TITUS
Mahabharata
Part No. 73
Previous part

Chapter: 73 
Adhyāya 73


Verse: 1  {Vaiśampāyana uvāca}
Halfverse: a    kr̥tavidye kace prāpte   hr̥ṣṭarūpā divaukasaḥ
   kr̥ta-vidye kace prāpte   hr̥ṣṭa-rūpā diva_okasaḥ /
Halfverse: c    kacād adʰītya tāṃ vidyāṃ   kr̥tārtʰā bʰaratarṣabʰa
   kacād adʰītya tāṃ vidyāṃ   kr̥ta_artʰā bʰarata-r̥ṣabʰa /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    sarva eva samāgamya   śatakratum atʰābruvan
   sarva\ eva samāgamya   śata-kratum atʰa_abruvan /
Halfverse: c    kālas te vikramasyādya   jahi śatrūn puraṃdara
   kālas te vikramasya_adya   jahi śatrūn puraṃ-dara /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    evam uktas tu sahitais   tridaśair magʰavāṃs tadā
   evam uktas tu sahitais   tridaśair magʰavāṃs tadā /
Halfverse: c    tatʰety uktvopacakrāma   so 'paśyata vane striyaḥ
   tatʰā_ity uktvā_upacakrāma   so_apaśyata vane striyaḥ /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    krīḍantīnāṃ tu kanyānāṃ   vane caitraratʰopame
   krīḍantīnāṃ tu kanyānāṃ   vane caitra-ratʰa_upame /
Halfverse: c    vāyubʰūtaḥ sa vastrāṇi   sarvāṇy eva vyamiśrayat
   vāyu-bʰūtaḥ sa vastrāṇi   sarvāṇy eva vyamiśrayat /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    tato jalāt samuttīrya   kanyās tāḥ sahitās tadā
   tato jalāt samuttīrya   kanyās tāḥ sahitās tadā /
Halfverse: c    vastrāṇi jagr̥hus tāni   yatʰāsannāny anekaśaḥ
   vastrāṇi jagr̥hus tāni   yatʰā_āsannāny anekaśaḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    tatra vāso deva yānyāḥ   śarmiṣṭʰā jagr̥he tadā
   tatra vāso deva yānyāḥ   śarmiṣṭʰā jagr̥he tadā /
Halfverse: c    vyatimiśram ajānantī   duhitā vr̥ṣaparvaṇaḥ
   vyatimiśram ajānantī   duhitā vr̥ṣa-parvaṇaḥ /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    tatas tayor mitʰas tatra   virodʰaḥ samajāyata
   tatas tayor mitʰas tatra   virodʰaḥ samajāyata /
Halfverse: c    deva yānyāś ca rājendra   śarmiṣṭʰāyāś ca tat kr̥te
   deva yānyāś ca rāja_indra   śarmiṣṭʰāyāś ca tat kr̥te /7/

Verse: 8  {Devayāny uvāca}
Halfverse: a    kasmād gr̥hṇāsi me vastraṃ   śiṣyā bʰūtvā mamāsuri
   kasmād gr̥hṇāsi me vastraṃ   śiṣyā bʰūtvā mama_āsuri /
Halfverse: c    samudācāra hīnāyā   na te śreyo bʰaviṣyati
   samudācāra hīnāyā   na te śreyo bʰaviṣyati /8/

Verse: 9  {Śarmiṣṭʰovāca}
Halfverse: a    āsīnaṃ ca śayānaṃ ca   pitā te pitaraṃ mama
   āsīnaṃ ca śayānaṃ ca   pitā te pitaraṃ mama /
Halfverse: c    stauti vandati cābʰīkṣṇaṃ   nīcaiḥ stʰitvā vinītavat
   stauti vandati ca_abʰīkṣṇaṃ   nīcaiḥ stʰitvā vinītavat /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    yācatas tvaṃ hi duhitā   stuvataḥ pratigr̥hṇataḥ
   yācatas tvaṃ hi duhitā   stuvataḥ pratigr̥hṇataḥ /
Halfverse: c    sutāhaṃ stūyamānasya   dadato 'pratigr̥hṇataḥ
   sutā_ahaṃ stūyamānasya   dadato_apratigr̥hṇataḥ /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    anāyudʰā sāyudʰāyā   riktā kṣubʰyasi bʰikṣuki
   anāyudʰā sāyudʰāyā   riktā kṣubʰyasi bʰikṣuki /
Halfverse: c    lapsyase pratiyoddʰāraṃ   na hi tvāṃ gaṇayāmy aham
   lapsyase pratiyoddʰāraṃ   na hi tvāṃ gaṇayāmy aham /11/

Verse: 12  {Vaiśampāyana uvāca}
Halfverse: a    samuccʰrayaṃ deva yānīṃ   gatāṃ saktāṃ ca vāsasi
   samuccʰrayaṃ deva yānīṃ   gatāṃ saktāṃ ca vāsasi /
Halfverse: c    śarmiṣṭʰā prākṣipat kūpe   tataḥ svapuram āvrajat
   śarmiṣṭʰā prākṣipat kūpe   tataḥ sva-puram āvrajat /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    hateyam iti vijñāya   śarmiṣṭʰā pāpaniścayā
   hatā_iyam iti vijñāya   śarmiṣṭʰā pāpa-niścayā /
Halfverse: c    anavekṣya yayau veśma   krodʰavegaparāyaṇāḥ
   anavekṣya yayau veśma   krodʰa-vega-parāyaṇāḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    atʰa taṃ deśam abʰyāgād   yayātir nahuṣātmajaḥ
   atʰa taṃ deśam abʰyāgād   yayātir nahuṣa_ātmajaḥ /
Halfverse: c    śrāntayugyaḥ śrāntahayo   mr̥galipsuḥ pipāsitaḥ
   śrānta-yugyaḥ śrānta-hayo   mr̥ga-lipsuḥ pipāsitaḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    sa nāhuṣaḥ prekṣamāṇa   udapānaṃ gatodakam
   sa nāhuṣaḥ prekṣamāṇa uda-pānaṃ gata_udakam /
Halfverse: c    dadarśa kanyāṃ tāṃ tatra   dīptām agniśikʰām iva
   dadarśa kanyāṃ tāṃ tatra   dīptām agni-śikʰām iva /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    tām apr̥ccʰat sa dr̥ṣṭvaiva   kanyām amara varṇinīm
   tām apr̥ccʰat sa dr̥ṣṭvā_eva   kanyām amara varṇinīm /
Halfverse: c    sāntvayitvā nr̥paśreṣṭʰaḥ   sāmnā paramavalgunā
   sāntvayitvā nr̥pa-śreṣṭʰaḥ   sāmnā parama-valgunā /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    kā tvaṃ tāmranakʰī śyāmā   sumr̥ṣṭamaṇikuṇḍalā
   kā tvaṃ tāmra-nakʰī śyāmā   sumr̥ṣṭa-maṇi-kuṇḍalā /
Halfverse: c    dīrgʰaṃ dʰyāyasi cātyartʰaṃ   kasmāc cʰvasiṣi cāturā
   dīrgʰaṃ dʰyāyasi ca_atyartʰaṃ   kasmāt śvasiṣi ca_āturā /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    katʰaṃ ca patitāsy asmin   kūpe vīrut tr̥ṇāvr̥te
   katʰaṃ ca patitā_asy asmin   kūpe vīrut tr̥ṇa_āvr̥te /
Halfverse: c    duhitā caiva kasya tvaṃ   vada sarvaṃ sumadʰyame
   duhitā caiva kasya tvaṃ   vada sarvaṃ sumadʰyame /18/

Verse: 19  {Devayāny uvāca}
Halfverse: a    yo 'sau devair hatān daityān   uttʰāpayati vidyayā
   yo_asau devair hatān daityān   uttʰāpayati vidyayā /
Halfverse: c    tasya śukrasya kanyāhaṃ   sa māṃ nūnaṃ na budʰyate
   tasya śukrasya kanyā_ahaṃ   sa māṃ nūnaṃ na budʰyate /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    eṣa me dakṣiṇo rājan   pāṇis tāmranakʰāṅguliḥ
   eṣa me dakṣiṇo rājan   pāṇis tāmra-nakʰa_aṅguliḥ /
Halfverse: c    samuddʰara gr̥hītvā māṃ   kulīnas tvaṃ hi me mataḥ
   samuddʰara gr̥hītvā māṃ   kulīnas tvaṃ hi me mataḥ /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    jānāmi hi tvāṃ saṃśāntaṃ   vīryavantaṃ yaśasvinam
   jānāmi hi tvāṃ saṃśāntaṃ   vīryavantaṃ yaśasvinam /
Halfverse: c    tasmān māṃ patitām asmāt   kūpād uddʰartum arhasi
   tasmān māṃ patitām asmāt   kūpād uddʰartum arhasi /21/

Verse: 22  {Vaiśampāyana uvāca}
Halfverse: a    tām atʰa brāhmaṇīṃ strīṃ ca   vijñāya nahuṣātmajaḥ
   tām atʰa brāhmaṇīṃ strīṃ ca   vijñāya nahuṣa_ātmajaḥ /
Halfverse: c    gr̥hītvā dakṣiṇe pāṇāv   ujjahāra tato 'vaṭāt
   gr̥hītvā dakṣiṇe pāṇāv   ujjahāra tato_avaṭāt /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    uddʰr̥tya caināṃ tarasā   tasmāt kūpān narādʰipaḥ
   uddʰr̥tya ca_enāṃ tarasā   tasmāt kūpān nara_adʰipaḥ /
Halfverse: c    āmantrayitvā suśroṇīṃ   yayātiḥ svapuraṃ yayau
   āmantrayitvā suśroṇīṃ   yayātiḥ sva-puraṃ yayau /23/

Verse: 24  {Devayāny uvāca}
Halfverse: a    tvaritaṃ gʰūrṇike gaccʰa   sarvam ācakṣva me pituḥ
   tvaritaṃ gʰūrṇike gaccʰa   sarvam ācakṣva me pituḥ /
Halfverse: c    nedānīṃ hi pravekyāmi   nagaraṃ vr̥ṣaparvaṇaḥ
   na_idānīṃ hi pravekyāmi   nagaraṃ vr̥ṣa-parvaṇaḥ /24/

Verse: 25  {Vaiśampāyana uvāca}
Halfverse: a    sā tu vai tvaritaṃ gatvā   gʰūrṇikāsuramandiram
   sā tu vai tvaritaṃ gatvā   gʰūrṇikā_asura-mandiram /
Halfverse: c    dr̥ṣṭvā kāvyam uvācedaṃ   saṃbʰramāviṣṭacetanā
   dr̥ṣṭvā kāvyam uvāca_idaṃ   saṃbʰrama_āviṣṭa-cetanā /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    ācakṣe te mahāprājña   deva yānī vane hatā
   ācakṣe te mahā-prājña   deva yānī vane hatā /
Halfverse: c    śarmiṣṭʰayā mahābʰāga   duhitrā vr̥ṣaparvaṇaḥ
   śarmiṣṭʰayā mahā-bʰāga   duhitrā vr̥ṣa-parvaṇaḥ /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    śrutvā duhitaraṃ kāvyas   tatra śarmiṣṭʰayā hatām
   śrutvā duhitaraṃ kāvyas   tatra śarmiṣṭʰayā hatām /
Halfverse: c    tvarayā niryayau duḥkʰān   mārgamāṇaḥ sutāṃ vane
   tvarayā niryayau duḥkʰān   mārgamāṇaḥ sutāṃ vane /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    dr̥ṣṭvā duhitaraṃ kāvyo   deva yānīṃ tato vane
   dr̥ṣṭvā duhitaraṃ kāvyo   deva yānīṃ tato vane /
Halfverse: c    bāhubʰyāṃ saṃpariṣvajya   duḥkʰito vākyam abravīt
   bāhubʰyāṃ saṃpariṣvajya   duḥkʰito vākyam abravīt /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    ātmadoṣair niyaccʰanti   sarve duḥkʰasukʰe janāḥ
   ātma-doṣair niyaccʰanti   sarve duḥkʰa-sukʰe janāḥ /
Halfverse: c    manye duścaritaṃ te 'sti   yasyeyaṃ niṣkr̥tiḥ kr̥tā
   manye duścaritaṃ te_asti   yasya_iyaṃ niṣkr̥tiḥ kr̥tā /29/

Verse: 30  {Devayāny uvāca}
Halfverse: a    niṣkr̥tir me 'stu vā māstu   śr̥ṇuṣvāvahito mama
   niṣkr̥tir me_astu vā mā_astu   śr̥ṇuṣva_avahito mama /
Halfverse: c    śarmiṣṭʰayā yad uktāsmi   duhitrā vr̥ṣaparvaṇaḥ
   śarmiṣṭʰayā yad uktā_asmi   duhitrā vr̥ṣa-parvaṇaḥ /
Halfverse: e    satyaṃ kilaitat sā prāha   daityānām asi gāyanaḥ
   satyaṃ kila_etat sā prāha   daityānām asi gāyanaḥ /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    evaṃ hi me katʰayati   śarmiṣṭʰā vārṣaparvaṇī
   evaṃ hi me katʰayati   śarmiṣṭʰā vārṣaparvaṇī /
Halfverse: c    vacanaṃ tīkṣṇaparuṣaṃ   krodʰaraktekṣaṇā bʰr̥śam
   vacanaṃ tīkṣṇa-paruṣaṃ   krodʰa-rakta_īkṣaṇā bʰr̥śam /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    stuvato duhitā hi tvaṃ   yācataḥ pratigr̥hṇataḥ
   stuvato duhitā hi tvaṃ   yācataḥ pratigr̥hṇataḥ /
Halfverse: c    sutāhaṃ stūyamānasya   dadato 'pratigr̥hṇataḥ
   sutā_ahaṃ stūyamānasya   dadato_apratigr̥hṇataḥ /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    iti mām āha śarmiṣṭʰā   duhitā vr̥ṣaparvaṇaḥ
   iti mām āha śarmiṣṭʰā   duhitā vr̥ṣa-parvaṇaḥ /
Halfverse: c    krodʰasaṃraktanayanā   darpapūrṇā punaḥ punaḥ
   krodʰa-saṃrakta-nayanā   darpa-pūrṇā punaḥ punaḥ /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    yady ahaṃ stuvatas tāta   duhitā pratigr̥hṇataḥ
   yady ahaṃ stuvatas tāta   duhitā pratigr̥hṇataḥ /
Halfverse: c    prasādayiṣye śarmiṣṭʰām   ity uktā hi sakʰī mayā
   prasādayiṣye śarmiṣṭʰām   ity uktā hi sakʰī mayā /34/

Verse: 35  {Śukra uvāca}
Halfverse: a    stuvato duhitā na tvaṃ   bʰadre na pratigr̥hṇataḥ
   stuvato duhitā na tvaṃ   bʰadre na pratigr̥hṇataḥ /
Halfverse: c    astotuḥ stuyamānasya   duhitā deva yāny asi
   astotuḥ stuyamānasya   duhitā deva yāny asi /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    vr̥ṣaparvaiva tad veda   śakro rājā ca nāhuṣaḥ
   vr̥ṣa-parvā_eva tad veda   śakro rājā ca nāhuṣaḥ /
Halfverse: c    acintyaṃ brahma nirdvandvam   aiśvaraṃ hi balaṃ mama
   acintyaṃ brahma nirdvandvam   aiśvaraṃ hi balaṃ mama /36/ (E)36



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.