TITUS
Mahabharata
Part No. 1538
Chapter: 210
Adhyāya
210
Verse: 1
{Gurur
uvāca}
Halfverse: a
na
sa
veda
paraṃ
dʰarmaṃ
yo
na
veda
catuṣṭayam
na
sa
veda
paraṃ
dʰarmaṃ
yo
na
veda
catuṣṭayam
/
Halfverse: c
vyaktāvyakte
ca
yat
tattvaṃ
saṃprāptaṃ
paramarṣiṇā
vyakta
_avyakte
ca
yat
tattvaṃ
saṃprāptaṃ
parama-r̥ṣiṇā
/1/
Verse: 2
Halfverse: a
vyaktaṃ
mr̥tyumukʰaṃ
vidyād
avyaktam
amr̥taṃ
padam
vyaktaṃ
mr̥tyu-mukʰaṃ
vidyād
avyaktam
amr̥taṃ
padam
/
Halfverse: c
pravr̥tti
lakṣaṇaṃ
dʰarmam
r̥ṣir
nārāyaṇo
'bravīt
pravr̥tti
lakṣaṇaṃ
dʰarmam
r̥ṣir
nārāyaṇo
_abravīt
/2/
Verse: 3
Halfverse: a
atraivāvastʰitaṃ
sarvaṃ
trailokyaṃ
sacarācaram
atra
_eva
_avastʰitaṃ
sarvaṃ
trailokyaṃ
sacara
_acaram
/
Halfverse: c
nivr̥tti
lakṣaṇaṃ
dʰarmam
avyaktaṃ
brahma
śāśvatam
nivr̥tti
lakṣaṇaṃ
dʰarmam
avyaktaṃ
brahma
śāśvatam
/3/
Verse: 4
Halfverse: a
pravr̥tti
lakṣaṇaṃ
dʰarmaṃ
prajāpatir
atʰābravīt
pravr̥tti
lakṣaṇaṃ
dʰarmaṃ
prajāpatir
atʰa
_abravīt
/
Halfverse: c
pravr̥ttiḥ
punar
āvr̥ttir
nivr̥ttiḥ
paramā
gatiḥ
pravr̥ttiḥ
punar
āvr̥ttir
nivr̥ttiḥ
paramā
gatiḥ
/4/
Verse: 5
Halfverse: a
tāṃ
gatiṃ
paramām
eti
nivr̥tti
paramo
muniḥ
tāṃ
gatiṃ
paramām
eti
nivr̥tti
paramo
muniḥ
/
Halfverse: c
jñānatattvaparo
nityaṃ
śubʰāśubʰanidarśakaḥ
jñāna-tattva-paro
nityaṃ
śubʰa
_aśubʰa-nidarśakaḥ
/5/
Verse: 6
Halfverse: a
tad
evam
etau
vijñeyāv
avyaktapuruṣāv
ubʰau
tad
evam
etau
vijñeyāv
avyakta-puruṣāv
ubʰau
/
Halfverse: c
avyaktapuruṣābʰyāṃ
tu
yat
syād
anyan
mahattaram
avyakta-puruṣābʰyāṃ
tu
yat
syād
anyat
mahattaram
/6/
Verse: 7
Halfverse: a
taṃ
viśeṣam
avekṣeta
viśeṣeṇa
vicakṣaṇaḥ
taṃ
viśeṣam
avekṣeta
viśeṣeṇa
vicakṣaṇaḥ
/
Halfverse: c
anādy
antāv
ubʰāv
etāv
aliṅgau
cāpy
ubʰāv
api
anādy
antāv
ubʰāv
etāv
aliṅgau
ca
_apy
ubʰāv
api
/7/
Verse: 8
Halfverse: a
ubʰau
nityau
sūkṣmatarau
mahad
bʰyaś
ca
mahattarau
ubʰau
nityau
sūkṣmatarau
mahat
bʰyaś
ca
mahattarau
/
Halfverse: c
sāmānyam
etad
ubʰayor
evaṃ
hy
anyad
viśeṣaṇam
sāmānyam
etad
ubʰayor
evaṃ
hy
anyad
viśeṣaṇam
/8/
Verse: 9
Halfverse: a
prakr̥tyā
sarga
dʰarmiṇyā
tatʰā
trividʰa
sattvayā
prakr̥tyā
sarga
dʰarmiṇyā
tatʰā
trividʰa
sattvayā
/
Halfverse: c
viparītam
ato
vidyāt
kṣetrajñasya
ca
lakṣaṇam
viparītam
ato
vidyāt
kṣetrajñasya
ca
lakṣaṇam
/9/
Verse: 10
Halfverse: a
prakr̥teś
ca
vikārāṇāṃ
draṣṭāram
aguṇānvitam
{!}
prakr̥teś
ca
vikārāṇāṃ
draṣṭāram
aguṇa
_anvitam
/
{!}
Halfverse: c
agrāhyau
puruṣāv
etāv
aliṅgatvad
asaṃhitau
agrāhyau
puruṣāv
etāv
aliṅgatvad
asaṃhitau
/10/
Verse: 11
Halfverse: a
saṃgoga
lakṣaṇotpattiḥ
karmajā
gr̥hyate
yayā
saṃgoga
lakṣaṇa
_utpattiḥ
karmajā
gr̥hyate
yayā
/
Halfverse: c
karaṇaiḥ
karma
nirvr̥ttaiḥ
kartā
yad
yad
viceṣṭate
karaṇaiḥ
karma
nirvr̥ttaiḥ
kartā
yad
yad
viceṣṭate
/
Halfverse: e
kīrtyate
śabdasaṃjñābʰiḥ
ko
'ham
eṣo
'py
asāv
iti
kīrtyate
śabda-saṃjñābʰiḥ
ko
_aham
eṣo
_apy
asāv
iti
/11/
Verse: 12
Halfverse: a
uṣṇīsavān
yatʰā
vastrais
tribʰir
bʰavati
saṃvr̥taḥ
{!}
uṣṇīsavān
yatʰā
vastrais
tribʰir
bʰavati
saṃvr̥taḥ
/
{!}
Halfverse: c
saṃvr̥to
'yaṃ
tatʰā
dehī
sattvarājasa
tāmasaiḥ
saṃvr̥to
_ayaṃ
tatʰā
dehī
sattva-rājasa
tāmasaiḥ
/12/
Verse: 13
Halfverse: a
tasmāc
catuṣṭayaṃ
vedyam
etair
hetubʰir
ācitam
tasmāt
catuṣṭayaṃ
vedyam
etair
hetubʰir
ācitam
/
Halfverse: c
yatʰā
saṃjño
hy
ayaṃ
samyag
antakāle
na
muhyati
yatʰā
saṃjño
hy
ayaṃ
samyag
anta-kāle
na
muhyati
/13/
Verse: 14
Halfverse: a
śriyaṃ
divyām
abʰiprepsur
brahma
vāṅmanasā
śuciḥ
śriyaṃ
divyām
abʰiprepsur
brahma
vāṅ-manasā
śuciḥ
/
Halfverse: c
śārīrair
niyamair
ugraiś
caren
niṣkalmaṣaṃ
tapaḥ
{!}
śārīrair
niyamair
ugraiś
caret
niṣkalmaṣaṃ
tapaḥ
/14/
{!}
Verse: 15
Halfverse: a
trailokyaṃ
tapasā
vyāptam
antarbʰūtena
bʰāsvatā
trailokyaṃ
tapasā
vyāptam
antarbʰūtena
bʰāsvatā
/
Halfverse: c
sūryaś
ca
candramāś
caiva
bʰāsatas
tapasā
divi
sūryaś
ca
candramāś
caiva
bʰāsatas
tapasā
divi
/15/
Verse: 16
Halfverse: a
pratāpas
tapaso
jñānaṃ
loke
saṃśabditaṃ
tapaḥ
pratāpas
tapaso
jñānaṃ
loke
saṃśabditaṃ
tapaḥ
/
Halfverse: c
rajas
tamo
gʰnaṃ
yat
karma
tapasas
tat
svalakṣaṇam
rajas
tamo
gʰnaṃ
yat
karma
tapasas
tat
sva-lakṣaṇam
/16/
Verse: 17
Halfverse: a
brahmacaryam
ahiṃsā
ca
śārīraṃ
tapa
ucyate
brahmacaryam
ahiṃsā
ca
śārīraṃ
tapa\
ucyate
/
Halfverse: c
vāṅmano
niyamaḥ
sāmyaṃ
mānasaṃ
tapa
ucyate
vāṅ-mano
niyamaḥ
sāmyaṃ
mānasaṃ
tapa\
ucyate
/17/
Verse: 18
Halfverse: a
vidʰijñebʰyo
dvijātibʰyo
grāhyam
annaṃ
viśiṣyate
vidʰijñebʰyo
dvijātibʰyo
grāhyam
annaṃ
viśiṣyate
/
Halfverse: c
āhāraniyamenāsya
pāpmā
naśyati
rājasaḥ
āhāra-niyamena
_asya
pāpmā
naśyati
rājasaḥ
/18/
Verse: 19
Halfverse: a
vaimanasyaṃ
ca
viṣaye
yānty
asya
kvaraṇāni
ca
{!}
vaimanasyaṃ
ca
viṣaye
yānty
asya
kvaraṇāni
ca
/
{!}
Halfverse: c
tasmāt
tanmātram
ādadyād
yāvad
atra
prayojanam
tasmāt
tanmātram
ādadyād
yāvad
atra
prayojanam
/19/
Verse: 20
Halfverse: a
antakāle
vayotkarṣāc
cʰanaiḥ
kuryād
anāturaḥ
anta-kāle
vaya
_utkarṣāt
śanaiḥ
kuryād
anāturaḥ
/
Halfverse: c
evaṃ
yuktena
manasā
jñānaṃ
tad
upapadyate
evaṃ
yuktena
manasā
jñānaṃ
tad
upapadyate
/20/
Verse: 21
Halfverse: a
rajasā
cāpy
ayaṃ
dehī
dehavāñ
śabdavac
caret
rajasā
ca
_apy
ayaṃ
dehī
dehavān
śabdavat
caret
/
Halfverse: c
kāryair
avyāhata
matir
vairāgyāt
prakr̥tau
stʰitaḥ
kāryair
avyāhata
matir
vairāgyāt
prakr̥tau
stʰitaḥ
/
Halfverse: e
ā
dehād
apramādāc
ca
dehāntād
vipramucyate
ā
dehād
apramādāc
ca
deha
_antād
vipramucyate
/21/
Verse: 22
Halfverse: a
hetuyuktaḥ
sadotsargo
bʰūtānāṃ
pralayas
tatʰā
hetu-yuktaḥ
sadā
_utsargo
bʰūtānāṃ
pralayas
tatʰā
/
Halfverse: c
parapratyaya
sarge
tu
niyataṃ
nātivartate
para-pratyaya
sarge
tu
niyataṃ
na
_ativartate
/22/
Verse: 23
Halfverse: a
bʰavānta
prabʰava
prajñā
āsate
ye
viparyayam
bʰava
_anta
prabʰava
prajñā
āsate
ye
viparyayam
/
Halfverse: c
dʰr̥tyā
dehān
dʰārayanto
buddʰisaṃkṣipta
mānasāḥ
dʰr̥tyā
dehān
dʰārayanto
buddʰi-saṃkṣipta
mānasāḥ
/
Halfverse: e
stʰānebʰyo
dʰvaṃsamānāś
ca
sūkṣmatvāt
tān
upāsate
stʰānebʰyo
dʰvaṃsamānāś
ca
sūkṣmatvāt
tān
upāsate
/23/
Verse: 24
Halfverse: a
yatʰāgamaṃ
ca
tat
sarvaṃ
buddʰyā
tan
naiva
budʰyate
yatʰā
_āgamaṃ
ca
tat
sarvaṃ
buddʰyā
tan
na
_eva
budʰyate
/
Halfverse: c
dehāntaṃ
kaś
cid
ansvāste
bʰāvitātmā
nirāśrayaḥ
deha
_antaṃ
kaścid
ansvāste
bʰāvita
_ātmā
nirāśrayaḥ
/
Halfverse: e
yukto
dʰāraṇayā
kaś
cit
sattāṃ
ke
cid
upāsate
yukto
dʰāraṇayā
kaścit
sattāṃ
kecit
upāsate
/24/
Verse: 25
Halfverse: a
abʰyasyanti
paraṃ
devaṃ
vidyut
saṃśabditākṣaram
abʰyasyanti
paraṃ
devaṃ
vidyut
saṃśabdita
_akṣaram
/
Halfverse: c
antakāle
hy
upāsannās
tapasā
dagdʰakilbiṣāḥ
{!}
anta-kāle
hy
upāsannās
tapasā
dagdʰa-kilbiṣāḥ
/25/
{!}
Verse: 26
Halfverse: a
sarva
ete
mahātmāno
gaccʰanti
paramāṃ
gatim
sarva\
ete
mahā
_ātmāno
gaccʰanti
paramāṃ
gatim
/
Halfverse: c
sūkṣmaṃ
viśeṣaṇaṃ
teṣām
avekṣec
cʰāstra
cakṣuṣā
{!}
sūkṣmaṃ
viśeṣaṇaṃ
teṣām
avekṣet
śāstra
cakṣuṣā
/26/
{!}
Verse: 27
Halfverse: a
dehaṃ
tu
paramaṃ
vidyād
vimuktam
aparigraham
dehaṃ
tu
paramaṃ
vidyād
vimuktam
aparigraham
/
Halfverse: c
antarikṣād
anyataraṃ
dʰāraṇāsaktamānasam
antarikṣād
anyataraṃ
dʰāraṇā
_āsakta-mānasam
/27/
Verse: 28
Halfverse: a
martyalokād
vimucyante
vidyā
saṃyukta
mānasāḥ
martya-lokād
vimucyante
vidyā
saṃyukta
mānasāḥ
/
Halfverse: c
brahmabʰūtā
virajasas
tato
yānti
parāṃ
gatim
brahma-bʰūtā
virajasas
tato
yānti
parāṃ
gatim
/28/
Verse: 29
Halfverse: a
kasāya
varjitaṃ
jñānaṃ
yeṣām
utpadyate
'calam
kasāya
varjitaṃ
jñānaṃ
yeṣām
utpadyate
_acalam
/
Halfverse: c
te
yānti
paramām̐l
lokān
viśudʰyanto
yatʰābalam
te
yānti
paramām̐l
lokān
viśudʰyanto
yatʰā-balam
/29/
Verse: 30
Halfverse: a
bʰagavantam
ajaṃ
divyaṃ
viṣṇum
avyaktasaṃjñitam
bʰagavantam
ajaṃ
divyaṃ
viṣṇum
avyakta-saṃjñitam
/
Halfverse: c
bʰāvena
yānti
śuddʰā
ye
jñānatr̥ptā
nirāśiṣaḥ
{!}
bʰāvena
yānti
śuddʰā
ye
jñāna-tr̥ptā
nirāśiṣaḥ
/30/
{!}
Verse: 31
Halfverse: a
jñātvātmastʰaṃ
hariṃ
caiva
nivartante
na
te
'vyayāḥ
jñātvā
_ātmastʰaṃ
hariṃ
caiva
nivartante
na
te
_avyayāḥ
/
Halfverse: c
prāpya
tatparamaṃ
stʰānaṃ
modante
'kṣaram
avyayam
prāpya
tat-paramaṃ
stʰānaṃ
modante
_akṣaram
avyayam
/31/
Verse: 32
Halfverse: a
etāvad
etad
vijñānam
etad
asti
ca
nāsti
ca
etāvad
etad
vijñānam
etad
asti
ca
na
_asti
ca
/
Halfverse: c
tr̥ṣṇā
baddʰaṃ
jagat
sarvaṃ
cakravat
parivartate
tr̥ṣṇā
baddʰaṃ
jagat
sarvaṃ
cakravat
parivartate
/32/
Verse: 33
Halfverse: a
bisa
tantur
yatʰaivāyam
antastʰaḥ
sarvato
bise
bisa
tantur
yatʰā
_eva
_ayam
antastʰaḥ
sarvato
bise
/
Halfverse: c
tr̥ṣṇā
tantur
anādy
antas
tatʰā
dehagataḥ
sadā
tr̥ṣṇā
tantur
anādy
antas
tatʰā
deha-gataḥ
sadā
/33/
Verse: 34
Halfverse: a
sūcyā
sūtraṃ
yatʰā
vastre
saṃsārayati
vāyakaḥ
sūcyā
sūtraṃ
yatʰā
vastre
saṃsārayati
vāyakaḥ
/
Halfverse: c
tadvat
saṃsārasūtraṃ
hi
tr̥ṣṇā
sūcyā
nibadʰyate
tadvat
saṃsāra-sūtraṃ
hi
tr̥ṣṇā
sūcyā
nibadʰyate
/34/
Verse: 35
Halfverse: a
vikāraṃ
prakr̥tiṃ
caiva
puruṣaṃ
ca
sanātanam
vikāraṃ
prakr̥tiṃ
caiva
puruṣaṃ
ca
sanātanam
/
Halfverse: c
yo
yatʰāvad
vijānāti
sa
vitr̥nso
vimucyate
yo
yatʰāvad
vijānāti
sa
vitr̥nso
vimucyate
/35/
Verse: 36
Halfverse: a
prakāśaṃ
bʰagavān
etad
r̥ṣir
nārāyaṇo
'mr̥tam
prakāśaṃ
bʰagavān
etad
r̥ṣir
nārāyaṇo
_amr̥tam
/
Halfverse: c
bʰūtānām
anukampārtʰaṃ
jagāda
jagato
hitam
bʰūtānām
anukampā
_artʰaṃ
jagāda
jagato
hitam
/36/
(E)36
This text is part of the
TITUS
edition of
Mahabharata
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.