.: 452   Line of ed.: 1     ერეკლე თუშ-კახითა და დაესხა მეფესა ღამესა ბნელსა. არამედ
Line of ed.: 2     შესცთენ მეფის კარვისა დამსხმელნი და დაესხნენ ამილახორისასა.
Line of ed.: 3     მაშინ გივი ივლტოდა შიდა ქართველით და განჰყვნენ საციციანონი\ცა
Line of ed.: 4     და სულტანი ბაიდრისა. გარნა დაშთნენ რომელნიმე
Line of ed.: 5     მათგან/ნიცა.

Line of ed.: 6        ხოლო მეფემან უბრძანა Manuscript page: A_141  გამაგრებად ყოველთა სადგურთა
Line of ed.: 7     თჳსთა, და თჳთ შევიდა ტალავარსა ერთსა ძით თჳსით არჩილით და
Line of ed.: 8     მოსრვიდნენ მოსრულთა თუშთა ეგრეთ. მაშინ აგინებდა მეფესა
Line of ed.: 9     თუში ვინმე ბ\\ილწად, Manuscript page: B_190a  ამაზედ განვიდა თამაზ თურქისტანისშვილი,
Line of ed.: 10     ბრძო და მოკლა იგი და მოართუა თავი მეფესა. მერმე რიჟრაჟსა
Line of ed.: 11     ბრძანა მეფემან Manuscript page: R_348  დაძახება ბუკისა და აღსხდომა ცხენთა. მსმენელთა
Line of ed.: 12     თუშთა ჰსცნეს მუნვე ყოფა მეფისა და მყისვე ივლტოდნენ. მიეწია
Line of ed.: 13     ციციშვილი ზაზა სპასპეტი საბარათიანოსი მარტო და შეაყენნა
Line of ed.: 14     იგინი. არამედ მისლვასა სპათასა ეკუეთნენ ძლიერად და შემუსრა
Line of ed.: 15     ბრძოლითა ზაზამ შუბი ხუთი. გარნა მოსწყჳდნეს სიმრავლითა, რა\მეთუ
Line of ed.: 16     აღაგო თავთა მათთაგან კოშკი მეფემან და ტყავნი თავთანი
Line of ed.: 17     წარუვლინა ყეენსა. ამის წილ მოანიჭნა ყეენმან ნიჭნი უზომონი და
Line of ed.: 18     დიდნი. მერმე შესცვალნა ურჩნი კახეთისანი და დაადგინნა მორ\ჩილნი
Line of ed.: 19     თჳსნი და დაიპყრა არჩილ კახეთი მტკიცედ.

Line of ed.: 20        შემდგომად ამისა მოვიდა შანაოზ ტფილისს. ხოლო სცნა არ\ჩილ,
Line of ed.: 21     რამეთუ ოთარი არაგჳს ერისთავი და ძმანი მისნი ეზრახვიან
Line of ed.: 22     გამეფებად ერეკლეს. ამისთჳს წარუხუნა მათ ერწო-თიანეთი. მაშინ
Line of ed.: 23     ამას ზედა იფიცეს მათ სამსჭუალსა ზედა უცნობელობისათჳს.

Line of ed.: 24        ამისთჳს კუალად მისცა ერწო-თიანეთი მათვე. შემდგომად
Line of ed.: 25     ამისა განდგნენ, რამეთუ აქუნდათ მანკიერება, და აცნობა
Line of ed.: 26     ყეენსა ოთარ ერისთავმან ერთგულება და მის წინაშე მისლვა. სთნდა
Line of ed.: 27     ყეენსა, ვინაჲთგან ვახტანგ განდიდნა ფრიად, ჰგონა ამითი დაკნინე\ბა
Line of ed.: 28     მეფისა და მიუწოდა ოთარს თჳს წინაშე. მისცა მეფემანცა გზა და
Page of ed.: 453   Line of ed.: 1     წარვიდა ოთარი. ესე შეუძნდა მეფესა, რამეთუ არა ნებითა მისითა
Line of ed.: 2     ჰყო Manuscript page: d_95a  ესე ოთარმან. კუალად გოჩაშვილმან იორამ ნებითავე მათითა
Line of ed.: 3     ინება, რათა იქმნეს მეფედ ყეენის გამო. ამისთჳს შეიპყრა მეფემან
Line of ed.: 4     და აღმოჴადნა თუალნი და წარუხუნა მამულნი (ესე იორამ იყო ძე
Line of ed.: 5     გიორგისა, გიორგი ძე გოჩასი, რომელი მოკლეს გორს).

Line of ed.: 6        შემდგომად ამისა შემოიკრიბნა მეფემან სპანი და შეუჴდა დუ\შეთს.
Line of ed.: 7     ხოლო არჩილ კახთა სპითა მოვიდა თიანეთიდამ. არამედ და\უდგნენ
Line of ed.: 8     სიმაგრეთა შინა ედიშერ და ძმანი მისნი. ბრძოლასა შინა
Line of ed.: 9     მოსტეხეს ბაყვი პაპუას, ძმასა ოთარისასა, და პყრობილი მოართუეს
Line of ed.: 10     მეფესა, და სხუანი ივლტოდნენ. ხოლო მეფე შევიდა და დადგა დუ\შეთს.
Line of ed.: 11     გარნა არღარა ინ\\ბება Manuscript page: B_190b  მეფემან სრულიად მოსპოლვა მათი, ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 12     იყვნენ დისწულნი და ევედრნენ იგინი ჴრმად-კისერს კი\დულნი.
Line of ed.: 13     ამისთჳს შეუნდო მეფემან და მისცნა მათნი ყოვლნი, უკ\მოიქცა
Line of ed.: 14     და მოვიდა ტფილისს. შემდგომად მოვიდა ოთარი, რომლი\სათჳს
Line of ed.: 15     მიეცა ყეენსა ერისთობა, დაუმტკიცა Manuscript page: T_54  მეფემანცა, და მიერით
Line of ed.: 16     სამჭულის ერთგულობდნენ ფრიად. შემდგომად მცირედისა მოკუდა
Line of ed.: 17     ოთარი და ედიშერ (იტყოდნენ სამსჭულის ტყუილად ფუცვისათჳს)
Line of ed.: 18     და დასუა მეფემან რევაზ, ბიძა მათი ერისთავად.

Line of ed.: 19        ხოლო ესე ვახტანგ მეფე იყო მჴნე, ახოვანი, ჰაეროვანი, გამო\ცდილი
Line of ed.: 20     ბრძოლათა შინა და შემმართებელი, მოისარ-მოასპარეზე
Line of ed.: 21     რჩეული, ღრმად გამგონე, ღრმად მოუბარ-განმზრახი, უხჳ, ქურივ\ობოლთა
Line of ed.: 22     შემწყალე, მრისხანე ჯეროვანი და მოწყალე, სვიანი და
Line of ed.: 23     ღუთის მოყუარე. ამან მოიწყო ქართლი და კახეთი, იმერნი ჟამად
Line of ed.: 24     ეპყრნეს, ჟამად მსახურებდნენ და უსმენდნენ, მესხნი მორჩილებ\დნენ.
Line of ed.: 25     ამან აღაშენა და განავსო ქართლი, თრიალეთი, ტაშირი, აბო\ცი,
Line of ed.: 26     რომელსა შინა კაცნი არა იყვნენ; მატა რჯულსა ქრისტეანო\ბისასა
Line of ed.: 27     და ეკლესიათა, რამეთუ მცდელობდა, რათა როსტომის გან\რყუნილნი
Line of ed.: 28     მოეგო კუალად კუალსავე თჳსსა, ვინაჲთგან ჟამსა მის\სა
Page of ed.: 454   Line of ed.: 1     ზიარება სისხლისა და ჴორცისა უფლისა ჩუენისა სირცხჳლად უჩ\ნდათ,
Line of ed.: 2     ამან კათალიკოზით დომენტით კუალად შემოიყვანნა აღსაა\რებად
Line of ed.: 3     და ზიარებად. არამედ ვინაჲთგან მთავართა ქართლისათა ვი\ეთთა
Line of ed.: 4     აქუნდათ როქნი ყეენისაგან, მის გამო ვერ სცვლიდა მათ თჳნი\ერ
Line of ed.: 5     ყეენისა. გარნა ყეენი უსმენდა რაჲ სწადდა მყის, რამეთუ აქუნდა
Line of ed.: 6     რიდი ამისი.

Line of ed.: 7        შემდგომად მოკუდა შაჰაბაზ ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჲზ, ქარ{თულსა} ტ̃ნე, თათრულს
Line of ed.: 8     ქორონიკონსა ჩ̃ოზ და დაჯდა შაჰ-სულეიმან ძე მისი. ამასვე ქო\რონიკონს
Line of ed.: 9     იძულებითა არჩილისათა დაიჴსნა მეფემან ასული დათუ\ნასი
Line of ed.: 10     ქეთევან ახალციხის ფაშისაგან, მოიყვანა ტფილისს და უქმნა
Line of ed.: 11     ქორწილი დიდებული. ხოლო შაჰსულეიმან ინება გათხოვება შაჰა\ბაზის
Line of ed.: 12     ცოლყოფილის ანუკასი ასულისა მეფისა, და მოინება შიხა\ლიხან
Line of ed.: 13     იგი ცოლად და ლორისტნის ხანმან. ჰკითხა ესე ყეენმან შა\ნაოზ
Line of ed.: 14     მეფესა, რომლისა უნებს მიცემად. ხოლო მეფემან არა ინება
Line of ed.: 15     შიხალიხან, არამედ Manuscript page: B_191a  ლორისხანი, და მისცეს მას. ამისთჳს აღუდგა
Line of ed.: 16     მტრად შიხალიხან და მტერობდა მეფესა.

Line of ed.: 17        მერმე წარმოუვლინა ყეენმან მეფესა ვეცხლი დიდი, რათა მო\ავლოს
Line of ed.: 18     ზღუდე ტფილისს. ხოლო მეფემან აღასრულა რა, დაადგინეს
Line of ed.: 19     კართა მცველნი ყიზილბაშნი მათ. ესე რა იხილა მეფემან, აღაშენა
Line of ed.: 20     ქალაქის სამჴრით ასპარეზის თავსა ზედა მტკურის კიდესა სასახლე
Line of ed.: 21     თჳსად და არღარა შევიდა ტფილისს, არამედ დადგა მუნ. ესე ჰყვეს
Line of ed.: 22     ყიზილბაშთა, რამეთუ სწადდათ ღამესა ერთსა დაჴშვა კართა და
Line of ed.: 23     მოსლვა სპათა მათთა და შეპყრობა მეფისა სახლეულითა სრულიად.
Line of ed.: 24     გარნა ვინაჲთგან იხილეს ესე, დაუტევნეს ტფილისის კარნი და წარ\ვიდნენ.
Line of ed.: 25     მერმე შემოვიდა მეფე ტფილისსვე, ხოლო გიორგის ძისა
Line of ed.: 26     თჳსისათჳს მეფესა პირველვე მოეყვანა ცოლი ელიზბარის შვილის
Line of ed.: 27     ასული თამარი და აწ მოგუარა ლუარსაბს რევაზ არაგჳს ერისთვის
Page of ed.: 455   Line of ed.: 1     ასული მარიამ ცოლად და უქმნა ქორწილი ლილოსა Manuscript page: R_350  ზედა დიდებით
Line of ed.: 2     წარჩინებული. კუალად ლევანს მოგუარა გურიელის ქაიხოსროს ასუ\ლი
Line of ed.: 3     თუთა ცოლად და უქმნა ქორწილი გორს აღმატებული. მერმე
Line of ed.: 4     არღარა მოსცეს დუალთა მეფესა ბეგარანი. ამისთჳს მივიდა სპითა
Line of ed.: 5     ქრცხინვალს შესლვად ოსეთად. მსმენელნი დუალნი შეშინდნენ და
Line of ed.: 6     მოერთუნენ თავნი მათნი ქრცხინვალს, მოსცეს ბეგარანი და დაე\მორჩილ\\ნენ, Manuscript page: d_95b 
Line of ed.: 7     ვითარცა პირველ.

Manuscript page: T_55 
Line of ed.: 8        ხოლო განდიდნა და იქცეოდა ამაყად ზაზა სპასპეტი მეფესა
Line of ed.: 9     ზედა. ამისთჳს ინება მეფემან წრთვნა მისი, და მოიყვანა იგი. არამედ
Line of ed.: 10     ძემან მეფისამან გიორგიმ, რომლისათჳს შეესმინათ, უგვანად ინება
Line of ed.: 11     შეპყრობა მისი. ხოლო იგი მოწდვილითა ხანჯლითა მიეტევა მონა\თა
Line of ed.: 12     მისთა და მოკლა ფავლენისშვილი. ამისთჳს მოკლეს იგიცა ბრძა\ნებითა
Line of ed.: 13     გიორგი მეფის ძისათა. მსმენელი ამისი დამძიმდა მეფე ფრი\ად,
Line of ed.: 14     ვინაჲთგან იყო ნათესავი (გარნა იტყოდიან მართლისა ამის სის\ხლისთჳს
Line of ed.: 15     იქმნა შფოთნი ესე ძეთა შორის მეფისათა, ვითარცა და\ვითისა).
Line of ed.: 16     ხოლო სპასპეტობა შემდგომად მისა მისცეს თამაზ
Line of ed.: 17     ყაფლა/ნისშვილს.

Line of ed.: 18        არამედ შიხალიხან არა დასცხრა მტერობად მეფისა და იდუმალ
Line of ed.: 19     ეზრახოდა ახალციხის ფაშას ქრთამის მინიჭებითა, რათა წარიყვა\ნოს
Line of ed.: 20     ერთი რომელიმე ძე მეფისა. ხოლო ფაშამ ქორიანი\\ს Manuscript page: A_142  გამო, რო\მელი
Line of ed.: 21     მწირობდა ქართლს, გარდააქცია ლუარსაბ, ძე მეფისა, დაპყრო\ბად
Line of ed.: 22     იმერეთისა და წარიყვანა ახალციხეს, რამეთუ ლუარსაბის ცო\ლი
Line of ed.: 23     დისწული იყო რაჭის ერისთვის შოშიტასი.

Line of ed.: 24        სცნა რა ესე მეფემან, შეუძნდა ფრიად. არამედ ვერარაჲ არგო,
Line of ed.: 25     და ვერცა რაჲ შეუძლო ლუარსაბ ყოფად. შემდგომად წარუდგა კუ\ალსა
Line of ed.: 26     მისსა არჩილ მეფე, ძე შანა\\ოზისა, Manuscript page: B_191b  და იგიცა მისლვად ახალცი\ხეს
Line of ed.: 27     და დაპყრობად იმერეთისად. ამისი მცნობი მეფე შანაოზ ფრიად
Line of ed.: 28     წყინებული წარმოუდგა ძესა თჳსსა და ვერ ეწია მას. არამედ მისწია
Line of ed.: 29     კათალიკოზი, რათა მოიქცეს და აცადოს დღე სიკუდილისა მეფესა
Line of ed.: 30     და შემდგომად რა იგი ენებოს ჰყოს. გარნა არჩილ არღარაჲ ისმინა,
Line of ed.: 31     არცა შეიგონა ვედრება მამისა თჳსისა.

Page of ed.: 456  
Line of ed.: 1        მცნობელი მეფე მოიქცა ტფილისსვე ფრიად გულკლებული ძისა\გან.
Line of ed.: 2     მერმე აცნობა ყოველნი ესე შანაოზ მეფემან ყეენსა, უგულე\ბელს-ყოფა
Line of ed.: 3     ძეთა თჳსთაგან, ერთგულება და უცოდველობა თჳსი და,
Line of ed.: 4     უკეთუ ინებოს, წარსლვა მის წინაშე. ხოლო შაჰ-სულეიმან მოუწერა
Line of ed.: 5     მისლვად მის წინაშე და წარვიდა მეფე დიდებითა დიდითა და ჴელ\მწიფურითა,
Line of ed.: 6     რამეთუ იყო მდიდარ ფრიად და არა რაჲ დაუტევა ძეთა
Line of ed.: 7     თჳსთა ურჩებისათჳს მათისა, ვინაჲთგან რისხვიდა ფრიად. არამედ
Line of ed.: 8     განმგებელად ქართლისად დაუტევა ძე თჳსი გიო\\რგი Manuscript page: R_351  და აუწყა, რათა
Line of ed.: 9     განაძოს ერისთავი კსნისა იესე, რომელი იყო უკუმდგარი.

Line of ed.: 10        ხოლო გიორგის, ძესა მეფისასა, მამისავე ჟამსა შინა მოეყვანა
Line of ed.: 11     თუშეთიდამ დათუნა ძე შალვასი და იყოფებოდა მის თანა. ამან გი\ორგი
Line of ed.: 12     წარავლინა ძმა თჳსი ლევან შიდა ქართლის დროშით; ესენი
Line of ed.: 13     შეუჴდნენ კსანს და განაძეს იესე და დასუეს დათუნა ერისთავად. ხო\ლო
Line of ed.: 14     მეფე შანაოზ შთავიდა ხოშკარს, მუნ სალმობიერ იქმნა და მო\კუდა
Line of ed.: 15     ქ{რისტე}სა ჩ̃ქოე, ქ{ა}რ{თულსა} ტ̃ჲგ.

Line of ed.: 16        ამისმან მცნობელმან ყეენმან წარმოავლინა კაცი და აღწერნეს
Line of ed.: 17     ყოველნი ქონებანი მეფისანი და მისცეს ალექსანდრეს და ანუკას,
Line of ed.: 18     შვილთავე მეფისათა, რამეთუ ესე ალექსანდრე პირველვე წარევლინა
Line of ed.: 19     ყეენისათჳს მეფესა და იყოფოდა მუნ ტარუღად ისპაანისად. შემდგო\მად
Line of ed.: 20     მამისა თჳსისა წილ მიუწოდა ყეენმან გიორგის, ძესა მეფისასა,
Line of ed.: 21     წინაშე თჳსსა, რათა მისცეს ქართლი და მეფობა. მსმენელი გიორგი,
Line of ed.: 22     ძე მეფისა წარვიდა წინაშე ყეენისა და დაუტევა ტფილისს გამგედ
Line of ed.: 23     ქართლისა ძმა თჳსი ლევან. ხოლო მისრულისათჳს გიორგისა ძისა
Line of ed.: 24     მეფისათჳს არღარა ენება ყეენსა მიცემად ქართლი შაჰ-სულეიმანს
Line of ed.: 25     შიხალიხანის გამო, არა\\მედ Manuscript page: T_56  ერეკლესათჳს ძის-ძისა ბატონის
Line of ed.: 26     თეი/მურაზისა.

Line of ed.: 27        ამისი მცნობელი არჩილ მეფე სადგერს Manuscript page: B_192a  მყოფი ჩამოვიდა
Line of ed.: 28     ქართლს და იწყო პყრობა ქართლისა, არათუ თჳსად, არამედ რათა
Page of ed.: 457   Line of ed.: 1     სცნას ყეენმან და მოსწრაფედ წარმოავლინოს ძმა მისი გიორგი. ესმა
Line of ed.: 2     შაჰ-სულეიმანს დაპყრობა ქართლისა არჩილისაგან, განიზრახა გან\დგომა
Line of ed.: 3     ქართლისა, მსწრაფლ მოუწოდა გიორგის და მისცა ქართლი
Line of ed.: 4     და ნიჭნი დიდნი და წარმოავლინა გამაჰმადიანებული დიდებითა
Line of ed.: 5     მუ/ნებურითა.



Section: 22  
Page of ed.: 457  
Line of ed.: 6   ჟ̃ა. მეფეგიორგი, ი̃ბ წელი მეფა.


Line of ed.: 7        მერმე მოვიდა გიორგი მეფედ ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃ქოვ, ქარ{თულსა} ტ̃ჲდ,
Line of ed.: 8     და განაგებდა ქართლს. ხოლო იყო ესე გიორგი მეფე მჴნე, ახოვანი,
Line of ed.: 9     ძლიერი ძალითა და ტანითა, შუენიერ-ჰაეროვანი, პირ\\მხიარული, Manuscript page: d_96a 
Line of ed.: 10     ენატკბილი, უხჳ და მრისხანე, მოისარ-მოასპარეზე უებრო. არამედ
Line of ed.: 11     მომკუდარ იყო კათალიკოზი დომენტი ქ{რისტე}სა ჩ̃ქოე, ქარ{თულსა} ტ̃ჲგ. აწ მე\ფემან
Line of ed.: 12     დასუა ძმა გივი ამილახორისა ნიკოლოზ კათალიკოზად. ხოლო
Line of ed.: 13     ყეენსა ემცნო მეფისათჳს: "ანუ შეიპყრას და წარუვლინოს არჩილ
Line of ed.: 14     მეფე ანუ განაძოს". არამედ არჩილ, შემდგომად ახალციხიდამ გა\მოლტოლვილი,
Line of ed.: 15     იდგა სურამს და, რა აუწყა მეფემან ესე ესრეთ, არ\ჩილ
Line of ed.: 16     წარვიდა და დაიპყრა იმერეთი.

Line of ed.: 17        მერმე კუალად მოითხოვა ყეენმან ლუარსაბ ძმა მეფ\\ის Manuscript page: R_352  გიორ\გისა.
Line of ed.: 18     არამედ მომკუდარ იყო სიმამრი ლუარსაბისა რევაზ ერისთავი
Line of ed.: 19     და დასუა მეფემან ძმა ოთარ ერისთავისა იასონ და წარავლინა მეფე\მან
Line of ed.: 20     ძმა თჳსი ლუარსაბ წინაშე ყეენისა. გარნა ესე ყოველნი, რომელ\ნი
Line of ed.: 21     აღვსწერეთ ანუ აღვსწერთ, ყეენის მიერობასა იქმნებოდნენ შიხა\ლიხანისა
Line of ed.: 22     მიერ, ვინაჲთგან იყო ეთიმადოვლე და ვეზირი აზამი.
Line of ed.: 23     უსმენდა ყეენი ფრიად და კუალად დამართა აწცა წინაშე ყეენისა არ\ჩილისაგან
Line of ed.: 24     იმერეთის დაპყრობა, რამეთუ გუშლის ხონთქარსა გიორ\გი
Line of ed.: 25     მეფე, ვინაჲთგან არჩილ იპყრობს იმერეთს ძალითა და შეწევნითა
Line of ed.: 26     მისითა.

Page of ed.: 458  
Line of ed.: 1        ისმინა ყეენმან და წარმოავლინა სპასალარი აჯი ალიხან და ესე
Line of ed.: 2     მოვიდა თავრიზს ქ{რისტე}სა ჩ̃ქოთ, ქარ{თულსა} ტ̃ჲზ, რათა გარდაბირნოს ქარ\თველნი
Line of ed.: 3     გიორგი მეფისაგან, და გიორგი მეფესა მოსწერა ყეენმან:
Line of ed.: 4     "შეი\\პყარ Manuscript page: B_192b  არჩილ და წარმოავლინე წინაშე ჩემსა ანუ განაძე". ესე
Line of ed.: 5     კუალად აუწყა არჩილს გიორგი მეფემან. ამისთჳს არჩილ წარვიდა
Line of ed.: 6     დუალეთს. ხოლო გიორგი მეფემან აუწყა ყეენს განძება მისი. არამედ
Line of ed.: 7     კუალად მოუწერა ყეენმან გიორგის მუნიდამაც განძება არჩილისა.
Line of ed.: 8     ამას ზედა წარავლინა მეფემან გიორგი ძმა თჳსი ლევან და ამილახო\რი
Line of ed.: 9     გივი არჩილ მეფისა თანა, და მიუთხრნა ესე ყოველნი. ამის მიზე\ზისათჳს
Line of ed.: 10     არჩილ ითხოვა სამსჭუალი ქრისტესი და სუდარი და საბე\ლი:
Line of ed.: 11     "უკეთუ მომცეთ, წარვიდე რუსეთს". ესე შეუძნდათ მეფესა, კა\თალიკოზ-ეპისკოპოსთა
Line of ed.: 12     და მთავართა. გარნა შემდგომად მას პირსა
Line of ed.: 13     ზედა მისცეს ესენი და Manuscript page: T_57  წარვიდა არჩილ რუსეთს (და მოაკლდა მიე\რით
Line of ed.: 14     ნიჭნი ესე ღუთისანი ქართლს). არამედ კუალად არა დასცხრა
Line of ed.: 15     შური შაჰ-სულეიმანისა გიორგი მეფესა ზედა და მცდელობდა შემუს\რვასა
Line of ed.: 16     მისსა შის-ალიხანის გამო, და უბრძანა აჯი ალიხანს მტერობა
Line of ed.: 17     მეფისა. არამედ სიმჴნითა გიორგი მეფისათა ვერა რაჲ ავნეს ჯერეთ.
Line of ed.: 18     ხოლო ჟამთა ამათ ისჯებოდნენ მამულთა ზედა ციცი და ძმისწულნი
Line of ed.: 19     მისნი, ძენი ნოდარისანი წინაშე მეფისა კოჟორსა ზედა. მაშინ ციცი
Line of ed.: 20     წარმოვიდა ტფილისს აბანოდ და დახუდენ იშიშუტრუქის ჴიდს ზეით
Line of ed.: 21     ფარსადან, პაატა, ვახტანგ, ნოდარ და ამილდაბარ ძმანი, მოჰკლეს
Line of ed.: 22     ციცი და ივლტოდენ მამულსა თჳსსა. განრისხებული მეფე მიუჴდათ,
Line of ed.: 23     არამედ გაესწრნენ იგინი. ხოლო აზნაურნი, შემზრახნი მათ თანა
Line of ed.: 24     მოსწყჳდნა და მისცნა მამულნი ციცის, ძესავე ციცისასა, და სიმცი\რისათჳს
Line of ed.: 25     მოუდგინა მუხრანის ბატონისშვილი პაპუა და თჳთ მეფე
Line of ed.: 26     მოვიდა კოჟორსა ზე\\დავე. Manuscript page: R_353 

Page of ed.: 459  
Line of ed.: 1        ხოლო ესე ვახტანგ მივიდა შემდგომად დუშეთს, რამეთუ ქალი
Line of ed.: 2     ოთარ ერისთვისა ჰყვა ცოლად (იტყჳან შეჩენითა მეფისათა: უკეთუ
Line of ed.: 3     მოჰკლას იასონ, ვახტანგს მისცეს მამული თჳსი მეფემან, და ამან მო\აშთო
Line of ed.: 4     განსავალსა შინა), ხოლო იმერეთს ჯდა გურიელი გიორგი
Line of ed.: 5     მეფედ და არღარა მგონებელმან მეფემან არჩილის მოსლვისამან ინე\ბა,
Line of ed.: 6     რათა ჯდეს ნებისმყოფელი თჳსი იმერეთს ძალისა თჳსისათჳს და
Line of ed.: 7     Manuscript page: B_193a  პირველვე მოპარვით მოყვანილი ალექსანდრე, ძე ბაგრატ მეფის
Line of ed.: 8     Manuscript page: A_143  უთუალოსი, ქ{რისტე}სა ჩ̃ქოჱ, ქარ{თულსა} ტ̃ჲვ, რომელსა ზრდიდა ძეებრ, ინება
Line of ed.: 9     აწ ამისი მეფობა იმერეთს, მიუწერა ახალციხის ფაშას, რათა ჰყოს
Line of ed.: 10     ალექსანდრე იმერეთს მეფედ. ხოლო ფაშამ აუწყა ხონთქარსა. შემ\დგომად
Line of ed.: 11     მოთხოვნითა ფაშისათა წარგზავნა მეფემან ალექსანდრე
Line of ed.: 12     დიდითა პატივითა ქ{რისტე}სა ჩ̃ქპბ, ქარ{თულსა} ტ̃ო.

Line of ed.: 13        ამასვე ქორონიკონსა მოკუდა დედოფალი მარიამ, შემდგომად
Line of ed.: 14     მოკუდა დედოფალი თამარი, ცოლი მეფისა, რომელი იყო კახთ\ბატონთა
Line of ed.: 15     ტომისა, Manuscript page: d_96b  ქ{რისტე}სა ჩ̃ქპგ, ქარ{თულსა} ტ̃ოა.

Line of ed.: 16        ხოლო ალექსანდრე მეფემან სძლო რა გურიელს გიორგის რო\კითს,
Line of ed.: 17     წარმოუვლინა მეფესა მახარობელი და მადლობა, რამეთუ მის
Line of ed.: 18     მიერ ექმნა ყოველნი და აწ ღირს ჰყოს და მისცეს ასული თჳსი მა\რიამ
Line of ed.: 19     ცოლად. ესე არა ინება მეფემან არჩილის გამო და მიზეზ-ჰყო
Line of ed.: 20     დაწინდვა დავით ერისთვისაგან და მისცა ნიჭი დიდი კაცსა მას და
Line of ed.: 21     წარუვლინა. მერმე კუალად მოეთხოვა ალექსანდრეს ელენე, ასული
Line of ed.: 22     ლუარსაბ ძმისა მეფისა, და ესე აღუთქუა მეფემან მიცემად.

Line of ed.: 23        შემდგომად ამისა ინება მეფემან მზახლობა რაჭის ერისთვის პა\პუნასი
Line of ed.: 24     და მოითხოვა ასული მიქელაძის გიორგისა ხუარაშან, რამე\თუ
Line of ed.: 25     იყო პაპუნას მამიდასშვილი, მოიყვანა კოჟორსა ზედა და ჰყო
Line of ed.: 26     ქორწილი წარჩინებით დიდებული ქ{რისტე}სა ჩ̃ქპზ, ქარ{თულსა} ტ̃ოე, რათა
Line of ed.: 27     აქუნდეს მწედ იგინი. ხოლო აჯი ალიხან წარიბირნა მთავარნი, რა\მეთუ
Line of ed.: 28     არღარა აქუნდათ სიმტკიცე სჯულისა და მეფეთა თჳსთა ერთ\გულებისა,
Line of ed.: 29     ვინაჲთგან მცირედითა ნიჭითა გამაჰმადიანდებოდნენ და
Page of ed.: 460   Line of ed.: 1     აქუნდათ როქი ყეენისაგან, შემყუარე იყვნენ უფროს სოფლის დი\დებისა,
Line of ed.: 2     ვიდრეღა სუფევისათჳს ჩუენთჳს დაკლულისა ქრისტესა.
Line of ed.: 3     უკუდგა იასონ, ერისთავი არაგჳსა, შურითა გივი ამილახორისათა.

Line of ed.: 4        კუალად მელიქი სომხითისა ქამარბეგ ამხილებდა ქმნულსა მე\ფისასა
Line of ed.: 5     აჯი-ალიხანს და ძე მუხრანის ბატონისა ერე\\კლე, Manuscript page: T_58  რომელსა
Line of ed.: 6     ზრდიდა მეფე, ვითარცა ძესა, და ძმანი მაჩაბელნი, ძენი ზაზასნი,
Line of ed.: 7     იე\\სე Manuscript page: R_354  და ელიზბარ უდგებოდნენ ღალატად მეფესა. არამედ ბრძანები\თა
Line of ed.: 8     მეფისათა ჰკრეს თოფი ქამარბეგს ფარულად კოჟორსა ზედა, და
Line of ed.: 9     მოკუდა იგი. ხოლო ერეკლე და მაჩაბელნი შეიპყრნა და პატიმარ\ჰყო
Line of ed.: 10     მეფემან. მაშინ მისცა ასული თჳსი მეფემან დათუნას კსნის
Line of ed.: 11     ე\\რისთავსა Manuscript page: B_193b  და უქმნა ქორწილი კოჟორსა ზედა, მგონებელმან მომ\ტკიცებისა
Line of ed.: 12     მისისამან. შემდგომად შეუჩინა იასონ ერისთავსა მეფე\მან
Line of ed.: 13     კაცი და, რა განვიდა სამჭირნოსა ბუნებრივსა ზედა, მოაშთვეს
Line of ed.: 14     მუნ საბლითა, და შემდგომად მისა დაიპყრა გიორგი ძემან ოთარისა\მან
Line of ed.: 15     არაგჳ.

Line of ed.: 16        ამ ჟამთა წარავლინა მეფემან ორნი ბერნი რუსეთს არჩილისა
Line of ed.: 17     თანა შფოთებისა ამისთჳს, რათა მოვიდეს და მწე ეყოს, ვინაჲთგან
Line of ed.: 18     კახთა ენებათ და იმერთაცა იგივე მეფედ. მისრულნი მონაზონნი და\ღისტანსა
Line of ed.: 19     შინა შეიპყრა შამხალმან. მაშინ შეედვა შამხალსა სენი
Line of ed.: 20     განუსლველობისა. მცნობმან მონაზონმან დავით თურქისტანის\შვილმან
Line of ed.: 21     მისცა წამალი და განჴსნა იგი. ამისთჳს შეიყუარა შამხალ\მან
Line of ed.: 22     დავით და უჴმობდა ძედ. ამის მიერ გამოსთხოვა შამხალს დავით
Line of ed.: 23     და წარავლინა რუსეთს მეორე იგი ბერი და მეგობარ ჰყო შამხალი
Line of ed.: 24     გიორგი მეფისა და იყოფოდა დავით შამხალისა თანა არჩილის
Line of ed.: 25     მოს/ლვისამდე.

Line of ed.: 26        ხოლო ესე-ვითარებისა მცნობმან ყეენმან მოითხოვა მეფისაგან
Line of ed.: 27     ლევან ძმა მეფისა, რამეთუ ეუწყა ყეენსა არს იგი საქმისა მისისა წარ\მმართებელი.
Line of ed.: 28     გარნა ლევანს მოჰკდომოდა ცოლი, ასული გურიელისა
Page of ed.: 461   Line of ed.: 1     თუთა, ქ{რისტე}სა ჩ̃ქოჱ, ქარ{თულსა} ტ̃ჲვ, და დაშთნენ ძენი მის თანა ქაიხოსრო,
Line of ed.: 2     ვახტანგ და დომენტი და ასული ხუარამზე. შემდგომად შეირთო ასუ\ლი
Line of ed.: 3     გიორგი ავალისშვილისა თინათინ, ქ{რისტე}სა ჩ̃ქპ, ქარ{თულსა} ტ̃ჲჱ, და ესხ\ნენ
Line of ed.: 4     ძენი მის თანა იესე, სჳმონ და თეიმურაზ. ხოლო ესმა რა მეფესა
Line of ed.: 5     მოთხოვნა ძმისა თჳსისა, აღუძნდა ფრიად და ევედრა ყეენსა, რათა
Line of ed.: 6     დაუტეოს ლევან და წარუვლინოს ძე თჳსი ბაგრატ, ვინაჲთგან არს
Line of ed.: 7     უმეტეს სარწმუნო, რამეთუ "არა მივის თჳნიერ მისსა სხუა ძე".
Line of ed.: 8     ჵი სიბოროტე უსჯულო შურისა, რამეთუ მოითხოვა ორნივე ყეენ\მან
Line of ed.: 9     და მოუწერა, რამეთუ: "აწ ვცან ერთგულება შენი, ვინაჲთგან
Line of ed.: 10     არა რიდებ ძესაცა". ამისთჳს განიგულა მეფემან და ეზრახა კახთა
Line of ed.: 11     (ვინაჲთგან ეპყრა კახეთი ხანსა და არა კეთილს უყოფდა კახთა), რა\თა
Line of ed.: 12     მოჰკლან იგი, შეერთდენ და ჰყონ ერთ სამეფოდ. Manuscript page: d_97a  ამას ზედა მოს\ცეს
Line of ed.: 13     პირი მტკიცე და ფიცი კახთა. ამისთჳს Manuscript page: R_355  შეიკრიბნა Manuscript page: B_194a  მეფემან სპა\ნი,
Line of ed.: 14     რეცა წარვლინებად ძისა და ძმისათჳს, მივიდა და დადგა ყურყუ\თას
Line of ed.: 15     და ღამესა მას ენება მისლვა თოფყარაღაჯს, რამეთუ კახნი შეკ\რებულნი
Line of ed.: 16     დგნენ, მიმლოდნენი მეფისა. არამედ ღამესა მას განივლტო
Line of ed.: 17     სპასპეტი თამაზ და შევიდა აღჯაყალის ციხესა შინა. იხილე სიბო\როტე
Line of ed.: 18     ურწმუნოებისა, რამეთუ იყო დედის ძმა მეფისა და განმზრახი
Line of ed.: 19     მისანდო და აღირჩია უსჯულოთა თანა შერთვა, ვიდრეღა მემკჳდ\რისა
Line of ed.: 20     და მონათესავისა თჳსისა მეფისა. გარნა აქუნდა მიზეზი სიბო\როტისა,
Line of ed.: 21     რამეთუ გიორგი ერისთავი არაგჳსა სიძე მისი იყო და უკე\თუ
Line of ed.: 22     ესე აღესრულებინა მეფესა, იგი შეიმუსრვოდა. ამისმან მხილველ\მან
Line of ed.: 23     მეფემან წარავლინა ძე და ძმა ლევან წინაშე ყეენისა, ქ{რისტე}სა ჩ̃ქპჱ,
Line of ed.: 24     ქარ{თულსა} ტ̃ოვ.

Line of ed.: 25        ამისა შემდგომად ეზრახა გიორგი ერისთავსა, რათა მოერთუას.
Line of ed.: 26     ხოლო მან არა ინება. გარნა Manuscript page: T_59  მომკუდარ იყო ბიძისძე მეფისა მუხრა\ნის
Page of ed.: 462   Line of ed.: 1     ბატონი თეიმურაზ, რომელი იყო კაცი დიდ-შემძლე საქმისა,
Line of ed.: 2     ერთგული მეფისა და რიდობდენ ყოველნი. და ესრეთ მოაკლდებოდ\ნენ
Line of ed.: 3     მეფისანი და განმრავლდებოდნენ წინააღმდგომნი. ამისთჳს გა\ნიზრახა
Line of ed.: 4     მეფემან ამასვე ქორონიკონსა ზედა შესლვა დუშეთს ანუ
Line of ed.: 5     დაიპყრას და დაიმორჩილოს იგინი, ანუ იქმნას რაჲა იგი ნებავსთ.
Line of ed.: 6     შეკრებული სპითა მივიდა და დადგა საბურდიანოს და მუნიდამ ეზ\რახა
Line of ed.: 7     კუალად დამორჩილებასა გიორგისა. გარნა არა ინება მორჩი\ლება.
Line of ed.: 8     მაშინ შეუჴდა გზასა ტინისასა მეფე და მათ მოემწოთ კახნი,
Line of ed.: 9     მოყუარენი მათნი, და შეჰკრეს სიმაგრენი და იწყეს სროლა თოფ\თა
Line of ed.: 10     დილით შუადღედმდე. არამედ შეუშვნეს სხუანი დროშანი და უმე\ტეს
Line of ed.: 11     უწყეს მეფის დროშასა სროლა, მოკლეს ტფილელი იოსებ და ქაი\ხოსრო
Line of ed.: 12     ციციშვილი და სხუანი მრავალნი. არამედ სძლეს მეფისათა
Line of ed.: 13     და მოსწყჳდნეს იგინი და ივლტოდნენ. შევიდა მეფე და დადგა ბაზა\ლეთს
Line of ed.: 14     გამარჯვებული და მოწუეს დუშეთი და გარემონი სპათა მეფი\სათა.
Line of ed.: 15     იხილე კუალად სიბოროტე და არა კეთილისა წილ კეთილი,
Line of ed.: 16     რამეთუ დათუნა კსნის ერისთავი წარავლინა მეფემან, რათა მოვი\დეს
Line of ed.: 17     იგი გრემის ჴევიდამ ბრძოლასა ზედა. ხოლო იგი არა მოვიდა.
Line of ed.: 18     არამედ დაადგრა მჭურეტელი, თუ რაჲ იქმნას. გარნა რა\\ჟამს Manuscript page: A_144  ივლ\ტოდნენ
Line of ed.: 19     იგინი, მოისწრაფა დათუნამ მეფისა თანა და მას ემთხვია
Line of ed.: 20     გიორგი და ბარძიმ ძმანი, მცირედითა კაცითა ლტოლვილნი. ხოლო
Line of ed.: 21     მან არა რაჲ ავნო, არცა ბრძო, არცა შეიპყრნა. არამედ განუტევნა
Line of ed.: 22     მშჳდობით და თჳთ დათუნა მოვიდა წინაშე მეფისა და მყისვე აიძუ\ლებდა
Line of ed.: 23     უკუნქცევად, Manuscript page: R_356  რამეთუ გიორგი და ბარძიმ ვედრებად მიწევ\ნილ
Line of ed.: 24     იყვნენ მეფისად, რათა შეუნდოს. ამის დათუნას მიერ არცაღა
Line of ed.: 25     მათ ინებეს და კუალად ქუეგამხედველთა და ბოროტთა კაცთა მეფი\სათა,
Line of ed.: 26     განზრახჳთავე დავით ერისთვისათა, იჴმიეს მასვე ღამესა შინა
Line of ed.: 27     ლტოლვა და დაუტევეს მეფე მუნ.

Page of ed.: 463  
Line of ed.: 1        ამისი მხილველი მეფე და უღონო ქმნილი წარმოვიდა თჳთცა
Line of ed.: 2     მასვე ღამესა მშჳდობით და მოვიდა კოჟორს ზედა. ესე მიესმა შაჰ\სულეიმანს,
Line of ed.: 3     შეიპყრნა თოხჩის მყოფნი ძე მეფისა ბაგრატ ყრმა და
Line of ed.: 4     ლევან და წარავლინა ჰერათს პატიმრად; ეგრეთვე ლუარსაბ ძმა მე\ფისა
Line of ed.: 5     წარგზავნა ქირმანს.

Line of ed.: 6        ხოლო ამან ლუარსაბ ქმნა ბოროტი, რამეთუ რაჟამს აიძულებ\დნენ
Line of ed.: 7     უარყოფასა ქრისტესსა, არა დაუტევა, არამედ აწ გზასა ზედა
Line of ed.: 8     შეიმუსრა ცხჳრი და შეისვარა სისხლითა და იტყოდა ჩუენებასა ვი\თარმედ
Line of ed.: 9     მცაო იმამმან ღამესა ამის მეტყუელმან: "რაჲსათჳს არა იქ\მნები
Line of ed.: 10     მოჰმადიან". გარნა არა შეურაცხეს ხუანჯი ესე სიმართლედ,
Line of ed.: 11     ყვეს მაჰმადიანად და წარავლინეს მუნვე. ხოლო გიორგი მეფესა მო\უწერა
Line of ed.: 12     ყეენმან: "მოვედ წინაშე ჩემსა და მოგცე ქუეყანა სხუა და
Line of ed.: 13     ნიჭნი დიდნი. არამედ ქართლი მიმიცია ერეკლესათჳს".

Line of ed.: 14        და ესე ერეკლე იყო ისპაანს ი̃დ წელსა, და არა უარჰყო ქრისტე,
Line of ed.: 15     რამეთუ იყო აღზრდილი რუსეთს, რომელი წინაცა ვაჴსენეთ. ამას
Line of ed.: 16     შეუკრბნენ მის თანა მყოფნი კახნი და უმეტეს მოძღუარი მისი, მო\ნაზონი
Line of ed.: 17     ნაცვლისშვილი, და ესენი იტჳრთვიდნენ ცოდვასა მას, რა\თა
Line of ed.: 18     Manuscript page: d_97b  დაუტეოს ქრისტე. ამისთჳს გამაჰმადიანდა ცოლშვილითა სრუ\ლიად
Line of ed.: 19     და უწოდეს ნაზარ-ალიხან და წარმოავლინეს ნიჭითა ქართლს
Line of ed.: 20     მეფედ. ამისი მსმენელი თამაზ სპასპეტი შემოვიდა ტფილისის ციხესა
Line of ed.: 21     შინა და უკუუდგინა ციხექალაქი მეფესა. მაშინ მეფემან წარმოავლინა
Line of ed.: 22     დედოფალი Manuscript page: T_60  ყორნისს და შემდგომად ხუნანს მოსლვისა ნაზარ-ალი\ხანისა
Line of ed.: 23     წარვიდნენ ქართველნი მიგებებად ერეკლეს თანა. მერმე გი\\\ორგი Manuscript page: B_195a 
Line of ed.: 24     მეფე მოვიდა ქცხინვალს და მუნიდამ წარვიდა რაჭას ლიბის
Line of ed.: 25     გზასა ზედა, და მთიდამ გამოუტევნა ქართველნი მცირეთაგან კიდე,
Line of ed.: 26     რამეთუ მოეცა ყეენსა ნაზარალიხანისათჳს მწედ აჯი-ალიხან და ხა\ნი
Page of ed.: 464   Line of ed.: 1     კახეთს მჯდომი დარაჯად, თხოვნითავე ერეკლესითა, თუშნი
Line of ed.: 2     და ქისიყელნი, ამისთჳს რამეთუ ვერა ეგდენ ენდობოდა ქართველთა.



Section: 23  
Page of ed.: 464  
Line of ed.: 3   ჟ̃ბ. მეფე ერეკლე, ი̃ე წელი მეფა. გიორგი მეფის
Line of ed.: 4   ქართლს ყოფით, თჳნიერ მისსა ი̃ა წელი მეფა


Line of ed.: 5        ესე ერეკლე ყეენისაგან წოდებული ნაზარ-ალიხან მოვიდა და
Line of ed.: 6     ტფილისს მეფედ ქ{რისტე}სა ჩ̃ქპჱ, ქარ{თულსა} ტ̃ოვ. არამედ იყო ქართ\ლისა
Line of ed.: 7     და წესთა საქართველოსათა უცნობელი და მეფობისა გამოუც\დელი,
Line of ed.: 8     ლირწთა და უშუერთა მოუბარი, სმისა და შუება-ლხინთა მო\ყუარე,
Line of ed.: 9     მჴნე და ჰაეროვანი, ტანოვანი, მოწყალე და მცირედთა ყუ\რისმიმპყრობი
Line of ed.: 10     და დიდთა დამამდაბლებელი, არამედ არა ძალ-ედვა
Line of ed.: 11     თჳნიერ ყეენისა, მრისხანე ჟამად და უსისხლო. გარნა ამის ჟამამდე
Line of ed.: 12     არა იცვალებოდნენ კათალიკოზი და ეპისკოპოსნი საყდართა თჳსთა\გან.
Line of ed.: 13     ამან შესცვალა და დასხნა თჳსნი, კათალიკოზად დიასამიძე იოა\ნე,
Line of ed.: 14     მთავარეპისკოპოზად ნაცვლიშვილი, ტფილელად ყაფლანისშვილი
Line of ed.: 15     დომენტი, მანგლელად ჯავახიშვილი იოსებ, რომლისა ძმისწული
Line of ed.: 16     მოიყვანა ხარჭად თჳსად. კუალად დაადგინა კარისა თჳსისა გამგედ
Line of ed.: 17     მსაჯულთუხუცესად ბარძიმ, ძმა გიორგი ერისთვისა, სალთხუცესად
Line of ed.: 18     ბებურისშვილი, ვეზირად ყიასა, ყულარაღასად ყაფლანისშვილი ლუ\არსაბ.
Line of ed.: 19     და ამათ მიაგდო საქმენი ყოველნი ქუეყანისანი და თჳთ მარა\დის
Line of ed.: 20     იშუებდა და იხარებდა და ნადირობდა. არამედ უმძიმდაცა ფრიად
Line of ed.: 21     ესევითარი ცვლილება საქართველოჲსა და სწადდა, რათა აქუნდეს
Line of ed.: 22     კახეთი თჳთ და ქართლი გიორგი მეფესა, ვითარცა მემკჳდრეთა. ამას
Page of ed.: 465   Line of ed.: 1     უთხრეს, რამეთუ არიან ძენი არჩილ მეფისანი ზრამაგას, რათა წა\რავლინოს
Line of ed.: 2     სპანი, შეიპყრას იგინი და წარუვლინოს ყეენს. მეორედ,
Line of ed.: 3     რამეთუ მწეობა დიდი იქმნების ალექსანდრე იმერთა მეფისა, ვინა\ჲნათგან
Line of ed.: 4     მეგ\\ობრობდენ Manuscript page: B_195b  ესენი გიორგი მეფის მტერობისათჳს.

Line of ed.: 5        ესე არა სთნდა ერეკლეს, რამეთუ დისწულნი იყვნენ ძენი არჩი\ლისანი
Line of ed.: 6     ამისნი. არამედ რათა არა დამართონ ქართველთა წინაშე ყე\ენისა,
Line of ed.: 7     ამისთჳს შეკრიბნა სპანი და უთავა ბარძიმ მდივანბეგი, რო\მელმანცა
Line of ed.: 8     გამოითხოვა ამისი ყო\\ფად Manuscript page: T_61  და წარგზავნა დუალეთს. არა\მედ
Line of ed.: 9     მისრულსა ზრამაგას სპითა ბარძიმს წინააღუდგა ელიყანაშვილი
Line of ed.: 10     და წარავლინნა ძენი მეფისა არჩილისანი დიგორს. ხოლო ბარძიმ
Line of ed.: 11     ვერა რაჲსა მყოფელი უკუმოიქცა და მოვიდა წინაშე ერეკლე მეფისა.

Line of ed.: 12        კუალად უთხრეს ერეკლეს, რამეთუ არიან ცოლშვილნი ლევან
Line of ed.: 13     გიორგი მეფის ძმისა ავალისშვილის გიორგის სახლსა და გამოთხო\ვითავე
Line of ed.: 14     ქაიხოსრო ციცისშვილისათა, რომელსა უწოდდენ ლოპინას,
Line of ed.: 15     წარავლინა იგივე, რათა მოიყვანოს იგინი. არამედ გიორგი ავალის\შვილმან
Line of ed.: 16     წარიყვანა სამცხეს ლოგათჴევსა შინა იგინი ძმისა თჳსისა
Line of ed.: 17     თანა, რომელი იყო მუნ მაჰმადიან. ხოლო ლოპინა დაესხა და იავარ\ყო
Line of ed.: 18     ქონება ლევანისა სრულიად, გარნა ერეკლე მეფე მნებელ არა
Line of ed.: 19     იყო ამათი, არამედ შიშისათჳს, რათა არა შეასმინონ Manuscript page: R_358  ყეენსა მტერ\თა
Line of ed.: 20     მეფისა გიორგისათა. კუალად ამათ თჳსთა განმზრახთაგან ამცი\რებდა
Line of ed.: 21     ერთგულთა მეფის გიორგისათა და განადიდებდა კახთა, და
Line of ed.: 22     ვინამეთა ქართველთაცა. არამედ უმეტეს დაამდაბლა სპასპეტი თამაზ
Line of ed.: 23     და მიეგო თხემსავე სიბოროტე, მერმე კუალად უძჳრესი, კუალად
Line of ed.: 24     ამილახორი გივი და დავით ერისთავი, აშოთან მუხრანის ბატონი.
Line of ed.: 25     ხოლო აღაზუავნა მცველნი ტფილისის ციხისანი ყიზილბაშნი, რამე\თუ
Line of ed.: 26     ჰკლეიდენ და წარუხმიდენ კაცთა ცოლშვილთა, სხუათა ჰყიდ\დენ
Page of ed.: 466   Line of ed.: 1     და სხუათა მაჰმადიან ჰყოფდნენ და ჭირისა ამისთჳს გარდაშე\\ნ\დებოდნენ Manuscript page: d_98a 
Line of ed.: 2     ქართლის გლეხნი და აზნაურნიცა ძახეთს, რამეთუ საწა\დელი
Line of ed.: 3     იყო ერეკლესა აღშენება კახეთისა.

Line of ed.: 4        ხოლო გიორგი მეფე რაჭიდამ ოდიშს, ოდიშიდამ გურიას, გური\იდამ
Line of ed.: 5     მივიდა სამცხეს და დადგა ოშორას, მუნიდამ წარმოავლინნა
Line of ed.: 6     სპანი თჳსნი, რათა დაესხნენ ალექსანდრეს იმე\\რთა Manuscript page: A_145  მეფესა, რომელი
Line of ed.: 7     იდგა წედისს. ესე სცნა ბეჟან სააკაძემ და ამხილა ალექსანდრეს და
Line of ed.: 8     იგი მსწრაფლ შეივლტო ციხესა შინა გორს და სპანი მეფისანი მო\ვიდნენ
Line of ed.: 9     ოშორასვე უქმნი. ხოლო ერეკლე მეფემან ყოველი ესე აუწ\ყა
Line of ed.: 10     ყეენსა, რაჲცა იგი ჰქმნა გიორგი მეფემან. ამისთ\\ჳს Manuscript page: B_196a  შაჰ-სულეიმან
Line of ed.: 11     წარუვლინა დესპანი ხონთქარსა ქალბალიხან: "ვინაჲთგან არს ზავი
Line of ed.: 12     ჩუენ შორის, მომეც არჩილ და გიორგი მეფენი (და მიუძღუანნა ძღუ\ენნი
Line of ed.: 13     დიდნი) და ჰყავ ალექსანდრე მეფედ იმერთა". მაშინ ოსმალთა
Line of ed.: 14     ვეცხლისმოყუარეთა უბრძანეს ახალციხის ფაშას შეპყრობა და მი\ცემა
Line of ed.: 15     მათი და გამეფება ალექსანდრესი იმერეთს. ამისნი მცნობნი
Line of ed.: 16     წარჩინებულნი მესხნი აზრახებდნენ გიორგი მეფესა შესლვად იენგი\ჩართა
Line of ed.: 17     შინა და მიღებად სჯულთა მათთა, ვინაჲთგან არღარა იყო
Line of ed.: 18     სხუა რაჲღა ღონე.

Line of ed.: 19        შემდგომად მოვიდა ფაშა და მოერტყა გარს მეფესა ზიკილიას
Line of ed.: 20     მყოფსა. ხოლო მეფემან ჰყო ეგრეთ, ვითარცა ამცნეს მესხთა სახ\ლეულთა
Line of ed.: 21     თჳსთათჳს, რამეთუ უკეთუ თჳთ განრომილ იყო მეფე, იგი\ნი
Line of ed.: 22     ძნიად განეროდნენ, და წარიყვანეს მეფე ახალციხეს. არამედ ვინა\ჲთგან
Line of ed.: 23     უპატიო იყვნენ ქართველნი ერეკლე მეფისაგან, ამისთჳს ეზ\რახოდენ
Line of ed.: 24     მეფეს გიორგის, რათა მივიდეს ქართლს და დადვან სულნი
Line of ed.: 25     თჳსნი მისთჳს და აღუთქმიდნენ ფიცითა დიდითა. კუალად უვლინებ\დნენ
Line of ed.: 26     მრავალსა საგანძურსა აშოთან მუხრან-ბატონი გივი ამილახო\რი
Line of ed.: 27     და ნიკოლაოზ მაღალაშვილი, რათა მით Manuscript page: T_62  დაუყოს პირი მეფემან
Line of ed.: 28     ოსმალთა ანგაართა.

Page of ed.: 467  
Line of ed.: 1        და ღამესა ერთსა ნებითა მესსთათა, გარდმოუშვა მეფე ციხის
Line of ed.: 2     ზღუდიდამ დოლენჯიმ ჴმალაძემ საბლითა და მოვიდა სლესას ღა\მითმე
Line of ed.: 3     მეფე, რამეთუ ზიკილიიდამ მუნ მისრულ იყვნენ სიახლოვისა\თჳს
Line of ed.: 4     ქართლისა სახლეულნი მეფისანი, მასვე ჟამსა აყარნა Manuscript page: R_359  დედოფა\ლი
Line of ed.: 5     და დედაწულნი თჳსნი და ჩამოვიდა ქართლს ჴეობასა შინა. მაშინ
Line of ed.: 6     ალექსანდრეცა მიეწეოდა ფაშას, არამედ ასცდა მეფე გზასა ზედა და
Line of ed.: 7     მსახურნი მისნი შეიპყრნეს მონათა მეფისათა და მოართუეს მეფესა.
Line of ed.: 8     მერმე დაუტევა მეფემან დედოფალი მუნ ჴეობასა შინა
Line of ed.: 9     დედაწული/თურთ.



Section: 24  
Page of ed.: 467  
Line of ed.: 10   შთამოვიდა გიორგი მეფე კუალად
Line of ed.: 11   ქართლს და დ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 12        წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჟა, ქარ{თულსა} ტ̃ოთ შემოიკრიბნა სპანი გარემონი მე\ფემან
Line of ed.: 13     და შთამოვიდა შიდაქართლს და მოერთოდიან მუნებურნი ყო\ველნი
Line of ed.: 14     სიხარულითა. ხოლო სცნა მეფემან, რამეთუ დედა და ცოლ\შვილი
Line of ed.: 15     ალექსანდრესი დგან\\ან Manuscript page: B_196b  რუისს, დაესხა მათ და იავარ-ჰყვნა
Line of ed.: 16     იგინი და ძენი მისნი დააპატიმრნა და სხუანი ტყუე ჰყვნა.

Line of ed.: 17        ამისი მცნობელი ნაზარ ალიხან, კოჟორსა ზედა მყოფი,
Line of ed.: 18     მსწრაფლ შევიდა ტფილისს და გიორგი მეფე მოვიდა დუშეთს და მუ\ნიდამ
Line of ed.: 19     თიანეთს, რამეთუ მუნ იდგა გიორგი და ბარძიმ. მოეგებნენ
Line of ed.: 20     ორნივე წინ, სიხარულითა თაყვანისმცემელნი და ითხოვეს შენდო\ბა,
Line of ed.: 21     მერმე უძღვნეს დანაშთუნებულნი ტინისანი და თჳსნიცა
Line of ed.: 22     მრა/ვალნი.

Line of ed.: 23        მაშინ ქაიხოსრო ლოპინამ შეიკრიბნა სპანი თჳსნი, რათა დაეს\ხას
Line of ed.: 24     დედოფალსა ახალდაბას, არამედ ძმისწულმან მეფისამან ვახტანგ,
Line of ed.: 25     ძემან ლევანისამან, შემოიკრიბნა თჳსნი და მიეგება ბრძოლად, ივლ\ტოდა
Line of ed.: 26     ქაიხოსრო და შევიდა ტფილისს ერეკლეს თანა და ძმისწულმან
Line of ed.: 27     ქაიხოსროსამან ციციმ დაიპყრა საციციანო და მოერთო მეფესა. ხო\ლო
Line of ed.: 28     შეკრებული მეფე მოვიდა თიანეთიდამ დიდგორსა ზედა და მო\ერთუნენ
Line of ed.: 29     მუნ სრულიად სომხით-საბარათიანონი, მერმე მივიდა და
Line of ed.: 30     დადგა კოჟორს ზედა მეფე გიორგი.

Page of ed.: 468  
Line of ed.: 1        კუალად დაადგინა კათალიკოზად ნიკოლაოსვე და წარგზავნა
Line of ed.: 2     ბარძიმ მსაჯულთუხუცესი იმერეთს შეწევნად არჩილ მეფისად სპითა,
Line of ed.: 3     არამედ ვერღარა ესწრა, რამეთუ არჩილ მოსრულ იყო ერწოს; მიე\გება
Line of ed.: 4     მუნ ბარძიმ დიდითა ძღუნითა და მოუძღუა ქცხინვალს არჩილს,
Line of ed.: 5     და თჳთ ბარძიმ მოვიდა გიორგი მეფისა თანა. მაშინ მეფე მოადგა
Line of ed.: 6     ტფილისს და შეამჭირვა ფრიად და ეზრახა ჰახთა, რათა იპატრონონ
Line of ed.: 7     კუალადვე არჩილ. ხოლო მათ სიხარულით მოსცეს პირი მტკიცე ფი\ცითა
Line of ed.: 8     და აცნობეს Manuscript page: d_98b  ესე არჩილს, არამედ მან არა ინება. გარნა განემ\ზადა
Line of ed.: 9     წარსლვად რუსეთს. და Manuscript page: T_63  ქენებითა დისა თჳსისა თამარისათა
Line of ed.: 10     დაადგრა მუნვე. ხოლო გიორგი მეფე ფიცისათჳს კახთა განვიდა ლი\ლოსა
Line of ed.: 11     ზედა, რათა დაიპყრას კახეთი და მუნიდამ წარავლინა ბარძიმ
Line of ed.: 12     თავად სპათა, გივი ამილახორი და სპასპეტი თამაზ და ქართველნი.

Line of ed.: 13        ამათ მისრულთა ნინოწმიდას მოერთო სახლთუხუცესი ჩოლო\ყაშვილი
Line of ed.: 14     რევაზ მოკიდებულითა თჳსითა და ნინოწმიდელი უმას\პი\\ნძლებდა Manuscript page: R_360 
Line of ed.: 15     მათ. არამედ დუშია ქისიყის მოურავი მოვიდა მთა-მთად
Line of ed.: 16     მცირედითა თუშით და ქისიყითა, არა ბრძოლად, არამედ რათა ჰყოს
Line of ed.: 17     ზავი მათ თანა.

Line of ed.: 18        ხოლო ესე ბარძიმ იყო ამაყი, თავჴედი, კადნიერი და არა რად
Line of ed.: 19     ვინმე ჩნდა და უმეტეს კახნი. ამისი მცნობი და მგონებელი დუშიასი
Line of ed.: 20     ბრძოლად მოსლვისა, ღჰნოსმ\\ული Manuscript page: B_197a  და მთვრალი განრისხნა ფრიად
Line of ed.: 21     და არღარა ისმინა ვისიმე და მიეტევა ბრძოლად. მაშინ დუშიამ ში\შისათჳს
Line of ed.: 22     იწყო სროლა თოფთა, ჰკრა ბარძიმს მკერდსა და განვლო
Line of ed.: 23     ბეჭსა მისსა და შეიღეს მოწყლული ნინოწმიდის ზღუდესა შინა და
Line of ed.: 24     განამაგრეს ყმათა მისთა ზღუდე ეკლესიისა. ხოლო ქართველნი
Line of ed.: 25     ლტოლვილნი მოვიდნენ წინაშე გიორგი მეფისა ლილოსავე. მერმე
Line of ed.: 26     უკმოიქცა მეფე და მოვიდა მცხეთას.

Line of ed.: 27        კუალად ეზრახა გიორგი მეფე არჩილს, რათა დაიპყრას კახეთი,
Line of ed.: 28     რამეთუ ევედრებოდნენ კახნი მისთჳს, არამედ არჩილ არა ინება და
Line of ed.: 29     წარვიდა ოსეთს. ხოლო მეფე გიორგი კუალად დადგა კოჟორსა ზედა
Page of ed.: 469   Line of ed.: 1     და მოაყენა ქაიხოსრო ძმისწული თჳსი გორს, რამეთუ იოთამ ამი\ლახორი,
Line of ed.: 2     მას შინა მყოფი, არბევდა მუნიდამ ქართლს.

Line of ed.: 3        კუალად ეზრახოდა გიორგი მეფე შამხალსა, რათა მწე ეყოს, და
Line of ed.: 4     მან აღუთქუა აჰმადბეგ ალიაღის შვილის დესპანობითა. ამისთჳს წა\რავლინა
Line of ed.: 5     ძმისწული თჳსი ვახტანგ მძევლად შამხლისა თანა პაემნი\თა
Line of ed.: 6     ამით, რათა ოდეს მოვიდეს ძე შამხლისა ქართლს, მაშინ ვახტან\გცა
Line of ed.: 7     მივიდეს შამხლისა თანა. არამედ მოუგზავნა ნიჭი დიდი ყეენმან
Line of ed.: 8     შამხალსა: "ვინაჲთგან გიპყრავს გზა, წარსრული არჩილ მეფე რუ\სეთს
Line of ed.: 9     შეიპყარ და წარმოავლინე წინაშე ჩემსა". ამისთჳს უგულებელ\ჰყო
Line of ed.: 10     ფიცი და პაემანი შამხალმან და. რა შეიპყრეს არჩილ მეფე ჩერ\ქეზს,
Line of ed.: 11     ესე სცნა ვახტანგ ჴევსა მყოფმან, წარმოვიდა და მოვიდა გორს
Line of ed.: 12     ძმისა თჳსისა ქაიხოსროს თანა.

Line of ed.: 13        ამ ჟამთა ეზრახა აბაზ-ყულიხანს ნაზარ-ალიხან, რათა დაიპყრას
Line of ed.: 14     ერწო-თიანეთი. შეკრიბნეს ამათ სპანი Manuscript page: A_146  და მოგზავნეს თიანეთს. ამათ
Line of ed.: 15     ზედა წარმოავლინა მეფემან პაპუა მუხრან-ბატონი, და ერისთავი
Line of ed.: 16     გიორგი სპითურთ. მისრულთა ჰყვეს ბრძოლა კუეთებითა ძლიერითა
Line of ed.: 17     და ივლტოდნენ სპანი ჩუენნი. ამისი მცნობელი მეფე მოვიდა თია\ნეთს
Line of ed.: 18     სპითა და დაიპყრა კუალად თიანეთი. ამისთჳს მოვიდა ერეკლე
Line of ed.: 19     მეფეცა და დადგა იგი ქართლის-უბანს. მაშინ ეზრახნენ გიორგი და
Line of ed.: 20     ერეკლე მეფენი ურთიერთს მნებებელნი, რათა დაიპყრას ქართლი
Line of ed.: 21     გიორგიმ და კახეთი ერეკლემ და აუწყონ ყეენსა ეგრეთ მორჩილება
Line of ed.: 22     მისივე და დაასკუნესცა ესე პირი. არამედ არა აუფლეს მეშფოთეთა
Line of ed.: 23     ესე ყოფად.

Line of ed.: 24        შემდგომად ინება მეფემან გიორგიმ ბრძოლა და ესეცა არა ინე\ბა
Line of ed.: 25     გიორგი ერი\\სთა\\ვმან, Manuscript page: R_361  ვინაჲთგან იყო შეუმართებელი და გემოთ\მოყუარე Manuscript page: B_197b 
Line of ed.: 26     და განზრახჳთა მისითა უკუმოიქცა მეფე გიორგი სპითა.
Line of ed.: 27     ხოლო ერეკლე მეფემან დაიპყრა თიანეთი, არაგჳს აღმოსავლეთი
Line of ed.: 28     სრულიად. მაშინ გიორგი მეფე რა თჳთ ვერღარა ეუფლა ბრძოლასა,
Line of ed.: 29     წარავლინა ძე იასონ ერის\\თავისა Manuscript page: T_64  თეიმურაზ სპითა. ამათ მოსრნეს
Page of ed.: 470   Line of ed.: 1     ნაზარ-ალიხანისანი, აოტნეს და წარუხუნეს არაგჳს კიდენი და დაიპ\ყრეს
Line of ed.: 2     თჳთ.

Line of ed.: 3        კუალად წარავლინა მეფემან ზაალ ხერხეულიძე სპითა. ესენი
Line of ed.: 4     მივიდნენ და მოსტყუევნეს მარტყოფი. ესმა ესე ერეკლე მეფესა და
Line of ed.: 5     წარმოუდგა ამათ. არამედ ამათ შემოასწრნეს მცხეთას და მოსრული
Line of ed.: 6     ერეკლე მეფე მოადგა გარს. ამისი მხილველი გიორგი მეფე მსწრაფლ
Line of ed.: 7     წარმოვიდა და არცა აქა აუფლა გიორგი ერისთავმან, რათა განვლოს
Line of ed.: 8     ღართისკარი და მოსრა6 იგინი. არამედ მოვლეს სხალტბიდამ. ხოლო
Line of ed.: 9     მათ იხილეს რა მიმავალნი სპანი, მსწრაფლ განვიდნენ ჯუარს და და\დგა
Line of ed.: 10     მუნ ერეკლე მეფე და ვერღარა ჰყვეს ბრძოლა სიმაგრეთ-გამო.
Line of ed.: 11     არამედ დგნენ იმიერ და ამიერ და სპანი ბრძოდნენ მარადის ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 12     ჩ̃ქჟდ, ქარ{თულსა} ტ̃პგ.

Line of ed.: 13        შემდგომად მოიღნეს ზარბაზანნი ტფილისიდამ მათ და ისროდ\ნენ,
Line of ed.: 14     გარნა ვერ Manuscript page: d_99a  ავნეს კაცთა. არამედ ეცა მცხეთას ეკლესიასა. მაშინ
Line of ed.: 15     ამითი რისხვეულ იქმნენ და კუეთებითა მეხისათა იქმნა ყორჩიბაში
Line of ed.: 16     ბეჟან ვითარცა მკუდარი. ხოლო ქუეგანმხედველ ექმნა გიორგი მე\ფესა
Line of ed.: 17     ციცი ციციშვილი და აცნობებდა ყოველსავე ნაზარ-ალიხანს,
Line of ed.: 18     რამეთუ იყო ლოპინა მის თანა. ამისთჳს შეიპყრა გიორგი მეფემან
Line of ed.: 19     ციცი, მოაშთო იგი და მისცა საციციანო ფარსადანს ნოდარის ძეს.

Line of ed.: 20        კუალად შეაპყრობინა მეფემან ქაიხოსროს ძმისწულსა თჳსსა
Line of ed.: 21     სააკაძე ბეჟან, ვინაჲთგან ამხილებდა იგიცა ნაზარ-ალიხანისა თანა
Line of ed.: 22     და აღმოჴადნეს თუალნი (ვითარცა ძმამან მისმან პირევლ ქცხინვალს
Line of ed.: 23     ყოფასა შინა არა მისცა მეფესა ღჳნო ატენიდამ, ამისთჳს შეიპყრა და
Line of ed.: 24     აღმოჴადნა თუალნი). ხოლო შემდგომად მოეშუელა ერეკლე მეფესა
Line of ed.: 25     აბაზ-ყულიხან და ამით განგრძელდა ბრძოლა მუნებური და ვერა\რაჲ
Line of ed.: 26     ავნეს ურთიერთსა. მერმე უკუნიქცნენ ნაზარ-ალიხან და აბაზ\ყულიხან
Line of ed.: 27     და მივიდნენ ტფილისს.

Line of ed.: 28        შემდგომად ამისა გამოვიდა ერეკლე მეფე სომხითს. ესე სცნა
Line of ed.: 29     კრკონს მდგომმან მეფემან და აცნობა არჩილს, შეკრბნენ ძმანი და
Line of ed.: 30     მოვიდნენ ვარხუნას. Manuscript page: B_198a  სცნა მეფემან ბოლნისს ყოფა ერეკლესი და
Page of ed.: 471   Line of ed.: 1     ინება მისლვა მის ზედა, რამეთუ იყო მცირედითა სპითა; ესე აცნო\ბეს
Line of ed.: 2     ერეკლე მეფესა და მსწრაფლ წარვიდა ბორჩალუს.

Line of ed.: 3        ამასვე ჟამსა მოართუეს მეფესა გიორგის, რამეთუ მოვლენ თუ\შნი
Line of ed.: 4     და კახნი სამასნი წინაშე ერეკლე მეფისაა მსმენელნი სპანი Manuscript page: R_362  წამ\სვე
Line of ed.: 5     აღმჴედრდნენ სრულიად და მიეტევნენ. მხილველნი თუშნი შეკ\რბნენ
Line of ed.: 6     ტალავრის ბოლოს გორათა ზედა და მისრულ-მდგომთაგან იქ\მნა
Line of ed.: 7     კუეთებული ბრძოლა ძლიერი. გარნა მოსწყჳდნეს და დაიპყრნეს
Line of ed.: 8     ქართველთა სრულიად. და მათ მოკლეს ჩოლოყაშვილი გივი, შანში\აშვილი
Line of ed.: 9     ბაადურ და სხუანიცა. კუალად მოესმათ სხუათა სპათა მოს\ლვა,
Line of ed.: 10     და მათ ზედა მყის წარვიდა ვახტანგ ძმისწული მეფისა და მიჰ\ყვნენ
Line of ed.: 11     სპანი. მისრულთა იხილეს ყიზილბაშთა სპანი. რამეთუ მომკუ\დარ
Line of ed.: 12     იყო შაჰსულეიმან ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჟბ ქარ{თულსა} ტ̃ბ, თათრულსა 1104. და
Line of ed.: 13     დაჯდა მის წილ ძე მისი შაჰსულთან უსეინ.

Line of ed.: 14        ამას წარმოევლინა ხალათი ერეკლე მეფისათჳს და მონაცვალე\ნი
Line of ed.: 15     ტფილისს მყოფთა მცველთა ყიზილბაშთანი: ამათ მიეტევნენ
Line of ed.: 16     ქართველნი და მოსრნეს სრულიად. მაშინ ვახტანგ სცა ოროლი სპარ\სსა
Line of ed.: 17     და სხუამან მოუწყო ისარი. იხილა ხერხეულიძე ხოხონამ და და\აფარა
Line of ed.: 18     მკერდსა ზედა ფარი ვახტანგს, ჰკრა სპარსმან მან და განვლო
Line of ed.: 19     ფარი იგი და ვერღარა ავნო ვახტანგს.

Line of ed.: 20        კუალად Manuscript page: T_65  მჴნედ გამოჩნდა სპარსი ერთი, რამეთუ ჩამოყარნა
Line of ed.: 21     ხუთნი მჴედარნი, მჴნე ჭაბუკნი. შემდგომად შეიპყრა იგიცა გოსტა\შაბისშვილმან
Line of ed.: 22     ნიკოლაოზ და განუტევა მშჳდობით სიმჴნისა მისი\სათჳს.
Line of ed.: 23     ხოლო ერეკლემ განვლო გემიყაია. მცნობმან გიორგი მეფემან
Line of ed.: 24     ინება წინგარდასწრება და შეპყრობა მისი. არამედ არა აუფლა არ\ჩილ
Line of ed.: 25     მეფემან და შემოვიდა ერეკლე მეფე ტფილისს.

Line of ed.: 26        ხოლო გიორგი მეფე მოვიდა კუალად კრკონს. ამისთჳს წარავ\ლინა
Line of ed.: 27     ნაზარ-ალიხან ყაფლანისშვილი ლუარსაბ წინაშე ყეენისა და
Line of ed.: 28     შეასმინა აბაზ-ყულიხან, რამეთუ არს მეგობარი გიორგი მეფისა და
Line of ed.: 29     არა ნებავს შეწევნა ჩემი და მოითხოვა შეწევნა სპითა. მაშინ შაჰ\სულთან
Page of ed.: 472   Line of ed.: 1     უსეინს მოეყვანა პატიმრობიდამ ლევან და ლუარსაბ, ძმანი
Line of ed.: 2     მეფისანი, და ძე მეფისა გიორგისა ბაგრატ წინათვე მომკუდარ იყო
Line of ed.: 3     ჰერათს, რომელიცა უთხრეს მეფესა ახალციხესავე.

Line of ed.: 4        ხოლო ერეკლე მეფესა უსმინა და წარმოავლინა სპითა დიდითა
Line of ed.: 5     ქალბალიხან და მოუწერა ერეკლე მეფესა, რათა შეიპყრას აბაზ-ყუ\ლიხან
Line of ed.: 6     და წარგზავნოს მი\\ს Manuscript page: B_198b  წინაშე. ხოლო ზამთარსა ამას მიიცვალა
Line of ed.: 7     დედოფალი ხვარაშან ქ{რისტ}ესა ჩ̃ქჟე, ქარ{თულსა} ტ̃პგ. და არჩილ მეფესაცა
Line of ed.: 8     ამავ ზამთარს მოერთუა სიკუდილი ძისა თჳსისა მამუკასი მოსკოვი\დამ.
Line of ed.: 9     არამედ შემდგომად გლოვა-მწუხარებისა იყვნენ მეფენი ზოგად.

Line of ed.: 10        შემდგომად ზაფხულსა ამას მოვიდა ქალბალიხან ხუნანს სპითა
Line of ed.: 11     დიდითა, მიეგება მას ერეკლე მეფე. ხოლო გიორგი მეფე დადგა Manuscript page: R_363  დიდ\გორსა
Line of ed.: 12     ზედა. არამედ აქაცა არა აუფლეს ბრძოლად გიორგი მეფე,
Line of ed.: 13     რამეთუ ვინაჲთგან შეუმართებელნი იყვნენ გიორგი და დათუნა
Line of ed.: 14     ერისთავნი მინდო\\რსა Manuscript page: d_99b  ზედა, და არცა თამაზ სპასპეტმან ინება ხინწს
Line of ed.: 15     შემოსულთა ყიზილბაშთა ბრძოლა, რამეთუ იყო მამული მისი, ყი\ზილბაშთა
Line of ed.: 16     სისხლთა რიდებითა, და ამათ ყოველთა უფროს სათნოჲ\თა
Line of ed.: 17     ყეენისათა არა ინებეს. ხოლო ნაზარ-ალიხან და ქალბალიხან შე\მოვლნეს
Line of ed.: 18     სომხითი, დბანისჴევი და დადგნენ ყარაბულახს; და გიორგი
Line of ed.: 19     მეფეცა მივიდა და დადგა კლდეკარს.

Line of ed.: 20        მაშინ ერეკლე მეფე და ალექსანდრე იმერთა მეგობრობდნენ.
Line of ed.: 21     ამისთჳს მოუჴდა ალს და ტყუე ყვნა. მსმენელმან არჩილ მეფემან,
Line of ed.: 22     ტაშისკარს მდგომმან, დემნა უყო, არამედ მას ვერღარა ეწია და და\აყრევინნეს
Line of ed.: 23     ტყუენი. ამისთჳს ეზრახნენ არჩილ და გიორგი მეფენი
Line of ed.: 24     იმერთა. ხოლო იმერთა შეიპყრეს ალექსანდრე და მოსცეს მეფეთა;
Line of ed.: 25     ამათ მოიყვანეს და მოაშთვეს იგი რუისს.

Line of ed.: 26        არამედ ბრძოლა ქართველთა Manuscript page: A_147  და ყიზილბაშთა განგრძელდა, რა\მეთუ
Line of ed.: 27     ყიზილბაშნი მლოდინენი [იყვნენ] სულმოკლებისა და უკუნ\ქცევისა
Line of ed.: 28     ქართველთასა. ხოლო ქართველნი წარჩინებულნი არა მნებე\ბელნი
Line of ed.: 29     ბრძოლისანი და სიმაგრეთა მათთა იმედებულნი, იტყოდნენ:
Line of ed.: 30     "ვაცადოთ თოვლი და უკუნ-იქცევიან ყიზილბაშნი". არამედ მეფე წა\დიერ
Page of ed.: 473   Line of ed.: 1     იყო ბრძოლისა, ვინაჲთგან უწყოდა, უკეთუ დასძრეს მუნიდამ,
Line of ed.: 2     ვერღარა დაუდგმიდნენ სიმაგრეთა მათთა და დაბრკოლდებოდნენ
Line of ed.: 3     ესე-ვითარებითა. გარნა შინაგამცემელნიცა მრავალნი იყვნენ, ვითა\რცა
Line of ed.: 4     ესე, რამეთუ უბრძანა მეფემან ძმისწულსა თჳსსა ქაიხოსროს მი\სლვად
Line of ed.: 5     სპითა და მოს\\რვა Manuscript page: B_199a  მებალახეთა და წარმოღება ცხენთა მათთა,
Line of ed.: 6     და მთათა წარმოდგომილთა სპათა ყიზილბაშთა ეკუეთნენ მერმე სპა\ნი
Line of ed.: 7     მეფისანი დიდნი და მოსრან იგინი. ესე იმცნეს მათ შინაგამცემელ\თაგან,
Line of ed.: 8     და განაწყუნეს მუნ სპანი რჩეულნი. ხოლო მისრულ\\სა Manuscript page: T_66  ქაიხოს\როს
Line of ed.: 9     ბრძანებისაებრ ეკუეთნენ მზაყოფილნი იგი ყიზილბაშნი და იქმნა
Line of ed.: 10     ბრძოლა ძლიერი; და მოსწყდა სიმრავლე და მოუკლეს ქაიხოსროს
Line of ed.: 11     ცხენი. მაშინ მჴნედ გამოჩნდა ზაალ ფალავანდისშვილი, გარდაჴდა და
Line of ed.: 12     მისცა ცხენი თჳსი ქაიხოსროს და თჳთ ბრძოდა. შემდგომად აოტნეს
Line of ed.: 13     სპანი ქართველნი და მოჰკლეს ზაალცა მუნ.

Line of ed.: 14        მეორეს დღეს წარმოავლინეს ქაიხოსრო ლოპინა სპითა. ამან
Line of ed.: 15     გარდმოვლო მთა თორისა გუჯარეთსა ზედა და დადგა გვეძინეთს.
Line of ed.: 16     ამისმან მცნობელმან მეფემან გიორგი წარავლინა ფარსა\\დან Manuscript page: R_364  ციცი\შვილი
Line of ed.: 17     და ზურაბ ერისთვისშვილი. არამედ ამათ ვერარად ავნეს ქაი\ხოსროს
Line of ed.: 18     და დაიპყრა საციციანო მან.

Line of ed.: 19        ამისი მცნობელი ქალბალიხან წარმოემართა სპითა. ხოლო მეფე
Line of ed.: 20     აიძულებდა ქართველთა ბრძოლად. არამედ არა ინებეს კუალად მთა\ვართა.
Line of ed.: 21     ამისთჳს წარმოვიდა მეფე კრკონს, აჰყარა მუნ მდგომნი დე\დაწულნი
Line of ed.: 22     თჳსნი და სახლეულნი და წარვიდა იმერეთს. ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჟე,
Line of ed.: 23     ქარ{თულსა} ტ̃პგ.

Line of ed.: 24        ხოლო ნაზარ-ალიხან და ქალბალიხან მოვიდნენ გორს, წარავლი\ნეს
Line of ed.: 25     და მოარბივეს რომელნიმე ზენა დაბნები. გარნა მთავარნი ვერღა\რა
Line of ed.: 26     გამაგრდნენ სიმაგრეთა შინა თჳსთა ყმათა თჳსთა გამო და გიორ\გი
Page of ed.: 474   Line of ed.: 1     ერისთავი და გივი ამილახორი წარვიდნენ დუალეთს და მუნიდამ
Line of ed.: 2     იმერეთს, და დავით ერისთავი მოიყვანეს ყმათავე თჳსთა მაღრან\დუალეთიდამ
Line of ed.: 3     წინაშე ერეკლესა. ეგრეთვე პაპუა მუხრან-ბატონი და
Line of ed.: 4     თამაზ სპასპეტი ძით მამუკათი უღონო ქმნილნი მივიდნენ ქალბალი\ხანისა
Line of ed.: 5     თანა.

Line of ed.: 6        ესე ყოველნი განზრახჳთა ერეკლე მეფისათა წარავლინნა ქალ\ბალიხან
Line of ed.: 7     წინაშე ყეენისა. ხოლო ყეენმან წარავლინა პატიმარნი ქირ\მანს.
Line of ed.: 8     შემდგომად ამათთა მისლვისა მივიდნენ ყოველნი ქართველნი
Line of ed.: 9     ერეკლე მეფისა თანა. მერმე უცნობელად ბიძებთა თჳსთა ეზრახა ქაი\ხოსრო,
Line of ed.: 10     ძე ლევანისა, ქალბალიხანს, რათა წარავლინოს წინაშე ყეე\ნისა
Line of ed.: 11     და მივიდეს მის თანა. მან სიხარულით აღუთქუა და მისრული კე\თილად
Line of ed.: 12     შეიწყნარა და წარავლინა წინაშე ყეენისა. ამას ყეენმანცა პა\ტივ-სცა,
Line of ed.: 13     რამეთუ იყო მამაცა მისი მუნ. არამედ, ვინაჲთგან მტერ იყ\ვნენ
Line of ed.: 14     ქალბალიხან და ერევნის ხანი, ამისთჳს ეზრახა ერევნის ხანი გი\ორგი
Line of ed.: 15     მეფესა, რათა Manuscript page: B_199b  წარვიდეს წინაშე ყეენისა და მან წარმართოს
Line of ed.: 16     საქმე მისი ყოველი და მოსცეს ყეენმან კუალად ქართლი და ნიჭი დი\დი.
Line of ed.: 17     მსმენელმან მეფემან ამას ზედა მისცა პირი მტკიცე წარსლვისა\თჳს.
Line of ed.: 18     ხოლო ჩერქეზის ბატონის ასული რუსუ\\დან, Manuscript page: d_100a  რომელი მოეყვანა
Line of ed.: 19     ძისა თჳსისათჳს მეფესა, ესე პირველვე მიეცა ძმისწულისა თჳსისა
Line of ed.: 20     ვახტან\\გისათჳს, Manuscript page: T_67  და შემდგომად ქაიხოსროს წარსლვისა წარიყვანა
Line of ed.: 21     ვახტანგ იგი და დედინაცვალი თჳსი და ძმანი თჳსნი და მივიდა ხარა\გეულს
Line of ed.: 22     და მუნ ნებითა მეფისათა ჰყო ქორწილი არა დიდებული.

Line of ed.: 23        ხოლო ერევნის ხანს მყის ეცნობა ყეენისათჳს მისლვა მეფისა.
Line of ed.: 24     მსმენელმან ყეენმან ამისთჳს მოსცა ხანსა მას თოფანჩი-აღასობა და
Line of ed.: 25     მეფისათჳს წარმოევლინა მეჰმანდარი, და ესე მოვიდა ალს. მცნობი
Line of ed.: 26     მეფეცა მივიდა ალს, წარუძღუა მეჰმანდარი დიდითა პატივითა, ჩავ\ლო
Line of ed.: 27     ქართლი, შევლო ატე\\ნი, Manuscript page: R_365  განვლო თრიალეთი, აბოცი და მივიდა
Line of ed.: 28     ერევანს ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჟვ, ქარ{თულსა} ტ̃პდ. შემდგომად მივიდა ისპაანს წინაშე
Page of ed.: 475   Line of ed.: 1     ყეენისა, პატივ-სცა და კეთილად შეიწყნარა, მისცნა ნიჭნი და განკუ\ეთილნი,
Line of ed.: 2     და დახუდენ მეფესა ძმანი თჳსნი ლევან და ლუარსაბ და
Line of ed.: 3     ძმისწული ქაიხოსრო. არამედ ვახტანგ ძმისწული მეფისა დაშთა სახ\ლეულით
Line of ed.: 4     იმერეთს.

Line of ed.: 5        ხოლო შემდგომად გიორგი მეფის წარსლვისა წარვიდა ქალბა\ლიხან
Line of ed.: 6     განჯას სპითურთ და ერეკლემ დაიპყრა სრულიად ქართლი,
Line of ed.: 7     განაყენა კუალად კათალიკოზობიდამ ნიკოლაოზ და დასუა იოანევე
Line of ed.: 8     კუალად. გარნა თუ ეპყრა კახეთი ქალბალიხანს, არამედ მარადის იყ\ვნენ
Line of ed.: 9     წინაშე ერეკლესსა და თუშნი, ქისიყი და ერწო-თიანეთი ეპყრა
Line of ed.: 10     ერეკლეს. კუალად დასუა არაგჳს ერისთავად ბაინდურ, ჴსნისად და\ვით,
Line of ed.: 11     ბიძაშვილი დათუნასი, ამილახორად იოთამ, სპასპეტად ლუარ\საბ
Line of ed.: 12     ყაფლანისშვილი, მუხრანის ბატონად კოსტანტინე. კუალად და\ამდაბლნა
Line of ed.: 13     ერთგულნი გიორგი მეფისანი და ზოგთა მიუხუნა მამულ\ნი
Line of ed.: 14     და აღამაღლნა კახნი უმეტეს პირველისა და მისცნა მამულნი მათ\ნი,
Line of ed.: 15     და უმეტეს ტფილისის მცველნი განალაღნა და მკჳდრ-ჰყო, რამე\თუ
Line of ed.: 16     არღარა იცვალებოდნენ; მერმე გადვა ჴიდი ნაგებს-მტკუარსა ზე\და
Line of ed.: 17     და ეტყოდა შეჭირვებულთა ქართველთა გლეხთა: "განვედით, აჰა
Line of ed.: 18     კახეთი მშჳდობისა". და აღივსებოდა კახეთი ესრეთ. კუალად დაი\მორჩილნა
Line of ed.: 19     ესრეთ, რამეთუ რაი თუ მცირედი დაკარგული იყო, შეიპყ\რნის
Line of ed.: 20     სალთხუცესნი კათალიკოზისა, მუხრან-ბატონისა არაგუ-კსნის
Line of ed.: 21     ერისთავთა და ამილახორისა; და მასვე ჟამსა შინა მოაღებინის და
Line of ed.: 22     ამისი მოქმედი მარადის იყო უმეტეს შუება-გაცხრომასა შინა.

Line of ed.: 23        არამედ არა ჰყვა ცოლი, გარნა ხარჭანი და ქართველთა განზრახ\ჳთა
Line of ed.: 24     მოთხოვნით მოიყვანა, რომელი დაეტევებინა ისპაანს ძით და
Line of ed.: 25     ასულითა ანნა, რომელი ექორწინა მუნვე ასულით ელენეთი. ხოლო
Line of ed.: 26     ძე მისი დავით დაშთა მუნვე. შემდგომად კუალად აღაშენა ნაგებს
Line of ed.: 27     სასახლე და იყოფოდა მარადის ზამთარს მუნ ნადირობით, ნადიმო\ბით
Page of ed.: 476   Line of ed.: 1     და მგოსნითა.

Line of ed.: 2        ამავ ჟამთა იპარვიდიან სილაღითა მცველნი ციხისანი, თათარ\ნი
Line of ed.: 3     ტფილისისა, გორისა და სურამისა ტყუეთა და ჰყიდდიან და შეე\რიათ
Line of ed.: 4     ქართველად სყიდვა ტყუეთა და იცვალებოდაცა ქცევა\ზნენი
Line of ed.: 5     ქართლისანი და იქცეოდნენ უმეტეს ყიზილბაშთა ზნე-წესი\თა
Line of ed.: 6     და ყოვლითა უწესოებითა ქრისტეანულისათა ცოდვითურთ. შემ\დგომად
Line of ed.: 7     მოკუდა კათალიკოზი იოანე ქ{რისტე}სა ჩ̃ღ, ქარ{თულსა} ტ̃პჱ, დასუა
Line of ed.: 8     ერე\\კლემ Manuscript page: R_366  ევდემოზ ძმისწული იოანესივე.

Line of ed.: 9        ხოლო მოკლეს ჴსნისჴეველთა განზრახჳთა დათუნა ერისთავის
Line of ed.: 10     დედისათა დამით ერისთავი, შეუძნდა ერეკლე მეფესა, განრისხნა და
Line of ed.: 11     წარავლინა ზემო ქართლის დროშა, შეუჴდენ კსანსა და მოარბ\\ივნეს Manuscript page: A_148 
Line of ed.: 12     და დაიპყრნა ერეკლე მეფემან მამულნი მისნი.

Manuscript page: T_68 
Line of ed.: 13        შემდგომად ეშინოდა შესმენა ყეენისა და ამისთჳს მოითხოვა
Line of ed.: 14     დათუნა ერისთავი ყეენისაგან, მოიყვანა და მისცა ერისთობა მასვე.
Line of ed.: 15     ხოლო იმერეთს მოკლეს რა სჳმონ, აღუძნდა ესე ერეკლე მეფესა, ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 16     იყო წარვლინებული მის მიერ და შეკრებული ქართველ\კახთა
Line of ed.: 17     სპითა მივიდა დაღალულასა შინა, რათა შურ-აგოს აბაშიძეს და
Line of ed.: 18     მიუხუას ჴეფინისჴევი, რამეთუ შემდგომად გიორგი მეფის წარ\სლვისა
Line of ed.: 19     მას ეპყრა. არამედ ვინაჲთგან იმერნი მტკიცედ დგნენ აბაში\ძისად,
Line of ed.: 20     ამისთჳს განზრახჳთა ყიასა ვეზირის და ლუარსაბ სპასპე\ტისათა
Line of ed.: 21     მოიქცა ტფილისადვე.

Line of ed.: 22        ხოლო რაჟამს აღდგნენ ბულუჭ-აზარანი და ავღანნი, ესენი მე\კო\\ბრობით Manuscript page: d_100b 
Line of ed.: 23     არბევდნენ ქირმანით იეზდამდე და რავდენგზის წარავ\ლინნა
Line of ed.: 24     ყეენმან სპანი და სარდალნი, მარადის იგინი მძ\\ლე Manuscript page: B_200b  ექმნებო\დიან.
Line of ed.: 25     ამისთჳს აიძულებდა ყეენი გიორგი მეფესა, რათა განაგოს საქ\მე
Line of ed.: 26     ესე და მიანიჭოს კუალად ქართლი, და არა ინებებდა მეფე. არამედ
Line of ed.: 27     ქართველნი, რომელნი იყვნენ მის თანა, ევედრებოდნენ ყოფად ამი\სა.
Line of ed.: 28     ამისთჳს ინება მეფემან, მისცეს ქირმანი და ნიჭნი დიდნი. ხოლო
Page of ed.: 477   Line of ed.: 1     მეფემან პირველ წარავლინა ძმა თჳსი ლევან ქირმანს მცირედითა
Line of ed.: 2     ქართველითა და მისრული ქირმანს ლევან წარვიდა ლუთბარსა ზე\და,
Line of ed.: 3     რომელთა ჰყვათ დედაკაცი, სახელოვანი ბრძოლათა და შფოთე\ბათა
Line of ed.: 4     შინა მათთა. არამედ ლუთბარელნი ვერ წინააღუდგნენ და მოს\ცეს
Line of ed.: 5     დედაკაცი იგი, და მუნვე მოჰკიდა იგი ძელსა და დაიმორჩილნა
Line of ed.: 6     იგინი. შემდგომად გამოვიდა მარბიელად სპანი დიდნი ბულუჭთა,
Line of ed.: 7     ამათ ეწყო ლევან და მოსწყჳდნა სრულიად, რამეთუ ეერ განერა
Line of ed.: 8     ერ/თიცა.

Line of ed.: 9        კუალად შემდგომად ამისა სამგზის მოსრულნი მარბიელნი სპანი
Line of ed.: 10     დიდნი მოსრნა ლევან და წარუვლინნა თავნი მათნი ყეენსა. ამისთჳს
Line of ed.: 11     ყეენმან ანიჭნა დიდნი. შემდგომად შთავიდა მეფეცა არა დიდითა სპი\თა
Line of ed.: 12     ქართველითა. არამედ მოგზაურსა მეფესა ძღუნიდიან სრულიად
Line of ed.: 13     სპარსნი. კუალად გამოვიდნენ ბულუჭნი და მოაოჴრეს სრულიად ხუა\რასანი.
Line of ed.: 14     შემოიკრიბნა ამისთჳს მეფემან სპანი ქირმანისანი და ქართ\ველნი
Line of ed.: 15     მის თანა, ვლო უდაბნო ძნელი და უწყლო და მოეწია მათ.
Line of ed.: 16     მხილველნი იგინი განმაგრდნენ კლდე-გორათა ზედა.

Line of ed.: 17        მაშინ განყო მეფემან სპა\\ნი Manuscript page: R_367  თჳსნი: ლევან და ქართველნი ერთ\კერძო,
Line of ed.: 18     ქირმანელნი ერთკერძოდ და თჳთ ერთკერძ, მიეტევნენ ფიც\ხელად
Line of ed.: 19     და შეუჴდნენ ქართველნი ბანაკთა მათთა და შემუსრნეს და
Line of ed.: 20     მოსწყჳდნეს სრულიად, რამეთუ ვერ განერნეს ერთიცა; მოიქცა მეფე
Line of ed.: 21     ქირმანს და წარუვლინა თავნი მათნი ყეენსა. ამის წილ მოანიჭნა ნიჭ\ნი
Line of ed.: 22     ურიცხუნი ყეენმან და ლევანს მისცა მსაჯულთუხუცესობა ერა\ნისა
Line of ed.: 23     და ქაიხოსროს ტარუღობა ისპაანისა და მიუწოდა ლევანს ისპა\ანს
Line of ed.: 24     წინაშე თჳსსა. მაშინ აუწყა მეფემან ყეენსა ლევანის გამო: "რა\მეთუ
Line of ed.: 25     მწირ არს ძე ჩუენი ვახტანგ იმერეთს და, უკეთუ არარაჲ ეყოს
Line of ed.: 26     შეწევნა ჩუენ მიერ, წარვალს იგი რუსეთს და ამისთჳს ჩუენ უენო ვი\ყვნეთ
Line of ed.: 27     წინაშე შენსა". მსმენელმან ყეენმან მსწრაფლ მოუწერა ერეკ\ლე
Line of ed.: 28     მეფესა, Manuscript page: B_201a  Manuscript page: T_69  რათა მოიყვანოს ვახტანგ ქართლს და მისცეს ყოველნი
Line of ed.: 29     საუფლისწულონი მამისა თჳსისა ლევანისა. ხოლო ერეკლე მეფე,
Page of ed.: 478   Line of ed.: 1     დაღათუ არა მნებებელი ამის, ვერ ურჩ ექმნებოდა ყეენსა. ამისთჳს
Line of ed.: 2     წარმოევლინა ვახტანგს კათალიკოზი ევდემოზ და სპასპეტი ლუარ\საბ
Line of ed.: 3     და მიუწოდა ვახტანგს. მაშინ ვახტანგს მოსლოდა წარგზავნილი
Line of ed.: 4     თჳსი ზალია შანშიაშვილი, ძე ბაადურისა, და მამუკა შათირი არჩილ
Line of ed.: 5     მეფისაგან, რათა წარვიდეს რუსეთს. ამისთჳს ვახტანგ განეზრახა
Line of ed.: 6     იმერთა წარჩინებულთა წარვიდეს თუ რუსეთს ანუ ქართლს. ხოლო
Line of ed.: 7     მათ განუზრახეს მისლვა ქართლს. წარმოვიდა და მოვიდა ალს, მუნ
Line of ed.: 8     შემოჰფიცეს კათალიკოზმან და ლუარსაბ უვნებელობისათჳს და
Line of ed.: 9     მერმე მივიდა ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃ღა, ქარ{თულსა} ტ̃პთ.

Line of ed.: 10        მისრული ვახტანგ ერეკლე მეფემან კეთილად შეიტკბო და სცა პა\ტივი
Line of ed.: 11     დიდი და აუფლა ბრძანებულთა ზედა ყოველთა. მერმე მოვიდა
Line of ed.: 12     სურამს ვახტანგ და მოიყვანა ცოლი და ძენი თჳსნი და სახლეულნი
Line of ed.: 13     და იყოფებოდა ოდესმე ნაზარ-ალიხანისა თანა. ხოლო რაჟამს ეუფ\ლა
Line of ed.: 14     ვახტანგ მამულსა თჳსსა, მოსცა აბაშიძემ ჴეფინისჴევი; "ვინაჲთ\გან
Line of ed.: 15     მკჳდრი თქუენი არს".

Line of ed.: 16        ხოლო მეფემან გიორგი დაამშჳდნა ყოველნი ურჩნი, რამეთუ
Line of ed.: 17     ხოსროშა და შადადა, მპყრობელნი ბულუჭისანი, მოვიდნენ წინაშე
Line of ed.: 18     მისსა შიშით შეძრწუნებულნი და თაყვანისმცემელნი. შემდგომად
Line of ed.: 19     კუალად ინდოთ მესაზღვრენი ავღანნი და ბულუჭნი მოვიდნენ მორ\ბევად
Line of ed.: 20     ხორასნისა. ამათ ზედა წარავლინა მეფემან სპანი ქართველ\ყიზილბაშნი.
Line of ed.: 21     ამათ განვლეს უდაბნო სასტიკი, ეწივნენ და იქმნა
Line of ed.: 22     ბრძოლა ძლიერი. არამედ სუემან მეფისამან სძლო და მოს\\რნეს Manuscript page: R_368 
Line of ed.: 23     სრულიად განურინებელად და მოვიდნენ წინაშე მეფისა გამარჯუე\ბულნი.
Line of ed.: 24     არამედ შემდგომად ყანდაარის ხანს აღუდგნენ ბულუჭნი და
Line of ed.: 25     უფროს მირსამანდარ და აოჴრებდიან ყანდაარის გარემოთა. ხოლო
Line of ed.: 26     ხანმან მან წარავლინა სპასპეტი თამაზ, რამეთუ იყო ბიძა თამაზისა,
Line of ed.: 27     ბრძოლად მათდა და მრავალგზის Manuscript page: d_101a  სძლო მათ თამაზ. შემდგომად და\ესხა
Line of ed.: 28     მირსამანდარ, მოკლა თამაზ და მოსწყჳდნა სპანი მისნი და შემ\დგომად
Page of ed.: 479   Line of ed.: 1     ამისა ვერღარა წინააღუდგა ყანდაარის ხანი და მარადის
Line of ed.: 2     აოჴრებდენ სანახებსა ყანდაარისასა, რამეთუ ვერღარა გამოვიდის
Line of ed.: 3     ხანი ციხიდამ. ესე ყოველი რა ესმა ყეენსა, უ\\ბრძანა Manuscript page: B_201b  ლევანს, რათა
Line of ed.: 4     მიიღოს გიორგი მეფემან კუალად ქართლი და სპასალარობა ერანისა
Line of ed.: 5     და განაგოს საქმე ყანდაარისა. ხოლო ლევან მსწრაფლ აუწყა ესე მე\ფესა
Line of ed.: 6     და აღუძნდა ფრიად საქმე ესე მეფესა და არა ენება, არამედ
Line of ed.: 7     აიძულებდენ მისთანა მყოფნი ქართველნი ამის ყოფად. ამისთჳს ნე\ბა-სცა
Line of ed.: 8     ყეენსა, რათა მისცეს აწვე განმგეობა ქართლისა ვახტანგს და
Line of ed.: 9     მერმე წარავლინოს ლევან ქართლს, რათა მან განაგოს საქმენი დაშ\ლილნი
Line of ed.: 10     მანდაურნი და წარუგზავნოს სპანი ქართლისანი. მოჴსენე\ბულმან
Line of ed.: 11     ყეენმან ესე ყოველი აღუსრულა გიორგი მეფესა და მოსწერა
Line of ed.: 12     ნაზარ-ალიხანს: "მივეც ქართლი გიორგი მეფესავე, ხოლო შენდა
Line of ed.: 13     მომინიჭებიეს კახეთი და ყულარაღასობა, აწვე წარმოვედ წინაშე
Line of ed.: 14     ჩემსა". ამისი მსმენელი ერეკლე მეფე წარვიდა და მიიყვანა ცოლშვი\ლნი
Line of ed.: 15     მარტყოფს. ხოლო თჳთ მოიქცა ტფილისსვე წარსლვად წინაშე
Line of ed.: 16     ყეენისა.



Section: 25  
Page of ed.: 479  
Manuscript page: T_70 
Line of ed.: 17   ვახტანგ 8 წელი განაგებდა. თათრულსა 1115,
Line of ed.: 18   მოვიდა ლევან


Line of ed.: 19        ხოლო მოვიდა ვახტანგ ტფილისს და დაჯდა განმგედ ქართ\ლისად
Line of ed.: 20     ქ{რისტე}სა ჩ̃ღგ, ქარ{თულსა} ტ̃ჟა, და ერეკლე მეფე წარვიდა ისპაჰანს მა\ისსა
Line of ed.: 21     შინა. შემდგომად ივლისსა შინა ი̃ე მოვიდა ლევანცა. არამედ
Line of ed.: 22     ესე ლევან იყო სიჭაბუკითგანვე ღუთისმოყ\\უარე, Manuscript page: A_149  ბრძენი და სიბრძნის
Line of ed.: 23     მოყუარე, ეკლესიათა მაშენებელი, მამკობელი, მდაბალი და ბოროტი\სა
Line of ed.: 24     არა მომჴსენებელი, მოწყალე, მშჳდი, ღრმად განმსინჯველი და მო\უბარი.
Line of ed.: 25     ამან განაგნა ყოველნი საქმენი ქართლისანი და არცაღა ვის
Line of ed.: 26     მიაგო ბოროტებისა წილ ქმნულთა მათთა, რომელნი უყვეს მეფესა
Page of ed.: 480   Line of ed.: 1     გიორგის. შემდგომად კუალად მოჴსენებითა მეფისათა გამოუტევნა
Line of ed.: 2     ყეენმან გიორგი ერისთავი, პაპუა მუხრანბატონი და სრულიად ქარ\თველნი
Line of ed.: 3     ნიჭითა, ხოლო ლევან წარავლინა სპანი ქართველნი წინაშე
Line of ed.: 4     მეფისა გიორგისა ც̃ (2000) მჴედარნი, და ესენი რა შთავიდნენ ქირ\მანს
Line of ed.: 5     წინაშე მეფისა, წარვიდა მეფე ყანდაარს. გარნა წინათვე წარევ\ლინა
Line of ed.: 6     სისტანის ხანი და Manuscript page: R_369  კაცია ძე თამაზის მეფესა. ამათ მისლვასა
Line of ed.: 7     ზედა სმოდათ ავღანთა და აზარათა მისლვაცა მეფისა, ამისთვის და\მორჩილებოდნენ
Line of ed.: 8     და არღარა იყო რბევა მათ მიერ. ხოლო წარსრულ\მან
Line of ed.: 9     მეფემან განვლო უდაბნო ფიცხელი და მივიდა სისტანს, მუნიდამ
Line of ed.: 10     Manuscript page: B_202a  გირიშკს და გირიშკიდამ მივიდა ყანდაარს. მისლვასა მეფისასა დაე\ცათ
Line of ed.: 11     შიში და ძრწოლა ყოველთა და მოერთუნენ სრულიად ყოველნი.
Line of ed.: 12     შემდგომად ბრძანა: "ყოველნი მორჩილნი ბრძანებისანი მოვიდნენ
Line of ed.: 13     წინაშე ჩემსა და მივანიჭო ღირსნი პატივნი მათნი; უკეთუ არა ინე\ბონ,
Line of ed.: 14     მოვსრნე მახჳლითა უწყალოდ". ამისნი მსმენელნი მოვიდნენ
Line of ed.: 15     ყოველნი ძღუნითა დიდითა წინაშე მეფისა და დაიმორჩილნა სრუ\ლიად
Line of ed.: 16     და მეხარკე ჰყვნა; მერმე განვიდა ნადირობად სპითა დიდითა;
Line of ed.: 17     ესე ჰგონა მირსამანდარ, მისლვა მას ზედა მეფისა, მსწრაფლ წარმო\ვიდა
Line of ed.: 18     ძმისწულითა და ხუთოდენ მონითა და მოვიდა წინაშე მეფისა.
Line of ed.: 19     ამისთჳს მეფემან პატივ-სცა და მისცნა ნიჭნი და შემდგომად ფიცით
Line of ed.: 20     მორჩილება-მეხარკობასა ზედა პაემანისა დამდები განუტევა.

Line of ed.: 21        შემდგომად წარმოევლინა ქობულს მჯდომს ინდოთ მეფის ძეს
Line of ed.: 22     დესპანი ძღუნითა დიდითა მშჳდობის მთხოველსა, რამეთუ ჰგონებ\და
Line of ed.: 23     იგიცა მისლვასა მეფისასა თავის ზედა. ხოლო მეფემან წარმოუვ\ლინა
Line of ed.: 24     ძღუენი იგი და წიგნი მისი ყეენსა. ამისთჳს ყეენი ფრიად მად\ლიერ
Line of ed.: 25     იქმნა და მიანიჭნა იგინიცა მეფესა და სხუანი უმეტესნი Manuscript page: T_71  და
Line of ed.: 26     კუალად საძღუნოცა მის ინდოთ მეფის ძისა და უბრძანა წარვლინება
Line of ed.: 27     დესპანისა თჳსისა, და ამისთვს მისანდობელ იქმნა ფრიად ყეენისა
Line of ed.: 28     მეფე და შურობდენ ამას ყიზილბაშნი.

Page of ed.: 481  
Line of ed.: 1        ხოლო ლევან განაგნა დაშლილნი საქმენი ყოველნი ქართლისანი
Line of ed.: 2     და დაჰყო თთუე ი̃ე ქართლს და დაუტევა ძე თჳსი ვახტანგ განმგედ
Line of ed.: 3     ქართლისა და იესე ძე თჳსი წარიყვანა ისპაჰანს, ქრისტესით ჩ̃ღდ,
Line of ed.: 4     ქართულსა ტ̃ჟბ, სექდემბერს კ̃ვ, თათრულსა 1116. და ესე ვახტანგ
Line of ed.: 5     იყო ღუთის მოშიში და ღუთის მოყუარე და ფრიად მოღვაწე, სამღუ\დელოთა
Line of ed.: 6     პატივისმცემელი, ქურივ-ობოლთა და გლახაკთა მიმ\\ცემე\ლი, Manuscript page: R_370 
Line of ed.: 7     უღონოთა შემბრალე, ეკლესიათა მაშ\\ენებელი, Manuscript page: d_101b  ხატთა და ჯუართა
Line of ed.: 8     შემამკობელი, მოწყალე, ცოდნისმოყუარე, ბრძენი, მჴნე და ახოვანი,
Line of ed.: 9     შუენიერ-ჰაეროვანი, მუ\\შაკი, Manuscript page: B_202b  უხჳ და მშჳდი, არამედ ჟამად მრისხანე,
Line of ed.: 10     ამან მოიწყო ყოველნი ქართველნი, გარნა მიეცა კათალიკოსობა მე\ფესა
Line of ed.: 11     ნიკოლაოზისათჳსვე. არამედ შეითქუნენ ეპისკოპოსნი და არქი\მანდრიტნი
Line of ed.: 12     და არღარა ინებეს ნიკოლაოზ, რამეთუ არს სოფლიერი,
Line of ed.: 13     და ევდემოსს დაუდვეს უმეცრება და გამორჩევით დაადგინეს ნებითა
Line of ed.: 14     ვახტანგისათა კათალიკოზად დომენტი, ძე ლევანისა და ძმა ვახტან\გისა,
Line of ed.: 15     ახლად მოსრული რუსეთიდამ, და აკურთხეს ქ{რისტე}სა ჩ̃ღე, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 16     ტ̃ჟგ.

Line of ed.: 17        ხოლო ვახტანგ აღაშენა და განავსო ქართლი, რამეთუ რომელნი
Line of ed.: 18     ჟამსა ერეკლე მეფისასა შთასრულ იყვნენ კახეთს ქართველნი, ამან
Line of ed.: 19     ბრძანებითა ყეენისათა გამოიყვანნა ყოველნი და დასხნა თჳსთავე
Page of ed.: 482   Line of ed.: 1     ადგილთა ზედა. ამას მორჩილებდენ იმერნო უსმენდენ კახნი, მოიღო
Line of ed.: 2     მბეჭდველობა ვლახეთიდამ და განამრავლნა წიგნნი სამღთონი, რამე\თუ
Line of ed.: 3     უმეცარნიცა სამღუდელოთა წერილთა იკითხვიდიან, განაწყუნა
Line of ed.: 4     სპანი როქითა მცველად თჳსად. დასწერა წიგნი სამართლისა და მით
Line of ed.: 5     სჯიდიან მსაჯულნი, მოშალა ტყჳს ყიდვა, დაამდაბლნა თათარნი, და
Line of ed.: 6     უმეტეს ტფილისს ციხის მცველნი, აღამაღლნა ქართველნი, გაიღო
Line of ed.: 7     რუნი და აღაშენნა მრავალნი დაბნებნი. ხოლო კათალიკოზს დომენტის
Line of ed.: 8     არა აუფლეს კახთა კახეთს მამული თჳსი. ამისთჳს წარვიდა წინაშე
Line of ed.: 9     ყეენისა ქ{რისტე}სა ჩ̃ღზ, ქარ{თულსა} ტ̃ჟე. მისრულსა კათალიკოზს პატივ-სცა ყე\ენმან
Line of ed.: 10     და მისცნა ყოველნი მამულნი თჳსნი და ნიჭი დიდი. შემდგომად
Line of ed.: 11     გამოუტევა და მოვიდა ტფილისს ქ{რისტ}ესა ჩ̃ღჱ, ქარ{თულსა} ტ̃ჟვ. მერმე შთა\ვიდა
Line of ed.: 12     კათალიკოზი კახეთს, იმამ-ყულიხანისა თანა და აუფლეს მა\მულსა
Line of ed.: 13     თჳსსა და იყოფებოდა მოსრული მცხეთას.

Line of ed.: 14        ხოლო ყანდაარი რა დაამშჳდა მეფემან, კუალად განდგა აზარის
Line of ed.: 15     სულტანი დაქეზ. ამისი უბრძანა მეფემან მირვეისს ანუ მოკლას იგი,
Line of ed.: 16     ანუ შეიპყრას და მოართუას მას. მაშინ მირვეისმან მოკლა იგი ღალა\ტად
Line of ed.: 17     და მოართუა თავი მისი და დაიმორჩილა აზარა მეფემან. არამედ
Line of ed.: 18     თავი დაქეზისა წარმო,ევლინა ყეენსა მირვეისით და მოუმცნო, რათა
Line of ed.: 19     არღარა განუტეოს მირვეისი მუნ, ვინაჲთგან ბოროტი მანქანი იყო.
Line of ed.: 20     ხოლო დიდებულთა ყეენისათა შურითა მეფისათა კუალად განუტევეს
Line of ed.: 21     და ამცნეს მტერობა მეფისა, და მირვეისი, მოსრული ყანდაარს, მარა\დის
Line of ed.: 22     Manuscript page: R_371  ეძიებდა ჟამსა სიკ\\უდილისათჳს Manuscript page: B_203a  მეფისა. არამედ ზარისაგან მე\ფისა
Line of ed.: 23     იჩემებდა ფრიადსა ერთგულებასა.

Line of ed.: 24        ხოლო მეფემან წარგზავნა იერუსალიმს ორიათასი თუმანი საჴ\სრად
Line of ed.: 25     გოლგოთისა და ჯუარის მონასტრისა და სხუანი მრავალნი შე\სამკონი
Line of ed.: 26     მათნი. კუალად წარმოგზავნა ხატი ოქონისა და Manuscript page: T_72  ნაწილნი
Line of ed.: 27     და ჯუარნი, რომელნი წინდად ეყო სამცხეს და მესხმან მან მუნ მიუღო
Line of ed.: 28     ყოველნი და მეფემან მას მიანიჭნა უზომონი ნიჭნი. ხოლო ვახტანგს
Page of ed.: 483   Line of ed.: 1     რა მოუთუალნა ნაწილნი და ხატი ოქონისა, თთუესა ივლისსა ლ̃
Line of ed.: 2     განუწესა დღესასწაული.

Line of ed.: 3        არამედ რა განისმა ძლიერება მეფისა, მისმოდა ფარიჯან სულ\ტანსა
Line of ed.: 4     ინდოეთს ლტოლვილსა, ამისთჳს ესე მოვიდა პაპუნა ციციშვი\ლისა
Line of ed.: 5     თანა, რათა წარავლინოს წინაშე მეფისა, ვინაჲთგან მას ეპყრა
Line of ed.: 6     სულტნობა იგი. არამედ ქალანთარი იყო სულტანის მტერი, მისცა
Line of ed.: 7     ქრთამი პაპუნას და მოგზაური მოკლეს სულტანი. ამისი მსმენელი
Line of ed.: 8     მეფე განრისხნა და ბრძანა თავის წარკუეთა პაპუნასი, გარნა ვედრე\ბითა
Line of ed.: 9     ქართველთათა განერა. ამას ზედა შეშინდა ქალანთარი იგი და
Line of ed.: 10     განდგა თემით თჳსით. ამისთჳს განრისხებულმან მეფემან წარავლინა
Line of ed.: 11     მას ზედა სპანი ქართველნი და ყანდაარისანი სრულიად; ამათ უთავა
Line of ed.: 12     ალექსანდრე, ძე ლუარსაბ ძმისა თჳსისა, ნაშობი ხარჭისაგან, და თჳთ
Line of ed.: 13     მეფე დადგა აბდლის სპითა და ტაძრეულითა თჳსითა მცირედითა
Line of ed.: 14     ქართველითა. Manuscript page: A_150  მაშინ ამხილა მეფესა ღალატი მირვეიზისაგან ძმამან
Line of ed.: 15     მირვეიზისამანვე. არამედ არა უსმინა მეფემან. ხოლო სპათა მეფი\სათა
Line of ed.: 16     მისრულთა შემუსრნეს სიმაგრენი და მოსრნეს წინააღმდგომნი
Line of ed.: 17     და ტყუე ყვნეს, აღიღნეს ალაფნი მათნი დიდნი და დაიმორჩილნეს
Line of ed.: 18     სრულიად. გარნა აქა მეფისა თანა იდგა ტალად Manuscript page: d_102a  მირვეიზ, ამან იცა
Line of ed.: 19     ჟამი და მოუწოდა სპათა და მორჩილთა თჳსთა, წარვიდა იდუმალ
Line of ed.: 20     და მივიდა სპათა თჳსთა თანა და მოუჳდა აბდლის სულტანსა მეტყუ\ელი:
Line of ed.: 21     "ბრძანება არს მეფისა". და წარკუეთა თავი. რამეთუ არა მორ\ჩილ
Line of ed.: 22     ექმნებოდა არა თუ ბრძანებითა მეფისათა, ვინაჲთგან ერთგუ\ლებდა
Line of ed.: 23     მეფესა, და უკეთუმცა იგი არა მოეკლა, ვე\\რა Manuscript page: B_203b  რაისამცა მყო\ფელი
Line of ed.: 24     იყო. მერმე მოვიდა მეფესა ზედა.

Line of ed.: 25        მაშინ ტალანი მეფისანი აბდალნი და მირსამანდარის ძმისწულ\ნი
Line of ed.: 26     და მცირედნი ქართველნი და თჳთ მეფე ფიცხლად ბრძოდნენ და
Line of ed.: 27     ვერ შეუძლო შესლვად მირვეიზმან. ინება მეფემან აღმჴედრება და
Line of ed.: 28     ეგრე ბრძოლა. არამედ არა აუფლეს ყიზილბაშთა მდედრგულთა,
Line of ed.: 29     გარნა მოიჴელოვნა მირვეიზ\\მან, Manuscript page: R_372  მოჰკუეთა ვისმე თავი და ეტყოდა
Line of ed.: 30     აბდალთა: "აჰა მოვკალ მეფე, იყავნ ქონება და საჭურჭლენი თქუენდა,
Page of ed.: 484   Line of ed.: 1     ხოლო კაცნი ჩუენდა". ამის მრწმუნებელთა აბდალთა ადიღეს სიმ\დიდრე
Line of ed.: 2     და ივლტოდნენ. შემდგომად მოერტყა მირვეიზი მეფესა სპი\თა
Line of ed.: 3     და ბრძვეს ძლიერად მეფისათა. არამედ არღუევითა ბანთათა მო\ლეს
Line of ed.: 4     მეფე გიორგი ქ{რისტე}სა ჩ̃ღთ, ქარ{თულსა} ტ̃ჟზ, დიდსა ხუთშაბათს. და
Line of ed.: 5     აჰყარნა ხატნი და ჯუარნი მეფესა მირვეიზ და ფსალმუნი, რომელსა
Line of ed.: 6     იკითხვიდა ჟამსა მას, და წარმოუვლინა ყეენსა მეტყუელმან: "ესრეთ
Line of ed.: 7     გაცდუნებდა მეფე". მერმე მოიქცა ყანდაარს და მცველთა ციხისათა
Line of ed.: 8     მიუთხრა ყეენისა-მიერობა სიკუდილი მეფისა, ამისთჳს მისცეს ყან\დაარი
Line of ed.: 9     და დაიპყრა მან.

Line of ed.: 10        ესე რა ესმათ ალექსანდრეს და ქართველთა, დამძიმდენ ფრიად
Line of ed.: 11     და განევლტვნენცა ყოველნი ავღანნი და, უკუმოიქცნენ რა, გზასა
Line of ed.: 12     ზედა ეწიათ სპანი მირვეისისანი და უწყოდიან. არამედ მარადის მძლე
Line of ed.: 13     ექნებოდიან ქართველნი და მოვიდენ ციხესა შინა ლეილ მაჯნურისა\სა
Line of ed.: 14     და მუნ ჰსცნეს მირვეისისაგან დაპყრობა ყანდაარისა და წარვი\დენ
Line of ed.: 15     გირიშკს, არამედ ეტიკთა შეაცთუნეს და მოიყვანეს ყანდაარსვე
Line of ed.: 16     და მუნ შევიდნენ წალკოტის ზღუდესა შინა. მოვიდნენ და მო\\ერტყ\ნენ Manuscript page: T_73 
Line of ed.: 17     სპანი მირვეისისანი.

Line of ed.: 18        მაშინ ხუანჯითა სიცბილისათა იერმაჰმად ძმამან მირვეისისა\მან
Line of ed.: 19     წარიყვანა ალექსანდრე ყანდაარს. მერმე სთხოვეს ქართველთა
Line of ed.: 20     საჭურველნი და აიძულებდენ მაჰმადიან-ყოფად და დაშენებად მუნ\ვე.
Line of ed.: 21     შეუძნდა ესე ფრიად ქართველთა და ღამე გამოხურიცხვს ზღუდე
Line of ed.: 22     წალკოტისა, გამოვიდნენ და წარმოვიდნენ და აქაცა მრავალგზის
Line of ed.: 23     მოეწია სპანი მირვეისისანი, გარნა მრე ექმნენ.

Line of ed.: 24        არამედ წყალიცა ყანდაარისა შეეკრა სპითა და მოსრულთა ქარ\თველთა,
Line of ed.: 25     იხილეს რა შეიცურვნეს ცხენნი და ერთჴმობით გა\\ნვიდნენ Manuscript page: B_204a 
Line of ed.: 26     და იქმნა მუნ ბრძოლა ძლიერი, მოსცა ღმერთმან ძლევა, აოტნეს და
Line of ed.: 27     მოსწყჳდნეს მრავალნი. კუალადცა წარმოსრულთა მრავალგზის
Page of ed.: 485   Line of ed.: 1     ეწივნენ, გარნა ქართველნი მძლე ექმნებოდენ. შემდგომად ეწივნენ
Line of ed.: 2     ი̃ე ჩ̃ მჴედარნი, ქართველთა ხუთასთა ბრძვეს ძლიერად, ძალითა
Line of ed.: 3     ღ{ვ}თისათა მოსრნეს, რამეთუ მცირედნიღა განერნენ ლტოლვითა და
Line of ed.: 4     ქართველნი მოვიდნენ გირიშკს გამარჯუებულნი. არამედ საცთური\თავე
Line of ed.: 5     მირვეისისათა არა მისცნეს აქაცა ნავნი, შეიცურნეს კუალად
Line of ed.: 6     ცხენნი და განვიდნენ უვნოდ. არამედ დაშთა კაცი უძლები მუნ კი\დესა
Line of ed.: 7     ზედა, ამას მოუჴდნენ ავღანნი, ჰკრა ჴრმალი ქუეითმან და გან\ჰკუეთა
Line of ed.: 8     ავღანი ჯავშნოსანი სრულიად და შეჯდა ცხენსა მისსა და გა\მოვიდა
Line of ed.: 9     იგიცა. ხოლო ავღანთა მიართ\\უეს Manuscript page: R_373  განკუეთილი ჯავშანი მი\რვეისსა
Line of ed.: 10     და ჰრქუეს: "ამის მოქმედთა არა ძალგვიძს ბრძოლა".

Line of ed.: 11        ხოლო ქართველნი შევიდნენ გირიშკის ციხესა შინა და განამაგ\რეს
Line of ed.: 12     იგი. მერმე აცნობეს ყეენსა ყოველი ყოფილი: შეუძნდა ყეენსა
Line of ed.: 13     ფრიად ესე, მერმე მოუწოდა ქაიხოსროს ძესა ლევანისასა, მისცა
Line of ed.: 14     ქართლი სამეფოდ და სპასალარობა ერანისა. რამეთუ ლევან იყო
Line of ed.: 15     ფრიად სალმობიერი და ქართველთა მათ წარუვლინა ნიჭი დიდი.
Line of ed.: 16     არამედ დაუცხრომელმან მანქანამან მირვეის შეიკრიბა ი̃გ ჩ̃ მჴე\დარნი
Line of ed.: 17     და მოგზავნა გირიშკს, რათა გარმოდგომილ ჰყონ იგი. მაშინ
Line of ed.: 18     ქართველთა განიზრახეს გარმოდგომამდე მათთა მიგებება და მათ
Line of ed.: 19     ზედა დასხმა და მეორეს განთიადს დაესხნენ მათ Manuscript page: d_102b  და მოსწყჳდნეს
Line of ed.: 20     სიმრავლით, რამეთუ აღაშენეს თავთა მათთაგან კოშკნი და ტყავნი
Line of ed.: 21     წარმოუვლინეს ბეჟან რატისშვილით ყეენსა.



Section: 26  
Page of ed.: 485  
Line of ed.: 22   ჟ̃გ. მეფე ქაიხოსრო გ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 23        ხოლო ქაიხოსრო მეფე, განმზადებული წარსლვად და ამისი
Line of ed.: 24     მსმენელი იხარებდა. არამედ არღარა ინებეს განმზრახთა ყეენისათა
Line of ed.: 25     წარვლინება ქაიხოსროსი, ვინაჲგან მარადის მძლე ექმნებოდენ ავ\ღანთა
Line of ed.: 26     ქართველნი: კუალად წარუვლინეს ქართველთა ნიჭი და მუნვე
Page of ed.: 486   Line of ed.: 1     მყოფი მაჰმად ყულიხან სარდარ ჰყვეს და მისცნეს სპანი მუნებურნი,
Line of ed.: 2     რათა მან ბრ\\ძოს Manuscript page: B_204b  მირვეისს. ამან მაჰმად ყულიხან წარუვლინა ალექ\სანდრეს
Line of ed.: 3     ყანდაარს წიგნი, რათა გამოვიდეს გამოპარვით, ანუ აცნო\ბოს
Line of ed.: 4     Manuscript page: T_74  ვითარ ჯერ არს მისლვა ყანდაარსა ზედა: ხოლო წიგნი ესე მი\ართუეს
Line of ed.: 5     მირვეისს, განრისხნა იგი და გამოიყვანნა ქართველნი ოც\დაათნი
Line of ed.: 6     და წარჰკუეთნა თავნი. არამედ ალექსანდრე, პაპუნა და ნო\დარ
Line of ed.: 7     იჴსნა ძმამან მირვეისისამან.

Line of ed.: 8        ამას ზედა შეიკრიბნა მაჰმად ყულიხან სპანი ყიზილბაშ-ქართვე\ლთა
Line of ed.: 9     და წარვიდა ყანდაარსა ზედა, მისრულსა ეწყო მირვეისი, სადაც
Line of ed.: 10     ქართველთავე აოტნეს და მოსწყუეტდიან ურიცხუთა. არამედ ერთ\კერძ
Line of ed.: 11     ივლტოდენ ყიზილბაშნი და დაუტევნეს ქართველნი მათ შო\რის.
Line of ed.: 12     მხილველთა ქართველთა უყივლნეს ურთიერთთა და გამოვლ\ნეს
Line of ed.: 13     ბრძოლით და მოვიდნენ ესენიცა გირიშკს. ამისთჳს წარავლინეს
Line of ed.: 14     ბეჟან რატისშვილი წინაშე ყეენისა და აცნობეს ესენი სრულიად. მა\შინ
Line of ed.: 15     ყეენმან წარავლინა ქაიხოსრო სპითა დიდითა და ნიჭითა და მო\ითხოვნა
Line of ed.: 16     სპანი ქართლისანი ქაიხოსრომ.

Line of ed.: 17        ხოლო ვახტანგ, მსმენელი სიკუდილისათჳს ბიძისა და მამისა
Line of ed.: 18     ლევანისა, რომელი მოკუდა ქ{რისტე}სა ჩ̃ღთ, ქარ{თულსა} ტ̃ჟზ, მაისს, მწუხარებ\და
Line of ed.: 19     ფრიად და გლოვისა შემდგომად წარუვლინა ძმასა თჳსსა ქაიხოს\როს
Line of ed.: 20     ქართველნი ՙჩ̃ფ Manuscript page: R_374  მჴედარნი და თჳთ განაგებდა ქართლსა.

Line of ed.: 21        არამედ ვინაჲთგან დაამდაბლნა მცველნი ტფილისისანი თათარ\ნი,
Line of ed.: 22     განდგნენ და დაჴშნეს კარნი ციხისა და იწყეს სროლა თოფზარ\ბაზნითა.
Line of ed.: 23     ესე აცნობა ყეენს ვახტანგ, განრისხნა ყეენი, წარმოავლინა
Line of ed.: 24     მტარვალნი, მოვიდა და ჴელხუნდოსანნი მოართუნა ყოველნი ვახ\ტა\\ნგს: Manuscript page: A_151 
Line of ed.: 25     მერმე წარიყვანეს ისპაანს და პატიმარ ჰყვნეს ალამუტის ცი\ხესა
Line of ed.: 26     შინა.

Line of ed.: 27        ამისთჳს არღარა იყო ტყჳს-ყიდვა. კუალად ნაზარ-ალიხან, ვი\თარცა
Line of ed.: 28     როსტომ მეფე, მრავალგზის წარუვლინებდა ყეენსა ტყუეთა,
Line of ed.: 29     არამედ ვახტანგ, უკეთუ არა მოითხოვდა ყეენი, არა წარუვლენდა,
Line of ed.: 30     მასცა უმეტეს მოსყიდულთა.

Page of ed.: 487  
Line of ed.: 1        ხოლო მირვეისმან, მცნობელმან წარსლვისა ქაიხოსროსამან,
Line of ed.: 2     გამოუტევა ალექსანდრე და მუნ მყოფნი ქართველნი, მოსცა გუამი\ცა
Line of ed.: 3     მეფისა და მჴეველნი მისნი. ესენი მოვიდნენ გირიშკს, მუნიდამ Manuscript page: B_205a 
Line of ed.: 4     წარმოჰყვნენ სრულიად ქართველნი და მოვიდნენ მაშათს.

Line of ed.: 5        ესე სცნა ქაიხოსრო სპასალარმან და უბრძანა ქართველთა კუა\ლად
Line of ed.: 6     შთასლვა გირიშკსვე. არამედ მირვეისმან, რა სცნა ქართველთა
Line of ed.: 7     მისლვა გირიშკსვე, შემოიკრიბნა სპანი და მოადგა გირიშკს. გარნა
Line of ed.: 8     სიმრავლისაგან სპისა მისისა ვერღარა იკადრეს ველსა ზედა ბრძოლა
Line of ed.: 9     ქართველთა და განამაგრეს ციხე-ქალაქი ოთხ თთუე, გარნა დამ\შივდნენ,
Line of ed.: 10     რამეთუ ჴორცი ვირისა ლიტრა სამ მინალთუნად ისყიდო\და
Line of ed.: 11     (აქა იხილე ზაკულება, რამეთუ მირვეისი არსენს დოლენჯიშვილს
Line of ed.: 12     მოლოზონს უვლინებდა საკმაოსა ფქვილსა).

Line of ed.: 13        ესმა სპასალარს შეჭირვება გირიშკისა, წარმოავლინა ხან-მაჰ\მად
Line of ed.: 14     ჭ̃ (5000) მჴედრითა შეწევნად მათდა. ხოლო მიმავალს ეზრახა
Line of ed.: 15     ამას მირვეისი: "უწყი, რამეთუ არს მტერი ჩემი სპასალარი, ამისთჳს
Line of ed.: 16     გენდობი შენ, და მიურვე წინაშე ყეენისა, რათა შემინდოს და მოვიდე
Line of ed.: 17     შენთანა". მსმენელმან ხან-მაჰმად განიხარა და შურით სპასალარი\სათა
Line of ed.: 18     არღარა განიხილა ზაკულობა. არამედ მიუმცნო: "მოვედ და
Line of ed.: 19     ვჰყო ყოველნი ნებანი შენნი". დაუტევა გირიშკი მირვეის და დილა\სა
Line of ed.: 20     მივიდა მას ზედა.

Line of ed.: 21        მხილველთა სპათა ყიზილბაშთა იწყეს აღმჴედრებად, რათა
Line of ed.: 22     ბრძონ. Manuscript page: d_103a  არამედ აყენებდათ ხანი Manuscript page: T_75  იმედებული პაემნისა. მაშინ მიე\ტევა
Line of ed.: 23     მირვეიზი სპითა და მოსწყჳდნა სრულიად, რამეთუ ვერვინ გა\ნერა
Line of ed.: 24     თჳნიერ ზაალ ლორთქიფანისძე და არეშისშვილი, იგინიცა სიმ\ჴნითა
Line of ed.: 25     თჳსითა. ხოლო მირვეიზი გამარჯუებული მოადგა კუალად გი\რიშკსავე
Line of ed.: 26     და მიუთხრა ესე ყოველი ქართველთა და მოითხოვა სეხნია
Line of ed.: 27     Manuscript page: R_375  ციციშვილი მძევლად: "და წარვალ ყანდაარს". აღუძნდათ ქართვე\ლთა
Line of ed.: 28     და არა ინებეს. არამედ სეხნიამ დასდვა თავი მათთჳს, რათა გა\ნერნენ
Line of ed.: 29     იგინი სიკუდილისაგან და მისცეს სეხნია და წარვიდა მირვეი\ზი.
Line of ed.: 30     გარნა დაუტევნა ნუზლნი თჳსნი ყოველნივე მათ.

Page of ed.: 488  
Line of ed.: 1        ხოლო ვახტანგ განაგებდა წინათქმულთაებრ ქართლსა, ნადი\მობდა
Line of ed.: 2     და ნადირობდა ზამთარს ყარაია-სომხითსა, შემოდგომა-გაზა\ფხულს
Line of ed.: 3     გორს და ტფილისსა, ზაფხულს თრიალეთს შამბიანსაზე. გარ\ნა
Line of ed.: 4     მოკუდა ძმა მისი თეიმურაზ ქ{რისტე}სა ჩ̃ღი, ქარ{თულსა} ტ̃ჟჱ, დეკემბერს Manuscript page: B_205b 
Line of ed.: 5     ზ̃; დამძიმდნენ ყოველნი და იგლოვეს ჟამამდე. ხოლო სპასალარი
Line of ed.: 6     მოვიდა მაშათს, მაშათიდამ ფარას, მუნ მოერთო იესე, ძმა თჳსი,
Line of ed.: 7     სპითა ქირმანისათა, მაშინ მოეგზავნა მირვეიზს და მოეთხოვა სპა\სალარისათჳს
Line of ed.: 8     საჴსარი სეხნიასი და განუტეოს იგი. გარნა სპასალარ\მან
Line of ed.: 9     რიდითა ყეენისათა მერ იკადრა ამისი ყოფა და ამისთჳს წარკუე\თა
Line of ed.: 10     თავი სეხნიას მირვეიზმან. ესე შეუძნდა სპასალარსა, მივიდა და
Line of ed.: 11     დაიბანაკა მდინარესა ზედა ყანდაარისასა და იმიერ კიდესა დადგა
Line of ed.: 12     მირვეიზი სპითა. მუნ სცნა მირვეიზმან, რამეთუ მოვლენან სპასალა\რისა
Line of ed.: 13     თანა აბდალთა სულტანი შეწევნად სპითა. მაშინ დაუტევა მუნ\ვე
Line of ed.: 14     იერმაჰმად ძმა თჳსი, თვთ წარვიდა და დაესხა და მოსწყჳდნა წ̃
Line of ed.: 15     მჴედარნი აბდალთანი და წარმოვიდა. ხოლო დილასა განაწესა სპა\სალარმან
Line of ed.: 16     მარჯუენით იესე, ძმა თჳსი, მარცხენით ალექსანდრე და
Line of ed.: 17     შევიდნენ მდინარის ფონსა. არამედ ავღანთა იწყეს თოფ-ზამბურაკ\თა
Line of ed.: 18     სროლა. ბარნა განვლო ალექსანდრემ ცურვითა ცხენთათა სპითა
Line of ed.: 19     და ივლტოდნენ ავღანნი განსლვასა იესესასა, ეწივნენ და მოსწყჳდნეს
Line of ed.: 20     მრავალნი.

Line of ed.: 21        ხოლო იერმაჰმად ვერღარა წარმსლველი შევიდა კლდესა ბაბა\ველისასა
Line of ed.: 22     და მოერტყნენ გარს სპანი ყიზილბაშნი. კუალად დამაშუ\რალი
Line of ed.: 23     მირვეიზი მომსწრაფებელი სპათა თჳსთა თანა და ამისი მხილ\ველი
Line of ed.: 24     ივლტოდა ყანდაარად. იხილა იგი ალექსანდრემ და მიეტევა
Line of ed.: 25     მირვეიზს. ხოლო იგი ლტოლვილი შევიდა ციხესა რასამესა შინა შე\მუსრვილსა.
Line of ed.: 26     მაშინ ალექსანდრე ლამოდა მიტევებასა ციხისასა და გა\მოყვანასა
Line of ed.: 27     მისსა. არამედ განაზრახეს სპასალარი ყიზილბაშთა: "არს
Line of ed.: 28     მირვეიზი მანქანი, არა არს ესე მირვეიზი. არამედ რა მივეტევოთ,
Page of ed.: 489   Line of ed.: 1     მზირყოფილი იგი გვეკუეთებისა და მოსწყუედს სპათა ჩუენთა". ესე
Line of ed.: 2     ისმინა სპასალარმან და მოუწოდა ალექსანდრეს მის თანა, გარნა
Line of ed.: 3     ალექსანდრე დაამტკიცებდა ყოფად მირვეიზს და მიტევებასა მას ზე\და.
Line of ed.: 4     არამედ იძულებული წარმოიყვანეს ალექსანდრე და მოუდგინეს
Line of ed.: 5     ციხესა Manuscript page: R_376  მცველნი გარემოს.

Line of ed.: 6        ამასვე ღამესა გამოვიდა მირვეიზი და შევიდა ყანდაარს. Manuscript page: B_206a  ეგრე\თვე
Line of ed.: 7     იერმაჰმად ღამე აოტნა სპანი ყიზილბაშნი და შევიდა იგიცა ყან\დაარს.
Line of ed.: 8     შემდგომად სცნეს, რამეთუ მირვეიზი იყო იგი, დამძიმდენ
Line of ed.: 9     ფრიად, რომლისაგან შეუდგა ბოროტი ქუემო თქმული.

Line of ed.: 10        ხოლო მეორესა დღესა მივიდა სპასალარი და დადგა ძირსა ყან\დაარისასა
Line of ed.: 11     და გონებდნენ მირვეიზის გამოსლვასა. არამედ არა გამო\ვიდა.
Line of ed.: 12     მერმე წარავლინა სპასალარმან სულტანი შარბაშარისა. ამას
Line of ed.: 13     მისრულს Manuscript page: T_76  ეწყო მირვეიზი, აოტა. მხილველნი იესე და ალექსანდრე
Line of ed.: 14     მიეტევნენ და აოტეს მირვეიზი და მოსრნეს სიმრავლითა, რამეთუ
Line of ed.: 15     კართა ზედა ციხისათა მოსჭრიდიან თავთა, და შემოიქცნენ გამარ\ჯუებულნი,
Line of ed.: 16     დილით მწუხრამდე მბრძოლნი. გარნა იყო სამ თთუე
Line of ed.: 17     მარადის ბრძოლა და მოისროდნენ იმიერ და ამიერ სიმრავლითა.
Line of ed.: 18     არამედ მიუჭრესცა გზანი ყანდაარს. გარნა საზრდელთა სიმრავლი\თა
Line of ed.: 19     უჭიროდ იყო მირვეიზი.

Line of ed.: 20        შემდგომად შეედვათ სენი მუცლისა ყიზილბაშთა და ქართველ\თაცა
Line of ed.: 21     და მოკლება საზრდელთა. ესე იხილა მირვეიზ და შეკრნა გზანი
Line of ed.: 22     და მოსრულთა მენუზლეთა ყიზილბაშთა სრვიდა. ამისი მხილველი
Line of ed.: 23     მირსამანდარ, პაემნით აღმთქმელი სპითა მოსლვად წინაშე სპასალა\რისათა,
Line of ed.: 24     არღარა მოვიდა და არცაღა მოსცა საზრდელნი. ამისთჳს
Line of ed.: 25     შემჭირდნენ სპანი სენითა და უსაზრდელობითა. ხოლო მირვეიზი გა\ნამჴნობდა
Line of ed.: 26     სპათა თჳსთა. შემდგომად წარმოავლინა მც\\ირედნი Manuscript page: A_152  სპა\ნი
Line of ed.: 27     და წარმოუდგა თჳთ უკან ფარულად. ამათ ეკუეთნენ ყიზილბაშ-\ქართველნი, Manuscript page: d_103b 
Page of ed.: 490   Line of ed.: 1     ვინ ვის ასწრებდენ და ივლტოდნენ ავღანნი. არამედ რა
Line of ed.: 2     მივიდნენ სიმარჯუესა, ამათ მოუნდა მირვეიზი, აოტნა ჩუენნი და
Line of ed.: 3     მოსრნა სიმრავლითა. გარნა სიმჴნითავე ქართველთათა განერნენ
Line of ed.: 4     ნეშტნი, გარნა მიერითგან დაეცათ ზარი ყიზილბაშთა და ვერღარა
Line of ed.: 5     შემართვიდიან ავღანთა. გამოვიდა კუალად მირვეიზი და ბრძოდნენ.
Line of ed.: 6     არამედ მირვეიზი სიმაგრესა შინა მყოფი, უკეთუ ამჯობინის, გამო\ვიდის
Line of ed.: 7     ბრძოლად და, უკეთუ არა, ბრძოდეს მუნიდამ. შეუჴდნენ მუნ
Line of ed.: 8     ქართველნი და მივიდა სპასალარიცა შუელად, სძლეს მირმეიზს და
Line of ed.: 9     მოსრნეს სპანი მისნი. გარნა შემაგრდნენ ქუეითნი ავღანნი კლდეთა
Line of ed.: 10     და ისროდნენ თოფთა.

Line of ed.: 11        მაშინ მოვიდა ყიზილბაში ვინმე მეტყუელი: "ბრძანება არს სპა\სალარისა,
Line of ed.: 12     აცადეთ ბრძოლა და უკუმოიქეცით". მსმენელთა ყიზილ\ბაშთა
Line of ed.: 13     დაუტევნეს ქართველნი და წარმოვიდნენ. ამისნი მხილველნი
Line of ed.: 14     ავღანნი კუალად მოეტევნენ და მოსრნეს მრავალნი, მერმე მოკლეს Manuscript page: B_206b 
Line of ed.: 15     ალექსანდრე მჴნედ მბრძოლი. ამისთჳს შეშინდნენ ფრიად ყიზილბაშ\ნი
Line of ed.: 16     და აზრახეს სპასალარსა, რათა უკუნიქცეს და განიმრავლოს სპანი
Line of ed.: 17     და კუალად მოვიდეს და ბრძოს, ვინაჲთგან განმრავლდა სენი და სრვა
Line of ed.: 18     და სიყმილი.

Manuscript page: R_377 
Line of ed.: 19        სცნა ესე მირვეიზმან და მოუვლინა ზავისა პირი სპასალარსა:
Line of ed.: 20     "უკეთუ წარხვიდე, არა რაჲ გევნოს ჩემ მიერ და, უკეთუ მოგცეს კუ\ალად
Line of ed.: 21     სპანი ყეენმან, მოვედ". ამისმან მრწმუნებელმან სპასალარმან
Line of ed.: 22     ბრძანა ღამე აყრა, და იესე განაჩინა, რათა არა განუტეოს სპანი, გარ\ნა
Line of ed.: 23     ბარგნი. მაშინ მაცთურმან მირვეიზ ჩამოგზავნა მეთოფენი და იწ\ყეს
Line of ed.: 24     სროლა თოფთა, ამისნი მხილველნი მდედრნი ყიზილბაშნი
Line of ed.: 25     ივლ/ტოდნენ.

Line of ed.: 26        ეგრეთვე იესემ არღარა მიხედა ძმასა თჳსსა, ივლტოდა იგიცა
Line of ed.: 27     და დაუტევა სპასალარი მცირედითა სპითა. ხოლო სპასალარმან არა
Line of ed.: 28     ინება სივლტოლვა და მოეტევა მირვეიზს, ეკუეთა სპასალარი მცი\რედითა
Line of ed.: 29     სპითა, მოსწყჳდნა და აოტნა იგინი. არამედ იხილნეს სპანი
Line of ed.: 30     ყიზილბაშთა ლტოლვილნი ზეიდამ ავღანთა, უყივლეს სპათა თჳსთა
Page of ed.: 491   Line of ed.: 1     გაქცევა მათი, უკუმოიქცნენ კუალად და მოეტევნენ სპასალარსა.
Line of ed.: 2     გარნა მჴნედ გამოჩნდა სპასალარი, რამეთუ მოსრნა მჴედარნი სამნი.
Line of ed.: 3     არამედ მერმე სცეს ექუსთა ოროლნი სპასალარსა და მოკუდა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 4     ჩ̃ღია, ქარ{თულსა} ტ̃ჟთ, ოკდომბერს კ̃ვ. შემდგომად მოჰყვნენ ავღანნი,
Line of ed.: 5     მოსწყვჳდნეს ყიზილბაშნი Manuscript page: T_77  და აღიხუნეს სრულიად სიმდიდრენი და
Line of ed.: 6     ალაფნი მათნი. ხოლო იესე ქართველითურთ მოვიდა გირიშკს და მუ\ნიდამ
Line of ed.: 7     ისპაანს.

Line of ed.: 8        ხოლო ვახტანგ გამგე ქართლისა შემდგომად გლოვისა იშუებდა
Line of ed.: 9     და ნადირობდა წინათქმულთაებრ. კუალად აღიმჴედრა სპითა შესლ\ვად
Line of ed.: 10     ოსეთს და შევიდა და შემუსრნა პ̃ კოშკნი, მოწვა და მოსტყუევ\ნნა
Line of ed.: 11     ურჩნი, ჩავლო ზრამაგა და შემოვლო ჟღელის ჴევი და გარდ\მოვლო
Line of ed.: 12     კედელასა ზედა და მოვიდა კუდაროს და კუდაროდამ ქართლს
Line of ed.: 13     გამარჯუებული ქ{რისტე}სა ჩ̃ღია, ქარ{თულსა} ტ̃ჟთ, დაიპყრა დუალეთი და დას\დვა
Line of ed.: 14     ხარკნი და გორს მდგომი იშუებდა სხჳსა განმზრახი.



Section: 27  
Page of ed.: 491  
Line of ed.: 15   ჟ̃დ. მეფე ვახტანგ გ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 16        მაშინ მოუმცნო ყეენმან სიკუდილი ძმისა Manuscript page: B_207a  თჳსისა და მოეცა ქა\რთლი
Line of ed.: 17     მისთჳს. შეუძნდა ფრიად ვახტანგს და წარვიდა ტფილისს. ხო\ლო
Line of ed.: 18     მუნ განუზრახეს განმზრახთა წარსლვა წინაშე ყეენისა. ესე ირ\წმუნა
Line of ed.: 19     და მიუწერა ყეენსა წინაშე ყოფა. ამისთჳს აქორწინნა ასულნი
Line of ed.: 20     თჳსნი: თამარ თეიმურაზს ძესა ერეკლე მეფისასა, ხოლო ანუკა \აბაშიძე
Line of ed.: 21     ვახუშტის. შემდგომად მოვიდა მეჰმანდარი ყეენისა მიმწო\დებელი.
Line of ed.: 22     მაშინ დაუტევა ძმა თჳსი სჳმონ გამგედ ქართლისა და დე\დოფალი
Line of ed.: 23     და ძენი თჳსნი დაადგინნა გორს და თჳთ წარვიდა მცირედი\თა
Line of ed.: 24     კაცითა ქ{რისტე}სა ჩ̃ღიბ, ქარ{თულსა} უ̃ აპრილის კ̃გ. არამედ მისრული წი\ნაშე
Line of ed.: 25     ყეენისა პატივცემულ იქმნა დიდითა Manuscript page: R_378  პატივითა ყეენისაგან და
Line of ed.: 26     შეყუარებული ფრიად ყეენისაგან სიკეთისა მისისათჳს, და უთქმიდა
Line of ed.: 27     მაჰმადიანობასა და უქადებდა ნიჭსა დიდსა და მსწრაფლ გამოტევე\ბასა.
Page of ed.: 492   Line of ed.: 1     არამედ მან არა თავს იდვა, მეტყუელმან: "მე მოვედ, რათა არა
Line of ed.: 2     დამართონ მტერთა და შეირყეს ქართლი. გარნა არიან ძმანი ჩემნი
Line of ed.: 3     მაჰმადიანნი და რომელი გნებავს წარავლინე და მე ვეგო წინაშე
Line of ed.: 4     შენსა". მაშინ ინება ყეენმან წარმოვლინება ვახტანგისა სჯულითავე
Line of ed.: 5     თჳსითა. არამედ არა აუფლნეს ომარათა, განმზრახთა თჳს\\თა, Manuscript page: d_104a  და
Line of ed.: 6     არცა ინება იესემ ნებითა ვახტანგისათა წარმოსლვა. ხოლო ვინაჲთ\გან
Line of ed.: 7     მაჰმადიანთა შინა ცოდვად სჩნდათ ხარკის მიცემა და მსახურება
Line of ed.: 8     ქრისტიანეთა, და მეფეთა ქართლისათა მრავალნი ჰყვათ მოხარკენი
Line of ed.: 9     და მსახურნი მაჰმადიანნი, ამისთჳს უფროს მაჰმადიან ჰყოფდნენ მე\ფესა.
Line of ed.: 10     ხოლო ნიჭნი იყვნენ მათნი წინათქმულნი დაუთ-ხანისა, და
Line of ed.: 11     მისრულისა და წარმოსრულისა და ვიდრე ქუეყანათა მათთა იყვნენ
Line of ed.: 12     წარსაგებელნი ყოველნივე მათნი და სამ-დღე მუნ მისრულსა და სამ\დღე
Line of ed.: 13     გამოტევებულსა მსახურებდნენ და მოართმიდენ სანოვაგესა
Line of ed.: 14     სამჴრისა და სერისასა ყოველსავე ყეენისასა ჭურჭლითავე მისითა.
Line of ed.: 15     ხოლო სჳმონ მასვე ქორონიკონსა მოიყვანა დაწინდული ქაიხოს\როსი
Line of ed.: 16     ასული ბარძიმისა ცოლად და იქორწინა, მომტკიცებისათჳს
Line of ed.: 17     გიორგი ერისთავისა, და იწყეს ქუეგამხედველობად ვახტანგისა.

Manuscript page: T_78 
Line of ed.: 18        ამასვე ქორონიკონსა, აგვისტოსა ბ̃ იშვა ძე ვახტანგისა გიორ\გი
Line of ed.: 19     გორს დედოფლის რუსუდანისაგან. ხოლო იესემ აღუდგინა ვახ\ტანგს
Line of ed.: 20     ძმასა თჳსსა, ტფილისის გუ\\შაგნი, Manuscript page: B_207b  რომელი იყო თოფჩიბაში,
Line of ed.: 21     და შეასმენდენ ყეენსა დაწვითა ყორანისათა და სხჳთა მრავლითა
Line of ed.: 22     უჯეროთა მაჰმადიანთა ზედა. ამისთჳს მოგზავნა ყეენმან ხოლოფა
Line of ed.: 23     ტფილისს, რათა სცნას, რა ბოროტი უქმნიეს მაჰმადიანთა ზედა ვახ\ტანგს.
Line of ed.: 24     არამედ იდუმალ ამცნეს ხოლოფას, უკეთუ იცეს ჟამი, თჳთ
Line of ed.: 25     დაიპყრას ქართლი და სჳმონ მუნ წარავლინოს. მოსრულის ხოლო\ფას
Line of ed.: 26     თანა შეიზრახნენ სჳმონ და მთავარნი ქართლისანი ვახტანგის
Line of ed.: 27     ბოროტსა ზედა, რამეთუ, რაჟამს დაიპყრა ვახტანგ ოსეთი და განიწ\ყო
Line of ed.: 28     მცველნი თჳსნი, მიერით ეშინოდათ გიორგის და დათუნას ერის\თავთა
Page of ed.: 493   Line of ed.: 1     მამულთა მათთა დაპყრობისა. ამისთჳს მიუწერეს ყეენსა: "არა
Line of ed.: 2     გვნებავს ვახტანგ, არამედ მოგვივლინე იესე". ეჰა უცხო, რამეთუ
Line of ed.: 3     ქრისტესთჳს იძულებულისა ვახტანგისათჳს ნება-მოწმობა სცეს კა\თალიკოზმან,
Line of ed.: 4     ეპისკოპოსთა და სამღუდელოთამან. ხოლო ამისა მყო\ფელთა
Line of ed.: 5     განკიცხეს ხოლოფა და წარივლტოდა ისპაანსავე. არამედ
Line of ed.: 6     ამ ჟამე\\ბთა Manuscript page: R_379  იყო მომსრველი ჟამი ფიცხელი, მკალი მომჭამელი, რა\მეთუ
Line of ed.: 7     მფრინალთა დააბნელიან მზე და სიყმილი ძლიერი, და სჳმონ
Line of ed.: 8     მართვიდა უფროს მოხუეჭი\\თ Manuscript page: A_153  და არა შეიშინეს ღუთისა. არამედ
Line of ed.: 9     ჰყვეს ესეცა: შეიპყრა სჳმონ კათალიკოზი დომენტი ზაკჳთ და წარ\მოევლინა
Line of ed.: 10     ბაქარს, რათა აღმოჴადოს თუალნი. გარნა არა ჰყო ესე
Line of ed.: 11     დედოფალმან რუსუდან და იყოფოდა მათ თანა პატივითა. ხოლო
Line of ed.: 12     ყეენსა რა ესმა ვახტანგისათჳს ესენი, აღუძნდა და არა ინება ეგრეთ.
Line of ed.: 13     არამედ ომარათაგან იძულებულმან წარმოავლინა იესე მეფედ ქარ\თლისად
Line of ed.: 14     ნიჭითა, ვინაჲთგან აღეთქუა იესეს ყეენისათჳს წარვლინე\ბად
Line of ed.: 15     დედოფალი და ძენი ვახტანგისანი და ხუთასნი ქართველნი ცოლ\შვილით,
Line of ed.: 16     რათა დაასახლოს ფარაბათს.



Section: 28  
Page of ed.: 493  
Line of ed.: 17   ჟ̃ე. მეფე იესე, ბ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 18        მოვიდა ესე იესე წოდებული ყეენისაგან ალიყულიხან ტფილისს
Line of ed.: 19     ქ{რისტე}სა ჩ̃ღიდ, ქარ{თულსა} უ̃ბ.

Line of ed.: 20        ხოლო იყო მჴნე, ახოანი, ჰაეროვანი, მოწყალე, უხჳ, მაღალთა
Line of ed.: 21     და მდაბალთა მიმცემი, ლხინ-სიხარულთა, შუება-განცხრომათა მო\ყუარე,
Line of ed.: 22     სამღუდელოთა პატივისმცემელი, და დალოცეს ყოველთა
Line of ed.: 23     ქართველთა და გარდააყარეს ოქროჲ და ვეცხლი მრავალი დიდე\ბულთა
Line of ed.: 24     და წარჩინებულთა.

Page of ed.: 494  
Line of ed.: 1        და იყო ესე ფრიად მიქცეულ მაჰმადიანობასა ზედა და მქცევი მა\თებრ,
Line of ed.: 2     მდიდარი და ამაყი. ხოლო დედო\\ფალი Manuscript page: T_79  და ძენი ვახტანგისნი
Line of ed.: 3     წარვიდნენ რაჭას და გამოუტენეს კათალიკოზი დომენტი. მოსრულ\სა
Line of ed.: 4     იესემ პატივ-სცა და დაადგინა კუალად კათალიკოზად. შემდგომად
Line of ed.: 5     მიუწერა იესემ ყეენსა: "უკეთუ არს წინაშე შენსა ვახტანგ, ვერა
Line of ed.: 6     ვჰყოფ ბ\\რძანებულსა. Manuscript page: B_208a  არამედ წარავლინე პატიმრად", შეუძნდა ყე\ენსა,
Line of ed.: 7     რამეთუ უყუარდა ფრიად. მერმე მოუწერა ვახტანგს ტკბილად:
Line of ed.: 8     "წარვედ პატივით ქირმანს, ვფუცავ, რამეთუ მსწრაფლ გამოგიყვა\ნო
Line of ed.: 9     კუალად, პატივს-გცე და მოგანიჭო მრავალი". და წარვიდა დიდი\თა
Line of ed.: 10     პატივითა, ვითარცა პატრონი მათი. ხოლო იესე იყო მშუებელი
Line of ed.: 11     და განმცხრომელი უწესოებითა ყრმათა თანა და უგვანთა მღერათა.
Line of ed.: 12     გარნა მქცევი დიდებულად Manuscript page: d_104b  წაგვარა ცოლი დედის ბიძასა თჳსსა ქაი\ხოსრო
Line of ed.: 13     ამირეჯიბს, ბებიის ძმისწული თჳსი, ასული ერასტისა, და შე\ირთო
Line of ed.: 14     თჳთ ცოლად. ამხილეს კათალიკოზ ეპისკოპოსთა და უმეტეს
Line of ed.: 15     იოანე სააკაძემ, გარეჯის ბერთუბნის მამამან, კაცმან ღირსმან. არა\მედ
Line of ed.: 16     მან არა უსმინა მეტყუელმან: "ვარ მაჰმადიან, ესრეთ ჯერ არს
Line of ed.: 17     ჩემდა". შემდგომად მოიყვანა ერეკლე მეფის ასული ელენე ცოლად
Page of ed.: 495   Line of ed.: 1     ქ{რისტე}სა ჩ̃ღიე, ქარ{თულსა} უ̃გ, და იქორწინა დიდებით. გარნა არა
Line of ed.: 2     კმა-საყო/ფელ.

Line of ed.: 3        ამ ჟამთა გამოვლეს ჭარელთა კახეთი, მოვიდნენ ხუნანს, მოს\წყჳდნეს
Line of ed.: 4     დაბნები და მოსტყუევნეს და წარვიდნენ. ამას ზედა სთხოვეს
Line of ed.: 5     იესეს კახთა შეწევნა. ამან წარუვლინა სპასპეტი ლუარსაბ საბარათი\ასოთი.
Line of ed.: 6     შემდგომად მოვიდა ლუარსაბ ლტოლვილი და მოწყუედილი
Line of ed.: 7     წინაშე იესესსა. მერმე წარუვლინა ამილახორი ავთანდილ ზემო\ქართლითა;
Line of ed.: 8     მივიდა ესე საგარეჯოს, არამედ ესეცა მოიქცა უქმი. ხო\\ლო Manuscript page: R_380 
Line of ed.: 9     ვინაჲთგან ვერღარა აღასრულა იესემ დავედრული ყეენისა, მა\შინ
Line of ed.: 10     მოიყვანა ყეენმან ვახტანგ, მისცა ქართლი და სპასალარობა ერა\ნისა
Line of ed.: 11     და მიაქციეს რჯულსა მათსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ღივ, ქარ{თულსა} უ̃დ და წარმო\ავლინეს
Line of ed.: 12     თავრიზს, რათა წარავლინოს სპანი ხორასანს და მოსცეს
Line of ed.: 13     განმგეობა ქართლისა ბაქარს, ძესა მისსა, და წარმოავლინეს მტარ\ვალი,
Line of ed.: 14     რათა შეიპყრას იესე და მისცეს ბაქარს პატიმრად. რამეთუ მო\ეთხოვა
Line of ed.: 15     მეფესა ვახტანგს ეგრეთ. ხოლო ბაქარ მოვიდა იმერეთიდამ
Line of ed.: 16     მცხეთას, რამეთუ ტფილისს იყო მომსრველი ჟამი და იესე განვიდა
Line of ed.: 17     კახეთს. წარავლინა მტარვალი ყეენისა ბაქარ, რათა მოიყვანოს
Line of ed.: 18     იესე. არამედ კახთ-ბატონმან იმანყულიმ არა სცა ნება. ესე აუწყა
Line of ed.: 19     მამასა თჳსსა Manuscript page: B_208b  ბაქარ და მეფემან ყეენსა. განრისხნა ყეენი და წარმო\ავლინა
Line of ed.: 20     მურდარი თჳსი. ესე მივიდა, შეიპყრა იესე, მოიყვანა და მოს\ცა
Line of ed.: 21     ბაქარს, ხოლო ბაქარ პატიმარ-ჰყო ტფილისს სასახლესა შინა.
Line of ed.: 22     კუალად ბრძანებითა მამისათა შეიპყრა სპასპეტი ლუარსაბ. არამედ
Line of ed.: 23     იჴსნა ესე დედოფალმან რუსუდან. კუალად შეიპყრა მუხრანის ბატო\ნი
Line of ed.: 24     ერეკლე და აღმოჴადნა თუალნი და მისცა მუხრანი ლევანს, ძესა
Line of ed.: 25     პაპუასასა. კუალად მოაშთო პაპუნა დიასამიძე, რომელი იყო მაშფო\თებელი
Line of ed.: 26     ძმათა და სხუანი რომელნიმე ექსორია ყვნეს და ესე ყოველი
Line of ed.: 27     ჰყო ბრძანებითა მამისათა.



Page of ed.: 496  
Manuscript page: T_80 
Line of ed.: 1   ჟ̃ბ. მეფე ბაქარ, ბ̃ წელნახევარი მეფა


Line of ed.: 2        არამედ ვინაჲთგან ჰგონებდა მეფე ვახტანგ წარსლვასა ხორა\სანს,
Line of ed.: 3     ამისთჳს ჰკადრა ყეენსა, რათა მისცეს მეფობა ქართლისა ძესა
Line of ed.: 4     თჳსსა ბაქარს. უსმინა და მოსცა და მიაქციეს რჯულსა მათსა, მხო\ლოდ
Line of ed.: 5     სიტყჳთა და არა საქმითაცა, კოჟორსა ზედა მყოფი ქ{რისტე}სა ჩ̃ღიზ,
Line of ed.: 6     ქარ{თულსა} უ̃ე. ხოლო ზაფხულსა ამას გამოვიდნენ ლეკნი ჭარელნი სულ\ხავით
Line of ed.: 7     ჯ̃ მჴედარნი. ამათ მოსტყუევნნეს ბოლნისნი და ქციის ჴევნი
Line of ed.: 8     თავმრგვალამდე. მცნობმან ბაქარ წარავლინა ბიძა თჳსი სვიმონ
Line of ed.: 9     (რომელი ჰგლოვდა, რამეთუ მოისრნენ ცოლშვილნი და მსახურნი
Line of ed.: 10     მისნი მომსრველისა ჟამითა, რომლისასა იტყოდენ კრულვითა კათა\ლიკოზისათა
Line of ed.: 11     ყოფასა). მივიდა სჳმონ სამასითა ოდენ მჴედრითა ნა\ზარას
Line of ed.: 12     სოფლის ბოლოს, მოეტევნენ ლეკნი და მოერტყნენ გარ. არა\მედ
Line of ed.: 13     შემდგომად თოფთა ცემისა ეკუეთნენ ქართველნი სისქესა მათ\სა
Line of ed.: 14     და აოტნეს და სრვიდნენ, ვითარცა ნადირთა. გარნა სიმრავლითა
Line of ed.: 15     ლეკთათა დაიფანჩნენ ქართველნი. იხილეს ესე ჭარელთა, მოიქცნენ
Line of ed.: 16     ერთკერძო და მოსრნეს ქართველნი და აოტნეს სრულიად, მიჰყვნენ
Line of ed.: 17     მარნეულის გორამდის და უკუნ-იქცნენ, განვლეს ყარაია შოებულთა,
Line of ed.: 18     არამედ Manuscript page: R_381  მოისრნენ უმრავლესნი სიცხე-უწყლობითა და მიერით ვერ\ღარა
Line of ed.: 19     იკადრეს რბევა ჟამამდე. ხოლო მიუღო რა ბაქარ სალთხუცობა
Line of ed.: 20     დათუნას, კსნის ერისთავსა, და მისცა ედიშერს, ძესა ქაიხოსრო ლო\პინასასა,
Line of ed.: 21     მიზეზ-ჰყო ესე დათუნამ და უკუდგა. ამისთჳს წარავლინა
Line of ed.: 22     ბაქარ ძმა თჳსი ვახუშტი მათ Manuscript page: d_105a  ზედა და მისლვასა მისსა მოკუდა და\თუნა
Line of ed.: 23     ერისთავი. ხოლო ძენი მისნი წარვიდ\\ნენ Manuscript page: B_209a  კახეთს, და დაიპყრა
Line of ed.: 24     მამული მისი ვახუშტიმ. არამედ შანშე, ძე დათუნასი წარვიდა წინაშე
Line of ed.: 25     ყეენისა ყაზმინს და მეფე ეახტანგცა მიეწოდა ყეენსა მუნ წინაშე
Line of ed.: 26     თჳსსა. თავრიზიდამ შთასრული შანშე ითხოვა მეფემან ვახ\ტანგ
Page of ed.: 497   Line of ed.: 1     ყეენისაგან, მოსცა ყეენმან და პატიმრად წარმოუგზავნა ბა\ქარს,
Line of ed.: 2     ძესა თჳსსა; ესე ბაქარცა პატიმარ-ჰყო ტფილისს. ხოლო შემ\დგომად
Line of ed.: 3     ნებითავე ვახტანგ მეფისათა მიუხუნა სპასალარობა ყეენმან
Line of ed.: 4     და წარმოავლინა ქართლს, რათა განაგოს საქმე ლეკთა.



Section: 29  
Page of ed.: 497  
Line of ed.: 5   ჟ̃დ. მეფე ვახტანგ, ე̃ წელი აწ მეფა


Line of ed.: 6        შემდგომად მოვიდა მეფე ვახტანგ ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃ღით, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 7     უ̃ზ, და დაჯდა ტახტსა ზედა; შეჰფიცეს ყოველთა ქართეელთა მე\ფობისა
Line of ed.: 8     მისისა მტკიცედ ერთგულებასა ზედა და დალოცეს ყოველ\თა
Line of ed.: 9     ქართველთა მეფედ და მიულოცეს და გარდააყარეს ოქრო და ვეც\ხლნი
Line of ed.: 10     მრავალნი დიდებულთა, წარ\\ჩინებულთა, Manuscript page: T_81  აზნაურთა, კათალი\კოზმან
Line of ed.: 11     და ეპისკოპოს-არქიმანდრიტთა (არამედ ესე წესი ძუელითვე
Line of ed.: 12     იყო საქართველოსა და უყოფდიან ყოველთა ესრეთ ტფილისს და მი\ერით
Line of ed.: 13     უჴმობდენ მეფედ და თჳნიერ მისა არა). ხოლო იყო სიხარული
Line of ed.: 14     და განცხრომა დიდი მოსლვისათჳს ვახტანგისა, და განაგებდა კეთი\ლად.
Line of ed.: 15     მაშინ Manuscript page: A_154  შეიპყრა ძე ქამარ-ბეგისა სომხითის მელიქი და დახური\ტა
Line of ed.: 16     თოფით, კუალად ბაგრატ ციციშვილი, ფეშანგი ფალავანდისშვი\ლი,
Line of ed.: 17     ჯამასპი ხერხეულიძე, რევაზისშვილი პაპუნა, ვეშაპიძე და პლა\ტონ,
Line of ed.: 18     ესენი იჴსნა კათალიკოზმან სიკუდილისაგან და განყიდეს ოსეთს
Line of ed.: 19     თხებთა ზედა.

Line of ed.: 20        ხოლო ვინაჲთგან აქუნდა დავედრებული მეფესა ყეენისაგან საქ\მე
Line of ed.: 21     ლეკთა და ლეკნი აოჴრებდნენ არა თუ კახეთს, არამედ განჯას,
Line of ed.: 22     ბარდას და შირვანს, ამისთჳს შეიყარნენ მუხრანს მეფე ვახტანგ და
Line of ed.: 23     კახთ-ბატონი იმანყული, ზავ-ჰყვეს და აღუთქუა ვახტანგ წარვლი\ნება
Line of ed.: 24     სპისა კახეთს. შემდგომად გაზაფხულს წარავლინა საბარათია\ნოს
Line of ed.: 25     სპითა ერასტი ყაფლანისშვილი, ამან დაჰყო კახეთს თთუე სამი,
Page of ed.: 498   Line of ed.: 1     არ აბრძოლეს კახთა და მოიქცა ტფილისსვე უქმი. შემდგომად გა\\\ნივლტო Manuscript page: B_209b 
Line of ed.: 2     შანშე და უკუდგა მამულსა თჳსსა. ხოლო მეფემან წარავ\ლინა
Line of ed.: 3     მას ზედა ბა\\ქარ, Manuscript page: R_382  ძე თჳსი, კსანსა ზედა და ვახუშტი ლიახუსა
Line of ed.: 4     ზედა, შევიდნენ ესენი და წარუხუნეს ყოველნი. არამედ ჭურთას აოტ\ნეს,
Line of ed.: 5     მცირედნი სპანი და განმაგრდა მუნ შანშე.

Line of ed.: 6        ამისთჳს მიუწოდა მეფემან იმერთა, მოვიდა რაჭის ერისთავი
Line of ed.: 7     შოშიტა, აბაშიძენი სჳმონ და ლევან სპითა, შეუჴდა მეფე ჭურთას.
Line of ed.: 8     იხილა რა ესე შანშემ, ჴრმალ-კისერ-კიდებული მოვიდა წინაშე ბა\ქარისა;
Line of ed.: 9     ამან მოიყვანა მამისა თანა, უკმოიქცა მეფე ტფილისს და გა\ნუსუენა
Line of ed.: 10     იმერთა ნადირობა-ნადიმობითა, ანიჭნა დიდნი და განუტე\ვა,
Line of ed.: 11     და შანშეცა წარატანა მათ ჟამამდე. არამედ კუალად განივლტო
Line of ed.: 12     შანშე და განმაგრდა ჭურთას.

Line of ed.: 13        ამ ჟამს წარმოევლინა ყეენს შირვანის ხანი შუელად კახთა. ესე
Line of ed.: 14     რა მოვიდა შაქს, დაესხნენ ჭარელნი, მოკლეს ხანი და მოსწყჳდნეს
Line of ed.: 15     სპანი მისნი. ამისთჳს მოუმცნო ყეენმან მეფესა შემუსრვა ჭარისა და
Line of ed.: 16     მეფე სრულიად შეკრებული სპითა ქართლისათა წარვიდა. ხოლო კახ\თა
Line of ed.: 17     მიიყვანეს მ̃ე დღე მაღაროს. მუნ ევედრნენ ჭარელნი მეფესა, რა\თა
Line of ed.: 18     შეიწყალოს და დაემორჩილნენ, ვითარცა ნებავს.

Line of ed.: 19        მაშინ მოეიდა ყეენიდამ ბეჟან თაქალ-თოიანი, რათა უკუნიქცეს
Line of ed.: 20     მეფე მათგან. უკმოქცეულმან მოინადირა ყარაია და მოვიდა ტფი\ლისს.
Line of ed.: 21     ხოლო გაზაფხულს შემოიკრიბნა სპანი მეფემან, მივიდა და
Line of ed.: 22     დადგა ზებეყურს. მხილველი შანშე კუალად ვედრებული და ჴრმალ\კისერ-კიდული
Line of ed.: 23     მოვიდა წინაშე მეფისა, მფიცარი ერთგულებასა ზედა,
Line of ed.: 24     შეუნდო მეფემანცა და მისცნა მამულნი მისნი სრულიად, მუნიდამ
Line of ed.: 25     მოვიდა მეფე გორს, მუნ მოვიდა კაცი ხონთქრისა. რამეთუ ვინაჲთ\გან
Line of ed.: 26     ამან წარავლინა დისწული თჳსი ალექსანდრე ახალციხეს ნიჭითა
Line of ed.: 27     სამეფოდ იმერეთისად, ამისთჳს მოუმცნო, რათა მწე ეყოს მას.

Line of ed.: 28        ისმინა მეფემან და წარავლინა ვახ\\უშტი Manuscript page: d_105b  მწედ მისად, ხოლო
Line of ed.: 29     ზამთარსა ესმა მეფესა მოსლვა ლეკთა, შეკრბა და დადგა ხუნანს, რა\მეთუ
Page of ed.: 499   Line of ed.: 1     განჯასაც ბრძოდა სულხავი. მუნიდამ წარავლინა სპანი და გა\ნარინა
Line of ed.: 2     განჯა მათგან, არამედ აზნაურთა ჰგონეს ყანდაარს წარსლვა
Line of ed.: 3     და Manuscript page: B_210a  ინებეს მუნ შფოთი, შეიპყრნა მეფემან, ზოგნი მოკლნა, ზოგ\ნი
Line of ed.: 4     Manuscript page: T_82  სტანჯნა, სხუანი უმკჳდრო ყვნა.

Line of ed.: 5        ხოლო განძლიერდნენ ავღანნი და ძე მირმეიზისა მაჰმუდ მოვი\და
Line of ed.: 6     ისპაანს ჯ̃ მჴედრითა. მაშინ განვიდნენ ომარანი, ბევნი და სპანი
Line of ed.: 7     რ̃კ ჩ̃ ბრძოლად მისა; ამათ ეკუეთა მაჰმუდ, აოტნა ყიზილბაშნი და
Line of ed.: 8     მოიკლა ძმა მეფისა ყულარაღასი როსტომ, მჴნედ მბრძოლი ყულით,
Line of ed.: 9     მოსწყჳდნა სპანი და მოადგა ისპაანს ქ{რისტე}სა ჩ̃ღკბ, ქარ{თულსა} უ̃ი, მარტს.

Line of ed.: 10        მაშინ მოუწერა ყეენმან მეფესა, რათა მწე ექმნეს. კუალად მო\ადგნენ
Line of ed.: 11     განჯას ლეკნი და განჯელნიცა ევედ\\რებოდნენ Manuscript page: R_383  განრინებასა.
Line of ed.: 12     კუალად მოვიდა წარმოვლინებული რუსთ ხელმწიფისაგან მამუკა,
Line of ed.: 13     რათა მივიდეს მეფე მის თანა, ოდეს გამოვიდეს სპარსეთს. ამის
Line of ed.: 14     მცნობს ხონთქარს მოუმცნო მეფისათჳს, რათა ექმნეს მორჩილი მას.
Line of ed.: 15     ესე განიზრახა მეფემან მთავართა თანა ქართლისათა, არამედ ამათ
Line of ed.: 16     არა ინებეს წარსლვა ისპაანს, რამეთუ დაშთების ქართლი უკაცური
Line of ed.: 17     და არიან მტერნი მრავალნი. გარნა დაასკუნეს განრინება განჯისა და
Line of ed.: 18     წარვიდნენ განჯას. არამედ რა მივიდა მეფე შანქორს, სცნა სულხავ\მან,
Line of ed.: 19     მოეცალა განჯას და წარმოვიდა თჳსად; მოეგება განჯის ხანი,
Line of ed.: 20     მოუძღუა განჯას და უძღუნა მრავალი და ევედრა ელთა თჳსთა და\მორჩილებასა.
Line of ed.: 21     წარავლინა მეფემან სპანი, მოსრნეს ურჩნი და დაუ\მორჩილეს
Line of ed.: 22     ხანსა. მერმე შემოიქცა და მოვიდა ტფილისს მეფე მაისს.
Line of ed.: 23     ხოლო აგვისტოს კოჟორს მყოფს მოუვიდა მეფეს ყეენისაგან თაჯი
Line of ed.: 24     და ჯიღა, ჴრმალი და ხანჯალი მოოჭვილნი და სპასპეტობა ადრიბე\ჟანისა.
Line of ed.: 25     რათა დაიპყრას შირვანი, რამეთუ აქუნდა ლეკთა
Line of ed.: 26     დაპყრო/ბილი.

Line of ed.: 27        კუალად მოვიდა თურქისტანისშვილი ბაადურ დიდის პეტრეს
Line of ed.: 28     იმპერატორისაგან, ვინაჲთგან გამოსულ იყო სოლახს, რათა მივიდეს
Line of ed.: 29     შირვანს მეფე მისთანა. კუალად მოვიდა დესპანი ხონთქრისა დამორ\ჩილებისა
Page of ed.: 500   Line of ed.: 1     მისისათჳს. არამედ განუტევნა ყოველნი და აღირჩია რუსთ
Line of ed.: 2     მეფე, რამეთუ ჰგონებდა განთავისუფლებასა ეკლესიათასა და ძალსა
Line of ed.: 3     ქრისტეანობისასა. ამისთჳს შეკრებული სპითა წარვიდა განჯას, მის\ცა
Line of ed.: 4     ყაზახის ხანს ყაზახი და მოუწოდა. არამედ კახთ-ბატონი მაჰმად\\\ყულიხან Manuscript page: B_210b 
Line of ed.: 5     იდგა ყაზახს და მოუმცნო მეფისათჳს: "რამეთუ ჩემდა მო\ცემულ
Line of ed.: 6     არს ყაზახი ყეენისაგან, აწ ჯერ არს თქუენგანცა არა მიხმად
Line of ed.: 7     იგი. არამედ მე მოგცნე სპანი მისნი". ამისთჳს ნება სცა მეფემან, გარ\ნა
Line of ed.: 8     ითხოვა სპა მუნებური და დაასკუნეს შეყრა და ხილვა ურთიერთთა
Line of ed.: 9     გატეხილ ჴიდსა ზედა. ხოლო მეფესა ძმა თჳსი იესე პირველვე გამო\ეყვანა
Line of ed.: 10     პატიმრობიდამ და მისცა მუხრანი და მსაჯულთუხუცესობა.
Line of ed.: 11     ამას აქუნდა კუალად მანკიერება და რომელთამე ქართველთა, და არა
Line of ed.: 12     ინებეს შეყრა მაჰმად-ყულიხანისა და მეფისა შფოთისათჳს, ზრახჳ\თა
Line of ed.: 13     ამათითა განვლო ღამე გემიყაიას მტკუარი მაჰმად-ყულიხან და
Line of ed.: 14     მივიდა საგარეჯოს და არცაღა მოსცნა სპანი მეფესა და იქმნა მათ
Line of ed.: 15     შორის ამისთჳს შური. ხოლო მეფე ვახტანგ მივიდა განჯას და დაჰ\ყო
Line of ed.: 16     სამ თთუე მუნ და ვერა რაჲ სცნა ჴელმწიფის პეტრესი.

Line of ed.: 17        შემდგომად მოვიდნენ ბაადურ და დესპანი მეფის პეტრესი ტფილისს,
Line of ed.: 18     რამეთუ თჳთ უკუნქცეულ იყო და აღეთქუა გაზა\\ფხულს Manuscript page: R_384  კუალად მოს\ლვა
Line of ed.: 19     და ესე ყოველი აუწყა ვახუშტიმ მეფესა. მაშინ სპანი მეფისანი
Line of ed.: 20     და მაჰმად-ყულიხანისანი ბრძოდენ ყაზასსა ზედა. კუალად მოუძ\ღუნა
Line of ed.: 21     მაჰმად-ყულიხან კახნი ჭარელთა და მოსტყუევნეს ლილოს
Line of ed.: 22     დაბნები. ამათი მსმენელი მეფე უკმოიქცა და მოვიდა ტფილისს. მერ\მე
Line of ed.: 23     წარავლინა ბაქარ და იესე, რათა მოაოჴრონ საგურამო. მოვიდა
Line of ed.: 24     თეიმურაზ კახით, იზრახნენ და ზაყ-ყვეს და მოიყვანეს ტფილისს
Line of ed.: 25     თეიმურაზ კახითურთ. ამათ იფიცეს წინაშე მეფისა, ეპისკოპოსთა და
Line of ed.: 26     მთავართა უცილებლობისა და ერთობისათჳს. ხოლო დაერწმუნა
Line of ed.: 27     მეფე და განუტევნა Manuscript page: d_106a  ესენი ნიჭითა.

Line of ed.: 28        შედგომად აღიღეს ისპაანი ავღანთა Manuscript page: A_155  ოკტომბერს ქ{რისტე}სა ჩ̃ღკბ,
Line of ed.: 29     ქარ{თულსა} უ̃ი, და დაჯდა თავრიზს ძე შაჰსულტან უსეინისა შაჰთამაზ, რო\მელი
Line of ed.: 30     ისპაანის გარმოდგომილებასა შინა წარმოგზავნა მუნ ყეენმან.
Page of ed.: 501   Line of ed.: 1     ამ შაჰთამაზის წინაშე წარგზავნილ იყო სეხნია ჩხეიძე მეფისაგან.
Line of ed.: 2     ამან სეხნიამ ჰყო სათნო მაჰმად-ყულიხანისა და არა რაჲ აცნობა
Line of ed.: 3     მეფესა, რამეთუ დამართვიდნენ მეფე და მაჰმად-ყულიხან ურთიერ\თთა
Line of ed.: 4     პირველ წინაშე ყეენისა. ხოლო შაჰთამაზ განმზრახთაგან მისცა
Line of ed.: 5     ქართლი მაჰმად-ყულიხანს და აღირჩია იგი შაჰთამაზ.

Line of ed.: 6        ესე ამცნო მაჰმად-ყულიხან ტფილისის მეციხო\\ვნეთა, Manuscript page: B_211a  ამათ
Line of ed.: 7     დაჴშნეს კარნი ციხისანი ღამე და ისროდნენ თოფ-ზარბაზანთა. მა\შინ
Line of ed.: 8     მეფემან წარმოავლინა დედოფალი გორს და თჳთ დაადგრა სპი\თა
Line of ed.: 9     ტფილისს. შემდგომად. მოვიდა მაჰმად-ყულიხან და დადგა ავლა\ბარს
Line of ed.: 10     და მოპარვით შემოვიდა თეიმურაზ მცხეთას და განამაგრეს
Line of ed.: 11     კახთა იგი. კუალად შემოეპარნენ კახნი და აღიღეს ტფილისის კლდის\უბანი,
Line of ed.: 12     მიეტევა ბაქარ სპითა, აოტნეს კახნი და მოსრნეს იგინი, და და\იპყრნა
Line of ed.: 13     თჳთ და დაადგინნა მცველნი. ხოლო მაჰმად-ყულიხან მოიყ\ვანა
Line of ed.: 14     შემწედ განჯის ხანი და სპანი ერევნისა და ლეკნი, ხოლო მეფე\მან
Line of ed.: 15     რაჭველნი და იმერნი აბაშიძენი და იყო ბრძოლა სამ თთუე.

Line of ed.: 16        კუალად გამოვიდა მარბიელი თელეთს, მსმენელი ბაქარ წარვიდა
Line of ed.: 17     მათ ზედა, არამედ იხილეს რა მათ ავლაბრიდამ გამოვიდნენ კახნი და
Line of ed.: 18     ლეკნი და მოვიდნენ მთაბორსა ზედა, მიექცა ბაქარ და ეკუეთა სპითა,
Line of ed.: 19     აოტნა კახ-ლეკნი და მოსრნეს მრავალნი, ვინაჲთგან გაკადნიერებულ
Line of ed.: 20     იყვნენ. ოდეს მამუკა თამაზის ძე იდგა ტაბაჴმელას, მოუჴდნენ კახნი,
Line of ed.: 21     ხოლო იგი ეკუეთა და იქმნა ბრძოლა, სძლეს მამუკას და მოსრნეს
Line of ed.: 22     მრავალნი, რამეთუ რევაზს, ძმასა მამუკასასა, ჰკრეს კახთა თოფი,
Line of ed.: 23     გარნა განერა და განიკურნა; და აწცა მო\\კლეს Manuscript page: R_385  სალთხუცესი ვახტანგ,
Line of ed.: 24     ძე გივი ამილახორისა, სრული ყოვლითავე.

Line of ed.: 25        ხოლო მოსრულ იყო განჯის ხანი შულავერს, ეოტნა სპანი და
Line of ed.: 26     მოესრა შულავერი. მსმენელმან მეფემან წარავლინა ვახუშტი სპითა
Line of ed.: 27     საბარათიანო-იმერლითა, მივიდნენ ესენი და მოსრნეს ელნი ბორჩა\ლუ.
Line of ed.: 28     გარნა არა გამოვიდა ხანი აღჯაყალის ციხიდამ, მერმე მოიქც\ნენ
Line of ed.: 29     და დადგნენ წოფას. მეორე დღე განუტევეს მარბიელი. ესე აცნო\ბეს
Line of ed.: 30     სომხითართა ხანსა უსპობა ვახუშტისა. მაშინ მაჰმად-ყულიხანს
Line of ed.: 31     წარმოევლინა კახნი და ლეკნი ხანისა შეწევნად. მცნობელნი წამსავე
Page of ed.: 502   Line of ed.: 1     აღმჴედრდენ და წარმოემართნენ თავს დასხმად. სცნა ვახუშტიმ და
Line of ed.: 2     მიეგება წინა. არამედ კუეთებულნი უკუდგნენ სიმაგრესა და ბრძოდ\ნენ
Line of ed.: 3     მწუხრამდე, არამედ ემატებოდენ სპათა ჩუენთა მარბიელნი. მერ\მე
Line of ed.: 4     ეკუეთნენ მარცხენით, აოტნეს კახ-ლეკნი და მოსწყჳდნეს სიმრავ\ლით
Line of ed.: 5     და მოვიდნენ ალაფით ტფილისსა. კუალად Manuscript page: T_84  გამოვიდა მარბიელი
Line of ed.: 6     ამათ Manuscript page: B_211b  დაესხა ბაქარ თელეთს, მოსრნა და სხუანი შეიპყრნა სამასნი.
Line of ed.: 7     ხოლო უკმოქცეულსა დახუდენ ბაქარს კახ-ლეკნი და ყიზილბაშნი,
Line of ed.: 8     ეკუეთნენ ესენი და მისლვასავე აოტნეს და მოსწყჳდნეს უმრავლესნი
Line of ed.: 9     და სხუანი ლტოლვილნი შევიდნენ სეიდაბადს შინა. ხოლო ბაქარ მო\ვიდა
Line of ed.: 10     ტფილისს.

Line of ed.: 11        მერმე წარავლინა მეფემან ვახუშტი მცხეთას, რამეთუ დემეტრე
Line of ed.: 12     ყაფლანისშვილს გაედვა ჴიდი და ეუწყა მცხეთელთაგან მოცემა
Line of ed.: 13     მცხეთისა. ამისთჳს ეთხოვა სჭა მეფისათჳს, რამეთუ პირველ წარევ\ლინა
Line of ed.: 14     იესე და გამოსრულ იყვნენ კახნი დასხმად იესესა. არამედ მოს\რნა
Line of ed.: 15     იესემ და სხუანი ლტოლვილნი შევიდნენ მცხეთას. არამედ იესე
Line of ed.: 16     არა მნებებელი ბრძოლისა წარვიდა მუხრანს. ხოლო ვახუშტი მოვი\და
Line of ed.: 17     ქ̃ კაცითა ღამე და მოერტყნენ მცხეთას. მაშინ მლოცველთა ეკ\ლესიასა
Line of ed.: 18     შინა კახთა გარდუკლიტნეს კარნი მცხეთელთა, გარნა ის\როლეს
Line of ed.: 19     ძლიერად კახთა კუალად. არამედ შეუჴდნენ, მოსრნეს და
Line of ed.: 20     შეიპყრნეს სრულიად და დაიპყრეს მცხეთა, გამოიყვანნეს მთავარნი
Line of ed.: 21     კახნი და მოართუნეს მეფესა ტფილისს.

Line of ed.: 22        შემდგომად კუალად წარავლინა ბაქარ სპანი და წარუხუნა მთა\ბორი
Line of ed.: 23     ღამე, აღუძნდა ესე მაჰმად-ყულიხანს, ვინაჲთგან იდგა სეიდა\ბადს,
Line of ed.: 24     Manuscript page: d_106b  ამჴედრდა დილას და მოგზავნა თუშნი და ლეკნი მკჳრცხლნი
Line of ed.: 25     თაბორსა ზედა, აღიღეს მათვე თაბორი და მომართეს ბაქარს. მაშინ
Line of ed.: 26     ბაქარ ეკუეთა მაჰმად-ყულიხანს და მისლვასავე ივლტოდენ და მოს\წყუედდნენ
Line of ed.: 27     ქართველ-იმერნი და შესჯარნეს ვიწროსა მტკურისასა,
Line of ed.: 28     არამედ უფროს მოიშთოდნენ მტკუარსა შინა, ხოლო დევნად არღარა
Line of ed.: 29     აუფ\\ლეს Manuscript page: R_386  მთავართა ბაქარ ზაკჳთ, ვინაჲთგან მცირე დევნითა შეიპ\ყრობდა
Line of ed.: 30     მაჰმად-ყულიხანს, რათა არა მოსპოს მეტოქი თჳსი, აღიღეს
Line of ed.: 31     დროშანი და ალაფი მისი და მოადგნენ ტფილისს, რამეთუ შევიდა
Page of ed.: 503   Line of ed.: 1     ვერ-განმსწრე თეიმურაზ ციხესა შინა (ამისთჳს იქმნა ბოროტი ქუე\მოთქმული
Line of ed.: 2     უბოროტესი). ხოლო მაჰმად-ყულიხან განვლო გემიყაია
Line of ed.: 3     ნავით და მივიდა მარტყოფს და მუნიდამ ქისიყს სპისათჳს ლეკთა,
Line of ed.: 4     რამეთუ აქუნდა შიში ყეენისა, ვინაჲთგან მოცთუნებით ყო შფოთი
Line of ed.: 5     ესე.

Line of ed.: 6        ხოლო მეფე მოადგა სეიდაბათიდამ ციხეს და დამშჳდდა ფრიად.
Line of ed.: 7     კუალად წარავლი\\ნა Manuscript page: B_212a  ვახუშტი მარტყოფს, მოსტყუევნა იგი და მო\ვიდა
Line of ed.: 8     ტფილისს. მაშინ იდგა აზრუმის ფაშა ყარსს Manuscript page: x_322a  შემუსრვად ერევ\ნისად
Line of ed.: 9     და დაპყრობად ადრიბეჟანისად. ესე უვლინებდა მეფესა, რათა
Line of ed.: 10     არა მწე ეყოს მათ და მოანიჭოს ხონთქარმან ნიჭი დიდი. ამისთჳს
Line of ed.: 11     წარუვლინა როჭიკაშვილი ედიშერ და აღუთქუა არა შუელა მათი, ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 12     იმედეულ იყო გაზაფხულს რუსთა მეფის მოსლვასა. მერმე
Line of ed.: 13     მოვიდნენ და მოერთუნენ მეფესა ყოველნი წარჩინებულნი კახნი სე\იდაბადსა
Line of ed.: 14     შინა. ხოლო მისრულმან მაჰმად-ყულიხან აღუთქუა ლეკთა
Line of ed.: 15     ვეცხლი დიდძალი, წარმოიყვანნა და დაესხნეს ტფილისს მეფესა.

Line of ed.: 16        იხილე ორგულობა რამეთუ ტალანი მრავალ, მტკუარი განდი\დებული
Line of ed.: 17     და ჴიდი იწრო; მუნ მდგომმან სჳმონ არა აჰყარა ჴიდი, არცა
Line of ed.: 18     განამაგრნა საფარნი. ეგრეთვე ქართველთა დაუტევეს მეფე ჴელთა
Line of ed.: 19     შინა მტრისათა.

Line of ed.: 20        რა იხილეს ჟამი ესრეთი, და ივლტოდნენ ყოველნი; ამისმან
Line of ed.: 21     მხილველმან მეჯინიბემან მოართუა ცხენი მეფესა, ეგრეთვე ბაქარს
Line of ed.: 22     და წარმოვიდნენ. მაშინ მჴნედ იყო როსტომ ფალავანდისშეილი, ჩა\მოუდგა
Line of ed.: 23     მეფესა და Manuscript page: T_85  არა აუფლებდა ლეკთა მოსლვად. კუალად ლეკთა
Line of ed.: 24     მოსრნეს ქართველნი და კახნი მრავალნი. და მოადგნენ ქალაქს, ხო\ლო
Line of ed.: 25     მეფე მოვიდა მცხეთას და ბაქარ წარვიდა დუშეთს, რათა მოეს\წრას
Line of ed.: 26     სპითა ტფილისს. არამედ ერისთავმან გიორგიმ გამოუტევა უც\ხენოდ.
Line of ed.: 27     ხოლო მისცეს მაჰმად-ყულიხანს ქალაქი და შევიდნენ ლეკნი,
Line of ed.: 28     იავარ-ყვნეს და მრავალნი ტყუე-ყვნეს. ეგრეთვე გამოვიდნენ მცველ\ნი
Line of ed.: 29     ციხის თათარნი და დაწუეს სიონი და შემუსრეს ხატი ყოვლად წმი\დისა
Line of ed.: 30     ღუთისმშობლისა სიონისა (ლევან შეამკო, კოსტანტინემ შემუს\რა).
Line of ed.: 31     ჵი, რაოდენ\\ნი Manuscript page: A_156  ქალწულნი განიხრწნენ და ჭეშმარიტნი დედანი
Page of ed.: 504   Line of ed.: 1     და მოწესენი ბოროტთაგან და სისხლი მართალთა დაითხია უსჯუ\ლოთაგან,
Line of ed.: 2     ქ{რისტე}სა ჩ̃ღკგ, ქარ{თულსა} უ̃ია.

Line of ed.: 3        ხოლო ბაქარ მოვიდა მამისა თანა და წარმო\\ვიდნენ Manuscript page: R_387  გორს და
Line of ed.: 4     დაიპყრა ტფილისი მაჰმად-ყულიხან. მიუწოდა ქართველთა და არა\ვინ
Line of ed.: 5     ინება მისლვა, რამეთუ ბარათიანთა სპანიცა ლეკთა გამოუსია;
Line of ed.: 6     გარნა კუალად არა მივიდნენ. არამედ გიორგი ერისთავი მივიდა შუ\რითა
Line of ed.: 7     მეფისათა; შემდგომად მივიდა Manuscript page: B_212b  შანშეცა კსნისა, მერმე ვიეთ\ნიმე
Line of ed.: 8     ბარათიანნიცა და საციციანონი. ხოლო ზემოქართლისანი არ\ცა
Line of ed.: 9     ერთი. ამისთჳს წარმოავლინა მაჰმად-ყულიხან თეიმურაზ ძმა
Line of ed.: 10     თჳსი კახ-ლეკითა. მაშინ მეფემან წარავლინა დედოფალი იმერეთს
Line of ed.: 11     და თჳთ დაადგრა ქცხინვალს და განუტევა დესპანი რუსთ ჴელმწიფი\სა
Line of ed.: 12     ბაადურითურთ მუნიდამ და ევედრა მწე-ყოფასა.

Line of ed.: 13        ხოლო ესე ყოველი ეცნა სარასკარს, ყარსს მყოფს, და წარმოე\მართა,
Line of ed.: 14     ვინაჲთგან იხილა ჟამი მარჯუე და მოუმცნო მეფესა: "წარ\მომივლინე
Line of ed.: 15     ნათესავთაგანი შენი, მე ვაოტო მაჰმად-ყულიხან და და\გიმტკიცო
Line of ed.: 16     კუალად ქართლი ხონთქრისაგან". ამისთჳს წარუვლინა
Line of ed.: 17     მეფემან იესე, არამედ შემდგომად მისა წარვიდა ბაქარცა და მიეგება
Line of ed.: 18     შამბიანს სარასკარსა, გარნა მოვიდაცა თეიმურაზ ჭალას.

Line of ed.: 19        მაშინ განემრავლა მეფესა სპანი, რამეთუ მოვიდა სჳმონ აბაშიძე
Line of ed.: 20     იმერლით და Manuscript page: d_107a  ზემოქართველნი ყოველნი და ლამოდა მისლვასა თე\იმურაზსა
Line of ed.: 21     ზედა. არამედ ეცნათ მოსლვა ურუმთა, უკუნიქცა თეიმუ\რაზ
Line of ed.: 22     ტფილისსვე.

Line of ed.: 23        ხოლო ოსმალნი ჩამოვიდნენ ივნისში და დადგნენ ყურყუთას.
Line of ed.: 24     იხილა მაჰმად-ყულიხან, რამეთუ ვერ ავნებს, მიეგება და მიართუა
Line of ed.: 25     კლიტენი ციხექალაქისანი, რათა მისცეს ქართლი მას. მოგზავნა სა\რასკარმან
Page of ed.: 505   Line of ed.: 1     იენგიჩარნი და შეაყენნა ციხესა. მეორეს დღესა შეიპყრა
Line of ed.: 2     მაჰმად-ყულიხან თხოვნითა ბაქარისათა და პატიმარ-ჰყო. ხოლო
Line of ed.: 3     ციხის მოსახლეთა სპარსთა შეუსია იენგიჩარნი, იავარჰყვეს საქონ\ლით
Line of ed.: 4     და ქონებით და გამოაძნეს ციხიდამ ყოველნი ცარიელნი და
Line of ed.: 5     მოსცეს ქალაქი და ქართლი ბაქარს. ამისთჳს მოუგზავნა მამასა, რა\თა
Line of ed.: 6     წარუვლინოს ქრთამი ოსმალთა. მაშინ მეფემან წარუვლინა ი̃ბ
Line of ed.: 7     ჯორი კიდული ოქრო-ვეცხლითა და მოოჭვილითა.

Line of ed.: 8        შემდგომად პატიმარ-ყოფილი მაჰმად-ყულიხან ევედრა ბაქარს,
Line of ed.: 9     რათა განუტეოს და აღუთქუა Manuscript page: T_86  ფიცით, ვითარცა მონა იყოს მისდა.
Line of ed.: 10     მან გამოაპარა და მოვიდა კახეთს. მერმე შეიპყრა ბრძანებითა მამი\სათა
Line of ed.: 11     და სარასკრისათა ერისთავი გიორგი ძით და სალთხუცით თეი\მურაზით;
Line of ed.: 12     შემდგომად მოჰკუეთა თავი გიორგი ერისთავსა და წარ\მოვიდნენ
Line of ed.: 13     ოსმალნი შემუსრვად და მო\\ტყუევნად Manuscript page: B_213a  დუშეთისა.

Line of ed.: 14        მაშინ აიძულებდნენ ოსმალნი მეფესა ხილვად ქეასსა და დადგა
Line of ed.: 15     მეფე ოკამს და ოსმალნი დგნენ შიოსუბანს; აქა მოვიდა მეფის ხილ\ვად
Line of ed.: 16     ქეაჲ და შემოჰფიცეს მეფესა ოსმალთა მოუშლელობისათჳს მე\ფობისა
Line of ed.: 17     მისისა და დაასკუნეს შესლვა დუშეთს. ამისთჳს მოვიდა მეფე
Line of ed.: 18     ქსნის-ჴევს შესლვად გრემისჴევიდამ. იხილა ოთარმან, ძემან გიორგი
Line of ed.: 19     ერისთავისამან, მისცა ქრთამი ქეას და აღუთქუა მორჩილება და მი\ვიდა
Line of ed.: 20     წინაშე ქეასსა. ხოლო ქეამ პაემნითა ამით განუტევა ოთარი და
Line of ed.: 21     თჳთ მივიდა ტფილისს. არამედ შემდგომად ქცხინვალს მდგომს მე\ფეს
Line of ed.: 22     მოერთუა, რამეთუ ლეკთაგან ლტოლვილი თამარ, ასული მისი,
Line of ed.: 23     თეიმურაზით მოვიდა ანანურს, და წარვიდა მეფე შუელად მისა და
Line of ed.: 24     დადგა არღუნს დუშეთს აქათ. ხოლო ლეკნი უკუნქცეულ იყვნენ. ხო\ლო
Line of ed.: 25     ოთარი მოვიდა წინაშე მეფისა და ფუცა ერთგულებასა ზედა მე\ფისასა.
Line of ed.: 26     ამისთჳს მისცა მეფემან ერისთობა და მამულნი მისნი ყოველ\ნი
Line of ed.: 27     და განუტევა.

Page of ed.: 506  
Line of ed.: 1        არამედ მას ღამესა მოვიდნენ ლეკნი, მოსტყუევნეს გრემისჴევი
Line of ed.: 2     და აღიღეს ალაფი კახთა ხიზანთა და წარვიდნენ. ამათ წარმოუდგა
Line of ed.: 3     მეფე, ეწივნენ სპანი და აოტნეს ლეკნი და მოსრნეს მრავალნი და ნეშ\ტი
Line of ed.: 4     მათი შევიდა წილკნის ზღუდესა შინა; და მერმე კუალად გამო\ვიდნენ
Line of ed.: 5     წილკნიდამ მცირენი და იწყეს ცემა თოფთა.

Line of ed.: 6        მაშინ ივლტოდენ სჳმონ და შანშე, და მოსლვასა მეფისასა შეი\ხუეწნენ
Line of ed.: 7     მუნავე და ლამოდნენ სპანი მიტევებასა და შემუსრვასა ზღუ\დისასა.
Line of ed.: 8     არამედ მოსრულმან შანშემ არღარა აუფლათ, უკუნიქცა მე\ფე
Line of ed.: 9     და დადგა ქსოვრისს, კუალად მოვიდნენ სხუანი ლეკნი და მოს\ტყუევნნეს
Line of ed.: 10     საამილახორო და უკუნქცეულნი შევიდნენ შიოსუბანს.

Line of ed.: 11        ამ ჟამთა მოსრულ იყო სჳმონ აბაშიძე სპითა მცირითა წი\ნაშე
Line of ed.: 12     მეფისა საქმისა რისთჳსმე, შეიკრიბნენ ოთარ ერისთავი და ქარ\თველნი,
Line of ed.: 13     და აიძულებდენ მეფესა ბრძოლად. არამედ შანშე მტერ იყო
Line of ed.: 14     ოთარისა და, ვინაჲთგან სპანი ოთარისა უმეტესობდნენ, არა ენება
Line of ed.: 15     შანშეს ბრძოლა, რამეთუ იქმნების გამარჯვებისა მიზეზი ოთარი და,
Line of ed.: 16     მივიდნენ რა, გამოვიდნენ ლეკნი შიოსუბნიდამ, ეკუეთნენ ამათ იმერ\ნი
Line of ed.: 17     და მოსწყჳდნეს და აოტეს. ესე იხილა შანშემ, წამს უკუნიქცა და
Line of ed.: 18     ივლტოდა, მოჰყვნენ ლეკნი და მოკლეს სჳმონ აბაშიძე და Manuscript page: B_213b  მოსწყჳდ\ნეს
Line of ed.: 19     იმერნი, არამედ უმეტეს ქართველნი. ხოლო მეფესა იძულებულსა
Line of ed.: 20     წარ\\მოსლვად Manuscript page: R_389  უბრკმა ცხენსა და დაეცა. მაშინ მოართუა ცხენი თჳსი
Line of ed.: 21     სიამარადისშვილმან და მოვიდა ქცხინვალს და, იხილა რა მეფემან
Line of ed.: 22     ესევითარებანი ქართეელთა, იწყო სხჳსა განზრახუა. ამისა შემდგომად
Line of ed.: 23     ქრთამთაგან და ურუმთა უჯეროთა საქმეთაგან შემჭირვებელი ბაქარ
Line of ed.: 24     გამოვიდა ტფილისიდამ ურუმთაგან. მერმე მოვიდა მუხრანს სპითა
Line of ed.: 25     მოწყუედად ლეკთა, არამედ ვერღარა ეწია, რამეთუ გაესწრათ ლეკ\თა
Line of ed.: 26     საგურამოს, უკმოქცეული Manuscript page: d_107b  მოვიდა ალს მამისა თანა. შემდგომად
Line of ed.: 27     მიიქცა მცხეთას და მუნ მოვიდა მაჰმად-ყულიხანცა და ყვეს აღთქმა
Line of ed.: 28     ერთობა-სიყვარულისა და წარვიდნენ თჳს-თჳსად. შემდგომად წარ\გზავნა
Page of ed.: 507   Line of ed.: 1     ბიძა თჳსი იესე ტფილისს Manuscript page: T_87  ურუმთა შინა. ხოლო იესე მიიქცა
Line of ed.: 2     სჯულსა მათსა ზედა, რამეთუ ოდეს პყრობილ იყო, მოიქცა ქრისტი\ანედვე
Line of ed.: 3     და აწ ყო ესე, ვინაჲთგან იყო ჴორცთმოყუარე. ამისთჳს მი\ენდუნენ
Line of ed.: 4     მას ურუმნი და წარმოავლინეს სპითა ღორისთავს მდგომს
Line of ed.: 5     ბაქარსა ზედა. ხოლო ბაქარ უსპობითა ვერ დაუდგა და წარვიდა
Line of ed.: 6     ატენს, და ოსმალთა დაიპყრეს საბარათიანო. არამედ გაზაფხულს წა\რავლინნა
Line of ed.: 7     ბაქარ სპანი, ამათ მოსწყჳდნეს თრიალეთს მყოფნი ოს\მალნი
Line of ed.: 8     და ფოკას მოსრნეს ფ̃ მჴედარნი ტფილისს მომავალნი. ამის\თჳს
Line of ed.: 9     კუალად წარმოავლინეს იესე და ისაყ, ახალციხის ფაშა, სპითა,
Line of ed.: 10     ვერ წინააღუდგა ბაქარ, არამედ შევიდა მთათა შინა. ხოლო ოსმალ\ნი
Line of ed.: 11     მოვიდნენ გორს, მოარბიეს გარემონი, დაიპყრეს გორი. უკუნქცე\ულთა
Line of ed.: 12     შთავლეს საამილახორო, მუხრანი და მივიდნენ ტფილისს;
Line of ed.: 13     შემდგომად Manuscript page: A_157  კუალად წინაძღოლითავე იესესითა მოვიდნენ ქცხინ\ვალს,
Line of ed.: 14     მოსწვეს და მოსტყუევნეს ოსმალთა და წარვიდნენ.



Section: 30  
Page of ed.: 507  
Line of ed.: 15   წარვიდა მეფე ვახტანგ რუსეთს


Line of ed.: 16        ჟამთა ამათ მოვიდნენ წარვლინებულნი რუსეთიდამ ნაზარაშვი\ლი
Line of ed.: 17     დავით და ფრანგისტან და მოართუეს მეფესა წარსლვა რუსეთს.
Line of ed.: 18     მსმენელი მეფე იმედებული ჴელმწიფობისა მათისა აღეკაზმა, წარვი\და
Line of ed.: 19     და მოვიდა რაჭას ქ{რისტე}სა ჩ̃ღკდ, ქარ{თულსა} უ̃იბ. ამას განჰყვნენ ქართ\ველნი
Line of ed.: 20     ყოვლისა სახლიდამ და კახნიცა მრავალნი, ვითარ ჩ̃უ და
Line of ed.: 21     ზოგნი უმეტეს დედაწულითურთ, ხოლო რაჭიდამ მივიდა მეფე ვახ\ტანგ
Line of ed.: 22     დიგორს, მუ\\ნ Manuscript page: B_214a  მოეგება ცოლის ძმა თჳსი ჩერქეზის ბატონი,
Line of ed.: 23     მუნიდამ ჩერქეზს შთასრულს მოეგება სპა დიდი რუსთა და მივიდა
Line of ed.: 24     სოლახს ახალსა ციხესა შინა აგვისტოს კ̃ჱ, ოკდომბერს ჩაჯდა ნავ\სა
Line of ed.: 25     და განვიდა აშტრახანს ნოემბერს ჱ̃.

Page of ed.: 508  
Line of ed.: 1        ხოლო შემდგომად მეფე ვახტანგისა შეკრბნენ ქართველნი, მო\იყვანეს
Line of ed.: 2     მაჰმად-ყულიხან კახით, თუშით, ფშაველ-ჴევსურითა და და\\\დგნენ Manuscript page: R_390 
Line of ed.: 3     თედოწმიდას, ამის მცნობთა ოსმალთა წარმოიძღუანეს იესე
Line of ed.: 4     საბარათიანოს სპითა და წარმოვიდნენ. ხოლო ქართველნი მიეგებ\ნენ
Line of ed.: 5     გუფთას, ეკუეთნენ და ივლტოდნენ ურუმნი. მოუჴდა იესე, მოაქ\ცია
Line of ed.: 6     ოსმალნი, ეკუეთა კუალად, მოსრნა და ივლტოდა გივი ამილახო\რი
Line of ed.: 7     და წარმოიყვანა ამან მაჰმად-ყულიხან, მოყვნენ ოსმალნი, მოს\წყჳდნეს
Line of ed.: 8     ესოდენ, რამეთუ თავნი ურმებითა წარიღო ერასტი ყაფლა\ნისშვილმან
Line of ed.: 9     ტფილისს რაჯაბ ფაშისა თანა, რომელმან მოსცა ოცდა\ათი
Line of ed.: 10     დრაჰკანი ჯილდოდ, და დაიპყრეს ყოველი ქართლი. არამედ
Line of ed.: 11     იესეს თუცა არა უწოდდენ მეპატრონედ, გარნა მასვე ჰკითხვიდნენ და
Line of ed.: 12     იქმოდნენ საქმესა ქართლისასა Manuscript page: T_88  მის მიერ. გარნა იგი ხუეჭდა და იღებ\და
Line of ed.: 13     ქუეყანათა ნარდად და ამით მოირჭმაცა ფრიად. ხოლო ვინაჲთგან
Line of ed.: 14     არღარავინ ჰყვათ წინააღმდგომნი ოსმალთა, აღწერეს ქართლი სრუ\ლიად
Line of ed.: 15     და დასდვეს ხარკი კაცს სულზედ დრაჰკანი, ცხვარზედ ორი შა\ური,
Line of ed.: 16     ზროხაზედ აბაზი, კამბეჩსა და ცხენზედ ექუსი შაური, მოსავალ\სა
Line of ed.: 17     ზედა ხუთისთავი ხილითურთ, და ამის გამო იქმნა ჭირი დიდი და
Line of ed.: 18     მიექცათ სიცრუე თხემსავე, რამეთუ წაართვეს ოთარს ერისთობა და
Line of ed.: 19     მისცეს თეიმურაზს, ძესა იასონისასა. ხოლო ლტოლვილი ოთარი მო\ვიდა
Line of ed.: 20     აშტრახანს მეფისა თანა და სტყუენვიდიან მამულსა შანშესასა
Line of ed.: 21     ოსმალნი.

Line of ed.: 22        ხოლო იხილა რა ესევითარება კათალიკოზმან დომენტიმ, წარ\ვიდა
Line of ed.: 23     ლორეს, რამეთუ ჯერეთ ოსმალთა არა დაეპყრათ, და ბესარიონ
Line of ed.: 24     დაიპყრა იესეს გამო კათალიკოზობა. შემდგომად მოინდო ფაშამ კა\თალიკოზი
Line of ed.: 25     დომენტი. არამედ კათალიკოზი ევედრა, რათა წარავლი\ნოს
Line of ed.: 26     წინაშე ხონთქარისა. რამეთუ ჰგონებდა მუნიდამ ლხინებასა რა\სმე
Line of ed.: 27     ქართლისასა, მან წარავლინა და მისრულსა სტამბოლს მისცეს
Line of ed.: 28     პატივი დიდი უმეტესი პატრიარქთა და უსმინეს ყოველნი. არამედ
Line of ed.: 29     ისაყ ფაშას, რომელი დასუეს, ვითარცა მეფე ტფილისს, ახალციხისა,
Page of ed.: 509   Line of ed.: 1     შეუძნდა პატივი კათალიკოზისა და ქართველთა Manuscript page: B_214b  მოწმობითა შეასმი\ნა
Line of ed.: 2     ხონთქარსა. ამისთჳს პატიმარ-ჰყვეს კათალიკოზი ჭალაკსა შინა
Line of ed.: 3     თენად\\ოსს Manuscript page: d_108a  და ბესარიონ იქმნა კათალიკოზად ქართლს.

Line of ed.: 4        ხოლო მეფესა ვახტანგს მიუწოდა დიდმან პეტრემან პეტრებუხს;
Line of ed.: 5     მისრულსა ცარიცინს, ესმა სიკუდილი დიდისა პეტრესი, დამძიმდა
Line of ed.: 6     ფრიად. არამედ წარვიდა და მივიდა მოსკოვს; მუნ დახუდა დარეჯან
Line of ed.: 7     ასული არჩილ მეფისა და შეიტკბნენ ფრიად. შემდგომად მივიდა პეტ\რებუხს
Line of ed.: 8     იმპერატორიცის ეკატერინას წინაშე და მან პატივ-სცა მე\ფებრ
Line of ed.: 9     დიდებით და მიანიჭნა ურიცხუნი. მერმე გაზაფხულს წარმოავ\ლინა
Line of ed.: 10     გილანს, რათა ზავ-ჰყოს ყეენსა და მათ შორის. ამისთჳს მიუ\წოდა
Line of ed.: 11     დედოფალსა მეფემან მოსკოვს. და მოსრულსა მოსკოვს მეფე\სა
Line of ed.: 12     დახუდა დედოფ\\ალიცა Manuscript page: R_391  მუნ. დაუტევა მუნ დედაფალი და თჳთ
Line of ed.: 13     წარმოვიდა გილანს, ხოლო დარუბანდს მოსრულს მეფეს მოართუეს
Line of ed.: 14     ანდრიის კავალერია ლურჯი იმპერატრიცისაგან. მერმე მოვიდა გი\ლანს;
Line of ed.: 15     მაშინ მოერთუნენ გილანელნი სრულიად და აცნობა ყეენსა
Line of ed.: 16     ყოველნი მეფემან.

Line of ed.: 17        ამა ჟამებთა მოსრულ იყო ნადირ-ავშარი წინაშე ყეენისა, ამან
Line of ed.: 18     ბრძანებითა ყეენისათა მოკლა ფათალიხან ყაჯარი და დააპყრობინა
Line of ed.: 19     ყეენსა მაშათი. ამან ყეენმან უწოდა თამაზ და მისცა ყორჩიბაშობა.
Line of ed.: 20     შემდგომად დაიპყრა ხორასანი. არამედ ვერა რისა მყოფელ იყო
Line of ed.: 21     თჳნიერ მისსა ყეენი. მაშინ კითხვა-სათნოჩენითა მისითა მოუმცნო
Line of ed.: 22     მეფესა ყეენმან ზავის ყოფად, ვითარცა ნებავს, და მოეგზავნაცა
Line of ed.: 23     ნიჭი.

Line of ed.: 24        ხოლო მიიცვალა ეკატერინა იმპერატრიცა და დაჯდა ძის ძე დი\დისა
Line of ed.: 25     პეტრესი პეტრევე წლისა ი̃გ. ამან მიუწოდა მეფესა მოსკოვს
Page of ed.: 510   Line of ed.: 1     და მივიდა მეფე ქ{რისტე}სა ჩ̃ტკჱ, ქარ{თულსა} უ̃ივ. ხოლო ამ ქორონიკონის წი\ნას
Line of ed.: 2     წელს მოკუდა იესე. მაშინ ისაყ ფაშამ განჰყო ქართლი, სომხით\საბარათიანო
Line of ed.: 3     მისცა ერასტი ყაფლანისშვილს, მცხეთას ზეითი ბაგ\რატ
Line of ed.: 4     ციციშვილს, ზემო ქართლი გივს ამილახორს, მუხრანი და სა\ერისთონი
Line of ed.: 5     მათთავე მთავართა და ამათ მიერ მოიღებდა ხარკსა და
Line of ed.: 6     სხუათა რაი იგი უჴმდათ, არამედ შურითა ურთიერთთათა ქართველ\თათა
Line of ed.: 7     იყო უუფროსესნი ჭირნი და Manuscript page: T_89  ართმიდიან და ძრცვიდიან ოს\მალნი
Line of ed.: 8     შესმენითა მათითა, კუალად უმეტესად ოჴრებითა და ტყუეო\ბითა
Line of ed.: 9     Manuscript page: B_215a  ლეკთათა; გარნა დაიმორჩილეს ამ მთავართ გამო ოსმალთა
Line of ed.: 10     ესრეთ, რამეთუ უკეთუ მალემსრბოლისად არა მიეცათ მყის ცხენი,
Line of ed.: 11     შესხდიან თჳთ მას ზედა, ვითარცა უყვეს მანუჩარ ყაფლანიშვილსა
Line of ed.: 12     და გიორგი ქავთარისშვილსა, აღუდვეს ლაგამნი, შესხდენ და ჩხუ\ლეტდენ
Line of ed.: 13     დეზითა წარსლვად. კუალად უკეთუ ავნის ვინმე ოსმალთა,
Line of ed.: 14     ჩამოარჩვნიან ანძასა და გარდააჴდევიან ვეცხლი დიდძალი, ვითარცა
Line of ed.: 15     უყვეს დემეტრე ამილახორისშვილსა, რომელი ჩამოაცვეს ანძასა
Line of ed.: 16     ორითა მსახურითა.

Line of ed.: 17        კუალად განადიდა მელიქი ტფილისისა აშხარბეგ ისაყ ფაშამან,
Line of ed.: 18     რამეთუ მოვიდნენ დარბაზობად მისა სპასპეტი ლუარსაბ და მთავარ\ნი
Line of ed.: 19     ქართლისანი ყოველნი. არამედ მან არა მიხედნა, არცა იხილნა და
Line of ed.: 20     გამოუტევნა.

Line of ed.: 21        ხოლო მაჩაბელი თეიმურაზ არა ერჩდა ამილახორსა და სწყუ\ედდა
Line of ed.: 22     ოსმალთა, სადა ვის მოიჴელთდის.

Line of ed.: 23        კუალად განდგა კსნის ერისთავი შანშე და თეიმურაზ არაგჳს ერის\თავიცა
Line of ed.: 24     განაძეს ოსმალთა და დასუეს რევაზ; და ეს რევაზმა არა ერ\ჩდათ
Line of ed.: 25     ოსმალთა, ამისთჳს უბრძანა ისაყ ფაშამ მაჰმად-ყულიხანს და
Line of ed.: 26     წარმოავლინა ახალციხის სპანი! Manuscript page: R_392  მოვიდნენ ესენი, განაძეს რევაზ და
Page of ed.: 511   Line of ed.: 1     დასუეს პაპუა ზურაბისძე. მერმე მოვიდნენ, კსანი მოარბიეს და მო\ადგნენ
Line of ed.: 2     ვანათის ციხესა და ქუაბიდამ მოსრვიდნენ მრავალთა ოსმალ\თა,
Line of ed.: 3     არამედ დამესა მას განივლტვენ ქუაბიდამ; იხილა შანშემ, მისცა
Line of ed.: 4     ქრთამი ოსმალთა, ზავ-ჰყო მათ თანა, ხოლო ამილახორმან წარმო\იყვანა
Line of ed.: 5     მაჰმად-ყულიხანითურთ ოსმალთა სპანი და დაესხა მაჩაბელს
Line of ed.: 6     მუგუთს, შემუსრეს ციხე სვერისა, რომელი აღაშენა თეიმურაზ მაჩა\ბელმან.
Line of ed.: 7     გარნა მუგუ\\თს Manuscript page: A_158  მოსრნეს მრავალნი ოსმალნი. შემდგომად
Line of ed.: 8     მისჭირდა და განივლტო მაჩაბელი და მივიდა რაჭას ცოლშვილით.
Line of ed.: 9     ხოლო ოსმალთა მოსწყჳდნეს, მოსტყუევნნეს, შემუსრნეს ციხენი და
Line of ed.: 10     მოვიდნენ გორს Manuscript page: d_108b  და ენებათ ოსმალთა მოტყუება და შეპყრობა მაჰ\მად-ყულიხანისა,
Line of ed.: 11     ვინაჲთგან მუნ ეახლნა ლეკნი. სცნა მაჰმად-ყუ\ლიხან
Line of ed.: 12     და წარვიდა კახეთს. არამედ ოსმალთა დაიმორჩილეს ქართლი
Line of ed.: 13     უმეტეს და განიყვეს დაბნები.

Line of ed.: 14        ამ ჟამთავე მოადგნენ ლეკნი ჭალას, მოკ\\ლეს Manuscript page: B_215b  ამილახორის რე\ვაზის
Line of ed.: 15     შვილი ერასტი და შემუსრეს ჭალა, გამოიყვანეს ჩ̃ სულნი
Line of ed.: 16     ტყუედ და წარვიდნენ. გარნა თჳნიერ ამისა და ამათ ჭირთა შინა, რო\მელი
Line of ed.: 17     იყო ოსმალთაგან გაზაფხულ-შემოდგომას, მარადის ატყუე\ვებდნენ
Line of ed.: 18     ლეკნი, რამეთუ ჯარად და ჯარად გამოვიდიან ჩ̃, და უმე\ტესნი
Line of ed.: 19     და უმცირესნი.

Line of ed.: 20        ხოლო ესმა უსუფ-ფაშას, ძესა ისაყისასა, გამოსლვა ლეკთა, წარ\მოვიდა
Line of ed.: 21     სპითა ოსმალ-ქართველთათა და ეკუეთა მუხრანს ლეკთა,
Line of ed.: 22     მოსრნა იგინი და ნეშტნი შევიდნენ შიოსუბანს, მოადგა გარს და შე\ესივნენ
Line of ed.: 23     და სრვიდნენ ლეკთა. არამედ ესე ომის ბრძოლის Manuscript page: x_328  ჴმა ესმათ
Line of ed.: 24     სხუათა მომავალთა ლეკთა, მოუჴდნენ და აოტეს უსუფ-ფაშა, რამე\თუ
Line of ed.: 25     კნინღა გარდაიხუეწა და მოსრნეს ლეკთა ოსმალნი უმრავლესნი.
Line of ed.: 26     კუალად ნადარბაზევს ეკუეთა ლეკთა მაჰმადბეგ ოსმალ-ქართველითა
Line of ed.: 27     სპითა. არამედ ლეკნი ივლტოდნენ, სადაცა მზირ-ეყოთ ტყეთა შინა;
Page of ed.: 512   Line of ed.: 1     და რა მივიდნენ ოსმალნი, უწყეს ლეკთა იმიერ-ამიერით თოფთა
Line of ed.: 2     ცემა, მოსწყჳდნეს ოსმალნი და აოტნეს, ვითარ მცირენი განერნენ.

Line of ed.: 3        კუალად გორიდამ მომავალთა Manuscript page: T_90  ოსმალთა სპათა ემთხვიათ ლეკ\ნი
Line of ed.: 4     ნიჩბისის ბოლოს, კუეთებასავე აოტნეს ლეკთა და მოსწყჳდნეს
Line of ed.: 5     უმრავლესნი. ხოლო მკუდართა აჴმარნეს ჩიბუხნი თჳსნ0 უკანა კა\რით.
Line of ed.: 6     განძლიერდენ ესრეთ, რამეთუ უწყეს სამცხე-ჯავახეთს რბევა
Line of ed.: 7     და ტყუევნა ლეკთა. ვინაჲთგან არღარა დაშთა მსახლობელნი მუხ\რანს,
Line of ed.: 8     ქართლს და საციციანოს და ადგილ საბარათიანო-სომხითსა\ცა,
Line of ed.: 9     თჳნიერ სიმაგრეთა, რამეთუ მუშაკობადცა პარვით-მალვით ჩა\მოვიდიან
Line of ed.: 10     და მათნი მხილველნი ივლტოდიან სიმაგ\\რეთა. Manuscript page: R_393  გარნა კუ\ალად
Line of ed.: 11     მრავალგზის მოსწყჳდნეს ოსმალთა, ვითარ ვერღარა
Line of ed.: 12     წინა/აღუდგნენცა.

Line of ed.: 13        კუალად მოერბიათ ჯავახეთი, ჰსცნეს ქართველთა და აცნობეს
Line of ed.: 14     ოსმალთა, მოვიდნენ ქართველნი და შეუკრეს დიდგო\\რის Manuscript page: B_216a  კოშკის\ყელი;
Line of ed.: 15     და რა მოვიდნენ ლეკნი, უწყეს თოფთა ცემა და მრავალნი
Line of ed.: 16     მოსრნეს. ხოლო მათ დაჰყარნეს ნატყუენავნი სრულიად და ივლტო\დნენ.
Line of ed.: 17     მაშინ თელადგორის ბოლოს დახუდნენ ოსმალნი და უფროსად
Line of ed.: 18     მოსწყჳდნეს. არამედ კუალად იყო მათგანვე უფროსად ტყუევნა და
Line of ed.: 19     ოჴრება და ბრძოლისაცა უმეტეს იგინი მრე ექმნებოდიან, ვინაჲთგან
Line of ed.: 20     განმრავლდა სიძვა-მრუშება, სოდომია, ტყჳს ყიდვა, შური, სრვა
Line of ed.: 21     ურთიერთთა და სხუანი ბოროტნი, და ამისთჳსცა მოუშვა ღმერთმან
Line of ed.: 22     ბოროტი, რამეთუ მჴეცნიცა მოეტევნენ და სჭამდენ ურიდად მრა\ვალთა,
Line of ed.: 23     კუალად მოვიდა სირი ჭივჭავი, რომელთა დააბნელიან მზე
Line of ed.: 24     სიმრავლით და მოჭამა ნაშრომი სრულიად, რომელი არა თქმულ არს
Page of ed.: 513   Line of ed.: 1     საუკუნით. კუალად იყო სრვაცა მომსრველი, ჟამი ძლიერი, გარნა
Line of ed.: 2     არავინ შეიშინებდა ღუთისასა.

Line of ed.: 3        ხოლო შემდგომად ლტოლვისა ისაყ ფაშისა მოვიდა თოფალ ფა\შა.
Line of ed.: 4     ამან უბრძანა ქართველთა საჭურველით ყოფა და პატივთა უყო\ფდა
Line of ed.: 5     და ასწავებდა ერთობასა და ვედრებასა ღუთისასა. მაშინ სპანი
Line of ed.: 6     მისნი მარადის მრე ექმნებოდნენ ლეკთა და მოსწყუედდნენ. არამედ
Line of ed.: 7     შემდგომად მცირედისა წარავლინეს ბაღდადს და შემდგომად მისა
Line of ed.: 8     კუალად მოვიდა ისაყ ფაშავე და იქმნა ვითარცა პირველ, გარნა
Line of ed.: 9     უძ/ჳრესიცა.

Line of ed.: 10        ხოლო რაჟამს გარდაიცვალა მეორე პეტრე იმპერატორი და
Line of ed.: 11     დაჯდა იმპერატრიცა ანნა, ამან მიუწოდა მეფესა ვახტანგს პეტრე\ბუხს,
Line of ed.: 12     მისცა ნიჭი და წარმოავლინა დარუბანდს, რათა დაიპყრას შა\მახია
Line of ed.: 13     და მერმე ქართლი. წარმოსრული გამოვიდა დარუბანდს ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 14     ჩ̃ღლდ, ქარ{თულსა} უ̃კბ.

Line of ed.: 15        არამედ წინჴსენებულმან თამაზხან პირველვე დაიპყრა ხორასანი
Line of ed.: 16     და განასხნა ისპაანიდან ავღანნი და დასუა მუნ შათამაზ. კუალად
Line of ed.: 17     აღიღო ოსმალთაგან თავრიზი და დაუტევა ყეენი ბრძოლად ერევნი\სა,
Line of ed.: 18     და თჳთ წარვიდა ხორასანს.

Line of ed.: 19        არამედ შაჰთამაზ აოტეს ურუმთა ერევანს და ლტოლვილი მი\ვიდა
Line of ed.: 20     ისპაანს. ესე სცნა თამაზხან, მივიდა ისპაანს და შეიპყრა შაჰ\თამაზ,
Line of ed.: 21     რამეთუ იყო მემთვრალე და უბადოდ მქცევი. ხოლო თამ\\აზ\ხან Manuscript page: d_109a 
Line of ed.: 22     წარვიდა ბაღდადს, მოკლა თოფალ-ფაშა და მივიდა ისპაანს და
Line of ed.: 23     განემზადებოდა წარსლვად ბაღდადსა ზედა. არამედ ესმა წარსლვა
Line of ed.: 24     მეფისა ვახტანგისა დარუბანდიდამ შამახიას ზედა, დაუტევა ბაღ\დადი
Line of ed.: 25     და მოვიდა უცნობელად შამახიას, აღიღო იგი სულხავისაგან
Line of ed.: 26     და მერმე შეუჴდა სულხავს კულმუხსა, მოსწყჳდნა და მოსტყუევნნა,
Line of ed.: 27     აღიღო ალ\\აფი Manuscript page: B_216b  მისი, გარდამოვიდა შაქს და მუნიდამ მო\\ადგა Manuscript page: R_394  განჯას.
Page of ed.: 514   Line of ed.: 1     მიუვლინა დარუბანდს ვახტანგ მეფესა კაცი, რათა მივიდეს მისთა\\ნა. Manuscript page: T_91 
Line of ed.: 2     არამედ ვახტანგ არა ინება და განვიდა აშტარხანს, ვინაჲთგან მისცეს
Line of ed.: 3     რუსთა ყოველნი სპარსეთისანი თამაზ-ხანს. გარნა თამაზ-ხან ვერ
Line of ed.: 4     აღიღო განჯა ზამთარსა ამას. მაშინ ქართველთა მოსწყჳდნეს ოს\მალნი
Line of ed.: 5     ტფილისის გარეთნი სრულიად, ეგრეთვე გივი ამილახორი შე\ეტყუა
Line of ed.: 6     გორის ციხეს ოსმალთა და მოსრნა იგინი და დაიპყრა ციხე.
Line of ed.: 7     მერმე მოერთუნენ ქართველნი განჯას თამაზ-ხანს. არამედ მან მცი\რედითა
Line of ed.: 8     პატივ-სცა ნიჭითა, წარმოატანა ხანჯალხან სპითა, რათა
Line of ed.: 9     ბრძოს ოსმალთა, მოვიდნენ ესენი, შეკრბნენ კუალად და დადგნენ
Line of ed.: 10     ავჭალას.

Line of ed.: 11        მაშინ გამოვიდა ტფილისიდამ მაჰმადბეგ სპითა ოსმალთათა,
Line of ed.: 12     ამათ ეკუეთნენ ყიზილბაშ-ქართველნი, აოტნეს ოსმალნი და მოწ\ყჳდნეს
Line of ed.: 13     და სხუანი შევიდნენ ტფილისს. შემდგომად დადგნენ კოჟორ\ზედ
Line of ed.: 14     ყიზილბაშ-ქართველნი და ტალანი ამათნი წავკისს. მოვიდნენ
Line of ed.: 15     ოსმალნი ღამე და მოსრნეს ტალანი სრულიად და დილას დაესხნენ
Line of ed.: 16     ყიზილბაშ-ქართველთა და ეკუეთნენ ესენიცა. არამედ ივლტოდნენ
Line of ed.: 17     ოსმალნი და მოსრვიდნენ, მოჰყვნენ და მოადგნენ ტფილისს. ხოლო
Line of ed.: 18     გაზაფხულსა ამას დაუტევა თამაზ-ხან განჯა თჳთ და გარმოდგო\მილ-ჰყო
Line of ed.: 19     სხჳთა სპითა. მან შემოვლო სომხითი, და დბანისი, გარდავ\ლო
Line of ed.: 20     ყაიყულს და მივიდა ყარსს. მაშინ მუნ მოსრულ იყო სარასკრად
Line of ed.: 21     ქოფრული სპითა დიდითა, ხოლო ვერარისა მყოფელი ყარსს თამაზ\ხან
Line of ed.: 22     მოიქცა და დადგა ერევანს ზეით.

Line of ed.: 23        ხოლო მესამის დღის დილასა მოვიდა ქოფრულიცა სპითა, ეწ\ყუნენ
Line of ed.: 24     და იქმნა მუნ ბრძოლა ძლიერი, მოკლეს ქოფრული და ივლ\ტოდნენ
Line of ed.: 25     ოსმალნი, Manuscript page: A_159  რამეთუ ერთი ასთა შეიპყრობდა. ამის მხილველ\თა
Line of ed.: 26     ოსმალთა მისცეს ერევანი, განჯა, ლორე, ტფილისი და დაიპყრა
Line of ed.: 27     თამაზ-ხან და ქართველთა მიუწოდა ერევანს, არამედ მუნ შეიპყრნა
Page of ed.: 515   Line of ed.: 1     ყოველნი თჳნიერ ქაიხოსრო ყაფლანისშვილისა, რომელი იყო მას
Line of ed.: 2     ჟამსა სპასპეტი, და პატიმარნი წარმოავლინნა ტფილისს.

Line of ed.: 3        კუალად აჰყარა ყაიყული სრულიად და წარგზავნა ხვარასანს,
Line of ed.: 4     მერმე თჳთცა ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃ღლე, ქარ{თულსა} უ̃კგ. ხოლო ქართველნი
Line of ed.: 5     მოგზაურნი განივლტვნენ თჳნიერ ვახუშტი აბაშიძისა. ხოლო Manuscript page: B_217a  ტფი\ლისიდამ
Line of ed.: 6     წარავლინა სპანი და მიუჴდნენ ბარძიმს არაგუსა ზედა, მუნ
Line of ed.: 7     აოტნეს ყიზილბაშნი. არამედ ზემო ქართლს და საციციანოს აჰყარნა
Line of ed.: 8     სულნი მრავალნი და წარგზავნა ხორასანს. იხილე რისხუა, რამეთუ
Line of ed.: 9     არა კმა იყო Manuscript page: R_395  პირველ, არამედ ხილხილიდამ ინჯამდე სამასი დედა\თაგან
Line of ed.: 10     მოგდებული ჩჩჳლნი ეყარნენ მკუდარნი. ხოლო თამაზ-ხანს,
Line of ed.: 11     სრულიად აოჴრებისა ქართლისა განმზრახსა, მოესმა მოსლვა თათარ\ხანთა
Line of ed.: 12     დარუბანდს, ამისთჳს დაუტევა ქართლი, ჩავლო კახეთი ოჴ\რებით
Line of ed.: 13     და მივიდა დარუბანდს. არამედ თათარხანნი უკუქცეულ იყვ\ნენ
Line of ed.: 14     და ამან შემუსრა უცმი და მოვიდა მუღამს. და მუნ გაჴელმწიფდა
Line of ed.: 15     და იწოდა კუალად შანადირ. მერმე მივიდა ისპაჰანს წარსლვად ყან\დაარს.
Line of ed.: 16     ხოლო ქართლს დაეტევა ალიმირზა ძე იმანყულისა, ვითარ\ცა
Line of ed.: 17     ვალი და სეფიხან.

Line of ed.: 18        ამან Manuscript page: T_92  სეფიხან მოიტყუვნა გორს ქართველნი, შეიპყრა თეიმუ\რაზ,
Line of ed.: 19     გივი ამილახორი, ბარძიმ ერისთავი და სხუანი, ხოლო შანშე
Line of ed.: 20     ივლტოდა და წარუვლინა ისპაანს შანადირს. ხოლო მან არა რაჲ ავ\ნო
Line of ed.: 21     და წარიყვანა ყანდარს. შემდგომად მისცა ხანჯალხანს ხანობა
Line of ed.: 22     ქართლისა, წარმოატანნა ქართველნი და გამოუტევა. ხოლო თჳთ
Line of ed.: 23     აღიღო ყანდაარი და წარვიდა ინდოეთს. მაშინ მოსრულმან ხანჯალ\ხან
Line of ed.: 24     დასდვა ხარკი და ჭირი დიდი, რამეთუ ხეთა, ვენახთა, საჴნავთა
Line of ed.: 25     და პირუტყუთა, ამათ ყოველთაგან იღებდნენ, და ამით დაიპყრნეს
Line of ed.: 26     სპა\\ნი Manuscript page: d_109b  და უწოდეს ნოქარი; და მთავართაცა საჴელოთივე მათითა
Page of ed.: 516   Line of ed.: 1     პატივ-სცეს და მიუხუნეს მამულნი და მსახურებდენ ტფილისის ხან\სა,
Line of ed.: 2     რამეთუ ამისივე განსაგო იყო კახეთი, ბორჩალუ და ყაზახი.

Line of ed.: 3        კუალად მოჰკრეფდიან ტყუეთა და წარუვლენდიან შანადირსა.
Line of ed.: 4     ხოლო შანშე ჟამად ერჩდის და ჟამად უკუდგის. ხოლო მეფე ვახტანგ
Line of ed.: 5     დადგა აშტარხანს და წარავლინა ბაქარ ძე თჳსი ქართველითურთ
Line of ed.: 6     მოსკოვს და მოიყვანა დედოფალიცა. მუნ და იყო განსუენებით წელი
Line of ed.: 7     ერთი. შემდგომად გარდაიცვალა ქ{რისტე}სა ჩ̃ღლზ, ქარ{თულსა} უ̃კე, მარტს
Line of ed.: 8     კ̃ვ და დაფლის მუნვე დიდითა პატივითა და ჴელმწიფურითა. შემ\დგომად
Line of ed.: 9     მისა წარვიდა დედოფალიცა მოსკოვს და დაშთნენ იგინიცა
Line of ed.: 10     მუნ.

Line of ed.: 11        ხოლო მოკუდა ბე\\სარიონ Manuscript page: B_217b  კათალიკოზი. შემდგომად მოვიდა კა\თალიკოზი
Line of ed.: 12     დომენტი სტამბოლიდამ იმერეთს, მოიყვანეს იგივე კა\თალიკოზად.
Line of ed.: 13     მოსრულს მიეგება ხანჯალსან და ყოველნი წარჩინე\ბულნი
Line of ed.: 14     და ქალაქი და სცეს პატივი დიდი.

Line of ed.: 15        ხოლო მოკუდა რა ხანჯალხან, მისცეს ალავერდის ხანობა ძესა
Line of ed.: 16     იესესასა ნაშობსა ხარჭისასა; და, ვინაჲთგან არა ერჩდათ შანშე, მო\ადგნენ
Line of ed.: 17     ყიზილბაშნი, ვერ დაუდგა შანშე და ივლტოდა დედაწულით
Line of ed.: 18     იმერეთს და მუნიდამ რუსეთს. მისრული მოსკოვს არღარა შეიწყნა\რა
Line of ed.: 19     ჴელმწიფემან და მოვიდა ქართლსავე და დაიპყრნა მა\\მულნი Manuscript page: R_396 
Line of ed.: 20     თჳსნი, მოიყვანნა ლეკნი და აოჴრებდა ქუეყანათა, არამედ ლტოლ\ვილსა
Line of ed.: 21     შანშესა წაგვარეს იესეს, ძმასა მისსა ცოლი არაგჳს ერისთავ\თა
Line of ed.: 22     და მისცეს ყიზილბაშთა.

Line of ed.: 23        ამისთჳს შეიკრიბნა შანშემ ლეკნი და მოადგა ანანურს, შემუსრა,
Line of ed.: 24     აღიღო იგი და მოსწყჳდნა არაგჳს ერისთავნი სრულიად, რამეთუ
Line of ed.: 25     არავინ განერა. იხილე, რამეთუ გიორგი ერისთვის ცოლი მარილის
Line of ed.: 26     ქვით კიდული წარიქციეს. გარნა არა დასცხრა შანშე და ატყუევებდა
Line of ed.: 27     ქართლს ლეკით. ესე ლეკნი მოვიდნენ ტაშირს, სცნა სეფიხან ყაზახს
Page of ed.: 517   Line of ed.: 1     მდგომმან, რომელი პირველ იჯდა ტფილისის ხანად და შესმენითა
Line of ed.: 2     ქართველთათა რისხჳთ წარიყვანა შანადირ. ესე მოვიდა ჭ̃ კაცითა
Line of ed.: 3     დბანისს, წარიძღუანა ქაიხოსრო სპასპეტი და მიუსწრა ტაშირიდამ
Line of ed.: 4     გარდმომავალთა ლეკთა, ეკუეთა და მოსწყჳდნა, რამეთუ მცირედნი
Line of ed.: 5     ივლტოდნენ. კუალად გარდაუსწრა კახეთს და ქართლიდამ გარდმო\სულნი
Line of ed.: 6     მოსწყჳდნა მრავალნი. არამედ ყიზილბაშთაცა მრავალჯერ
Line of ed.: 7     მოსწყჳდნეს ლეკნი. გარნა აქუნდათ სადგურად კსანი და მარადის
Line of ed.: 8     იყო მათგან რბევა და ტყუევნა, რამეთუ არღარაცა იყო მოსახლე,
Line of ed.: 9     ვინაჲთგან შეშინდნენ ფრიად ლეკთაგან, რამეთუ ხუთმან ლეკმან
Line of ed.: 10     ჩხიკვთას დაჰყვეს ზამთარი ტყჳთ დედაკაცებით, მიდგომილთა ლეკ\თაგან
Line of ed.: 11     შობეს და ზაფხულს აჰკიდეს მათვე შვილნი მათნი და წარვიდ\ნენ
Line of ed.: 12     (ამისთჳს მიუშუა ღმერთმანცა, ვინაჲთგან იყო უშიშრობა
Line of ed.: 13     ღუ/თისა).

Manuscript page: T_93 
Line of ed.: 14        შემდგომად მოიქცა რა შანადირ ინდოეთიდამ, მოვიდა და მო\ადგა
Line of ed.: 15     ლეკეთს, წარმოავლინა სპანი და მოადგნენ შანშეს; გამოიყვა\ნეს
Line of ed.: 16     ამათ აწერის ხევის ციხიდამ ცოლშვილი შანშესი და ტყუენი
Line of ed.: 17     მრავალნი. ხოლო შანშე ივლტოდა ახალციხეს და ალიყულიხან,
Line of ed.: 18     რომელი იყო თავ სპათა და ხანი ტფილისისა, შევიდა მაღრან-დუა\ლეთს,
Line of ed.: 19     მოსტყუეენა იგი Manuscript page: B_218a  და მთანი შანშესანი. არამედ ჟამურის ოვ\სთა
Line of ed.: 20     აოტეს ხანი და მოსწყჳდნეს სპანი მისნი. ხოლო თხოვნითა შა\ნადირისათა
Line of ed.: 21     მოსცეს ოსმალთა შანშე მას. არამედ შანადირ ინება
Line of ed.: 22     განტევება მისი თავმდებობითა ქართველთათა. გარნა ქართველთა
Line of ed.: 23     არა ინებეს, და წარგზავნა ხვარასანს. არამედ მოგზაური შანშე გა\მოიპარა,
Line of ed.: 24     შეიპყრეს კუალად და აღმოჴადნეს თუალნი ძმითურთ.

Line of ed.: 25        ხოლო ქართველნი იყვნენ წინაშე შანადირისა მარადის დარუ\ბანდს.
Page of ed.: 518   Line of ed.: 1     მაშინ მოვიდა კათალიკოზიცა დომენტი და პატივით შეიწყ\ნარა
Line of ed.: 2     და წარმოავლინა ქართლსავე კათალიკოზად.

Line of ed.: 3        არამედ ქართლს იყო ჭირი დიდი საზრდელთათჳს, ვინაჲთგან
Line of ed.: 4     თთუესა ერთსა მიაღებინა სამასი ათასი კოდი პური Manuscript page: R_397  და ქერი, რამე\თუ
Line of ed.: 5     ჰყვათ წარჩინებულთა ცოლშვილნი ტფილისს და ვერვინ იკად\რებდა
Line of ed.: 6     ურჩებად. ხოლო ქართველთა შეასმინეს ალიყული\\ხან Manuscript page: d_110a  და
Line of ed.: 7     მოგზავნა შაჰნადირ ყოჯახან ტფილისს. მაშინ მოსრნეს ყაფლანიან\თა
Line of ed.: 8     ვაჭარნი ქარავნისა ოსმალთა, შესჩივლეს შაჰნადირს, შეიპყრა
Line of ed.: 9     ელიზბარ და მოაშთო იგი; ხოლო ქაიხოსროს მიუღო ფ̃ თუმანი და
Line of ed.: 10     მისცა მათ ვაჭართა. კუალად დაჰკუეთა ბარათიანთა ყურნი
Line of ed.: 11     საზრ/დელთათჳს.

Line of ed.: 12        შემდგომად მისცა გივს ამილახორს კსანი და ვექილობა ქართ\ლისა,
Line of ed.: 13     ბეჟანს ერისთობა არაგჳსა და უბრძანა მოსლვა ლეკთა ზედა
Line of ed.: 14     კახეთის მთიდამ. ხოლო მოვიდნენ რა ტფილისს სრულიად ქართველ\ნი
Line of ed.: 15     წარჩინებულნი, ამ ჟამსა მიიცვალა კათალიკოზი დომენტი ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 16     ჩ̃ღმა, ქარ{თულსა} უ̃კთ, და დაფლეს მცხეთას. არამედ დასუა თჳთ მანვე
Line of ed.: 17     კათალიკოზად ნიკოლაოზ ხერხეულიძე.

Line of ed.: 18        [ესე იყო უმეცარი და საეროთა უფრო განმწყობი, ვიდრე სამ\ღუდელოთა;
Line of ed.: 19     და მოყურობდა თათართა, ვიდრე ქრისტიანეთა. ამან
Line of ed.: 20     ომფორი ოქროქსოვილი, სჳმონ ბატონისშვილის ცოლის ანნას მოგ\ზავნილი
Line of ed.: 21     მცხეთისა, დასჭრა და ბეჟან ერისთვის ცოლსა ქათიბად შე\აკერვინა
Line of ed.: 22     და მიუბოძა, და საქადაგო ხატი მურასად მოოჭვილი შე\მუსრა.
Line of ed.: 23     გჳრგჳნი საპატრიარხო ლევან დადიანის შემოწირული და
Line of ed.: 24     ომფორი სხჳლ-მარგალიტთულით შემკული და სხუანი ხატნი და
Line of ed.: 25     ჯუარნი და სამსახურებელნი კათოლიკე ეკლესიისა მცხეთისა შემუს\რნა
Line of ed.: 26     და განყიდნა. არაჯეროვნად იქცეოდა სამღუდელოთა წესითა.
Line of ed.: 27     თუმცა ღმერთმან მიუშუა და ქმნა ბოროტი უსჯულომან დასაბა\მითგან
Line of ed.: 28     არა-სმენილმან, უკეთურმან მაჰმადიან ყოფილმან თაზის\შვილმან
Line of ed.: 29     ტარიელ მახჳლითა მოკლა; ვინაჲთგან საქართველოს პირ\ველი
Line of ed.: 30     მღუდელმთავარნი იყო, ვერ შეეხებოდა ჴელი მოსიკუდიდ].

Page of ed.: 519  
Line of ed.: 1        ხოლო გივი ამილახორი ემზახლა ბეჟან ერისთავს და დაიპყრა
Line of ed.: 2     კსანი და მორჩილებდა ბეჟან გივს. არამედ ვინაჲთგან ერწმუნა შაჰ\ნადირს
Line of ed.: 3     მისთჳს ქართლი, მოითხოვნა ქურივნი ქალნი, ქალწულნი
Line of ed.: 4     ქალნი და ვაჟნი სამას-სამასნი, ხუთასი კომლი კაცი და ოცი ათასი
Line of ed.: 5     ხარვარი პური. ამისთჳს ეზრახა გივი ქართველთა: "არა ძალგჳცს
Line of ed.: 6     ყოფად და განვდგეთ ვინაჲთგან ვერა ნებისაებრ დაიპყრნა შაჰნადირ
Line of ed.: 7     ლეკნი", ხოლო მათ მისცეს პირი მტკიცე. ამისთჳს განა\\ზრახა Manuscript page: A_160  ხანი
Line of ed.: 8     წარსლვად ლეკსა ზედა და განვიდაცა ხანი ყიზილბაშ-ქართველითა.
Line of ed.: 9     მაშინ გივი გამოივლტო ცოლშვილით ტფილისიდამ სიმაგრეთა იმე\დებული
Line of ed.: 10     და Manuscript page: R_398  მოვიდა კსნის ჴევსა შინა. არამედ ქართველ\\ნი Manuscript page: B_218b  არღა\რავინ
Line of ed.: 11     გამოჰყვნენ, არცა უკუდგნენ. ესე რა ესმა ხანსა, მოიქცა ტფი\ლისსავე
Line of ed.: 12     და მოთხოვილისათჳს მთავართა შეამჭირვებდა და მრავალ\თა
Line of ed.: 13     გუემა და პყრობილება შეამთხვივა და მოუჴდა გივს, ვერ შემუს\რა,
Line of ed.: 14     მოაოჴრნა გარემონი და მოიქცა ტფილისსავე.

Line of ed.: 15        ჟამსა მას წარმოევლინა იმპერატრიცას ელისაბედს პეტროვნას
Line of ed.: 16     ძე ვახტანგისა ბაქარ აშტარხანს. ესე ჰგონა გივმან მისასლველად
Line of ed.: 17     ქართლს მეფედ, წარუვლინა ბარძიმ ბიძის ძე თჳსი და მოუწოდა ბა\ქარს,
Line of ed.: 18     რათა მოვიდეს და დაიპყრას ქართლი. ხოლო შაჰნადირ ბრძო\და
Line of ed.: 19     ლეკთა ერთ წელ, შეამჭირვა და შეაძრწუნვა ფრიად, რამეთუ
Line of ed.: 20     ჰყიდდენ შვილთა თჳსთა და სჭამდნენ ჴორცსა ღორისასა. Manuscript page: T_94  არამედ
Line of ed.: 21     იყო სიყმილი ძლიერი სპათაცა შორის შაჰ ნადირისათა, რამეთუ
Line of ed.: 22     ოთხი კოდი პური სამ თუმნად იყიდოდა. ამისთჳს უკუნიქცა შაჰნა\დირ
Line of ed.: 23     და წარვიდა სპარსეთად.

Line of ed.: 24        ხოლო ბაქარს მიუწოდეს კუალად პეტრებურხსავე და მივიდა
Line of ed.: 25     მუნ. გარნა გივი არა დასცხრა და ბრძოდა ხანი ტფილისისა და აოჴ\რებდენ
Line of ed.: 26     ქუეყანათა იგიცა და ესენიცა. ამისთჳს მოიყვანა გივმანცა
Line of ed.: 27     ლეკნი ნიჯადად თჳსად და მოსწყჳდნა რაოდენნიმე ყიზილბაშთა
Page of ed.: 520   Line of ed.: 1     სპანი. არამედ აოჴრებდა უმეტეს ქუეყანათა. ხოლო შემდგომად შე\ჩენითა
Line of ed.: 2     კახთათა მოკლეს ბეჟან ერისთავი ყმათამე მისთა და მიერ\თუნენ
Line of ed.: 3     თეიმურაზს და წარუხუნეს მთიულთა ქონება გივს ამილა\ხორს
Line of ed.: 4     და გამოაძეს ცოლშვილნი მისნი ჴადიდამ. გარნა გივმან კუა\ლად
Line of ed.: 5     განამაგრა კსნის ციხე, ქცხვილოსისა, კეხვისა და სურამისა და
Line of ed.: 6     წარვიდა ქართლს და კუალადცა არა დასცხრა გივი ოჴრებად ქუეყა\ნათა
Line of ed.: 7     ლეკითა.

Line of ed.: 8        ესე ყოველნი ამცნო თეიმურაზ შაჰნადირს და შაჰნადირ მოს\ცა
Line of ed.: 9     არაგვს საერისთო თეიმურაზს. ესე მოვიდა და დადგა ტინს და
Line of ed.: 10     ბრძოდა კსანს. მაშინ ლეკეთით ლტოლვილი ყეენის ძედ წოდებული
Line of ed.: 11     წარვიდოდა ოსმალთა შინა და ეტიკმან მისმან შეაცთუნა და მოიყ\ვანა
Line of ed.: 12     თეიმურაზისა თანა. ხოლო თეიმურაზ შეიპყრა იგი და წარუძ\ღუანა
Line of ed.: 13     ძე თჳსი ერეკლე და წარავლინა წინაშე შაჰნადირისა, რამეთუ
Line of ed.: 14     მაშინ ჰბრძოდა ოსმალთა მუსულს. ამისთჳს მადლიერ იქმნა შაჰნა\დირ,
Line of ed.: 15     მოსცა ნიჭი დიდი და წარმოუვლინა ერეკლეცა ნიჭითა. არა\მედ
Line of ed.: 16     ბიძაშვილმან გივისმან რევაზ მისცნა ციხენი კსნისანი თეიმუ\რაზს
Line of ed.: 17     და თჳთ აზნაურითა და გლეხითა შთავიდა კახეთს, რამეთუ
Line of ed.: 18     მრავალნი წარჩინებულნი, აზნაურნი და გლეხნი დაეშენებოდნენ
Line of ed.: 19     ქართველნი კახეთს, ვინაჲთგან მუნ უ\\მცირე\\სი Manuscript page: R_399  ჭირი იყო Manuscript page: B_219 
Line of ed.: 20     თათარ/თაგან.

Line of ed.: 21        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ღმდ, ქარ{თულსა} უ̃ლბ, წარმოევლინა ხონთქარს
Line of ed.: 22     განძი Manuscript page: d_110b  დიდი ლეკთათჳს და მოვიდა უსუფ ახალციხის ფაშა ი̃ე ჩ̃
Line of ed.: 23     სპითა ქართლს, რათა წარუვლინოს ლეკთა იგი; ამას მიერთო ამი\ლახვარი
Page of ed.: 521   Line of ed.: 1     გივიცა. ესმა ესე ხანსა ტფილისისასა, შეიკრიბა ყიზილბა\შით
Line of ed.: 2     და მოუწოდა ქართველთა და თეიმურაზს; მერმე შეკრებულნი
Line of ed.: 3     ყოველნი მოვიდნენ გორს. ხოლო ურუმნი მოვიდნენ თედოწმიდას.
Line of ed.: 4     მიეგება ხანი თეიმურაზით და ქართველით, იძლივნენ ოსმალთაგან
Line of ed.: 5     და შემოვიდნენ გორს. მოვიდნენ ურუმნი და მოადგნენ გარს და წარ\გზავნეს
Line of ed.: 6     სპითა დიდითა საგანძური იგი ლეკთა შინა.

Line of ed.: 7        ესე აცნობა ხანმან თეიმურაზის ძეს ერეკლეს; ესე შეკრბა კახი\თა
Line of ed.: 8     და ავღნით და შეუკრა არაგჳს პირის ჭალა მოსრულთა ურუმთა.
Line of ed.: 9     ამათ უწყეს ცემა თოფთა, აოტნეს ოსმალნი და მოსრნეს მრავალ\ნი.
Line of ed.: 10     გარნა წარიღეს საგანძური იგი და მივიდნენ გორს ლტოლვილ\ნი.
Line of ed.: 11     ამისი მხილველი უსუფ ფაშა აღიყარა და წარმიდა, ვითარცა მე\ოტი.
Line of ed.: 12     ხოლო ხანი და თეიმურაზ გამოვიდნენ გორიდამ და აღიღეს
Line of ed.: 13     ალაფი ოსმალთა მრავალი. შემდგომად მოიქცნენ ესენი ტფილისს
Line of ed.: 14     და აცნობეს ყოველი ყოფილი შაჰნადირს. ესე განიხარა ფრიად შაჰ\ნადირ
Line of ed.: 15     და მოსცა თეიმურაზს ქართლი, ხოლო ერეკლეს, ძესა მის\სა
Line of ed.: 16     -- კახეთი. მერმე მოვიდა თეიმურაზ ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃ღმდ. ქარ{თულსა}
Line of ed.: 17     უ̃ლბ.



Section: 31  
Page of ed.: 521  
Line of ed.: 18   ამის შემდეგ (ქ{რისტე}სა ჩ̃ღმდ, ქარ{თულსა} უ̃ლბ) RMy უმატებს:


Line of ed.: 19        "ამასვე ქორონიკონსა (1744 წ{ელსა}), აგვისტოს 11-ს, მოკუდა კათოლიკოსი
Line of ed.: 20     ნიკოლაოს ხერხეულიძე (R + მახჳლითა უღმრთოსა თაზიშვილის ტარიელისაგან)
Line of ed.: 21     და დასუეს კათალიკოსად ანტონი, ძე მეფის იესესი, რომელი იყო პირველ ქუთა\თელ
Line of ed.: 22     მიტროპოლიტად, და ბიძამან თჳსმან მეფემან ამან (< y) თეიმურაზ (My +
Line of ed.: 23     და ძმამან ანტონისამ ერეკლე) და (< My) ძემან ამის (< y) მეფის თეიმურაზი\სამან,
Page of ed.: 522   Line of ed.: 1     (R + მეფემან კახეთისამან ერეკლემ), ორთავე მისცეს კათოლიკოსობა და
Line of ed.: 2     ნება ჰსცა (m: ჰსცა < ჰსცეს) შაჰნადირმანცა. ხოლო წელსა ქ{რისტ}ეს 1745, ქარ\თულსა
Line of ed.: 3     433, იცხო მეფედ ცხებულობით თეიმურაზმან ოქტომბერს 1 მცხეთას,
Line of ed.: 4     რომელსაცა ჰსცხო და აკურთხა გჳრგჳნოსნებით (My: გჳრგჳნოსნობით) დისწულ\მან
Line of ed.: 5     თჳსმან კათალიკოს-არხიეპისკოპოსმან (კათოლოკოს პატრიარხმან m) მეფის
Line of ed.: 6     ძემ ანტონ დავითიან-ბაგრატიონმან (My ბაგრატოანმან) თანჴმა-ყოფითა (My:
Line of ed.: 7     თანახმაყოფითა) ქარლისა და კახეთის ეპისკოპოს-წარჩინებულთათა".

Line of ed.: 8        ამის შემდეგ მოყვანილია R-ში ის შენიშვნა, რომელიც გვაცნობებს, რომ
Line of ed.: 9     ისტორია ქართლისა ვახტანგს ეკეთებინა და ვახუშტის დაესრულებინა:

Manuscript page: R_400 
Line of ed.: 10        "ხოლო ესე ქართლის ცხოვრება პირველივე მეფეს ვახტანგს თჳთ
Line of ed.: 11     ეკეთებინა ქართლს მყოფობასა და მერმე რუსეთს ძველთა გუჯრებითა და ცხოვ\რებათა
Line of ed.: 12     და მოხუცებულ მახსოვარ-მეცნიერთა საქართველოს კაცთაგან დიდის
Line of ed.: 13     გამოკვლევით და გამოძიებით გულსმოდგინედ ეკეთებინა, რომ საქართ\ველოს
Line of ed.: 14     ცხოვრება ნოეს შვილის იეფეთის (!) ქართლოსიდამ აქამომდე რა როგორ
Line of ed.: 15     ყოფილა, ან მეფენი ვინა მსხდარან და ან რა ჟამები და დრონი ყოფილან.
Line of ed.: 16     ბატონიშვილის ვახუშტის თანხლებით ეკეთებინა და აღარ დასცალე\ბოდა
Line of ed.: 17     თანამდებობისგან სიკვდილისა. მერმე, რომ ასტრახანს გარდაცვალებუ\ლიყო,
Line of ed.: 18     ბატონიშვილს ვახუშტის შეესრულებინა და არს აქ მეფის ირაკლისამდე,
Line of ed.: 19     და ამას იქით, რაც იქმნას ქვეყანას ამას საქართველოსა შინა, მატიანეთა მწე\რალთ
Line of ed.: 20     აღწერონ". ტექსტის ხელით, 400. გვერდის პირველ თოთხმეტ სტრიქონზე
Line of ed.: 21     (დანარჩენი სტრიქონები დაუწერელია).



Next part


This text is part of the TITUS edition of Kartlis Cxovreba IV: Vakhushti Bagrationi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.9.2017. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.