TITUS
Ramayana
Part No. 108
Previous part

Chapter: 31 
Adhyāya 31


Verse: 1 
Halfverse: a    sa rāmapreṣitaḥ kṣipraṃ   saṃtāpakaluṣendriyaḥ
   sa rāma-preṣitaḥ kṣipraṃ   saṃtāpa-kaluṣa_indriyaḥ /
Halfverse: c    praviśya nr̥patiṃ sūto   niḥśvasantaṃ dadarśa ha
   praviśya nr̥patiṃ sūto   niḥśvasantaṃ dadarśa ha /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    ālokya tu mahāprājñaḥ   paramākula cetasaṃ
   ālokya tu mahā-prājñaḥ   parama_ākula cetasaṃ /
Halfverse: c    rāmam evānuśocantaṃ   sūtaḥ prāñjalir āsadat
   rāmam eva_anuśocantaṃ   sūtaḥ prāñjalir āsadat /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    ayaṃ sa puruṣavyāgʰra   dvāri tiṣṭʰati te sutaḥ
   ayaṃ sa puruṣa-vyāgʰra   dvāri tiṣṭʰati te sutaḥ /
Halfverse: c    brāhmaṇebʰyo dʰanaṃ dattvā   sarvaṃ caivopajīvinām
   brāhmaṇebʰyo dʰanaṃ dattvā   sarvaṃ caiva_upajīvinām /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    sa tvā paśyatu bʰadraṃ te   rāmaḥ satyaparākramaḥ
   sa tvā paśyatu bʰadraṃ te   rāmaḥ satya-parākramaḥ /
Halfverse: c    sarvān suhr̥da āpr̥ccʰya   tvām idānīṃ didr̥kṣate
   sarvān suhr̥da āpr̥ccʰya   tvām idānīṃ didr̥kṣate /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    gamiṣyati mahāraṇyaṃ   taṃ paśya jagatīpate
   gamiṣyati mahā_araṇyaṃ   taṃ paśya jagatī-pate /
Halfverse: c    vr̥taṃ rājaguṇaiḥ sarvair   ādityam iva raśmibʰiḥ
   vr̥taṃ rāja-guṇaiḥ sarvair   ādityam iva raśmibʰiḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    sa satyavādī dʰarmātmā   gāmbʰīryāt sāgaropamaḥ
   sa satya-vādī dʰarma_ātmā   gāmbʰīryāt sāgara_upamaḥ /
Halfverse: c    ākāśa iva niṣpaṅko   narendraḥ pratyuvāca tam
   ākāśa iva niṣpaṅko   nara_indraḥ pratyuvāca tam /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    sumantrānaya me dārān   ye ke cid iha māmakāḥ
   sumantra_ānaya me dārān   ye kecid iha māmakāḥ /
Halfverse: c    dāraiḥ parivr̥taḥ sarvair   draṣṭum iccʰāmi rāgʰavam
   dāraiḥ parivr̥taḥ sarvair   draṣṭum iccʰāmi rāgʰavam /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    so 'ntaḥpuram atītyaiva   striyas tā vākyam abravīt
   so_antaḥ-puram atītya_eva   striyas tā vākyam abravīt /
Halfverse: c    āryo hvayati vo rājā   gamyatāṃ tatra māciram
   āryo hvayati vo rājā   gamyatāṃ tatra māciram /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    evam uktāḥ striyaḥ sarvāḥ   sumantreṇa nr̥pājñayā
   evam uktāḥ striyaḥ sarvāḥ   sumantreṇa nr̥pa_ājñayā /
Halfverse: c    pracakramus tad bʰavanaṃ   bʰartur ājñāya śāsanam
   pracakramus tad bʰavanaṃ   bʰartur ājñāya śāsanam /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    ardʰasaptaśatās tās tu   pramadās tāmralocanāḥ
   ardʰa-sapta-śatās tās tu   pramadās tāmra-locanāḥ /
Halfverse: c    kausalyāṃ parivāryātʰa   śanair jagmur dʰr̥tavratāḥ
   kausalyāṃ parivārya_atʰa   śanair jagmur dʰr̥ta-vratāḥ /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    āgateṣu ca dāreṣu   samavekṣya mahīpatiḥ
   āgateṣu ca dāreṣu   samavekṣya mahī-patiḥ /
Halfverse: c    uvāca rājā taṃ sūtaṃ   sumantrānaya me sutam
   uvāca rājā taṃ sūtaṃ   sumantra_ānaya me sutam /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    sa sūto rāmam ādāya   lakṣmaṇaṃ maitʰilīṃ tadā
   sa sūto rāmam ādāya   lakṣmaṇaṃ maitʰilīṃ tadā /
Halfverse: c    jagāmābʰimukʰas tūrṇaṃ   sakāśaṃ jagatīpateḥ
   jagāma_abʰimukʰas tūrṇaṃ   sakāśaṃ jagatī-pateḥ /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    sa rājā putram āyāntaṃ   dr̥ṣṭvā dūrāt kr̥tāñjalim
   sa rājā putram āyāntaṃ   dr̥ṣṭvā dūrāt kr̥ta_añjalim /
Halfverse: c    utpapātāsanāt tūrṇam   ārtaḥ strījanasaṃvr̥taḥ
   utpapāta_āsanāt tūrṇam   ārtaḥ strī-jana-saṃvr̥taḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    so 'bʰidudrāva vegena   rāmaṃ dr̥ṣṭvā viśāṃ patiḥ
   so_abʰidudrāva vegena   rāmaṃ dr̥ṣṭvā viśāṃ patiḥ /
Halfverse: c    tam asaṃprāpya duḥkʰārtaḥ   papāta bʰuvi mūrcʰitaḥ
   tam asaṃprāpya duḥkʰa_ārtaḥ   papāta bʰuvi mūrcʰitaḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    taṃ rāmo 'bʰyapātat kṣipraṃ   lakṣmaṇaś ca mahāratʰaḥ
   taṃ rāmo_abʰyapātat kṣipraṃ   lakṣmaṇaś ca mahā-ratʰaḥ /
Halfverse: c    visaṃjñam iva duḥkʰena   saśokaṃ nr̥patiṃ tadā
   visaṃjñam iva duḥkʰena   saśokaṃ nr̥patiṃ tadā /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    strīsahasraninādaś ca   saṃjajñe rājaveśmani
   strī-sahasra-ninādaś ca   saṃjajñe rāja-veśmani /
Halfverse: c    hāhā rāmeti sahasā   bʰūṣaṇadʰvanimūrcʰitaḥ
   hāhā rāma_iti sahasā   bʰūṣaṇa-dʰvani-mūrcʰitaḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    taṃ pariṣvajya bāhubʰyāṃ   tāv ubʰau rāmalakṣmaṇau
   taṃ pariṣvajya bāhubʰyāṃ   tāv ubʰau rāma-lakṣmaṇau /
Halfverse: c    paryaṅke sītayā sārdʰaṃ   rudantaḥ samaveśayan
   paryaṅke sītayā sārdʰaṃ   rudantaḥ samaveśayan /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    atʰa rāmo muhūrtena   labdʰasaṃjñaṃ mahīpatim
   atʰa rāmo muhūrtena   labdʰa-saṃjñaṃ mahī-patim /
Halfverse: c    uvāca prāñjalir bʰūtvā   śokārṇavapariplutam
   uvāca prāñjalir bʰūtvā   śoka_arṇava-pariplutam /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    āpr̥ccʰe tvāṃ mahārāja   sarveṣām īśvaro 'si naḥ
   āpr̥ccʰe tvāṃ mahā-rāja   sarveṣām īśvaro_asi naḥ /
Halfverse: c    prastʰitaṃ daṇḍakāraṇyaṃ   paśya tvaṃ kuśalena mām
   prastʰitaṃ daṇḍaka_araṇyaṃ   paśya tvaṃ kuśalena mām /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    lakṣmaṇaṃ cānujānīhi   sītā cānveti māṃ vanam
   lakṣmaṇaṃ ca_anujānīhi   sītā ca_anveti māṃ vanam /
Halfverse: c    kāraṇair bahubʰis tatʰyair   vāryamāṇau na ceccʰataḥ
   kāraṇair bahubʰis tatʰyair   vāryamāṇau na ca_iccʰataḥ /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    anujānīhi sarvān naḥ   śokam utsr̥jya mānada
   anujānīhi sarvān naḥ   śokam utsr̥jya mānada /
Halfverse: c    lakṣmaṇaṃ māṃ ca sītāṃ ca   prajāpatir iva prajāḥ
   lakṣmaṇaṃ māṃ ca sītāṃ ca   prajāpatir iva prajāḥ /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    pratīkṣamāṇam avyagram   anujñāṃ jagatīpateḥ
   pratīkṣamāṇam avyagram   anujñāṃ jagatī-pateḥ /
Halfverse: c    uvāca rarjā saṃprekṣya   vanavāsāya rāgʰavam
   uvāca rarjā saṃprekṣya   vana-vāsāya rāgʰavam /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    ahaṃ rāgʰava kaikeyyā   varadānena mohitaḥ
   ahaṃ rāgʰava kaikeyyā   vara-dānena mohitaḥ /
Halfverse: c    ayodʰyāyās tvam evādya   bʰava rājā nigr̥hya mām
   ayodʰyāyās tvam eva_adya   bʰava rājā nigr̥hya mām /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    evam ukto nr̥patinā   rāmo dʰarmabʰr̥tāṃ varaḥ
   evam ukto nr̥patinā   rāmo dʰarmabʰr̥tāṃ varaḥ /
Halfverse: c    pratyuvācāñjaliṃ kr̥tvā   pitaraṃ vākyakovidaḥ
   pratyuvāca_añjaliṃ kr̥tvā   pitaraṃ vākya-kovidaḥ /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    bʰavān varṣasahasrāya   pr̥tʰivyā nr̥pate patiḥ
   bʰavān varṣa-sahasrāya   pr̥tʰivyā nr̥pate patiḥ /
Halfverse: c    ahaṃ tv araṇye vatsyāmi   na me kāryaṃ tvayānr̥tam
   ahaṃ tv araṇye vatsyāmi   na me kāryaṃ tvayā_anr̥tam /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    śreyase vr̥ddʰaye tāta   punarāgamanāya ca
   śreyase vr̥ddʰaye tāta   punar-āgamanāya ca /
Halfverse: c    gaccʰasvāriṣṭam avyagraḥ   pantʰānam akutobʰayam
   gaccʰasva_ariṣṭam avyagraḥ   pantʰānam akuto-bʰayam /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    adya tv idānīṃ rajanīṃ   putra mā gaccʰa sarvatʰā
   adya tv idānīṃ rajanīṃ   putra mā gaccʰa sarvatʰā /
Halfverse: c    mātaraṃ māṃ ca saṃpaśyan   vasemām adya śarvarīm
   mātaraṃ māṃ ca saṃpaśyan   vasa_imām adya śarvarīm /
Halfverse: e    tarpitaḥ sarvakāmais tvaṃ   śvaḥkāle sādʰayiṣyasi
   tarpitaḥ sarva-kāmais tvaṃ   śvaḥ-kāle sādʰayiṣyasi /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    atʰa rāmas tatʰā śrutvā   pitur ārtasya bʰāṣitam
   atʰa rāmas tatʰā śrutvā   pitur ārtasya bʰāṣitam /
Halfverse: c    lakṣmaṇena saha bʰrātrā   dīno vacanam abravīt
   lakṣmaṇena saha bʰrātrā   dīno vacanam abravīt /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    prāpsyāmi yān adya guṇān   ko me śvastān pradāsyati
   prāpsyāmi yān adya guṇān   ko me śvastān pradāsyati /
Halfverse: c    apakramaṇam evātaḥ   sarvakāmair ahaṃ vr̥ṇe
   apakramaṇam eva_ataḥ   sarva-kāmair ahaṃ vr̥ṇe /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    iyaṃ sarāṣṭrā sajanā   dʰanadʰānyasamākulā
   iyaṃ sarāṣṭrā sajanā   dʰana-dʰānya-samākulā /
Halfverse: c    mayā visr̥ṣṭā vasudʰā   bʰaratāya pradīyatām
   mayā visr̥ṣṭā vasudʰā   bʰaratāya pradīyatām /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    apagaccʰatu te duḥkʰaṃ   mā bʰūr bāṣpapariplutaḥ
   apagaccʰatu te duḥkʰaṃ   mā bʰūr bāṣpa-pariplutaḥ /
Halfverse: c    na hi kṣubʰyati durdʰarṣaḥ   samudraḥ saritāṃ patiḥ
   na hi kṣubʰyati durdʰarṣaḥ   samudraḥ saritāṃ patiḥ /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    naivāhaṃ rājyam iccʰāmi   na sukʰaṃ na ca maitʰilīm
   na_eva_ahaṃ rājyam iccʰāmi   na sukʰaṃ na ca maitʰilīm /
Halfverse: c    tvām ahaṃ satyam iccʰāmi   nānr̥taṃ puruṣarṣabʰa
   tvām ahaṃ satyam iccʰāmi   na_anr̥taṃ puruṣa-r̥ṣabʰa /32/

Verse: 33 


Halfverse: a    puraṃ ca rāṣṭraṃ ca mahī ca kevalā    puraṃ ca rāṣṭraṃ ca mahī ca kevalā
   puraṃ ca rāṣṭraṃ ca mahī ca kevalā    puraṃ ca rāṣṭraṃ ca mahī ca kevalā / {Gem}
Halfverse: b    mayā nisr̥ṣṭā bʰaratāya dīyatām    mayā nisr̥ṣṭā bʰaratāya dīyatām
   mayā nisr̥ṣṭā bʰaratāya dīyatām    mayā nisr̥ṣṭā bʰaratāya dīyatām / {Gem}
Halfverse: c    ahaṃ nideśaṃ bʰavato 'nupālayan    ahaṃ nideśaṃ bʰavato 'nupālayan
   ahaṃ nideśaṃ bʰavato_anupālayan    ahaṃ nideśaṃ bʰavato_anupālayan / {Gem}
Halfverse: d    vanaṃ gamiṣyāmi cirāya sevitum    vanaṃ gamiṣyāmi cirāya sevitum
   vanaṃ gamiṣyāmi cirāya sevitum    vanaṃ gamiṣyāmi cirāya sevitum / {Gem}

Verse: 34 
Halfverse: a    mayā nisr̥ṣṭāṃ bʰarato mahīm imāṃ    mayā nisr̥ṣṭāṃ bʰarato mahīm imāṃ
   mayā nisr̥ṣṭāṃ bʰarato mahīm imāṃ    mayā nisr̥ṣṭāṃ bʰarato mahīm imāṃ / {Gem}
Halfverse: b    saśailakʰaṇḍāṃ sapurāṃ sakānanām    saśailakʰaṇḍāṃ sapurāṃ sakānanām
   saśaila-kʰaṇḍāṃ sapurāṃ sakānanām    saśaila-kʰaṇḍāṃ sapurāṃ sakānanām / {Gem}
Halfverse: c    śivāṃ susīmām anuśāstu kevalaṃ    śivāṃ susīmām anuśāstu kevalaṃ
   śivāṃ susīmām anuśāstu kevalaṃ    śivāṃ susīmām anuśāstu kevalaṃ / {Gem}
Halfverse: d    tvayā yad uktaṃ nr̥pate yatʰāstu tat    tvayā yad uktaṃ nr̥pate yatʰāstu tat
   tvayā yad uktaṃ nr̥pate yatʰā_astu tat    tvayā yad uktaṃ nr̥pate yatʰā_astu tat /34/ {Gem}

Verse: 35 
Halfverse: a    na me tatʰā pārtʰiva dʰīyate mano    na me tatʰā pārtʰiva dʰīyate mano
   na me tatʰā pārtʰiva dʰīyate mano    na me tatʰā pārtʰiva dʰīyate mano / {Gem}
Halfverse: b    mahatsu kāmeṣu na cātmanaḥ priye    mahatsu kāmeṣu na cātmanaḥ priye
   mahatsu kāmeṣu na ca_ātmanaḥ priye    mahatsu kāmeṣu na ca_ātmanaḥ priye / {Gem}
Halfverse: c    yatʰā nideśe tava śiṣṭasaṃmate    yatʰā nideśe tava śiṣṭasaṃmate
   yatʰā nideśe tava śiṣṭa-saṃmate    yatʰā nideśe tava śiṣṭa-saṃmate / {Gem}
Halfverse: d    vyapaitu duḥkʰaṃ tava matkr̥te 'nagʰa    vyapaitu duḥkʰaṃ tava matkr̥te 'nagʰa
   vyapaitu duḥkʰaṃ tava mat-kr̥te_anagʰa    vyapaitu duḥkʰaṃ tava mat-kr̥te_anagʰa /35/ {Gem}

Verse: 36 
Halfverse: a    tad adya naivānagʰa rājyam avyayaṃ    tad adya naivānagʰa rājyam avyayaṃ
   tad adya na_eva_anagʰa rājyam avyayaṃ    tad adya na_eva_anagʰa rājyam avyayaṃ / {Gem}
Halfverse: b    na sarvakāmān na sukʰaṃ na maitʰilīm    na sarvakāmān na sukʰaṃ na maitʰilīm
   na sarva-kāmān na sukʰaṃ na maitʰilīm    na sarva-kāmān na sukʰaṃ na maitʰilīm / {Gem}
Halfverse: c    na jīvitaṃ tvām anr̥tena yojayan    na jīvitaṃ tvām anr̥tena yojayan
   na jīvitaṃ tvām anr̥tena yojayan    na jīvitaṃ tvām anr̥tena yojayan / {Gem}
Halfverse: d    vr̥ṇīya satyaṃ vratam astu te tatʰā    vr̥ṇīya satyaṃ vratam astu te tatʰā
   vr̥ṇīya satyaṃ vratam astu te tatʰā    vr̥ṇīya satyaṃ vratam astu te tatʰā /36/ {Gem}

Verse: 37 
Halfverse: a    pʰalāni mūlāni ca bʰakṣayan vane    pʰalāni mūlāni ca bʰakṣayan vane
   pʰalāni mūlāni ca bʰakṣayan vane    pʰalāni mūlāni ca bʰakṣayan vane / {Gem}
Halfverse: b    girīṃś ca paśyan saritaḥ sarāṃsi ca    girīṃś ca paśyan saritaḥ sarāṃsi ca
   girīṃś ca paśyan saritaḥ sarāṃsi ca    girīṃś ca paśyan saritaḥ sarāṃsi ca / {Gem}
Halfverse: c    vanaṃ praviśyaiva vicitrapādapaṃ    vanaṃ praviśyaiva vicitrapādapaṃ
   vanaṃ praviśya_eva vicitra-pādapaṃ    vanaṃ praviśya_eva vicitra-pādapaṃ / {Gem}
Halfverse: d    sukʰī bʰaviṣyāmi tavāstu nirvr̥tiḥ    sukʰī bʰaviṣyāmi tavāstu nirvr̥tiḥ
   sukʰī bʰaviṣyāmi tava_astu nirvr̥tiḥ    sukʰī bʰaviṣyāmi tava_astu nirvr̥tiḥ /37/ {E} {Gem}




Next part


This text is part of the TITUS edition of Ramayana.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.