TITUS
Kartlis Cxovreba IV: Vakhushti Bagrationi
Part No. 14
Previous part

Part: Samcx.Klarj.  
Page of ed.: 691  
Manuscript page: R_533 
Manuscript page: T_146 
Manuscript page: A_229 
Manuscript page: d_147a 
Line of ed.: 1   ცხოვრება სამცხე კლარჯეთისა


Section: 1  
Page of ed.: 691  
Line of ed.: 2        ხოლო ოდეს მოვიდნენ ძენი მცხეთოსისანი ოძრახოს და ჯავა\ხოს
Line of ed.: 3     ხუედრთა თჳსთა ქუეყანათა შინა, ამათ აღაშენეს რომელნი აღ\ვსწერენით
Line of ed.: 4     და დაეშენნენ იგინი, და ძენი და ნათესავნი მათნი განი\თესნენ
Line of ed.: 5     ქუეყნებთა ამათ შინა. და იყვნენ მარადის ნათესავნი და ჩა\მომავალნი
Line of ed.: 6     ამათნი მორჩილებასა შინა მცხეთის მამასახლისისასა და
Line of ed.: 7     თაყუანისმცემელნი ქართლოსის საფლავისანი და მფუცავნი ქართ\ლოსისანი,
Line of ed.: 8     ვიდრე ფარნაოზ პირველის მეფისამდე. ხოლო გამეფდა
Line of ed.: 9     რა ფარნაოზ და დაიპყრა ყოველი საქართველო, ამან ფარნაოზ დას\ხნა
Line of ed.: 10     ერისთავნი თჳსნი: ერთი ოძრახოსს და მისცა წილი ოძრახოსი,
Line of ed.: 11     მეორე წუნას და მისცა წილი ჯავახოსი, მესამე კლარჯეთს და მის\ცა
Line of ed.: 12     სრულიად რომელი თჳთ დაიპყრა. და იყო ქუეყანა ესე ესრეთ
Line of ed.: 13     სამ საერისთოდ მრავალთა წელთა, თჳნიერ მიხუმისა სომეხთა მე\ფის
Line of ed.: 14     იარვანისაგან წუნისა და არტანისა, რომელი კუალად დაიპყრეს
Line of ed.: 15     აზორკ და არმაზელ მეფეთა. და კუალად შემდგომად ჟამსა მეფის
Line of ed.: 16     ვარზა-ბაქარისასა მიუღეს რა მას სპარსთა რანი და მოვაკანი, მაშინ
Line of ed.: 17     უკუდგნენ მისგან კლარჯნი და მიერთუნენ ბერძენთა და იყვნენ მორ\ჩილებასა
Line of ed.: 18     შინა მათთა რაოდენმე წელ. ხოლო ორნი იგი საერისთონი
Line of ed.: 19     იყვნენ ქართველთავე მეფეთა მორჩილებასა შინა.

Line of ed.: 20        ხოლო შემდგომად დაიპყრა გორგასალ მკლავითა თჳსითა და
Line of ed.: 21     გამოუხუნა ბერძენთა და შემდგომად სიკუდილისა თჳსისა მისცა ძე\თა
Line of ed.: 22     თჳსთა სამნი ესე საერისთონი ლევანს და მირდატს, ბერძნის კე\ისრის
Line of ed.: 23     ქალის ნაშობთა. და შემდგომად მოკუდა რა ლეონ გაუცვალა
Page of ed.: 692   Line of ed.: 1     დაჩი Manuscript page: A_230  მეფემან ძმასა თჳსსა მირდატს ქუეყანა და დაიპყრა თჳთ ეგ\რისის
Line of ed.: 2     მდინარის იქითი დასავლეთის წილი, და მირდატს მოსცა ჯა\ვახეთი
Line of ed.: 3     ფანავრიდამ მტკურამდე და დაიპყრა მირდატ ტაშის კარი\დამ
Line of ed.: 4     ზღუამდე და ერისთავთ-ერისთაობდა ქუეყანათა ამათ, და მორ\ჩილებდა
Line of ed.: 5     მეფეთა ქართველთათა. ხოლო ამ მირდატისა თანა მოვი\და
Line of ed.: 6     ნათესავი დავით წინასწარმეტყუელისა შჳდთა ძმათაგანი გურამ
Line of ed.: 7     და ითხოვა მისგან მკჳდრობა მის თანა. ხოლო მირდატ შეიწყნარა
Line of ed.: 8     და შეიყუარა იგი სიკეთისა მისისათჳს Manuscript page: R_534  და მისცა დაჲ თჳსი გურამს
Line of ed.: 9     ცოლად და სამკჳდრებელი ტაო, რომელსაცა შემდგომად უწოდა
Line of ed.: 10     ტაოს ერისთავად, და მორჩილებდა ესე გურამ ყოვლითავე მირდატს.

Line of ed.: 11        არამედ ესე გურამ ნათესავ-ჩამომავალი იყო დავით წინასწარ\მეტყუელისა
Line of ed.: 12     ესრეთ, რამეთუ Manuscript page: T_147  მეფემან დავით შვა სოლომონ, სო\ლომონ
Line of ed.: 13     შვა რობოამ, რობოამ შვა აბია, აბიამ შვა ასა, ასამ შვა
Line of ed.: 14     იოსაფატ, იოსაფატ შვა იორამ, იორამ შვა ოქოზია, ოქოზიამ შვა
Line of ed.: 15     იოას, იოას შვა ამასია, ამასიამ შვა ოზია, ოზიამ შვა იოათამ, იოა\თამ
Line of ed.: 16     შვა აქაზ, აქაზ შვა ეზეკია, ეზეკიამ შვა მანასე, მანასემ შვა ამონ,
Line of ed.: 17     ამონ შვა იოსია, იოსიამ შვა იექონია, იექონიამ შვა სალათიელ, სა\ლათიელ
Line of ed.: 18     შვა ზორაბაბელ, ზორაბაბელ შვა აბიუდ, აბიუდ შვა ელია\კიმ,
Line of ed.: 19     ელიაკიმ შვა აზორ, აზორ შვა სადუკ, სადუკ შვა აქიმ, აქიმ შვა
Line of ed.: 20     ელიუდ, ელიუდ შვა ელიაზარ, ელიაზარ შვა მატათა, მატათამ შვა
Line of ed.: 21     იაკობ, იაკობ შვა იოსებ და კლეოპა, კლეოპამ შვა ნაომ, ნაომ შვა
Line of ed.: 22     სალა, სალამ შვა რობოამ, რობოამ შვა მუხთარ, მუხთარ შვა ელია\კიმ,
Line of ed.: 23     ელიაკიმ შვა ბენიამენ, ბენიამენ შვა იერობემ, იურობემ შმა მო\სე,
Line of ed.: 24     მოსემ შვა იუდა, იუდამ შვა ელიაზარ, ელიაზარ შვა ლევ, ლევმან
Line of ed.: 25     შვა იორამ, იო\\რამ Manuscript page: d_147b  შვა მანასე, მანასემ შვა იაკობ, იაკობ შვა მიქია,
Line of ed.: 26     მიქიამ შვა იოაკიმ, იოაკიმ შვა იურობემ, იურობემ შვა აბრაჰამ, აბ\რაჰამ
Line of ed.: 27     შვა იობ, იობ შვა აქაბ, აქაბ შვა სჳმონ, სჳმონ შვა იზაქარ,
Line of ed.: 28     იზაქარ შვა აბია, აბია შვა გაად, გაად შვა ასერ, ასერ შვა ისააკ, ისა\აკ
Page of ed.: 693   Line of ed.: 1     შვა დან, დან შვა სოლომონ, სოლომონ შვა შჳდნი ძმანი ესენი:
Line of ed.: 2     ბაგრატ, აბგავარ, მობალ, გურამ, სააკ, ასამ და ვარზავარდ. ესენი
Line of ed.: 3     წარმოვიდნენ ფილისტიმიდამ და მოვიდნენ რაქაელ დედოფლისა თა\ნა.
Line of ed.: 4     ამან რაქაელ დედოფალმან ნათელ-სცა ამათ და ბაგრატ შეიყვა\ნა
Line of ed.: 5     თჳთ სიძედ და აბგავარ და მოაბალ ამზახლა სომეხთა მეფესა.

Line of ed.: 6        ხოლო ოთხნი ესენი გურამ, სააკ, ასამ და ვარზავარდ მოვიდ\ნენ
Line of ed.: 7     ქართლს. გურამ დაისიძა მირდატ ძემან ვახტანგ გორგასლისა\მან
Line of ed.: 8     ქ{რისტე}სა ფ̃ჱ. ქ{ა}რ{თულსა} ს̃ჲ, და სამნი განვიდნენ კახეთს, სააკ ემზახლა ბა\კურს
Line of ed.: 9     ძესა ნერსესსა და ორნი ასამ და ვარზავარდ მივიდნენ კამბე\ჩოვანს,
Line of ed.: 10     გარდაუქციეს ერი ვეზანს ერისთავსა სპარსთასა და მოკლეს
Line of ed.: 11     იგი Manuscript page: R_535  და დაიპყრეს ამათ კამბეჩოვანი და ცხორებდნენ ხორნაბუჯს
Line of ed.: 12     ძენი მათნი, ვიდრე სტეფანოზისა და ადარნასეს ხოსროვანისამდე.

Line of ed.: 13        ხოლო გურამ ტაოს ერისთობასა შინა შვა ძე მირდატის დისა\გან
Line of ed.: 14     და უწოდა სახელად ბაგრატ, ძმისა თჳსისა ბაგრატის სახელი.
Line of ed.: 15     კუალად შვა მისგანვე მეორე ძე, რომლისა ძის ძემან შემდგომად
Line of ed.: 16     სტეფანოზისა დაიპყრა რომელნიმე კლარჯეთისა და ჯავახეთი, რო\მელსა
Line of ed.: 17     მისცა მეფემან არჩილ მოწამემან ძმისწული თჳსი მირ მეფის
Line of ed.: 18     ასული ცოლად. არამედ შემდგომად ერისთავთ-ერისთავი მირდატ
Line of ed.: 19     მოკუდა ქ{რისტე}სა, ფ̃კზ, ქარ{თულსა} ს̃ოთ. ხოლო გურამ ტაოს ერისთაობასა
Line of ed.: 20     შინა მოკუდა ქ{რისტე}სა, ფ̃ლბ ქარ{თულსა} ს̃პდ, და დაუტევნა ძენი ტაოს. მორ\ჩილებასა
Line of ed.: 21     შინა მირდატის ძისათა.

Line of ed.: 22        და შემდგომად მირდატის სიკუდილისა დაიპყრეს ძეთა მირდა\ტისთა
Line of ed.: 23     ნაქონები მამისა თჳსისა. ამათ მორჩილებდა ძე გურამისა
Line of ed.: 24     ბაგრატ და ძენი მირდატისნი მორჩილებდნენ ქართველთა მეფეთა.
Line of ed.: 25     ხოლო შემდგომად მოვიდა სპარსთა მეფე ქ{რისტე}სა ფ̃ლვ, ქარ{თულსა} ს̃ჱ. და
Line of ed.: 26     დაემორჩილა სპარსთა მეფესა მეფე ფარსმან ქართლისა, და ძენი
Line of ed.: 27     მირდატისანი განდგნენ ფარსმან მეფისაგან და მიერთუნენ
Line of ed.: 28     ბერძენ/თა.

Line of ed.: 29        მიერითგან განიყვნენ ძენი გორგასლისანი: მეფენი ქართლისა\ნი
Line of ed.: 30     ერჩდნენ სპარსთა და ძენი მირდატისანი ერჩდნენ ბერძენთა. ხო\ლო
Page of ed.: 694   Line of ed.: 1     შემდგომად მოკუდა ბაგრატ ერისთავი მორჩილებასა ში\\ნა Manuscript page: T_148  მირ\დატის
Line of ed.: 2     ძისათა ქ{რისტე}სა ფ̃ჲჱ, ქარ{თულსა} ტ̃კ და დაუტევა ძე გურამ სახელით.
Line of ed.: 3     არამედ ამათვე წელიწადებთა მოსწყდნენ ძენი მირდატისანი, ძისა
Line of ed.: 4     ვახტანგ მეფისანი, და ამათ არა დაუტევეს ძენი, რომელთა დაუმ\კჳდრეს
Line of ed.: 5     სამკჳდრებელნი თჳსნი პაპიდისწულსა თჳსსა გურამს და
Line of ed.: 6     უწოდეს მირდატოვანი. და ამან გურამ ძემან ბაგრატისამან შემდგო\მად
Line of ed.: 7     მათსა დაიპყრა ნაქონები მათი ტაშისკარ-ფანავრიდამ, ვიდრე
Line of ed.: 8     ზღუამდე, და მერმე შეიცვალა სახელი მირდატოვნობისა ბაგრატიო\ნად
Line of ed.: 9     მამისა თჳსისა სახელისათჳს.

Line of ed.: 10        ხოლო მოსლვასა სპარსთა ქასრე აბარვეზირისასა მიევლტო ეს
Line of ed.: 11     გურამ უმეტეს ბერძენთა, ვიდრეღა სპარსთა, და ამისთჳს კეისარმან\ცა
Line of ed.: 12     მოსცა სიგლითა ქუეყანა ესე და კურადპალატობა გურამს. და
Line of ed.: 13     შლილობასა ამას შინა იყო გურამ მსახურებასა და მორჩილებასა
Line of ed.: 14     ბერძენთასა და ეპყრნენ წინჴსენებულნი ქუეყანანი. ხოლო წელსა
Line of ed.: 15     ქ{რისტე}სა ფ̃ოე, ქარ{თულსა} ტ̃კზ, თხოვნითავე ქართველთათა მოსცა ამ გურამ
Line of ed.: 16     კურადპალატსა მეფობა საქართველოსი კეისარმან იუსტინე, და
Line of ed.: 17     გა\\მეფდა Manuscript page: R_536  ვითარცა აღვსწერეთ, და ამით კუალად შეერთდა სამცხე-\კლარჯეთი
Line of ed.: 18     და ყოველი საქართველო ერთ სამეფოდ.

Line of ed.: 19        ხოლო მოკუდა ესე გურამ ქ{რისტე}სა ქ̃, ქარ{თულსა} ტ̃ნბ, და დაუტევა ძენი
Line of ed.: 20     ორნი: სტეფანოზ და დიმიტრი. დიმიტრი აღესრულა, ვითარცა აღ\ვსწერეთ,
Line of ed.: 21     ხოლო სტეფანე ერისთავთ-მთავარი მოკუდა ქ{რისტე}სა ქ̃ით.
Line of ed.: 22     ქარ{თულსა} ტ̃ოა. და მიუხუნეს ბერძენთა სპერი და ბოლო კლარჯეთის
Line of ed.: 23     ზღჳს პირნი.

Line of ed.: 24        ამას დაუშთა ძე ერთი გურამ. ამან გურამ შემდგომად მამისა
Line of ed.: 25     თჳსისა დაიპყრა კუალად კლარჯეთი და მსახურებდა ბერძენთა და
Page of ed.: 695   Line of ed.: 1     მერმე დაიპყრა სამცხეცა. ამავ გურამის ჟამსა შინა გამოვიდა მურ\ვან
Line of ed.: 2     ყრუ.

Line of ed.: 3        ამან ყრუმ მოაოჴრა ყოველი ქუეყანა კლარჯეთისა, შავშეთისა,
Line of ed.: 4     ტაოსი, Manuscript page: d_148a  სამცხისა და ჯავახეთისა. მაშინ ამან გურამ ავნო დიდი
Line of ed.: 5     სპათა მისთა და განერა კლარჯეთსა შინა თჳთ უვნოდ მისგან. ამას
Line of ed.: 6     გურამს კეისარმან კოსტანტინემ სიმჴნისა მისისათჳს მოსცა კუალად
Line of ed.: 7     კურადპალატობა და ქუეყანა, რომელი ეპყრა პირველ პაპასა მისსა.
Line of ed.: 8     ამავე ჟამებთა მოსცა მეფემან არჩილ მოწამემან ამ გურამის პაპის
Line of ed.: 9     მამის ძმისწულს და გურამ კურადპალატის ბიძის ძის ძის ძეს, რო\მელსა
Line of ed.: 10     ამავ კურადპალატისაგან აქუნდა ერისთობა მას ჟამსა შინა
Line of ed.: 11     კლარჯეთისა და ჯავახეთისა, ასული მირ მეფისა ცოლად და თჳთ
Line of ed.: 12     არჩილ მეფემან შეირთო ასული ამ გურამ კურადპალატისა (არამედ
Line of ed.: 13     საგონებელ არს Manuscript page: A_231  ადარნასე, რომელი დადგინებულ იყო არეთა სომ\ხითისათა
Line of ed.: 14     და მოვიდა არჩილ მეფისა თანა, იყო ამათგანივე ბაგრა\ტიონი,
Line of ed.: 15     რომელსაცა მისცა არჩილ მეფემან ასული მირ-მეფისა და
Line of ed.: 16     კუალად რომელნიცა არა შეუშვნა ამან გურამ კურადპალატმან
Line of ed.: 17     კლარჯეთს და მათ აღაშენეს ციხე კალმახი, იგინიცა იყვნენ
Line of ed.: 18     ამათ/განნივე).

Line of ed.: 19        ხოლო ამისა შემდგომად მოკუდა გურამ კურადპალატი ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 20     ქ̃ოჱ, ქარ{თულსა} უ̃ლ, და დაუტევა ძე ერთი ვარზაბაკურ. ამან ვარზაბა\კურ
Line of ed.: 21     დაიპყრა ნაქონები მამისა თჳსისა, მერმე მოსცა კო\\სტანტინე Manuscript page: T_149 
Line of ed.: 22     კეისარმან ანთჳპატობა და შემდგომად მეფემან არჩილ მოსცა ვარ\ზაბაკურს
Line of ed.: 23     გარდაბანი და ამან მოაქცივნა სარწმუნოებასა ზედა ჭეშ\მარიტსა
Line of ed.: 24     გარდაბანელნი.

Line of ed.: 25        შემდგომად მოკუდა ვარზაბაკურ ქ{რისტე}სა ღ̃ე, ქარ{თულსა} უ̃ნზ, და დაუ\ტევა
Line of ed.: 26     ძე მხოლოდ ნერსე და ნერსემ დაიპყრა ყოველი ესე ქუეყანა
Line of ed.: 27     და ერისთავთ-ერისთაობდა მორჩილებასა შინა ბერძენთასა.

Page of ed.: 696  
Line of ed.: 1        შემდგომად მოკუდა ნერსე ქ{რისტე}სა ღ̃მბ, ქარ{თულსა} უ̃ჟე და დაშთნენ
Line of ed.: 2     ძენი სამნი: ადარნასე, სტეფანოს და ფილიპე. არამედ ადარნასემ
Line of ed.: 3     დაიპყრა ერისთავთ-ერისთაობა და ქუეყანა მა\\მისა Manuscript page: R_537  თჳსისა და მის\ცა
Line of ed.: 4     ძმათა თჳსთა ერისთობა კლარჯეთს და მორჩილებდა ბერძენთა.

Line of ed.: 5        ხოლო ამ ადარნასეს ესხნენ ძენი ორნი: აშოტ და გურგენ, და
Line of ed.: 6     ასული ერთი ლატავარ. ეს ემზახლა ძესა არჩილ მეფისასა ჯუანშერს
Line of ed.: 7     და ამან ჯუანშერ შეირთო ცოლად ლატავარ. შემდგომად ამანვე
Line of ed.: 8     ადარნასემ იცვალა ნასამალი ჯუანშერისაგან კლარჯეთისა, შავშე\თისა,
Line of ed.: 9     აჭარისა, ნიგალისა, ასისფორისა, არტანისა და ქუემო ტაოსი.
Line of ed.: 10     და კუალად ციხეთაგან, რომელი აქუნდა ძის ძეთა ვახტანგ გორგას\ლანისათა.
Line of ed.: 11     მერმე მივიდა კლარჯეთს და მოკუდა ადარნასე ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 12     ღ̃ოთ, ქარ{თულსა} ფ̃ლა და დაუტევა ძენი ორნი აშოტ და გურგენ.

Line of ed.: 13        ხოლო ამან აშოტ დაიპყრნა ყოველნი წინჴსენებულნი ქუეყა\ნანი
Line of ed.: 14     და მისცა ძმასა თჳსსა გურგენს ერისთობა, რამეთუ წინჴსენე\ბულნი
Line of ed.: 15     იგინი ყოველნი მოწყუედილნი იყვნენ. შემდგომად განძლი\ერდა
Line of ed.: 16     აშოტ და მორჩილებდა ბერძენთა.

Line of ed.: 17        ამას აშოტს მოსცა კეისარმან კურადპალატობა და შემდგომად
Line of ed.: 18     დაიპყრა ქართლი და გამეფდა, ვითარცა აღვსწერეთ, არამედ მეფო\ბასა
Line of ed.: 19     შინა მოკლეს არტანუჯის ციხის ეკლესიასა შინა აშოტ ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 20     ყ̃კვ, ქარ{თულსა} მ̃ვ და დაუტევნა ძენი სამნი: ადარნასე, ბაგრატ და გურამ
Line of ed.: 21     მამფალი. და შემდგომად აშოტის სიკუდილისა დაშთნენ ესენი არ\ტანუჯის
Line of ed.: 22     ციხესა შინა და იზრდებოდნენ მუნ. გარნა წარუღეს გარე\მონი
Line of ed.: 23     ყოველნი სარკინოზთა და შემდგომად აღიზარდნენ რა, დაიპ\ყრნეს
Line of ed.: 24     მათვე ყოველნი ნაქონებნი მამათა თჳსთა, თჳნიერ
Line of ed.: 25     ქართ/ლისა.

Line of ed.: 26        ხოლო მოვიდა რა მაჰმად, მოვიდა მის წინაშე ბაგრატ ძე აშო\ტისა
Line of ed.: 27     და მან მაჰმად მოსცა მეფობა და დაიპყრა ქართლი ბაგრატ და
Line of ed.: 28     ზემო ქართლი, რომელ არს სამცხე, და ადარნასემ ძმამან მისმან
Line of ed.: 29     კლარჯეთი და გურამ მამფალმან ძმამანვე მისმან ჯავახეთი, თრი\ალეთი,
Page of ed.: 697   Line of ed.: 1     აბოცი და რომელნიმე სომხითისანი, რამეთუ გურამ მამ\ფალსა
Line of ed.: 2     ესუა ცოლად ასული სომეხთა მეფისა და მორჩილებდნენ
Line of ed.: 3     ბაგრატს, ვითარცა აღვსწერეთ. ხოლო გურამ მამფალს ესხნენ ძე\ნი:
Line of ed.: 4     აშოტ და ნასრ, და ასული ერთი, რომელი შეირთო ცოლად აფ\ხაზთა
Line of ed.: 5     მეფემან ადარნასემ, და ამისთჳს შუელოდა გურამ მამფალი
Line of ed.: 6     აფხაზთა მეფესა. არამედ ნასრ მოკლა დავით მეფე და შემდგომად
Line of ed.: 7     მისთჳს მოკლეს ნასრცა ქ{რისტე}სა ყ̃პჱ, ქარ{თულსა} რ̃ჱ, და მოკუდა გურამ
Line of ed.: 8     მამფალი მამა მის ნასრესი ქ{რისტე}სა ყ̃პბ, ქარ{თულსა} რ̃ბ. და ძე მამფალისა
Line of ed.: 9     ამის აშოტ მოკუდა ქ{რისტე}სა ყ̃ჲთ, ქარ{თულსა} პ̃თ. ამათ არა დაუტევეს ძენი და
Line of ed.: 10     მოსწყდნენ თესლნი მათნი.

Line of ed.: 11        ხოლო ადარნასეს, ძესა აშოტ კურადპალატისასა ესხნენ Manuscript page: d_148b  სამნი
Line of ed.: 12     ძენი: გურგენ, სუმბატ და აშოტ კე\\კელა. Manuscript page: R_538  და ამ გურგენს მოსცა კეი\სარმან
Line of ed.: 13     კურადპალატობა და შემდგომად მოკუდა ეს გურგენ ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 14     ყ̃ჟა, ქარ{თულსა} რ̃ია, და ამან გურგენ დაუტევნა ძენი ორნი: ადარნასე
Line of ed.: 15     ერისთავთ-ერისთავი და აშოტ კუხი. მოკუდა ეს აშოტ კუხი ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 16     შ̃იჱ, ქარ{თულსა} რ̃ლჱ. ამან არა დაუტევა ძე. Manuscript page: T_150  მოკუდა ადარნასე ერის\თავთ-ერისთავი
Line of ed.: 17     ქ{რისტე}სა ყ̃ჟვ, ქარ{თულსა} რ̃ივ, და ამან ადარნასემ დაუტევნა
Line of ed.: 18     ძენი გურგენ ერისთავთ-ერისთავი და დავით ერისთავთ-ერისთავი.
Line of ed.: 19     გარდაიცეალა ეს გურგენ ერისავთ-ერისთავი ქ{რისტე}სა შ̃იდ, ქარ{თულსა} რ̃ჲა,
Line of ed.: 20     მოკუდა ძმა მისი დავითცა ერისთავთ-ერისთავი და არა დაუტევნეს
Line of ed.: 21     ამათ ძენი. ხოლო მოკუდა აშოტ კეკელა, ძე ადარნასესი, ქ{რისტე}სა ყ̃ჲზ,
Line of ed.: 22     ქარ{თულსა} პ̃ზ და არა დაუტევა ამან ძე. ხოლო სუმბატს, ძესა ადარნასესა,
Line of ed.: 23     მოსცა კეისარმან ანთიპატობა და დაიპყრა ამან არტანუჯი. ამისთჳს
Line of ed.: 24     უწოდა არტანუჯელი.

Line of ed.: 25        მოკუდა ეს სუმბატ არტანუჯელი ქ{რისტე}სა ყ̃პთ, ქარ{თულსა} ს̃ჱ. ამან და\უტევნა
Line of ed.: 26     ძენი: ბაგრატ არტანუჯელი მამფალი და დავით, რომელი
Line of ed.: 27     შემდგომად მონაზონ იქმნა. ხოლო მოკუდა ბაგრატ მამფალი არტა\ნუჯელი
Line of ed.: 28     ქ{რისტე}სა შ̃თ, ქარ{თულსა} რ̃კთ. ამან დაუტევნა ძენი: ადარნასე, აშოტ,
Line of ed.: 29     დავით ერისთავთ-ერისთავი და გურგენ ერისთავი. არამედ ესე ადარ\ნასე
Line of ed.: 30     შემონაზონდა და უწოდეს ბასილი. მოკუდა ესე ბასილი ქ{რისტე}სა
Page of ed.: 698   Line of ed.: 1     შ̃მე, ქარ{თულსა} რ̃ჲე. მოკუდა აშოტ ძმა მისი ქ{რისტე}სა ზ̃ლთ, ქარ{თულსა} რ̃ნთ;
Line of ed.: 2     მოკუდა დავით ერისთავთ-ერისთავი, ძმა ამათი, ქ{რისტე}სა შ̃ჱ, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 3     რ̃კჱ. და ამათ არა დაუტევნეს ძენი. მოკუდა გურამ ერისთავი, ძმა
Line of ed.: 4     ამათი, ქ{რისტე}სა შ̃კგ, ქარ{თულსა} რ̃მგ. ამან დაუტევა ძე გურამ, მოკუდა ესე
Line of ed.: 5     გურამცა ქ{რისტე}სა შ̃ჱ, ქარ{თულსა} რ̃პჱ.

Line of ed.: 6        ხოლო ძე სუმბატ ანთიპატისა დავით, რომელი მონაზონ იქმნა,
Line of ed.: 7     მოკუდა ქ{რისტე}სა შ̃ჲგ, ქარ{თულსა} რ̃ჲგ, და ამან დაუტევა ძე სუმბატ. მოკუდა
Line of ed.: 8     ესე სუმბატ ქ{რისტე}სა შ̃პჱ, ქარ{თულსა} რ̃ჱ, და ამან დაუტევნა ძენი დავით და
Line of ed.: 9     ბაგრატ; მოკუდა ესე დავით და არა დაუტევა ძე. ხოლო მოკუდა ბაგ\რატცა
Line of ed.: 10     ქ{რისტე}სა შ̃პჱ, ქარ{თულსა} ს̃ჱ. და დაუტევა ამან ძენი გურგენ და სუმბატ.

Line of ed.: 11        და ესენი შეიპყრნა მეფემან ბაგრატ და დაიპყრა სრულიად სამ\ცხე
Line of ed.: 12     და კლარჯეთი და ჰყო ერთ სამეფოდ ქართლისა თანა.

Line of ed.: 13        ხოლო მოკუდა გურგენ ქ{რისტე}სა ჩ̃იბ, ქარ{თულსა} ს̃ლბ, და ამან დაუტევა
Line of ed.: 14     ძე დიმიტრი; მოკუდა სუმბატცა ქ{რისტე}სა ჩ̃ია,ქარ. ს̃ლა, და დაუტევა
Line of ed.: 15     ამან ძე ბაგრატ. ხოლო ესენი ბაგრატ და დიმიტრი შეპყრობისა თანა
Line of ed.: 16     მამათა მათთასა წა\\რივლტოდენ Manuscript page: R_539  კონსტანტინეპოლედ და მუნ მოსწ\ყდნენ.
Line of ed.: 17     ხოლო ბაგრატ მეფე, ძე აშოტ დიდის კურადპალატის მეფისა,
Line of ed.: 18     რომელიცა გამეფდა ქართლს და აღვწერეთ ცხორება და სიკუდილი
Line of ed.: 19     მისი მეფეთა თანა ქართლისათა, ამან მეფემან ბაგრატ დაუტევნა ძენი
Line of ed.: 20     სამნი, დავით, აშოტ და ადარნასე, მოკუდა ესე ადარნასე ქ{რისტე}სა ყ̃ოდ,
Line of ed.: 21     ქარ{თულსა} ჟ̃დ, მოკუდა აშოტ ძმა მისი ქ{რისტე}სა ყ̃პე, ქარ{თულსა} რ̃ე, და ამათ არა
Line of ed.: 22     დაუტევეს ძენი, ხოლო დავით იქმნა მეფედ და კურადპალატად. ეს
Line of ed.: 23     დავით მეფე მოკლა ნასრ, ბიძის ძემან თჳსმან, ვითარცა
Line of ed.: 24     აღვს/წე\\რეთ. Manuscript page: A_232 

Line of ed.: 25        ხოლო დავით მეფემან დაუტევა ძე ერთი ადარნასე, რომელი
Line of ed.: 26     მეფე იქმნა. მოკუდა ძე დავით მეფისა ადარნასე მეფე და დაუტევა
Line of ed.: 27     ამან ძენი: სუმბატ, აშოტ, დავით და ბაგრატ. მოკუდა ძე ადარნასე
Line of ed.: 28     მეფისა დავით, რომელი მეფედ იქმნა ქ{რისტე}სა შ̃ლზ, ქარ{თულსა} რ̃ნზ. მოკუ\და
Line of ed.: 29     აშოტ ძმა მისი, რომელსა მოსცა კეისარმან კურადპალატობა ქ{რისტე}სა
Page of ed.: 699   Line of ed.: 1     შ̃ნდ, ქარ{თულსა} რ̃ოდ, და ამათ არა დაუტევნეს ძენი. ხოლო ბაგრატს,
Line of ed.: 2     ძმასა მათსა, მოსცა კეისარმან მაგისტროსობა და კურადპალატობა.

Line of ed.: 3        არამედ ეს ბაგრატ შემდგომად ძეთა თჳსთა მონაზონ ჰყვეს და
Line of ed.: 4     მოკუდა შემონოზნებული ქ{რისტე}სა შ̃მე ქარ{თულსა} რ̃ჲე, და დაუტევა ამან ძე
Line of ed.: 5     ადარნასე. ამ ადარნასეს მოსცა კეისარმან მაგისტროსობა და მოკუ\და
Line of ed.: 6     ესე ადარნასე მაგისტროსი ქ{რისტე}სა შ̃ოა, ქარ{თულსა} რ̃პა, და დაუტევა
Line of ed.: 7     ამან ძენი ბაგრატ, Manuscript page: T_151  და დავით ერისთავთ-ერისთავი. მოკუდა ესე
Line of ed.: 8     ბაგრატ ქ{რისტე}სა შ̃ოთ, ქარ{თულსა} რ̃პთ, მოკუდა ძმა მისი დავით ერისთავთ-\ერისთავი
Line of ed.: 9     ქ{რისტ}ესა შ̃ოვ, ქარ{თულსა} რ̃პვ, და ამათ არა დაუტევნეს ძენი. Manuscript page: d_149a  ხო\ლო
Line of ed.: 10     ძე მეფისა ადარნასესი სუმბატ მეფე იქმნა, ამას სუმბატს მოსცა
Line of ed.: 11     კეისარმან კურადპალატობა, ვითარცა აღვსწერეთ. მოკუდა ესე და
Line of ed.: 12     დაუტევა ამან ძენი ბაგრატ რეგუენი და ადარნასე. მოკუდა ესე ადარ\ნასე,
Line of ed.: 13     ძე სუმბატისა, ქ{რისტე}სა შ̃პგ, ქარ{თულსა} ს̃გ და დაუტევა ამან ძე დავით.

Line of ed.: 14        და ამან დავით დაიპყრა ტაო, ბასიანი, თორთომი, სომხითი და
Line of ed.: 15     ადგილთა კლარჯეთს, შავშეთს, ჯავახეთს ეპყრნეს ციხენი და ქუე\ყანანი.
Line of ed.: 16     ამასვე მოსცა კეისარმან კურადპალატობა. ესე დავით იყო
Line of ed.: 17     ღუთისმოყუარე და სიკეთით აღმატებული. ამან დავით იშვილა ბაგ\რატ,
Line of ed.: 18     ძის ძე ბაგრატ რეგუენისა, მეფეთ-მეფის გურგენის ძე, ვითარ\ცა
Line of ed.: 19     აღვსწერეთ. მოკუდა ესე მეფე დავით კურადპალატი ქ{რისტე}სა, ჩ̃ა,
Line of ed.: 20     ქარ{თულსა} ს̃კა, და არა დაუტევა ამან ძე, თჳნიერ ბაგრატ Manuscript page: R_540  ნაშვილებისა
Line of ed.: 21     თჳსისა.

Line of ed.: 22        ხოლო ბაგრატ რეგუენი იქმნა მეფედ და კურადპალატად და მო\კუდა
Line of ed.: 23     ეს ბაგრატ, ვითარცა აღვსწერეთ და დაუტევა ამან ძენი გურ\გენი
Line of ed.: 24     და სუმბატ. მოკუდა ესე სუმბატ ქ{რისტე}სა შ̃ჟბ, ქარ{თულსა} ს̃იბ, და არა
Line of ed.: 25     დაუტევა ამან ძე. ხოლო გურგენ შეირთო ასული გიორგი აფხაზთა
Line of ed.: 26     მეფისა ცოლად გურანდუხტ. ამ გურანდუხტისაგან შვა ძე ბაგრატ
Line of ed.: 27     და ეს ბაგრატი იშვილა მეფემან დავით კურადპალატმან. ესევე ბაგ\რატ
Line of ed.: 28     გამეფდა პირველად ქართლს, მერმე აფხაზეთს. ხოლო გურგენ,
Line of ed.: 29     მამა ბაგრატისა, შემდგომად მამისა თჳსისა გამეფდა. არამედ ვინა\ჲთგან
Page of ed.: 700   Line of ed.: 1     ძე თჳსი უჯდა მეფედ, ამისთჳს ამას გურგენს უწოდეს
Line of ed.: 2     მეფეთ/მეფედ.

Line of ed.: 3        მოკუდა ესე გურგენ მეფეთ-მეფე, ვითარცა აღვსწერეთ და და\იპყრა
Line of ed.: 4     ბაგრატ ძემან გურგენისამან ნაქონები მამა-პაპათა თჳსთა.
Line of ed.: 5     არამედ ამ მეფის ბაგრატისამდე რაოდენნი მეფენი, კურადპალატნი,
Line of ed.: 6     ერისთავთ-ერისთავნი და ერისთავნი ბაგრატიონნი აღვწერენით და
Line of ed.: 7     რომელთამე სახელნი წარმოვაჩინეთ, სადაცა მეფობდნენ და სხუანი
Line of ed.: 8     რომელნიმე იყვნენ ტაოს, კლარჯეთს, ისპირს, შავშეთს, არტანს.
Line of ed.: 9     ხოლო მეფეთა ქართველთა ბაგრატიონთა ეპყრათ მარადის ზემო
Line of ed.: 10     ქართლი, რომელ არს სამცხე, და ამისთჳს ისახელებოდნენ მეფედ
Line of ed.: 11     ქართველთა უმეტესად. და კუალად წილნი მათნი ამათ ადგილებთა\ვე
Line of ed.: 12     შინა ეპყრათ და ჟამად ქართლი, ვითარცა აღვსწერეთ. არამედ
Line of ed.: 13     ამის ბაგრატის ჟამადმდე რომელნიმე გარდაცვალებულ იყვნენ და
Line of ed.: 14     რომელნიმე ამის ჟამსა შინა გარდაიცვალნენ ყოველნი წინჴსენე\ბულნი,
Line of ed.: 15     თჳნიერ გურგენისა და სუმბატისა. ხოლო ესენი შეიპყრა მე\ფემან
Line of ed.: 16     ბაგრატ და პატიმარ-ჰყო თმოგუს ციხესა შინა. და ძენი ამათ\ნი
Line of ed.: 17     წარვიდნენ კოსტანტინეპოლეს და ბაგრატ მეფემან დაიპყრა ყო\ველი
Line of ed.: 18     ესე ქუეყანა და შეაერთა კუალად ქართლსავე, ვითარცა აფხა\ზეთი
Line of ed.: 19     და ჰერკახნი, და ჰყო ყოველნი ერთ სამეფოდ თჳს მეფობასა
Line of ed.: 20     შინა, და იყო ყოველი ესე ივერია ერთ სამეფოდ, ერთისა მეფისა ქუ\ეშე
Line of ed.: 21     მორჩილება-მონებასა, ვიდრე ლაშას გიორგის ძის მეფის დავი\თისამდე
Line of ed.: 22     წელი ს̃ჲდ. .

Line of ed.: 23        ხოლო ამან დავით მეფემან შეიპყრა რა სარგის ჯაყელი და გა\ნატევებინა
Line of ed.: 24     სარგის ყეენმან დავითს მეფესა, მაშინ მოვიდა სარგის
Line of ed.: 25     სამცხეს, განდგა დავით მეფისაგან ქ{რისტე}სა ჩ̃სჲჱ, ქარ{თულსა} უ̃პჱ. ამან სარ\გის
Line of ed.: 26     ჯაყელმან დაიპყრა სამცხე და მორჩილებდა ყეენსა. არამედ და\ვით
Line of ed.: 27     მეფესავე ეპყრა Manuscript page: R_541  ჯავახეთი, კოლა, არტანი და კლარჯეთი და
Line of ed.: 28     შემდგომად მისა ძე\\სა Manuscript page: T_152  მისსა დიმიტრი მეფესა, ვითარცა მოვიდნენ
Line of ed.: 29     კურთხევასა მისსა ჯავახნი, ტაოელნი, შავშნი და კლარჯნი და არა
Page of ed.: 701   Line of ed.: 1     სარგის ჯაყელი. გარნა მეფეთა ძღუნითა პატივს სცემდა და უსმენ\და
Line of ed.: 2     სარგის. კუალად ამანვე დიმიტრი მეფემან წარავლინა ძე თჳსი
Line of ed.: 3     მცირე გიორგი ციხესა შინა იშხანს და შემდგომად დიმიტრისა, ვი\თარცა
Line of ed.: 4     წერილ არს, ვახტანგ დაიპყრა კარნიფორიდამ
Line of ed.: 5     დარუბან/დამდე.

Line of ed.: 6        ხოლო მოკუდა სარგის ჯაყელი ქ{რისტე}სა ჩ̃სპე, ქარ{თულსა} ფ̃ე. შემდგო\მად
Line of ed.: 7     მისსა დაიპყრა ძემან სარგისისამან ბექამ სამცხე და მორჩილებ\და
Line of ed.: 8     ყეენსა. ესე ბექა უმეტესად განდიდნა სარგისისაგან. ამ ბექას მო\უწოდა
Line of ed.: 9     მეფემან დავით, ძემან დიმიტრისამან, კურთხევასა თჳსსა ზე\და.
Line of ed.: 10     არამედ არა წარვიდა ბექა. გარნა წარუვლინა ძე თჳსი სარგის
Line of ed.: 11     ძღუნითა დიდითა და წარუვლინაცა საჭურჭლენი დიმიტრი მეფისა.

Line of ed.: 12        ხოლო შემდგომად განდგომისა დავით მეფისაგან თათართა ამან
Line of ed.: 13     ბექამ დაიპყრა Manuscript page: d_149b  ტაშისკარს ზეითი სამცხე და კლარჯეთი სრულიად
Line of ed.: 14     და განდიდნა ფრიად. რამეთუ შეირთო ასული ამისი ბერძენთა მე\ფემან
Line of ed.: 15     და მან მოსცა ბექას ტრაპიზონს აქათი ჭანეთითურთ. არა\მედ
Line of ed.: 16     ბექა უსმენდაცა დავით მეფესა და მორჩილებდა ყეენსა, ვითარ\ცა
Line of ed.: 17     აღვსწერეთ. შემდგომად მოკუდა ბექა ყოვლითა სიკეთითა აღმა\ტებული
Line of ed.: 18     ქ{რისტე}სა ჩ̃ტვ, ქარ{თულსა} ფ̃კვ. და დაიპყრეს ძეთა ბექასთა ყოველ\ნი
Line of ed.: 19     ნაქონებნი ქუეყანანი მამისა თჳსისა.

Line of ed.: 20        ხოლო შემდგომად დაჯდა რა მეფედ ბრწყინვალე გიორგი, ამას
Line of ed.: 21     გიორგის მისცა ყეენმან ძენი ბექასნი და დაიპყრა ბრწყინვალე მე\ფემან
Line of ed.: 22     გიორგი მორჩილებასა შინა თჳსსა ძენი ბექასნი და სრულიად
Line of ed.: 23     სამცხე-კლარჯეთი. არამედ აქამომდე სარგისის განდგომიდამ გარ\დაჴდნენ
Line of ed.: 24     წელნი ნ̃. და შემდგომად ვიდრე ო̃ჱ მეფის გიორგისამდე
Line of ed.: 25     იყო ყოველი სამცხე და კლარჯეთი და ძენი ბექასნი და ძის ძენი
Page of ed.: 702   Line of ed.: 1     მისნი ყოველნივე მორჩილებასა და ერთმეფობასა შინა ქართველთა
Line of ed.: 2     მეფობასა შინა, ვითარცა აღვსწერეთ.

Line of ed.: 3        ესრეთ რამეთუ მოკუდა სარგის ჯაყელი, ძე ბექასი, ქ{რისტე}სა ჩ̃ტლდ,
Line of ed.: 4     ქარ{თულსა} კ̃ბ და დასუა ბრწყინვალემან მეფემან გიორგიმ ყუარყუარე ძე
Line of ed.: 5     სარგისისა, მოკუდა ესე ყვარყვარე ქ{რისტე}სა ჩ̃ტჲა, ქარ{თულსა} მ̃თ, დასუა ძე
Line of ed.: 6     ყუარყუარესი დიდმან მეფემან ბაგრატ ბექა, მოკუდა ესე ბექა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 7     ჩ̃ტჟა, ქარ{თულსა} ო̃თ, და დასუა იოვანე, ძე ბექასი, დიდის ბაგრატის ძე\მან
Line of ed.: 8     გიორგიმ. მოკუდა ესე იოვანე ქ{რისტე}სა ჩ̃უმდ, ქარ{თულსა} რ̃ლბ Manuscript page: A_233  და და\სუა
Line of ed.: 9     აღბუღა, ძე იოვანესი, მეფემან ვახტანგ. მოკუდა ესე აღბუღა
Line of ed.: 10     ქ{რისტე}სა ჩ̃უნა ქარ{თულსა} რ̃ლთ Manuscript page: R_542  და დასუა ო̃ჱ მეფემან გიორგიმ ყუარყუა\რე,
Line of ed.: 11     ბიძა აღბუღასი. ხოლო აქამომდე იყვნენ ერთმეფობისა მორჩი\ლებასა
Line of ed.: 12     შინა ქართველთა მეფეთასა წელნი რ̃მე, და ესრეთ დასხმი\დიან
Line of ed.: 13     და შესცვლიდიან მეფენი ვითარცა აღვსწერეთ.



Section: 2  
Page of ed.: 702  
Manuscript page: R_543 
Line of ed.: 14   წარმოჩენა ბაგრატიონთ ნათესაობისათჳს


Line of ed.: 15        ხოლო უკეთუ ვისმე უცხოდ აღგიჩნდესთ ცხოვრებისაგან რო\მელი
Line of ed.: 16     ჩუენ აქა ბაგრატიონთა ნათესავ-ჩამომავლობანი აღვსწერეთ,
Line of ed.: 17     ამისთჳს გვაქუს ჩუენცა მისვე ცხორებისაგან აღმოჩენით მოწმობა\ნი
Line of ed.: 18     Manuscript page: T_153  და ვიმოწმებთ ესრეთ. რამეთუ პირველად წერილ არს ცხორე\ბასა
Line of ed.: 19     შინა, რამეთუ გურამ იყო დისწულისაგან მირდატ გორგასლა\ნის
Line of ed.: 20     ძისა, და თუმცა ეს გურამ, რომელი გამეფდა, შჳდთა ძმათთაგა\ნი
Line of ed.: 21     იყო, არღარა ასულის წული იქნების ვახტანგ გორგასლანისა, ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 22     სოლომონს ფილოსტიმესა შინა არა ესუა ვახტანგ მეფის
Line of ed.: 23     ასული ცოლად და არცა შჳდნი იგი ძმანი, ძენი სოლომონისნი, იყვ\ნენ
Line of ed.: 24     ასულის წულნი ვახტანგ მეფისანი. რამეთუ გურამის მეფობამ\დე
Line of ed.: 25     ვახტანგ მეფიდამ გარდაჴდენ წელნი ო̃ვ, რამეთუ ვახტანგ მეფე
Line of ed.: 26     გარდაიცვალა ქ{რისტე}სა უ̃ჟთ. ხოლო გურამ გამეფდა ქ{რისტე}სა ფ̃ოე და მო\კუდა
Line of ed.: 27     მეფე გურამ ქ{რისტე}სა ქ̃. ამ რიცხჳთ იქმნებოდა გურამ ოდეს გა\მეფდა
Line of ed.: 28     რ{ათ}ა წლისა და ესე ურწმუნებელი არს.

Line of ed.: 29        გარნა კუალად წერილ არს კურადპალატობა მეფის გურამისა.
Page of ed.: 703   Line of ed.: 1     ჰსცან, რამეთუ არა იგი შჳდთა ძმათაგანი იყო კურადპალატი, არა\მედ
Line of ed.: 2     ესე გამეფებული გურამ.

Line of ed.: 3        კუალად წერილ არს ცხოვრებასა შინა, რამეთუ არჩილ მეფე\მან
Line of ed.: 4     მისცა გურამ კურადპალატის ძმის ძის ძეს ასული მირ მეფისა.
Line of ed.: 5     ესეც სცან, რამეთუ შჳდთა ძმათაგანსა გურამს არა ესუა მამის ძმა,
Line of ed.: 6     არცა მამის ძმის ძე, ვინაჲთგან შჳდნი ძმანი მოვიდნენ და არა ბიძა
Line of ed.: 7     ძმისწულნი. და უკეთუ სტეფანოზის ძის გურამ კურადპალატისას
Line of ed.: 8     იტყჳს ცხორება, არა ესუა გურამის ძესა დემეტრეს, მთავრის სტე\ფანოზის
Line of ed.: 9     ძმასა, ძე, ვინაჲთგან სნეულ იყო და უცოლო. არამედ იტ\ყჳს,
Line of ed.: 10     რომელი გამეფდა მისას ბაგრატის ძესა, რომელსა ჰყვა მამის
Line of ed.: 11     ძმა, ვითარცა წარმოვაჩინეთ.

Manuscript page: d_150a 
Line of ed.: 12        კუალად იტყჳს ცხორება ბაგრატიონობასა ამათსა, რამეთუ
Line of ed.: 13     ესე გურამ არა მის ბაგრატისაგან იყო, რომელიცა შეიყვანა რაქაელ
Line of ed.: 14     დედოფალმან სიძედ, არამედ გურამისაგან, ძმისა მისისა, რომელი
Line of ed.: 15     მოვიდა ქართლს. და ამისგან ჯერ იყო გურამიანობა და არა ბაგრა\ტიონობა.
Line of ed.: 16     და კუალად ამითიც საცნობელ არს, რამეთუ რომელნი
Line of ed.: 17     გავიდნენ კახეთს და კამბეჩოვანს არა აჴსენებს ცხორება მათ ბაგ\რა\\ტიონად. Manuscript page: R_544 
Line of ed.: 18     გარნა არს ამ ბაგრატისაგან, ვითარცა აღვსწერეთ. ხო\ლო
Line of ed.: 19     ვინაჲთგან უწოდა ძმისა თჳსისა სახელი ძესა თჳსსა გურამ,
Line of ed.: 20     ამისთჳს მუნცა აღწერს მის-მიერსა ბაგრატიონობასა.

Line of ed.: 21        კუალად მეხუთე ესეცა წერილ არს. რამეთუ დავით აღმაშენებე\ლი
Line of ed.: 22     იყო მესამეოცდაათვრამეტე ნათესავი დავით წინასწარმეტყუე\ლისაგან,
Line of ed.: 23     და უკეთუ ესრეთ არა იყო, ვითარცა აღვსწერეთ, გურამ,
Line of ed.: 24     ბაგრატ და გურამ მოაკლდების ორი ნათესავი დავით წინასწარმეტ\ყუელიდამ
Line of ed.: 25     აღმაშენებელისამდე, და არღარა სწორე იქმნების თქმუ\ლი.
Line of ed.: 26     ამის აღმოჩენისათჳს ჭეშმარიტ არს აღწერილი ჩუენი და არა
Line of ed.: 27     სცბის. ხოლო ცხორებასა შინა მკითხველსა ჯერ უჩნს ესრეთ გან\რკუევით
Line of ed.: 28     გულისჴმიერებით წარკითხვა.



Section: 3  
Page of ed.: 703  
Line of ed.: 29   ა̃. ყუარყუარე, დ̃ წელი მთავრა


Line of ed.: 30        ხოლო მოკუდა რა ათაბაგი აღბუღა, ამან დაუტევა ძე თჳსი ყუ\არყუარე.
Line of ed.: 31     არამედ ბიძამან აღბუღასამან ყუარყუარემ მოიბირნა მეს\ხნი
Page of ed.: 704   Line of ed.: 1     და ვაზირნი გიორგი მეფისანი და იქმნა გიორგი Manuscript page: T_154  მეფისაგან შე\წევნითა
Line of ed.: 2     ვაზირთათა ათაბაგად. გარნა იყო ესე ყუარყუარე ქედმა\ღალი,
Line of ed.: 3     დიდებისმოყუარე, მჩურჩნელი და მეშფოთე, გარნა ახოვანი
Line of ed.: 4     და შემმართებელი. ამან ყუარყუარემ იწყო მობირვად მესხთა და
Line of ed.: 5     ქუეგამჭურეტელობა ფარულად გიორგი მეფისა; მერმე ეზრახა
Line of ed.: 6     ერისთავთ-ერისთავსა იმერთასა ბაგრატს, რათა განდგეს იგი გი\ორგი
Line of ed.: 7     მეფისაგან და ამაზედ მწე ეყოს ყუარყუარე ყოვლითა ძალითა
Line of ed.: 8     თჳსითა, ვინაჲთგან ბაგრატსაცა ენება ამის ყოფად. მსმენელსა ბაგ\რატსა
Line of ed.: 9     სთნდა ესე, განიხარა და განდგა და დაიპყრა იმერეთი.

Line of ed.: 10        მაშინ ამისმან მსმენელმან გიორგი მეფემან უბრძანა ყუარყუა\რეს
Line of ed.: 11     (რამეთუ ჰგონებდა სარწმუნოდ თჳსად და არა მის-მიერობასა)
Line of ed.: 12     შემოკრებად სპათა სამცხე-კლარჯეთისათა და მოსლვად ფერსათის
Line of ed.: 13     მთიდამ იმერეთსა შინა. ხოლო ყუარყუარე შემოკრებული სპითა
Line of ed.: 14     წარვიდა ნელიად, რათა იხილოს მეფის გიორგისა და ბაგრატისა თუ
Line of ed.: 15     რაჲ იქმნების, და აღვიდა მთასა ჩასლვად რა იმერეთს, ესმა ძლევა
Line of ed.: 16     ბაგრატისაგან გიორგი მეფისა, უკმოიქცა და მოვიდა სამცხესვე.
Line of ed.: 17     ამისთჳს ამან ყუარყუარემანცა იწყო განდგომად მეფის გიორგისა\გან
Line of ed.: 18     და დამორჩილებად ერისთავთა ამ ქუეყნისათა
Line of ed.: 19     სამცხე-კლარჯე/თისათა.

Line of ed.: 20        ამისი მსმენელი მეფე გიორგი მოვიდა სპითა სამცხეს. მაშინ
Line of ed.: 21     ვერ წინააღუდგა ყუარყუარე ამ ქუეყნის ერისთავთ გამო და წარვი\და
Line of ed.: 22     იმერეთს წინაშე ბაგრატისა. ხოლო ბაგრატ შეიწყნარა შურითა
Line of ed.: 23     გიორგი მეფისათა და, შემდგომად თავრიჟ გილაქის მოსლვისა, მო\ჰყვა
Line of ed.: 24     ბაგრატ სპითა Manuscript page: R_545  თჳსითა ყუარყუარეს და დაიპყრა კუალად ყუ\არყუარემ
Line of ed.: 25     სამცხე-კლარჯეთი ქ{რისტე}სა ჩ̃უჲგ, ქარ{თულსა} რ̃ნა. ხოლო ბაგრატ
Line of ed.: 26     უკუნიქცა იმერეთსავე. არამედ მოსცემდა ბაგრატ მარადის შეწევ\ნასა
Line of ed.: 27     ყუარყუარესა, რამეთუ ეშინოდა ყუარყუარეს ერისთავთაგან
Line of ed.: 28     ამა ქუეყნისათა, რათა არა მიერთნენ კუალად გიორგი მეფესავე.
Line of ed.: 29     ამისთჳს ეზრახა გურიელს კახაბერს და მისცა აჭარა, ჭანეთი, რათა
Line of ed.: 30     მწე ექმნას ერისთავთა ზედა ამის ქუეყანისათა. ესე განიხარა გური\ელმან
Line of ed.: 31     და მიიღო ქუეყანანი იგინი და, ვინაჲთგან ბაგრატცა მწე იყო
Line of ed.: 32     ყუარყუარესი ამის მიერ, მოვიდა გურიელი სპითა თჳსითა და ბრძო\დენ
Page of ed.: 705   Line of ed.: 1     ერისთავთა, რომელნი არა ერჩდენ ყუარყუარეს. მაშინ ვიეთ\ნიმე
Line of ed.: 2     მოსრნეს, ვიეთნიმე დაიმორჩილნეს და ვიეთნიმე ივლტოდნენ,
Line of ed.: 3     ვითარცა ზაზა ფანასკეტელი წარვიდა ქართლს წინაშე გიორგი მე\ფისა
Line of ed.: 4     და სხუანიცა.

Line of ed.: 5        ხოლო ყუარყუარემ დაიპყრნა ქუეყანანი და ციხენი სამცხე\კლარჯეთისანი
Line of ed.: 6     თჳსად და უწოდა სახელითა თჳსითა უმეტეს პირვე\ლისა
Line of ed.: 7     საათაბაგო. ესე აღუძნდა ფრიად გიორგი მეფესა, შეკრებული
Line of ed.: 8     სპითა მოვიდა და დადგა ტბასა ფანავარსა ზედა. ეზრახა Manuscript page: d_150b  ათაბაგსა
Line of ed.: 9     და მესხთა, რათა ჰყონ კუალად მორჩილება და არა განდგომილება
Line of ed.: 10     და შეერთდენ მასვე, და ამით გარდაიბირვიდა მესხთა მეფე ყუარ\ყუარესაგან.
Line of ed.: 11     ამის შიშისათჳს ყუარყუარე შემწითა თჳსითა დაესხა
Line of ed.: 12     მეფეს გიორგის უგრძნეულად, მაშინ იძლია სპანი მეფისანი და შეიპ\ყრა
Line of ed.: 13     ყუარყუარემ მეფე გიორგი ფანავარსა ზედა ქ{რისტე}სა ჩ̃უჲე, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 14     რ̃ნგ, წარიყვანა და პატიმარ-ჰყო მეფე, და უმეტესად დაი\\პყრა Manuscript page: A_238-2  ქუ\ეყანანი
Line of ed.: 15     ესენი სრულიად და განამტკიცა საათაბაგოდ. არამედ შემდ\გომად
Line of ed.: 16     მოკუდა ყუარყუარე ქ{რისტე}სა ჩ̃უჲვ, ქარ{თულსა} რ̃ნდ იანვარს.


Section: 4  
Page of ed.: 705  
Manuscript page: T_155 
Line of ed.: 17   ბ̃. ბაადურ, თ̃ წელი მთავრა


Line of ed.: 18        შემდგომად მისსა დაჯდა ძე ყუარყუარესი ათაბაგად ბაადურ.
Line of ed.: 19     ამან ბაადურ იხილა რა განძლიერება ბაგრატ იმერთა მეფისა და და\იპყრა
Line of ed.: 20     ხონთქარმან ტრაპიზონ-აზრუმი და ეკირთებოდენცა ოსმალ\ნი
Line of ed.: 21     მცირედ-მცირედ კლარჯეთსა და ჭანეთსა, ამის მიერ შეშინდა ბა\ადურ
Line of ed.: 22     ათაბაგი: "უკეთუ განძლიერდეს ბაგრატ და ინებოს მანცა
Line of ed.: 23     დაპყრობა საათაბაგოსი, ვერღარა წინააღუდგეს ბაადურ ბაგრატს
Line of ed.: 24     ოსმალთა უცალოების გამო და შეკრებისა ქუეყანათათა, და კუალად
Line of ed.: 25     დაიმორჩილოს მის მეფობასა ქუეშე". ამისთჳს ეზრახა ბაადურ გი\ორგი
Line of ed.: 26     მეფესა, რათა არღარა მოიჴსენოს შური მამისა მისისა ყუარ\ყუარესი
Line of ed.: 27     და არცაღა მიუღოს მთავრობა იგი მისი, ამის პაემნითა გა\ნუტეოს
Page of ed.: 706   Line of ed.: 1     მეფე და მორჩილ ექმნას ბაადურ Manuscript page: R_546  მტერსა ზედა მოლაშკ\რედ
Line of ed.: 2     და მივიდნენ და დაიპყრას მეფობა ქართლისა და ჰერ-კახთა.
Line of ed.: 3     მსმენელმან გიორგი მეფემან უღონო ქმნილმან მისცა პირი მტკიცე
Line of ed.: 4     ამათ ყოველთათჳს.

Line of ed.: 5        მაშინ შემოიკრიბნა ბაადურ ათაბაგმან სპანი, შთავიდა გიორგი
Line of ed.: 6     მეფე ბაადურითურთ და დაიპყრა ქართლი და ჰერ-კახნი. ხოლო ბა\ადურ
Line of ed.: 7     უკმოიქცა სამცხესვე. ამისნი მხილველნი მესხნი განუტევებ\დნენ
Line of ed.: 8     მეფესა თჳსსა და დაემორჩილებოდნენ ათაბაგსა, რამეთუ მის\ცემდა
Line of ed.: 9     მთავართა კერძოთა თჳსთა ადგილებთა სახასოთა მეფისათა
Line of ed.: 10     და მონასტერ-ეკლესიათა და მოიმტკიცებდა სარწმუნოდ თჳსად
Line of ed.: 11     ათაბაგი.

Line of ed.: 12        ხოლო შემდგომად მოკუდა რა მეფე გიორგი და დაჯდა მის წილ
Line of ed.: 13     ძე მისი კოსტანტინე, ამან მიუწოდა ათაბაგს ბაადურს კურთხევასა
Line of ed.: 14     ზედა თჳსსა. გარნა ათაბაგმან არა ინება წარსლვად, არამედ ეპისკო\პოსნი
Line of ed.: 15     იტყოდნენ: "არა ძალ გვიძს, რათა არა მივიდეთ, რამეთუ ვართ
Line of ed.: 16     კურთხევასა ქუეშე კათალიკოზისასა". ამისთჳს მისცა ნება ათაბაგ\მანცა
Line of ed.: 17     და წარვიდნენ, და მათთანა ვიეთნიმე მესხნიცა მტკურის აღ\მოსავლეთისანი.
Line of ed.: 18     ხოლო ესე აღუძნდა ბაადურ ათაბაგსა და იწყო
Line of ed.: 19     შემცირებად ეპისკოპოსთა და მიხმად მამულთა, და განადიდებდა და
Line of ed.: 20     უფროსად პატივს უყოფდა მთავართა ეპისკოპოსთაგან, არამედ ჯა\ვახეთი
Line of ed.: 21     და მტკურის აღმოსავლეთი რომელიმე ეპყრა კოსტანტინე
Line of ed.: 22     მეფესა და ოდესმე მწე ექმნებოდაცა ბაადურ ათაბაგი კოსტანტინე
Line of ed.: 23     მეფესა ფიცისათჳს გიორგი მეფისა და თჳსად განიმაგრებდა სამც\ხეს.
Line of ed.: 24     შემდგომად მოკუდა ვითარებასა ამას შინა ბაადურ ათაბაგი
Line of ed.: 25     წლისა კ̃ა, ქ{რისტე}სა ჩ̃უოე, ქარ{თულსა} რ̃ჲგ.



Section: 5  
Page of ed.: 706  
Line of ed.: 26   გ̃. მანუჩარ, ი̃ბ წელი მთავრა


Line of ed.: 27     შემდგომად ბაადურისა დაჯდა ათაბაგი მანუჩარ, ძე ყუარყუა\რესივე
Line of ed.: 28     და ძმა ბაადურისა. ამან მანუჩარ სრულიად არღარა ინება
Line of ed.: 29     სათნო და მწეობა კოსტანტინე მეფისა და შლილობასა შინა იმერთა
Line of ed.: 30     თანა და მოსლვასა უზუნასან ყეენისასა მიუხუნა ამან მანუჩარ კოს\ტანტინე
Page of ed.: 707   Line of ed.: 1     მეფესა მტკურის Manuscript page: T_156  აღმოსავლეთი და დაიპყრა თჳსად. ხო\ლო
Line of ed.: 2     შემდგომად რა დაიპყრა კოსტანტინე მეფემან იმერეთი, შეიკ\რიბნა
Line of ed.: 3     სპანი, მოჰყვა დადიანიცა და ქართლიდამ მოუჴდა ჯავახეთს
Line of ed.: 4     ქ{რისტე}სა ჩ̃უპა, ქარ{თულსა} რ̃ჲთ. მაშინ მანუჩარ ვერ წინააღუდგა. არამედ გა\ნამაგრნა
Line of ed.: 5     ციხენი და სიმაგრენი საათაბაგოსანი. ხოლო მეფემან კოს\ტანტინემ
Line of ed.: 6     მიუხუნა კუალად მტკურის აღმოსავლეთისანი სრულიად
Line of ed.: 7     და უკუნიქცა ქართლსავე. შემდგომად იხილა შფოთება იმერთა კოს\ტანტინე
Line of ed.: 8     მეფესა ზედა მანუჩარ ათაბაგმან, შეიკრიბნა სპანი და წა\რუხუნა
Line of ed.: 9     კოსტანტინე მეფესა მტკურის აღმოსავლეთი კუალად. ამი\სი
Line of ed.: 10     Manuscript page: R_547  მსმენელი მეფე კოსტანტინე მოსწრაფებით მოვიდა სპითა, გარ\ნა
Line of ed.: 11     მანუჩარ კუალად არა ინება ბრძოლა მეფისა. არამედ ყუარყუა\რემ,
Line of ed.: 12     ბიძის ძის ძემან Manuscript page: d_151a  მანუჩარისამან, სთხოვა, რათა იგი ეწყოს მე\ფესა,
Line of ed.: 13     და მიეგება ესე ყუარყუარე ნებითა მანუჩარისათა მეფესა სპი\თა
Line of ed.: 14     თჳსითა, ეწყო ძლიერად და იძლია მეფე კოსტანტინე ყუარყუა\რესაგან
Line of ed.: 15     ქ{რისტე}სა ჩ̃უპგ, ქარ{თულსა} რ̃ოა. და მოვიდა გამარჯუებული ყუარ\ყუარე.
Line of ed.: 16     მაშინ მეფე კოსტანტინე ეზრახა მანუჩარს ერთობა-მორჩი\ლებასა.
Line of ed.: 17     არამედ მანუჩარ ყუარყუარეს გამო არა ინება.

Line of ed.: 18        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უპვ, ქარ{თულსა} რ̃ოდ მოვიდა იაყუბ ყეენი, გა\მოვლო
Line of ed.: 19     აბოცი და მოადგა ახალქალაქს და აოჴრებდა გარემოთა ქუე\ყანათა
Line of ed.: 20     მოწყუედითა და ტყუე-ყოფითა. ამას მანუჩარ ვერ წინა\აღუდგა
Line of ed.: 21     და ვერცა რასმე ავნებდა სპათა მისთა. გარნა მცდელობდა
Line of ed.: 22     მაგრებასა ციხე ქალაქისასა. არამედ ყეენმან მცირეს ხანსა შინა შე\მუსრა
Line of ed.: 23     ახალქალაქი და გამოიყვანნა მუნით მესხნი წარჩინებულნი და
Line of ed.: 24     ტყუენი მრავალნი მუნ მყოფნი სრულიად. მერმე მოწუა ქალაქი და
Line of ed.: 25     მუნიდამ მოადგა ახალციხეს. აღიღო იგიცა და უყო ეგრეთვე მასცა.
Line of ed.: 26     შემდგომად მოადგა აწყუერსა და შეამჭირვა ფრიად. მაშინ მოქალა\ქეთა
Line of ed.: 27     ვერა-რაჲსა შემწისა მპოველთა ითხოვეს ზავი ყეენისაგან, რა\თა
Line of ed.: 28     არა ტყუე ჰყვნას და არც შემუსროს ეკლესია, მისცენ ქალაქი
Page of ed.: 708   Line of ed.: 1     ყეენსა.

Line of ed.: 2        ამისთჳს ყეენმან მისცა პირი მტკიცე, ვინაჲთგან მკსინვარებდა
Line of ed.: 3     ჰაერი და მისცეს მოქალაქეთა აწყუერი ციხით სეკდემბერს კ̃ე. არა\მედ
Line of ed.: 4     რა მოვიდნენ სპანი ყეენისანი მოწყუედილნი ქართლის სომხი\თიდამ,
Line of ed.: 5     განრისხნა ყეენი და არღარა აღუსრულა პირი მესხთა, ტყუე\ჰყვნა
Line of ed.: 6     აწყუერისანი სრულიად და აწყურის ღუთისმშობელი. მერმე
Line of ed.: 7     კუალად მოაოჴრა ქუეყანა ესე და დაუტევა ეკლესია აწყუერისა უვ\ნებელად,
Line of ed.: 8     უკუნიქცა და წარვიდა. ხოლო მანუჩარ ათაბაგსა აღუძნდა
Line of ed.: 9     დატყუევება აწყუერისა ღუთისმშობელისა, წარავლინა ვეცხლი დიდ\ძალი
Line of ed.: 10     და დაიჴსნა და დაასუენა აწყუერსავე. არამედ შეიმჭირვებდა
Line of ed.: 11     მოოჴრებისათჳს ქუეყნისა და შიშობდა კოსტანტინე მეფისაგან
Line of ed.: 12     შურისგებისათჳს და ამაგრებდა ციხე-სიმაგრეთა. არამედ შემდგო\მად
Line of ed.: 13     მოკუდა მანუჩარ ათაბაგი ქ{რისტე}სა, ჩ̃უპზ, ქარ{თულსა} რ̃ოე.



Section: 6  
Page of ed.: 708  
Manuscript page: T_157 
Line of ed.: 14   დ̃. ყუარყუარე, ი̃გ წელი მთავრა


Line of ed.: 15        და დაჯდა შემდგომად მანუჩარისა ათაბაგად ძე აღბუღა ათაბა\გისა
Line of ed.: 16     ყუარყუარე წლისა ნ̃თ. ამან დაიპყრა სრულიად საათაბაგო, რა\მეთუ
Line of ed.: 17     იყო მშჳდობის-მოყუარე, გარნა მჴნე, ახოვანი და შემმართე\ბელი.
Line of ed.: 18     ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უჟ, ქარ{თულსა} რ̃ოჱ, ეზრახა ამას მეფე კოს\ტანტინე,
Line of ed.: 19     რათა შეერთდნენ, ანუ Manuscript page: R_548  მისცენ შეწევნა თათართა ზედა.
Line of ed.: 20     არამედ არა ინება ყუარყუარემ.

Line of ed.: 21        შემდგომად ამისა მოკუდა დედისიმედი ქ{რისტე}სა ჩ̃უჟა, ქარ{თულსა} რ̃ოთ,
Line of ed.: 22     დეკემბერს ი̃ჱ.

Line of ed.: 23        ხოლო შემდგომად წარსლვისა თათართასა ქართლიდამ იხილა
Line of ed.: 24     კუალად განძლიერებასა მეფისა კოსტანტინესი ყუარყუარემ, ეზრახა
Line of ed.: 25     და დაეზავა და ჰყო მშჳდობა მისთანა.

Line of ed.: 26        შემდგომად კუალად ამავ მეფის კოსტანტინეს ჟამსა შინა იყო
Line of ed.: 27     ვინმე ვაჭარი Manuscript page: A_239  მესხი შაქს ყიდვად აბრეშუმისად. არამედ შეექმნათ
Line of ed.: 28     ლალვა და შფოთი მუნებურსა მედუქნესა და მესხსა მას, მრე-ექმნა
Line of ed.: 29     შაქელი და გუემა მესხი იგი. მაშინ მესხმან აქადა სიმჴნე და ძალი
Line of ed.: 30     ათაბაგისა და დასთხოვა მუქარა. ამისთჳს განრისხნა შაქელი და უწ\ყალოდ
Page of ed.: 709   Line of ed.: 1     ჰგუემა მესხსა, მიუხუნა ქონებანი და განაძო მეტყუელმან:
Line of ed.: 2     "არ მიმიბას ყური სამსჭულითა დუქანსა ჩემსა და დამიცეს წიხლი
Line of ed.: 3     დარაბასა ამას ჩემსა ათაბაგმან შენმან ამისთჳს". ხოლო უღონო
Line of ed.: 4     ქმნილი და მტირალი მესხი იგი მოვიდა წინაშე ათაბაგისა და მოუთ\ხრა
Line of ed.: 5     ყოველი ყოფილი. მსმენელმან ათაბაგმან დაიდუმა ჯერეთ. მერ\მე
Line of ed.: 6     შემოიკრიბნა სპანი, აღმოარჩინა მათ შორის ფ̃ ჭაბუკნი და და\უდგინნა
Line of ed.: 7     მათ თავად მოხუცებულნი, გამოცდილნი ბრძოლათა შინა,
Line of ed.: 8     და შესხნა სრულიად იგინი ურას კჳცთა ზედა, წარვიდა და განვლო
Line of ed.: 9     მათით დბანისჴევი, განვიდა მტკუარს და მივიდა შაქს უცნობელად,
Line of ed.: 10     და უყო ყოველნივე თქმულნი ვაჭრისა შაქელსა მას ვაჭარსა სრუ\ლიად
Line of ed.: 11     და მისცა მესხსა ქონება თჳსი, გარნა სხუა არა რაჲ ავნო ქუე\ყანათა
Line of ed.: 12     და მოქალაქეთა, მოიქცა, შემოვლო ყარაია, გამოვლო მუხ\რანი,
Line of ed.: 13     და რა მოვიდა შიდა ქართლს, სცნა ესე ციციმ ციციშვილმან,
Line of ed.: 14     აცნობა შიდაქართველთა, შემოკრბნენ და მოეწივნენ ათაბაგს, ვი\თარცა
Line of ed.: 15     მდევარნი. მხილველმან ათაბაგმან მიუვლინა მეტყუელმან:
Line of ed.: 16     "რამეთუ არა რაჲ მივნიეს ესეოდენთა ქუეყანათა, ვიდრე ქათმისამ\დე.
Line of ed.: 17     არამედ უმეტეს განვადიდე სახელი ქართველთა, ვინაჲთგან უმ\ტერე
Line of ed.: 18     მტერსა. ამისთჳს ჯერ არს თქუენდაცა სიხარული, რამეთუ ვარ
Line of ed.: 19     მკჳდრი და მონათესავე თქუენი, აწ მიტევეთ, რათა წარვიდე მშჳდო\ბით".
Line of ed.: 20     მსმენელთა ამისთა ქართველთა მოევლინათ მროველ-ეპისკო\პოსი
Line of ed.: 21     და მოეთხრათ: "ანუ მოვედ და მორჩილ ექმენ მეფესა ჩუენსა,
Line of ed.: 22     ვინაჲთგან ხარ მკჳდრი, ანუ შეგიპყრობთ, რამეთუ ჴელთა შინა ჩუ\ენთა
Line of ed.: 23     ხარ". ამას შეპყრობასა ათაბაგი უარ-უთქმიდა და ცდასა ამის\სა
Line of ed.: 24     ცუდსა და ეტყოდა მშჳდობასავე.

Line of ed.: 25        მოუგო მროველმან: "არა უწყი, რამეთუ ძალი ჴნავს აღმართ\სა?".
Line of ed.: 26     ამისთჳს მიაქცივა ათაბაგმან მროველი ბრძოლისა პირსა ზედა,
Line of ed.: 27     მაშინვე მოეტევნენ ქართველნი, და აქით ეკუეთნენ Manuscript page: R_549  მესხნი არადე\თის
Line of ed.: 28     გორასა ზედა (რომელსა მიერ ჟამითგან ეწოდა ცეცხლის ჯუა\რი
Line of ed.: 29     ფიცხელ-ძლიერისა ბრძოლისათჳს). და იქმნა ბრძოლა სასტიკი,
Line of ed.: 30     რამეთუ არა დაშთნენ მესხნი, რომელი არა დაიკოდა, ანუ არა დაჰ\კოდა,
Page of ed.: 710   Line of ed.: 1     და თჳთ ათაბაგმან მო\\ჰკუეთა Manuscript page: T_158  მკლავი ჴელნავიანად. კუალად
Line of ed.: 2     ჰკრა შუბი შალიკაშვილმან მაჩაბელსა და გარდააჭრუნა ცხენიდამ
Line of ed.: 3     და შესძახა: "აწყურისა ღუთისმშობელმან, თუმცა ურას კჳცს არა
Line of ed.: 4     მჯდარ ვიყავ, გამეთხარამცა მუნით კერძ". მაშინ მაჩაბელმან მჩო\ქარემან
Line of ed.: 5     მოუკრა ჴრმალი და წარუკუეთა კისერი ცხენისა მისისა და
Line of ed.: 6     დაასო ჴრმალი უნაგირისა ტახტასა მეტყუელმან: სპარსმან წმიდა\მან
Line of ed.: 7     გიორგიმ, არათუმცა ყოფილ ვიყავ ჩამოვარდნილი შუამცა გან\მეკუეთე
Line of ed.: 8     (არამედ იქმნენ სხუანიცა მრავალნი საჴსოვარნი, გარნა
Line of ed.: 9     სიგრძისათჳს დავიდუმეთ)".

Line of ed.: 10        ხოლო იძლივნენ ქართველნი და შეიპყრეს მროველი, და დაუწ\ყეს
Line of ed.: 11     თრევად მეტყუელთა: ."უკეთუ ჴნავს ძალი აღმართსა, ნებამ და\ფარცხოს
Line of ed.: 12     თავდაღმართი". ვინაჲთგან არა ჰყო მღუდელთმთავარმან
Line of ed.: 13     მშჳდობა, მიაგეს ესრეთ. არამედ ათაბაგი მოვიდა გამარჯუებული
Line of ed.: 14     სამცხეს და შემდგომად ამისა მთავრობდა მშჳდობით და სიყუარუ\ლითა
Line of ed.: 15     და ერთობითა მეფეთა თანა. ხოლო მოკუდა ყუარყუარე ათა\ბაგი
Line of ed.: 16     წლისა პ̃ბ, ქ{რისტე}სა ჩ̃ფ, ქარ{თულსა} რ̃პჱ, იანვარს ა̃.



Section: 7  
Page of ed.: 710  
Line of ed.: 17   ე̃. ქაიხოსრო ბ̃, ა̃ წელი მთავრა


Line of ed.: 18        შემდგომად მისსა დაჯდა ათაბაგად ძე ყუარყუარესი ქაიხოსრო.
Line of ed.: 19     ამან ქაიხოსრომ იწყო მეგობრობა გარემოსთა მისთა მეფეთა და
Line of ed.: 20     დაიპყრა საათაბაგო და განაგებდა მორჩილებასა შინა თჳსსა. არამედ
Line of ed.: 21     ჟამსა ამისსა იწყეს კირთება აზრუმ-ტრაპიზონის ფაშათა საათაბა\გოსი
Line of ed.: 22     და ჭანეთისა, და ამშჳდებდა ქაიხოსრო ათაბაგი მორჩილებისა
Line of ed.: 23     პირსა ზედა, და სძღნობდა მარადის. გარნა მოკუდა ქაიხოსრო ათა\ბაგი
Line of ed.: 24     წლისა ნ̃გ, მაისს ვ̃, ქ{რისტე}სა ჩ̃ფბ, ქარ{თულსა} რ̃ჟ.



Section: 8  
Page of ed.: 710  
Line of ed.: 25   ვ̃. მზეჭაბუკი დიდი, ი̃დ წელი მთავრა


Line of ed.: 26        ამის ქაიხოსროს შემდგომად დაჯდა ძე ამისი ათაბაგად დიდი
Line of ed.: 27     მზეჭაბუკ. ესე მზეჭაბუკ დაეზავა მეფესა კოსტანტინეს და პატივ\სცემდა
Page of ed.: 711   Line of ed.: 1     და უსმენდა. არამედ გურიელს კნინღა თუ მიუღეს ოსმალთა
Line of ed.: 2     ჭანეთი. ხოლო ესე მზეჭაბუკ დაეზავა ოსმალთა მორჩილებისა პირ\სა
Line of ed.: 3     ზედა. ამით მიუხუნა გურიელსა ბრძოლითა აჭარა და ჭანეთი და
Line of ed.: 4     დაიპყრა თჳთ. ხოლო შემდგომად წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფიბ, ქარ{თულსა} ს̃კ წარ\მოავლინა
Line of ed.: 5     სულტან სულეიმან სარასკარი, რომელ არს თავი სპათა
Line of ed.: 6     ანუ სპასალარი, სპითა დიდითა და ძლიერითა დაპყრობად გიორგი\ისად.
Line of ed.: 7     ესენი მოვიდნენ და მოადგნენ Manuscript page: R_550  საათაბაგოს. მაშინ მზეჭაბუკ
Line of ed.: 8     განამაგრნა ციხენი და სიმაგრენი და დახიზნნა ხიზანნი და თჳთ გან\ზრახჳთა
Line of ed.: 9     მესხთათა ეზრახა სარასკარსა და მივიდა წინაშე მისსა,
Line of ed.: 10     ხოლო სარასკარმან პატივით შეიწყნარა და ითხოვა მზეჭაბუკისა\გან
Line of ed.: 11     საზრდელი და ყოლაუზობა იმერეთსა ზედა. ამან მზეჭაბუკ აღუს\რულნა
Line of ed.: 12     ყოველნი და წარუძღუა იმერეთს. ჩავიდნენ და ჰყვეს რა იგი
Line of ed.: 13     აღვსწერეთ, და კუალად Manuscript page: T_159  უკმოქცეულთა გამოვლეს სამცხე-საათაბა\გო
Line of ed.: 14     უვნოდ ოსმალთა და წარვიდნენ. ამით დაეზავა ესე მზეჭაბუკ ოს\მალთა
Line of ed.: 15     და აღუთქუა მორჩილება და მსახურება. მერმე კუალად და\აშენნა
Line of ed.: 16     ხიზანნი და აღაშენა საათაბაგო და მართვიდა კეთილად. ესე
Line of ed.: 17     მეგობრობდა დავით მეფესა ქართველთასა. არამედ ამას დიდს მზე\\\ჭაბუკს Manuscript page: d_152a 
Line of ed.: 18     ამისთჳს უწოდდენ, რამეთუ დღეთა თჳსთა არა აღაფრინა ქა\თამიცა
Line of ed.: 19     უსამართლოდ საათაბაგოსა შინა და სცხორებდა თჳსთა მე\ზობლებთა
Line of ed.: 20     თანა სიყვარულითა და მეგობრობითა. კუალად უკმო\იხუნა
Line of ed.: 21     საათაბაგონისა ყოველნივე და დაიპყრა თჳთვე. კუალად
Line of ed.: 22     მძლავრთა ოსმალთა დაეწყო და ჰყო ქუეყანა მათგან უვნოდ. შემ\დგომად
Line of ed.: 23     მოკუდა დიდი მზეჭაბუკ ქ{რისტე}სა ჩ̃ფივ, ქარ{თულსა} ს̃დ.



Section: 9  
Page of ed.: 711  
Line of ed.: 24   ზ̃. ყუარყუარე დ̃, ი̃ წელი მთავრა


Line of ed.: 25        დაჯდა შემდგომად მზეჭაბუკისა ძე ამისი ყუარყუარე ათაბაგად.
Line of ed.: 26     ესე ყუარყუარე დაემეგობრა უმეტეს ყოველთა დავითს ქართველთა
Line of ed.: 27     მეფესა. ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფკ, ქარ{თულსა} ს̃ჱ მოვიდა სპა ხონთქრისა
Line of ed.: 28     და მოადგა საათაბაგოს. არამედ ყუარყუარე ათაბაგმან განამაგრნა
Line of ed.: 29     ციხე-სიმაგრენი საათაბაგოსანი და დახიზნა ხიზანნი. მაშინ ოსმალ\თა
Line of ed.: 30     რა ვერღარა რაჲ ჰპოვეს სამცხეს, გარდავლეს სამცხეს და შთა\ვიდნენ
Page of ed.: 712   Line of ed.: 1     თრიალეთს და მერმე ქა\\რთლს, Manuscript page: A_240  და მუნ მოსწყჳდნა დავით
Line of ed.: 2     მეფემან და ლტოლვილთა გამოვლეს კუალად საათაბაგო. ამათ ყუ\არყუარე
Line of ed.: 3     ათაბაგმან არა რაჲ ავნო, არამედ მისცნა საზრდელნი და
Line of ed.: 4     განუტევნა მშჳდობით. ამისა შემდგომად ამან ყუარყუარემ მისცა
Line of ed.: 5     შეწევნა სპითა მეფესა დავითს შაჰისმაილსა ზედა. ხოლო მოადგა
Line of ed.: 6     რა შაჰისმაილ ტფილისს, ამან წარმოავლინა სპასპეტი თჳსი დევალ
Line of ed.: 7     მარბიელობით და მოსრნა და მოსტყუევნნა სამცხე. არამედ ყუარ\ყუარემ
Line of ed.: 8     ვერა რაჲ ავნო, რამეთუ მსწრაფლადვე უქუნიქცნენ.

Line of ed.: 9        ამანვე ყუარყუარემ ოდეს მოვიდა მაწუეველი ხონთქრისა მე\ფეთა
Line of ed.: 10     თანა დაპყრობად იერუსალიმისად, აღირჩია ქართველთა მეფე
Line of ed.: 11     გიორგი და მივიდა მისთანა სპითა თჳსითა, მიჰყვა მას იერუსალიმს
Line of ed.: 12     და მოიქცა მისთანავე გამარჯუებული. არამედ შემდგომად ამისა მო\იჴსენა
Line of ed.: 13     შური იმერთა მეფემან ბაგრატ მზეჭაბუკ ათაბაგისა, Manuscript page: R_551  რაჟამს
Line of ed.: 14     მიჰყვა ოსმალთა იმერეთსა ზედა და კუალად ყუარყუარესიცა, რა\მეთუ
Line of ed.: 15     მიჰყვა გიორგი მეფესა იერუსალიმს და არა ბაგრატს. და კუა\ლადცა
Line of ed.: 16     იხილა შეავება სამცხისა შაჰისმაილისაგან და მოოჴრება. და
Line of ed.: 17     რამეთუ მოკუდაცა გიორგი მეფე ქართველთა. ამისთჳს ეზრახა და\დიან-გურიელსა
Line of ed.: 18     და აღუთქუა გურიელსა რომელიცა ეპყრა პირველ
Line of ed.: 19     სამცხისანი.

Line of ed.: 20        ესე განიხარა გურიელმან და მიერთო ბაგრატს. ხოლო დადიანი
Line of ed.: 21     უნებლიეთად შიშისათჳს მოერთო იგიცა ბაგრატს. ამათ ყოველთა
Line of ed.: 22     შეკრებულთა გარდმოვლეს მთა ფერსათისა სპითა სრულიად იმერე\თისათა,
Line of ed.: 23     რათა დაიპყრას სამცხე ბაგრატ და შურ-აგოს ათაბაგსა ყუ\არყუარეს.
Line of ed.: 24     მცნობმან ყუარყუარემ შემოიკრიბნა სრულიად სპანი სა\ათაბაგოსანი,
Line of ed.: 25     და ეწყუნენ ურთიერთს მურჯახეთს და იქმნაცა ბრძო\ლა
Line of ed.: 26     ძლი\\ერი, Manuscript page: T_160  ქ{რისტე}სა ჩ̃ფლე, ქარ{თულსა} ს̃კგ, და მოსწყდნენ ორგნითვე ური\ცხუნი.
Line of ed.: 27     არამედ შემდგომად იძლია ათაბაგი ყუარყუარე, შეიპყრეს
Page of ed.: 713   Line of ed.: 1     ყუარყუარე და მიართუეს ბაგრატს. ხოლო ბაგრატ პატიმარ-ჰყო
Line of ed.: 2     ყუარყუარე იმერეთს და მოკუდა პატიმრობასა შინა ყუარყუარე
Line of ed.: 3     ათაბაგი.



Section: 10  
Page of ed.: 713  
Line of ed.: 4   ბაგრატ მეფემან იმერთამან დაიპყრა სამცხე


Line of ed.: 5        და ბაგრატ მეფემან დაიპყრა სამცხე თჳსად და იყოფებოდა სამ\ცხეს.
Line of ed.: 6     მაშინ მისცნა გურიელს აღთქმულნი აჭარა და ჭანეთი. წარვი\და
Line of ed.: 7     გურიელი და დაიპყრნა მან იგინი. არამედ შალიკაშვილმან ოთარ\მან
Line of ed.: 8     წარიყვანა ქაიხოსრო ძე ყუარყუარე ათაბაგისა სტამბოლს და
Line of ed.: 9     აუწყა ყოველი ყოფილი ბაგრატისაგან ხონთქარსა, რამეთუ სამსა\ხურისა
Line of ed.: 10     მისისათჳს უყო ბაგრატ ესე ყოველი, ოდეს ჩაუძღუა იმე\რეთს
Line of ed.: 11     ათაბაგი სპათა მისთა. ამისთჳს განრისხნა სულტანი სულეიმან
Line of ed.: 12     და წარმოატანა მუსტაფა ფაშა სპითა დიდითა და ზარბაზნებითა
Line of ed.: 13     დიდ-დიდითა და რა მოვიდნენ ესენი, ეწყო ამათ ბაგრატ-გურიელით,
Line of ed.: 14     აოტნა და მოსრნა ოსმალნი ქ{რისტე}სა ჩ̃ფმა, ქარ{თულსა} ს̃კთ. ხოლო ქაიხოს\რო
Line of ed.: 15     და ოთარი ლტოლვილნი წარვიდნენ კუალად სტამბოლს. ამისი
Line of ed.: 16     მსმენელი სულტანი განრისხნა მოწყუედისათჳს სპათა თჳსთა და
Line of ed.: 17     წარმოავლინა აზრუმისა და დიარბექირის ფაშანი სპითა სუაზს აქა\თითა
Line of ed.: 18     და ქაიხოსრო და ოთარი მათთანავე.

Line of ed.: 19        ხოლო ესე რა სცნა ბაგრატ მეფემან, მოიყვანა მეფე ლუარსაბ
Line of ed.: 20     და ეკუეთა ბასიანს სოხოისტასა ზედა ოსმალთა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფმე, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 21     ს̃ლგ. მაშინ იძლივნენ საქართველოსანი მუხთლობითა მესხთა\\თა, Manuscript page: d_152b 
Line of ed.: 22     რამეთუ არღარა მწე-ეყვნენ მცილებლობისათჳს მეწინაობისა და
Line of ed.: 23     წარვიდნენ ლტოლვილნი მეფენი თჳს-თჳსად. ხოლო ოსმალნი შე\მოვიდნენ
Line of ed.: 24     Manuscript page: R_552  და დაიპყრეს ციხენი საათაბაგოსანი განზრახჳთა ოთარ
Page of ed.: 714   Line of ed.: 1     შალიკაშვილისათა, რამეთუ ეტყოდა ოსმალთა: " უკეთუ დაიპყრათ
Line of ed.: 2     ციხენი, გერჩდენ ქუეყანა ესე საუკუნოდ", ვინაჲთგან ეშინოდა ბაგ\რატისაგან
Line of ed.: 3     კუალად დაპყრობისა, რამეთუ ბაგრატს ჰყვა მწედ მეფე
Line of ed.: 4     ქართლისაცა.



Section: 11  
Page of ed.: 714  
Line of ed.: 5   ჱ̃. ქახოსრო, კ̃ჱ წელი მთავრა


Line of ed.: 6        მაშინ მოსცეს ოსმალთა ათაბაგობა ქაიხოსროს და თჳთ წარ\ვიდნენ.
Line of ed.: 7     არამედ ამცნეს ათაბაგსა მტერობა ყიზილბაშთა. ხოლო ქა\იხოსრო
Line of ed.: 8     ათაბაგი ესიძა ვახტანგს, მუხრანის ბატონსა, და მოიყვანა
Line of ed.: 9     დაჲ მისი დედისიმედი და იქორწინა მისთანა. გარნა ოსმალთა წესი\სა
Line of ed.: 10     მათისაებრ იწყეს მძლავრებად ქუეყანათა. შეუძნდა ესე ქაიხოსრო
Line of ed.: 11     ათაბაგსა და ოთარს და განმზარხველთა თავისუფლებისათჳს თჳსთა
Line of ed.: 12     მიუწერეს შასთამაზს ყეენსა, რამეთუ "არს ქუეყანა ჩუენი სპარსთა,
Line of ed.: 13     აწ ვინაჲთგან მოგეცა ძლევა, მოვედ, ჩუენ მოვსრნეთ ოსმალნი ძა\ლითა
Line of ed.: 14     შენითა და დაიპყარ Manuscript page: T_161  ქუეყანა ესე". მსმენელი შასთამაზ წარ\მოემართა.
Line of ed.: 15     ხოლო ესე ყოველი მიესმა სულტან სულეიმანს ხონთ\ქარსა
Line of ed.: 16     და მოვიდა იგიცა მოსრვად სამცხისად.

Line of ed.: 17        ამისნი მხილველნი ქაიხოსრო და ოთარი შეშინდნენ და იჴმიეს
Line of ed.: 18     ხუანჯი და მიუწერეს შასთამაზს ვედრებითა დიდითა, რათა მოუწე\როს
Line of ed.: 19     ამათ წიგნი რისხჳსა. ესე უსმინა შასთამაზ, ვინაჲთგან არა ენება
Line of ed.: 20     ბრძოლა ხონთქრისა, რამეთუ არა ძალ-ედვა მაშინ წინააღდგომა მი\სი
Line of ed.: 21     და მოუწერა ოთარს: "ვინაჲთგან მიეც ქუეყანა ჩემი ოსმალთა,
Line of ed.: 22     ამისთჳს მოვიდე და მოვსრა ქუეყანა შენი და შენცა ვერვინ განგა\რინოს
Line of ed.: 23     ჴელთაგან ჩემთა, მოგკუეთო თავი და მივსცე მძორი შენი
Line of ed.: 24     ძაღლთა".

Page of ed.: 715  
Line of ed.: 1        ხოლო ოთარმან წიგნი ესე მსწრაფლად წარუვლინა სულტანს
Line of ed.: 2     მეტყუელმან: "მოგეც ქუეყანა ციხეებითურთ და დაგემორჩილენით
Line of ed.: 3     ყოველნი. ამისთჳს ამის მცნობელი ყეენი მოსრულ არს მტერად ჩუ\ენდა
Line of ed.: 4     და აწ თქუენცა გნებავსთ მოწყუედა ჩუენი, რომელნი ველო\დით
Line of ed.: 5     მოწყალებასა. აჰა წიგნი შასთამაზისა, უკეთუ ვართ რისამე
Line of ed.: 6     შემცოდენი".

Line of ed.: 7        ამისი მხილველი ხონთქარი განკჳრდა, მოსცა ათაბაგსა შეწევ\ნა
Line of ed.: 8     და თჳთ წარვიდა და დაშთა ქუეყანა უვნოდ, ვინაჲთგან შასთა\მაზცა
Line of ed.: 9     უკუნიქცა სპარსეთად. ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფმვ, ქარ{თულსა} ს̃ლდ
Line of ed.: 10     კუალად მოვიდა ბაგრატ იმერთა მეფე. არამედ ვერღარა დაიპყრა
Line of ed.: 11     სამცხე, გარნა წაასუენა აწყურის ღუთისმშობელი ციხეჯუარს და
Line of ed.: 12     წარვიდა თჳთცა. მერმე ტყუე-ჰყო ლევან დადიანი. მაშინ შეუჩინა
Line of ed.: 13     ქაიხოსრო ათაბაგმან ჩხეიძე ხოფილანდრე. ამან გამოაპარა ლევან
Line of ed.: 14     დადიანი და მოიყვანა სამცხეს. Manuscript page: R_553  ამისთჳს ეზრახა ათაბაგი გურიელ\სა,
Line of ed.: 15     რათა მისცეს გზა ლევანს დადიანს. ხოლო გურიელმან სიხარუ\ლით
Line of ed.: 16     წარიყვანა და ჰყვეს დადიანად ლევან ოდიშსავე.

Line of ed.: 17        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფმზ, ქარ{თულსა} ს̃ლე ლუარსაბ ქართველთა და
Line of ed.: 18     ლევან კახთა მეფენი მტერობდნენ სპარსთა: ამას ზედა შეიზრახნენ
Line of ed.: 19     ქართველნი, კახნი და მესხნი და დაუწყ\\ეს Manuscript page: A_241  რბევა და ტყუენვა ადრაბა\განსა
Line of ed.: 20     მრავალთა ჟამთა, ვინაჲთგან შასთამაზ იყო ქუემოთ უცალოდ.
Line of ed.: 21     ამისა შემდგომად მოვიდა შასთამაზ, აღიღო ტფილისი ქ{რისტე}სა ჩ̃ფმჱ,
Line of ed.: 22     ქარ{თულსა} ს̃ლვ. და ტფილისიდამ ეზრახა ქაიხოსრო ათაბაგსა, რათა მის\ცეს
Line of ed.: 23     ასული თჳსი ცოლად. არამედ ათაბაგს არა ესუა ასული, გარნა
Line of ed.: 24     მისცა ასული ოთარ შალიკაშვილისა, რამეთუ ნათესავი ახლოს იყო
Line of ed.: 25     ქაიხოსროსი. ამით დაემზახლა შასთამაზ და მოსცა ნიჭი დიდძალი
Page of ed.: 716   Line of ed.: 1     ყეენმან ათაბაგსა და წარვიდა სპარსეთად, რამეთუ ჰყო ესე ყეენმან
Line of ed.: 2     ძმაცჳთ საქართველოთა შინა.

Line of ed.: 3        მერმე ამის მიზეზისათჳს ეზრახა მეფე ლუარსაბ იჯუს, შერმა\ზანს
Line of ed.: 4     და ვახუშტი დიასამიძეს და ამოვან მესხთა. მოვიდა და მიუღო
Line of ed.: 5     ათაბაგს ჯავახეთი და მტკურის აღმოსავლეთის კერძი და დაიპყრა
Line of ed.: 6     თჳთ.

Line of ed.: 7        კუალად ესმა ხონთქარსა დამოყურება ქაიხოსრო ათაბაგისა
Line of ed.: 8     და ყეენისა. ამისთჳს წარმოავლინა სპანი, მოვიდნენ და დაიპყრეს
Line of ed.: 9     ქუეყანა ტაოსი სრულიად ქ{რისტე}სა, ჩ̃ფნ, ქარ{თულსა} ს̃ლჱ. ამასვე წელსა უშვა
Line of ed.: 10     დედისიმედმა ქაიხოსროს ძე მანუჩარ.

Line of ed.: 11        შემდგომად კუალად მოვიდნენ ოსმალნი და დაიპყრეს არტანუ\ჯი
Line of ed.: 12     არსიანამდე. კუალად დაიპყრეს ფარავანი და სრულიად არტანი
Line of ed.: 13     და აღაშენეს ფარაკანი ქ{რისტე}სა ჩ̃ფნბ, Manuscript page: d_153a  ქარ{თულსა} ს̃მ. არამედ სამცხეს ვერ
Line of ed.: 14     გარდმოვიდნენ ძალითა აწყურისა ღუთისმშობლისათა და ამაგრებ\დაცა
Line of ed.: 15     ქაიხოსრო ყოველთა Manuscript page: T_162  და აცნობა ესე ყოველნი ქმნულნი მე\ფისა
Line of ed.: 16     ლუარსაბისაგან და ოსმალთაგან შასთამაზს და კუალად მომა\ვალობა
Line of ed.: 17     ისკანდარ აზრუმის ფაშისა.



Section: 12  
Page of ed.: 716  
Line of ed.: 18   მოსლვა შასთამაზისა


Line of ed.: 19        ამისი მსმენელი შასთამაზ ვინაჲთგან წარმოავლინებდა სპათა
Line of ed.: 20     შირვანსა ზედა, თჳთ წარმოემართა, მოვიდა, შემუსრა შაქი, შემოვ\ლო
Line of ed.: 21     ქართლი, მიეგება ქაიხოსრო ათაბაგი, ჩამოვიდა ყეენი, აღიღო
Line of ed.: 22     ვარძია, თმოგჳ, ვანის ქუაბნი, ასპინძა, ვარენთა და სრულიად სამ\ცხის
Line of ed.: 23     ციხენი და აწყურის ღუთისმშობელი ტყუე-ჰყო. არამედ ცი\ხენი
Line of ed.: 24     მოსცნა ქაიხოსრო ათაბაგსა და კუალად ვედრებითავე მოსცა
Line of ed.: 25     აწყურისა ღუთისმშობელიცა. ხოლო უღონოქმნილი იჯუ, შერ\მაზან,
Line of ed.: 26     ვახუშტი და ამოვან მიენდნენ ყეენსა. მან შეიპყრნა იგინი,
Page of ed.: 717   Line of ed.: 1     მოკლა იჯუ და შერმაზან, და ვახუშტი და ამოვან წარიყვანნა ტყუ\ედ
Line of ed.: 2     განზრახჳთავე ათაბაგისათა, რამეთუ ბრალეულ-ჰყოფდა მათ
Line of ed.: 3     ქაიხოსრო. უკუნიქცა ყეენი, ჩავლო ერევანი და წარვიდა სპარსეთად
Line of ed.: 4     Manuscript page: R_554  ქ{რისტე}სა ჩ̃ფნგ, ქართულსა ს̃მა.

Line of ed.: 5        ამასვე ქორონიკონსა მოვიდა იმერთა მეფე გიორგი, მოარბივა
Line of ed.: 6     და მოსწუა სამცხე, ტყუე-ჰყო აწყურისა ღუთისმშობელი, წაასუენა
Line of ed.: 7     და წარვიდა. შემდგომად მოვიდა სულტანი სულეიმან, აღაშენა კარი,
Line of ed.: 8     მოსრნა ურჩნი, უკუნიქცა და დადგა ბასიანს ქ{რისტე}სა ჩ̃ფნვ, ქარ{თულსა} ს̃მდ.
Line of ed.: 9     ამას მოუდგა შასთამაზ და დადგა არტანს. ხოლო სულტანი სულეი\მან
Line of ed.: 10     წარვიდა სტამბოლს.



Section: 13  
Page of ed.: 717  
Line of ed.: 11   ბ̃ მოსლვა შასთამაზისა


Line of ed.: 12        მაშინ შასთამაზ წარავლინა ძე თჳსი ისმაილ. ამან გარდმოდ\გომითა
Line of ed.: 13     აღიღო კარი, შემუსრნა, მოსწყჳდნა და მოსწუნა ცეცხლი\თა.
Line of ed.: 14     არამედ შასთამაზ შემუსრნა ციხენი სამცხისანი, მოსრნა და გა\ნასხნა
Line of ed.: 15     ოსმალნი, მოაოჴრნა ეკლესიანი, შემუსრნა ხატნი და ჯუარნი
Line of ed.: 16     და მოსცა ქუეყანა ქაიხოსრო ათაბაგსა. მერმე აქეთგან უკუნქცე\ულმან
Line of ed.: 17     ტყუე-ჰყო დედა ლუარსაბ მეფისა და წარვიდა თჳსად. მაშინ
Line of ed.: 18     მოვიდნენ ხიზნად აწყუერს ძმანი დედისიმედისანი: ვახტანგ, არჩილ
Line of ed.: 19     და აშოთან და განერნენ აქა.

Line of ed.: 20        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფჲბ, ქარ{თულსა} ს̃ნ ზავ-ჰყვეს იმერელთ მეფემან
Line of ed.: 21     გიორგიმ და ქაიხოსრო ათაბაგმან, მოსცა აწყუერის ღუთისმშობე\ლი
Line of ed.: 22     და მოასუენეს აწყუერსავე, შემდგომად წარავლინა ქაიხოსრო
Line of ed.: 23     ათაბაგმან ყუარყუარე ძე თჳსი ოდიშს. მოსცა ლევან დადიანმან
Line of ed.: 24     ასული თჳსი მარეხ და იქორწინა მუნვე ქ{რისტე}სა, ჩ̃ფჲდ, ქარ{თულსა} ს̃ნბ, და
Line of ed.: 25     წელსა მეორესა მოიყვანა ყუარყუარემ ცოლი თჳსი სამცხეს.

Page of ed.: 718  
Line of ed.: 1        ამავ წელსა უშვა მარეხ ყუარყუარეს ძე ქაიხოსრო. არამედ
Line of ed.: 2     უკეთუ ათაბაგობდა ქაიხოსრო, გარნა ტაო, შავშ-კლარჯნი ეპყრათ
Line of ed.: 3     ოსმალთა და ხედვიდა ქაიხოსრო მძლავრებასა და კირთებასა მათ\გან
Line of ed.: 4     ქუეყანათასა და ვერა რაჲსა შეწევნისა მპოველი ვნებად Manuscript page: T_163  მათდა,
Line of ed.: 5     ამისთჳს წარვიდა წინაშე შასთამაზისა, რათა მოიცეს ძალი მისგან
Line of ed.: 6     ქ{რისტე}სა ჩ̃ფო, ქარ{თულსა} ს̃ნჱ. მისრული ყეენმან პატივით შეიწყნარა და
Line of ed.: 7     იყოფებოდა მუნ.

Line of ed.: 8        ხოლო აქა ძემან ქაიხოსროსმან მზეჭაბუკ იქორწინა გურიელის
Line of ed.: 9     გიორგის ასულს როდამსა ზედა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოა, ქარ{თულსა} ს̃ნთ და მეორესა
Line of ed.: 10     წელსა მოკუდა მზეჭაბუკ. ხოლო ქაიხოსრო ათაბაგისათჳს აღეთქუა
Line of ed.: 11     შასთამაზს შეწევნა და ნიჭვიდა ნიჭთა დიდ-დიდთა. არამედ ყაზმინს
Line of ed.: 12     ყოფასა შინა მოკუდა ათაბაგი ქაიხოსრო ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოგ, ქარ{თულსა} ს̃ჲა, და
Line of ed.: 13     დაუტევა ძენი: ყუარყუარე, მანუჩარ და ბექა.



Section: 14  
Page of ed.: 718  
Line of ed.: 14   თ̃. ყუარყუარე ე̃, თ̃ წელი მთავრა


Line of ed.: 15        დაჯდა ყუარყუარე ათაბაგად ძე ქაიხოსროსი და ათაბაგობდა.
Line of ed.: 16     არამედ დედისიმედი, დედა მისი, იყო პირველ და აწცა და ვარაზა
Line of ed.: 17     ოთარ შალიკასშვილის ძე მოქმედნი ყოვლისავე. რამეთუ ესე დედის\იმედი
Line of ed.: 18     იყო ამაყი, გლისპი, მრისხანე და გაუსინჯავი; რამეთუ მოვი\და
Line of ed.: 19     რა შასთამაზ განრისხებული კახ-ბატონს ალექსანდრესა ზედა
Line of ed.: 20     განჯას, მაშინ ჰყო ხრიკი ოთარ ჩოლაყაშვილმან, ვითარცა აღვსწე\რეთ.
Line of ed.: 21     ამან დე\\დისიმედმან Manuscript page: R_555  არღარა გამოიკითხა გლისპობით ზაკუა
Line of ed.: 22     იგი, შეიპყრა ვარაზა და მოკლა იგი, რამეთუ ესე ვარაზა იყო ცო\ლის
Line of ed.: 23     ძმა შასთამაზისა.



Section: 15  
Page of ed.: 718  
Line of ed.: 24   გ̃ მოსლვა შასთამაზისა


Line of ed.: 25        ესე სცნა შასთამაზ, დაუტევა კახეთი და მოუჴდა სამ\\ცხეს, Manuscript page: d_153b  მოს\წყჳდნა
Line of ed.: 26     და მოაოჴრნა, ტყუე-ჰყვნა. გარნა უმეტეს ოცხე. ხოლო
Page of ed.: 719   Line of ed.: 1     დედისიმედი და ძენი მისნი გარდაიხუეწნენ აჭარას და მუნ განერნეს,
Line of ed.: 2     ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოდ, ქარ{თულსა} ს̃ჲბ. მაშინ ეზრახა შასთამაზ ხონთქარსა, მისცა
Line of ed.: 3     სამცხე-საათაბაგო, ყარსი და იმერეთი ხონთქარსა, თჳთ უკუნიქცა
Line of ed.: 4     და წარვიდა სპარსეთად. ხოლო დედისიმედი და ძენი მისნი მოვიდ\ნენ
Line of ed.: 5     და დაიპყრეს კუალად სამცხე.

Line of ed.: 6        არამედ ვარაზას ძემან კოკოლამ და ვიეთთამე მესხთა უწყეს
Line of ed.: 7     ზრახუა ხონთქარსა. ესე სცნა მანუჩარ და აუწყა ყუარყუარე ათა\ბაგს,
Line of ed.: 8     წარმოვიდნენ ორნივე ძმანი და მეფის ძე ერეკლე, ბიძის ძე
Line of ed.: 9     მათი, და მოვიდნენ მგელციხეს ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოვ, ქარ{თულსა} ს̃ჲდ, მუნით ყეენ\თან
Line of ed.: 10     დესპანი წარავლინეს და აუწყეს უცოდველობა თჳსი და ითხო\ვეს
Line of ed.: 11     შეწევნა მისგან. თჳთ მოვიდნენ და დადგნენ სამწუფ-ღელესა ში\ნა.
Line of ed.: 12     ხოლო ესენი ოლდამის ქუაბიდამ შედანის შვილმან იასონ აცნო\ბა
Line of ed.: 13     ვარაზას ძეს კოკოლას და ძმასა მისსა და მის ბიძას გურგაქს და
Line of ed.: 14     ლაშკართა. ამათ ეახლნეს ელიაშვილი, დიასამიძე ავთანდილ და
Line of ed.: 15     შერმაზან. კუალად ამატაკის შვილი ამატაკ და აბულყაფარ და ძმის\წული
Line of ed.: 16     მათი როსტომ და ამატაკის ძე სეხნია შეკაზმულ\\ნი Manuscript page: A_242  ფ̃ კაცით
Line of ed.: 17     ორთუალის ჴიდს ბოგირს გამოვიდნენ. მუნ ფანასკეტელის იობის\\ძე Manuscript page: T_164 
Line of ed.: 18     ჯირასონ შეეყარათ. ამან ჯირასონ სცნა ბატონის თავდასხმად მოს\ლვა
Line of ed.: 19     მათი და წამსავე ამცნო ყანდურალის, და ყანდურალ აუწყა
Line of ed.: 20     ქათმის ყივილის ჟამს ბატონებს. ესენი შეიკაზმნენ და უკუდგნენ ოხე\რათ-თავს
Line of ed.: 21     სიმაგრესა შინა, ივნისის ლ̃; მოვიდნენ იგინი, დაესხნეს
Line of ed.: 22     ჩუენს სადგურს და თუხარლის კარავი აიალაფეს, ჩუენ კაცი მოუკა\ლით,
Line of ed.: 23     ერთი დავიჭირეთ და წარვიდნენ იგინი.

Line of ed.: 24        არამედ ესე ეცნათ ჩუენთა და შემოგვეკრიბნენ. მერმე მივედით
Line of ed.: 25     თმოგუს, ქალაქი მოვარბივეთ, თმოგუს მოვიდა დედისიმედიცა. ორ\შაბათს
Line of ed.: 26     ვანის ქუაბებს მოვადექით, ოთხშაბათს შესევით ავიდეთ, პა\რასკევს
Line of ed.: 27     რჩეულიანნი შევყარეთ, კჳრას ოლადის ქუაბნი ავიღეთ და
Line of ed.: 28     კარწახს მოვედით, ივლისს ი̃თ. ერეკლე წლისა ი̃ვ შევკაზმეთ, ფო\სოს
Line of ed.: 29     მიუჴედით, მოვსწყჳდეთ და ავიალაფეთ, მარბიელნი გაუძახეთ,
Line of ed.: 30     რღუევის ხიზანი და ალაფი ავიღევით. მოვედით პალაკაციოს, დავ\დექით,
Page of ed.: 720   Line of ed.: 1     თეთრ-ციხის გარემოსი დავწვით. იქიდამ ალბუტი და კამა\როვანიც
Line of ed.: 2     მოვსწვით, მერმე შასთან დესპანი წარვგზავნეთ. ამავ
Line of ed.: 3     თთუ\\ეს Manuscript page: R_556  კ̃ჱ შალიკაშვილმა6 ზემბრის ძემ მათივე ნაქონები ოთის
Line of ed.: 4     ციხე წარგვიღო და ჩუენთა შინა ოსმალნი ჩამოვიდნენ, გამოუდე\ქით,
Line of ed.: 5     მგელ-ციხეს მოვედით და შერმაზანის წყაროზედ დავდექით.
Line of ed.: 6     იქიდამ აწყუერს მოვედით, აგვისტოს ლ̃ა ვარენთის ციხეს უღალა\ტეს,
Line of ed.: 7     მგელციხიდამ ენკენისთვეს დ̃ დიასამიძის დემეტრეს საღალა\ტოდ
Line of ed.: 8     აზნაურნი წარვგზავნეთ, ვეღარ უღალატეს. არამედ ი̃ზ ჴელთ
Line of ed.: 9     დარჩნენ ციხისთავს შალიკაშვილს. მანუჩარ და ერეკლე მგელციხეს
Line of ed.: 10     იყვნენ და შალიკაშვილთ აზნაურთ ძეთა თავს დაესხნენ, აზნაურნი
Line of ed.: 11     გარდეხუეწნენ, ერეკლემ კაცი ჩამოაგდო, ცხენი იშოვნა, სამცხიდამ
Line of ed.: 12     მოვედით, შარაშიანთ წყაროზედ დავდექით, ფოსოს ჩაუდექით და
Line of ed.: 13     მოვსრენით. შასთან დესპანი წარვგზავნეთ, და სამცხესვე მოვედით
Line of ed.: 14     წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოზ, ქარ{თულსა} ს̃ჲე.

Line of ed.: 15        მიგვიჴდა კოკოლა, ახჩის ქუაბნი წარგვიხუნა. მოვიდნენ მანუ\ჩარ
Line of ed.: 16     და ერეკლე, კუალად წარუხუნეს. ამისა შემდგომად კოკოლას
Line of ed.: 17     თჳსი ძმისწული გურგაქ უკუუდგა და მანუჩარს მოერთო ქაჯისცი\ხითა
Line of ed.: 18     და ფიცითა დიდითა. არამედ კუალად სტეხა ფიცი და უკუდგა
Line of ed.: 19     მანუჩარისაგან. მოვიდა მანუჩარ ზავისათჳს, მან არა ჰყო ზავი და
Line of ed.: 20     ფოსო დაუწვით. მერმე ლაშქრით ქაჯისციხეს მოვადექით. ბ̃ ოქ\ტომბერს
Line of ed.: 21     გურგაქ შემორიგდა და ველი მოსცა. გავბრუნდით კოკო\ლას
Line of ed.: 22     კერძი ურთის ციხე წავართვით და დავარღვივეთ, სიმაგრე დავ\სწვით
Line of ed.: 23     და ეკლესია დაუტევეთ. კუალად ფოსო მოვარბივეთ. შასთან
Line of ed.: 24     დესპანი წარვგზავნეთ და მგელციხეს მოვედით, ბოსტაღანის ძემ
Line of ed.: 25     მატამ ძმა თჳსი მოკლა, მას მანუჩარ თუალნი დასწუნა ყმითურთ.
Line of ed.: 26     შემდგომად მანუჩარ და ყუარყუარე Manuscript page: d_154a  ათაბაგი მგელციხეს მოვიდნენ
Line of ed.: 27     და დედისიმედიც მუნ მოვიდა. დეკემბერს ამბავი მოვიდა შასთამაზ
Page of ed.: 721   Line of ed.: 1     მომკუდარიყო ოკდომბერს კ̃გ. ხოლო დეკემბერს ლ̃ა ყუარყუარე
Line of ed.: 2     და მანუჩარ თმოგუს მოვიდნენ წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოჱ, ქარ{თულსა} ს̃ჲვ, იან\ვარს
Line of ed.: 3     ე̃. დედისიმედი და ბექა ყუელს მოადგნენ ჱ̃ იანვარს. ყუელი
Line of ed.: 4     და თმოგჳ აიღეს.

Line of ed.: 5        კოკოლამ ყარახან შეიყარა თმოგჳს მოსაშუელებლად. არამედ
Line of ed.: 6     ვეღარ მოუსწრა, დედისიმედიც ყუელიდამ თმოგუს მოვიდა, იქიდამ
Line of ed.: 7     მანუჩარ ჯავახეთს წარვიდა, ფოსო და ჯავახეთი დაარბივა და გურ\\\გაქს Manuscript page: T_165 
Line of ed.: 8     ქაჯისციხე გაუმაგრა საზრდელითა. მერმე ყუარყუარე და მა\ნუჩარ
Line of ed.: 9     ახალციხეს წარვიდნენ და დედისიმედი თმოგუს დადგა, თმოგჳ
Line of ed.: 10     საზრდელით გაამაგრა.

Line of ed.: 11        ყეენთან დესპანი წარგზავნეს, ციხეების აღება აცნობეს და ოს\მალთა
Line of ed.: 12     აშლა. ამისა შემდგომად დავარდა ოსმალთა მოსლვა, დედის\იმედი
Line of ed.: 13     სამცხეს მოვიდა, ყუარყუარე ავად იყო, ზღუდერს ჩავიდა, ვერ
Line of ed.: 14     Manuscript page: R_557  წავიდა და მანუჩარ და ერეკლე, სპა-შეკრებულნი, ოსმალთა პირს
Line of ed.: 15     მიუდგნენ. ოსმალნი ჱ̃ ჩ̃ კაცნი ფებერვალს კ̃ვ ყარახანს დაესხნენ,
Line of ed.: 16     ყარახა6 გაუდრკა, მიეწივნენ ოსმალნი, ი̃ვ კაცი მოუკლეს, მოიქც\ნენ
Line of ed.: 17     ოსმალნი და გორი დასწუეს და ზარიბატსა შინა დადგნენ. ყარა\ხან
Line of ed.: 18     ქ̃ კაცით თავს დაესხა, ამოსწყჳდნა ოსმალნი, გააქცივნა და
Line of ed.: 19     აღივსო იარაღ-ალაფითა. და ბატონი მანუჩარ აწყუერს ჩავიდა მაისს
Line of ed.: 20     ი̃ბ, წარვიდა ერეკლე ქართლის დედოფლის თანა და დედოფალი
Line of ed.: 21     სურამს იდგა ფრიად უპოვარი და მას თანა იყოფებოდა ერეკლე წელ\სა
Line of ed.: 22     ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოჱ, ქარ{თულსა} ს̃ჲვ, აგვსტოს ზ̃.



Section: 16  
Page of ed.: 721  
Line of ed.: 23   ლალა ფაშა მოვიდა


Line of ed.: 24        ლალა ფაშა სპითა მგელციხეს მოადგა, ვ̃ დღე ბრძოლა, ვერ
Line of ed.: 25     აღიღო და ქაჯისციხიდამ სრულიად შემოეჴოცნენ ოსმალთა; თ̃ აგ\ჳსტოს
Line of ed.: 26     მურმანს და წინწალას შუა აზრუმ-ვანის ფაშანი მოვიდნენ,
Line of ed.: 27     სულტანი და ყარახან ბაზუქლუ და მუღალუს ბატონი იქით შეიყარ\ნენ,
Line of ed.: 28     მაჰმად სულტანი გორაზედ წარმოდგა სპითა თჳსითა და სხუანი
Line of ed.: 29     შემოაბა ოსმალთა. პირველ სძლეს ყიზილბაშთა და მოსრვიდნენ
Page of ed.: 722   Line of ed.: 1     ოტებულთა ოსმალთა. არამედ შემდგომად აოტეს ოსმალთა და გარ\დაიხუეწა
Line of ed.: 2     მაჰმად სულტანი. ხოლო მანუჩარ ქაჯისციხისათჳს შე\მოიკრიბნა
Line of ed.: 3     სპანი, გარნა ვერცა ომსა და ვერცა ციხის აღებას მიუს\წრა:
Line of ed.: 4     მაშინ ამილახორის შვილი ქოია მიეგება ლალა ფაშას არტანს
Line of ed.: 5     და ორი ციხე შესძღუნა.

Line of ed.: 6        კუალად არფაქსად ვ̃ ციხით მიერთო ფაშას, ხერთვისი და ე̃
Line of ed.: 7     ციხე მისცა. ხოლო ფაშამ ხახულის სანჯახობა მისცა, აგჳსტოს
Line of ed.: 8     ი̃ჱ მანუჩარ თმოგჳს ციხე მისცა. არამედ ახალქალაქი უწინვე წა\ართვეს,
Line of ed.: 9     რომელსა შინა კოკოლას მეციხოვნენი იდგნენ. გაიარა ფა\შამ,
Line of ed.: 10     ტფილისსა ზედა წარვიდა, მანუჩარ თან წარიყვანა.

Line of ed.: 11        ხოლო შემდგომად მოქცევისა ლალა-ფაშამ მუხრანიდამ გამო\უტევა
Line of ed.: 12     მანუჩარ და სამცხეს ჯარმან იწყო მოდენა. ყვარყვარე წინ
Line of ed.: 13     მიეგება ლალა-ფაშას, მოვიდა ფაშა ლუკზედ დადგა, და მუნ დედის\იმედმან
Line of ed.: 14     ნახა. მერმე აიყარა ფაშა, ყუარყუარე თან წაიყვანა და აღარ
Line of ed.: 15     დააბრუნვა, ოლთისი სანჯახად მოსცა, მანუჩარ გამოუშვა, აწყუერს
Line of ed.: 16     მოვიდა. ამისა შემდგომად ლალაფაშას ლაშკარი და მირმარი წარ\მოეგზავნა
Line of ed.: 17     მანუჩარისათვს, ქართლზედ გაესია, ქართლს ვეღარ ჩა\ვიდნენ
Line of ed.: 18     ესენი, სადგერი მოსწყჳდნეს, და ეკლესიის განძი წარჴდა.
Line of ed.: 19     კუალად წარმოეგზავნა სანჯახი ფაშას, ჩაუჴდენ ქართლს და
Line of ed.: 20     მოარ/ბივეს.

Line of ed.: 21        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფოთ, ქარ{თულსა} ს̃ჲზ მანუჩარ წარიყვანეს აზ\რუმს
Line of ed.: 22     და Manuscript page: A_243  იქიდამ ყუარყუარე და მანუჩარ აპრილს კ̃ სტამბოლს წა\რიყვანეს.
Line of ed.: 23     მაისს ი̃გ სამცხეს ჟამი მომსრველი გაჩნდა, ოკდომბერს
Line of ed.: 24     მანუჩარ გამოეშვათ, ნოემბერს მოვიდა, Manuscript page: R_558  ხონთქარს ფაშობა და
Line of ed.: 25     Manuscript page: T_166  სრულიად მამული მისი ებოძა. ყუარყუარე ბ̃ თთუეს თორთომიდამ
Line of ed.: 26     არ გაეშვათ. მერმე წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპ, ქარ{თულსა} ს̃ჲჱ, იანვარს ჱ̃ ბექა
Line of ed.: 27     ვალიდამ გადგა, ლალა-ფაშა წარსრულიყო და ბექა ოლთისს დამდ\გარიყო.
Line of ed.: 28     ყუარყუარესათჳს ხონთქარს ფალავანი ერკინა, ყუარყუა\რეს
Page of ed.: 723   Line of ed.: 1     დაეცა. ამისთჳს ქრისტეანობით გამოეშვა და თჳსი საბატონო
Line of ed.: 2     მოეცა.

Line of ed.: 3        მარტს მოვიდა ყუარყუარე, ოკდომ\\ბერს Manuscript page: d_154b  ი̃ე ბექაც მოვიდა,
Line of ed.: 4     ორნივ ლორეს წარვიდნენ, ლორე მოარბივეს, გამარჯუებულნი მო\ვიდნენ.
Line of ed.: 5     მეორეს წელს სინან ფაშა მოვიდა, ტფილისს წარვიდა სპი\თა,
Line of ed.: 6     ორნივ თან წარიყვანა, ყუარყუარე თრიალეთიდამ იმერეთს გა\აბრუნა,
Line of ed.: 7     რათა ემტერნენ იმერნი ქართლს, და მანუჩარ თან წარიყ\ვანა.
Line of ed.: 8     არამედ მოსრნა რა სჳმონ მეფემან სპანი სინან ფაშისანი, ეზ\რახნენ
Line of ed.: 9     ყუარყუარე და მანუჩარ სჳმონ მეფესა და მივიდა მანუჩარ
Line of ed.: 10     სჳმონ მეფისა თანა და მან მოსცა ასული თჳსი ელენე ცოლად და უქ\მნა
Line of ed.: 11     ქორწილი ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპბ, ქარ{თულსა} ს̃ო. სოლო ფებერვალსა შინა წარი\ყვანეს
Line of ed.: 12     ბექა სტამბოლს. ამავე ჟამსა მოვიდა არჩილ დიდი ხნის უნა\ხავი
Line of ed.: 13     დედისიმედისა და დაჲ თჳსი ნახა და წარვიდა ოკდომბერსა შინა,
Line of ed.: 14     და ნოემბერს მოკუდა ყუარყუარე ათაბაგი ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპბ, ქარ{თულსა} ს̃ო.



Section: 17  
Page of ed.: 723  
Line of ed.: 15   ი̃. მანუჩარ, ლ̃ბ წელი მთავრა


Line of ed.: 16        დაჯდა ათაბაგად ძმა მისი მანუჩარ. ამავ წელს მანუჩარს აწყუ\ერს
Line of ed.: 17     მყოფს უღალატეს ოსმალთა. არამედ სძლო მანუჩარვე, ფაშე\ბი
Line of ed.: 18     მძიმედ დაიკოდნენ, გააქცივნა და ალაფი და ქუეყანა დარჩა მანუ\ჩარსავე
Line of ed.: 19     უვნოდ. სოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპდ, ქარ{თულსა} ს̃ობ მოიყვანა მა\ნუჩარ
Line of ed.: 20     მარტს კ̃დ მეფის სჳმონის ასული ელენე სამცხეს. ამისა შემ\დგომად
Line of ed.: 21     მოვიდა შააბაზ ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპზ, ქარ{თულსა} ს̃ოე, აღაშენა განჯა, მა\ნუჩარს
Line of ed.: 22     მოსცა ჩალაბუთი და დედისიმედს ხუთი დიდი სოფელი, ამას\ვე
Line of ed.: 23     ქორონიკონს გორი და ახალციხე აღაშენეს ოსმალთა და აგჳს\ტოს
Line of ed.: 24     ჩუენ მძევალნი გამოგვიხუნეს. ამისთჳს მოვიდა სჳმონ მეფე მე\შუელად,
Line of ed.: 25     აღარ აბრძოლეს, თემი მოარბია სჳმონ და წარვიდა. მერმე
Page of ed.: 724   Line of ed.: 1     მანუჩარც მოღალატეთ გამო ვეღარ დადგა და ახალდაბას ჩავიდა,
Line of ed.: 2     დედისიმედი და ყუარყუარეს ძე ქაიხოსრო საკანაფის ციხეში დად\გნენ,
Line of ed.: 3     დიასამიძე ელია დემოთის ციხეს საავალიშვილოს შეუყენეს,
Line of ed.: 4     წაართვა ამან ციხე და განძი მრავალი და საფაროც დაიჭირა. გოგო\რისშვილმან
Line of ed.: 5     ბეჟან ჯუარის ციხე ფაშას მისცა და ჩუენც ახალდაბას
Line of ed.: 6     ჩამოვედით. მერმე მარტს ი̃ე, ქ{რისტე}სა ჩ̃ფპჱ, ქარ{თულსა} ს̃ოვ მოვსრენით
Line of ed.: 7     ჩუენნი მოღალატენი და ნიჯადითა მეფის სჳმონისათა დავიპყარით
Line of ed.: 8     სრულიად სამცხე და ოსმალთაც დავეზავენით, და წარ\\ვავლინეთ Manuscript page: R_559 
Line of ed.: 9     კაცი წინაშე ხონთქრისა. მოეცა ხონთქარსაც ქრისტეანობით ათა\ბაგობა
Line of ed.: 10     და დავიპყარით ყოველი. არამედ მძლავრობდნენ ოსმალნი
Line of ed.: 11     და იყო ჭირი დიდი მათგან. არამედ დაითმენდა მანუჩარ. ხოლო
Line of ed.: 12     შემდგომად მურად ფაშის მოსლვისა მოვიდა შააბაზ აღებად ერევ\ნისად,
Line of ed.: 13     ამან მანუჩარ მძლავრებისათჳს ოსმალთა წარუვლინა შააბაზს
Line of ed.: 14     ძე თჳსი მანუჩარ, რათა მწე ეყოს, და მისცა ხერთვისი და რომელ\ნიმე
Line of ed.: 15     ციხენი და Manuscript page: T_167  შეაყენა ყიზილბაშნი მწედ თჳსად, არამედ ოსმალ\თა
Line of ed.: 16     ეტყოდა, რათა არა მოსწყჳდოს სამცხე შააბაზ, ვითარცა ჰყო
Line of ed.: 17     შასთმაზ.

Line of ed.: 18        ხოლო შემდგომად უკუნიქცა რა შააბაზ, დაუტევა ძე ათაბაგისა
Line of ed.: 19     მანუჩარ ერევანს ამირგუნახანისა თანა და ზრდიდა იგი. ხოლო წელ\სა
Line of ed.: 20     ქ{რისტე}სა ჩ̃ქთ, ქარ{თულსა} ს̃ჟზ მოვიდა გურიელი მამია და დაიპყრა აჭარა.
Line of ed.: 21     არამედ მანუჩარ ჯერეთ ვერ შურ-აგო, ვინაჲთგან მიიქცეოდნენ და
Line of ed.: 22     დაუტევებდნენ წესსა და რიგთა და სჯულსა მესხნი მძლავრებითა
Line of ed.: 23     ოსმალთათა. გარნა ეძჳნებოდა მანუჩარს და მცდელობდა ყოვლი\თა
Line of ed.: 24     ძალითა თჳსითა, რათა მოაგოს კუალსავე პირველსა. არამედ შემ\დგომად
Line of ed.: 25     ამისა მოკუდა მანუჩარ ათაბაგი ქ{რისტე}სა ჩ̃ქიდ, ქარ{თულსა} ტ̃ბ.



Section: 18  
Page of ed.: 724  
Line of ed.: 26   ი̃ა. მანუჩარ, ი̃ა წელი მთავრა


Line of ed.: 27        მაშინ მესხთა მოიყვანეს მანუჩარ ძე მისი ერევნიდამ ბრძანე\ბითა
Line of ed.: 28     ხონთქრისათა და დასუეს ათაბაგად. ამან მანუჩარ დაიპყრა ქო\ნებანი
Page of ed.: 725   Line of ed.: 1     მამისა თჳსისა. ამის ჟამს მოვიდა ბატონი თეიმურაზ, დაასად\გურა
Line of ed.: 2     ოლთისს. არამედ გარდიცვლებოდენ წესნი და ვიეთნი ზოგნი
Line of ed.: 3     პატივისათჳს ნებით, ზოგნი მძლავრობით ოსმალთათა გამაჰმადიან\დებოდნენ
Line of ed.: 4     და იქმნებოდიან უმორჩილონი ათაბაგისანი. ხოლო მა\ნუჩარ
Line of ed.: 5     მძლავრობდა მათ და არა პატივსა უყოფდა. ამისთჳს შეასმი\ნეს
Line of ed.: 6     ოსმალთა და მათ აზრუმის ფაშასა.

Line of ed.: 7        მაშინ აზრუმის ფაშამ წარმოავლინა სპანი ქ{რისტე}სა ჩ̃ქკდ, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 8     ტ̃იბ, ვერ წინააღუდგა მანუჩარ Manuscript page: d_155a  და ჩამოვიდა ახალდაბას. მუნ ესმა
Line of ed.: 9     ბრძოლად წარსლვა მარაბდას და მივიდა ქართველთა თანა ტ̃ მჴედ\რითა
Line of ed.: 10     და ჰყო მუნ რა იგი აღვწერეთ. და შემდგომად ლტოლვისა მო\ვიდა
Line of ed.: 11     ახალდაბასვე, ეზრახა ოსმალთა, ზავ-ჰყო მათ თანა, მოვიდა და
Line of ed.: 12     დაიპყრა სამცხე. არამედ იხილა შემდგომითი შემდგომად შფოთნი
Line of ed.: 13     ეს-ევითარნი და არღარა რაჲ სხუა დონე შეწევნისა. ამისთჳს წარ\ვიდა
Line of ed.: 14     სტამბოლს წინაშე ხონთქრისა. ამ ჟამთა მოვიდა მოურავი გი\ორგი
Line of ed.: 15     და ასპინძას გაემარჯუა ყიზილბაშთა ზედა, მერმე შეუჴდა და
Line of ed.: 16     აღიღო ციხე ხერთვისი და სხუანიცა, რომელნი ეპყრნეს ყიზილბაშ\თა,
Line of ed.: 17     და მისცა ოსმალთა.

Line of ed.: 18        ხოლო მანუჩარ შეიწყნარა ხონთქარმან, მოსცა ქრისტეანო\\ბით Manuscript page: R_560 
Line of ed.: 19     ათაბაგობა და წარმოავლინა, არამედ მოგზაურს მომავალსა დახუდა
Line of ed.: 20     ბიძა თჳსი ბექა, რომელი პირველ წარსრული იმყოფებოდა მუნ. ამან
Line of ed.: 21     ბექამ ისტუმრა და კეთილად შეიტკბო მანუჩარ. გარნა განმზრახველ\მან
Line of ed.: 22     ოსმალთა მძლავრებისამან და თჳნიერ მათსა სხჳსა ღონისა არ\ღარა
Line of ed.: 23     რისამე შემძლებელმან, შეურთო საჭმელსა მანუჩარისასა სამ\სალა
Line of ed.: 24     და მოკლა მანუჩარ, და თჳთ მივიდა სტამბოლს, იქმნა მაჰმა\დიან,
Line of ed.: 25     მოსცა ათაბაგობა და ყოველი საზღვარი სამცხე-საათაბაგოსი
Line of ed.: 26     და უწოდეს საფარ ფაშა და პატივსცეს ორითა თუღითა. მერმე წარ\მოავლინეს
Line of ed.: 27     და მოვიდა სამცხეს, ქ{რისტე}სა ჩ̃ქკე, ქარ{თულსა} ტ̃იგ.



Page of ed.: 726  
Manuscript page: T_168 
Line of ed.: 1   ი̃ბ ბექა გ̃ ანუ საფარფაშა, ი̃ წელი იფაშა


Line of ed.: 2        და დაჯდა ესე საფარ ფაშა და დაიპყრა სრულიად საათაბაგო,
Line of ed.: 3     რომელნიცა საზღვარნი აღვწერეთ, და მართვიდა, ვითარცა წესი
Line of ed.: 4     არს ოსმალთა. ამან აღწერა ქუეყანა და შეჰკუეთეს ხარკი ქრისტეა\ნეთა
Line of ed.: 5     სულზედ დრაჰკანი და ყოველსა მოსავალსა ზედა ხილითურთ
Line of ed.: 6     შჳდისთავი, ცხვარზედ ბ̃ შაური, ზროხაზედ აბაზი, ცხენსა და კამ\ბეჩზედ
Line of ed.: 7     ექვსი შაური. ხოლო საფაშოდ ხარკი დრაჰკნის მესამედი,
Line of ed.: 8     რომელ არს ათი შაური წესისამებრ ოსმალთა. არამედ ეპისკოპოს\\ნი Manuscript page: A_244 
Line of ed.: 9     და მონასტერნი წინათვე შლილობათა ამათ შინა ათაბაგებთათა და
Line of ed.: 10     უმორჩილებითა ქართლის ქათალიკოზისათა შემცირდებოდნენ ურ\წმუნოებითა
Line of ed.: 11     მესხთათა, რამეთუ მიუხმიდენ მამულ-შეწირულობა\თა,
Line of ed.: 12     შემცირდებოდნენ და მოიშლებოდნენ მთავართაგან და შემდგო\მად
Line of ed.: 13     უმეტეს დაპყრობისა ტაო-კლარჯეთისა და შავშეთ-არტანუჯი\სა
Line of ed.: 14     ოსმალთაგან, არღარა მოიპოებოდა მუნ, ვინაჲთგან მიუხუნეს
Line of ed.: 15     ოსმალთა სრულიად მამულ-შეწირულობანი და არღარავინ იყო მე\ტრფე
Line of ed.: 16     მონოზონებისა და წარაქუნდათ მუნიდამ სიწმიდენი ხატთა,
Line of ed.: 17     ჯუართა და ნაწილთა სამცხეს, ქართლს, იმერეთს. ეგრეთვე აწცა
Line of ed.: 18     მხოლოდ სამცხეს უმეტესად იქმნებოდნენ, რამეთუ არღარა იყო ეპის\კოპოსნი
Line of ed.: 19     ანუ მონასტერნი, ვინაჲთგან რისხჳთა ღუთისათა გამაჰმა\დიანდებოდნენ
Line of ed.: 20     ყოველნი წარჩინებულნი ამ ქუეყანისანი და დაიწყეს
Line of ed.: 21     მიერით თათრობა, რამეთუ ჟამთა ამათ მოაკლდებოდა ქრისტეანო\ბასა.
Line of ed.: 22     არა იყო მორჩილება კათალიკოზისა ანუ ეპისკოპოსისა და სამ\ღუდელოთა,
Line of ed.: 23     არამედ ოჴრება ეკლესია-მონასტერთა და შენება ჯამ\თა.
Line of ed.: 24     ხოლო მორწმუნენი ჰფარვიდნენ და მალვიდნენ ხატთა, ჯუართა
Line of ed.: 25     და ნაწილთა წმიდათათა და სხუათა წარაქუნდათ პირველისაებრ იმე\რეთს
Line of ed.: 26     და ქართლს და ივლტოდიანცა წარჩინებულნი, რომელნი სძუ\ლობდენ
Line of ed.: 27     მაჰმადიანობასა, რამეთუ განაგებდა საფარ ფაშა ნებითა
Line of ed.: 28     ოსმალთა\\თა Manuscript page: R_561  ყოველსავე.

Line of ed.: 29        ამას საფარფაშას სთხოვა მოურავმან სპანი და მოვიდნენ
Line of ed.: 30     ლტოლვილნი სპანი ამისნი, და მოურავიცა მოვიდა მისთან. მერ\მე
Page of ed.: 727   Line of ed.: 1     წარვიდა სტამბოლს. ხოლო შემდგომად ესრეთის განგებისა მო\კუდა
Line of ed.: 2     საფარფაშა წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ქლე, ქარ{თულსა} ტ̃კგ. არამედ ამის ქუე\მოთნი
Line of ed.: 3     არღარა იწოდებოდნენ ათაბაგად, თჳნიერ საქართველოსა\განთა,
Line of ed.: 4     გარნა ახალციხის ფაშად. ხოლო ვინაჲთგან მოეცა ხონთ\ქარსა
Line of ed.: 5     ფარმანი მკჳდრობისა საფარფაშისათჳს, შემდგომად სიკუდი\ლისა
Line of ed.: 6     მამათა მათთასა წარვიდიან სტამბოლს და მისციან ქრთამი და
Line of ed.: 7     მათ წარმოავლინიან ფაშად.



Section: 19  
Page of ed.: 727  
Line of ed.: 8   ი̃გ. უსუფ ფაშა, ი̃ა წელი ფაშა


Line of ed.: 9        და შემდგომად სიკუდილისა საფარ ფაშისა წარვიდა ძე მისი უსუფ
Line of ed.: 10     სტამბოლს, მოსცეს ფაშობა და მოვი\\და Manuscript page: d_155b  ახალციხეს. არამედ ესე
Line of ed.: 11     უსუფ ფაშა იყო ფრიად მაჰმადიანი, მართვიდა საათაბაგოსა მორჩი\ლებითა
Line of ed.: 12     და ყოვლითა ნებითა ოსმალთათა და უმეტესად აზრუმის
Line of ed.: 13     ფაშისათა და Manuscript page: T_169  იყოფებოდა მშჳდობით. ამას უსუფს სთხოვა მეფემან
Line of ed.: 14     როსტომ ქართლისამან გზა, ამან მისცა და უმასპინძლებდა პატივით.
Line of ed.: 15     გარნა ესე უსუფ ფაშა მოიძულვებდა ქრისტეანობასა და შესძინებდა
Line of ed.: 16     მაჰმადიანობასა და აღმოიფხურებოდენცა წესნი და რიგნი ქრისტეა\ნობისანი
Line of ed.: 17     ყოველნივე და შეემატებოდნენ მაჰმადს, ვინაჲთგან განა\გებდა
Line of ed.: 18     და გარდავლიდა დღეთა თჳსთა ნებითა მათითა და რჯულითა.
Line of ed.: 19     შემდჩომად მოკუდა უსუფ ფაშა წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ქმზ, ქარ{თულსა} ტ̃ლე.



Section: 20  
Page of ed.: 727  
Line of ed.: 20   ი̃დ. როსტომ ფაშა, ი̃ბ წელი ფაშა


Line of ed.: 21        მაშინ წარვიდა როსტომ ძე მისი, ნაშობი მჴევლისა სტამბოლს.
Line of ed.: 22     ამას მოსცა ხონთქარმან ფაშობა. მოვიდა და დაჯდა ახალციხეს და
Page of ed.: 728   Line of ed.: 1     მართვიდა, ვითარცა მამა ამისი. გარნა თუმცა წარჩინებულნი მაჰ\მადიანნი
Line of ed.: 2     იყვნენ, არამედ ცოლნი მათნი და მჴევალნი იყვნენ ყო\ველთა
Line of ed.: 3     ქრისტეანენი. ხოლო ჟამსა როსტომ ფაშისასა მოუვლინა
Line of ed.: 4     ხონთქარმან ბრძანება, რათა იქმნენ ცოლნიცა მათნი, რომელნი
Line of ed.: 5     მაჰმადიან არიან, მაჰმადიანად. ესე უთხრეს ცოლსა როსტომ ფაში\სასა.
Line of ed.: 6     ხოლო მან არა ინება, არამედ აიძულებდენ ყოფად მაჰმადიანად
Line of ed.: 7     და ამისთვის დაითმინა მრავალნი ტანჯვანი. მერმე განივლტო, რა\თა
Line of ed.: 8     გარდაიგდოს თავი კლდესა ზედა. სცნეს ესე, შეიპყრეს და არა
Line of ed.: 9     უტევეს. კუალად ინება მოშთობა თავისა თჳსისა და მცნობელთა
Line of ed.: 10     არცა ამას ზედა მიუშუეს. ხოლო შემდგომად სიყმილისა და მრავლი\სა
Line of ed.: 11     ქენჯნისა მოიპოვა ღონე, რამეთუ ჰგონა, ვითარცა თჳთ თავისი
Line of ed.: 12     ყოფნა ეგრეთცა სხუათაცა. და ამის მიზეზისათჳს იტყოდა: "უკეთუ
Line of ed.: 13     დაატევებინოთ ყოველთა წარჩინებულთა ცოლთა უწინარეს ჩემსა
Line of ed.: 14     ქრისტე, მერმე და\\უტეო Manuscript page: R_562  მეცა, უკეთუ არა არცა მე". მაშინ შეუთ\ქუეს
Line of ed.: 15     რა წარჩინებულთა ცოლთა, მათ ყოველთა შიშისათჳს ტანჯვი\სა
Line of ed.: 16     დაუტევეს ქრისტე და გამაჰმადიანდნენ ყოველნი სრულიად და
Line of ed.: 17     უღონო ქმნილი გამაჰმადიანდა იგიცა.

Line of ed.: 18        არამედ იქმნა რისხუა ღუთისა ცოდვათა ჩუენთათჳს, რამეთუ
Line of ed.: 19     აწ უმეტესადრე მოოჴრდებოდნენ ეკლესიანი დიდშუენიერნი და იქმ\ნებოდნენ
Line of ed.: 20     პირუტყუთა სადგურნი და ივლტოდიან კუალადცა რომელ\თა
Line of ed.: 21     არა ინებეს მაჰმადიანობა ქართლს, იმერეთს, ოდიშს, გურიას, კა\ხეთს
Line of ed.: 22     და წარაქუნდათ ხატნი და ჯუარნი და წმიდათა ნაწილნი, მო\ისპოდნენ
Line of ed.: 23     ეპისკოპოზნი, თუ სადმე იყო, და მონაზონნი და მწყემსნი.
Line of ed.: 24     გარნა თჳნიერ ადგილ-ადგილ იპოვებოდნენ მღუდელნი. და შეიქმნა
Page of ed.: 729   Line of ed.: 1     სრულიად მაჰმადიანობა წესითა და რჯულითა მათითა და აღშენ\დებოდიან
Line of ed.: 2     მეჩითნი. არამედ დაშთნენ გლეხნი და იგინიცა უმწყსელ\ნი,
Line of ed.: 3     ვითარცა პირუტყუნი.

Line of ed.: 4        ქუალად ჟამსვე ამისსა განაწესეს სპანი და შეჰკუეთეს მამული\ანთა
Line of ed.: 5     გამოსაღებითა მათითავე ფაშას, ბეგს, ალაიბეგს, სანჯახს და
Line of ed.: 6     აღას; და რაოდენნიცა კაცნი დააწერეს, უწოდეს ჴრმალი და, სადაცა
Line of ed.: 7     უჴმდათ წარიყვანიან, არათუ ქრისტეანეთა, არამედ მაჰმადიანთა
Line of ed.: 8     მოლაშქრედ.

Line of ed.: 9        ხოლო მოვიდა ამ როსტომ ფაშისა თანა დადიანი ლიპარიტ
Line of ed.: 10     ლტოლვილი; ამან მისცა და აშუელნა სპანი. არამედ კუალადცა მო\\\ვიდა Manuscript page: T_170 
Line of ed.: 11     ლტოლვილი; შემდგომად მოვიდა გურიელი ქაიხოსრო სტამ\ბოლიდამ.
Line of ed.: 12     ამან როსტომ ბრძანებითა ხონთქრისათა მისცა სპანი და
Line of ed.: 13     ჰყო კუალად გურიელად ქაიხოსრო, რამეთუ აქუნდათ ამათ ბრძანე\ბა
Line of ed.: 14     ყოველთა საქმეთა ზედა იმერეთისათა და მართვიდნენ ესენი. არა\მედ
Line of ed.: 15     ძნელოვანთა აუწყებდნენ აზრუმის ფაშასა და მით განმართვიდ\ნენ,
Line of ed.: 16     შემდგომად მოკუდა როსტომ ფაშა წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ქნთ. ქარ{თულსა}
Line of ed.: 17     ტ̃მზ.



Section: 21  
Page of ed.: 729  
Line of ed.: 18   ი̃ე. ასლან-ფაშა, კ̃ წელი ფაშა


Line of ed.: 19        ამისა შემდგომად წარვიდა ძე როსტომისა ასლან სტამბოლს,
Line of ed.: 20     მოსცა ხონთქარმან ფაშობა, მოსრული ესე ახალციხეს მართვიდა
Line of ed.: 21     საათაბაგოსა, ვითარცა წინთქმულნი. ესე ასლან-ფაშა ნებითა იმერ\თათა
Line of ed.: 22     ჩავიდა იმერეთს, დასუა მეფედ ბაგრატვე უთუალო, შეიპყრა
Line of ed.: 23     დარეჯან და ვახტანგ, წარმოიყვანა იგინი და შოებული მოვიდა
Line of ed.: 24     ახალციხეს და დაასადგურნა იგინი ოლთისს. ხოლო რაჟამს დაიპ\ყრა
Line of ed.: 25     ვახტანგ მეფემან იმერეთი და დასუა არჩილ, არღარა რას მორ\ჩილებდნენ
Page of ed.: 730   Line of ed.: 1     ასლანს. ამისთჳს შეასმინა ხონთქარსა და ბრძანებითა
Line of ed.: 2     მისითა აღვიდა მთასა ზედა ფერსათს სპითა ქ{რისტე}სა Manuscript page: A_245  ჩ̃ქჲგ, ქარ{თულსა} ტ̃ნა.

Manuscript page: R_563 
Line of ed.: 3        არამედ იმერთა რა-დასუეს ბაგრატვე, მოუძღუნეს ქრთამი დი\დი,
Line of ed.: 4     რათა უკუნიქცეს, ვინაჲთგან უზისო მეფევე თჳსი. უკმოიქცა ას\ლან
Line of ed.: 5     და აუწყა ესენი ხონთქარსა. ამანვე მისცა სეხნია ჩხეიძეს Manuscript page: d_156a  იენ\გიჩარნი
Line of ed.: 6     და შეაყენნა ქუთათისს ციხესა შინა. შემდგომად რა განა\ძეს
Line of ed.: 7     ბაგრატ იმერთა, ამას ასლან-ფაშას ევედრნენ ვახტანგ და დარე\ჯან
Line of ed.: 8     დედოფალი, რათა ჰყოს იგინი მეფედ იმერთა და მოსცეს კ̃ ჩ̃ მა\რჩის
Line of ed.: 9     წინდად ქეთევან, რამეთუ ჟამთა ამათ სრულიად მიქცეულ იყ\ვნენ
Line of ed.: 10     მესხნი წესთა და სჯულთა ოსმალთათა და იყვნენ ვეცხლის მო\ყუარენი
Line of ed.: 11     პირისა და ფიცის მტეხელნი, მეძავ-მემრუშე-სოდომიანნი,
Line of ed.: 12     ვითარცა წეს არიან ოსმალთა. მიიდო ქრთამი ასლან-ფაშამ, ჩავიდა
Line of ed.: 13     იმერეთს და ჰყო ესენი მეფედ, ვითარცა აღვსწერეთ.

Line of ed.: 14        შემდგომად კუალად ამანვე მისცა სეხნია ჩხეიძეს იენგიჩარნი და
Line of ed.: 15     შეადგინნა ციხესა ქუთათისს. ამავ ასლან-ფაშისაგან მოითხოვა შა\ნაოზ
Line of ed.: 16     მეფემან ქეთევან დაწინდული დარეჯანისაგან ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჲზ, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 17     ტ̃ნე, და მოსცა ოთხმოცი ქესა და წარიყვანა ქეთევან.

Line of ed.: 18        შემდგომად ვედრებითა გურიელისათა შთავიდა იმერეთს ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 19     ჩ̃ქობ, ქარ{თულსა} ტ̃ჲ, კუეთებული ბაგრატ შეიპყრეს და მოართუეს
Line of ed.: 20     ას/ლანს.

Line of ed.: 21        მაშინ ბაგრატ მოსცა ძე თჳსი ალექსანდრე მძევლად ქრთამისა
Line of ed.: 22     წილ, დაუტევა იგივე მეფედ და მოვიდა სამცხეს.

Line of ed.: 23        შემდგომად ამასთანავე მოვიდა ძე შანაოზ მეფისა ლუარსაბ სა\მეფოდ
Line of ed.: 24     იმერთა, მოსცა ძღუენი ასლან-ფაშასა. არამედ სცნა, რამეთუ
Line of ed.: 25     აცთუნებს ასლან-ფაშა და წარვიდა ქ{რისტე}სა ჩ̃ქოდ, ქარ{თულსა} ტ̃იბ. ამის მე\ორეს
Line of ed.: 26     წელს მოვიდა ძე შანაოზ მეფისავე არჩილ დაპყრობად იმერთა
Page of ed.: 731   Line of ed.: 1     და პატივით შეიტკბო ასლან-ფაშამან. არამედ მოვიდა გურიელიცა
Line of ed.: 2     სამეფოდ იმერთავე. ესე აუწყა ასლან ხონთქარსა და მცდელობდა
Line of ed.: 3     არჩილისათჳს იმერეთსა, რამეთუ მოყურობდა ქეთევანისა გამო.
Line of ed.: 4     Manuscript page: T_171  გარნა არა ინება ხონთქარმან არჩილ წინთქმულთათჳს შესმენისა და
Line of ed.: 5     უბრძანა შეპყრობა არჩილისა. ამან დასუა პატიმარსავით ახალციხეს
Line of ed.: 6     და გურიელი განუტევა გურიას. მერმე განზრახჳთა მესხთათა გამო\პარვით
Line of ed.: 7     გამოუტევა არჩილ. ხოლო ამა ჟამებთა შინა არღარა იყო
Line of ed.: 8     სახელნი თავადთა, მთავართა და აზნაურთა. არამედ უწოდდენ ფა\შად,
Line of ed.: 9     ბეგად, ალიბეგად, სანჯახად და აღად, რამეთუ ახალციხეს და
Line of ed.: 10     ოლთისს იყო ათაბაგი ახალციხის ფაშად წოდებული; კოლას ჯდა
Line of ed.: 11     ფაშა, შავშეთს, აჭარას ბეგნი და სხუათა ადგილებთა ალიბეგნი და
Line of ed.: 12     აღანი, გარნა მორჩილებასა და ლაშქრობასა ქუეშე ახალციხის ფა\შისასა.
Line of ed.: 13     შემდგომად მოვიდნენ ასლანისა თანა ბაგრატ და გურიელი,
Line of ed.: 14     ლტოლვილნი არჩილისაგან და აღუთქუეს ქრთამი დიდი. ამან აუწყა
Line of ed.: 15     ხონთქარსა. ხოლო განრისხებულმან ხონთქარმან წარმოავლინა აზ\რუმის
Line of ed.: 16     ფაშა სუაზს აქათითა სპითა. ესე მოვიდა და ჩამოუძღუა ას\ლან-ფაშა
Line of ed.: 17     იმერეთს და რა იგი აღვსწერეთ იქმნა. მაშინ კვაცხუთს
Line of ed.: 18     მდგომს აზრუმის ფაშას მოერთო წიგნი არჩილისა: "ვქმენ ყოველი,
Line of ed.: 19     რა იგი ვყავ ასლან\\ფაშისაგან, Manuscript page: R_564  რამეთუ მიმიღო საგანძური დიდძალი
Line of ed.: 20     სახონთქროდ და მით მომცა იმერეთი და აწ რაჲ არს შეცოდება ჩე\მი".
Line of ed.: 21     ესე მისწერა აზრუმის ფაშამ წინაშე ხონთქრისა და ხონთქარ\მან
Line of ed.: 22     ამისთჳს მოუწერა თავის მოკუეთა ასლან-ფაშასა. მაშინ კვაც\ხუთს
Line of ed.: 23     მოჰკუეთა თავი ასლან-ფაშას, წელსა ჩ̃ქოზ, ქარ{თულსა} ტ̃ჲე და წა\რავლინა
Page of ed.: 732   Line of ed.: 1     თავი სტამბოლს. ხოლო აზრუმის ფაშა და მესხნი მოვიდ\ნენ
Line of ed.: 2     სამცხეს. არამედ ძე ასლან-ფაშისა, მცნობი ამისი, წარვიდა სტამ\ბოლს,
Line of ed.: 3     მისცა ქრთამი დიდი; ამისთჳს მოსცეს ფაშობა და მოვიდა
Line of ed.: 4     ახალციხეს.



Section: 22  
Page of ed.: 732  
Line of ed.: 5   ი̃ვ. უსუფ-ფაშა, ი̃ წელი ფაშა


Line of ed.: 6        დაჯდა ესე უსუფ-ფაშა წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ქპ, ქარ{თულსა} ტ̃ჲჱ და იწყო
Line of ed.: 7     განგება, ვითარცა წინათთა. არამედ ამ ჟამებთა უკეთუ ვინმე მოი\ქონის
Line of ed.: 8     ვეცხლი, წარვიდის სტამბოლს, მისცის ქრთამი
Line of ed.: 9     და იშოვნის მკჳდრად მამული და დაიპყრიან, ვითარცა ჰყო ფირია\ღისშვილმან,
Line of ed.: 10     რომელი განჰყიდა გურიელმან მღუდელი. მან მღუ\დელმან
Line of ed.: 11     მოიგო ვეცხლი მაჰმადიანობით, წარვიდა სტამბოლს, მისცა
Line of ed.: 12     ქრთამი; მოსცეს ჯავახეთი და უწოდ\\ეს Manuscript page: d_156b  ფაშად, ამან და ძეთა ამის\თა
Line of ed.: 13     დაიპყრეს ჯავახეთი და არიან დღედცა ფაშად. ამით იწყეს წარ\ჩინებულთა
Line of ed.: 14     მესხთა შემცირებად და ამაღლებად უგვანთა და
Line of ed.: 15     უგუა/როთა.

Line of ed.: 16        ამის მიერ უმეტეს მოოჴრდებოდნენ ეკლესიანი და აღშენდე\ბოდნენ
Line of ed.: 17     ჯამნი და დაიტევებოდა ზნენი ქართულნი თჳნიერ ენისა,
Line of ed.: 18     და განდიდნებოდა მათ შორის მაჰმად და ნეშტნი ხატთა და ჯუართა
Line of ed.: 19     შეიმუსრვოდა და იმყოფებოდა დედათა მათთა სამკაულად, რომელ\თაგან
Line of ed.: 20     იქმნებოდენცა სასწაულნი მრავალნი, გარნა არავინ მიუპ\\\ყრობდა Manuscript page: T_172 
Line of ed.: 21     ყურთა. არამედ ესრეთთა ვერღარა შემუსრვიდენ, გარნა
Line of ed.: 22     განყიდდენ მთელსა, სხუათათჳს არღარა არს ჟამი აქა მოჴსენებად.

Page of ed.: 733  
Line of ed.: 1        ხოლო ამ უსუფ-ფაშას მოსცა გიორგი მეფემან ალექსანდრე,
Line of ed.: 2     ძე ბაგრატისა, და ამან მეფედ ჰყო იმერეთს ქ{რისტე}სა ჩ̃ქპგ, ქარ{თულსა} ტ̃ოა,
Line of ed.: 3     და თჳთ მოვიდა ახალციხეს. ამანვე წარავლინა შავშეთის ბეგი და
Line of ed.: 4     ღალატით მოჰკუეთა ქაიხოსრო გურიელს თავი და გურიას დასუა
Line of ed.: 5     ძმა მისი გურიელად მამია ქ{რისტე}სა ჩ̃ქპე ქარ{თულსა} ტ̃ოგ. შემდგომად მოკუ\და
Line of ed.: 6     ესე უსუფ-ფაშა წელსა ჩ̃ქჟ, ქარ{თულსა} ტ̃ოჱ.



Section: 23  
Page of ed.: 733  
Line of ed.: 7   ი̃ზ. სალიმ ფაშა ი̃ა წელი ფაშა


Line of ed.: 8        მაშინ წარვიდა ძმა მისი სალიმ სტამბოლს, ამას მოსცეს ფაშო\ბა
Line of ed.: 9     ქრთამით, მოვიდა ახალციხეს და განაგებდა ეგრეთვე. ამის ჟამსა
Line of ed.: 10     შინა მოვიდა მეფე გიორგი. ამან ისტუმრა და პატივ-სცა. შემდგო\მად
Line of ed.: 11     ბრძანებითა ხონთქრისათა წარატანა მუსალიმი სპითა მეფე გი\ორგის,
Line of ed.: 12     ჩავიდნენ და ჰყვეს არჩილ მეფე. მერმე კუალად მოვიდა გი\ორგი
Line of ed.: 13     მეფე დედაწულით, Manuscript page: R_565  ამან დაასადგურა ოშორას. შემდგომად
Line of ed.: 14     ბრძანებითა ხონთქრისათა მოერტყა ოშორას სპითა სალიმ-ფაშა,
Line of ed.: 15     შეიპყრა გიორგი მეფე და პატიმარ-ჰყო ახალციხეს. არამედ მესხთა
Line of ed.: 16     გააპარეს გიორგი მეფე წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჟა ქარ{თულსა} ტ̃ოთ.

Line of ed.: 17        ამასვე წარმოუვლინა ნაზარ-ალიხან ალექსანდრე ამან შეიკრიბ\ნა
Line of ed.: 18     სპანი ბრძანებითა ხონთქრისათა შთაიყვანა იმერეთს და ჰყო
Line of ed.: 19     ალექსანდრე მეფედ და განამაგრა უმეტესად ქუთათისი და შემუსრა
Line of ed.: 20     ეკლესია, და უკმოიქცა ახალციხესვე. შემდგომად ნებითავე ასლან\ფაშისათა
Line of ed.: 21     და ქრთამითა განაძეს ა\\რჩილ Manuscript page: A_246  იმერთა და დასუეს გიორგი.
Line of ed.: 22     ხოლო იყო ჭირი დიდი იენგიჩართაგან, ციხეთა შინა მყოფთა მეს\ხთა
Line of ed.: 23     ზედა. გარნა თუ მაჰმადიანი იყვნენ, არამედ ჰკლვიდიან კაცთა
Page of ed.: 734   Line of ed.: 1     და დედათა ძალყოფდიან, ეგერეთვე ყრმათაცა, და ართმიდიან მრა\ვალთა
Line of ed.: 2     უსამართლოდ. ამან სალიმ-ფაშამ წარავლინა ქრთამი დიდი
Line of ed.: 3     სტამბოლს შეწევნითა მესხთათა და ითხოვა განყვანა იენგიჩართა და
Line of ed.: 4     მუნ დადგინებად ყულთა. უსმინეს და დაადგინეს ყულნი და განთა\ვისუფლდნენ
Line of ed.: 5     ჭირისა მისგან.

Line of ed.: 6        ხოლო განაძეს იმერთა გიორგი და დასუეს არჩილ. ესე აღუძნდა
Line of ed.: 7     ასლან-ფაშას, რამეთუ უნებლიედ მისსა ჰყვეს და აუწყა წინაშე ხონ\თქრისა.
Line of ed.: 8     განრისხნა ხონთქარი და უბრძანა განძება მისი. მაშინ სა\ლიმ-ფაშამ
Line of ed.: 9     მოიყვანა ნაზარ-ალიხანიდამ სჳმონ, ძე ალექსანდრესი,
Line of ed.: 10     ქ{რისტე}სა ჩ̃ქჟჱ, ქარ{თულსა} ტ̃პვ, შთაიყვანა იმერეთს და ჰყო მეფედ. შემდგო\მად
Line of ed.: 11     ამანვე სალიმ-ფაშამ მისცა იგივე სჳმონ გურიელს მამიას, რათა
Line of ed.: 12     ჰქნის მეფედ და ამანვე წელსა მოკუდა სალიმ ფაშა ქ{რისტე}სა ჩ̃ღა,
Line of ed.: 13     ქარ{თულსა} ტ̃პთ.



Section: 24  
Page of ed.: 734  
Manuscript page: T_173 
Line of ed.: 14   ი̃ჱ. ისაყ ფაშა, დ̃ წელი ფაშა


Line of ed.: 15        ხოლო ძე უსუფ-ფაშისა წარვიდა სტამბოლს ისაყ, შესძღუნა
Line of ed.: 16     ქრთამი დიდი, მისცეს ფაშობა და მოვიდა ახალციხეს და მართვიდა
Line of ed.: 17     თქმულთაებრ. ამან ისაყ-ფაშამ მოიყვანა გიორგი, ძე ალექსანდრე\სი,
Line of ed.: 18     ნაზარ-ალიხანიდამ და ჰყვანდა თჳსთანა ყოფად იმერთა მეფედ.
Line of ed.: 19     ხოლო ფაშანი ესენი, რომელნი მოვიჴსენეთ, უმეტეს ამისთჳს აშ\ფოთებდიან
Line of ed.: 20     იმერთა, რამეთუ უკეთუმცა არა ჰქონდათ იმერეთს ლაშ\კრობანი,
Line of ed.: 21     წარიყვანდნენ სადაცა უნებდათ ლაშქრად და ექმნებოდათ
Line of ed.: 22     ჭირი დიდი სიშორე გზისა, და აქა ლაშქრობითა აღივსებოდიან ნი\ჭითა
Line of ed.: 23     და ტყჳთა, ვინაჲთგან არღარად რაიდ სჩნდათ ოჴრება, ტყუევ\ნა,
Line of ed.: 24     კლვა ქრისტეანეთა მაჰმადიანობით. ხოლო ისაყ-ფაშას აღუძნდა
Page of ed.: 735   Line of ed.: 1     რა მორჩილება აბაშიძისა და განდიდება მისი, შეასმინა წინაშე ხონ\თქრისა.
Line of ed.: 2     ამისთჳს ხონთქარმან წარმოავლინა სარასკრად აზრუ\\მის Manuscript page: R_566 
Line of ed.: 3     ფაშა სპითა დიდითა, და მოვიდა ქეჰა მისი ახალციხეს სპითა, და
Line of ed.: 4     თჳთ სარასკარი მოვიდა გურიას, განვლო ჭოროხი ნავის ჴიდ\\ით, Manuscript page: d_157a 
Line of ed.: 5     რამეთუ აქუნდა ბრძანება შჳდ წელ ყოფა იმერეთსა შინა და სრუ\ლიად
Line of ed.: 6     მოოჴრება ციხეებითურთ. მაშინ ისაყ-ფაშამ და ქეჰამ გარდა\ვლეს
Line of ed.: 7     ფერსათი სპითა არამედ კაკას ჴიდზედ შეეკრათ იმერთა სი\მაგრე.
Line of ed.: 8     უწყეს ამათ დიდდიდთა თოფთა ცემა, ვერღარა დაუდგნენ
Line of ed.: 9     იმერნი და შთავიდნენ ესენი იმერეთს და ჰყვეს რაჲ იგი აღვსწერეთ.
Line of ed.: 10     ხოლო მოკუდა სულტან მუსტაფა და დაჯდა აჰმად. ამან უბრძანა
Line of ed.: 11     სარასკარს უკუნქცევა იმერეთიდამ. მაშინ ამათ დაუტევეს მეფედ
Line of ed.: 12     გიორგი ძე ალექსანდრესი და ზამ-ჰყვეს აბაშიძისა თანა, აღაშენეს
Line of ed.: 13     თხმელის ციხე ბაღდადს, შეაყენნეს იენგიჩარნი და უკმოიქცნენ
Line of ed.: 14     ქ{რისტე}სა, ჩ̃ღგ, ქარ{თულსა} ტ̃ჟა. გარნა დახუდენ იმერნი მთასა ზედა და მოე\წივნენ
Line of ed.: 15     უკან. არამედ ესენი არღარა უკუბრუნდნენ ბრძანებისა და
Line of ed.: 16     ზამთრისათჳს და მოსრნეს იმერთა მრავალნი და დაკოდეს ისაყ-ფა\შა
Line of ed.: 17     ჴელსა შინა და მოკლეს კოლის ფაშა და აღიღეს ალაფი მრავალი
Line of ed.: 18     და მესხნი მოვიდნენ ახალციხეს. ხოლო ქეჰა წარვიდა აზრუმს სპი\თა,
Line of ed.: 19     ვინაჲთგან გურიიდამ წარსრული სარასკარიცა მისრულ იყო
Line of ed.: 20     აზ/რუმს.

Line of ed.: 21        ამისა შემდგომად ისაყ-ფაშა მართვიდა და განაგებდა საათაბა\გოსა
Line of ed.: 22     და ამას არა ეგდენ ერჩდა ფაშა კოლისა და ეძჳნვებოდა ისაყს,
Line of ed.: 23     რამეთუ იყო ხონთქრისაგან მორჩილებასა შინა მისსა. ამისთჳს წა\რავლინა
Line of ed.: 24     კაცი და მოკლა იგი ღალატად. ხოლო მემკჳდრეთა მისთა
Line of ed.: 25     უღაღადეს ხონთქარსა, რამეთუ თუმცა განსაგო იყო, არამედ ვერ
Page of ed.: 736   Line of ed.: 1     მოაკუდინებდა სარგოსათჳს თავისა თჳსისა, თუმცა არა ხონთქრისა
Line of ed.: 2     შარავანდედობისა სვიანობისათჳს, ვერცა ფაშასა ანუ ბეგსა, ალი\ბეგსა,
Line of ed.: 3     აღასა და მოლაშკრესა. ამისთჳს განრისხნა ხონთქარი, წარ\მოავლინა
Line of ed.: 4     მტარვალი, რათა მოჰკუეთონ ისაყ-ფაშას თავი. სცნა
Line of ed.: 5     ესე ისაყ-ფაშამ, განივლტო, მივიდა სტამბოლს და დაიმალა მუნ
Line of ed.: 6     წელსა რაოდენსამე. ხოლო ახალციხეს წარმოავლინეს ფაშად ას\ლან,
Line of ed.: 7     ძე სალიმ ფაშისა, ბიძის ძე ისაყ-ფაშისა.



Section: 25  
Page of ed.: 736  
Manuscript page: T_174 
Line of ed.: 8   ი̃თ. ასლან ფაშა, გ̃ წელი ფაშა


Line of ed.: 9        წელსა ქ{რისტე}სა, ჩ̃ღე, ქარ{თულსა} ტ̃ჟგ მოვიდა ასლან ფაშა და დაჯდა
Line of ed.: 10     ახალციხეს და განაგებდა წესსა ზედა მათთა, რამეთუ ამ ჟამებთა
Line of ed.: 11     არღარავინ იყო ქრისტეანე თჳნიერ გლეხთა, არამედ იგინიცა მცირედ
Line of ed.: 12     სამცხეს თჳნიერ ჯავახეთისა, და უმცირესად შავშეთს, აჭარას და
Line of ed.: 13     არტანს. გარნა ვაჭარნი რაოდენნიმე იყვნენ ყოველგან საათაბაგოსა
Line of ed.: 14     შინა. არამედ იყო შენობა დაბნებთა და აგარათა, ვინაჲთგან ესეო\დენთა
Line of ed.: 15     ჟამთა იქმნა მშჳდობა ქუეყანათა ამათ შინა, აყრილნი ქართ\ლიდამ
Line of ed.: 16     და სომხითიდამ სახლდებოდიან აქა და უმეტესნი ჯავახე\\თს. Manuscript page: R_567 
Line of ed.: 17     კუალად უფროსად ტყუეთაგან იმერთათა განმრავლდებოდნენ
Line of ed.: 18     ფრიადად თათრობითა, ვინაჲთგან ხარკთაგან კიდე ვერა რაის ავ\ნებდნენ
Line of ed.: 19     გლეხთა. ხოლო შემდგომად განცხადდა ისაყ-ფაშა სტამ\ბოლს,
Line of ed.: 20     რამეთუ დაჯდა სხუა ვეზირ აზამი, მისცა ქრთამი დიდი და
Line of ed.: 21     მოსცეს ფაშობა ისაყ-ფაშასავე და ასლან ფაშა წარვიდა სტამბოლს.



Section: 26  
Page of ed.: 736  
Page of ed.: 737  
Line of ed.: 1   ი̃ჱ. ისაყ-ფაშა, ჱ̃ წელი ფაშა


Line of ed.: 2        მოვიდა ისაყ-ფაშა წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ღჱ ქარ{თულსა} ტ̃ჟვ, და დაჯდა ახალ\ციხეს.
Line of ed.: 3     ამან დაამდაბლნა მიმდგომნი ასლან-ფაშისანი მოხუეჭითა და
Line of ed.: 4     წართმითა თეთრთათა და უპატიოყოფითა და აღამაღლნა თჳსნი
Line of ed.: 5     წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ღიბ, ქარ{თულსა} უ̃, მოვიდა გიორგი იმერთა მეფე, რათა
Line of ed.: 6     მწე-ეყოს. ხოლო ისაყ-ფაშამ აღუთქუა. არამედ შემდგომად ნებითა
Line of ed.: 7     ფაშისათა წარვიდა და დაიპყრა იმერეთი: კუალად წელსა ჩ̃ღიგ,
Line of ed.: 8     მოვიდა იგივე გიორგი. გარნა შემდგომად გურიელის სიკუდილისა
Line of ed.: 9     ნებითა ფაშისათანავე დაიპყრა იმერეთი ქ{რისტე}სა ჩ̃ღიგ, ქარ{თულსა} უ̃ა.



Section: 27  
Page of ed.: 737  
Line of ed.: 10   ი̃თ. ასლან-ფაშა, ბ̃ წელი ფაშა


Line of ed.: 11        ხოლო წელსა ჩ̃ღივ, ქარ{თულსა} უ̃დ მისცეს კუალად ასლან-ფაშას
Line of ed.: 12     და მოვიდა ახალციხეს. ხოლო ისაყ-ფაშა წარვიდა სტამბოლსვე.
Line of ed.: 13     ესე ასლან ფაშა ქრთამითა და ვედრებითა ბეჟან დადიანისა და ზურაბ
Line of ed.: 14     აბაშიძისათა ჩავიდა იმერეთს სპითა და, იქმნა რა იგი, აღვწერეთ იმე\რეთს.
Line of ed.: 15     მერმე მოვიდა ახალციხეს. არამედ უყო ამანცა ეგრეთვე ისაყ\ფაშის
Line of ed.: 16     მიმდგომთა, ვითარცა მან ამისთა უქმნა.



Section: 28  
Page of ed.: 737  
Line of ed.: 17   ი̃ჱ. ისაყ-ფაშა, ი̃თ წელი ფაშა


Line of ed.: 18        შემდგომად წელსა ჩ̃ღიჱ, ქარ{თულსა} უ̃ვ მოსცეს კუალად ისაყ-ფაშას
Line of ed.: 19     ახალციხის ფაშობა, მოვიდა და დაჯდა. Manuscript page: d_157b  არამედ ასლან-ფაშა წარ\\\ვიდა Manuscript page: T_175 
Line of ed.: 20     სტამბოლს, რამეთუ ვედრებითა და ქრთამითა ისაყ-ფაშისათა
Line of ed.: 21     მისცეს სხუა ფაშობა ა\\სლან Manuscript page: A_247  ფაშასა, რათა არღარა შემცილე ექმნას
Page of ed.: 738   Line of ed.: 1     ისაყ ფაშასა. შემდგომად ისაყ-ფაშისა თანა მოვიდა გიორგი იმერთა
Line of ed.: 2     მეფე სტამბოლიდამ, წელსა ჩ̃ღით, ქარ{თულსა} უ̃ზ ამან წარატანა მუსა\ლიმი
Line of ed.: 3     თჳსი სპითა, ჩავიდნენ იმერეთს და იქმნა ყოფილი იგინი, დაუ\ტევეს
Line of ed.: 4     გიორგი მუნ და წარმოვიდნენ მესხნი.

Line of ed.: 5        ხოლო შემდგომად გიორგი მეფის სიკუდილისა წარავლინა ისაყ\ფაშამ
Line of ed.: 6     შავშეთის ბეგი ვახტანგ მეფისა თანა და ითხოვა ძე გიორგისა
Line of ed.: 7     ალექსანდრე. მან წარმოუვლინა ნიჭითა და შემდგომად წელსა ჩ̃ღკა,
Line of ed.: 8     ქართ{ულსა} უ̃თ ბრძანებითა ხონთქრისათა შთავიდა იმერეთს და იქმნა
Line of ed.: 9     აღწერილისაებრ. მერმე დასუა მეფედ ალექსანდრე, მოუდგინა ბეჟან
Line of ed.: 10     დადიანი და თჳთ მოვიდა ახალციხეს. ხოლო წელსა ჩ̃ღკგ, ქარ{თულსა} უ̃ია
Line of ed.: 11     წარმოავლინა ხონთქარმან აზრუმის ფაშა სარასკარად სპითა დიდი\თა
Line of ed.: 12     დაპყრობად ადრიბეჟანისად. ესე მო\\ვიდა Manuscript page: R_568  ყარსს და მიუწოდა
Line of ed.: 13     ისაყ-ფაშას შემდგომად შთავიდნენ ტფილისს და იქმნა ყოველი, ვი\თარცა
Line of ed.: 14     აღვსწერეთ ქართლსა ზედა ყოფილნი. ხოლო ახალციხეს
Line of ed.: 15     ჯდა მუსალიმი და განაგებდა ნებითა ისაყ-ფაშისათა. არამედ იქმნა
Line of ed.: 16     ესე ისაყ-ფაშა შემდგომად იესეს სიკუდილისა მპყრობელი და განმ\გებელი
Line of ed.: 17     ხონთქრისაგან სრულიადისა ძალითა ყოვლისა საქართვე\ლოსი,
Line of ed.: 18     სახელით სამცხე-საათაბაგოსი, სრულიად იმერეთისა, ქართ\ლისა,
Line of ed.: 19     ლორე-ყაზახ-შამშადილისა და კახეთისა. არამედ ვინაჲთგან
Line of ed.: 20     იყო ქართლი ჭირსა დიდსა, აღშენდა ჯავახეთი და სამცხე მუნიდამ
Line of ed.: 21     ვინაჲთგან გარდმოშენდებოდნენ და განმდიდრდენცა ბეგნი, ალაი\ბეგნი,
Line of ed.: 22     აღანი და ფაშანი ხუეჭითა მათითა. არამედ აქუნდაცა ჭირნი
Line of ed.: 23     ჯავახ-სამცხელთა მოგზაურთა სპათაგან. შემდგომად გარდმოვლეს
Line of ed.: 24     ქართლი ლეკთა და სტყუევნიდენ სამცხე-ჯავახეთსა, ვიდრე კოლამ\დე
Line of ed.: 25     და მიაქუნდათ ნატყუენავნი უამრავნი. მრავალგზის ეწივნენ მეს\ხნი
Line of ed.: 26     და ეწყუნენ. არამედ იგინი მრე-ექმნებოდიან მარადის და მოსრ\ვიდიან
Page of ed.: 739   Line of ed.: 1     სპათა ანუ სადაცა ვის მოიჴელთიან და წარაქუნდათ ალაფი
Line of ed.: 2     დიდძალი. ხოლო შემდგომად მოადგა რა თამაზხან განჯას, უკუ\დგნენ
Line of ed.: 3     ქართველნი ისაყ-ფაშისაგან, მისცეს ნება ყიზილბაშთა და
Line of ed.: 4     უჴდებოდნენ ქართველნი სამცხეს და ჯავახეთს მარადდღე და სტყუ\ენვიდნენ.
Line of ed.: 5     კუალად დღესა ერთსა მოუჴდნენ და წარიღეს ნატყუენავი.
Line of ed.: 6     ამათ წარმოუდგა მუსალიმი, დაესხა დვირს, მოსრნა და მოსწყჳდნა
Line of ed.: 7     ქართველნი, ტყუე-ყვნა მრავალნი, უკმოიხუნა ნატყუენავნი და მო\ვიდა
Line of ed.: 8     გამარჯუებული. ხოლო სძლო რა თამაზხან ქოფრულსა, მაშინ
Line of ed.: 9     მისცა ტფილისიცა ისაყ-ფაშამ და წარმოვიდა ყოვლითა საგანძუ\რითა
Line of ed.: 10     თჳსითა და დაჯდა ახალციხეს. შემდგომად ზავ-ჰყვეს რა ხონ\თქარმან
Line of ed.: 11     და შანადირ, ამით იქმნა კუალად მეგობრობა ქართველთა
Line of ed.: 12     და მესხთა შორის. არამედ ისაყ-ფაშას არღარა აქუნდა ვეზირობა
Line of ed.: 13     სამის თუღითა, გარნა იყო ორთუღიანი პირველისაებრ. ამ ისაყ\ფაშამ
Line of ed.: 14     წარავლინა ძე თჳსი უსუფ-ფაშა სტამბოლს, შესძღვნა ქრთა\მი
Line of ed.: 15     დიდი ვეზირსა, მოსცეს ახალციხის ფაშობა უსუფ-ფაშას, წარმო\ვიდა
Line of ed.: 16     და მოვიდა ახალციხეს.



Section: 29  
Page of ed.: 739  
Manuscript page: T_176 
Line of ed.: 17   კ̃. უსუფ ფაშა ზ̃ წელი ფაშა


Line of ed.: 18        წელსა ჩ̃ღლზ, ქარ{თულსა} უ̃კე, დაჯდა უსუფ-ფაშა ძე ისაყისა. ხოლო
Line of ed.: 19     ისაყ-ფაშა იყოფებოდა განსუენებით თჳსად და მართვიდა უსუფ\ფაშა,
Line of ed.: 20     თჳნიერ დიდთა საქმეთაგან, და ამას ჰკითხვიდა მამასა თჳსსა.
Line of ed.: 21     ამან უსუფ-ფაშამ წარავლინა კაცი აჭარას საქმისა რისათჳსმე. ხო\ლო
Line of ed.: 22     მათ შეურაცხ-ჰყვეს კაცი იგი, განრისხნა უსუფ-ფაშა, წარავლი\ნა
Line of ed.: 23     მაჰმად-ბეგ სპითა. ესე დაესხა აჭარას და Manuscript page: R_569  მოსწყჳდნა სულნი
Line of ed.: 24     ურიცხუნი უწყალოდ, აღიღო ალაფი მათი და მოვიდა უსუფ-ფაში\სა
Page of ed.: 740   Line of ed.: 1     თანა. მაშინ ნეშტნი აჭარელნი წარვიდნენ სტამბოლს და ევედრ\ნენ
Line of ed.: 2     ხონთქარსა. ამისთჳს წარიყვანეს უსუფ-ფაშა სტამბოლს. არა\მედ
Line of ed.: 3     ამანვე სძლო მათ, მისცა ქრთამი დიდი ვეზირსა, მან გამოუტევა
Line of ed.: 4     და მოვიდა ახალციხეს ფაშადვე. ხოლო ალექსანდრემ მეფემან იმერ\\\თამან, Manuscript page: d_158a 
Line of ed.: 5     შეიპყრა ვახუშტი აბაშიძე. მოვიდა ისაყ-ფაშისა ვედრებად
Line of ed.: 6     ანუკა მეფის ასული: ამან აღუთქუა განტევება მისი და წარუვლინა
Line of ed.: 7     მეფესა ალექსანდრეს ცხენი აღკაზმული და ქურქი და მიუტევა კ̃ ქესა
Line of ed.: 8     რომელი თანაედვა ალექსანდრეს ისაყ-ფაშისა, რათა განუტეოს ვა\ხუშტი.
Line of ed.: 9     სოლო მან არა ინება, არცა პატივ-სცა ამისთჳს წარავლინა
Line of ed.: 10     ფირიაღის-შვილი ჯავახეთის ფაშა, სიძე თჳსი, იმერეთს სპითა წელსა
Line of ed.: 11     ჩ̃ღმა, ქარ{თულსა} უ̃კთ. შთავიდა რა იმერეთს, მოეგება დადიანი, ერისთა\ვი
Line of ed.: 12     და ზურაბ. ხოლო ალექსანდრე ივლტოდა ქართლს. ამათ მოიყვა\ნეს
Line of ed.: 13     გიორგი, ძე გიორგისა და ძმა ალექსანდრესი, დასუეს იგი მეფედ
Line of ed.: 14     და წარმოვიდნენ.

Line of ed.: 15        ამასვე წელსა მოვიდა შანშე ლტოლვილი ყიზილბაშთაგან. ამის\თჳს
Line of ed.: 16     წარმოევლინა კაცი შანადირს ისაყ-ფაშისათჳს, რათა წარუვლი\ნოს
Line of ed.: 17     კრული შანშე. მაშინ ისაყ-ფაშამ აღირჩია მშჳდობა, რამეთუ
Line of ed.: 18     ეშინოდა მისგან მორბევისა და მოოჴრებისა ქუეყნისა, შეიპყრა შან\შე
Line of ed.: 19     და მისცა კრული. ამასვე წელსა წარმოევლინა ალექსანდრეს ისაყ\ფაშისათჳს,
Line of ed.: 20     რათა ჰყოს იგივე იმერთა მეფედ. უსმინა ისაყ-ფაშამ წი\ნათქმულთათჳსვე,
Line of ed.: 21     წარატანა ალექსანდრეს სპანი, ჩაიყვანეს და
Line of ed.: 22     ჰყვეს იგი მეფედ და სპანი მოვიდნენ სამცხეს. ხოლო შემდგომად
Line of ed.: 23     წელსა ჩ̃ღმბ, ქარ{თულსა} უ̃ლ, რა სძლო შანადირ კუალად სარასკარს,
Line of ed.: 24     ყარსს წარმოავლინა და მოარბივეს ჯავახეთი, არტანი, კოლა, წარი\ღეს
Page of ed.: 741   Line of ed.: 1     სრულიად პირუტყუნი და ქონებანი, არამედ ტყუენი არა ტყუე
Line of ed.: 2     ყვნეს და მოუწივეს ვიდრე მტკურადმდე მარბიელთა. შემდგომად
Line of ed.: 3     წელსა ჩ̃ღმდ, ქარ{თულსა} უ̃ლბ წარმოევლინა ხონთქარს საგანძური დიდი
Line of ed.: 4     ლეკთათჳს, რამეთუ შანადირ ებრძოდა მუსულის ქალაქსა, შეიკრიბა
Line of ed.: 5     უსუფ-ფაშა, წარვიდა სპითა დიდითა და შთავიდნენ ქართლს. ხოლო
Line of ed.: 6     მისრულთა თედოწმიდას, იქმნა რა იგი აღვსწერეთ ქართლსა ზედა.
Line of ed.: 7     შემდგომად მოვიდა ძლეული უსუფ-ფაშა აწყუერს და მოკუდა მუნ.
Line of ed.: 8     ამისი მსმენელი ისაყ-ფაშა დამძიმდა ფრიად, გარნა მართვიდა იგივე
Line of ed.: 9     ქუეყანათა.



Next part


This text is part of the TITUS edition of Kartlis Cxovreba IV: Vakhushti Bagrationi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.9.2017. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.