TITUS
Mahabharata
Part No. 276
Previous part

Chapter: 51 
Adhyāya 51


Verse: 1  {Śiśupāla uvāca}
Halfverse: a    yāṃ tvam etāṃ śriyaṃ dr̥ṣṭvā   pāṇḍuputre yudʰiṣṭʰire
   yāṃ tvam etāṃ śriyaṃ dr̥ṣṭvā   pāṇḍu-putre yudʰiṣṭʰire /
Halfverse: c    tapyase tāṃ hariṣyāmi   dyūtenāhūyatāṃ paraḥ
   tapyase tāṃ hariṣyāmi   dyūtena_āhūyatāṃ paraḥ /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    agatvā saṃśayam aham   ayuddʰvā ca camūmukʰe
   agatvā saṃśayam aham   ayuddʰvā ca camū-mukʰe /
Halfverse: c    akṣān kṣipann akṣataḥ san   vidvān aviduṣo jaye
   akṣān kṣipann akṣataḥ san   vidvān aviduṣo jaye /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    glahān dʰanūṃsi me viddʰi   śarān akṣāṃś ca bʰārata
   glahān dʰanūṃsi me viddʰi   śarān akṣāṃś ca bʰārata /
Halfverse: c    akṣāṇāṃ hr̥dayaṃ me jyāṃ   ratʰaṃ viddʰi mamāstaram
   akṣāṇāṃ hr̥dayaṃ me jyāṃ   ratʰaṃ viddʰi mama_āstaram /3/

Verse: 4  {Duryodʰana uvāca}
Halfverse: a    ayam utsahate rājañ   śriyam āhartum akṣavit
   ayam utsahate rājan   śriyam āhartum akṣavit /
Halfverse: c    dyūtena pāṇḍuputrebʰyas   tat tubʰyaṃ tāta rocatām
   dyūtena pāṇḍu-putrebʰyas   tat tubʰyaṃ tāta rocatām /4/

Verse: 5  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    stʰito 'smi śāsane bʰātur   vidurasya mahātmanaḥ
   stʰito_asmi śāsane bʰātur   vidurasya mahātmanaḥ /
Halfverse: c    tena saṃgamya vetsyāmi   kāryasyāsya viniścayam
   tena saṃgamya vetsyāmi   kāryasya_asya viniścayam /5/

Verse: 6  {Duryodʰana uvāca}
Halfverse: a    vihaniṣyati te buddʰiṃ   viduro muktasaṃśayaḥ
   vihaniṣyati te buddʰiṃ   viduro mukta-saṃśayaḥ /
Halfverse: c    pāṇḍavānāṃ hite yukto   na tatʰā mama kaurava
   pāṇḍavānāṃ hite yukto   na tatʰā mama kaurava /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    nārabʰet parasāmartʰyāt   puruṣaḥ kāryam ātmanaḥ
   na_ārabʰet para-sāmartʰyāt   puruṣaḥ kāryam ātmanaḥ /
Halfverse: c    matisāmyaṃ dvayor nāsti   kāryeṣu kurunandana
   mati-sāmyaṃ dvayor na_asti   kāryeṣu kuru-nandana /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    bʰayaṃ pariharan manda   ātmānaṃ paripālayan
   bʰayaṃ pariharan manda ātmānaṃ paripālayan /
Halfverse: c    varṣāsu klinnakaṭavat   tiṣṭʰann evāvasīdati
   varṣāsu klinna-kaṭavat   tiṣṭʰann eva_avasīdati /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    na vyādʰayo nāpi yamaḥ   śreyaḥ prāptiṃ pratīkṣate
   na vyādʰayo na_api yamaḥ   śreyaḥ prāptiṃ pratīkṣate /
Halfverse: c    yāvad eva bʰavet kalpas   tāvac cʰreyo samācaret
   yāvad eva bʰavet kalpas   tāvat śreyo samācaret /9/

Verse: 10  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    sarvatʰā putrabalibʰir   vigrahaṃ te na rocaye
   sarvatʰā putra-balibʰir   vigrahaṃ te na rocaye /
Halfverse: c    vairaṃ vikāraṃ sr̥jati   tad vai śastram anāyasam
   vairaṃ vikāraṃ sr̥jati   tad vai śastram anāyasam /10/


Verse: 11 
Halfverse: a    anartʰam artʰaṃ manyase rājaputra; saṃgrantʰanaṃ kalahasyātigʰoram
   anartʰam artʰaṃ manyase rāja-putra   saṃgrantʰanaṃ kalahasya_atigʰoram /11/ q
Halfverse: c    tad vai pravr̥ttaṃ tu yatʰā katʰaṃ cid; vimokṣayec cāpy asi sāyakāṃś ca
   tad vai pravr̥ttaṃ tu yatʰā katʰaṃcid   vimokṣayet ca_apy asi sāyakāṃś ca /11/

Verse: 12  {Duryodʰana uvāca}
Halfverse: a    dyūte purāṇair vyavahāraḥ pranītas; tatrātyayo nāsti na saṃprahāraḥ
   dyūte purāṇair vyavahāraḥ pranītas   tatra_atyayo na_asti na saṃprahāraḥ / q
Halfverse: c    tad rocatāṃ śakuner vākyam adya sabʰāṃ; kṣipraṃ tvam ihājñāpayasva
   tad rocatāṃ śakuner vākyam adya sabʰāṃ   kṣipraṃ tvam iha_ājñāpayasva /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    svargadvāraṃ dīvyatāṃ no viśiṣṭaṃ; tad vartināṃ cāpi tatʰaiva yuktam
   svarga-dvāraṃ dīvyatāṃ no viśiṣṭaṃ   tad vartināṃ ca_api tatʰā_eva yuktam /
Halfverse: c    bʰaved evaṃ hy ātmanā tulyam eva; durodaraṃ pāṇḍavais tvaṃ kuruṣva
   bʰaved evaṃ hy ātmanā tulyam eva   durodaraṃ pāṇḍavais tvaṃ kuruṣva /13/

Verse: 14  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    vākyaṃ na me rocate yat tvayoktaṃ; yat te priyaṃ tat kriyatāṃ narendra
   vākyaṃ na me rocate yat tvayā_uktaṃ   yat te priyaṃ tat kriyatāṃ nara_indra /
Halfverse: c    paścāt tapyase tad upākramya vākyaṃ; na hīdr̥śaṃ bʰāvi vaco hi dʰarmyam
   paścāt tapyase tad upākramya vākyaṃ   na hi_īdr̥śaṃ bʰāvi vaco hi dʰarmyam /14/ q

Verse: 15 
Halfverse: a    dr̥ṣṭaṃ hy etad vidurenaivam eva; sarvaṃ pūrvaṃ buddʰividyānugena
   dr̥ṣṭaṃ hy etad vidurena_evam eva   sarvaṃ pūrvaṃ buddʰi-vidyā_anugena /
Halfverse: c    tad evaitad avaśasyābʰyupaiti; mahad bʰayaṃ kṣatriya bījagʰāti
   tad eva_etad avaśasya_abʰyupaiti   mahad bʰayaṃ kṣatriya bīja-gʰāti /15/

Verse: 16  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    evam uktvā dʰr̥tarāstʰro manīṣī; daivaṃ matvā paramaṃ dustaraṃ ca
   evam uktvā dʰr̥ta-rāstʰro manīṣī   daivaṃ matvā paramaṃ dustaraṃ ca /
Halfverse: c    śaśāsoccaiḥ puruṣān putra vākye; stʰito rājā daivasaṃmūḍʰacetāḥ
   śaśāsa_uccaiḥ puruṣān putra vākye   stʰito rājā daiva-saṃmūḍʰa-cetāḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    sahasrastambʰāṃ hemavaiḍūrya citrāṃ; śatadvārāṃ toraṇaspʰāṭi śr̥ṅgām
   sahasra-stambʰāṃ hema-vaiḍūrya citrāṃ   śata-dvārāṃ toraṇa-spʰāṭi śr̥ṅgām / q
Halfverse: c    sabʰām agryāṃ krośamātrāyatāṃ; me tad vistārām āśu kurvantu yuktāḥ
   sabʰām agryāṃ krośa-mātra_āyatāṃ   me tad vistārām āśu kurvantu yuktāḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    śrutvā tasya tvaritā nirviśaṅkāḥ; prājñā dakṣās tāṃ tatʰā cakrur āśu
   śrutvā tasya tvaritā nirviśaṅkāḥ   prājñā dakṣās tāṃ tatʰā cakrur āśu /
Halfverse: c    sarvadravyāṇy upajahruḥ sabʰāyāṃ; sahasraśaḥ śilpinaś cāpi yuktāḥ
   sarva-dravyāṇy upajahruḥ sabʰāyāṃ   sahasraśaḥ śilpinaś ca_api yuktāḥ /

Verse: 19 
Halfverse: a    kālenālpenātʰa niṣṭʰāṃ gatāṃ; tāṃ sabʰāṃ ramyāṃ bahuratnāṃ vicitrām
   kālena_alpena_atʰa niṣṭʰāṃ gatāṃ   tāṃ sabʰāṃ ramyāṃ bahu-ratnāṃ vicitrām /
Halfverse: c    citrair hemair āsanair abʰyupetām; ācakʰyus te tasya rājñaḥ pratītāḥ
   citrair hemair āsanair abʰyupetām   ācakʰyus te tasya rājñaḥ pratītāḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    tato vidvān viduraṃ mantrimukʰyam; uvācedaṃ dʰr̥tarāṣṭro narendraḥ
   tato vidvān viduraṃ mantri-mukʰyam   uvāca_idaṃ dʰr̥ta-rāṣṭro nara_indraḥ /
Halfverse: c    yudʰiṣṭʰiraṃ rājaputraṃ hi gatvā; madvākyena kṣipram ihānayasva
   yudʰiṣṭʰiraṃ rāja-putraṃ hi gatvā   mad-vākyena kṣipram iha_ānayasva /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    sabʰeyaṃ me bahuratnā vicitrā; śayyāsanair upapannā mahārhaiḥ
   sabʰā_iyaṃ me bahu-ratnā vicitrā   śayyā_āsanair upapannā mahā_arhaiḥ /
Halfverse: c    sā dr̥śyatāṃ bʰrātr̥bʰiḥ sārdʰam etya; suhr̥d dyūtaṃ vartatām atra ceti
   sā dr̥śyatāṃ bʰrātr̥bʰiḥ sārdʰam etya   suhr̥d dyūtaṃ vartatām atra ca_iti /21/


Verse: 22 
Halfverse: a    matam ājñāya putrasya   dʰr̥tarāṣṭro narādʰipaḥ
   matam ājñāya putrasya   dʰr̥ta-rāṣṭro nara_adʰipaḥ /
Halfverse: c    matvā ca dustaraṃ daivam   etad rājā cakāra ha
   matvā ca dustaraṃ daivam   etad rājā cakāra ha /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    anyāyena tatʰoktas tu   viduro viduṣāṃ varaḥ
   anyāyena tatʰā_uktas tu   viduro viduṣāṃ varaḥ /
Halfverse: c    nābʰyanandad vaco bʰrātur   vacanaṃ cedam abravīt
   na_abʰyanandat vaco bʰrātur   vacanaṃ ca_idam abravīt /23/


Verse: 24 
Halfverse: a    nābʰinandāmi nr̥pate praiṣam etaṃ; maivaṃ kr̥tʰāḥ kulanāśād bibʰemi
   na_abʰinandāmi nr̥-pate praiṣam etaṃ   mā_evaṃ kr̥tʰāḥ kula-nāśād bibʰemi / q
Halfverse: c    putrair bʰinnaiḥ kalahas te dʰruvaṃ syād; etac cʰaṅke dyūtakr̥te narendra
   putrair bʰinnaiḥ kalahas te dʰruvaṃ syād   etat śaṅke dyūta-kr̥te nara_indra /24/

Verse: 25  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    neha kṣattaḥ kalahas tapsyate māṃ; na ced daivaṃ pratilomaṃ bʰaviṣyat
   na_iha kṣattaḥ kalahas tapsyate māṃ   na ced daivaṃ pratilomaṃ bʰaviṣyat /
Halfverse: c    dʰātrā tu diṣṭasya vaśe kiledaṃ sarvaṃ; jagac ceṣṭati na svatantram
   dʰātrā tu diṣṭasya vaśe kila_idaṃ sarvaṃ   jagac ceṣṭati na sva-tantram /25/


Verse: 26 
Halfverse: a    tad adya vidura prāpya   rājānaṃ mama śāsanāt
   tad adya vidura prāpya   rājānaṃ mama śāsanāt /
Halfverse: c    kṣipram ānaya durdʰarṣaṃ   kuntīputraṃ yudʰiṣṭʰiram
   kṣipram ānaya durdʰarṣaṃ   kuntī-putraṃ yudʰiṣṭʰiram /26/ (E)26



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.