TITUS
Mahabharata
Part No. 78
Previous part

Chapter: 78 
Adhyāya 78


Verse: 1  {Vaiśampāyana uvāca}
Halfverse: a    śrutvā kumāraṃ jātaṃ tu   deva yānī śucismitā
   śrutvā kumāraṃ jātaṃ tu   deva yānī śuci-smitā /
Halfverse: c    cintayām āsa duḥkʰārtā   śarmiṣṭʰāṃ prati bʰārata
   cintayām āsa duḥkʰa_ārtā   śarmiṣṭʰāṃ prati bʰārata /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    abʰigamya ca śarmiṣṭʰāṃ   deva yāny abravīd idam
   abʰigamya ca śarmiṣṭʰāṃ   deva yāny abravīd idam /
Halfverse: c    kim idaṃ vr̥jinaṃ subʰru   kr̥taṃ te kāmalubdʰayā
   kim idaṃ vr̥jinaṃ subʰru   kr̥taṃ te kāma-lubdʰayā /2/

Verse: 3  {Śarmiṣṭʰovāca}
Halfverse: a    r̥ṣir abʰyāgataḥ kaś cid   dʰarmātmā vedapāragaḥ
   r̥ṣir abʰyāgataḥ kaścid   dʰarma_ātmā veda-pāragaḥ /
Halfverse: c    sa mayā varadaḥ kāmaṃ   yācito dʰarmasaṃhitam
   sa mayā varadaḥ kāmaṃ   yācito dʰarma-saṃhitam /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    nāham anyāyataḥ kāmam   ācarāmi śucismite
   na_aham anyāyataḥ kāmam   ācarāmi śuci-smite /
Halfverse: c    tasmād r̥ṣer mamāpatyam   iti satyaṃ bravīmi te
   tasmād r̥ṣer mama_apatyam   iti satyaṃ bravīmi te /4/

Verse: 5  {Devayāny uvāca}
Halfverse: a    śobʰanaṃ bʰīru satyaṃ ced   atʰa sa jñāyate dvijaḥ
   śobʰanaṃ bʰīru satyaṃ ced   atʰa sa jñāyate dvijaḥ /
Halfverse: c    gotra nāmābʰijanato   vettum iccʰāmi te dvijam
   gotra nāma_abʰijanato   vettum iccʰāmi te dvijam /5/

Verse: 6  {Śarmiṣṭʰovāca}
Halfverse: a    ojasā tejasā caiva   dīpyamānaṃ raviṃ yatʰā
   ojasā tejasā caiva   dīpyamānaṃ raviṃ yatʰā /
Halfverse: c    taṃ dr̥ṣṭvā mama saṃpraṣṭuṃ   śaktir nāsīc cʰuci smite
   taṃ dr̥ṣṭvā mama saṃpraṣṭuṃ   śaktir na_āsīt śuci smite /6/

Verse: 7  {Devayāny uvāca}
Halfverse: a    yady etad evaṃ śarmiṣṭʰe   na manur vidyate mama
   yady etad evaṃ śarmiṣṭʰe   na manur vidyate mama /
Halfverse: c    apatyaṃ yadi te labdʰaṃ   jyeṣṭʰāc cʰreṣṭʰāc ca vai dvijāt
   apatyaṃ yadi te labdʰaṃ   jyeṣṭʰāt śreṣṭʰāc ca vai dvijāt /7/

Verse: 8  {Vaiśampāyana uvāca}
Halfverse: a    anyonyam evam uktvā ca   saṃprahasya ca te mitʰaḥ
   anyonyam evam uktvā ca   saṃprahasya ca te mitʰaḥ /
Halfverse: c    jagāma bʰārgavī veśma   tatʰyam ity eva jajñuṣī
   jagāma bʰārgavī veśma   tatʰyam ity eva jajñuṣī /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    yayātir deva yānyāṃ tu   putrāv ajanayan nr̥paḥ
   yayātir deva yānyāṃ tu   putrāv ajanayan nr̥paḥ /
Halfverse: c    yaduṃ ca turvasuṃ caiva   śakra viṣṇū ivāparau
   yaduṃ ca turvasuṃ caiva   śakra viṣṇū\ iva_aparau /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    tasmād eva tu rājarṣeḥ   śarmiṣṭʰā vārṣaparvaṇī
   tasmād eva tu rāja-r̥ṣeḥ   śarmiṣṭʰā vārṣaparvaṇī /
Halfverse: c    druhyuṃ cānuṃ ca pūruṃ ca   trīn kumārān ajījanat
   druhyuṃ ca_anuṃ ca pūruṃ ca   trīn kumārān ajījanat /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    tataḥ kāle tu kasmiṃś cid   deva yānī śucismitā
   tataḥ kāle tu kasmiṃścid   deva yānī śuci-smitā /
Halfverse: c    yayāti sahitā rājan   nirjagāma mahāvanam
   yayāti sahitā rājan   nirjagāma mahā-vanam /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    dadarśa ca tadā tatra   kumārān devarūpiṇaḥ
   dadarśa ca tadā tatra   kumārān deva-rūpiṇaḥ /
Halfverse: c    krīḍamānān suviśrabdʰān   vismitā cedam abravīt
   krīḍamānān suviśrabdʰān   vismitā ca_idam abravīt /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    kasyaite dārakā rājan   devaputropamāḥ śubʰāḥ
   kasya_ete dārakā rājan   deva-putra_upamāḥ śubʰāḥ /
Halfverse: c    varcasā rūpataś caiva   sadr̥śā me matās tava
   varcasā rūpataś caiva   sadr̥śā me matās tava /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    evaṃ pr̥ṣṭvā tu rājānaṃ   kumārān paryapr̥ccʰata
   evaṃ pr̥ṣṭvā tu rājānaṃ   kumārān paryapr̥ccʰata /
Halfverse: c    kiṃnāmadʰeya gotro vaḥ   putrakā brāhmaṇaḥ pitā
   kiṃ-nāma-dʰeya gotro vaḥ   putrakā brāhmaṇaḥ pitā /
Halfverse: e    vibrūta me yatʰātatʰyaṃ   śrotum iccʰāmi taṃ hy aham
   vibrūta me yatʰātatʰyaṃ   śrotum iccʰāmi taṃ hy aham /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    te 'darśayan pradeśinyā   tam eva nr̥pasattamam
   te_adarśayan pradeśinyā   tam eva nr̥pa-sattamam /
Halfverse: c    śarmiṣṭʰāṃ mātaraṃ caiva   tasyācakʰyuś ca dārakāḥ
   śarmiṣṭʰāṃ mātaraṃ caiva   tasya_ācakʰyuś ca dārakāḥ /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    ity uktvā sahitās te tu   rājānam upacakramuḥ
   ity uktvā sahitās te tu   rājānam upacakramuḥ /
Halfverse: c    nābʰyanandata tān rājā   deva yānyās tadāntike
   na_abʰyanandata tān rājā   deva yānyās tadā_antike /
Halfverse: e    rudantas te 'tʰa śarmiṣṭʰām   abʰyayur bālakās tataḥ
   rudantas te_atʰa śarmiṣṭʰām   abʰyayur bālakās tataḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    dr̥ṣṭvā tu teṣāṃ bālānāṃ   praṇayaṃ pārtʰivaṃ prati
   dr̥ṣṭvā tu teṣāṃ bālānāṃ   praṇayaṃ pārtʰivaṃ prati /
Halfverse: c    buddʰvā ca tattvato devī   śarmiṣṭʰām idam abravīt
   buddʰvā ca tattvato devī   śarmiṣṭʰām idam abravīt /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    madadʰīnā satī kasmād   akārṣīr vipriyaṃ mama
   mad-adʰīnā satī kasmād   akārṣīr vipriyaṃ mama /
Halfverse: c    tam evāsuradʰarmaṃ tvam   āstʰitā na bibʰeṣi kim
   tam eva_asura-dʰarmaṃ tvam   āstʰitā na bibʰeṣi kim /18/

Verse: 19  {Śarmiṣṭʰovāca}
Halfverse: a    yad uktam r̥ṣir ity eva   tat satyaṃ cāruhāsini
   yad uktam r̥ṣir ity eva   tat satyaṃ cāru-hāsini /
Halfverse: c    nyāyato dʰarmataś caiva   carantī na bibʰemi te
   nyāyato dʰarmataś caiva   carantī na bibʰemi te /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    yadā tvayā vr̥to rājā   vr̥ta eva tadā mayā
   yadā tvayā vr̥to rājā   vr̥ta\ eva tadā mayā /
Halfverse: c    sakʰī bʰartā hi dʰarmeṇa   bʰartā bʰavati śobʰane
   sakʰī bʰartā hi dʰarmeṇa   bʰartā bʰavati śobʰane /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    pūjyāsi mama mānyā ca   jyeṣṭʰā śreṣṭʰā ca brāhmaṇī
   pūjyā_asi mama mānyā ca   jyeṣṭʰā śreṣṭʰā ca brāhmaṇī / q
Halfverse: c    tvatto 'pi me pūjyatamo   rājarṣiḥ kiṃ na vettʰa tat
   tvatto_api me pūjyatamo   rāja-r̥ṣiḥ kiṃ na vettʰa tat /21/

Verse: 22  {Vaiśampāyana uvāca}
Halfverse: a    śrutvā tasyās tato vākyaṃ   deva yāny abravīd idam
   śrutvā tasyās tato vākyaṃ   deva yāny abravīd idam /
Halfverse: c    rājan nādyeha vatsyāmi   vipriyaṃ me kr̥taṃ tvayā
   rājan na_adya_iha vatsyāmi   vipriyaṃ me kr̥taṃ tvayā /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    sahasotpatitāṃ śyāmāṃ   dr̥ṣṭvā tāṃ sāśrulocanām
   sahasā_utpatitāṃ śyāmāṃ   dr̥ṣṭvā tāṃ sāśru-locanām /
Halfverse: c    tvaritaṃ sakāśaṃ kāvyasya   prastʰitāṃ vyatʰitas tadā
   tvaritaṃ sakāśaṃ kāvyasya   prastʰitāṃ vyatʰitas tadā /23/ q

Verse: 24 
Halfverse: a    anuvavrāja saṃbʰrāntaḥ   pr̥ṣṭʰataḥ sāntvayan nr̥paḥ
   anuvavrāja saṃbʰrāntaḥ   pr̥ṣṭʰataḥ sāntvayan nr̥paḥ /
Halfverse: c    nyavartata na caiva sma   krodʰasaṃraktalocanā
   nyavartata na caiva sma   krodʰa-saṃrakta-locanā /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    avibruvantī kiṃ cit tu   rājānaṃ cārulocanā
   avibruvantī kiṃcit tu   rājānaṃ cāru-locanā /
Halfverse: c    acirād iva saṃprāptā   kāvyasyośanaso 'ntikam
   acirād iva saṃprāptā   kāvyasya_uśanaso_antikam /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    sā tu dr̥ṣṭvaiva pitaram   abʰivādyāgrataḥ stʰitā
   sā tu dr̥ṣṭvā_eva pitaram   abʰivādya_agrataḥ stʰitā /
Halfverse: c    anantaraṃ yayātis tu   pūjayām āsa bʰārgavam
   anantaraṃ yayātis tu   pūjayām āsa bʰārgavam /26/

Verse: 27  {Devayāny uvāca}
Halfverse: a    adʰarmeṇa jito dʰarmaḥ   pravr̥ttam adʰarottaram
   adʰarmeṇa jito dʰarmaḥ   pravr̥ttam adʰara_uttaram /
Halfverse: c    śarmiṣṭʰayātivr̥ttāsmi   duhitrā vr̥ṣaparvaṇaḥ
   śarmiṣṭʰayā_ativr̥ttā_asmi   duhitrā vr̥ṣa-parvaṇaḥ /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    trayo 'syāṃ janitāḥ putrā   rājñānena yayātinā
   trayo_asyāṃ janitāḥ putrā   rājñā_anena yayātinā /
Halfverse: c    durbʰagāyā mama dvau tu   putrau tāta bravīmi te
   durbʰagāyā mama dvau tu   putrau tāta bravīmi te /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    dʰarmajña iti vikʰyāta   eṣa rājā bʰr̥gūdvaha
   dʰarmajña\ iti vikʰyāta eṣa rājā bʰr̥gu_udvaha /
Halfverse: c    atikrāntaś ca maryādāṃ   kāvyaitat katʰayāmi te
   atikrāntaś ca maryādāṃ   kāvya_etat katʰayāmi te /29/

Verse: 30  {Śukra uvāca}
Halfverse: a    dʰarmajñaḥ san mahārāja   yo 'dʰarmam akr̥tʰāḥ priyam
   dʰarmajñaḥ san mahā-rāja   yo_adʰarmam akr̥tʰāḥ priyam /
Halfverse: c    tasmāj jarā tvām acirād   dʰarṣayiṣyati durjayā
   tasmāj jarā tvām acirād   dʰarṣayiṣyati durjayā /30/

Verse: 31  {Yayātir uvāca}
Halfverse: a    r̥tuṃ vai yācamānāyā   bʰagavan nānyacetasā
   r̥tuṃ vai yācamānāyā   bʰagavan na_anya-cetasā /
Halfverse: c    duhitur dānavendrasya   dʰarmyam etat kr̥taṃ mayā
   duhitur dānava_indrasya   dʰarmyam etat kr̥taṃ mayā /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    r̥tuṃ vai yācamānāyā   na dadāti pumān vr̥taḥ
   r̥tuṃ vai yācamānāyā   na dadāti pumān vr̥taḥ /
Halfverse: c    bʰrūṇahety ucyate brahman   sa iha brahmavādibʰiḥ
   bʰrūṇahā_ity ucyate brahman   sa\ iha brahma-vādibʰiḥ /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    abʰikāmāṃ striyaṃ yas tu   gamyāṃ rahasi yācitaḥ
   abʰikāmāṃ striyaṃ yas tu   gamyāṃ rahasi yācitaḥ /
Halfverse: c    nopaiti sa ca dʰarmeṣu   bʰrūṇahety ucyate budʰaiḥ
   na_upaiti sa ca dʰarmeṣu   bʰrūṇahā_ity ucyate budʰaiḥ /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    ity etāni samīkṣyāhaṃ   kāraṇāni bʰr̥gūdvaha
   ity etāni samīkṣya_ahaṃ   kāraṇāni bʰr̥gu_udvaha /
Halfverse: c    adʰarmabʰayasaṃvignaḥ   śarmiṣṭʰām upajagmivān
   adʰarma-bʰaya-saṃvignaḥ   śarmiṣṭʰām upajagmivān /34/

Verse: 35  {Śukra uvāca}
Halfverse: a    nanv ahaṃ pratyaveṣkyas te   madadʰīno 'si pārtʰiva
   nanv ahaṃ pratyaveṣkyas te   mad-adʰīno_asi pārtʰiva /
Halfverse: c    mitʰyācārasya dʰarmeṣu   cauryaṃ bʰavati nāhuṣa
   mitʰyā_ācārasya dʰarmeṣu   cauryaṃ bʰavati nāhuṣa /35/

Verse: 36  {Vaiśampāyana uvāca}
Halfverse: a    kruddʰenośanasā śapto   yayātir nāhuṣas tadā
   kruddʰena_uśanasā śapto   yayātir nāhuṣas tadā /
Halfverse: c    pūrvaṃ vayaḥ parityajya   jarāṃ sadyo 'nvapadyata
   pūrvaṃ vayaḥ parityajya   jarāṃ sadyo_anvapadyata /36/

Verse: 37  {Yayātir uvāca}
Halfverse: a    atr̥pto yauvanasyāhaṃ   deva yānyāṃ bʰr̥gūdvaha
   atr̥pto yauvanasya_ahaṃ   deva yānyāṃ bʰr̥gu_udvaha /
Halfverse: c    prasādaṃ kuru me brahmañ   jareyaṃ mā viśeta mām
   prasādaṃ kuru me brahman   jarā_iyaṃ mā viśeta mām /37/

Verse: 38  {Śukra uvāca}
Halfverse: a    nāhaṃ mr̥ṣā bravīmy etaj   jarāṃ prāpto 'si bʰūmipa
   na_ahaṃ mr̥ṣā bravīmy etaj   jarāṃ prāpto_asi bʰūmipa /
Halfverse: c    jarāṃ tv etāṃ tvam anyasmai   saṃkrāmaya yadīccʰasi
   jarāṃ tv etāṃ tvam anyasmai   saṃkrāmaya yadi_iccʰasi /38/

Verse: 39  {Yayātir uvāca}
Halfverse: a    rājyabʰāk sa bʰaved brahman   puṇyabʰāk kīrtibʰāk tatʰā
   rājyabʰāk sa bʰaved brahman   puṇyabʰāk kīrtibʰāk tatʰā /
Halfverse: c    yo me dadyād vayaḥ putras   tad bʰavān anumanyatām
   yo me dadyād vayaḥ putras   tad bʰavān anumanyatām /39/

Verse: 40  {Śukra uvāca}
Halfverse: a    saṃkrāmayiṣyasi jarāṃ   yatʰeṣṭaṃ nahuṣātmaja
   saṃkrāmayiṣyasi jarāṃ   yatʰā_iṣṭaṃ nahuṣa_ātmaja /
Halfverse: c    mām anudʰyāya bʰāvena   na ca pāpam avāpsyasi
   mām anudʰyāya bʰāvena   na ca pāpam avāpsyasi /40/

Verse: 41 
Halfverse: a    vayo dāsyati te putro   yaḥ sa rājā bʰaviṣyati
   vayo dāsyati te putro   yaḥ sa rājā bʰaviṣyati /
Halfverse: c    āyuṣmān kīrtimāṃś caiva   bahv apatyas tatʰaiva ca
   āyuṣmān kīrtimāṃś caiva   bahv apatyas tatʰaiva ca /41/ (E)41



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.