TITUS
Old Georgian Hagiographical Texts, vol. I
Part No. 143
Previous part

Chapter: 42  
Line of ed.: 36        მ^ბ. არამედ პირველ ჴსენებულნი და ყოლად მოსაჴსენებელნი იგი
Line of ed.: 37     ღირსნი არსენი და ეფრემ, მოწაფენი და აღზრდილნი გრიგოლისნი, მოვიჴსენნეთ,
Line of ed.: 38     რომელნი-ცა სათნო-იყვნა ნებამან ღმრთისამან მწყემსთ-მთავრად
Line of ed.: 39     სამწყსოთა მათ თჳსთა პირმეტყუელთა. რამეთუ დიდი ეფრემ, უწინარეს
Line of ed.: 40     მრავლით წლით არსენისსა, იქმნა ეპისკოპოს აწყურისა საყდარსა სამცხეს,
Line of ed.: 41     ხოლო შემდგომად დიდი არსენი კათოლიკე ეკლესიასა, ქრისტჱს კუართისა
Line of ed.: 42     სამკჳდრებელსა მცხეთას, ქართლისა კათალიკოზ იქმნა, და იყო სიყუარული
Line of ed.: 43     მათ შორის ერთად ზრდილობისათჳს.

Page of ed.: 287  
Line of ed.: 1        არამედ ქართლისა ეპისკოპოსნი მირეან არსენის მამისათჳს ფრიად გულ-წყებულ
Line of ed.: 2     იყვნეს ამის მიზეზისათჳს, რამეთუ თჳნიერ განზრახვისა მათისა
Line of ed.: 3     მძლავრ სამცხისა ერითა ძე თჳსი დაადგინა კათალიკოზად Ms. page: J_198v  თანა-დგომითა
Line of ed.: 4     და კურთხევითა მცირედთა ეპისკოპოსთაჲთა.

Line of ed.: 5        არამედ მცირედ მხილებისათჳს უფლისა მიშუებითა იყო აღძრვაჲ ეპისკოპოსთაჲ
Line of ed.: 6     მათ, ვიდრემდის ნეტარი ეფრემ მი-ვე-ერჩდა მათ, რამეთუ სამართალ
Line of ed.: 7     იყო სიტყჳს-გებაჲ იგი. და რომელ ჟამსა მას ხელმწიფე იყო მამფალი
Line of ed.: 8     გუარამ დიდი, მირეანისთჳს გულ-ძჳრად იყო, და მსწრაფლ ხოლო ბრძანა შეკრებაჲ
Line of ed.: 9     ეპისკოპოსთაჲ და უდაბნოჲსა მამათაჲ.

Line of ed.: 10        და ყოველნი შემოკრბეს ჯავახეთს. არამედ მამაჲ გრიგოლ არა მუნ
Line of ed.: 11     იყო, არცა ყოველნი კლარჯეთისა უდაბნოთა წინამძღუარნი მამანი, რამეთუ
Line of ed.: 12     იყო ნეტარი გრიგოლ არქიმანდრიტი და წადიერად მოელოდეს ყოველნი.
Line of ed.: 13     და მარტოდ ანჯმნობდეს წესისა წინამძღუარნი იგი არსენი კათალიკოზისათჳს
Line of ed.: 14     და ვერა დაამტკიცეს სიტყუაჲ მათი. მაშინ ერუშნელმან ეპისკოპოსმან
Line of ed.: 15     მის ჟამისამან ჰრქუა ყოველთა: "ოდეს მოვიდეს ვარსკულავი უდაბნოთაჲ,
Line of ed.: 16     მაშინ განემართოს საქმე და განზრახვაჲ ყოველთაჲ", და მათ ჰრქუეს: "ვისთჳს
Line of ed.: 17     არს სიტყუაჲ ეგე დამტკიცებითი?" ხოლო მან თქუა: "გრიგოლ არქიმანდრიტისათჳს,
Line of ed.: 18     ხანცთისა და შატბერდისა მაშენებელისა".

Line of ed.: 19        მაშინ ერთმან ვინმე ეპისკოპოსმან სილაღით თქუა შორის შეკრებულთა
Line of ed.: 20     მათ: "იგი ოდენ არს-ა ვარსკულავი მნათობი?" ხოლო სხუათა მათ ყოველთა
Line of ed.: 21     თქუეს: "ჭეშმარიტსა Ms. page: J_199r  იტყჳს, რამეთუ იგი არს მოძღურებისა ნათლითა
Line of ed.: 22     განმანათლებელ და შემკულ სულითა წმიდითა".

Line of ed.: 23        და მეყსეულად იხილეს წმიდაჲ იგი მომავალი კარაულითა შორის
Line of ed.: 24     კრებულსა მას მამათასა საკჳრველად ხილვითა. რამეთუ სამოსელი იგი შეურაცხი,
Line of ed.: 25     რომელ ემოსა მოხუცებულსა მას, ესრეთ ჩნდა, ვითარცა სამოსელი ნათლისა
Line of ed.: 26     ბრწყინვალისა განუცდელისაჲ. ხოლო თავსა მისსა კუკული იხილვებოდა,
Line of ed.: 27     ვითარცა გჳრგჳნი სამეუფოჲ პატიოსანთა თუალთა და მარგალიტთაგან
Line of ed.: 28     ფას-დაუდებელთა აღმკული. და ვითარცა იხილეს ღმრთისამიერი დიდებულებაჲ
Line of ed.: 29     მისი, ყოველნი სიხარულით მიეგებნეს და შეუდგეს სიტყუათა მისთა
Line of ed.: 30     სიხარულით.

Line of ed.: 31        მას ჟამსა მოვიდა ეფრემ ეპისკოპოსი და პირველად მოიკითხა მოძღუარი
Line of ed.: 32     თჳსი მამაჲ გრიგოლ და მერმე ძმანი თჳსნი ეპისკოპოსნი. ხოლო ნეტარმან
Line of ed.: 33     გრიგოლ ფარულად მოუწოდა ნეტარსა ეფრემს და ჰრქუა მას: "შვილო,
Line of ed.: 34     პატივსა მაგას წმიდისა მღდელთ-მთავრობისასა გაფუცებ, ნუ უშლი სულიერად
Line of ed.: 35     ძმასა შენსა არსენის", ხოლო მან ჰრქუა: "წმიდაო მამაო, ვერ ეგების
Line of ed.: 36     ძმათა ჩემთა ეპისკოპოსთა ცილობაჲ სამართლისათჳს, და მეცა შემინდვე,
Line of ed.: 37     რამეთუ არა ვარ ამიერითგან არსენის ცხოვარი და არცა იგი ჩემი მწყემსი",
Line of ed.: 38     მაშინ წმიდამან მან მკსინვარედ ჰრქუა: "უკუეთუ ამას იქმ, ეფრემ, მე უვარ
Line of ed.: 39     მყავ, ვითა არა შენი მოძღუარი ვარ". ხოლო ნეტარი ეფრემ სიტყუასა მას
Line of ed.: 40     ზედა სულიერისა მამისა და მოძღურისასა ატირდა და ჰრქუა: "ფიცხელ არს
Line of ed.: 41     ბრძანებაჲ ესე, განმკუეთელ უფროჲს მახჳლისა. აწ ნებაჲ შენი იყავნ და ნუ
Line of ed.: 42     ნებაჲ ჩემი, წმიდაო ღმრთისაო". ხოლო მან ჰრქუა: "ეფრემ სანატრელო,
Line of ed.: 43     Ms. page: J_199v  გისმინენ ქრისტემან, რაჲ-ცა ითხოო მისგან შენ, უმანკოო გულითა და
Page of ed.: 288   Line of ed.: 1     წრფელო გონებითა, მიმსგავსებულო მოძღუარსა შენსა ქრისტესა სიტყჳსაებრ
Line of ed.: 2     დავითისა: "რამეთუ წრფელ არს უფალი ღმერთი ჩუენი, და არა არს
Line of ed.: 3     სიცრუვე მის თანა"*.

Line of ed.: 4        და შენ უწყი სულითა შენითა ღმრთის-მხილველითა, ვითარ ღმერთსა
Line of ed.: 5     ებრძანა კათალიკოზობაჲ არსენისი სისრულისა მისისათჳს, არამედ მირეან,
Line of ed.: 6     მამამან მისმან, აუგიან ყო უჟამოდ შესწრაფებითა, ვითარცა ადამ ჭამა ხილი
Line of ed.: 7     იგი, რომელ არღა მწიფჱ იყო. აწ შენ კეთილად ჰყავ სმენაჲ ჩემი, რამეთუ
Line of ed.: 8     გულის-წყრომამან კაცისამან სიმართლე ღმრთისაჲ არა ქმნის. ხოლო ბრალი
Line of ed.: 9     ესე არსენისი ჩემ ზედა იყავნ".

Line of ed.: 10        ამისსა შემდგომად რაჟამს ესმა გუარამ ჴელმწიფესა მოსლვაჲ ნეტართაჲ
Line of ed.: 11     მათ, მოეგება წინა სიხარულითა და მოიკითხნა სიმდაბლით. და ვითარცა დასხდეს,
Line of ed.: 12     ბრძანა ხოლო გუარამ შემოკრებაჲ ყოველთა მოწესეთაჲ, და მოვიდეს.
Line of ed.: 13     მაშინ ჰრქუა: "წმიდანო მამანო, ეპისკოპოსნო და მეუდაბნოენო, იცით ყოველთა
Line of ed.: 14     კანონი შჯულისაჲ, რამეთუ არა ბრძანებს ეპისკოპოსისა და კათალიკოზისა
Line of ed.: 15     მძლავრებით დაჯდომასა". და ამას სიტყუასა შინა აუგისა სიტყუანი
Line of ed.: 16     განამრავლნა და ელოდა პასუხსა მათგან. ხოლო თუალნი ყოველთანი ხედვიდეს
Line of ed.: 17     მამასა გრიგოლს და ეპისკოპოსსა ეფრემს და მათ დაიდუმეს ჟამ ერთ.

Line of ed.: 18        მაშინ ეპისკოპოსთა ჰრქუეს ეფრემს: "ბრძანე პასუხი, რაჲ ჯერ-არს".
Line of ed.: 19     ხოლო მან თქუა: "სადა მამაჲ გრიგოლ იყოს, მე მუნ არა ვიკადრებ სიტყუად".
Line of ed.: 20     მაშინ ჴელმწიფემან მან ჰრქუა ნეტარსა გრიგოლს: "მამაო, ყოველნი შენ გელიან
Line of ed.: 21     სიტყუად ჭეშმარიტებისა რამეთუ უხუცეს ხარ Ms. page: J_200r  ყოველთა დღითა
Line of ed.: 22     და სათნოვებითა ნებისა ღმრთისაჲთა და შენგან ჴამს დასაბამი სიტყჳსაჲ".
Line of ed.: 23     ხოლო მან თქუა: "ჯერ-იყო პირველად მღდელთ-მოძღუართაგან ბრძანებაჲ,
Line of ed.: 24     ხოლო აწ სიტყჳთა შენითა ვიტყჳ ესრეთ: ჭეშმარიტთა ქრისტჱს სამწყსოთა
Line of ed.: 25     ისმინეთ გლახაკისა ამის მოხუცებულისაჲ, რამეთუ არსენი კათალიკოზი ნებითა
Line of ed.: 26     ღმრთისაჲთა კათალიკოზი არს, და ძჳრის-მეტყუელთა მისთა, რომელთა
Line of ed.: 27     არა შეინანონ, კდემულ იყვნენ და სრულიად ჰრცხუენეს ამას საწუთროსა და
Line of ed.: 28     მას საუკუნესა".

Line of ed.: 29        ხოლო ჴელმწიფე იგი დაღაცათუ იყო ბრძენ და ღმრთის-მსახურ, არამედ
Line of ed.: 30     მართლ-მხილებისაგან მართლისა მის კაცისა შეშფოთნა ფრიად. რამეთუ
Line of ed.: 31     ნებაჲ სიბრძნესა სძლევდა და შურ" პატივსა არა ჰრიდებდა გესლი რაჲ
Line of ed.: 32     გულისაჲ ბაგეთაგან იცნობა განუგებელად სიტყჳსა განტევებითა ესრეთ, ვითარმედ:
Line of ed.: 33     "მრავლით ჟამითგან არა მეხილვა მამაჲ გრიგოლ, არამედ მასმიოდა,
Line of ed.: 34     ვითარმედ ბრძენთაგან შეუცავი სიბრძნე მისი შეცვალებულ არს სიბერითა-ო
Line of ed.: 35     და პირველ სმენელი ვიხილე თუალითა." და შჯულისა-ცა მრავალთა სიტყუათა იტყოდა,
Line of ed.: 36     რამეთუ არა შეჰგავს ერის-კაცთა, რამეთუ იყო იგი ფრიად სიტყუა-ჴელოვან.

Line of ed.: 37        ხოლო ნეტარმან მამამან გრიგოლ ჰრქუა მას: "ჵ ჴელმწიფეო, რად
Line of ed.: 38     განჰრისხნები ჭეშმარიტებისათჳს. ესე უწყოდი, რამეთუ პირველთა წმიდათა
Line of ed.: 39     მათ მამათა შეკრებასა ეპისკოპოსთა და წინამძღუართა წესისათა მონაზონთა
Line of ed.: 40     თანა იყვნეს პირველნი მორწმუნენი მეფენი, არა თუ მათ თანა შჯულის-მოძღურებასა
Line of ed.: 41     იკადრებდეს, არამედ შჯულის-გამოძიებასა მათსა იკითხიან და
Line of ed.: 42     ითხოიან სიტყჳსა გამოცხადებაჲ, რამეთუ მათ ისწრავებდეს მცნებათა
Page of ed.: 289   Line of ed.: 1     ღმრთისათა და მოწამედ იყვნეს Ms. page: J_200v  თქუმულთა მათთა. და წმიდათა მოციქულთა
Line of ed.: 2     და ღირსთა მათ მღდელთ-მოძღუართა განსაზღვრებულსა კანონსა
Line of ed.: 3     შინა არა-ვე ბრძანებულ არს ერის-კაცისაჲ, ვითარ-მცა ეპისკოპოსთა და წესისა
Line of ed.: 4     წინამძღუართა მამათა განსაგებელისა მოძღურებისა იკადრებდა, გინა ახალ-სახიობასა
Line of ed.: 5     მოიღებდა, დაღაცათუ სამართლად საგონებელ იყოს, არამედ შჯულისა
Line of ed.: 6     და მღდელთ-მოძღუართა შეურაცხებაჲ არს, ხოლო მე აწ სიტყჳსაებრ
Line of ed.: 7     შენისა, გუარამ, ვარ ბუნება-შეცვალებულ, გარნა ოდეს სამართალმან დაგასმართლოს,
Line of ed.: 8     მაშინ იხილო თავი შენი ცნობა-მიღებულ და სიტყუანი ჩემნი
Line of ed.: 9     არღარა განჰგმნე".

Line of ed.: 10        ხოლო ჴელმწიფე იგი შეძრწუნდა გონებითა და ჰრქუა ეპისკოპოსთა
Line of ed.: 11     მათ: "თქუენგან ჯერ-არს განსაგებელი თქუენი განგებად, აწ თქუთ!" და მათ
Line of ed.: 12     ჰრქუეს: "ღმრთის მსახურო გუარამ, ქრისტჱსმიერმან სასწაულმან უტყუ ქმნა
Line of ed.: 13     ენაჲ ჩუენი, რამეთუ ვიხილეთ დღეს გრიგოლის ზედა მიუწდომელი დიდებაჲ".
Line of ed.: 14     და აუწყეს ხილვაჲ იგი ყოველი, რომელი იხილეს შემოსლვასა მისსა.

Line of ed.: 15        მაშინ ზარ-ჰჴდა ჴელმწიფესა მას, რამეთუ იყო იგი მდაბალ და ღმრთის-მოშიშ.
Line of ed.: 16     იძლია სიმდაბლისაგან და შეუვრდა ნეტარსა გრიგოლს და ჰრქუა:
Line of ed.: 17     "წმიდაო ღმრთისაო, შემინდვე, რამეთუ დაგაბრკოლე". ხოლო მან ჰრქუა:
Line of ed.: 18     "ქრისტემან ყოველნი ბრალნი შეგინდვენ".

Line of ed.: 19        მაშინ გუარამ დიდმან ჴელმწიფემან კეთილად ისტუმრნა ყოველნი და
Line of ed.: 20     პურის ჭამასა შინა, რაჟამს განმხიარულდა გუარამ ღჳნითა, მაშინ ეპისკოპოსთა
Line of ed.: 21     მათ ერთობით თქუეს: "ჯერ-მე იყო მხილებაჲ ესე არსენისთჳს, არამედ
Line of ed.: 22     აწ ამიერითგან არსენი იყავნ კათალიკოს ქართლისა ყოვლისა და სულიერად
Line of ed.: 23     მამა ყოველთა და Ms. page: J_201r  ყოველთა შორის იჭჳ პირველი და-მცა-ჴსნილ
Line of ed.: 24     არს სრულიად, რაჲთა ქრისტეანობისა პატივი ჩუენი მშჳდობით და მყუდროებით
Line of ed.: 25     აღვასრულოთ და კეთილი სიტყჳს-გებაჲ ვპოოთ წინაშე საყდართა
Line of ed.: 26     ქრისტჱსთა. და გუარამ ჴელმწიფემან და ყოველმან ერმან თქუეს: "ამენ,
Line of ed.: 27     იყავნ! "

Line of ed.: 28        ხოლო ჴელმწიფემან მან იკითხა ეპისკოპოსთა მათგან: "წმიდანო ღმრთისანო,
Line of ed.: 29     უკუეთუ ქუეყანისა ჩუენისა ერის-კაცი ვინმე, წიგნთა საღმრთოთა მეცნიერი
Line of ed.: 30     და ენათა-ცა წურთილი, მიიწიოს იერუსალჱმდ, ანუ სხუათა წმიდათა
Line of ed.: 31     ადგილთა და იხილოს რაჲმე კეთილი წესი, რომელ ქრისტეანობასა შუენოდის
Line of ed.: 32     და ჩუენ შორის არა იყოს, გინა თუ წიგნთაგან წმიდათა გულისჴმა-ყოს
Line of ed.: 33     და თავით თჳსით ერსა უსწავლელსა აუწყებდეს, კეთილ არს-ა ანუ არა?"
Line of ed.: 34     ამას რაჲ იტყოდა, ასმენდა ვიეთ-მე მრავლის-მეტყუელთა.

Line of ed.: 35        ხოლო მათ თქუეს: "წერილ არს: ტჳრთი განწესებული ეყოფინ ნავსა,
Line of ed.: 36     უკუეთუ დაუმძიმო, დაინთქას, და უკუეთუ სუბუქად იყოს, ქართა და ღელვათა
Line of ed.: 37     წარიტაცონ".* ეგრეთ-ცა ტჳრთი შჯულისაჲ და წესი ქრისტეანობისაჲ,
Line of ed.: 38     რომელი აწ ქუეყანასა ჩუენსა უპყრიეს, ფრიად კეთილ არს, და ღმერთი დაჯერებულ
Line of ed.: 39     არს. და ამისთჳს ჩუენ ვართ თავს-მდებნი, უკუეთუ ვინმე მტკიცედ
Line of ed.: 40     იპყრას და შეუცვალებელად საქმით ჰყოფდეს და არა სიტყჳთ ვაჭრობდეს,
Line of ed.: 41     "ასი წილი აქა-ვე მიიღოს და ცხორებაჲ საუკუნოჲ დაიმკჳდროს"*, სიტყჳსაებრ
Line of ed.: 42     უფლისა. და შევიწყნარეთ პირველი მამისა გრიგოლის სიტყუაჲ, რომელ
Line of ed.: 43     წარმოთქუა.

Page of ed.: 290  
Line of ed.: 1        "და ჩუენ ამას ვიტყჳთ: უკუეთუ ახალი რაჲმე კეთილი წესი ერის-კაცმან
Line of ed.: 2     გულისჴმა-ყოს მსგავსად ბრძანებისა შენისა, უმჯობეს დუმილი არს, ვითარცა
Line of ed.: 3     თქუა იაკობ მოციქულმან, Ms. page: J_201v  ვითარმედ: "ნუ მრავალნი ჰმოძღურით, ძმანო"*.
Line of ed.: 4     და უკუეთუ დუმილი ვერ ძალ-ედვას, არა თავით თჳსით ქადაგებდეს,
Line of ed.: 5     არამედ აუწყოს თჳსსა ეპისკოპოსსა, და თუ ჯერ-იყოს, მან ასწაოს თჳსსა
Line of ed.: 6     სამწყსოსა; უკუეთუ კულა სილაღით წარმდებობდეს ერის-კაცი იგი და ერსა
Line of ed.: 7     ახლად სხუასა წესსა დაუდებდეს, ეგევითარი იგი, ნაცვალად შესაძინელისა,
Line of ed.: 8     მაცილობელთა და წინა-აღმდგომთა თანა დაისაჯოს დიდებით უფლისა მოსლვასა".

Line of ed.: 9        ხოლო ჴელმწიფემან მან თქუა: "ჭეშმარიტად სამართალ არს სულიერი
Line of ed.: 10     ეგე საბჭოჲ საღმრთოჲსა განგებისაჲ, და უკუეთუ წიგნის მკითხველსა კითხვაჲ
Line of ed.: 11     უჴმს, უფროჲსად ჯერ-არს კითხვაჲ წესისა და შჯულისა მასწავლელისაჲ
Line of ed.: 12     და ყოლად-ვე შეკრძალვაჲ თავისაჲ, ვითარცა იტყჳს: "მკურნალო, პირველად
Line of ed.: 13     განიკურნე თავი თჳსი!"*

Line of ed.: 14        ხოლო ერის-კაცთა მათ შეიკდიმეს მხილებაჲ იგი უმეცართა წესის-დადებისაჲ
Line of ed.: 15     და შეინდვეს შჯულისა წინამძღუართაგან. და ვითარცა განასრულეს
Line of ed.: 16     პურის ჭამაჲ, მისცეს მშჳდობაჲ მთავარსა მას დიდსა და მან სიხარულით
Line of ed.: 17     განუტევნა ყოველნი. მას ჟამსა ახარეს არსენის, რამეთუ არა იყო კრებასა მას,
Line of ed.: 18     ვითარმედ: "შემდგომად ღმრთისა მოძღუარმან შენმან გრიგოლ მამამან
Line of ed.: 19     დაამტკიცა კათალიკოზობაჲ შენი". ხოლო იგი სიხარულით ჰმადლობდა ქრისტესა
Line of ed.: 20     და წმიდასა მას.

Line of ed.: 21        ხოლო ეფრემ ეპისკოპოსმან, მცნებისაებრ მამისა გრიგოლისსა, სიყუარული
Line of ed.: 22     არსენი კათალიკოზისაჲ პირველებრ-ვე განაახლა, რამეთუ მოკლედ
Line of ed.: 23     დააწყნარა შფოთი გრძელად მოსაცალებელი, რამეთუ იყო შორის კათალიკოზისა
Line of ed.: 24     Ms. page: J_202r  და ეპისკოპოსთა, უფროჲს ხოლო გუარამ ჴელმწიფისა. და სანატრელნი
Line of ed.: 25     ესე არსენი კათალიკოზი და ეფრემ ეპისკოპოსი მოვიდიან ხილვად
Line of ed.: 26     მოძღურისა თჳსისა მამისა გრიგოლისსა. არამედ ძუელი ხანცთისა ეკლესიაჲ
Line of ed.: 27     არსენი კათალიკოსმან აკურთხა და ქართლისა ეკლესიათა ყოველთა სიხარული
Line of ed.: 28     მიჰფინა, რამეთუ საყდარი მამათ-მთავრობისაჲ შეამკო სრულიად და
Line of ed.: 29     შეიმკო მადლითა. ხოლო რაჟამს მამაჲ გრიგოლ გარდაიცვალა, დამარხვასა მის
Line of ed.: 30     თანა-ვე იყო არსენი, რომელი-ცა ოც და შჳდ წელ კათალიკოზობდა და მერმე
Line of ed.: 31     გარდაიცვალა ამიერ სოფლით და მხიარულებით მიიწია წინაშე ქრისტჱსა
Line of ed.: 32     და აქუს მადლი შეწევნად ჩუენდა.

Next part


This text is part of the TITUS edition of Old Georgian Hagiographical Texts, vol. I.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 12.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.