TITUS
Mahabharata
Part No. 1537
Previous part

Chapter: 209 
Adhyāya 209


Verse: 1  {Gurur uvāca}
Halfverse: a    
niṣkalmaṣaṃ brahmacaryam   iccʰatā carituṃ sadā {!}
   
niṣkalmaṣaṃ brahmacaryam   iccʰatā carituṃ sadā / {!}
Halfverse: c    
nidrā sarvātmanā tyājyā   svapnadoṣān avekṣatā
   
nidrā sarva_ātmanā tyājyā   svapna-doṣān avekṣatā /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    
svapne hi rajasā dehī   tamasā cābʰibʰūyate
   
svapne hi rajasā dehī   tamasā ca_abʰibʰūyate /
Halfverse: c    
dehāntaram ivāpannaś   caraty apagata smr̥tiḥ
   
deha_antaram iva_āpannaś   caraty apagata smr̥tiḥ /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    
jñānābʰyāsāj jāgarato   jijñāsārtʰam anantaram
   
jñāna_abʰyāsāt jāgarato   jijñāsa_artʰam anantaram /
Halfverse: c    
vijñānābʰiniveśāt tu   jāgaraty aniśaṃ sadā
   
vijñāna_abʰiniveśāt tu   jāgaraty aniśaṃ sadā /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    
ahāha ko nv ayaṃ bʰāvaḥ   svapne viṣayavān iva
   
aha_āha ko nv ayaṃ bʰāvaḥ   svapne viṣayavān iva /
Halfverse: c    
pralīnair indriyair dehī   vartate dehavān iva
   
pralīnair indriyair dehī   vartate dehavān iva /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    
atrocyate yatʰā hy etad   veda yogeśvaro hariḥ
   
atra_ucyate yatʰā hy etad   veda yoga_īśvaro hariḥ /
Halfverse: c    
tatʰaitad upapannārtʰaṃ   varṇayanti maharṣayaḥ
   
tatʰā_etad upapanna_artʰaṃ   varṇayanti mahā-r̥ṣayaḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    
indriyāṇāṃ śramāt svapnam   āhuḥ sarvagataṃ budʰāḥ
   
indriyāṇāṃ śramāt svapnam   āhuḥ sarva-gataṃ budʰāḥ /
Halfverse: c    
manasas tu pralīnatvāt   tat tad āhur nidarśanam
   
manasas tu pralīnatvāt   tat tad āhur nidarśanam /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    
kāryavyāsaktamanasaḥ   saṃkalpo jāgrato hy api
   
kārya-vyāsakta-manasaḥ   saṃkalpo jāgrato hy api /
Halfverse: c    
yadvan manoratʰaiśvaryaṃ   svapne tadvan manogatam
   
yadvad manoratʰa_aiśvaryaṃ   svapne tadvan mano-gatam /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    
saṃsārāṇām asaṃkʰyānāṃ   kāmātmā tad avāpnuyāt
   
saṃsārāṇām asaṃkʰyānāṃ   kāma_ātmā tad avāpnuyāt /
Halfverse: c    
manasy antarhitaṃ sarvaṃ   veda sottama pūruṣaḥ {!}
   
manasy antarhitaṃ sarvaṃ   veda sa_uttama pūruṣaḥ /8/ {!}

Verse: 9 
Halfverse: a    
guṇānām api yad yat tat   karma jānāty upastʰitam
   
guṇānām api yad yat tat   karma jānāty upastʰitam /
Halfverse: c    
tat tac cʰaṃsanti bʰūtāni   mano yad bʰāvitaṃ yatʰā
   
tat tat śaṃsanti bʰūtāni   mano yad bʰāvitaṃ yatʰā /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    
tatas tam upavartante   guṇā rājasa tāmasāḥ
   
tatas tam upavartante   guṇā rājasa tāmasāḥ /
Halfverse: c    
sāttviko yatʰāyogam   ānantarya pʰalodayaḥ
   
sāttviko yatʰā-yogam   ānantarya pʰala_udayaḥ /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    
tataḥ paśyaty asaṃbaddʰān   vātapitta kapʰottarān
   
tataḥ paśyaty asaṃbaddʰān   vāta-pitta kapʰa_uttarān /
Halfverse: c    
rajas tamo bʰāvair bʰāvais   tad apy āhur duranvayam
   
rajas tamo bʰāvair bʰāvais   tad apy āhur duranvayam /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    
prasannair indriyair yad yat   saṃkalpayati mānasam
   
prasannair indriyair yad yat   saṃkalpayati mānasam /
Halfverse: c    
tat tat svapne 'py uparate   mano dr̥ṣṭir nirīkṣate
   
tat tat svapne_apy uparate   mano dr̥ṣṭir nirīkṣate /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    
vyāpakaṃ sarvabʰūteṣu   vartate 'pratigʰaṃ manaḥ
   
vyāpakaṃ sarva-bʰūteṣu   vartate_apratigʰaṃ manaḥ /
Halfverse: c    
manasy antarhitaṃ dvāraṃ   deham āstʰāya mānasam
   
manasy antarhitaṃ dvāraṃ   deham āstʰāya mānasam /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    
yat tat sadasad avyaktaṃ   svapity asmin nidarśanam
   
yat tat sat-asat avyaktaṃ   svapity asmin nidarśanam /
Halfverse: c    
sarvabʰūtātmabʰūtastʰaṃ   tad adʰyātmaguṇaṃ viduḥ
   
sarva-bʰūta_ātma-bʰūtastʰaṃ   tad adʰyātma-guṇaṃ viduḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    
lipseta manasā yaś ca   saṃkalpād aiśvaraṃ guṇam
   
lipseta manasā yaś ca   saṃkalpād aiśvaraṃ guṇam /
Halfverse: c    
ātmaprabʰāvāt taṃ vidyāt   sarvā hy ātmani devatāḥ
   
ātma-prabʰāvāt taṃ vidyāt   sarvā hy ātmani devatāḥ /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    
evaṃ hi tapasā yuktam   arkavat tamasaḥ param
   
evaṃ hi tapasā yuktam   arkavat tamasaḥ param /
Halfverse: c    
trailokyaprakr̥tir dehī   tapasā taṃ maheśvaram
   
trailokya-prakr̥tir dehī   tapasā taṃ mahā_īśvaram /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    
tapo hy adʰiṣṭʰitaṃ devais   tapo gʰnam asurais tamaḥ
   
tapo hy adʰiṣṭʰitaṃ devais   tapo gʰnam asurais tamaḥ /
Halfverse: c    
etad devāsurair guptaṃ   tad āhur jñānalakṣaṇam
   
etad deva_asurair guptaṃ   tad āhur jñāna-lakṣaṇam /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    
sattvaṃ rajas tamaś ceti   devāsuraguṇān viduḥ
   
sattvaṃ rajas tamaś ca_iti   deva_asura-guṇān viduḥ /
Halfverse: c    
sattvaṃ deva guṇaṃ vidyād   itarāv āsurau guṇau
   
sattvaṃ deva guṇaṃ vidyād   itarāv āsurau guṇau /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    
brahma tatparamaṃ vedyam   amr̥taṃ jyotir akṣaram
   
brahma tat-paramaṃ vedyam   amr̥taṃ jyotir akṣaram /
Halfverse: c    
ye vidur bʰāvitātmānas   te yānti paramāṃ gatim
   
ye vidur bʰāvita_ātmānas   te yānti paramāṃ gatim /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    
hetumac cʰakyam ākʰyātum   etāvaj jñānacakṣuṣā {!}
   
hetumat śakyam ākʰyātum   etāvat jñāna-cakṣuṣā / {!}
Halfverse: c    
pratyāhāreṇa śakyam   avyaktaṃ brahma veditum
   
pratyāhāreṇa śakyam   avyaktaṃ brahma veditum /20/ (E)20


Next part



This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.