TITUS
Alexanderroman (Der Grosse Seelentrost): Part No. 109

Subchapter: 33._Die_sieben_Freuden_Mariae 


33. Die sieben Freuden Mariae


Line: 29 
   Kynt leue, du schalt de seuen vraude vnser fruwen gerne eren, dat is er wol to
Line: 30 
   danke. Dat ys wol bewiset an eynem prestere, de plach alle dage sunderlijk
Line: 31 
   beth to sprekene den vrauden vnser leuen fruwen, vp dat vnse fruwe ene in
Line: 32 
   syme lesten ende moste frauwen. Dat geschach, do he in syme lesten ende lach,
Line: 33 
   do quam vnse leue fruwe myt vele junckfruwen vnde myt vele engelen vnde
Line: 34 
   stunt vor eme vnde sprak: ʼLeue frunt, ik danke dij dyner tucht, dat du mynen

Page: 103 

Line: 1 
   vrauden also grote ere heuest geboden. Darumme wil ik dij frauwen in dyneme
Line: 2 
   lesten ende. Du schalt teruen vnde schalt ane pine komen to der ewigen
Line: 3 
   vraude des hemelrikes. -- Kint leue, dijt schal dij eyn lere wesen; darumme
Line: 4 
   schaltu de vraude vnser leuen fruwen gerne eren na dyner macht.
Line: 5 
   Kynt leue, der vrauden vnser leuen fruwen weren so vele, dat se neyn man
Line: 6 
   rekenen mach. Also dicke, alse se dat benedide kint an sach, dat was ere eyn
Line: 7 
   vraude. Also dicke, alse er dat benedide kint to sprak, dat was ere eyn vraude.
Line: 8 
   Also dicke, alse se vp ere kint dachte, dat was ere eyn vraude. Allene der vraude
Line: 9 
   sere vele weren, doch so sin sunderliken seuen vraude, de grot sin, de men
Line: 10 
   sunderliken eren schal.
Line: 11 
   De erste vraude vnser leuen fruwen de was, do de hilge engel Sunte Gabriel
Line: 12 
   quam vnde brachte er de bodeschop, dat se vntfan scholde an ereme reynen
Line: 13 
   lichamme aller werlde heylant. Do se vulbort gaff to des engeles wort, do
Line: 14 
   wart god mynsche an er. Dijt was bewiset an der olden e: Dar sande god dat
Line: 15 
   hemmelsche brot hir nedder den kinderen van Israel. Do gebot god Moyses,
Line: 16 
   dat he scholde maken laten eyn scryn van eyner leyge holte, dat ys geheten
Line: 17 
   sechim, dat en mach nicht roten. Dat scrin scholdemen vorgulden beyde buten
Line: 18 
   vnde bynnen. Dar in scholdemen setten eynen guldenen emmer vul hemmelsches
Line: 19 
   brodes. Dat brot was geheten manna. Bij deme scrine is betekenet de
Line: 20 
   reyne kusche licham vnser leuen fruwen. Dat was gemaket van eyneme holte,
Line: 21 
   dat nicht roten noch vulen mochte. Dat meynet so vele, dat de reyne licham
Line: 22 
   Marien nicht roten scholde alse andere lude, sunder he scholde varen myt der
Line: 23 
   sele to dem hemmelrike. Dat scryn was vorguldet bynnen vnde buten. Dat
Line: 24 
   meynet so vele, dat Maria was eyn reyne maget, inwendich an danken vnde
Line: 25 
   vtwendich an den worden vnde an den werken. In deme scrine was eyn gulden
Line: 26 
   emmer. Dat ys de kusche sele Marien. In deme guldenen emmere was manne,
Line: 27 
   dat hemelsche brot. Dat ys vnse leue here Ihesus Christus, wente he sprikt van
Line: 28 
   sijk suluen also: Ego sum panis viuus qui de celo descendi -- ik byn dat leuendige
Line: 29 
   brot, dat van deme hemele hir nedder komen is. We van dem brode et, de
Line: 30 
   schal eweliken leuen. Dijt sulue ys bewiset an der roden Hern Aaronis, de dar in
Line: 31 
   eyner nacht bloyede van godes wundere bouen der nature art. Also bloyede
Line: 32 
   Maria, do se vntfengk eyn kint van godes wundere ane man. Dijt sulue ys
Line: 33 
   ock bewiset an dem vluse Hern Gedeonis. Her Gedeon legede eyn vlus wullen
Line: 34 
   vp eyne drugen ouwe vnde bat gode, dat he eme eyn teken geue, dat de dow
Line: 35 
   scholde komen van deme hemele in dat vlus vnde scholde dat nat maken, vnde
Line: 36 
   alle dat ertrike darumme scholde druge bliuen. Dat geschach also. De hemelsche
Line: 37 
   dow quam in dat vlus allene vnde nicht in dat ertrike darumme. Also quam god
Line: 38 
   van deme hemelrike allene an Marien, wente se wases allene werdich vnde

Page: 104 

Line: 1 
   anders nement in alle desseme ertrike, vnde dat was eyn grot vraude. Darumme
Line: 2 
   schaltu er dijt bedeken spreken:

Line: 3 
   Gaude Maria, godes moder vrauden rik,
Line: 4 
   Dyner vraude neware nu neyn vraude gelijk.
Line: 5 
   Allene dyner vraude ouer vele weren,
Line: 6 
   Doch so wil ik er sunderliken seuene eren.
Line: 7 
   Dyn erste vraude was vil wunderen grot,
Line: 8 
   Do dij god bij syneme hilgen engele vnbot,
Line: 9 
   Dat he dij hedde bouen allen fruwen vtgekoren
Line: 10 
   Vnde suluen van dij wolde werden geboren.
Line: 11 
   Do dyn benedide sele gaff vulLort
Line: 12 
   To des hilgen engeles Sunte Gabrieles wort,
Line: 13 
   Do wart vntfangen an dyme hilgen licham
Line: 14 
   Ihesus Christus, dat ware godes lam.
Line: 15 
   Darumme so is de reyne kusche licham dyn
Line: 16 
   Van sechim dat vorguldede scrin.
Line: 17 
   Vnde dyn sele was de emmer van golde rot,
Line: 18 
   Dar inne lach manna, dat hemmelsche brot.
Line: 19 
   Du bist de bloyende rode Hern Aaronis,
Line: 20 
   Du bist dat vlus Hern Gedeonis,
Line: 21 
   Dat dar van dem hemmelschen dowe
Line: 22 
   Wart nat in eyner drugen owe.
Line: 23 
   Bij der ersten vraude so mane ik, fruwe, dij:
Line: 24 
   Bidde din herte leue kint vor my,
Line: 25 
   Vnde vrowe my in myner lesten nod
Line: 26 
   Vnde beware my vor den ewigen dot.

Line: 27 
   De ander vraude vnser leuen fruwen was do, do se vnsen leuen heren vntfangen
Line: 28 
   hadde vnde quam to Sunte Elseben, Sunte Johannes moder. Do beghan Sunte
Line: 29 
   Johannes in syner moder lyne to springene van vrauden, vnde Marien quam
Line: 30 
   eyn geistlijk vraude in ere sele vnde began van groten vrauden gode to louene
Line: 31 
   vnde to benedigene vnde sangk eme eynen nygen louesangk. Dat ys de Magnificat,
Line: 32 
   den wil ik dij duden, vppe dat du en vornemest:
Line: 33 
   Magnificat anima mea dominum: Myn sele schal louen vnde benedien vnsen
Line: 34 
   heren god. Et exultauit spiritus meus in deo salutari meo: Vnde myn geyst
Line: 35 
   vrauwet sek in gode, de myn salicheit is. Quia respexit humilitaten ancille sue
Line: 36 
   ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generaciones: Hirumme, wente
Line: 37 
   god heuet angeseen de otmodicheit syner dernen, su, darumme schal my
Line: 38 
   benedigen alle mynschen kunne. Quia fecit michi magna qui potens est et

Page: 105 

Line: 1 
   sanctum nomen eius: Wente de jenne grote dingk bij my gedan heft, de
Line: 2 
   weldich is, vnde sin name de is hillich. Et misericordia eius a progenie in
Line: 3 
   progenies timentitus eum: Vnde syn barmherticheit bredet sijk van slechte to
Line: 4 
   slechte an al de jenne, de en vruchten. Fecit potenciam in brachio suo dispersit
Line: 5 
   superbos mente cordis sui: He heuet syne welde bewiset vnde heuet vorsturet
Line: 6 
   de houerdigen an deme danken eres herten. Deposuit potentes de sede et
Line: 7 
   exaltauit humiles: He heuet de weldigen gesat van deme stole vnde heuet de
Line: 8 
   otmodigen gehaget. Esurientes inplenit bonis et diuites dimisit inanes: De
Line: 9 
   hungerigen, de dar hungeret na guden dyngen, de wil he vorvullen myt alleme
Line: 10 
   gude, vnde de riken, de dar ghiret na erdesschen dingen, de wil he idel laten.
Line: 11 
   Suscepit israel puerum suum recordatus misericordie sue: He heuet vntfangen
Line: 12 
   dat israhelsche volk to eyme kinde vnde heuet gedacht syner barmherticheit.
Line: 13 
   Sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semyni eius in secula: Also he
Line: 14 
   ghesproken hadde to vnsen vaderen, to Abraham vnde to syneme slechte
Line: 15 
   hir beuoren in der werlt.
Line: 16 
   Dessen louesangk dichtede Maria van der anwisinge des hilgen geistes vnde
Line: 17 
   sangk en myt groten vrauden an der tijd, do se Sunte Elizabet grotte, do se
Line: 18 
   vnsen leuen heren in ereme reynen kuschen liue droch. Darumme is se geliket
Line: 19 
   eyneme balsmen vate. Dat vat mot yo reyne wesen, dar de balsme inne wesen
Line: 20 
   schal. Also sochte god vt dat aller reyneste vat, dat he in der werlde vant, dar
Line: 21 
   he den duren balsmen inghot syner gotheit. Dat was Maria. De balsme heuet
Line: 22 
   de kraft, dat he eynen mynschen sin leuent lenget. Also heuet de dure balsem,
Line: 23 
   de in Marien gegoten wart, vns gegeuen dat ewige leuent vnde heuet vns
Line: 24 
   geloset van dem ewigen dode. Maria is ock geliket dem busche, den Moyses
Line: 25 
   vul vures vant. Vnde dat vur was in dem busche, nochtan so bleff de busch
Line: 26 
   allike ghantz vnde allike grone. Also bleff Maria an der magetliken renicheit.
Line: 27 
   Maria is ock geliket eyner schonen junckfruwen, de heit Abisagk. De slep
Line: 28 
   bij deme hilgen konninge Dauite, do he olt was vnde kolt, dat se en wermede.
Line: 29 
   He rouwede in ereme schote, vnde se bleff nochtan reyne maget. Also rouwede
Line: 30 
   de hemelsche konningk Jhesus in Marien, nochtan bleff se reyne maget.
Line: 31 
   Hir van schaltu dijt bedeken spreken:

Line: 32 
   Gaude Maria, hemelsche sunne,
Line: 33 
   Vul aller vraude vnde aller wunne.
Line: 34 
   Dyn andere vraude lach dar an,
Line: 35 
   Do dat hilge kint Sunte Johan
Line: 36 
   In syner moder liue van vrauden sprank,
Line: 37 
   Vnde du sungest den vroliken louesangk,

Page: 106 

Line: 1 
   Van inwendigen vrauden Magnificat.
Line: 2 
   Darumme bistu dat reyne lutter balsmen vat,
Line: 3 
   Dar god den duren balsmen inghot,
Line: 4 
   De van vns vordreff den ewigen dot.
Line: 5 
   Du bist de busch gar vnvorbrant,
Line: 6 
   Den Moyses doch vul vures vant.
Line: 7 
   Du bist de beslotene worte gharde,
Line: 8 
   Den de hemelsche god suluen bewarde.
Line: 9 
   Du bist des waren koningk Dauitis
Line: 10 
   De schone Abisag Sunamitis.
Line: 11 
   Dat was eyn vterkoren junckfruwe,
Line: 12 
   An der de konningk hadde syne rouwe.
Line: 13 
   Also rauwede an dyneme hilgen huß
Line: 14 
   Wol negen mant de benedide Jhesus.
Line: 15 
   Bij der anderen vraude, so mane ik, fruwe, dij:
Line: 16 
   Kere dyne groten gnade to my
Line: 17 
   Vnde help my, aller junckfruwen eyn fruwe,
Line: 18 
   Dat ik eweliken myt gode rauwe.

Line: 19 
   De dridde vraude vnser leuen fruwen was do, do se ere benedide kint to der
Line: 20 
   werlde brochte, reyne maget ane wedage. Dat hadde propheta Yasayas vore
Line: 21 
   gesproken: Egredietur virga de radice Yesse -- eyn rijs schal vt wassen van der
Line: 22 
   wortelen Hern Yesse, vnde dat rijs schal bringen eyne blomen. Her Yesse was
Line: 23 
   konningk Dauitis vader. Van syneme slechte was evn bloyende rijs; dat was
Line: 24 
   Maria. Dat rijs brachte vt eyne eddele blomen; dat was Ihesus Cristus. Eyn
Line: 25 
   blome geyt vte deme rise vnde nescadet deme rise nicht. Also wart Ihesus van
Line: 26 
   Marien geboren, vnde dat ne schadede ereme magetdome nicht, wente se bleff
Line: 27 
   reyne maget in der bort. Dijt is ock bewiset an der beslotenen porten, de
Line: 28 
   Ezechiel sach. De porte was besloten. Do sprak de engel to em: De porten,
Line: 29 
   de du sust, de ys besloten vnde neschal nummer werden vpgedan. Nochtan
Line: 30 
   schal god dorch de porten gan vnde schal yo besloten bliuen. De beslotene
Line: 31 
   porte dat ys Maria. Van ereme beslotenen lichamme wart god geboren, also
Line: 32 
   dat se maget bleff in der bort. Dijt ys ock bewiset an eyneme berge. Dar van
Line: 33 
   ys gescreuen in Hern Danieles boke: Konningk Nabugodonosar sach in eyneme
Line: 34 
   drome eyn bilde vor sijk stan, dat was sere grot. Deme was dat houet vnde de
Line: 35 
   hals van golde, de borst vnde de arm van suluere, de buk vnde de dei van
Line: 36 
   missinge, de scheneben van yserne, de vote halff van yserne vnde halff van
Line: 37 
   erden. Dijt bilde sach he stan. Dar bij sach he eynen berch, dar van wart
Line: 38 
   gehouwen eyn steyn sunder hant. De steyn tosloch dat bilde vnde makedet to
Line: 39 
   nichte. Bij deme bilde is betekenet de welt, de was vullen gulden vnde gud.
Line: 40 
   Dar na wart se erger; dat ys dat suluer. Darna wart se noch erger; dat ys dat
Line: 41 
   missingk. Nu ys se yseren. Hir na schal se noch erger werden; dat ys de erde.

Page: 107 

Line: 1 
   De grote berch dat ys Maria. Van dem berge wart gehouwen eyn steen sunder
Line: 2 
   hant. Dat ys Cristus, de wart geboren van Marien sunder mannes kunne. De
Line: 3 
   steen tostorde dat bilde. Dat is Christus, de schal to deme jungesten dage al de
Line: 4 
   jenne vorsturen, de der werlt gedenet hebben. Hirumme schaltu dijt beth
Line: 5 
   spreken:

Line: 6 
   Gaude Maria, Hern Yessen bloyende rijs,
Line: 7 
   Du bist aller wunnen eyn paradijs.
Line: 8 
   Dyne dridden vraude ne kan neyn man vul grunden,
Line: 9 
   De dij vntstunt to den vroliken stunden,
Line: 10 
   Do du geberest den hilgen Crist,
Line: 11 
   Des dochter vnde des moder du bist.
Line: 12 
   Dar vmme bistu de porte Hern Ezechielis,
Line: 13 
   Du bist ock de berch Hern Danielis.
Line: 14 
   God quam dorch de porten suluen ghan,
Line: 15 
   Also dat se nu wart vpgedan.
Line: 16 
   Van dem berge wart gehauwen eyn stein
Line: 17 
   Sunder hant vnde anderes nu noch gein.
Line: 18 
   Also wart sunder alle mannes kunne
Line: 19 
   Van dij geboren de ware sune,
Line: 20 
   Also de schin geit dorch dat glaß,
Line: 21 
   Dar nu neyn broke an en was.
Line: 22 
   O rosen blome, wat vrauden was dat,
Line: 23 
   Wan du beschowedest sin wunnichlike antlat.
Line: 24 
   Du legedest en to dynen brusten,
Line: 25 
   Du helsedest en vnde du kussesten.
Line: 26 
   Bij der dridden vraude so mane ik, fruwe, dij:
Line: 27 
   Kere dyne groten barmherticheit to my
Line: 28 
   Vnde help my, benedide hilge junckfruwe,
Line: 29 
   Dat ik dat wunnichlike antlat mote beschowen.

Line: 30 
   De verde vraude vnser leuen fruwen was, do de hilgen dre konninghe quemen
Line: 31 
   vnde brochten ereme leuen kinde dat offer vnde bededen dat an vnde betugeden
Line: 32 
   dat, dat Marien kint war god vnde war mynsche was. Dat was er eyn grot
Line: 33 
   vraude. Dijt was vore bewiset ander koruiinge boke. Dar steyt also gescreuen,
Line: 34 
   dat konningk Salomon leit maken eynen schonen thorn van elpenbene, den
Line: 35 
   cledede he myt golde. Dar stunden an beyden siden twelff lauwen. De thorn
Line: 36 
   was so schone, dat sin gelijk nu geseen wart. Dar vppe sath konningk Salomon,
Line: 37 
   vnde de konninge quemen van allen landen vnde vellen vppe ere kne vnde
Line: 38 
   geuen eme grote gaue. Konningk Salemon dat ys vnse leue here Ihesus Christus.

Page: 108 

Line: 1 
   De elpenbenene thorn dat ys Marien scot, dar he vppe sath, do de konninge
Line: 2 
   quemen vnde bededen en an vnde brochten eme offer. Beneden deme torne,
Line: 3 
   an beiden siden, stunden twellf lauwen; dar stunt de torn ho bouen;
Line: 4 
   Twelff lauwen dat sind twelff hande achte der hilgen in deme hemelrike, dar
Line: 5 
   Maria ho bouen ys ghehoget. De ersten syn de hilgen engele, de anderen de
Line: 6 
   hilgen patriarchen, de dridden de hilgen propheten, de verden de hilgen apostele,
Line: 7 
   de veften de hilgen ewangelisten, de sesten de hilgen mertelere, de seueden de
Line: 8 
   hilgen bichtere, de achteden dat sint de hilgen junckfruwen, de negeden de
Line: 9 
   hilgen wedewen, de teynden alle gude lude in deme echte, de elften alle gude
Line: 10 
   geistlike lude, de twelften alle gude wertlike lude. Bouen alle desse hilgen is
Line: 11 
   Maria eyn krone, wente mangk alle dessen twelff hande achte en was neyn so
Line: 12 
   vullenkomen, dat se gentzlike ane sunde waan. Wente in der engele kor wart
Line: 13 
   sunde vunden; also wart mangk den propheten vnde mangk den patriarchen
Line: 14 
   vnde den apostelen. Vnde mangk alle den hilgen en was neyn, de dat spreken
Line: 15 
   mochte, dat he ane sunde were. Auer Maria tred hir bouen, wente an er en
Line: 16 
   quam nu neyn sunde. Darumme is se geliket der tortelduuen, de sunder galle
Line: 17 
   ys. Also was se sunder allerhande sunde. Dar na schaltu weten, wat dat offer
Line: 18 
   bedudet: De konninge offerden deme kinde dryerhande offer: Wirock,
Line: 19 
   myrren vnde golt. Den wirock plach de prestere to offerene in der olden e.
Line: 20 
   Darumme offerden eme de koninge wirock to eyner bewisinge, dat dat kint
Line: 21 
   scholde sin de hoge prester, de sijk suluen offeren kunde vor alder werlde
Line: 22 
   missedaat. Dat de prestere vele offerden in der olden e, dat en halp allet nicht, er
Line: 23 
   desse hoge prester quam, Ihesus Christus, de sijk suluen offerde vor vns syneme
Line: 24 
   hemelschen vadere. Dat ander offer was de mirre. Dat is eyn sere bitter dingk;
Line: 25 
   dat betekende sinen bitteren dod, den he liden scholde dorch vnser sunde
Line: 26 
   willen. Dat golt boret den konningen to. Dat betekent so vele, dat dat kint
Line: 27 
   was eyn konningk aller konninge. Desse dre konninge weren geheten: Jaspar,
Line: 28 
   Baltasar, Melchior. Eyne sterne ledde se, dar se vnsen leuen heren vunden.
Line: 29 
   Vnde Maria ys eyn leidesterne, de vns leyden mach, dat wij vnsen leuen heren
Line: 30 
   vinden. Darumme schole wij er spreken dijt loff:

Line: 31 
   Gaude Maria, vrolike leidesterne,
Line: 32 
   Dine verden vraude wil ik eren gerne,
Line: 33 
   De du vntfengest to den tiden,
Line: 34 
   Do de dre konninge quemen riden
Line: 35 
   Vnde brochten dyneme kinde riken solt,
Line: 36 
   Wirok, mirren vnde golt.
Line: 37 
   Den wirok de prester to offeren plach,

Page: 109 

Line: 1 
   Dar bij man wol beteken mach,
Line: 2 
   Dat dat benedide kint din
Line: 3 
   De hoghe prester scholde sin,
Line: 4 
   De sijk suluen offeren kunde
Line: 5 
   Vor alder gemeynen werlde sunde.
Line: 6 
   De bittere myrre betekende synen dot,
Line: 7 
   De vns geloset heuet vte groter nod.
Line: 8 
   Dat golt betekende, dat bouen alle dingk
Line: 9 
   Din kint was eyn weldich konningk.
Line: 10 
   Darumme bistu de elpenbane thorn,
Line: 11 
   Dar vppe sat de ware konningk Salomon.
Line: 12 
   Du bist eyn tortelduue sunder galle,
Line: 13 
   Du bist eyn crone der hilgen alle.
Line: 14 
   Bij der verden vraude so mane ik, fruwe, dij:
Line: 15 
   Bidde din herte leue kint vor my,
Line: 16 
   Dat he mek nummer late steruen,
Line: 17 
   Ik nemote erst syne hulde irweruen.

Line: 18 
   De vefte vraude vnser leuen fruwen was do, do se in kerken genk, do se er
Line: 19 
   leue kint brachte van Betleem to Iherusalem in den tempel vnde offerdet dar
Line: 20 
   gode, synem hemmelschen vadere. bat was er eyn grot vraude, dat ere kint so
Line: 21 
   hoge eynen vader hadde. To der suluen tijd quam dar ock in den tempel de
Line: 22 
   hilge prophete Her Symeon. De was olt vnde hadde eyn antworde entfangen
Line: 23 
   van deme hilgen geiste, dat he nummer steruen scholde, he ne hedde geseen
Line: 24 
   godes sone in der mynsheit. Do nam he dat kint in synan arm vnde beghan
Line: 25 
   dat to louen vnde benedian vnde wart so gevrauwet, dat he do nicht lenger
Line: 26 
   begerde to leuende, vnde bat vmme den dot vnde sprak: Nunc dimittis seruum
Line: 27 
   tuum domine secondum vabum tuum in pace -- O here got, lat nu dynen
Line: 28 
   knecht varen in dynen vrede na dynel wordan, also du my gelouet heuest,
Line: 29 
   wente myne ogal hebben geseen dine salicheit, dat ys dynen saligen sone, den du
Line: 30 
   gemaket heuest vor dem angesichte aller lude, to eyneme lechte, dat vorluchten
Line: 31 
   schal de heydenschop, den du ock gemaket heuest deme mynschen to eren
Line: 32 
   dyneme volke van Israel. Dat ys deme yodeschen volke eyn grot ere, dat god de
Line: 33 
   mynsheit van en vntfangen wolde. Dar quam ock eyn hillich fruwe, de was
Line: 34 
   eyn prophetisse vnde het Anna vnde hadde gesetten bij ereme manne seuen
Line: 35 
   jar, vnde na syneme dode hadde se wedewe geseten veir vnde achtentich jar.
Line: 36 
   De quam dar in den tempel vnde beghan ock dat kint to louen vnde to benedien.
Line: 37 
   Dar begengen se dat erste lechtmissen myt groten vrauden. Dat schole wij

Page: 110 

Line: 1 
   ock mit groten vrauden alle yar beghan vnde scholen louen vnde benedien
Line: 2 
   dat salige lecht, Marien kint, dat alle desse werlt vorluchtet heuet. Dat benedide
Line: 3 
   kint dat schole wij eren myt bernden lechten, vppe dat yd vnse herte vorluchte
Line: 4 
   myt syner gnaden. Vnde der vraude, de Maria do hadde, der schaltu dijt bedeken
Line: 5 
   spreken, dat hir na steit:

Line: 6 
   Gaude Maria, reyne rose ane dorn,
Line: 7 
   Van Dauites slechte vt geborn,
Line: 8 
   Dyn vefte vraude de was do,
Line: 9 
   Do du bloyende rose van Yericho
Line: 10 
   Vroliken vt gengest van Bethleem
Line: 11 
   an den tempel to Iherusalem
Line: 12 
   Vnde brochtes dar dat benedide kint dyn
Line: 13 
   Vnde offerdest yd deme hemelschen vader sin.
Line: 14 
   Dar quam Her Symeon to gegan,
Line: 15 
   De hadde eyn antworde van deme hilgen geiste vntfan,
Line: 16 
   Dat he nummer scheyden scholde van desser erden,
Line: 17 
   Dat benedide kint scholde eme to seende werden,
Line: 18 
   Do eme dat wart in synen arm gegeuen,
Line: 19 
   Do begerde he van vrauden nicht lenger to leuen.
Line: 20 
   Dar quam ock Fruwe Anna, de prophetisse.
Line: 21 
   De begunden dar dat erste lechtmisse.
Line: 22 
   Se loueden vnde benediden alle dat hilge kint.
Line: 23 
   Wente vor dem male noch sint
Line: 24 
   En wart nu so hillich eyn kint geborn.
Line: 25 
   En were des nicht, so were alle de werlt vorlorn.
Line: 26 
   Bij der veiten vraude so mane ik, fruwe, dij:
Line: 27 
   Bidde dyn herte leue kint vor my
Line: 28 
   Vnde vrauwe my in alle myner nod
Line: 29 
   Vnde beware my vor den ewigen dot.

Line: 30 
   De seste vraude vnser leuen fruwen was an der tijd, do se ere leue kint wedder
Line: 31 
   vant, dat se vorloren hadde. Do dat benedide kint twellf jar olt was, do
Line: 32 
   scholde Maria vnde Ioseph to eynem paschen gan to Jherusalem to der hochtijd,
Line: 33 
   vnde dat benedide kint genk mede. Do se dar hadden gewesen seuen dage, do
Line: 34 
   gengen se wedder to huß, vnde dat kint Ihesus bleff sittene in dem temple
Line: 35 
   mangk den wisen mesteren. Do wande Maria, dat er kint were bij Hern Iosephe,
Line: 36 
   vnde Yoseph wande, dat yd were bij der moder in der fruwen schar, wente des
Line: 37 
   was eyn wonheit, wan de lude wolden ghan to Iherusalem to der hochtijd,

Page: 111 

Line: 1 
   so gengen de mannes namen in eyner schar vnde de fruwen in eyner anderen
Line: 2 
   schar, vnde de kindere mochten ghan an beiden siden, wor se wolden. Dat was
Line: 3 
   eyn gud wonheit, wente in hilger tijd vnde vppe gudeme wege na afflate so
Line: 4 
   en scholen man vnde fruwen neyne grote kumpanie hebben to samne, vp
Line: 5 
   dat se ere kuscheit mogen holden. Do Maria vnde Yoseph hadden gewanderet
Line: 6 
   ene dachuart van Iherusalem, do vormysseden se des kindes vnde sochten
Line: 7 
   dat des anderen dages mang synen frunden vnde mangk anderen luden, de
Line: 8 
   dat bekanden, vnde ne funden des nicht. Des dridden dages gengen se wedder
Line: 9 
   to Jherusalem vnde vundent sittene in dem temple mydden mangk den wisen
Line: 10 
   mesteren. To hant, do se eme to sprak, do stunt he vp vnde genk myt ere to
Line: 11 
   husß vnde was er horsam vnde vnderdan. Dat was eyn grot dingk, dat de
Line: 12 
   alweldige god wolde vnderdan werden ener armen junckfruwen. Darumme
Line: 13 
   so is got wol geliket eme enhorne, dat wart vnderdan eyner junckfruwen
Line: 14 
   vnde legede sijk in eren schot vnde also wert yd gevangen. God ys ock geliket
Line: 15 
   eme lauwen, de ys bose bendich to makene. Auer Maria makede en so bendich,
Line: 16 
   dat he er volgede alzo eyn lam syner moder pleget to volgen. Got is ock wol
Line: 17 
   geliket eyneme wilden adel arne, de ys bose tam to makene, dat men en to der
Line: 18 
   hant locken moge. Auer Maria de makede got so tam, dat se ene locken mochte,
Line: 19 
   suwar se wolde. Got is ock geliket deme starken Samson, den nement binden
Line: 20 
   kunde. Auer Maria heuet god bunden vnde in doke bewunden. Got is ock
Line: 21 
   wol geliket deme wisen Salomon, den nement vorwinnen kunde myt wisheit.
Line: 22 
   Auer Maria heuet den wisen god maket to eyneme kinde. Auer he was so
Line: 23 
   wijs in syner kintheit also in syner gotheit. Got is ok geliket deme pellicanus.
Line: 24 
   Dat ys eyn vogel, de gift synen jungen sin egene blot, vnde dar mede maket
Line: 25 
   he se leuendich, wan se de slange gedodet heit. Also dede god bij vns, do vns de
Line: 26 
   slange gedodet hadde in dem paradise. Do makede he vns wedder leuendich
Line: 27 
   myt syneme duren blode. De pellicanus wonet verne van den luden in der
Line: 28 
   wostenie vnde is bose to vane. Also was god verne van den luden in der wostenie,
Line: 29 
   dat is in deme hemelrike, dat dar woste was worden enes deles van den engelen,
Line: 30 
   de dar vt gevallen weren. Vnde god was deme mynschen so wilde, dat dar
Line: 31 
   neymant kunde van spreken. Dat nu neyn patriarche noch prophete so hillich
Line: 32 
   en was, dat he ene vangen kunde. Auer Maria de heft en gevangen. God is
Line: 33 
   gdijk der salmandra, dat is eyn der, dat dar wonet in dem vure. Men vint
Line: 34 
   berghe, de iummer mer bernen an vure. Dat enkan nummer vorleschen. Indem

Page: 112 

Line: 1 
   vure wonet de salmandra, dar nemach neymant to enkomen. De jenne, de dat
Line: 2 
   van willen, de maken eyn ander vur, verne van danne Wan de salmandrea
Line: 3 
   dat vur sut, so lopt se vte deme vure in jennet vur; dar wert se gevangen.
Line: 4 
   Also was Christus in dem vure, dat ys in dem hemelrike in dem schote synes
Line: 5 
   hemelschen vaders. Dar nekunde neyn man to em komen. Do makede Maria
Line: 6 
   hir neddene in dem ertrike eyn ander vur. Dat ys dat vur der berneden leue, dat
Line: 7 
   Maria in ereme herten hadde. Do vnse leue here Ihesus Cristus dat vur sach,
Line: 8 
   do quam he vte deme schote synes hemelschen vader an den reynen kuschen
Line: 9 
   licham Sunte Marien, vnde also wart he geuangen. Got ys ok geliket eme
Line: 10 
   grymmigen panthire, deme neyn der wedder stan mach. Also grymmich was
Line: 11 
   god vil mer, dat synen torn neymant vorsonen mochte. Auer Maria heuet ene
Line: 12 
   vorsonet. Dat dar vore eyn mynsche mochte hebben gegeuen alle de werlt,
Line: 13 
   he ne mochte nicht to gode wesen komen. Nu is god also vorsonet, dat eyn
Line: 14 
   mynsche myt eyneme becker koldes wateres mach dat hemelrike kopen. Dat
Line: 15 
   eyn mynsche vil mer trane hedde gewenet, wen waters in dem mere ys, he
Line: 16 
   nemochte nicht wesen komen vor godes ogen. Nu ys god also vorsonet, dat
Line: 17 
   eyn mynsche ens suchtet vmme sine sunde, god wil eme dat hemelrike geuen.
Line: 18 
   Got ys geliket eneme elpendere, dat ys alse grot, dat yd eynen berchurede vp
Line: 19 
   syme rugge drecht, dar wol vertich man vppe sin myt vullen wapenen. Wan
Line: 20 
   dat deyr wilde ys, so plecht ment to vane myt eyner kuschen junckfruwen.
Line: 21 
   Dat deyr ys van naturen so kusche, dat yd sine rechten tijd holt myt syneme
Line: 22 
   gaden. Wan so dat deyr de boirt vntfangen heuet, dar na ne hebben se neyne
Line: 23 
   menschop mer to samne. Dat deyr en heft ock myt neynen anderen deyren
Line: 24 
   meynschop. Se en thein ock nicht wen eyn junck. Dar na leuen se alle dage
Line: 25 
   kusliken to samne. Wan dat ene steruet, dat andere en kuset neynen gaden mer.
Line: 26 
   Hirumme, wente dat deir so kusche is, so plechtmen dat to vane myt eyner
Line: 27 
   kuschen junckfruwen. De geit in den wolt, dar dat der plecht to wanderne.
Line: 28 
   Wan dat deyr de junckfruwen vornemet an deme roke der kuscheit, so gheyt
Line: 29 
   yd to ere vnde steyt vor ere also eyn lam. Se mach eme don, wat se wil. So
Line: 30 
   lecht se eme bende vmme syne vote vnde bindet dat deyr. So heft se eyn sper
Line: 31 
   vnde steket eme eyne wunden. Dat lidet yd vnde steyt vnde blodet also lange,
Line: 32 
   wente yd steruet. So heit se eynen emmer vnde vntfeit dat blot, dat ys gud to
Line: 33 
   arcedie. Also heft Maria myt erer kuscheit god dar to bracht, dat he er horsam
Line: 34 
   worden ys vnde vnderdan alse eyn lam, vnde heft eme gebunden sine hende
Line: 35 
   vnde syne vote in der weghe. Darna wart de sulue licham, den god van Marien
Line: 36 
   vntfengk, gebunden vnde gevangen in der martire vnde wart gewunt vnde

Page: 113 

Line: 1 
   ghot sin blot wente in den dot, vnde dat blot is eyn arcedie wedder den ewigen
Line: 2 
   dot. Got is ok gelikent eyneme voghele, de het fenix. De ys allene vnde neheuet
Line: 3 
   neynen gaden in der werlde. Wan he olt wert, so maket he eyn vur van eddeler
Line: 4 
   worte vnde van eddelem krude. Dat drecht he to samne, dat wert vntfenget
Line: 5 
   van der sunnen kraft. Dar in vluget he vnde vorbernet sijk. Van der asschen
Line: 6 
   wert eyn junck fenix. Bij desseme fenix, de allene ys, dar bij ys betekenet god,
Line: 7 
   de allene eyn god ys vnde allene eyn schepper aller dinge. De wart an Marien
Line: 8 
   iung, do he eyn kint wart. He vloch van deme hemelrike in dat vur, dat Maria
Line: 9 
   in erer sele hadde. Vnde darumme is he geheten yditum, dat ys: eyn sprenger.
Line: 10 
   Darumme singet men in der hemeluart vnses leuen heren in der sequencien:
Line: 11 
   Saltum de celo dedit in virginalem ventrem huic nomen exstat conueniens
Line: 12 
   yditum -- got is rechte geheten yditum eyn sprenger. He sprank van deme
Line: 13 
   hemele in Marien, van Marien in de kribben, van der kribben an dat cruce,
Line: 14 
   van deme cruce in de helle, vte der helle in dat ertrike, van deme ertrike vp
Line: 15 
   in dat hemmelrike. Noch schal he twe sprunge springen: Eynen her nedder to
Line: 16 
   deme richte, den anderen wedder vp myt al synen holden. Van desser sesten
Line: 17 
   vraude schaltu dijt laff spreken:

Line: 18 
   Gaude Maria, wunnichlike morgen rot,
Line: 19 
   De seste vraude was vil grot,
Line: 20 
   De du vntfengest to den stunden,
Line: 21 
   Do din herte leue kint wart wedder funden,
Line: 22 
   Dat du lilien blome vt irkoren
Line: 23 
   In den drydden dach haddest vorloren.
Line: 24 
   Do du dat fundest, do wart yd dij vnderdan.
Line: 25 
   Din kusheit heft dat wilde eynhorn gevan.
Line: 26 
   Du heuest gemaket van eyneme lauwen eyn lam,
Line: 27 
   Du heuest den wilden adel arn gemaket tham.
Line: 28 
   Du heuest gebunden den starken Sampson,
Line: 29 
   Du heuest vorwunnen den wisen Salomon.
Line: 30 
   Du heuest den wilden pellicanus ghevan,
Line: 31 
   De salmandra is to dij vte deme vure gegan.
Line: 32 
   Du heuest vorsonet dat grymmige panthir,
Line: 33 
   Du heuest bedwungen dat grote elpendeir.
Line: 34 
   An dij wart de olde fenix inngk,
Line: 35 
   Do yditum sprank den hogen sprungk
Line: 36 
   Van deme hemmele wente to der erden,
Line: 37 
   Do god wolde an dij eyn kindelin waden.

Page: 114 

Line: 1 
   Bij der sesten vraude so mane ik, fruwe, dij:
Line: 2 
   Kere dine groten barmherticheit to my
Line: 3 
   Vnde help my, dat ik gnade vinde
Line: 4 
   An dyneme herten leuen kinde.

Line: 5 
   De seuede vraude vnser leuen fruwen was an der tijd, do de hemelsche konningk
Line: 6 
   quam myt den hilgen engelen, de in deme hemelrike weren, vnde halde se to
Line: 7 
   syneme ewigen rike vnde makede se to eyner konningkynnen. Dijt is bewiset
Line: 8 
   in der olden e: Konningk Dauid hadde sijk getornet vp eynen bosen man,
Line: 9 
   de hette Nabal, vnde was vp dem wege, dat he en gedodet wolde hebben vnde
Line: 10 
   vordelgen alle, dat em tobehorde. Dat vornam eyn klock fruwe, de hette
Line: 11 
   Abigail. De genck eme in de mote vnde vel eme to uote vnde sprak: ʼO here,
Line: 12 
   gijff my den broke, den Nabal gebroken heuet. He ys eyn dore vnde hefft
Line: 13 
   gedan na syner dorheit. Du neschalt dynen torn nicht laten ghan ouer den doren.
Line: 14 
   Hijr na, wan dij din torn vorgeyt, so scholde dij din herte schult geuen, dat
Line: 15 
   du syn blot heddest gegoten vnde dat du dijk suluen in dyme torne heddest
Line: 16 
   gewroken. Du schalt des my hijr na dank weten , dat ek dij dijt geseget
Line: 17 
   hebbe.ʼ Desser sachten rede hadde se so vele, dat eme syn mot beghan to sachten
Line: 18 
   vnde quam wedder to sijk suluen vnde sprak to der kloken Abigail: ʼBenediet
Line: 19 
   sij de god, de dij hude heuet gesant my in de mote, vnde benediet sij din wort
Line: 20 
   vnde benediet sistu, dat du my gehinderet heuest, dat ik syn blot nicht gegoten
Line: 21 
   hebbe vnde mi suluen nicht gewroken hebbe. Ik segge dij dat: Also werliken,
Line: 22 
   alse god leuet; enwerestu nicht also drade komen, ik wolde den Nabal also
Line: 23 
   deghere vorderuet hebben, dat dar nicht eyn hunt were leuendich bleuen in
Line: 24 
   al syneme houe. Do nam Dauid de ghaue, de se eme gebracht hadde, vnde
Line: 25 
   sande se wedder to huß. Darna ouer teyn dage do starff Nabal. Do dachte
Line: 26 
   konningk Dauid vppe de klockheit der fruwen Abigail vnde vppe ere bederuicheit
Line: 27 
   vnde sande ere syne boden vnde leyt weruen, dat se to em queme vnde
Line: 28 
   worde syn husfruwe. Do de boden er vmme de dingk to spreken, ofte se sin
Line: 29 
   husfruwe wolde werden, do vel se vpp ere kne vnde sprak: ʼIk wil gerne mynes
Line: 30 
   heren maghet wesen vnde wil syner knechte vote wasschen.ʼ Dar nam se myt
Line: 31 
   sijk viff megede vnde quam te konningk Dauite vnde wart sin husfruwe.
Line: 32 
   Also genod se erer klockheyt vnde erer otmodicheit, dat se wart eyn konningkynne.
Line: 33 
   Desse rede scholde wij beduden van vnser leuen fruwen Sunte Marien.
Line: 34 
   Bij konninge Dauite ys betekenet de hemmelsche kormingk. De hadde sijk
Line: 35 
   getornet vppe den doren Nabal, dat ys vppe den mynschen, de sere dorliken
Line: 36 
   gedan hadde, dat he syneme gode vnhorsam was vnde volgede des duuels
Line: 37 
   rade. Den torn nekunde nemant vorsonen wan de kloke Nabigail. Dat ys de
Line: 38 
   benedide junckfruwe Sunte Maria, de sprak to dem boden, den de hemelsche

Page: 115 

Line: 1 
   konningk hadde to er gesant: ʼIk byn eyn derne godes; my gesche na dynen
Line: 2 
   worden.ʼ Also heuet se genoten erer otmodicheit, dat se de hemmelsche konnigk
Line: 3 
   gemaket heuet to eyner konningkynnen in deme hemelrike. Dijt sulue is ok
Line: 4 
   vore bewiset in der olden e an eyner fruwen, de hette Hester:





Copyright TITUS Project Frankfurt a/M 1999-2000. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.