TITUS
Mahabharata
Part No. 46
Previous part

Chapter: 46 
Adhyāya 46


Verse: 1  {Mantriṇaḥ ūcuḥ}
Halfverse: a    tataḥ sa rājā rājendra   skandʰe tasya bʰujaṃgamam
   tataḥ sa rājā rāja_indra   skandʰe tasya bʰujaṃgamam /
Halfverse: c    muneḥ kṣut kṣāma āsajya   svapuraṃ punar āyayau
   muneḥ kṣut kṣāma\ āsajya   sva-puraṃ punar āyayau /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    r̥ṣes tasya tu putro 'bʰūd   gavi jāto mahāyaśāḥ
   r̥ṣes tasya tu putro_abʰūd   gavi jāto mahā-yaśāḥ /
Halfverse: c    śr̥ṅgī nāma mahātejās   tigmavīryo 'tikopanaḥ
   śr̥ṅgī nāma mahā-tejās   tigma-vīryo_atikopanaḥ /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    brahmāṇaṃ so 'bʰyupāgamya   muniḥ pūjāṃ cakāra ha
   brahmāṇaṃ so_abʰyupāgamya   muniḥ pūjāṃ cakāra ha /
Halfverse: c    anujñāto gatas tatra   śr̥ṅgī śuśrāva taṃ tadā
   anujñāto gatas tatra   śr̥ṅgī śuśrāva taṃ tadā /
Halfverse: e    sakʰyuḥ sakāśāt pitaraṃ   pitrā te dʰarṣitaṃ tatʰā
   sakʰyuḥ sakāśāt pitaraṃ   pitrā te dʰarṣitaṃ tatʰā /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    mr̥taṃ sarpaṃ samāsaktaṃ   pitrā te janamejaya
   mr̥taṃ sarpaṃ samāsaktaṃ   pitrā te janamejaya /
Halfverse: c    vahantaṃ kuruśārdūla   skandʰenānapakāriṇam
   vahantaṃ kuru-śārdūla   skandʰena_anapakāriṇam /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    tapasvinam atīvātʰa   taṃ munipravaraṃ nr̥pa
   tapasvinam atīva_atʰa   taṃ muni-pravaraṃ nr̥pa / ՙ
Halfverse: c    jitendriya viśuddʰaṃ ca   stʰitaṃ karmaṇy atʰādbʰute
   jita_indriya viśuddʰaṃ ca   stʰitaṃ karmaṇy atʰa_adbʰute /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    tapasā dyotitātmānaṃ   sveṣv aṅgeṣu yataṃ tatʰā
   tapasā dyotita_ātmānaṃ   sveṣv aṅgeṣu yataṃ tatʰā /
Halfverse: c    śubʰācāraṃ śubʰakatʰaṃ   sustʰiraṃ tam alolupam
   śubʰa_ācāraṃ śubʰa-katʰaṃ   sustʰiraṃ tam alolupam /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    akṣudram anasūyaṃ ca   vr̥ddʰaṃ mauna vrate stʰitam
   akṣudram anasūyaṃ ca   vr̥ddʰaṃ mauna vrate stʰitam /
Halfverse: c    śaraṇyaṃ sarvabʰūtānāṃ   pitrā viprakr̥taṃ tava
   śaraṇyaṃ sarva-bʰūtānāṃ   pitrā viprakr̥taṃ tava /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    śaśāpātʰa sa tac cʰrutvā   pitaraṃ te ruṣānvitaḥ
   śaśāpa_atʰa sa tat śrutvā   pitaraṃ te ruṣā_anvitaḥ /
Halfverse: c    r̥ṣeḥ putro mahātejā   bālo 'pi stʰavirair varaḥ
   r̥ṣeḥ putro mahā-tejā   bālo_api stʰavirair varaḥ /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    sa kṣipram udakaṃ spr̥ṣṭvā   roṣād idam uvāca ha
   sa kṣipram udakaṃ spr̥ṣṭvā   roṣād idam uvāca ha /
Halfverse: c    pitaraṃ te 'bʰisaṃdʰāya   tejasā prajvalann iva
   pitaraṃ te_abʰisaṃdʰāya   tejasā prajvalann iva /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    anāgasi gurau yo me   mr̥taṃ sarpam avāsr̥jat
   anāgasi gurau yo me   mr̥taṃ sarpam avāsr̥jat /
Halfverse: c    taṃ nāgas takṣakaḥ kruddʰas   tejasā sādayiṣyati
   taṃ nāgas takṣakaḥ kruddʰas   tejasā sādayiṣyati /
Halfverse: e    saptarātrād itaḥ pāpaṃ   paśya me tapaso balam
   sapta-rātrād itaḥ pāpaṃ   paśya me tapaso balam /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    ity uktvā prayayau tatra   pitā yatrāsya so 'bʰavat
   ity uktvā prayayau tatra   pitā yatra_asya so_abʰavat /
Halfverse: c    dr̥ṣṭvā ca pitaraṃ tasmai   śāpaṃ taṃ pratyavedayat
   dr̥ṣṭvā ca pitaraṃ tasmai   śāpaṃ taṃ pratyavedayat /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    sa cāpi muniśārdūlaḥ   preṣayām āsa te pituḥ
   sa ca_api muni-śārdūlaḥ   preṣayām āsa te pituḥ /
Halfverse: c    śapto 'si mama putreṇa   yatto bʰava mahīpate
   śapto_asi mama putreṇa   yatto bʰava mahī-pate /
Halfverse: e    takṣakas tvāṃ mahārāja   tejasā sādayiṣyati
   takṣakas tvāṃ mahā-rāja   tejasā sādayiṣyati /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    śrutvā tu tad vaco gʰoraṃ   pitā te janamejaya
   śrutvā tu tad vaco gʰoraṃ   pitā te janamejaya /
Halfverse: c    yatto 'bʰavat paritrastas   takṣakāt pannagottamāt
   yatto_abʰavat paritrastas   takṣakāt pannaga_uttamāt /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    tatas tasmiṃs tu divase   saptame samupastʰite
   tatas tasmiṃs tu divase   saptame samupastʰite /
Halfverse: c    rājñaḥ samīpaṃ brahmarṣiḥ   kāśyapo gantum aiccʰata
   rājñaḥ samīpaṃ brahma-r̥ṣiḥ   kāśyapo gantum aiccʰata /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    taṃ dadarśātʰa nāgendraḥ   kāśyapaṃ takṣakas tadā
   taṃ dadarśa_atʰa nāga_indraḥ   kāśyapaṃ takṣakas tadā /
Halfverse: c    tam abravīt pannagendraḥ   kāśyapaṃ tvaritaṃ vrajan
   tam abravīt pannaga_indraḥ   kāśyapaṃ tvaritaṃ vrajan /
Halfverse: e    kva bʰavāṃs tvarito yāti   kiṃ ca kāryaṃ cikīrṣati
   kva bʰavāṃs tvarito yāti   kiṃ ca kāryaṃ cikīrṣati /15/

Verse: 16  {Kr̥śa uvāca}
Halfverse: a    yatra rājā kuruśreṣṭʰaḥ   parikṣin nāma vai dvijaḥ
   yatra rājā kuru-śreṣṭʰaḥ   parikṣin nāma vai dvijaḥ /
Halfverse: c    takṣakeṇa bʰujaṃgena   dʰakṣyate kila tatra vai
   takṣakeṇa bʰujaṃgena   dʰakṣyate kila tatra vai /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    gaccʰāmy ahaṃ taṃ tvaritaḥ   sadyaḥ kartum apajvaram
   gaccʰāmy ahaṃ taṃ tvaritaḥ   sadyaḥ kartum apajvaram /
Halfverse: c    mayābʰipannaṃ taṃ cāpi   na sarpo dʰarṣayiṣyati
   mayā_abʰipannaṃ taṃ ca_api   na sarpo dʰarṣayiṣyati /17/

Verse: 18  {Takṣaka uvāca}
Halfverse: a    kimartʰaṃ taṃ mayā daṣṭaṃ   saṃjīvayitum iccʰasi
   kim-artʰaṃ taṃ mayā daṣṭaṃ   saṃjīvayitum iccʰasi /
Halfverse: c    brūhi kāmam ahaṃ te 'dya   dadmi svaṃ veśma gamyatām
   brūhi kāmam ahaṃ te_adya   dadmi svaṃ veśma gamyatām /18/

Verse: 19  {Mantriṇaḥ ūcuḥ}
Halfverse: a    dʰanalipsur ahaṃ tatra   yāmīty uktaś ca tena saḥ
   dʰana-lipsur ahaṃ tatra   yāmi_ity uktaś ca tena saḥ / ՙ
Halfverse: c    tam uvāca mahātmānaṃ   mānayañ ślakṣṇayā girā
   tam uvāca mahātmānaṃ   mānayan ślakṣṇayā girā /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    yāvad dʰanaṃ prārtʰayase   tasmād rājñas tato 'dʰikam
   yāvad dʰanaṃ prārtʰayase   tasmād rājñas tato_adʰikam /
Halfverse: c    gr̥hāṇa matta eva tvaṃ   saṃnivartasva cānagʰa
   gr̥hāṇa matta\ eva tvaṃ   saṃnivartasva ca_anagʰa /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    sa evam ukto nāgena   kāśyapo dvipadāṃ varaḥ
   sa\ evam ukto nāgena   kāśyapo dvipadāṃ varaḥ /
Halfverse: c    labdʰvā vittaṃ nivavr̥te   takṣakād yāvad īpsitam
   labdʰvā vittaṃ nivavr̥te   takṣakād yāvad īpsitam /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    tasmin pratigate vipre   cʰadmanopetya takṣakaḥ
   tasmin pratigate vipre   cʰadmanā_upetya takṣakaḥ /
Halfverse: c    taṃ nr̥paṃ nr̥patiśreṣṭʰa   pitaraṃ dʰārmikaṃ tava
   taṃ nr̥paṃ nr̥pati-śreṣṭʰa   pitaraṃ dʰārmikaṃ tava /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    prāsādastʰaṃ yattam api   dagdʰavān viṣavahninā
   prāsādastʰaṃ yattam api   dagdʰavān viṣa-vahninā /
Halfverse: c    tatas tvaṃ puruṣavyāgʰra   vijayāyābʰiṣecitaḥ
   tatas tvaṃ puruṣa-vyāgʰra   vijayāya_abʰiṣecitaḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    etad dr̥ṣṭaṃ śrutaṃ cāpi   yatʰāvan nr̥pasattama
   etad dr̥ṣṭaṃ śrutaṃ ca_api   yatʰāvan nr̥pa-sattama /
Halfverse: c    asmābʰir nikʰilaṃ sarvaṃ   katʰitaṃ te sudāruṇam
   asmābʰir nikʰilaṃ sarvaṃ   katʰitaṃ te sudāruṇam /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    śrutvā caitaṃ nr̥paśreṣṭʰa   pārtʰivasya parābʰavam
   śrutvā ca_etaṃ nr̥pa-śreṣṭʰa   pārtʰivasya parābʰavam /
Halfverse: c    asya carṣer uttaṅkasya   vidʰatsva yad anantaram
   asya ca-r̥ṣer uttaṅkasya   vidʰatsva yad anantaram /25/

Verse: 26  {Janamejaya uvāca}
Halfverse: a    etat tu śrotum iccʰāmi   aṭavyāṃ nirjane vane
   etat tu śrotum iccʰāmi aṭavyāṃ nirjane vane / ՙ
Halfverse: c    saṃvādaṃ pannagendrasya   kāśyapasya ca yat tadā
   saṃvādaṃ pannaga_indrasya   kāśyapasya ca yat tadā /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    kena dr̥ṣṭaṃ śrutaṃ cāpi   bʰavatāṃ śrotram āgatam
   kena dr̥ṣṭaṃ śrutaṃ ca_api   bʰavatāṃ śrotram āgatam /
Halfverse: c    śrutvā cātʰa vidʰāsyāmi   pannagāntakarīṃ matim
   śrutvā ca_atʰa vidʰāsyāmi   pannaga_antakarīṃ matim /27/

Verse: 28  {Mantriṇaḥ ūcuḥ}
Halfverse: a    śr̥ṇu rājan yatʰāsmākaṃ   yenaitat katʰitaṃ purā
   śr̥ṇu rājan yatʰā_asmākaṃ   yena_etat katʰitaṃ purā /
Halfverse: c    samāgamaṃ dvijendrasya   pannagendrasya cādʰvani
   samāgamaṃ dvija_indrasya   pannaga_indrasya ca_adʰvani /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    tasmin vr̥kṣe naraḥ kaś cid   indʰanārtʰāya pārtʰiva
   tasmin vr̥kṣe naraḥ kaścid   indʰana_artʰāya pārtʰiva /
Halfverse: c    vicinvan pūrvam ārūḍʰaḥ   śuṣkaśākʰaṃ vanaspatim
   vicinvan pūrvam ārūḍʰaḥ   śuṣka-śākʰaṃ vanaspatim /
Halfverse: e    abudʰyamānau taṃ tatra   vr̥kṣastʰaṃ pannagadvijau
   abudʰyamānau taṃ tatra   vr̥kṣastʰaṃ pannaga-dvijau /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    sa tu tenaiva vr̥kṣeṇa   bʰasmībʰūto 'bʰavat tadā
   sa tu tena_eva vr̥kṣeṇa   bʰasmī-bʰūto_abʰavat tadā /
Halfverse: c    dvija prabʰāvād rājendra   jīvitaḥ savanaspatiḥ
   dvija prabʰāvād rāja_indra   jīvitaḥ savanas-patiḥ /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    tena gatvā nr̥paśreṣṭʰa   nagare 'smin niveditam
   tena gatvā nr̥pa-śreṣṭʰa   nagare_asmin niveditam /
Halfverse: c    yatʰāvr̥ttaṃ tu tat sarvaṃ   takṣakasya dvijasya ca
   yatʰā-vr̥ttaṃ tu tat sarvaṃ   takṣakasya dvijasya ca /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    etat te katʰitaṃ rājan   yatʰāvr̥ttaṃ yatʰā śrutam
   etat te katʰitaṃ rājan   yatʰā-vr̥ttaṃ yatʰā śrutam /
Halfverse: c    śrutvā tu nr̥paśārdūla   prakuruṣva yatʰepsitam
   śrutvā tu nr̥pa-śārdūla   prakuruṣva yatʰā_īpsitam /32/

Verse: 33  {Sūta uvāca}
Halfverse: a    mantriṇāṃ tu vacaḥ śrutvā   sa rājā janamejayaḥ
   mantriṇāṃ tu vacaḥ śrutvā   sa rājā janamejayaḥ /
Halfverse: c    paryatapyata duḥkʰārtaḥ   pratyapiṃṣat kare karam
   paryatapyata duḥkʰa_ārtaḥ   pratyapiṃṣat kare karam /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    niḥśvāsam uṣṇam asakr̥d   dīrgʰaṃ rājīvalocanaḥ
   niḥśvāsam uṣṇam asakr̥d   dīrgʰaṃ rājīva-locanaḥ /
Halfverse: c    mumocāśrūṇi ca tadā   netrābʰyāṃ pratataṃ nr̥paḥ
   mumoca_aśrūṇi ca tadā   netrābʰyāṃ pratataṃ nr̥paḥ /
Halfverse: e    uvāca ca mahīpālo   duḥkʰaśokasamanvitaḥ
   uvāca ca mahī-pālo   duḥkʰa-śoka-samanvitaḥ /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    śrutvaitad bʰavatāṃ vākyaṃ   pitur me svargatiṃ prati
   śrutvā_etad bʰavatāṃ vākyaṃ   pitur me svar-gatiṃ prati /
Halfverse: c    niściteyaṃ mama matir   yā vai tāṃ me nibodʰata
   niścitā_iyaṃ mama matir   yā vai tāṃ me nibodʰata /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    anantaram ahaṃ manye   takṣakāya durātmane
   anantaram ahaṃ manye   takṣakāya durātmane /
Halfverse: c    pratikartavyam ity eva   yena me hiṃsitaḥ pitā
   pratikartavyam ity eva   yena me hiṃsitaḥ pitā /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    r̥ṣer hi śr̥ṅger vacanaṃ   kr̥tvā dagdʰvā ca pārtʰivam
   r̥ṣer hi śr̥ṅger vacanaṃ   kr̥tvā dagdʰvā ca pārtʰivam / ՙ
Halfverse: c    yadi gaccʰed asau pāpo   nanu jīvet pitā mama
   yadi gaccʰed asau pāpo   nanu jīvet pitā mama /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    parihīyeta kiṃ tasya   yadi jīvet sa pārtʰivaḥ
   parihīyeta kiṃ tasya   yadi jīvet sa pārtʰivaḥ /
Halfverse: c    kāśyapasya prasādena   mantriṇāṃ sunayena ca
   kāśyapasya prasādena   mantriṇāṃ sunayena ca /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    sa tu vāritavān mohāt   kāśyapaṃ dvijasattamam
   sa tu vāritavān mohāt   kāśyapaṃ dvija-sattamam /
Halfverse: c    saṃjijīvayiṣuṃ prāptaṃ   rājānam aparājitam
   saṃjijīvayiṣuṃ prāptaṃ   rājānam aparājitam /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    mahān atikramo hy eṣa   takṣakasya durātmanaḥ
   mahān atikramo hy eṣa   takṣakasya durātmanaḥ /
Halfverse: c    dvijasya yo 'dadad dravyaṃ   mā nr̥paṃ jīvayed iti
   dvijasya yo_adadad dravyaṃ   mā nr̥paṃ jīvayed iti /40/

Verse: 41 
Halfverse: a    uttaṅkasya priyaṃ kurvann   ātmanaś ca mahat priyam
   uttaṅkasya priyaṃ kurvann   ātmanaś ca mahat priyam /
Halfverse: c    bʰavatāṃ caiva sarveṣāṃ   yāsyāmy apacitiṃ pituḥ
   bʰavatāṃ caiva sarveṣāṃ   yāsyāmy apacitiṃ pituḥ /41/ (E)41



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.