TITUS
Mahabharata
Part No. 282
Previous part

Chapter: 57 
Adhyāya 57


Verse: 1  {Duryodʰana uvāca}
Halfverse: a    pareṣām eva yaśasā ślāgʰase tvaṃ; sadā cʰannaḥ kutsayan dʰārtarāṣṭrān
   pareṣām eva yaśasā ślāgʰase tvaṃ   sadā cʰannaḥ kutsayan dʰārtarāṣṭrān / q
Halfverse: c    jānīmas tvāṃ vidura yat priyas tvaṃ; bālān ivāsmān avamanyase tvam
   jānīmas tvāṃ vidura yat priyas tvaṃ   bālān iva_asmān avamanyase tvam /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    suvijñeyaḥ puruṣo 'nyatra kāmo; nindā praśaṃse hi tatʰā yunakti
   suvijñeyaḥ puruṣo_anyatra kāmo   nindā praśaṃse hi tatʰā yunakti /
Halfverse: c    jihvā manas te hr̥dayaṃ nirvyanakti; jyāyo nirāha manasaḥ prātikūlyam
   jihvā manas te hr̥dayaṃ nirvyanakti   jyāyo nirāha manasaḥ prātikūlyam /2/ q

Verse: 3 
Halfverse: a    utsaṅgena vyāla ivāhr̥to 'si; mārjāravat poṣakaṃ copahaṃsi
   utsaṅgena vyāla\ iva_āhr̥to_asi   mārjāravat poṣakaṃ ca_upahaṃsi /
Halfverse: c    bʰartr̥gʰnatvān na hi pāpīya āhus; tasmāt kṣattaḥ kiṃ na bibʰeṣi pāpāt
   bʰartr̥gʰnatvān na hi pāpīya\ āhus   tasmāt kṣattaḥ kiṃ na bibʰeṣi pāpāt /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    jitvā śatrūn pʰalam āptaṃ mahan no; māsmān kṣattaḥ paruṣāṇīha vocaḥ
   jitvā śatrūn pʰalam āptaṃ mahan no   mā_asmān kṣattaḥ paruṣāṇi_iha vocaḥ /
Halfverse: c    dviṣadbʰis tvaṃ saṃprayogābʰinandī; muhur dveṣaṃ yāsi naḥ saṃpramohāt
   dviṣadbʰis tvaṃ saṃprayoga_abʰinandī   muhur dveṣaṃ yāsi naḥ saṃpramohāt /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    amitratāṃ yāti naro 'kṣamaṃ bruvan; nigūhate guhyam amitrasaṃstave
   amitratāṃ yāti naro_akṣamaṃ bruvan   nigūhate guhyam amitra-saṃstave /
Halfverse: c    tad āśritāpatrapā kiṃ na bādʰate; yad iccʰasi tvaṃ tad ihādya bʰāṣase
   tad āśrita_apatrapā kiṃ na bādʰate   yad iccʰasi tvaṃ tad iha_adya bʰāṣase /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    mā no 'vamanstʰā vidma manas tavedaṃ; śikṣasva buddʰiṃ stʰavirāṇāṃ sakāśāt
   mā no_avamanstʰā vidma manas tava_idaṃ   śikṣasva buddʰiṃ stʰavirāṇāṃ sakāśāt / q
Halfverse: c    yaśo rakṣasva vidura saṃpraṇītaṃ; mā vyāpr̥taḥ parakāryeṣu bʰūs tvam
   yaśo rakṣasva vidura saṃpraṇītaṃ   mā vyāpr̥taḥ para-kāryeṣu bʰūs tvam /6/ q

Verse: 7 
Halfverse: a    ahaṃ karteti vidura māvamanstʰā; mā no nityaṃ paruṣāṇīha vocaḥ
   ahaṃ kartā_iti vidura mā_avamanstʰā   mā no nityaṃ paruṣāṇi_iha vocaḥ / q
Halfverse: c    na tvāṃ pr̥ccʰāmi vidura yad dʰitaṃ me; svasti kṣattar mā titikṣūn kṣiṇu tvam
   na tvāṃ pr̥ccʰāmi vidura yadd^hitaṃ me   svasti kṣattar mā titikṣūn kṣiṇu tvam /7/ q

Verse: 8 
Halfverse: a    ekaḥ śāstā na dvitīyo 'sti śāstā; garbʰe śayānaṃ puruṣaṃ śāsti śāstā
   ekaḥ śāstā na dvitīyo_asti śāstā   garbʰe śayānaṃ puruṣaṃ śāsti śāstā / q
Halfverse: c    tenānuśiṣṭaḥ pravaṇād ivāmbʰo; yatʰā niyukto 'smi tatʰā vahāmi
   tena_anuśiṣṭaḥ pravaṇād iva_ambʰo   yatʰā niyukto_asmi tatʰā vahāmi /8/


Verse: 9 
Halfverse: a    bʰinatti śirasā śailam   ahiṃ bʰojayate ca yaḥ
   bʰinatti śirasā śailam   ahiṃ bʰojayate ca yaḥ /
Halfverse: c    sa eva tasya kurute   kāryāṇām anuśāsanam
   sa\ eva tasya kurute   kāryāṇām anuśāsanam /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    yo balād anuśāstīha   so 'mitraṃ tena vindati
   yo balād anuśāsti_iha   so_amitraṃ tena vindati /
Halfverse: c    mitratām anuvr̥ttaṃ tu   samupekṣeta paṇḍitaḥ
   mitratām anuvr̥ttaṃ tu   samupekṣeta paṇḍitaḥ /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    pradīpya yaḥ pradīptāgniṃ   prāk tvaran nābʰidʰāvati
   pradīpya yaḥ pradīpta_agniṃ   prāk tvaran na_abʰidʰāvati /
Halfverse: c    bʰasmāpi na sa vindeta   śiṣṭaṃ kva cana bʰārata
   bʰasma_api na sa vindeta   śiṣṭaṃ kvacana bʰārata /11/


Verse: 12 
Halfverse: a    na vāsayet pāravargyaṃ dviṣantaṃ; viśeṣataḥ kṣattar ahitaṃ manuṣyam
   na vāsayet pāravargyaṃ dviṣantaṃ   viśeṣataḥ kṣattar ahitaṃ manuṣyam / q
Halfverse: c    sa yatreccʰasi vidura tatra gaccʰa; susāntvitāpi hy asatī strī jahāti
   sa yatra_iccʰasi vidura tatra gaccʰa   susāntvitā_api hy asatī strī jahāti /12/ q

Verse: 13  {Vidura uvāca}
Halfverse: a    etāvatā ye puruṣaṃ tyajanti; teṣāṃ sakʰyam antavad brūhi rājan
   etāvatā ye puruṣaṃ tyajanti   teṣāṃ sakʰyam antavad brūhi rājan /
Halfverse: c    rājñāṃ hi cittāni pariplutāni; sāntvaṃ dattvā musalair gʰātayanti
   rājñāṃ hi cittāni pariplutāni   sāntvaṃ dattvā musalair gʰātayanti /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    abālas tvaṃ manyase rājaputra; bālo 'ham ity eva sumandabuddʰe
   abālas tvaṃ manyase rāja-putra   bālo_aham ity eva sumanda-buddʰe /
Halfverse: c    yaḥ sauhr̥de puruṣaṃ stʰāpayitvā; paścād enaṃ dūṣayate sa bālaḥ
   yaḥ sauhr̥de puruṣaṃ stʰāpayitvā   paścād enaṃ dūṣayate sa bālaḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    na śreyase nīyate mandabuddʰiḥ; strī śrotriyasyeva gr̥he praduṣṭā
   na śreyase nīyate manda-buddʰiḥ   strī śrotriyasya_iva gr̥he praduṣṭā /
Halfverse: c    dʰruvaṃ na roced bʰaratarṣabʰasya; patiḥ kumāryā iva ṣaṣṭivarṣaḥ
   dʰruvaṃ na roced bʰarata-r̥ṣabʰasya   patiḥ kumāryā\ iva ṣaṣṭi-varṣaḥ /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    anupriyaṃ ced anukāṅkṣase tvaṃ; sarveṣu kāryeṣu hitāhiteṣu
   anupriyaṃ ced anukāṅkṣase tvaṃ   sarveṣu kāryeṣu hita_ahiteṣu /
Halfverse: c    striyaś ca rājañ jada paṅgukāṃś ca; pr̥ccʰa tvaṃ vai tādr̥śāṃś caiva mūḍʰān
   striyaś ca rājan jada paṅgukāṃś ca   pr̥ccʰa tvaṃ vai tādr̥śāṃś ca_eva mūḍʰān /16/


Verse: 17 
Halfverse: a    labʰyaḥ kʰalu prātipīya   naro 'nupriya vāg iha
   labʰyaḥ kʰalu prātipīya   naro_anupriya vāg iha /
Halfverse: c    apriyasya tu patʰyasya   vaktā śrotā ca durlabʰaḥ
   apriyasya tu patʰyasya   vaktā śrotā ca durlabʰaḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    yas tu dʰarme parāśvasya   hitvā bʰartuḥ priyāpriye
   yas tu dʰarme parāśvasya   hitvā bʰartuḥ priya_apriye / ՙ
Halfverse: c    apriyāṇy āha patʰyāni   tena rājā sahāyavān
   apriyāṇy āha patʰyāni   tena rājā sahāyavān /18/


Verse: 19 
Halfverse: a    avyādʰijaṃ kaṭukaṃ tīkṣṇam uṣṇaṃ; yaśo muṣaṃ paruṣaṃ pūti gandʰi
   avyādʰijaṃ kaṭukaṃ tīkṣṇam uṣṇaṃ   yaśo muṣaṃ paruṣaṃ pūti gandʰi /
Halfverse: c    satāṃ peyaṃ yan na pibanty asanto; manyuṃ mahārāja piba praśāmya
   satāṃ peyaṃ yan na pibanty asanto   manyuṃ mahā-rāja piba praśāmya /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    vaicitravīryasya yaśo dʰanaṃ ca; vāñcʰāmy ahaṃ sahaputrasya śaśvat
   vaicitravīryasya yaśo dʰanaṃ ca   vāñcʰāmy ahaṃ sahaputrasya śaśvat /
Halfverse: c    yatʰātatʰā vo 'stu namaś ca vo 'stu; mamāpi ca svasti diśantu viprāḥ
   yatʰā-tatʰā vo_astu namaś ca vo_astu   mama_api ca svasti diśantu viprāḥ /20/


Verse: 21 
Halfverse: a    āśīviṣān netraviṣān   kopayen na tu paṇḍitaḥ
   āśī-viṣān netra-viṣān   kopayet na tu paṇḍitaḥ /
Halfverse: c    evaṃ te 'haṃ vadāmīdaṃ   prayataḥ kurunandana
   evaṃ te_ahaṃ vadāmi_idaṃ   prayataḥ kuru-nandana /21/ (E)21



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.