TITUS
Mahabharata
Part No. 1645
Chapter: 317
Adhyāya
317
Verse: 1
{Nārada
uvāca}
Halfverse: a
aśokaṃ
śokanāśārtʰaṃ
śāstraṃ
śānti
karaṃ
śivam
aśokaṃ
śoka-nāśa
_artʰaṃ
śāstraṃ
śānti
karaṃ
śivam
/
Halfverse: c
niśamyya
labʰate
buddʰiṃ
tāṃ
labdʰvā
sukʰam
edʰate
niśamyya
labʰate
buddʰiṃ
tāṃ
labdʰvā
sukʰam
edʰate
/1/
Verse: 2
Halfverse: a
śokastʰāna
sahasrāṇi
bʰayastʰāna
śatāni
ca
śoka-stʰāna
sahasrāṇi
bʰaya-stʰāna
śatāni
ca
/
Halfverse: c
divase
divase
mūḍʰam
āviśanti
na
paṇḍitam
divase
divase
mūḍʰam
āviśanti
na
paṇḍitam
/2/
Verse: 3
Halfverse: a
tasmād
aniṣṭa
nāśārtʰam
itihāsaṃ
nibodʰa
me
tasmād
aniṣṭa
nāśa
_artʰam
itihāsaṃ
nibodʰa
me
/
Halfverse: c
tiṣṭʰate
ced
vaśe
buddʰir
labʰate
śokanāśanam
tiṣṭʰate
ced
vaśe
buddʰir
labʰate
śoka-nāśanam
/3/
Verse: 4
Halfverse: a
aniṣṭa
saṃprayogāc
ca
viprayogāt
priyasya
ca
aniṣṭa
saṃprayogāc
ca
viprayogāt
priyasya
ca
/
Halfverse: c
manuṣyā
mānasair
duḥkʰair
yujyante
alpabuddʰayaḥ
manuṣyā
mānasair
duḥkʰair
yujyante\
alpa-buddʰayaḥ
/4/
Verse: 5
Halfverse: a
dravyeṣu
samatīteṣu
ye
guṇās
tān
na
cintayet
dravyeṣu
samatīteṣu
ye
guṇās
tān
na
cintayet
/
Halfverse: c
tān
anādriyamāṇasya
snehabandʰaḥ
pramucyate
tān
anādriyamāṇasya
sneha-bandʰaḥ
pramucyate
/5/
Verse: 6
Halfverse: a
doṣadarśī
bʰavet
tatra
yatra
rāgaḥ
pravartate
doṣa-darśī
bʰavet
tatra
yatra
rāgaḥ
pravartate
/
Halfverse: c
aniṣṭavad
dʰitaṃ
paśyet
tatʰā
kṣipraṃ
virajyate
aniṣṭavad
hitaṃ
paśyet
atʰā
kṣipraṃ
virajyate
/6/
Verse: 7
Halfverse: a
nārtʰo
na
dʰarmo
na
yaśo
yo
'tītam
anuśocati
na
_artʰo
na
dʰarmo
na
yaśo
yo
_atītam
anuśocati
/
Halfverse: c
apy
abʰāvena
yujyeta
tac
cāsya
na
nivartate
apy
abʰāvena
yujyeta
tac
ca
_asya
na
nivartate
/7/
Verse: 8
Halfverse: a
guṇair
bʰūtāni
yujyante
viyujyante
tatʰaiva
ca
guṇair
bʰūtāni
yujyante
viyujyante
tatʰaiva
ca
/
Halfverse: c
sarvāṇi
naitad
ekasya
śokastʰānaṃ
hi
vidyate
sarvāṇi
na
_etad
ekasya
śoka-stʰānaṃ
hi
vidyate
/8/
Verse: 9
Halfverse: a
mr̥taṃ
vā
yadi
vā
naṣṭaṃ
yo
'tītam
anuśocati
{!}
mr̥taṃ
vā
yadi
vā
naṣṭaṃ
yo
_atītam
anuśocati
/
{!}
Halfverse: c
duḥkʰena
labʰate
duḥkʰaṃ
dvāv
anartʰau
prapadyate
duḥkʰena
labʰate
duḥkʰaṃ
dvāv
anartʰau
prapadyate
/9/
Verse: 10
Halfverse: a
nāśru
kurvanti
ye
buddʰyā
dr̥ṣṭvā
lokeṣu
saṃtatim
na
_aśru
kurvanti
ye
buddʰyā
dr̥ṣṭvā
lokeṣu
saṃtatim
/
Halfverse: c
samyak
prapaśyataḥ
sarvaṃ
nāśru
karmopapadyate
samyak
prapaśyataḥ
sarvaṃ
na
_aśru
karma
_upapadyate
/10/
Verse: 11
Halfverse: a
duḥkʰopagʰāte
śārīre
mānase
vāpy
upastʰite
duḥkʰa
_upagʰāte
śārīre
mānase
vāpy
upastʰite
/
Halfverse: c
yasmin
na
śakyate
kartuṃ
yatnas
tan
nānucintayet
yasmin
na
śakyate
kartuṃ
yatnas
tan
na
_anucintayet
/11/
Verse: 12
Halfverse: a
bʰaiṣajyam
etad
duḥkʰasya
yad
etan
nānucintayet
{!}
bʰaiṣajyam
etad
duḥkʰasya
yad
etan
na
_anucintayet
/
{!}
Halfverse: c
cintyamānaṃ
hi
na
vyeti
bʰūyaś
cāpi
pravardʰate
cintyamānaṃ
hi
na
vyeti
bʰūyas
cāpi
pravardʰate
/12/
Verse: 13
Halfverse: a
prajñayā
mānasaṃ
duḥkʰaṃ
hanyāc
cʰārīram
auṣadʰaiḥ
{!}
prajñayā
mānasaṃ
duḥkʰaṃ
hanyāt
śārīram
auṣadʰaiḥ
/
{!}
Halfverse: c
etad
vijāna
sāmartʰyaṃ
na
bālaiḥ
samatām
iyāt
etad
vijāna
sāmartʰyaṃ
na
bālaiḥ
samatām
iyāt
/13/
Verse: 14
Halfverse: a
anityaṃ
yauvanaṃ
rūpaṃ
jīvitaṃ
dravyasaṃcayaḥ
anityaṃ
yauvanaṃ
rūpaṃ
jīvitaṃ
dravya-saṃcayaḥ
/
Halfverse: c
ārogyaṃ
priya
saṃvāsagr̥dʰyet
tatra
na
paṇḍitaḥ
ārogyaṃ
priya
saṃvāsa-gr̥dʰyet
tatra
na
paṇḍitaḥ
/14/
Verse: 15
Halfverse: a
na
jānapadikaṃ
duḥkʰam
ekaḥ
śocitum
arhati
na
jānapadikaṃ
duḥkʰam
ekaḥ
śocitum
arhati
/
Halfverse: c
aśocan
pratikurvīta
yadi
paśyed
upakramam
aśocan
pratikurvīta
yadi
paśyed
upakramam
/15/
Verse: 16
Halfverse: a
sukʰād
bahutaraṃ
duḥkʰaṃ
jīvite
nātra
saṃśayaḥ
sukʰād
bahutaraṃ
duḥkʰaṃ
jīvite
na
_atra
saṃśayaḥ
/
Halfverse: c
snigdʰatvaṃ
cendriyārtʰeṣu
mohān
maraṇam
apriyam
snigdʰatvaṃ
ca
_indriya
_artʰeṣu
mohān
maraṇam
apriyam
/16/
Verse: 17
Halfverse: a
parityajati
yo
duḥkʰaṃ
sukʰaṃ
vāpy
ubʰayaṃ
naraḥ
parityajati
yo
duḥkʰaṃ
sukʰaṃ
vāpy
ubʰayaṃ
naraḥ
/
Halfverse: c
abʰyeti
brahma
so
'tyantaṃ
na
taṃ
śocanti
paṇḍitāḥ
abʰyeti
brahma
so
_atyantaṃ
na
taṃ
śocanti
paṇḍitāḥ
/17/
Verse: 18
Halfverse: a
duḥkʰam
artʰā
hi
tyajyante
pālane
na
ca
te
sukʰāḥ
duḥkʰam
artʰā
hi
tyajyante
pālane
na
ca
te
sukʰāḥ
/
Halfverse: c
duḥkʰena
cādʰigamyante
nāśam
eṣāṃ
na
cintayet
duḥkʰena
ca
_adʰigamyante
nāśam
eṣāṃ
na
cintayet
/18/
Verse: 19
Halfverse: a
anyām
anyāṃ
dʰanāvastʰāṃ
prāpya
vaiśeṣikīṃ
narāḥ
anyām
anyāṃ
dʰana
_avastʰāṃ
prāpya
vaiśeṣikīṃ
narāḥ
/
Halfverse: c
atr̥ptā
yānti
vidʰvaṃsaṃ
saṃtoṣaṃ
yānti
paṇḍitāḥ
atr̥ptā
yānti
vidʰvaṃsaṃ
saṃtoṣaṃ
yānti
paṇḍitāḥ
/19/
Verse: 20
Halfverse: a
sarve
kṣarāntā
nicayāḥ
patanāntāḥ
samuccʰrayāḥ
sarve
kṣara
_antā
nicayāḥ
patana
_antāḥ
samuccʰrayāḥ
/
Halfverse: c
saṃyogā
viprayogāntā
maraṇāntaṃ
hi
jīvitam
saṃyogā
viprayoga
_antā
maraṇa
_antaṃ
hi
jīvitam
/20/
Verse: 21
Halfverse: a
anto
nāsti
pipāsāyās
tuṣṭis
tu
paramaṃ
sukʰam
anto
na
_asti
pipāsāyās
tuṣṭis
tu
paramaṃ
sukʰam
/
Halfverse: c
tasmāt
saṃtoṣam
eveha
dʰanaṃ
paśyanti
paṇḍitāḥ
{!}
tasmāt
saṃtoṣam
eva
_iha
dʰanaṃ
paśyanti
paṇḍitāḥ
/21/
{!}
Verse: 22
Halfverse: a
nimeṣa
mātram
api
hi
vayo
gaccʰann
na
tiṣṭʰati
nimeṣa
mātram
api
hi
vayo
gaccʰann
na
tiṣṭʰati
/
Halfverse: c
svaśarīreṣv
anityeṣu
nityaṃ
kim
anucintayet
sva-śarīreṣv
anityeṣu
nityaṃ
kim
anucintayet
/22/
Verse: 23
Halfverse: a
bʰūteṣv
abʰāvaṃ
saṃcintya
ye
buddʰvā
tamasaḥ
param
bʰūteṣv
abʰāvaṃ
saṃcintya
ye
buddʰvā
tamasaḥ
param
/
Halfverse: c
na
śocanti
gatādʰvānaḥ
paśyantaḥ
paramāṃ
gatim
na
śocanti
gata
_adʰvānaḥ
paśyantaḥ
paramāṃ
gatim
/23/
Verse: 24
Halfverse: a
saṃcinvānakam
evainaṃ
kāmānām
avitr̥ptakam
saṃcinvānakam
eva
_enaṃ
kāmānām
avitr̥ptakam
/
Halfverse: c
vyāgʰraḥ
paśum
ivāsādya
mr̥tyur
ādāya
gaccʰati
vyāgʰraḥ
paśum
iva
_āsādya
mr̥tyur
ādāya
gaccʰati
/24/
Verse: 25
Halfverse: a
atʰāpy
upāyaṃ
saṃpaśyed
duḥkʰasya
parimokṣaṇe
atʰa
_apy
upāyaṃ
saṃpaśyed
duḥkʰasya
parimokṣaṇe
/
Halfverse: c
aśocann
ārabʰetaiva
yuktaś
cāvyasanī
bʰavet
aśocann
ārabʰeta
_eva
yuktaś
ca
_avyasanī
bʰavet
/25/
Verse: 26
Halfverse: a
śabde
sparśe
ca
rūpe
ca
gandʰeṣu
ca
raseṣu
ca
śabde
sparśe
ca
rūpe
ca
gandʰeṣu
ca
raseṣu
ca
/
Halfverse: c
nopabʰogāt
paraṃ
kiṃ
cid
dʰanino
vādʰanasya
vā
na
_upabʰogāt
paraṃ
kiṃcit
dʰanino
vā
_adʰanasya
vā
/26/
Verse: 27
Halfverse: a
prāk
saṃprayogād
bʰūtānāṃ
nāsti
duḥkʰam
anāmayam
prāk
saṃprayogād
bʰūtānāṃ
na
_asti
duḥkʰam
anāmayam
/
Halfverse: c
viprayogāt
tu
sarvasya
na
śocet
prakr̥tistʰitaḥ
viprayogāt
tu
sarvasya
na
śocet
prakr̥ti-stʰitaḥ
/27/
Verse: 28
Halfverse: a
dʰr̥tyā
śiśnodaraṃ
rakṣet
pāṇi
pādaṃ
ca
cakṣuṣā
{!}
dʰr̥tyā
śiśna
_udaraṃ
rakṣet
pāṇi
pādaṃ
ca
cakṣuṣā
/
{!}
Halfverse: c
cakṣuḥ
śrotre
ca
manasā
mano
vācaṃ
ca
vidyayā
cakṣuḥ
śrotre
ca
manasā
mano
vācaṃ
ca
vidyayā
/28/
Verse: 29
Halfverse: a
pranayaṃ
pratisaṃhr̥tya
saṃstuteṣv
itareṣu
ca
pranayaṃ
pratisaṃhr̥tya
saṃstuteṣv
itareṣu
ca
/
Halfverse: c
vicared
asamunnaddʰaḥ
sa
sukʰī
sa
ca
paṇḍitaḥ
vicared
asamunnaddʰaḥ
sa
sukʰī
sa
ca
paṇḍitaḥ
/29/
Verse: 30
Halfverse: a
adʰyātmaratir
āsīno
nirapekṣo
nirāmiṣaḥ
{!}
adʰyātma-ratir
āsīno
nirapekṣo
nirāmiṣaḥ
/
{!}
Halfverse: c
ātmanaiva
sahāyena
yaś
caret
sa
sukʰī
bʰavet
ātmanā
_eva
sahāyena
yaś
caret
sa
sukʰī
bʰavet
/30/
(E)30
This text is part of the
TITUS
edition of
Mahabharata
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.