TITUS
Ramayana
Part No. 94
Previous part

Chapter: 17 
Adhyāya 17


Verse: 1 
Halfverse: a    rāmas tu bʰr̥śam āyasto   niḥśvasann iva kuñjaraḥ
   rāmas tu bʰr̥śam āyasto   niḥśvasann iva kuñjaraḥ /
Halfverse: c    jagāma sahito bʰrātrā   mātur antaḥpuraṃ vaśī
   jagāma sahito bʰrātrā   mātur antaḥ-puraṃ vaśī /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    so 'paśyat puruṣaṃ tatra   vr̥ddʰaṃ paramapūjitam
   so_apaśyat puruṣaṃ tatra   vr̥ddʰaṃ parama-pūjitam /
Halfverse: c    upaviṣṭaṃ gr̥hadvāri   tiṣṭʰataś cāparān bahūn
   upaviṣṭaṃ gr̥ha-dvāri   tiṣṭʰataś ca_aparān bahūn /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    praviśya pratʰamāṃ kakṣyāṃ   dvitīyāyāṃ dadarśa saḥ
   praviśya pratʰamāṃ kakṣyāṃ   dvitīyāyāṃ dadarśa saḥ /
Halfverse: c    brāhmaṇān vedasaṃpannān   vr̥ddʰān rājñābʰisatkr̥tān
   brāhmaṇān veda-saṃpannān   vr̥ddʰān rājñā_abʰisatkr̥tān /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    praṇamya rāmas tān vr̥ddʰāṃs   tr̥tīyāyāṃ dadarśa saḥ
   praṇamya rāmas tān vr̥ddʰāṃs   tr̥tīyāyāṃ dadarśa saḥ /
Halfverse: c    striyo vr̥ddʰāś ca bālāś ca   dvārarakṣaṇatatparāḥ
   striyo vr̥ddʰāś ca bālāś ca   dvāra-rakṣaṇa-tatparāḥ /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    vardʰayitvā prahr̥ṣṭās tāḥ   praviśya ca gr̥haṃ striyaḥ
   vardʰayitvā prahr̥ṣṭās tāḥ   praviśya ca gr̥haṃ striyaḥ /
Halfverse: c    nyavedayanta tvaritā   rāma mātuḥ priyaṃ tadā
   nyavedayanta tvaritā   rāma mātuḥ priyaṃ tadā /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    kausalyāpi tadā devī   rātriṃ stʰitvā samāhitā
   kausalyā_api tadā devī   rātriṃ stʰitvā samāhitā /
Halfverse: c    prabʰāte tv akarot pūjāṃ   viṣṇoḥ putrahitaiṣiṇī
   prabʰāte tv akarot pūjāṃ   viṣṇoḥ putra-hita_eṣiṇī /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    sā kṣaumavasanā hr̥ṣṭā   nityaṃ vrataparāyaṇā
   sā kṣauma-vasanā hr̥ṣṭā   nityaṃ vrata-parāyaṇā /
Halfverse: c    agniṃ juhoti sma tadā   mantravat kr̥tamaṅgalā
   agniṃ juhoti sma tadā   mantravat kr̥ta-maṅgalā /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    praviśya ca tadā rāmo   mātur antaḥpuraṃ śubʰam
   praviśya ca tadā rāmo   mātur antaḥ-puraṃ śubʰam /
Halfverse: c    dadarśa mātaraṃ tatra   hāvayantīṃ hutāśanam
   dadarśa mātaraṃ tatra   hāvayantīṃ huta_aśanam /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    sā cirasyātmajaṃ dr̥ṣṭvā   mātr̥nandanam āgatam
   sā cirasya_ātmajaṃ dr̥ṣṭvā   mātr̥-nandanam āgatam /
Halfverse: c    abʰicakrāma saṃhr̥ṣṭā   kiśoraṃ vaḍavā yatʰā
   abʰicakrāma saṃhr̥ṣṭā   kiśoraṃ vaḍavā yatʰā /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    tam uvāca durādʰarṣaṃ   rāgʰavaṃ sutam ātmanaḥ
   tam uvāca durādʰarṣaṃ   rāgʰavaṃ sutam ātmanaḥ /
Halfverse: c    kausalyā putravātsalyād   idaṃ priyahitaṃ vacaḥ
   kausalyā putra-vātsalyād   idaṃ priya-hitaṃ vacaḥ /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    vr̥ddʰānāṃ dʰarmaśīlānāṃ   rājarṣīṇāṃ mahātmanām
   vr̥ddʰānāṃ dʰarma-śīlānāṃ   rājarṣīṇāṃ mahātmanām /
Halfverse: c    prāpnuhy āyuś ca kīrtiṃ ca   dʰarmaṃ copahitaṃ kule
   prāpnuhy āyuś ca kīrtiṃ ca   dʰarmaṃ ca_upahitaṃ kule /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    satyapratijñaṃ pitaraṃ   rājānaṃ paśya rāgʰava
   satya-pratijñaṃ pitaraṃ   rājānaṃ paśya rāgʰava /
Halfverse: c    adyaiva hi tvāṃ dʰarmātmā   yauvarājye 'bʰiṣekṣyati
   adya_eva hi tvāṃ dʰarma_ātmā   yauvarājye_abʰiṣekṣyati /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    mātaraṃ rāgʰavaḥ kiṃ cit   prasāryāñjalim abravīt
   mātaraṃ rāgʰavaḥ kiṃcit   prasārya_añjalim abravīt /
Halfverse: c    sa svabʰāvavinītaś ca   gauravāc ca tadānataḥ
   sa svabʰāva-vinītaś ca   gauravāc ca tadā_ānataḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    devi nūnaṃ na jānīṣe   mahad bʰayam upastʰitam
   devi nūnaṃ na jānīṣe   mahad bʰayam upastʰitam /
Halfverse: c    idaṃ tava ca duḥkʰāya   vaidehyā lakṣmaṇasya ca
   idaṃ tava ca duḥkʰāya   vaidehyā lakṣmaṇasya ca /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    caturdaśa hi varṣāṇi   vatsyāmi vijane vane
   caturdaśa hi varṣāṇi   vatsyāmi vijane vane /
Halfverse: c    madʰumūlapʰalair jīvan   hitvā munivad āmiṣam
   madʰu-mūla-pʰalair jīvan   hitvā munivad āmiṣam /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    bʰaratāya mahārājo   yauvarājyaṃ prayaccʰati
   bʰaratāya mahā-rājo   yauvarājyaṃ prayaccʰati /
Halfverse: c    māṃ punar daṇḍakāraṇyaṃ   vivāsayati tāpasaṃ
   māṃ punar daṇḍaka_araṇyaṃ   vivāsayati tāpasaṃ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    tām aduḥkʰocitāṃ dr̥ṣṭvā   patitāṃ kadalīm iva
   tām aduḥkʰa_ucitāṃ dr̥ṣṭvā   patitāṃ kadalīm iva /
Halfverse: c    rāmas tūttʰāpayām āsa   mātaraṃ gatacetasaṃ
   rāmas tu_uttʰāpayām āsa   mātaraṃ gata-cetasaṃ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    upāvr̥tyottʰitāṃ dīnāṃ   vaḍavām iva vāhitām
   upāvr̥tya_uttʰitāṃ dīnāṃ   vaḍavām iva vāhitām /
Halfverse: c    pāṃśuguṇṭʰitasarvāgnīṃ   vimamarśa ca pāṇinā
   pāṃśu-guṇṭʰita-sarva_agnīṃ   vimamarśa ca pāṇinā /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    sā rāgʰavam upāsīnam   asukʰārtā sukʰocitā
   sā rāgʰavam upāsīnam   asukʰa_ārtā sukʰa_ucitā /
Halfverse: c    uvāca puruṣavyāgʰram   upaśr̥ṇvati lakṣmaṇe
   uvāca puruṣa-vyāgʰram   upaśr̥ṇvati lakṣmaṇe /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    yadi putra na jāyetʰā   mama śokāya rāgʰava
   yadi putra na jāyetʰā   mama śokāya rāgʰava /
Halfverse: c    na sma duḥkʰam ato bʰūyaḥ   paśyeyam aham aprajā
   na sma duḥkʰam ato bʰūyaḥ   paśyeyam aham aprajā /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    eka eva hi vandʰyāyāḥ   śoko bʰavati mānavaḥ
   eka eva hi vandʰyāyāḥ   śoko bʰavati mānavaḥ /
Halfverse: c    aprajāsmīti saṃtāpo   na hy anyaḥ putra vidyate
   aprajā_asmi_iti saṃtāpo   na hy anyaḥ putra vidyate /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    na dr̥ṣṭapūrvaṃ kalyāṇaṃ   sukʰaṃ vā patipauruṣe
   na dr̥ṣṭa-pūrvaṃ kalyāṇaṃ   sukʰaṃ vā pati-pauruṣe /
Halfverse: c    api putre vipaśyeyam   iti rāmāstʰitaṃ mayā
   api putre vipaśyeyam   iti rāma_āstʰitaṃ mayā /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    sā bahūny amanojñāni   vākyāni hr̥dayaccʰidām
   sā bahūny amanojñāni   vākyāni hr̥dayaccʰidām /
Halfverse: c    ahaṃ śroṣye sapatnīnām   avarāṇāṃ varā satī
   ahaṃ śroṣye sapatnīnām   avarāṇāṃ varā satī /
Halfverse: e    ato duḥkʰataraṃ kiṃ nu   pramadānāṃ bʰaviṣyati
   ato duḥkʰataraṃ kiṃ nu   pramadānāṃ bʰaviṣyati /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    tvayi saṃnihite 'py evam   aham āsaṃ nirākr̥tā
   tvayi saṃnihite_apy evam   aham āsaṃ nirākr̥tā /
Halfverse: c    kiṃ punaḥ proṣite tāta   dʰruvaṃ maraṇam eva me
   kiṃ punaḥ proṣite tāta   dʰruvaṃ maraṇam eva me /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    yo hi māṃ sevate kaś cid   atʰa vāpy anuvartate
   yo hi māṃ sevate kaścid   atʰa vā_apy anuvartate /
Halfverse: c    kaikeyyāḥ putram anvīkṣya   sa jano nābʰibʰāṣate
   kaikeyyāḥ putram anvīkṣya   sa jano na_abʰibʰāṣate /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    daśa sapta ca varṣāṇi   tava jātasya rāgʰava
   daśa sapta ca varṣāṇi   tava jātasya rāgʰava /
Halfverse: c    atītāni prakāṅkṣantyā   mayā duḥkʰaparikṣayam
   atītāni prakāṅkṣantyā   mayā duḥkʰa-parikṣayam /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    upavāsaiś ca yogaiś ca   bahubʰiś ca pariśramaiḥ
   upavāsaiś ca yogaiś ca   bahubʰiś ca pariśramaiḥ /
Halfverse: c    duḥkʰaṃ saṃvardʰito mogʰaṃ   tvaṃ hi durgatayā mayā
   duḥkʰaṃ saṃvardʰito mogʰaṃ   tvaṃ hi durgatayā mayā /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    stʰiraṃ tu hr̥dayaṃ manye   mamedaṃ yan na dīryate
   stʰiraṃ tu hr̥dayaṃ manye   mama_idaṃ yan na dīryate /
Halfverse: c    prāvr̥ṣīva mahānadyāḥ   spr̥ṣṭaṃ kūlaṃ navāmbʰasā
   prāvr̥ṣi_iva mahā-nadyāḥ   spr̥ṣṭaṃ kūlaṃ nava_ambʰasā /28/

Verse: 29 


Halfverse: a    mamaiva nūnaṃ maraṇaṃ na vidyate    mamaiva nūnaṃ maraṇaṃ na vidyate
   mama_eva nūnaṃ maraṇaṃ na vidyate    mama_eva nūnaṃ maraṇaṃ na vidyate / {Gem}
Halfverse: b    na cāvakāśo 'sti yamakṣaye mama    na cāvakāśo 'sti yamakṣaye mama
   na ca_avakāśo_asti yama-kṣaye mama    na ca_avakāśo_asti yama-kṣaye mama / {Gem}
Halfverse: c    yad antako 'dyaiva na māṃ jihīrṣati    yad antako 'dyaiva na māṃ jihīrṣati
   yad antako_adya_eva na māṃ jihīrṣati    yad antako_adya_eva na māṃ jihīrṣati / {Gem}
Halfverse: d    prasahya siṃho rudatīṃ mr̥gīm iva    prasahya siṃho rudatīṃ mr̥gīm iva
   prasahya siṃho rudatīṃ mr̥gīm iva    prasahya siṃho rudatīṃ mr̥gīm iva /29/ {Gem}

Verse: 30 
Halfverse: a    stʰiraṃ hi nūnaṃ hr̥dayaṃ mamāyasaṃ    stʰiraṃ hi nūnaṃ hr̥dayaṃ mamāyasaṃ
   stʰiraṃ hi nūnaṃ hr̥dayaṃ mama_āyasaṃ    stʰiraṃ hi nūnaṃ hr̥dayaṃ mama_āyasaṃ / {Gem}
Halfverse: b    na bʰidyate yad bʰuvi nāvadīryate    na bʰidyate yad bʰuvi nāvadīryate
   na bʰidyate yad bʰuvi na_avadīryate    na bʰidyate yad bʰuvi na_avadīryate / {Gem}
Halfverse: c    anena duḥkʰena ca deham arpitaṃ    anena duḥkʰena ca deham arpitaṃ
   anena duḥkʰena ca deham arpitaṃ    anena duḥkʰena ca deham arpitaṃ / {Gem}
Halfverse: d    dʰruvaṃ hy akāle maraṇaṃ na vidyate    dʰruvaṃ hy akāle maraṇaṃ na vidyate
   dʰruvaṃ hy akāle maraṇaṃ na vidyate    dʰruvaṃ hy akāle maraṇaṃ na vidyate /30/ {Gem}

Verse: 31 
Halfverse: a    idaṃ tu duḥkʰaṃ yad anartʰakāni me    idaṃ tu duḥkʰaṃ yad anartʰakāni me
   idaṃ tu duḥkʰaṃ yad anartʰakāni me    idaṃ tu duḥkʰaṃ yad anartʰakāni / {Gem}
Halfverse: b    vratāni dānāni ca saṃyamāś ca hi    vratāni dānāni ca saṃyamāś ca hi
   vratāni dānāni ca saṃyamāś ca hi    vratāni dānāni ca saṃyamāś ca hi / {Gem}
Halfverse: c    tapaś ca taptaṃ yad apatyakāraṇāt    tapaś ca taptaṃ yad apatyakāraṇāt
   tapaś ca taptaṃ yad apatya-kāraṇāt    tapaś ca taptaṃ yad apatya-kāraṇāt / {Gem}
Halfverse: d    suniṣpʰalaṃ bījam ivoptam ūṣare    suniṣpʰalaṃ bījam ivoptam ūṣare
   suniṣpʰalaṃ bījam iva_uptam ūṣare    suniṣpʰalaṃ bījam iva_uptam ūṣare /31/ {Gem}

Verse: 32 
Halfverse: a    yadi hy akāle maraṇaṃ svayeccʰayā    yadi hy akāle maraṇaṃ svayeccʰayā
   yadi hy akāle maraṇaṃ svayā_iccʰayā    yadi hy akāle maraṇaṃ svayā_iccʰayā / {Gem}
Halfverse: b    labʰeta kaś cid guru duḥkʰa karśitaḥ    labʰeta kaś cid guru duḥkʰa karśitaḥ
   labʰeta kaścid guru duḥkʰa karśitaḥ    labʰeta kaścid guru duḥkʰa karśitaḥ / {Gem}
Halfverse: c    gatāham adyaiva pareta saṃsadaṃ    gatāham adyaiva pareta saṃsadaṃ
   gatā_aham adya_eva pareta saṃsadaṃ    gatā_aham adya_eva pareta saṃsadaṃ / {Gem}
Halfverse: d    vinā tvayā dʰenur ivātmajena vai    vinā tvayā dʰenur ivātmajena vai
   vinā tvayā dʰenur iva_ātmajena vai    vinā tvayā dʰenur iva_ātmajena vai /32/ {Gem}

Verse: 33 


Halfverse: a    bʰr̥śam asukʰam amarṣitā   tadā bahu vilalāpa samīkṣya rāgʰavam
   bʰr̥śam asukʰam amarṣitā   tadā bahu vilalāpa samīkṣya rāgʰavam /33/
Halfverse: c    vyasanam upaniśāmya   sā mahat sutam iva baddʰam avekṣya kiṃnarī
   vyasanam upaniśāmya   sā mahat sutam iva baddʰam avekṣya kiṃnarī /33/ {E}



Next part


This text is part of the TITUS edition of Ramayana.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.