TITUS
Mahabharata
Part No. 1645
Previous part

Chapter: 317 
Adhyāya 317


Verse: 1  {Nārada uvāca}
Halfverse: a    
aśokaṃ śokanāśārtʰaṃ   śāstraṃ śānti karaṃ śivam
   
aśokaṃ śoka-nāśa_artʰaṃ   śāstraṃ śānti karaṃ śivam /
Halfverse: c    
niśamyya labʰate buddʰiṃ   tāṃ labdʰvā sukʰam edʰate
   
niśamyya labʰate buddʰiṃ   tāṃ labdʰvā sukʰam edʰate /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    
śokastʰāna sahasrāṇi   bʰayastʰāna śatāni ca
   
śoka-stʰāna sahasrāṇi   bʰaya-stʰāna śatāni ca /
Halfverse: c    
divase divase mūḍʰam   āviśanti na paṇḍitam
   
divase divase mūḍʰam   āviśanti na paṇḍitam /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    
tasmād aniṣṭa nāśārtʰam   itihāsaṃ nibodʰa me
   
tasmād aniṣṭa nāśa_artʰam   itihāsaṃ nibodʰa me /
Halfverse: c    
tiṣṭʰate ced vaśe buddʰir   labʰate śokanāśanam
   
tiṣṭʰate ced vaśe buddʰir   labʰate śoka-nāśanam /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    
aniṣṭa saṃprayogāc ca   viprayogāt priyasya ca
   
aniṣṭa saṃprayogāc ca   viprayogāt priyasya ca /
Halfverse: c    
manuṣyā mānasair duḥkʰair   yujyante alpabuddʰayaḥ
   
manuṣyā mānasair duḥkʰair   yujyante\ alpa-buddʰayaḥ /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    
dravyeṣu samatīteṣu   ye guṇās tān na cintayet
   
dravyeṣu samatīteṣu   ye guṇās tān na cintayet /
Halfverse: c    
tān anādriyamāṇasya   snehabandʰaḥ pramucyate
   
tān anādriyamāṇasya   sneha-bandʰaḥ pramucyate /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    
doṣadarśī bʰavet tatra   yatra rāgaḥ pravartate
   
doṣa-darśī bʰavet tatra   yatra rāgaḥ pravartate /
Halfverse: c    
aniṣṭavad dʰitaṃ paśyet   tatʰā kṣipraṃ virajyate
   
aniṣṭavad hitaṃ paśyet    atʰā kṣipraṃ virajyate /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    
nārtʰo na dʰarmo na yaśo   yo 'tītam anuśocati
   
na_artʰo na dʰarmo na yaśo   yo_atītam anuśocati /
Halfverse: c    
apy abʰāvena yujyeta   tac cāsya na nivartate
   
apy abʰāvena yujyeta   tac ca_asya na nivartate /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    
guṇair bʰūtāni yujyante   viyujyante tatʰaiva ca
   
guṇair bʰūtāni yujyante   viyujyante tatʰaiva ca /
Halfverse: c    
sarvāṇi naitad ekasya   śokastʰānaṃ hi vidyate
   
sarvāṇi na_etad ekasya   śoka-stʰānaṃ hi vidyate /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    
mr̥taṃ yadi naṣṭaṃ   yo 'tītam anuśocati {!}
   
mr̥taṃ yadi naṣṭaṃ   yo_atītam anuśocati / {!}
Halfverse: c    
duḥkʰena labʰate duḥkʰaṃ   dvāv anartʰau prapadyate
   
duḥkʰena labʰate duḥkʰaṃ   dvāv anartʰau prapadyate /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    
nāśru kurvanti ye buddʰyā   dr̥ṣṭvā lokeṣu saṃtatim
   
na_aśru kurvanti ye buddʰyā   dr̥ṣṭvā lokeṣu saṃtatim /
Halfverse: c    
samyak prapaśyataḥ sarvaṃ   nāśru karmopapadyate
   
samyak prapaśyataḥ sarvaṃ   na_aśru karma_upapadyate /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    
duḥkʰopagʰāte śārīre   mānase vāpy upastʰite
   
duḥkʰa_upagʰāte śārīre   mānase vāpy upastʰite /
Halfverse: c    
yasmin na śakyate kartuṃ   yatnas tan nānucintayet
   
yasmin na śakyate kartuṃ   yatnas tan na_anucintayet /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    
bʰaiṣajyam etad duḥkʰasya   yad etan nānucintayet {!}
   
bʰaiṣajyam etad duḥkʰasya   yad etan na_anucintayet / {!}
Halfverse: c    
cintyamānaṃ hi na vyeti   bʰūyaś cāpi pravardʰate
   
cintyamānaṃ hi na vyeti   bʰūyas cāpi pravardʰate /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    
prajñayā mānasaṃ duḥkʰaṃ   hanyāc cʰārīram auṣadʰaiḥ {!}
   
prajñayā mānasaṃ duḥkʰaṃ   hanyāt śārīram auṣadʰaiḥ / {!}
Halfverse: c    
etad vijāna sāmartʰyaṃ   na bālaiḥ samatām iyāt
   
etad vijāna sāmartʰyaṃ   na bālaiḥ samatām iyāt /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    
anityaṃ yauvanaṃ rūpaṃ   jīvitaṃ dravyasaṃcayaḥ
   
anityaṃ yauvanaṃ rūpaṃ   jīvitaṃ dravya-saṃcayaḥ /
Halfverse: c    
ārogyaṃ priya saṃvāsagr̥dʰyet   tatra na paṇḍitaḥ
   
ārogyaṃ priya saṃvāsa-gr̥dʰyet   tatra na paṇḍitaḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    
na jānapadikaṃ duḥkʰam   ekaḥ śocitum arhati
   
na jānapadikaṃ duḥkʰam   ekaḥ śocitum arhati /
Halfverse: c    
aśocan pratikurvīta   yadi paśyed upakramam
   
aśocan pratikurvīta   yadi paśyed upakramam /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    
sukʰād bahutaraṃ duḥkʰaṃ   jīvite nātra saṃśayaḥ
   
sukʰād bahutaraṃ duḥkʰaṃ   jīvite na_atra saṃśayaḥ /
Halfverse: c    
snigdʰatvaṃ cendriyārtʰeṣu   mohān maraṇam apriyam
   
snigdʰatvaṃ ca_indriya_artʰeṣu   mohān maraṇam apriyam /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    
parityajati yo duḥkʰaṃ   sukʰaṃ vāpy ubʰayaṃ naraḥ
   
parityajati yo duḥkʰaṃ   sukʰaṃ vāpy ubʰayaṃ naraḥ /
Halfverse: c    
abʰyeti brahma so 'tyantaṃ   na taṃ śocanti paṇḍitāḥ
   
abʰyeti brahma so_atyantaṃ   na taṃ śocanti paṇḍitāḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    
duḥkʰam artʰā hi tyajyante   pālane na ca te sukʰāḥ
   
duḥkʰam artʰā hi tyajyante   pālane na ca te sukʰāḥ /
Halfverse: c    
duḥkʰena cādʰigamyante   nāśam eṣāṃ na cintayet
   
duḥkʰena ca_adʰigamyante   nāśam eṣāṃ na cintayet /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    
anyām anyāṃ dʰanāvastʰāṃ   prāpya vaiśeṣikīṃ narāḥ
   
anyām anyāṃ dʰana_avastʰāṃ   prāpya vaiśeṣikīṃ narāḥ /
Halfverse: c    
atr̥ptā yānti vidʰvaṃsaṃ   saṃtoṣaṃ yānti paṇḍitāḥ
   
atr̥ptā yānti vidʰvaṃsaṃ   saṃtoṣaṃ yānti paṇḍitāḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    
sarve kṣarāntā nicayāḥ   patanāntāḥ samuccʰrayāḥ
   
sarve kṣara_antā nicayāḥ   patana_antāḥ samuccʰrayāḥ /
Halfverse: c    
saṃyogā viprayogāntā   maraṇāntaṃ hi jīvitam
   
saṃyogā viprayoga_antā   maraṇa_antaṃ hi jīvitam /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    
anto nāsti pipāsāyās   tuṣṭis tu paramaṃ sukʰam
   
anto na_asti pipāsāyās   tuṣṭis tu paramaṃ sukʰam /
Halfverse: c    
tasmāt saṃtoṣam eveha   dʰanaṃ paśyanti paṇḍitāḥ {!}
   
tasmāt saṃtoṣam eva_iha   dʰanaṃ paśyanti paṇḍitāḥ /21/ {!}

Verse: 22 
Halfverse: a    
nimeṣa mātram api hi   vayo gaccʰann na tiṣṭʰati
   
nimeṣa mātram api hi   vayo gaccʰann na tiṣṭʰati /
Halfverse: c    
svaśarīreṣv anityeṣu   nityaṃ kim anucintayet
   
sva-śarīreṣv anityeṣu   nityaṃ kim anucintayet /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    
bʰūteṣv abʰāvaṃ saṃcintya   ye buddʰvā tamasaḥ param
   
bʰūteṣv abʰāvaṃ saṃcintya   ye buddʰvā tamasaḥ param /
Halfverse: c    
na śocanti gatādʰvānaḥ   paśyantaḥ paramāṃ gatim
   
na śocanti gata_adʰvānaḥ   paśyantaḥ paramāṃ gatim /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    
saṃcinvānakam evainaṃ   kāmānām avitr̥ptakam
   
saṃcinvānakam eva_enaṃ   kāmānām avitr̥ptakam /
Halfverse: c    
vyāgʰraḥ paśum ivāsādya   mr̥tyur ādāya gaccʰati
   
vyāgʰraḥ paśum iva_āsādya   mr̥tyur ādāya gaccʰati /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    
atʰāpy upāyaṃ saṃpaśyed   duḥkʰasya parimokṣaṇe
   
atʰa_apy upāyaṃ saṃpaśyed   duḥkʰasya parimokṣaṇe /
Halfverse: c    
aśocann ārabʰetaiva   yuktaś cāvyasanī bʰavet
   
aśocann ārabʰeta_eva   yuktaś ca_avyasanī bʰavet /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    
śabde sparśe ca rūpe ca   gandʰeṣu ca raseṣu ca
   
śabde sparśe ca rūpe ca   gandʰeṣu ca raseṣu ca /
Halfverse: c    
nopabʰogāt paraṃ kiṃ cid   dʰanino vādʰanasya
   
na_upabʰogāt paraṃ kiṃcit   dʰanino _adʰanasya /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    
prāk saṃprayogād bʰūtānāṃ   nāsti duḥkʰam anāmayam
   
prāk saṃprayogād bʰūtānāṃ   na_asti duḥkʰam anāmayam /
Halfverse: c    
viprayogāt tu sarvasya   na śocet prakr̥tistʰitaḥ
   
viprayogāt tu sarvasya   na śocet prakr̥ti-stʰitaḥ /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    
dʰr̥tyā śiśnodaraṃ rakṣet   pāṇi pādaṃ ca cakṣuṣā {!}
   
dʰr̥tyā śiśna_udaraṃ rakṣet   pāṇi pādaṃ ca cakṣuṣā / {!}
Halfverse: c    
cakṣuḥ śrotre ca manasā   mano vācaṃ ca vidyayā
   
cakṣuḥ śrotre ca manasā   mano vācaṃ ca vidyayā /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    
pranayaṃ pratisaṃhr̥tya   saṃstuteṣv itareṣu ca
   
pranayaṃ pratisaṃhr̥tya   saṃstuteṣv itareṣu ca /
Halfverse: c    
vicared asamunnaddʰaḥ   sa sukʰī sa ca paṇḍitaḥ
   
vicared asamunnaddʰaḥ   sa sukʰī sa ca paṇḍitaḥ /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    
adʰyātmaratir āsīno   nirapekṣo nirāmiṣaḥ {!}
   
adʰyātma-ratir āsīno   nirapekṣo nirāmiṣaḥ / {!}
Halfverse: c    
ātmanaiva sahāyena   yaś caret sa sukʰī bʰavet
   
ātmanā_eva sahāyena   yaś caret sa sukʰī bʰavet /30/ (E)30


Next part



This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.