TITUS
Mahabharata
Part No. 277
Previous part

Chapter: 52 
Adhyāya 52


Verse: 1  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    tataḥ prāyād viduro 'śvair udārair; mahājavair balibʰiḥ sādʰu dāntaiḥ
   tataḥ prāyād viduro_aśvair udārair   mahā-javair balibʰiḥ sādʰu dāntaiḥ /
Halfverse: c    balān niyukto dʰr̥tarāṣṭreṇa rājñā; manīṣiṇāṃ pāṇḍavānāṃ sakāśam
   balān niyukto dʰr̥ta-rāṣṭreṇa rājñā   manīṣiṇāṃ pāṇḍavānāṃ sakāśam /1/ q


Verse: 2 
Halfverse: a    so 'bʰipatya tad adʰvānam   āsādya nr̥pateḥ puram
   so_abʰipatya tad adʰvānam   āsādya nr̥-pateḥ puram /
Halfverse: c    praviveśa mahābuddʰiḥ   pūjyamāno dvijātibʰiḥ
   praviveśa mahā-buddʰiḥ   pūjyamāno dvijātibʰiḥ /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    sa rājagr̥ham āsādya   kuvera bʰavanopamam
   sa rāja-gr̥ham āsādya   kuvera bʰavana_upamam /
Halfverse: c    abʰyagaccʰata dʰarmātmā   dʰarmaputraṃ yudʰiṣṭʰiram
   abʰyagaccʰata dʰarma_ātmā   dʰarma-putraṃ yudʰiṣṭʰiram /3/ ՙ


Verse: 4 
Halfverse: a    taṃ vai rājā satyadʰr̥tir mahātmā; ajātaśatrur viduraṃ yatʰāvat
   taṃ vai rājā satya-dʰr̥tir mahātmā   ajāta-śatrur viduraṃ yatʰāvat / q
Halfverse: c    pūjā pūrvaṃ pratigr̥hyājamīḍʰas; tato 'pr̥ccʰad dʰr̥tarāṣṭraṃ saputram
   pūjā pūrvaṃ pratigr̥hya_ājamīḍʰas   tato_apr̥ccʰat dʰr̥ta-rāṣṭraṃ saputram /4/

Verse: 5  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    vijñāyate te manaso na praharṣaḥ; kac cit kṣattaḥ kuśalenāgato 'si
   vijñāyate te manaso na praharṣaḥ   kaccit kṣattaḥ kuśalena_āgato_asi / q
Halfverse: c    kac cit putrāḥ stʰavirasyānulomā; vaśānugāś cāpi viśo 'pi kac cit
   kaccit putrāḥ stʰavirasya_anulomā   vaśa_anugāś ca_api viśo_api kaccit /5/

Verse: 6  {Vidura uvāca}
Halfverse: a    rājā mahātmā kuśalī saputra; āste vr̥to jñātibʰir indrakalpaiḥ
   rājā mahātmā kuśalī saputra   āste vr̥to jñātibʰir indra-kalpaiḥ /
Halfverse: c    prīto rājan putra gaṇair vinītair; viśoka evātma ratir dr̥ḍʰātmā
   prīto rājan putra gaṇair vinītair   viśoka\ eva_ātma ratir dr̥ḍʰa_ātmā /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    idaṃ tu tvāṃ kururājo 'bʰyuvāca; pūrvāṃ pr̥ṣṭvā kuśalaṃ cāvyayaṃ ca
   idaṃ tu tvāṃ kuru-rājo_abʰyuvāca   pūrvāṃ pr̥ṣṭvā kuśalaṃ ca_avyayaṃ ca /
Halfverse: c    iyaṃ sabʰā tvat sabʰā tulyarūpā; bʰrātr̥̄ṇāṃ te paśyatām etya putra
   iyaṃ sabʰā tvat sabʰā tulya-rūpā   bʰrātr̥̄ṇāṃ te paśyatām etya putra /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    samāgamya bʰrātr̥bʰiḥ pārtʰa tasyāṃ; suhr̥d dyūtaṃ kriyatāṃ ramyatāṃ ca
   samāgamya bʰrātr̥bʰiḥ pārtʰa tasyāṃ   suhr̥d dyūtaṃ kriyatāṃ ramyatāṃ ca /
Halfverse: c    prīyāmahe bʰavataḥ saṃgamena; samāgatāḥ kuravaś caiva sarve
   prīyāmahe bʰavataḥ saṃgamena   samāgatāḥ kuravaś caiva sarve /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    durodarā vihitā ye tu tatra; mahātmanā dʰr̥tarāṣṭreṇa rājñā
   durodarā vihitā ye tu tatra   mahātmanā dʰr̥ta-rāṣṭreṇa rājñā /
Halfverse: c    tān drakṣyase kitavān saṃniviṣṭān; ity āgato 'haṃ nr̥pate taj juṣasva
   tān drakṣyase kitavān saṃniviṣṭān   ity āgato_ahaṃ nr̥-pate taj juṣasva /9/ q

Verse: 10  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    dyūte kṣattaḥ kalaho vidyate; naḥ kaś vai dyūtaṃ rocayed yudʰyamānaḥ
   dyūte kṣattaḥ kalaho vidyate   naḥ kaś vai dyūtaṃ rocayed yudʰyamānaḥ /
Halfverse: c    kiṃ vā bʰavān manyate yuktarūpaṃ; bʰavadvākye sarva eva stʰitāḥ sma
   kiṃ vā bʰavān manyate yukta-rūpaṃ   bʰavad-vākye sarva\ eva stʰitāḥ sma /10/

Verse: 11  {Vidura uvāca}
Halfverse: a    jānāmy ahaṃ dyūtam anartʰamūlaṃ; kr̥taś ca yatno 'sya mayā nivāraṇe
   jānāmy ahaṃ dyūtam anartʰa-mūlaṃ   kr̥taś ca yatno_asya mayā nivāraṇe / q
Halfverse: c    rājā tu māṃ prāhinot tvatsakāśaṃ; śrutvā vidvañ śreya ihācarasva
   rājā tu māṃ prāhinot tvat-sakāśaṃ   śrutvā vidvan śreya\ iha_ācarasva /11/

Verse: 12  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    ke tatrānye kitavā dīvyamānā; vinā rājño dʰr̥tarāṣṭrasya putraiḥ
   ke tatra_anye kitavā dīvyamānā   vinā rājño dʰr̥ta-rāṣṭrasya putraiḥ /
Halfverse: c    pr̥ccʰāmi tvāṃ vidura brūhi nas tān; yair dīvyāmaḥ śataśaḥ saṃnipatya
   pr̥ccʰāmi tvāṃ vidura brūhi nas tān   yair dīvyāmaḥ śataśaḥ saṃnipatya /12/

Verse: 13  {Vidura uvāca}
Halfverse: a    gāndʰārarājaḥ śakunir viśāṃ pate; rājātidevī kr̥tahasto matākṣaḥ
   gāndʰāra-rājaḥ śakunir viśāṃ pate   rājā_atidevī kr̥ta-hasto mata_akṣaḥ / q
Halfverse: c    viviṃśatiś citrasenaś ca rājā; satyavrataḥ puru mitro jayaś ca
   viviṃśatiś citra-senaś ca rājā   satya-vrataḥ puru mitro jayaś ca /13/

Verse: 14  {Yudʰiṣṭʰira uvāca}
Halfverse: a    mahābʰayāḥ kitavāḥ saṃniviṣṭā; māyopadʰā devitāro 'tra santi
   mahā-bʰayāḥ kitavāḥ saṃniviṣṭā   māyā_upadʰā devitāro_atra santi /
Halfverse: c    dʰātrā tu diṣṭasya vaśe kiledaṃ; nādevanaṃ kitavair adya tair me
   dʰātrā tu diṣṭasya vaśe kila_idaṃ   na_adevanaṃ kitavair adya tair me /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    nāhaṃ rājño dʰr̥tarāṣṭrasya śāsanān; na gantum iccʰāmi kave durodaram
   na_ahaṃ rājño dʰr̥ta-rāṣṭrasya śāsanān   na gantum iccʰāmi kave durodaram /
Halfverse: c    iṣṭo hi putrasya pitā sadaiva; tad asmi kartā vidurāttʰa māṃ yatʰā
   iṣṭo hi putrasya pitā sadā_eva   tad asmi kartā vidura_āttʰa māṃ yatʰā /15/ q

Verse: 16 
Halfverse: a    na cākāmaḥ śakuninā devitāhaṃ; na cen māṃ dʰr̥ṣṇur āhvayitā sabʰāyām
   na ca_akāmaḥ śakuninā devitā_ahaṃ   na cen māṃ dʰr̥ṣṇur āhvayitā sabʰāyām / q
Halfverse: c    āhūto 'haṃ na nivarte kadā cit; tad āhitaṃ śāśvataṃ vai vrataṃ me
   āhūto_ahaṃ na nivarte kadācit   tad āhitaṃ śāśvataṃ vai vrataṃ me /16/

Verse: 17  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    evam uktvā viduraṃ dʰarmarājaḥ; prāyātrikaṃ sarvam ājñāpya tūrṇam
   evam uktvā viduraṃ dʰarma-rājaḥ   prāyātrikaṃ sarvam ājñāpya tūrṇam /
Halfverse: c    prāyāc cʰvo bʰūte sagaṇaḥ sānuyātraḥ; saha strībʰir draupadīm ādi kr̥tvā
   prāyāt śvo bʰūte sagaṇaḥ sānuyātraḥ   saha strībʰir draupadīm ādi kr̥tvā /17/ q


Verse: 18 
Halfverse: a    daivaṃ prajñāṃ tu muṣṇāti   tejaś cakṣur ivāpatat
   daivaṃ prajñāṃ tu muṣṇāti   tejaś cakṣur iva_āpatat /
Halfverse: c    dʰātuś ca vaśam anveti   pāśair iva naraḥ sitaḥ
   dʰātuś ca vaśam anveti   pāśair iva naraḥ sitaḥ /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    ity uktvā prayayau rājā   saha kṣattrā yudʰiṣṭʰiraḥ
   ity uktvā prayayau rājā   saha kṣattrā yudʰiṣṭʰiraḥ /
Halfverse: c    amr̥ṣyamāṇas tat pārtʰaḥ   samāhvānam ariṃdamaḥ
   amr̥ṣyamāṇas tat pārtʰaḥ   samāhvānam ariṃ-damaḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    bāhlikena ratʰaṃ dattam   āstʰāya paravīrahā
   bāhlikena ratʰaṃ dattam   āstʰāya para-vīrahā /
Halfverse: c    pariccʰanno yayau pārtʰo   bʰrātr̥bʰiḥ saha pāṇḍavaḥ
   pariccʰanno yayau pārtʰo   bʰrātr̥bʰiḥ saha pāṇḍavaḥ /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    rājaśriyā dīpyamāno   yayau brahma puraḥsaraḥ
   rāja-śriyā dīpyamāno   yayau brahma puraḥ-saraḥ /
Halfverse: c    dʰr̥tarāṣṭreṇa cāhūtaḥ   kālasya samayena ca
   dʰr̥ta-rāṣṭreṇa ca_āhūtaḥ   kālasya samayena ca /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    sa hāstinapuraṃ gatvā   dʰr̥tarāṣṭra gr̥haṃ yayau
   sa hāstina-puraṃ gatvā   dʰr̥ta-rāṣṭra gr̥haṃ yayau /
Halfverse: c    samiyāya ca dʰarmātmā   dʰr̥tarāṣṭreṇa pāṇḍavaḥ
   samiyāya ca dʰarma_ātmā   dʰr̥ta-rāṣṭreṇa pāṇḍavaḥ /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    tatʰā droṇena bʰīṣmeṇa   karṇena ca kr̥peṇa ca
   tatʰā droṇena bʰīṣmeṇa   karṇena ca kr̥peṇa ca /
Halfverse: c    samiyāya yatʰānyāyaṃ   drauṇinā ca vibʰuḥ saha
   samiyāya yatʰā-nyāyaṃ   drauṇinā ca vibʰuḥ saha /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    sametya ca mahābāhuḥ   somadattena caiva ha
   sametya ca mahā-bāhuḥ   soma-dattena caiva ha /
Halfverse: c    duryodʰanena śalyena   saubalena ca vīryavān
   duryodʰanena śalyena   saubalena ca vīryavān /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    ye cānye tatra rājānaḥ   pūrvam eva samāgatāḥ
   ye ca_anye tatra rājānaḥ   pūrvam eva samāgatāḥ /
Halfverse: c    jayadratʰena ca tatʰā   kurubʰiś cāpi sarvaśaḥ
   jayad-ratʰena ca tatʰā   kurubʰiś ca_api sarvaśaḥ /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    tataḥ sarvair mahābāhur   bʰrātr̥bʰiḥ parivāritaḥ
   tataḥ sarvair mahā-bāhur   bʰrātr̥bʰiḥ parivāritaḥ /
Halfverse: c    praviveśa gr̥haṃ rājño   dʰr̥tarāṣṭrasya dʰīmataḥ
   praviveśa gr̥haṃ rājño   dʰr̥ta-rāṣṭrasya dʰīmataḥ /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    dadarśa tatra gāndʰārīṃ   devīṃ patim anuvratām
   dadarśa tatra gāndʰārīṃ   devīṃ patim anuvratām /
Halfverse: c    snuṣābʰiḥ saṃvr̥tāṃ śaśvat   tārābʰir iva rohiṇīm
   snuṣābʰiḥ saṃvr̥tāṃ śaśvat   tārābʰir iva rohiṇīm /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    abʰivādya sa gāndʰārīṃ   tayā ca pratinanditaḥ
   abʰivādya sa gāndʰārīṃ   tayā ca pratinanditaḥ /
Halfverse: c    dadarśa pitaraṃ vr̥ddʰaṃ   prajñā cakṣuṣam īśvaram
   dadarśa pitaraṃ vr̥ddʰaṃ   prajñā cakṣuṣam īśvaram /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    rājñā mūrdʰany upāgʰrātās   te ca kauravanandanāḥ
   rājñā mūrdʰany upāgʰrātās   te ca kaurava-nandanāḥ /
Halfverse: c    catvāraḥ pāṇḍavā rājan   bʰīmasenapurogamāḥ
   catvāraḥ pāṇḍavā rājan   bʰīma-sena-puro-gamāḥ /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    tato harṣaḥ samabʰavat   kauravāṇāṃ viśāṃ pate
   tato harṣaḥ samabʰavat   kauravāṇāṃ viśāṃ pate /
Halfverse: c    tān dr̥ṣṭvā puruṣavyāgʰrān   pāṇḍavān priyadarśanān
   tān dr̥ṣṭvā puruṣa-vyāgʰrān   pāṇḍavān priya-darśanān /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    viviśus te 'bʰyanujñātā   ratnavanti gr̥hāṇy atʰa
   viviśus te_abʰyanujñātā   ratnavanti gr̥hāṇy atʰa /
Halfverse: c    dadr̥śuś copayātās tān   draupadī pramukʰāḥ striyaḥ
   dadr̥śuś ca_upayātās tān   draupadī pramukʰāḥ striyaḥ /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    yājñasenyāḥ parām r̥ddʰiṃ   dr̥ṣṭvā prajvalitām iva
   yājñasenyāḥ parām r̥ddʰiṃ   dr̥ṣṭvā prajvalitām iva /
Halfverse: c    snuṣās tā dʰr̥tarāṣṭrasya   nātipramanaso 'bʰavan
   snuṣās tā dʰr̥ta-rāṣṭrasya   nātipramanaso_abʰavan /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    tatas te puruṣavyāgʰrā   gatvā strībʰis tu saṃvidam
   tatas te puruṣa-vyāgʰrā   gatvā strībʰis tu saṃvidam /
Halfverse: c    kr̥tvā vyāyāmapūrvāṇi   kr̥tyāni pratikarma ca
   kr̥tvā vyāyāma-pūrvāṇi   kr̥tyāni pratikarma ca /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    tataḥ kr̥tāhnikāḥ sarve   divyacandana rūṣitāḥ
   tataḥ kr̥ta_āhnikāḥ sarve   divya-candana rūṣitāḥ /
Halfverse: c    kalyāṇa manasaś caiva   brāhmaṇān svasti vācya ca
   kalyāṇa manasaś caiva   brāhmaṇān svasti vācya ca /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    manojñam aśanaṃ bʰuktvā   viviśuḥ śaraṇāny atʰa
   manojñam aśanaṃ bʰuktvā   viviśuḥ śaraṇāny atʰa /
Halfverse: c    upagīyamānā nārībʰir   asvapan kurunandanāḥ
   upagīyamānā nārībʰir   asvapan kuru-nandanāḥ /35/ q

Verse: 36 
Halfverse: a    jagāma teṣāṃ sā rātriḥ   puṇyā rativihāriṇām
   jagāma teṣāṃ sā rātriḥ   puṇyā rati-vihāriṇām /
Halfverse: c    stūyamānāś ca viśrāntāḥ   kāle nidrām atʰātyajan
   stūyamānāś ca viśrāntāḥ   kāle nidrām atʰa_atyajan /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    sukʰoṣitās tāṃ rajanīṃ   prātaḥ sarve kr̥tāhnikāḥ
   sukʰa_uṣitās tāṃ rajanīṃ   prātaḥ sarve kr̥ta_āhnikāḥ /
Halfverse: c    sabʰāṃ ramyāṃ praviviśuḥ   kitavair abʰisaṃvr̥tām
   sabʰāṃ ramyāṃ praviviśuḥ   kitavair abʰisaṃvr̥tām /37/ (E)37



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.