TITUS
Mahabharata
Part No. 296
Previous part

Chapter: 71 
Adhyāya 71


Verse: 1  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    katʰaṃ gaccʰati kaunteyo   dʰarmarājo yudʰiṣṭʰiraḥ
   katʰaṃ gaccʰati kaunteyo   dʰarma-rājo yudʰiṣṭʰiraḥ /
Halfverse: c    bʰīmasenaḥ savyasācī   mādrīputrau ca tāv ubʰau
   bʰīma-senaḥ savya-sācī   mādrī-putrau ca tāv ubʰau /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    dʰaumyaś caiva katʰaṃ kṣattar   draupadī vā tapasvinī
   dʰaumyaś caiva katʰaṃ kṣattar   draupadī vā tapasvinī /
Halfverse: c    śrotum iccʰāmy ahaṃ sarvaṃ   teṣām aṅgaviceṣṭitam
   śrotum iccʰāmy ahaṃ sarvaṃ   teṣām aṅga-viceṣṭitam /2/

Verse: 3  {Vidura uvāca}
Halfverse: a    vastreṇa saṃvr̥tya mukʰaṃ   kuntīputro yudʰiṣṭʰiraḥ
   vastreṇa saṃvr̥tya mukʰaṃ   kuntī-putro yudʰiṣṭʰiraḥ /
Halfverse: c    bāhū viśālau kr̥tvā tu   bʰīmo gaccʰati pāṇḍavaḥ
   bāhū viśālau kr̥tvā tu   bʰīmo gaccʰati pāṇḍavaḥ /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    sikatā vapan savyasācī   rājānam anugaccʰati
   sikatā vapan savya-sācī   rājānam anugaccʰati / q
Halfverse: c    mādrīputraḥ sahadevo   mukʰam ālipya gaccʰati
   mādrī-putraḥ sahadevo   mukʰam ālipya gaccʰati /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    pāṃsūpalipta sarvāṅgo   nakulaś cittavihvalaḥ
   pāṃsu_upalipta sarva_aṅgo   nakulaś citta-vihvalaḥ /
Halfverse: c    darśanīyatamo loke   rājānam anugaccʰati
   darśanīyatamo loke   rājānam anugaccʰati /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    kr̥ṣṇā keśaiḥ praticcʰādya   mukʰam āyatalocanā
   kr̥ṣṇā keśaiḥ praticcʰādya   mukʰam āyata-locanā /
Halfverse: c    darśanīyā prarudatī   rājānam anugaccʰati
   darśanīyā prarudatī   rājānam anugaccʰati /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    dʰaumyo yāmyāni sāmāni   raudrāṇi ca viśāṃ pate
   dʰaumyo yāmyāni sāmāni   raudrāṇi ca viśāṃ pate /
Halfverse: c    gāyan gaccʰati mārgeṣu   kuśān ādāya pāṇinā
   gāyan gaccʰati mārgeṣu   kuśān ādāya pāṇinā /7/

Verse: 8  {Dʰr̥tarāṣṭra uvāca}
Halfverse: a    vividʰāny iha rūpāṇi   kr̥tvā gaccʰanti pāṇḍavāḥ
   vividʰāny iha rūpāṇi   kr̥tvā gaccʰanti pāṇḍavāḥ /
Halfverse: c    tan mamācakṣva vidura   kasmād evaṃ vrajanti te
   tan mama_ācakṣva vidura   kasmād evaṃ vrajanti te /8/

Verse: 9  {Vidura uvāca}
Halfverse: a    nikr̥tasyāpi te putrair   hr̥te rājye dʰaneṣu ca
   nikr̥tasya_api te putrair   hr̥te rājye dʰaneṣu ca /
Halfverse: c    na dʰarmāc calate buddʰir   dʰarmarājasya dʰīmataḥ
   na dʰarmāc calate buddʰir   dʰarma-rājasya dʰīmataḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    yo 'sau rājā gʰr̥ṇī nityaṃ   dʰārtarāṣṭreṣu bʰārata
   yo_asau rājā gʰr̥ṇī nityaṃ   dʰārtarāṣṭreṣu bʰārata /
Halfverse: c    nikr̥tyā krodʰasaṃtapto   nonmīlayati locane
   nikr̥tyā krodʰa-saṃtapto   na_unmīlayati locane /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    nāhaṃ janaṃ nirdaheyaṃ   dr̥ṣṭvā gʰoreṇa cakṣuṣā
   na_ahaṃ janaṃ nirdaheyaṃ   dr̥ṣṭvā gʰoreṇa cakṣuṣā /
Halfverse: c    sa pidʰāya mukʰaṃ rājā   tasmād gaccʰati pāṇḍavaḥ
   sa pidʰāya mukʰaṃ rājā   tasmād gaccʰati pāṇḍavaḥ /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    yatʰā ca bʰīmo vrajati   tan me nigadataḥ śr̥ṇu
   yatʰā ca bʰīmo vrajati   tan me nigadataḥ śr̥ṇu /
Halfverse: c    bāhvor bale nāsti samo   mameti bʰaratarṣabʰa
   bāhvor bale na_asti samo   mama_iti bʰarata-r̥ṣabʰa /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    bāhū viśālau kr̥tvā tu   tena bʰīmo 'pi gaccʰati
   bāhū viśālau kr̥tvā tu   tena bʰīmo_api gaccʰati /
Halfverse: c    bāhū darśayamāno hi   bāhudraviṇa darpitaḥ
   bāhū darśayamāno hi   bāhu-draviṇa darpitaḥ /
Halfverse: e    cikīrṣan karma śatrubʰyo   bāhudravyānurūpataḥ
   cikīrṣan karma śatrubʰyo   bāhu-dravya_anurūpataḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    pradiśañ śarasaṃpātān   kuntīputro 'rjunas tadā
   pradiśan śara-saṃpātān   kuntī-putro_arjunas tadā /
Halfverse: c    sikatā vapan savyasācī   rājānam anugaccʰati
   sikatā vapan savya-sācī   rājānam anugaccʰati /14/ q

Verse: 15 
Halfverse: a    asaktāḥ sikatās tasya   yatʰā saṃprati bʰārata
   asaktāḥ sikatās tasya   yatʰā saṃprati bʰārata /
Halfverse: c    asaktaṃ śaravarṣāṇi   tatʰā mokṣyati śatruṣu
   asaktaṃ śara-varṣāṇi   tatʰā mokṣyati śatruṣu /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    na me kaś cid vijānīyān   mukʰam adyeti bʰārata
   na me kaścid vijānīyān   mukʰam adya_iti bʰārata /
Halfverse: c    mukʰam ālipya tenāsau   sahadevo 'pi gaccʰati
   mukʰam ālipya tena_asau   sahadevo_api gaccʰati /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    nāhaṃ manāṃsy ādadeyaṃ   mārge strīṇām iti prabʰo
   na_ahaṃ manāṃsy ādadeyaṃ   mārge strīṇām iti prabʰo /
Halfverse: c    pāṃsūpacita sargāṅgo   nakulas tena gaccʰati
   pāṃsu_upacita sarga_aṅgo   nakulas tena gaccʰati /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    ekavastrā tu rudatī   muktakeśī rajasvalā
   eka-vastrā tu rudatī   mukta-keśī rajasvalā /
Halfverse: c    śonitāktārdra vasanā   draupadī vākyam abravīt
   śonita_akta_ardra vasanā   draupadī vākyam abravīt /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    yatkr̥te 'ham imāṃ prāptā   teṣāṃ varṣe caturdaśe
   yat-kr̥te_aham imāṃ prāptā   teṣāṃ varṣe catur-daśe /
Halfverse: c    hatapatyo hatasutā   hatabandʰujanapriyāḥ
   hata-patyo hata-sutā   hata-bandʰu-jana-priyāḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    bandʰuśonita digdʰāṅgyo   muktakeśyo rajasvalāḥ
   bandʰu-śonita digdʰa_aṅgyo   mukta-keśyo rajasvalāḥ /
Halfverse: c    evaṃ kr̥todakā nāryaḥ   pravekṣyanti gajāhvayam
   evaṃ kr̥ta_udakāḥ nārya   pravekṣyanti gaja_āhvaymṃ /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    kr̥tvā tu nairr̥tān darbʰān   gʰoro dʰaumyaḥ purohitaḥ
   kr̥tvā tu nairr̥tān darbʰān   gʰoro dʰaumyaḥ puro-hitaḥ /
Halfverse: c    sāmāni gāyan yāmyāni   purato yāti bʰārata
   sāmāni gāyan yāmyāni   purato yāti bʰārata /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    hateṣu bʰārateṣv ājau   kurūṇāṃ guravas tadā
   hateṣu bʰārateṣv ājau   kurūṇāṃ guravas tadā /
Halfverse: c    evaṃ sāmāni gāsyantīty   uktvā dʰaumyo 'pi gaccʰati
   evaṃ sāmāni gāsyanti_ity   uktvā dʰaumyo_api gaccʰati /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    hāhā gaccʰanti no nātʰāḥ   samavekṣadʰvam īdr̥śam
   hā-hā gaccʰanti no nātʰāḥ   samavekṣadʰvam īdr̥śam /
Halfverse: c    iti paurāḥ suduḥkʰārtāḥ   krośanti sma samantataḥ
   iti paurāḥ suduḥkʰa_ārtāḥ   krośanti sma samantataḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    evam ākāra liṅgais te   vyavasāyaṃ manogatam
   evam ākāra liṅgais te   vyavasāyaṃ mano-gatam /
Halfverse: c    katʰayantaḥ sma kaunteyā   vanaṃ jagmur manasvinaḥ
   katʰayantaḥ sma kaunteyā   vanaṃ jagmur manasvinaḥ /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    evaṃ teṣu narāgryeṣu   niryatsu gajasāhvayāt
   evaṃ teṣu nara_agryeṣu   niryatsu gaja-sāhvayāt /
Halfverse: c    anabʰre vidyutaś cāsan   bʰūmiś ca samakampata
   anabʰre vidyutaś ca_āsan   bʰūmiś ca samakampata /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    rāhur agrasad ādityam   aparvaṇi viśāṃ pate
   rāhur agrasad ādityam   aparvaṇi viśāṃ pate /
Halfverse: c    ulkā cāpy apasavyaṃ tu   puraṃ kr̥tvā vyaśīryata
   ulkā ca_apy apasavyaṃ tu   puraṃ kr̥tvā vyaśīryata /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    pravyāharanti kravyādā   gr̥dʰragomāyu vāyasāḥ
   pravyāharanti kravya_adā   gr̥dʰra-gomāyu vāyasāḥ /
Halfverse: c    devāyatanacaityeṣu   prākārāṭṭālakeṣu ca
   deva_āyatana-caityeṣu   prākāra_aṭṭālakeṣu ca /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    evam ete mahotpātā   vanaṃ gaccʰati pāṇḍave
   evam ete mahā_utpātā   vanaṃ gaccʰati pāṇḍave /
Halfverse: c    bʰāratānām abʰāvāya   rājan durmantrite tava
   bʰāratānām abʰāvāya   rājan durmantrite tava /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    nāradaś ca sabʰāmadʰye   kurūṇām agrataḥ stʰitaḥ
   nāradaś ca sabʰā-madʰye   kurūṇām agrataḥ stʰitaḥ /
Halfverse: c    maharṣibʰiḥ parivr̥to   raudraṃ vākyam uvāca ha
   maharṣibʰiḥ parivr̥to   raudraṃ vākyam uvāca ha /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    itaś caturdaśe varṣe   vinaṅkṣyantīha kauravāḥ
   itaś catur-daśe varṣe   vinaṅkṣyanti_iha kauravāḥ /
Halfverse: c    duryodʰanāparādʰena   bʰīmārjunabalena ca
   duryodʰana_aparādʰena   bʰīma_arjuna-balena ca /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    ity uktvā divam ākramya   kṣipram antaradʰīyata
   ity uktvā divam ākramya   kṣipram antaradʰīyata /
Halfverse: c    brāhmīṃ śriyaṃ suvipulāṃ   bibʰrad devarṣisattamaḥ
   brāhmīṃ śriyaṃ suvipulāṃ   bibʰrad devarṣi-sattamaḥ /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    tato duryodʰanaḥ karṇaḥ   śakuniś cāpi saubalaḥ
   tato duryodʰanaḥ karṇaḥ   śakuniś cāpi saubalaḥ /
Halfverse: c    droṇaṃ dvīpam amanyanta   rājyaṃ cāsmai nyavedayan
   droṇaṃ dvīpam amanyanta   rājyaṃ ca_asmai nyavedayan /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    atʰābravīt tato droṇo   duryodʰanam amarṣaṇam
   atʰa_abravīt tato droṇo   duryodʰanam amarṣaṇam /
Halfverse: c    duḥśāsanaṃ ca karṇaṃ ca   sarvān eva ca bʰāratān
   duḥśāsanaṃ ca karṇaṃ ca   sarvān eva ca bʰāratān /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    avadʰyān pāṇḍavān āhur   devaputrān dvijātayaḥ
   avadʰyān pāṇḍavān āhur   deva-putrān dvijātayaḥ /
Halfverse: c    ahaṃ tu śaraṇaṃ prāptān   vartamāno yatʰābalam
   ahaṃ tu śaraṇaṃ prāptān   vartamāno yatʰā-balam /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    gatān sarvātmanā bʰaktyā   dʰārtarastrān sarājakān
   gatān sarva_ātmanā bʰaktyā   dʰārtarastrān sarājakān /
Halfverse: c    notsahe samabʰityaktuṃ   daivamūlam ataḥ param
   na_utsahe samabʰityaktuṃ   daiva-mūlam ataḥ param /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    dʰarmataḥ pāṇḍuputrā vai   vanaṃ gaccʰanti nirjitāḥ
   dʰarmataḥ pāṇḍu-putrā vai   vanaṃ gaccʰanti nirjitāḥ /
Halfverse: c    te ca dvādaśa varṣāṇi   vane vatsyanti kauravāḥ
   te ca dvādaśa varṣāṇi   vane vatsyanti kauravāḥ /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    caritabrahma caryāś ca   krodʰāmarṣavaśānugāḥ
   carita-brahma caryāś ca   krodʰa_amarṣa-vaśa_anugāḥ /
Halfverse: c    vairaṃ pratyānayiṣyanti   mama duḥkʰāya pāṇḍavāḥ
   vairaṃ pratyānayiṣyanti   mama duḥkʰāya pāṇḍavāḥ /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    mayā tu bʰraṃśito rājyād   drupadaḥ sakʰivigrahe
   mayā tu bʰraṃśito rājyād   drupadaḥ sakʰi-vigrahe /
Halfverse: c    putrārtʰam ayajat krodʰād   vadʰāya mama bʰārata
   putra_artʰam ayajat krodʰād   vadʰāya mama bʰārata /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    yājopayāja tapasā   putraṃ lebʰe sa pāvakāt
   yāja_upayāja tapasā   putraṃ lebʰe sa pāvakāt /
Halfverse: c    dʰr̥ṣṭadyumnaṃ draupadīṃ ca   vedīmadʰyāt sumadʰyamām
   dʰr̥ṣṭa-dyumnaṃ draupadīṃ ca   vedī-madʰyāt sumadʰyamām /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    jvālā varṇo devadatto   dʰanuṣmān kavacī śarī
   jvālā varṇo deva-datto   dʰanuṣmān kavacī śarī /
Halfverse: c    martyadʰarmatayā tasmād   iti māṃ bʰayam āviśat
   martya-dʰarmatayā tasmād   iti māṃ bʰayam āviśat /40/

Verse: 41 
Halfverse: a    gato hi pakṣatāṃ teṣāṃ   pārṣataḥ puruṣarṣabʰaḥ
   gato hi pakṣatāṃ teṣāṃ   pārṣataḥ puruṣa-r̥ṣabʰaḥ /
Halfverse: c    sr̥ṣṭa prāṇo bʰr̥śataraṃ   tasmād yotsye tavāribʰiḥ
   sr̥ṣṭa prāṇo bʰr̥śataraṃ   tasmād yotsye tava_aribʰiḥ /41/

Verse: 42 
Halfverse: a    mad vadʰāya śruto hy eṣa   loke cāpy ativiśrutaḥ
   mad vadʰāya śruto hy eṣa   loke ca_apy ativiśrutaḥ /
Halfverse: c    nūnaṃ so 'yam anuprāptas   tvatkr̥te kālaparyayaḥ
   nūnaṃ so_ayam anuprāptas   tvat-kr̥te kāla-paryayaḥ /42/

Verse: 43 
Halfverse: a    tvaritāḥ kuruta śreyo   naitad etāvatā kr̥tam
   tvaritāḥ kuruta śreyo   na_etad etāvatā kr̥tam /
Halfverse: c    muhūrtaṃ sukʰam evaitat   tālac cʰāyeva haimanī
   muhūrtaṃ sukʰam eva_etat   tālac cʰāyā_iva haimanī /43/

Verse: 44 
Halfverse: a    yajadʰvaṃ ca mahāyajñair   bʰogān aśnīta dattaca
   yajadʰvaṃ ca mahā-yajñair   bʰogān aśnīta datta-ca /
Halfverse: c    itaś caturdaśe varṣe   mahat prāpsyatʰa vaiśasam
   itaś catur-daśe varṣe   mahat prāpsyatʰa vaiśasam /44/

Verse: 45 
Halfverse: a    duryodʰana niśamyaitat   pratipadya yatʰeccʰasi
   duryodʰana niśamya_etat   pratipadya yatʰā_iccʰasi /
Halfverse: c    sāma vā pāṇḍaveyeṣu   prayuṅkṣva yadi manyase
   sāma vā pāṇḍaveyeṣu   prayuṅkṣva yadi manyase /45/

Verse: 46  {Vaiśaṃpāyana uvāca}
Halfverse: a    droṇasya vacanaṃ śrutvā   dʰr̥tarāṣṭro 'bravīd idam
   droṇasya vacanaṃ śrutvā   dʰr̥ta-rāṣṭro_abravīd idam /
Halfverse: c    samyag āha guruḥ kṣattar   upāvartaya pāṇḍavān
   samyag āha guruḥ kṣattar   upāvartaya pāṇḍavān /

Verse: 47 
Halfverse: a    yadi vā na nivartante   satkr̥tā yāntu pāṇḍavāḥ
   yadi vā na nivartante   satkr̥tā yāntu pāṇḍavāḥ /
Halfverse: c    sa śastraratʰapādātā   bʰogavantaś ca putrakāḥ
   sa śastra-ratʰa-pādātā   bʰogavantaś ca putrakāḥ /47/ (E)47



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.