TITUS
Ramayana
Part No. 109
Previous part

Chapter: 32 
Adhyāya 32


Verse: 1 
Halfverse: a    tataḥ sumantram aikṣvākaḥ   pīḍito 'tra pratijñayā
   tataḥ sumantram aikṣvākaḥ   pīḍito_atra pratijñayā /
Halfverse: c    sabāṣpam atiniḥśvasya   jagādedaṃ punaḥ punaḥ
   sabāṣpam atiniḥśvasya   jagāda_idaṃ punaḥ punaḥ /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    sūta ratnasusaṃpūrṇā   caturvidʰabalā camūḥ
   sūta ratna-susaṃpūrṇā   catur-vidʰa-balā camūḥ /
Halfverse: c    rāgavasyānuyātrārtʰaṃ   kṣipraṃ pratividʰīyatām
   rāgavasya_anuyātrā_artʰaṃ   kṣipraṃ pratividʰīyatām /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    rūpājīvā ca śālinyo   vaṇijaś ca mahādʰanāḥ
   rūpa_ājīvā ca śālinyo   vaṇijaś ca mahā-dʰanāḥ /
Halfverse: c    śobʰayantu kumārasya   vāhinīṃ suprasāritāḥ
   śobʰayantu kumārasya   vāhinīṃ suprasāritāḥ /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    ye cainam upajīvanti   ramate yaiś ca vīryataḥ
   ye ca_enam upajīvanti   ramate yaiś ca vīryataḥ /
Halfverse: c    teṣāṃ bahuvidʰaṃ dattvā   tān apy atra niyojaya
   teṣāṃ bahu-vidʰaṃ dattvā   tān apy atra niyojaya /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    nigʰnan mr̥gān kuñjarāṃś ca   pibaṃś cāraṇyakaṃ madʰu
   nigʰnan mr̥gān kuñjarāṃś ca   pibaṃś ca_āraṇyakaṃ madʰu /
Halfverse: c    nadīś ca vividʰāḥ paśyan   na rājyaṃ saṃsmariṣyati
   nadīś ca vividʰāḥ paśyan   na rājyaṃ saṃsmariṣyati /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    dʰānyakośaś ca yaḥ kaś cid   dʰanakośaś ca māmakaḥ
   dʰānya-kośaś ca yaḥ kaścid   dʰana-kośaś ca māmakaḥ /
Halfverse: c    tau rāmam anugaccʰetāṃ   vasantaṃ nirjane vane
   tau rāmam anugaccʰetāṃ   vasantaṃ nirjane vane /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    yajan puṇyeṣu deśeṣu   visr̥jaṃś cāptadakṣiṇāḥ
   yajan puṇyeṣu deśeṣu   visr̥jaṃś ca_āpta-dakṣiṇāḥ /
Halfverse: c    r̥ṣibʰiś ca samāgamya   pravatsyati sukʰaṃ vane
   r̥ṣibʰiś ca samāgamya   pravatsyati sukʰaṃ vane /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    bʰarataś ca mahābāhur   ayodʰyāṃ pālayiṣyati
   bʰarataś ca mahā-bāhur   ayodʰyāṃ pālayiṣyati /
Halfverse: c    sarvakāmaiḥ punaḥ śrīmān   rāmaḥ saṃsādʰyatām iti
   sarva-kāmaiḥ punaḥ śrīmān   rāmaḥ saṃsādʰyatām iti /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    evaṃ bruvati kākutstʰe   kaikeyyā bʰayam āgatam
   evaṃ bruvati kākutstʰe   kaikeyyā bʰayam āgatam /
Halfverse: c    mukʰaṃ cāpy agamāc cʰeṣaṃ   svaraś cāpi nyarudʰyata
   mukʰaṃ ca_apy agamāt śeṣaṃ   svaraś ca_api nyarudʰyata /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    sā viṣaṇṇā ca saṃtrastā   kaikeyī vākyam abravīt
   sā viṣaṇṇā ca saṃtrastā   kaikeyī vākyam abravīt /
Halfverse: c    rājyaṃ gatajanaṃ sādʰo   pītamaṇḍāṃ surām iva
   rājyaṃ gata-janaṃ sādʰo   pīta-maṇḍāṃ surām iva /
Halfverse: e    nirāsvādyatamaṃ śūnyaṃ   bʰarato nābʰipatsyate
   nirāsvādyatamaṃ śūnyaṃ   bʰarato na_abʰipatsyate /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    kaikeyyāṃ muktalajjāyāṃ   vadantyām atidāruṇam
   kaikeyyāṃ mukta-lajjāyāṃ   vadantyām atidāruṇam /
Halfverse: c    rājā daśaratʰo vākyam   uvācāyatalocanām
   rājā daśaratʰo vākyam   uvāca_āyata-locanām /
Halfverse: e    vahantaṃ kiṃ tudasi māṃ   niyujya dʰuri māhite
   vahantaṃ kiṃ tudasi māṃ   niyujya dʰuri mā_āhite /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    kaikeyī dviguṇaṃ kruddʰā   rājānam idam abravīt
   kaikeyī dvi-guṇaṃ kruddʰā   rājānam idam abravīt /
Halfverse: c    tavaiva vaṃśe sagaro   jyeṣṭʰaṃ putram upārudʰat
   tava_eva vaṃśe sagaro   jyeṣṭʰaṃ putram upārudʰat /
Halfverse: e    asamañja iti kʰyātaṃ   tatʰāyaṃ gantum arhati
   asamañja iti kʰyātaṃ   tatʰā_ayaṃ gantum arhati /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    evam ukto dʰig ity eva   rājā daśaratʰo 'bravīt
   evam ukto dʰig ity eva   rājā daśaratʰo_abravīt /
Halfverse: c    vrīḍitaś ca janaḥ sarvaḥ   sā ca tan nāvabudʰyata
   vrīḍitaś ca janaḥ sarvaḥ   sā ca tan na_avabudʰyata /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    tatra vr̥ddʰo mahāmātraḥ   siddʰārtʰo nāma nāmataḥ
   tatra vr̥ddʰo mahā-mātraḥ   siddʰa_artʰo nāma nāmataḥ /
Halfverse: c    śucir bahumato rājñaḥ   kaikeyīm idam abravīt
   śucir bahu-mato rājñaḥ   kaikeyīm idam abravīt /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    asamañjo gr̥hītvā tu   krīḍitaḥ patʰi dārakān
   asamañjo gr̥hītvā tu   krīḍitaḥ patʰi dārakān /
Halfverse: c    sarayvāḥ prakṣipann apsu   ramate tena durmatiḥ
   sarayvāḥ prakṣipann apsu   ramate tena durmatiḥ /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    taṃ dr̥ṣṭvā nāgaraḥ sarve   kruddʰā rājānam abruvan
   taṃ dr̥ṣṭvā nāgaraḥ sarve   kruddʰā rājānam abruvan /
Halfverse: c    asamañjaṃ vr̥ṣīṇvaikam   asmān vā rāṣṭravardʰana
   asamañjaṃ vr̥ṣīṇva_ekam   asmān vā rāṣṭra-vardʰana /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    tān uvāca tato rājā   kiṃnimittam idaṃ bʰayam
   tān uvāca tato rājā   kiṃ-nimittam idaṃ bʰayam /
Halfverse: c    tāś cāpi rājñā saṃpr̥ṣṭā   vākyaṃ prakr̥tayo 'bruvan
   tāś ca_api rājñā saṃpr̥ṣṭā   vākyaṃ prakr̥tayo_abruvan /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    krīḍitas tv eṣa naḥ putrān   bālān udbʰrāntacetanaḥ
   krīḍitas tv eṣa naḥ putrān   bālān udbʰrānta-cetanaḥ /
Halfverse: c    sarayvāṃ prakṣipan maurkʰyād   atulāṃ prītim aśnute
   sarayvāṃ prakṣipan maurkʰyād   atulāṃ prītim aśnute /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    sa tāsāṃ vacanaṃ śrutvā   prakr̥tīnāṃ narādʰipa
   sa tāsāṃ vacanaṃ śrutvā   prakr̥tīnāṃ nara_adʰipa /
Halfverse: c    taṃ tatyājāhitaṃ putraṃ   tāsāṃ priyacikīrṣayā
   taṃ tatyāja_ahitaṃ putraṃ   tāsāṃ priya-cikīrṣayā /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    ity evam atyajad rājā   sagaro vai sudʰārmikaḥ
   ity evam atyajad rājā   sagaro vai sudʰārmikaḥ /
Halfverse: c    rāmaḥ kim akarot pāpaṃ   yenaivam uparudʰyate
   rāmaḥ kim akarot pāpaṃ   yena_evam uparudʰyate /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    śrutvā tu siddʰārtʰavaco   rājā śrāntatarasvanaḥ
   śrutvā tu siddʰa_artʰa-vaco   rājā śrāntatara-svanaḥ /
Halfverse: c    śokopahatayā vācā   kaikeyīm idam abravīt
   śoka_upahatayā vācā   kaikeyīm idam abravīt /21/

Verse: 22 


Halfverse: a    anuvrajiṣyāmy aham adya rāmaṃ    anuvrajiṣyāmy aham adya rāmaṃ
   anuvrajiṣyāmy aham adya rāmaṃ    anuvrajiṣyāmy aham adya rāmaṃ / {Gem}
Halfverse: b    rājyaṃ parityajya sukʰaṃ dʰanaṃ ca    rājyaṃ parityajya sukʰaṃ dʰanaṃ ca
   rājyaṃ parityajya sukʰaṃ dʰanaṃ ca    rājyaṃ parityajya sukʰaṃ dʰanaṃ ca / {Gem}
Halfverse: c    sahaiva rājñā bʰaratena ca tvaṃ    sahaiva rājñā bʰaratena ca tvaṃ
   saha_eva rājñā bʰaratena ca tvaṃ    saha_eva rājñā bʰaratena ca tvaṃ / {Gem}
Halfverse: d    yatʰā sukʰaṃ bʰuṅkṣva cirāya rājyam    yatʰā sukʰaṃ bʰuṅkṣva cirāya rājyam
   yatʰā sukʰaṃ bʰuṅkṣva cirāya rājyam    yatʰā sukʰaṃ bʰuṅkṣva cirāya rājyam /22/ {E} {Gem}




Next part


This text is part of the TITUS edition of Ramayana.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.