TITUS
Mahabharata
Part No. 1549
Previous part

Chapter: 221 
Adhyāya 221


Verse: 1  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    pūrvarūpāṇi me rājan   puruṣasya bʰaviṣyataḥ
   pūrva-rūpāṇi me rājan   puruṣasya bʰaviṣyataḥ /
Halfverse: c    parābʰaviṣyataś caiva   tvaṃ me brūhi pitāmaha
   parābʰaviṣyataś caiva   tvaṃ me brūhi pitāmaha /1/

Verse: 2  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: a    mana eva manuṣyasya   pūrvarūpāṇi śaṃsati
   mana\ eva manuṣyasya   pūrva-rūpāṇi śaṃsati /
Halfverse: c    bʰaviṣyataś ca bʰadraṃ te   tatʰaiva na bʰaviṣyataḥ
   bʰaviṣyataś ca bʰadraṃ te   tatʰaiva na bʰaviṣyataḥ /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    atrāpy udāharantīmam   itihāsaṃ purātanam
   atra_apy udāharanti_imam   itihāsaṃ purātanam /
Halfverse: c    śriyā śakrasya saṃvādaṃ   tan nibodʰa yudʰiṣṭʰira
   śriyā śakrasya saṃvādaṃ   tan nibodʰa yudʰiṣṭʰira /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    mahatas tapaso vyuṣṭyā   paśyam̐l lokau parāvarau
   mahatas tapaso vyuṣṭyā   paśyam̐l lokau para_avarau /
Halfverse: c    sāmānyam r̥ṣibʰir gatvā   brahmalokanivāsibʰiḥ
   sāmānyam r̥ṣibʰir gatvā   brahma-loka-nivāsibʰiḥ /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    brahmaivāmita dīptaujāḥ   śāntapāpmā mahātapāḥ
   brahma_eva_amita dīpta_ojāḥ   śānta-pāpmā mahā-tapāḥ /
Halfverse: c    vicacāra yatʰākāmaṃ   triṣu lokeṣu nāradaḥ
   vicacāra yatʰā-kāmaṃ   triṣu lokeṣu nāradaḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    kadā cit prātar uttʰāya   pispr̥kṣuḥ salilaṃ śuci
   kadācit prātar uttʰāya   pispr̥kṣuḥ salilaṃ śuci /
Halfverse: c    dʰruvadvāra bʰavāṃ gaṅgāṃ   jagāmāvatatāra ca
   dʰruva-dvāra bʰavāṃ gaṅgāṃ   jagāma_avatatāra ca /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    sahasranayanaś cāpi   vajrī śambara pākahā
   sahasra-nayanaś ca_api   vajrī śambara pākahā /
Halfverse: c    tasyā devarṣijuṣṭāyās   tīram abʰyājagāma ha
   tasyā deva-r̥ṣi-juṣṭāyās   tīram abʰyājagāma ha /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    tāv āplutya yatātmānau   kr̥tajapyau samāsatuḥ
   tāv āplutya yata_ātmānau   kr̥ta-japyau samāsatuḥ /
Halfverse: c    nadyāḥ pulinam āsādya   sūkṣmakāñcanavālikam
   nadyāḥ pulinam āsādya   sūkṣma-kāñcana-vālikam /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    puṇyakarmabʰir ākʰyātā   devarṣikatʰitāḥ katʰāḥ
   puṇya-karmabʰir ākʰyātā   deva-r̥ṣi-katʰitāḥ katʰāḥ /
Halfverse: c    cakratus tau katʰāśīlau   śuci saṃhr̥ṣṭamānasau
   cakratus tau katʰā-śīlau   śuci saṃhr̥ṣṭa-mānasau /
Halfverse: e    pūrvavr̥ttavyapetāni   katʰayantau samāhitau
   pūrva-vr̥tta-vyapetāni   katʰayantau samāhitau /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    atʰa bʰāskaram udyantaṃ   raśmijālapuraskr̥tam
   atʰa bʰāskaram udyantaṃ   raśmi-jāla-puraskr̥tam /
Halfverse: c    pūrṇamandalam ālokya   tāv uttʰāyopatastʰatuḥ
   pūrṇa-mandalam ālokya   tāv uttʰāya_upatastʰatuḥ /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    abʰitas tūdayantaṃ tam   arkam arkam ivāparam
   abʰitas tu_udayantaṃ tam   arkam arkam iva_aparam /
Halfverse: c    ākāśe dadr̥śe jyotir   udyatārciḥ samaprabʰam
   ākāśe dadr̥śe jyotir   udyata_arciḥ sama-prabʰam /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    tayoḥ samīpaṃ saṃprāptaṃ   pratyadr̥śyata bʰārata
   tayoḥ samīpaṃ saṃprāptaṃ   pratyadr̥śyata bʰārata /
Halfverse: c    tat suparṇārka caritam   āstʰitaṃ vaiṣnavaṃ padam {!}
   tat suparṇa_arka caritam   āstʰitaṃ vaiṣnavaṃ padam / {!}
Halfverse: e    bʰābʰir apratimaṃ bʰāti   trailokyam avabʰāsayat
   bʰābʰir apratimaṃ bʰāti   trailokyam avabʰāsayat /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    divyābʰirūpa śobʰābʰir   apsarobʰiḥ puraskr̥tām
   divya_abʰirūpa śobʰābʰir   apsaro-bʰiḥ puraskr̥tām /
Halfverse: c    br̥hatīm aṃśumat prakʰyāṃ   br̥had bʰānor ivārciṣam {!}
   br̥hatīm aṃśumat prakʰyāṃ   br̥hat bʰānor iva_arciṣam /13/ {!}

Verse: 14 
Halfverse: a    nakṣatrakalpābʰaraṇāṃ   tārā bʰaktisamasrajam
   nakṣatra-kalpa_ābʰaraṇāṃ   tārā bʰakti-sama-srajam /
Halfverse: c    śriyaṃ dadr̥śatuḥ padmāṃ   sākṣāt padmatalastʰitām
   śriyaṃ dadr̥śatuḥ padmāṃ   sākṣāt padma-tala-stʰitām /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    sāvaruhya vimānāgrād   aṅganānām anuttamā
   sā_avaruhya vimāna_agrād   aṅganānām anuttamā /
Halfverse: c    abʰyagaccʰat trilokeśaṃ   śakraṃ carṣiṃ ca nāradam
   abʰyagaccʰat triloka_īśaṃ   śakraṃ ca-r̥ṣiṃ ca nāradam /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    nāradānugataḥ sākṣān   magʰavāṃs tām upāgamat
   nārada_anugataḥ sākṣāt   magʰavāṃs tām upāgamat /
Halfverse: c    kr̥tāñjaliputo devīṃ   nivedyātmānam ātmanā
   kr̥ta_añjali-puto devīṃ   nivedya_ātmānam ātmanā /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    cakre cānupamāṃ pūjāṃ   tasyāś cāpi sa sarvavit
   cakre ca_anupamāṃ pūjāṃ   tasyāś ca_api sa sarvavit /
Halfverse: c    devarājaḥ śriyaṃ rājan   vākyaṃ cedam uvāca ha
   deva-rājaḥ śriyaṃ rājan   vākyaṃ ca_idam uvāca ha /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    kā tvaṃ kena ca kāryeṇa   saṃprāptā cāruhāsini
   kā tvaṃ kena ca kāryeṇa   saṃprāptā cāru-hāsini /
Halfverse: c    kutaś cāgamyate subʰru   gantavyaṃ kva ca te śubʰe
   kutaś ca_āgamyate subʰru   gantavyaṃ kva ca te śubʰe /18/

Verse: 19  {Śrīr uvāca}
Halfverse: a    puṇyeṣu triṣu lokeṣu   sarve stʰāvarajaṅgamaḥ
   puṇyeṣu triṣu lokeṣu   sarve stʰāvara-jaṅgamaḥ /
Halfverse: c    mamātmabʰāvam iccʰanto   yatante paramātmanā
   mama_ātma-bʰāvam iccʰanto   yatante parama_ātmanā /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    sāhaṃ vai paṅkaje jātā   sūryaraśmi vibodʰite
   sā_ahaṃ vai paṅkaje jātā   sūrya-raśmi vibodʰite /
Halfverse: c    bʰūtyartʰaṃ sarvabʰūtānāṃ   padmā śrīḥ padmamālinī
   bʰūty-artʰaṃ sarva-bʰūtānāṃ   padmā śrīḥ padma-mālinī /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    ahaṃ lakṣmīr ahaṃ bʰūtiḥ   śrīś cāhaṃ balasūdana
   ahaṃ lakṣmīr ahaṃ bʰūtiḥ   śrīś ca_ahaṃ bala-sūdana /
Halfverse: c    ahaṃ śraddʰā ca medʰā ca   sannatir vijitiḥ stʰitiḥ
   ahaṃ śraddʰā ca medʰā ca   sannatir vijitiḥ stʰitiḥ /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    ahaṃ dʰr̥tir ahaṃ siddʰir   ahaṃ tviḍ bʰūtir eva ca {!}
   ahaṃ dʰr̥tir ahaṃ siddʰir   ahaṃ tviḍ bʰūtir eva ca / {!}
Halfverse: c    ahaṃ svāhā svadʰā caiva   saṃstutir niyatiḥ kr̥tiḥ
   ahaṃ svāhā svadʰā caiva   saṃstutir niyatiḥ kr̥tiḥ /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    rājñāṃ vijayamānānāṃ   senāgreṣu dʰvajeṣu ca
   rājñāṃ vijayamānānāṃ   senā_agreṣu dʰvajeṣu ca /
Halfverse: c    nivāse dʰarmaśīlānāṃ   viṣayeṣu pureṣu ca
   nivāse dʰarma-śīlānāṃ   viṣayeṣu pureṣu ca /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    jitakāśini śūre ca   saṃgrāmeṣv anivartini
   jita-kāśini śūre ca   saṃgrāmeṣv anivartini /
Halfverse: c    nivasāmi manuṣyendre   sadaiva balasūdalan
   nivasāmi manuṣya_indre   sadā_eva bala-sūdalan /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    dʰarmanitye mahābuddʰau   brahmaṇye satyavādini
   dʰarma-nitye mahā-buddʰau   brahmaṇye satya-vādini /
Halfverse: c    praśrite dānaśīle ca   sadaiva nivasāmy aham
   praśrite dāna-śīle ca   sadā_eva nivasāmy aham /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    asureṣv avasaṃs pūrvaṃ   satyadʰarmanibandʰanā {!}
   asureṣv avasaṃs pūrvaṃ   satya-dʰarma-nibandʰanā / {!}
Halfverse: c    vipārītāṃs tu tān buddʰvā   tvayi vāsam arocayam
   vipārītāṃs tu tān buddʰvā   tvayi vāsam arocayam /26/

Verse: 27  {Śakra uvāca}
Halfverse: a    katʰaṃ vr̥tteṣu daityeṣu   tvam avātsīr varānane
   katʰaṃ vr̥tteṣu daityeṣu   tvam avātsīr vara_anane /
Halfverse: c    dr̥ṣṭvā ca kim ihāgās tvaṃ   hitvā daiteya dānavān
   dr̥ṣṭvā ca kim iha_āgās tvaṃ   hitvā daiteya dānavān /27/

Verse: 28  {Śrīr uvāca}
Halfverse: a    svadʰarmam anutiṣṭʰatsu   dʰairyād acaliteṣu ca
   sva-dʰarmam anutiṣṭʰatsu   dʰairyād acaliteṣu ca /
Halfverse: c    svargamārgābʰirāmeṣu   sattveṣu niratā hy aham
   svarga-mārga_abʰirāmeṣu   sattveṣu niratā hy aham /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    dānādʰyayanayajñejyā   guru daivatapūjanam
   dāna_adʰyayana-yajña_ijyā   guru daivata-pūjanam /
Halfverse: c    viprāṇām atitʰīnāṃ ca   teṣāṃ nityam avartata {!}
   viprāṇām atitʰīnāṃ ca   teṣāṃ nityam avartata /29/ {!}

Verse: 30 
Halfverse: a    susaṃmr̥ṣṭa gr̥hāś cāsañ   jitastrīkā hutāgnayaḥ
   susaṃmr̥ṣṭa gr̥hāś ca_āsan   jita-strīkā huta_agnayaḥ /
Halfverse: c    guru śuśrūsavo dāntā   brahmaṇyāḥ satyavādinaḥ
   guru śuśrūsavo dāntā   brahmaṇyāḥ satya-vādinaḥ /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    śraddadʰānā jitakrodʰā   dānaśīlānasūyakāḥ
   śraddadʰānā jita-krodʰā   dāna-śīla_anasūyakāḥ /
Halfverse: c    bʰr̥ta putrā bʰr̥tāmātyā   bʰr̥ta dārā hy anīrṣavaḥ
   bʰr̥ta putrā bʰr̥ta_amātyā   bʰr̥ta dārā hy anīrṣavaḥ /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    amarṣaṇā na cānyonyaṃ   spr̥hayanti kadā cana
   amarṣaṇā na ca_anyonyaṃ   spr̥hayanti kadācana /
Halfverse: c    na ca jātūpatapyante   dʰīrāḥ parasamr̥ddʰibʰiḥ
   na ca jātu_upatapyante   dʰīrāḥ parasamr̥ddʰibʰiḥ /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    dātāraḥ saṃgr̥hītāra   āryāḥ karuṇavedinaḥ
   dātāraḥ saṃgr̥hītāra āryāḥ karuṇa-vedinaḥ /
Halfverse: c    mahāprasādā r̥javo   dr̥dʰa bʰaktā jitendriyāḥ
   mahā-prasādā\ r̥javo   dr̥dʰa bʰaktā jita_indriyāḥ /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    saṃtuṣṭabʰr̥tyasacivāḥ   kr̥tajñāḥ priyavādinaḥ
   saṃtuṣṭa-bʰr̥tya-sacivāḥ   kr̥tajñāḥ priya-vādinaḥ /
Halfverse: c    yatʰārtʰamānārtʰa karā   hrīniṣedʰā yatavratāḥ {!}
   yatʰā_artʰa-māna_artʰa karā   hrīniṣedʰā yata-vratāḥ /34/ {!}

Verse: 35 
Halfverse: a    nityaṃ parvasu susnātāḥ   svanuliptāḥ svalaṃkr̥tāḥ
   nityaṃ parvasu susnātāḥ   svanuliptāḥ svalaṃkr̥tāḥ /
Halfverse: c    upavāsatapaḥ śīlāḥ   pratītā brahmavādinaḥ
   upavāsa-tapaḥ śīlāḥ   pratītā brahma-vādinaḥ /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    nainān abʰyudiyāt sūryo   na cāpy āsan prageniśāḥ
   na_enān abʰyudiyāt sūryo   na ca_apy āsan prageniśāḥ /
Halfverse: c    rātrau dadʰi ca saktūṃś ca   nityam eva vyavarjayan
   rātrau dadʰi ca saktūṃś ca   nityam eva vyavarjayan /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    kālyaṃ gʰr̥taṃ cānvavekṣan   prayatā brahmacāriṇaḥ
   kālyaṃ gʰr̥taṃ ca_anvavekṣan   prayatā brahma-cāriṇaḥ /
Halfverse: c    maṅgalān api cāpaśyan   brāhmaṇāṃś cāpy apūjayan
   maṅgalān api ca_apaśyan   brāhmaṇāṃś ca_apy apūjayan /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    sadā hi dadatāṃ dʰarmaḥ   sadā cāpratigr̥hṇatām
   sadā hi dadatāṃ dʰarmaḥ   sadā ca_apratigr̥hṇatām /
Halfverse: c    ardʰaṃ ca rātryāḥ svapatāṃ   divā cāsvapatāṃ tatʰā
   ardʰaṃ ca rātryāḥ svapatāṃ   divā ca_asvapatāṃ tatʰā /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    kr̥paṇānātʰa vr̥ddʰānāṃ   durbalātura yoṣitām
   kr̥paṇa_anātʰa vr̥ddʰānāṃ   durbala_ātura yoṣitām /
Halfverse: c    dāyaṃ ca saṃvibʰāgaṃ ca   nityam evānumodatām
   dāyaṃ ca saṃvibʰāgaṃ ca   nityam eva_anumodatām /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    viṣaṇṇaṃ trastam udvignaṃ   bʰayārtaṃ vyādʰipīḍitam {!}
   viṣaṇṇaṃ trastam udvignaṃ   bʰaya_ārtaṃ vyādʰi-pīḍitam / {!}
Halfverse: c    hr̥tasvaṃ vyasanārtaṃ ca   nityam āśvāsayanti te
   hr̥ta-svaṃ vyasana_ārtaṃ ca   nityam āśvāsayanti te /40/

Verse: 41 
Halfverse: a    dʰarmam evānvavartanta   na hiṃsanti parasparam
   dʰarmam eva_anvavartanta   na hiṃsanti parasparam /
Halfverse: c    anukūlāṃś ca kāryeṣu   guru vr̥ddʰopasevinaḥ
   anukūlāṃś ca kāryeṣu   guru vr̥ddʰa_upasevinaḥ /41/

Verse: 42 
Halfverse: a    pitr̥devātitʰīṃś caiva   yatʰāvat te 'bʰyapūjayan
   pitr̥-deva_atitʰīṃś caiva   yatʰāvat te_abʰyapūjayan /
Halfverse: c    avaśeṣāṇi cāśnanti   nityaṃ satyatapo ratāḥ
   avaśeṣāṇi ca_aśnanti   nityaṃ satya-tapo ratāḥ /42/

Verse: 43 
Halfverse: a    naike 'śnanti susaṃpannaṃ   na gaccʰanti parastriyam
   na_eke_aśnanti susaṃpannaṃ   na gaccʰanti para-striyam /
Halfverse: c    sarvabʰūteṣv avartanta   yatʰātmani dayāṃ prati
   sarva-bʰūteṣv avartanta   yatʰā_ātmani dayāṃ prati /43/

Verse: 44 
Halfverse: a    naivākāśe na paśuṣu   nāyonau na ca parvasu
   na_eva_ākāśe na paśuṣu   na_ayonau na ca parvasu /
Halfverse: c    indriyasya visargaṃ te   'rocayanta kadā cana
   indriyasya visargaṃ te_   _arocayanta kadācana /44/

Verse: 45 
Halfverse: a    nityaṃ dānaṃ tatʰā dākṣyam   ārjavaṃ caiva nityadā
   nityaṃ dānaṃ tatʰā dākṣyam   ārjavaṃ caiva nityadā /
Halfverse: c    utsāhaś cānahaṃkāraḥ   paramaṃ sauhr̥daṃ kṣamā
   utsāhaś ca_anahaṃkāraḥ   paramaṃ sauhr̥daṃ kṣamā /45/

Verse: 46 
Halfverse: a    satyaṃ dānaṃ tapaḥ śaucaṃ   kāruṇyaṃ vāg aniṣṭʰurā
   satyaṃ dānaṃ tapaḥ śaucaṃ   kāruṇyaṃ vāg aniṣṭʰurā /
Halfverse: c    mitreṣu cānabʰidrohaḥ   sarvaṃ teṣv abʰavat prabʰo
   mitreṣu ca_anabʰidrohaḥ   sarvaṃ teṣv abʰavat prabʰo /46/

Verse: 47 
Halfverse: a    nidrā tandrī rasaṃ prītir   asūyā cānavekṣitā
   nidrā tandrī rasaṃ prītir   asūyā ca_anavekṣitā /
Halfverse: c    aratiś ca viṣādaś ca   na spr̥hā cāviśanta tā {!}
   aratiś ca viṣādaś ca   na spr̥hā ca_āviśanta tā /47/ {!}

Verse: 48 
Halfverse: a    sāham evaṃguṇeṣv eva   dānaveṣv avasaṃ purā
   sā_aham evaṃ-guṇeṣv eva   dānaveṣv avasaṃ purā /
Halfverse: c    prajā sargam upādāya   naikaṃ yugaviparyamam
   prajā sargam upādāya   na_ekaṃ yuga-viparyamam /48/

Verse: 49 
Halfverse: a    tataḥ kālaviparyāse   teṣāṃ guṇaviparyayāt
   tataḥ kāla-viparyāse   teṣāṃ guṇa-viparyayāt /
Halfverse: c    apaśyaṃ vigataṃ dʰarmaṃ   kāmakrodʰavaśātmanām
   apaśyaṃ vigataṃ dʰarmaṃ   kāma-krodʰa-vaśa_ātmanām /49/

Verse: 50 
Halfverse: a    sabʰā sadāṃ te vr̥ddʰānāṃ   satyāḥ katʰayatāṃ katʰāḥ
   sabʰā sadāṃ te vr̥ddʰānāṃ   satyāḥ katʰayatāṃ katʰāḥ /
Halfverse: c    prāhasann abʰyasūyaṃś ca   sarvavr̥ddʰān guṇāvarāḥ
   prāhasann abʰyasūyaṃś ca   sarva-vr̥ddʰān guṇa_avarāḥ /50/

Verse: 51 
Halfverse: a    yūnaḥ saha samāsīnān   vr̥ddʰān abʰigatān sataḥ
   yūnaḥ saha samāsīnān   vr̥ddʰān abʰigatān sataḥ /
Halfverse: c    nābʰyuttʰānābʰivādābʰyāṃ   yatʰā pūrvam apūjayan
   na_abʰyuttʰāna_abʰivādābʰyāṃ   yatʰā pūrvam apūjayan /51/

Verse: 52 
Halfverse: a    vartayanty eva pitari   putrāḥ prabʰavatātmanaḥ
   vartayanty eva pitari   putrāḥ prabʰavatā_ātmanaḥ /
Halfverse: c    amitrabʰr̥tyatāṃ prāpya   kʰyāpayanto 'napatrapāḥ
   amitra-bʰr̥tyatāṃ prāpya   kʰyāpayanto_anapatrapāḥ /52/

Verse: 53 
Halfverse: a    tatʰā dʰarmād apetena   karmaṇā garhitena ye
   tatʰā dʰarmād apetena   karmaṇā garhitena ye /
Halfverse: c    mahataḥ prāpnuvanty artʰāṃs   teṣv eṣām abʰavat spr̥hā
   mahataḥ prāpnuvanty artʰāṃs   teṣv eṣām abʰavat spr̥hā /53/

Verse: 54 
Halfverse: a    uccʰaiś cāpy avadan rātrau   nīcais tatrāgnir ajvalat
   uccʰaiś ca_apy avadan rātrau   nīcais tatra_agnir ajvalat /
Halfverse: c    putrāḥ pitr̥̄n abʰyavadan   bʰāryāś cābʰyavadan patīn
   putrāḥ pitr̥̄n abʰyavadan   bʰāryāś ca_abʰyavadan patīn /54/

Verse: 55 
Halfverse: a    mātaraṃ pitaraṃ vr̥ddʰam   ācāryam atitʰiṃ gurum
   mātaraṃ pitaraṃ vr̥ddʰam   ācāryam atitʰiṃ gurum /
Halfverse: c    guruvan nābʰyanandanta   kumārān nānvapālayan
   guruvat na_abʰyanandanta   kumārān na_anvapālayan /55/

Verse: 56 
Halfverse: a    bʰikṣāṃ balim adattvā ca   svayam annāni bʰuñjate
   bʰikṣāṃ balim adattvā ca   svayam annāni bʰuñjate /
Halfverse: c    aniṣṭvā saṃvibʰajyātʰa   pitr̥devātitʰīn gurūn
   aniṣṭvā saṃvibʰajya_atʰa   pitr̥-deva_atitʰīn gurūn /56/

Verse: 57 
Halfverse: a    na śaucam anurudʰyanta   teṣāṃ sūdajanās tatʰā
   na śaucam anurudʰyanta   teṣāṃ sūda-janās tatʰā /
Halfverse: c    manasā karmaṇā vācā   bʰakam āsīd anāvr̥tam
   manasā karmaṇā vācā   bʰakam āsīd anāvr̥tam /57/

Verse: 58 
Halfverse: a    viprakīrṇāni dʰānyāni   kākamūṣaka bʰojanam {!}
   viprakīrṇāni dʰānyāni   kāka-mūṣaka bʰojanam / {!}
Halfverse: c    apāvr̥taṃ payo 'tiṣṭʰad   uccʰiṣṭāś cāspr̥śan gʰr̥tam
   apāvr̥taṃ payo_atiṣṭʰad   uccʰiṣṭāś ca_aspr̥śan gʰr̥tam /58/

Verse: 59 
Halfverse: a    kuddāla pātī patakaṃ   prakīrṇaṃ kāṃsyabʰājanam {!}
   kuddāla pātī patakaṃ   prakīrṇaṃ kāṃsya-bʰājanam / {!}
Halfverse: c    dravyopakaraṇaṃ sarvaṃ   nānvavaikṣat kuṭumbinī
   dravya_upakaraṇaṃ sarvaṃ   na_anvavaikṣat kuṭumbinī /59/

Verse: 60 
Halfverse: a    prākārāgāra vidʰvaṃsān   na sma te pratikurvate
   prākāra_āgāra vidʰvaṃsān   na sma te pratikurvate /
Halfverse: c    nādriyante paśūn baddʰvā   yavasenodakena ca
   na_ādriyante paśūn baddʰvā   yavasena_udakena ca /60/

Verse: 61 
Halfverse: a    bālānāṃ prekṣamāṇānāṃ   svayaṃ bʰakṣān abʰakṣayan
   bālānāṃ prekṣamāṇānāṃ   svayaṃ bʰakṣān abʰakṣayan /
Halfverse: c    tatʰā bʰr̥tyajanaṃ sarvaṃ   paryaśnanti ca dānavāḥ
   tatʰā bʰr̥tya-janaṃ sarvaṃ   paryaśnanti ca dānavāḥ /61/

Verse: 62 
Halfverse: a    pāyasaṃ kr̥saraṃ māṃsam   apūpān atʰa śaskulīḥ
   pāyasaṃ kr̥saraṃ māṃsam   apūpān atʰa śaskulīḥ /
Halfverse: c    apācayann ātmano 'rtʰe   vr̥tʰā māṃsāny abʰakṣayan
   apācayann ātmano_artʰe   vr̥tʰā māṃsāny abʰakṣayan /62/

Verse: 63 
Halfverse: a    utsūrya śāyinaś cāsan   sarve cāsan prageniśāḥ
   utsūrya śāyinaś ca_āsan   sarve ca_āsan prageniśāḥ /
Halfverse: c    avartan kalahāś cātra   divārātraṃ gr̥he gr̥he
   avartan kalahāś ca_atra   divā-rātraṃ gr̥he gr̥he /63/

Verse: 64 
Halfverse: a    anāryāś cāryam āsīnaṃ   paryupāsan na tatra ha
   anāryāś ca_āryam āsīnaṃ   paryupāsan na tatra ha /
Halfverse: c    āśramastʰān vikarmastʰāḥ   pradviṣanti parasparam {!}
   āśramastʰān vikarmastʰāḥ   pradviṣanti parasparam / {!}
Halfverse: e    saṃkarāś cāpy avartanta   na ca śaucam avartata
   saṃkarāś ca_apy avartanta   na ca śaucam avartata /64/

Verse: 65 
Halfverse: a    ye ca veda vido viprā   vispaṣṭam anr̥caś ca ye {!}
   ye ca veda vido viprā   vispaṣṭam anr̥caś ca ye / {!}
Halfverse: c    nirantaraviśeṣās te   bahumānāvamānayoḥ
   nirantara-viśeṣās te   bahumāna_avamānayoḥ /65/

Verse: 66 
Halfverse: a    hāvam ābʰaraṇaṃ veṣaṃ   gatiṃ stʰitim avekṣitum
   hāvam ābʰaraṇaṃ veṣaṃ   gatiṃ stʰitim avekṣitum /
Halfverse: c    asevanta bʰujiṣyā vai   durjanācaritaṃ vidʰim
   asevanta bʰujiṣyā vai   durjana_ācaritaṃ vidʰim /66/

Verse: 67 
Halfverse: a    striyaḥ puruṣaveṣeṇa   puṃsaḥ strī veṣadʰāriṇaḥ
   striyaḥ puruṣa-veṣeṇa   puṃsaḥ strī veṣa-dʰāriṇaḥ /
Halfverse: c    krīḍā rativihāreṣu   parāṃ mudam avāpnuvan
   krīḍā rati-vihāreṣu   parāṃ mudam avāpnuvan /67/

Verse: 68 
Halfverse: a    prabʰavadbʰiḥ purā dāyān   arhebʰyaḥ pratipāditān
   prabʰavadbʰiḥ purā dāyān   arhebʰyaḥ pratipāditān /
Halfverse: c    nābʰyavartanta nāstikyād   vartantaḥ saṃbʰaveṣv api
   na_abʰyavartanta nāstikyād   vartantaḥ saṃbʰaveṣv api /68/

Verse: 69 
Halfverse: a    mitreṇābʰyartʰitaṃ mitram   artʰe saṃśayite kva cit
   mitreṇa_abʰyartʰitaṃ mitram   artʰe saṃśayite kvacit /
Halfverse: c    bāla koty agramātreṇa   svārtʰenāgʰnata tad vasu
   bāla koty agra-mātreṇa   sva_artʰena_agʰnata tad vasu /69/

Verse: 70 
Halfverse: a    parasvādāna rucayo   vipanya vyavahāriṇaḥ
   para-sva_ādāna rucayo   vipanya vyavahāriṇaḥ /
Halfverse: c    adr̥śyantārya varṇeṣu   śūdrāś cāpi tapodʰanāḥ
   adr̥śyanta_ārya varṇeṣu   śūdrāś ca_api tapo-dʰanāḥ /70/

Verse: 71 
Halfverse: a    adʰīyante 'vratāḥ ke cid   vr̥tʰā vratam atʰāpare
   adʰīyante_avratāḥ kecid   vr̥tʰā vratam atʰa_apare /
Halfverse: c    aśuśrūsur guroḥ śiṣyaḥ   kaś cic cʰiṣya sakʰo guruḥ
   aśuśrūsur guroḥ śiṣyaḥ   kaścit śiṣya sakʰo guruḥ /71/

Verse: 72 
Halfverse: a    pitā caiva janitrī ca   śrāntau vr̥ttotsavāv iva
   pitā caiva janitrī ca   śrāntau vr̥tta_utsavāv iva /
Halfverse: c    aprabʰutve stʰitau vr̥ttʰāv   annaṃ prārtʰayataḥ sutān
   aprabʰutve stʰitau vr̥ttʰāv   annaṃ prārtʰayataḥ sutān /72/

Verse: 73 
Halfverse: a    tatra veda vidaḥ prājñā   gāmbʰīrye sagaropamāḥ
   tatra veda vidaḥ prājñā   gāmbʰīrye sagara_upamāḥ /
Halfverse: c    kr̥ṣyādiṣv abʰavan saktā   mūrkʰāḥ śrāddʰāny abʰuñjata
   kr̥ṣyādiṣv abʰavan saktā   mūrkʰāḥ śrāddʰāny abʰuñjata /73/

Verse: 74 
Halfverse: a    prātaḥ prātar ca supraśnaṃ   kalpanaṃ preṣaṇa kriyāḥ
   prātaḥ prātar ca supraśnaṃ   kalpanaṃ preṣaṇa kriyāḥ /
Halfverse: c    śiṣyānuprahitās tasminn   akurvan guravaś ca ha
   śiṣya_anuprahitās tasminn   akurvan guravaś ca ha /74/

Verse: 75 
Halfverse: a    śvaśrū śvaśurayor agre   vadʰūḥ preṣyān aśāsata {!}
   śvaśrū śvaśurayor agre   vadʰūḥ preṣyān aśāsata / {!}
Halfverse: c    anvaśāsac ca bʰartāraṃ   samāhūyābʰijalpatī
   anvaśāsat ca bʰartāraṃ   samāhūya_abʰijalpatī /75/

Verse: 76 
Halfverse: a    prayatnenāpi cārakṣac   cittaṃ putrasya vai pitā
   prayatnena_api ca_arakṣat   cittaṃ putrasya vai pitā /
Halfverse: c    vyabʰajaṃś cāpi saṃrambʰād   duḥkʰavāsaṃ tatʰāvasan
   vyabʰajaṃś ca_api saṃrambʰād   duḥkʰa-vāsaṃ tatʰā_avasan /76/

Verse: 77 
Halfverse: a    agnidāhena corair vā   rājabʰir vā hr̥taṃ dʰanam
   agni-dāhena corair vā   rājabʰir vā hr̥taṃ dʰanam /
Halfverse: c    dr̥ṣṭvā dveṣāt prāhasanta   suhr̥t saṃbʰāvitā hy api
   dr̥ṣṭvā dveṣāt prāhasanta   suhr̥t saṃbʰāvitā hy api /77/

Verse: 78 
Halfverse: a    kr̥tagʰnā nāstikāḥ pāpā   guru dārābʰimarśinaḥ
   kr̥tagʰnā nāstikāḥ pāpā   guru dāra_abʰimarśinaḥ /
Halfverse: c    abʰakṣya bʰakṣaṇa ratā   nirmaryādā hatatviṣaḥ {!}
   abʰakṣya bʰakṣaṇa ratā   nirmaryādā hata-tviṣaḥ /78/ {!}

Verse: 79 
Halfverse: a    teṣv evamādīn ācārān   ācaratsu viparyaye
   teṣv evam-ādīn ācārān   ācaratsu viparyaye /
Halfverse: c    nāhaṃ devendra vatsyāmi   dānaveṣv iti me matiḥ
   na_ahaṃ deva_indra vatsyāmi   dānaveṣv iti me matiḥ /79/

Verse: 80 
Halfverse: a    tāṃ māṃ svayam anuprāptām   abʰinanda śacīpate
   tāṃ māṃ svayam anuprāptām   abʰinanda śacī-pate /
Halfverse: c    tvayārcitāṃ māṃ deveśa   purodʰāsyanti devatāḥ
   tvayā_arcitāṃ māṃ deva_īśa   purodʰāsyanti devatāḥ /80/

Verse: 81 
Halfverse: a    yatrāhaṃ tatra mat kāntā   madviśiṣṭā madarpaṇāḥ
   yatra_ahaṃ tatra mat kāntā   mat-viśiṣṭā madarpaṇāḥ /
Halfverse: c    sapta devyo mayāstamyo   vasaṃ ceṣyanti me 'stadʰā
   sapta devyo mayā_astamyo   vasaṃ ca_iṣyanti me_astadʰā /81/

Verse: 82 
Halfverse: a    āśā śraddʰā dʰr̥tiḥ kāntir   vijitiḥ sannatiḥ kṣamā
   āśā śraddʰā dʰr̥tiḥ kāntir   vijitiḥ sannatiḥ kṣamā /
Halfverse: c    astamī vr̥ttir etāsāṃ   purogā pākaśāsana
   astamī vr̥ttir etāsāṃ   purogā pākaśāsana /82/

Verse: 83 
Halfverse: a    tāś cāhaṃ cāsurāṃs tyaktvā   yuṣmad viṣayam āgatā {!}
   tāś ca_ahaṃ ca_asurāṃs tyaktvā   yuṣmad viṣayam āgatā / {!}
Halfverse: c    tridaśeṣu nivatsyāmo   dʰarmaniṣṭʰāntar ātmasu
   tridaśeṣu nivatsyāmo   dʰarma-niṣṭʰa_antar ātmasu /83/

Verse: 84  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: a    ity uktavacanāṃ devīm   atyartʰaṃ tau nanandatuḥ
   ity ukta-vacanāṃ devīm   atyartʰaṃ tau nanandatuḥ /
Halfverse: c    nāradaś ca trilokarṣir   vr̥tra hantā ca vāsavaḥ
   nāradaś ca tri-loka-r̥ṣir   vr̥tra hantā ca vāsavaḥ /84/

Verse: 85 
Halfverse: a    tato 'nala sakʰo vāyuḥ   pravavau deva veśmasu
   tato_anala sakʰo vāyuḥ   pravavau deva veśmasu /
Halfverse: c    iṣṭagandʰaḥ sukʰasparśaḥ   sarvendriyasukʰāvahaḥ
   iṣṭa-gandʰaḥ sukʰa-sparśaḥ   sarva_indriya-sukʰa_āvahaḥ /85/

Verse: 86 
Halfverse: a    śucau cābʰyarcite deśe   tridaśāḥ prāyaśaḥ stʰitāḥ
   śucau ca_abʰyarcite deśe   tridaśāḥ prāyaśaḥ stʰitāḥ /
Halfverse: c    lakṣmyā sahitam āsīnaṃ   magʰavantaṃ didr̥kṣavaḥ
   lakṣmyā sahitam āsīnaṃ   magʰavantaṃ didr̥kṣavaḥ /86/


Verse: 87 
Halfverse: a    tato divaṃ prāpya sahasralocanaḥ; śriyopapannaḥ suhr̥dā surarṣiṇā
   tato divaṃ prāpya sahasra-locanaḥ   śriyā_upapannaḥ suhr̥dā sura-r̥ṣiṇā /
Halfverse: c    ratʰena haryaśvayujā surarṣabʰaḥ; sadaḥ surāṇām abʰisatkr̥to yayau
   ratʰena hary-aśva-yujā sura-r̥ṣabʰaḥ   sadaḥ surāṇām abʰisatkr̥to yayau /87/

Verse: 88 
Halfverse: a    atʰeṅgitaṃ vajradʰarasya nāradaḥ; śriyāś ca devyā manasā vicārayan
   atʰa_iṅgitaṃ vajra-dʰarasya nāradaḥ   śriyāś ca devyā manasā vicārayan /
Halfverse: c    śriyai śaśaṃsāmara dr̥ṣṭapauruṣaḥ; śivena tatrāgamanaṃ maharddʰimat
   śriyai śaśaṃsa_amara dr̥ṣṭa-pauruṣaḥ   śivena tatra_āgamanaṃ mahā-r̥ddʰimat /88/

Verse: 89 
Halfverse: a    tato 'mr̥taṃ dyauḥ pravavarṣa bʰāsvatī; pitāmahasyāyatane svayambʰuvaḥ
   tato_amr̥taṃ dyauḥ pravavarṣa bʰāsvatī   pitāmahasya_āyatane svayambʰuvaḥ /
Halfverse: c    anāhata dundubʰayaś ca nedire; tatʰā prasannāś ca diśaś cakāśire
   anāhata dundubʰayaś ca nedire   tatʰā prasannāś ca diśaś cakāśire /89/

Verse: 90 
Halfverse: a    yatʰartu sasyeṣu vavarṣa vāsavo; na dʰarmamārgād vicacāla kaś cana
   yatʰā-r̥tu sasyeṣu vavarṣa vāsavo   na dʰarma-mārgāt vicacāla kaścana /
Halfverse: c    anekaratrākara bʰūsanā ca bʰūḥ; sugʰoṣagʰoṣā bʰuvanaukasāṃ jaye
   aneka-ratra_ākara bʰūsanā ca bʰūḥ   sugʰoṣa-gʰoṣā bʰuvana_okasāṃ jaye /90/

Verse: 91 
Halfverse: a    kriyābʰirāmā manujā yaśasvino; babʰuḥ śubʰe puṇyakr̥tāṃ patʰi stʰitāḥ
   kriyā_abʰirāmā manujā yaśasvino   babʰuḥ śubʰe puṇya-kr̥tāṃ patʰi stʰitāḥ /
Halfverse: c    narāmarāḥ kiṃnarayakṣarākṣasāḥ; samr̥ddʰimantaḥ sukʰino yaśasvinaḥ
   nara_amarāḥ kiṃnara-yakṣa-rākṣasāḥ   samr̥ddʰimantaḥ sukʰino yaśasvinaḥ /91/

Verse: 92 
Halfverse: a    na jātv akāle kusumaṃ kutaḥ pʰalaṃ; papāta vr̥kṣāt pavaneritād api
   na jātv akāle kusumaṃ kutaḥ pʰalaṃ   papāta vr̥kṣāt pavana_īritād api /
Halfverse: c    rasapradāḥ kāmadugʰāś ca dʰenavo; na dāruṇā vāg vicacāra kasya cit
   rasa-pradāḥ kāma-dugʰāś ca dʰenavo   na dāruṇā vāg vicacāra kasyacit /92/

Verse: 93 
Halfverse: a    imāṃ saparyāṃ saha sarvakāmadaiḥ; śriyāṃ ca śakra pramukʰaiś ca daivataiḥ
   imāṃ saparyāṃ saha sarva-kāmadaiḥ   śriyāṃ ca śakra pramukʰaiś ca daivataiḥ /
Halfverse: c    patʰanti ye viprasadaḥ samāgame; samr̥ddʰakāmāḥ śriyam āpnuvanti te
   patʰanti ye viprasadaḥ samāgame   samr̥ddʰa-kāmāḥ śriyam āpnuvanti te /93/

Verse: 94 
Halfverse: a    tvayā kurūṇāṃ varayat pracoditaṃ; bʰavābʰavasyeha paraṃ nidarśanam
   tvayā kurūṇāṃ vara-yat pracoditaṃ   bʰava_abʰavasya_iha paraṃ nidarśanam /
Halfverse: c    tad adya sarvaṃ parikīrtitaṃ mayā; parīkṣya tattvaṃ parigantum arhasi
   tad adya sarvaṃ parikīrtitaṃ mayā   parīkṣya tattvaṃ parigantum arhasi /94/ (E)94


Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.