TITUS
Ramayana
Part No. 385
Previous part

Chapter: 60 
Adhyāya 60


Verse: 1 
Halfverse: a    tān uvāca hariśreṣṭʰo   hanūmān vānararṣabʰaḥ
   tān uvāca hari-śreṣṭʰo   hanūmān vānara-r̥ṣabʰaḥ /
Halfverse: c    avyagramanaso yūyaṃ   madʰu sevata vānarāḥ
   avyagra-manaso yūyaṃ   madʰu sevata vānarāḥ /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    śrutvā hanumato vākyaṃ   harīṇāṃ pravaro 'ṅgadaḥ
   śrutvā hanumato vākyaṃ   harīṇāṃ pravaro_aṅgadaḥ /
Halfverse: c    pratyuvāca prasannātmā   pibantu harayo madʰu
   pratyuvāca prasanna_ātmā   pibantu harayo madʰu /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    avaśyaṃ kr̥takāryasya   vākyaṃ hanumato mayā
   avaśyaṃ kr̥ta-kāryasya   vākyaṃ hanumato mayā /
Halfverse: c    akāryam api kartavyaṃ   kim aṅga punar īdr̥śam
   akāryam api kartavyaṃ   kim aṅga punar īdr̥śam /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    andagasya mukʰāc cʰrutvā   vacanaṃ vānararṣabʰāḥ
   andagasya mukʰāt śrutvā   vacanaṃ vānara-r̥ṣabʰāḥ /
Halfverse: c    sādʰu sādʰv iti saṃhr̥ṣṭā   vānarāḥ pratyapūjayan
   sādʰu sādʰv iti saṃhr̥ṣṭā   vānarāḥ pratyapūjayan /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    pūjayitvāṅgadaṃ sarve   vānarā vānararṣabʰam
   pūjayitvā_aṅgadaṃ sarve   vānarā vānara-r̥ṣabʰam /
Halfverse: c    jagmur madʰuvanaṃ yatra   nadīvega iva drutam
   jagmur madʰu-vanaṃ yatra   nadī-vega iva drutam /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    te prahr̥ṣṭā madʰuvanaṃ   pālān ākramya vīryataḥ
   te prahr̥ṣṭā madʰu-vanaṃ   pālān ākramya vīryataḥ /
Halfverse: c    atisargāc ca paṭavo   dr̥ṣṭvā śrutvā ca maitʰilīm
   atisargāc ca paṭavo   dr̥ṣṭvā śrutvā ca maitʰilīm /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    utpatya ca tataḥ sarve   vanapālān samāgatāḥ
   utpatya ca tataḥ sarve   vana-pālān samāgatāḥ /
Halfverse: c    tāḍayanti sma śataśaḥ   saktān madʰuvane tadā
   tāḍayanti sma śataśaḥ   saktān madʰu-vane tadā /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    madʰūni droṇamātrāṇi   bahubʰiḥ parigr̥hya te
   madʰūni droṇa-mātrāṇi   bahubʰiḥ parigr̥hya te /
Halfverse: c    gʰnanti sma sahitāḥ sarve   bʰakṣayanti tatʰāpare
   gʰnanti sma sahitāḥ sarve   bʰakṣayanti tatʰā_apare /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    ke cit pītvāpavidʰyanti   madʰūni madʰupiṅgalāḥ
   kecit pītvā_apavidʰyanti   madʰūni madʰu-piṅgalāḥ /
Halfverse: c    madʰūcciṣṭena ke cic ca   jagʰnur anyonyam utkaṭāḥ
   madʰu_ucciṣṭena kecic ca   jagʰnur anyonyam utkaṭāḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    apare vr̥kṣamūleṣu   śākʰāṃ gr̥hya vyavastʰitaḥ
   apare vr̥kṣa-mūleṣu   śākʰāṃ gr̥hya vyavastʰitaḥ /
Halfverse: c    atyartʰaṃ ca madaglānāḥ   parṇāny āstīrya śerate
   atyartʰaṃ ca mada-glānāḥ   parṇāny āstīrya śerate /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    unmattabʰūtāḥ plavagā   madʰumattāś ca hr̥ṣṭavat
   unmatta-bʰūtāḥ plavagā   madʰu-mattāś ca hr̥ṣṭavat /
Halfverse: c    kṣipanty api tatʰānyonyaṃ   skʰalanty api tatʰāpare
   kṣipanty api tatʰā_anyonyaṃ   skʰalanty api tatʰā_apare /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    ke cit kṣveḍān prakurvanti   ke cit kūjanti hr̥ṣṭavat
   kecit kṣveḍān prakurvanti   kecit kūjanti hr̥ṣṭavat /
Halfverse: c    harayo madʰunā mattāḥ   ke cit suptā mahītale
   harayo madʰunā mattāḥ   kecit suptā mahī-tale /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    ye 'py atra madʰupālāḥ syuḥ   preṣyā dadʰimukʰasya tu
   ye_apy atra madʰu-pālāḥ syuḥ   preṣyā dadʰi-mukʰasya tu /
Halfverse: c    te 'pi tair vānarair bʰīmaiḥ   pratiṣiddʰā diśo gatāḥ
   te_api tair vānarair bʰīmaiḥ   pratiṣiddʰā diśo gatāḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    jānubʰiś ca prakr̥ṣṭāś ca   devamārgaṃ ca darśitāḥ
   jānubʰiś ca prakr̥ṣṭāś ca   deva-mārgaṃ ca darśitāḥ /
Halfverse: c    abruvan paramodvignā   gatvā dadʰimukʰaṃ vacaḥ
   abruvan parama_udvignā   gatvā dadʰi-mukʰaṃ vacaḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    hanūmatā dattavarair   hataṃ madʰuvanaṃ balāt
   hanūmatā datta-varair   hataṃ madʰu-vanaṃ balāt /
Halfverse: c    vayaṃ ca jānubʰiḥ kr̥ṣṭā   devamārgaṃ ca darśitāḥ
   vayaṃ ca jānubʰiḥ kr̥ṣṭā   deva-mārgaṃ ca darśitāḥ /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    tato dadʰimukʰaḥ kruddʰo   vanapas tatra vānaraḥ
   tato dadʰi-mukʰaḥ kruddʰo   vanapas tatra vānaraḥ /
Halfverse: c    hataṃ madʰuvanaṃ śrutvā   sāntvayām āsa tān harīn
   hataṃ madʰu-vanaṃ śrutvā   sāntvayām āsa tān harīn /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    etāgaccʰata gaccʰāmo   vānarān atidarpitān
   eta_āgaccʰata gaccʰāmo   vānarān atidarpitān /
Halfverse: c    balenāvārayiṣyāmo   madʰu bʰakṣayato vayam
   balena_āvārayiṣyāmo   madʰu bʰakṣayato vayam /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    śrutvā dadʰimukʰasyedaṃ   vacanaṃ vānararṣabʰāḥ
   śrutvā dadʰi-mukʰasya_idaṃ   vacanaṃ vānara-r̥ṣabʰāḥ /
Halfverse: c    punar vīrā madʰuvanaṃ   tenaiva sahitā yayuḥ
   punar vīrā madʰu-vanaṃ   tena_eva sahitā yayuḥ /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    madʰye caiṣāṃ dadʰimukʰaḥ   pragr̥hya sumahātarum
   madʰye ca_eṣāṃ dadʰi-mukʰaḥ   pragr̥hya sumahā-tarum /
Halfverse: c    samabʰyadʰāvad vegenā   te ca sarve plavaṃgamāḥ
   samabʰyadʰāvad vegenā   te ca sarve plavaṃ-gamāḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    te śilāḥ pādapāṃś cāpi   pāṣāṇāṃś cāpi vānarāḥ
   te śilāḥ pādapāṃś ca_api   pāṣāṇāṃś ca_api vānarāḥ /
Halfverse: c    gr̥hītvābʰyāgaman kruddʰā   yatra te kapikuñjarāḥ
   gr̥hītvā_abʰyāgaman kruddʰā   yatra te kapi-kuñjarāḥ /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    te svāmivacanaṃ vīrā   hr̥dayeṣv avasajya tat
   te svāmi-vacanaṃ vīrā   hr̥dayeṣv avasajya tat /
Halfverse: c    tvarayā hy abʰyadʰāvanta   sālatālaśilāyudʰāḥ
   tvarayā hy abʰyadʰāvanta   sāla-tāla-śilā_āyudʰāḥ /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    vr̥kṣastʰāṃś ca talastʰāṃś ca   vānarān baladarpitān
   vr̥kṣastʰāṃś ca talastʰāṃś ca   vānarān bala-darpitān /
Halfverse: c    abʰyakrāmanta te vīrāḥ   pālās tatra sahasraśaḥ
   abʰyakrāmanta te vīrāḥ   pālās tatra sahasraśaḥ /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    atʰa dr̥ṣṭvā dadʰimukʰaṃ   kruddʰaṃ vānarapuṃgavāḥ
   atʰa dr̥ṣṭvā dadʰi-mukʰaṃ   kruddʰaṃ vānara-puṃgavāḥ /
Halfverse: c    abʰyadʰāvanta vegena   hanūmatpramukʰās tadā
   abʰyadʰāvanta vegena   hanūmat-pramukʰās tadā /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    taṃ savr̥kṣaṃ mahābāhum   āpatantaṃ mahābalam
   taṃ savr̥kṣaṃ mahā-bāhum   āpatantaṃ mahā-balam /
Halfverse: c    āryakaṃ prāharat tatra   bāhubʰyāṃ kupito 'ṅgadaḥ
   āryakaṃ prāharat tatra   bāhubʰyāṃ kupito_aṅgadaḥ /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    madāndʰaś ca na vedainam   āryako 'yaṃ mameti saḥ {!}
   mada_andʰaś ca na veda_enam   āryako_ayaṃ mama_iti saḥ / {!} {!}
Halfverse: c    atʰainaṃ niṣpipeṣāśu   vegavad vasudʰātale
   atʰa_enaṃ niṣpipeṣa_āśu   vegavad vasudʰā-tale /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    sa bʰagnabāhur vimukʰo   vihvalaḥ śoṇitokṣitaḥ
   sa bʰagna-bāhur vimukʰo   vihvalaḥ śoṇita_ukṣitaḥ /
Halfverse: c    mumoha sahasā vīro   muhūrtaṃ kapikuñjaraḥ
   mumoha sahasā vīro   muhūrtaṃ kapi-kuñjaraḥ /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    sa katʰaṃ cid vimuktas tair   vānarair vānararṣabʰaḥ
   sa katʰaṃcid vimuktas tair   vānarair vānara-r̥ṣabʰaḥ /
Halfverse: c    uvācaikāntam āgamya   bʰr̥tyāṃs tān samupāgatān
   uvāca_eka_antam āgamya   bʰr̥tyāṃs tān samupāgatān /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    ete tiṣṭʰantu gaccʰāmo   bʰartā no yatra vānaraḥ
   ete tiṣṭʰantu gaccʰāmo   bʰartā no yatra vānaraḥ /
Halfverse: c    sugrīvo vipulagrīvaḥ   saha rāmeṇa tiṣṭʰati
   sugrīvo vipula-grīvaḥ   saha rāmeṇa tiṣṭʰati /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    sarvaṃ caivāṅgade doṣaṃ   śrāvayiṣyāmi pārtʰiva
   sarvaṃ caiva_aṅgade doṣaṃ   śrāvayiṣyāmi pārtʰiva /
Halfverse: c    amarṣī vacanaṃ śrutvā   gʰātayiṣyati vānarān
   amarṣī vacanaṃ śrutvā   gʰātayiṣyati vānarān /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    iṣṭaṃ madʰuvanaṃ hy etat   sugrīvasya mahātmanaḥ
   iṣṭaṃ madʰu-vanaṃ hy etat   sugrīvasya mahātmanaḥ /
Halfverse: c    pitr̥paitāmahaṃ divyaṃ   devair api durāsadam
   pitr̥-paitāmahaṃ divyaṃ   devair api durāsadam /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    sa vānarān imān sarvān   madʰulubdʰān gatāyuṣaḥ
   sa vānarān imān sarvān   madʰu-lubdʰān gata_āyuṣaḥ /
Halfverse: c    gʰātayiṣyati daṇḍena   sugrīvaḥ sasuhr̥jjanān
   gʰātayiṣyati daṇḍena   sugrīvaḥ sasuhr̥j-janān /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    vadʰyā hy ete durātmāno   nr̥pājñā paribʰāvinaḥ
   vadʰyā hy ete durātmāno   nr̥pa_ājñā paribʰāvinaḥ /
Halfverse: c    amarṣaprabʰavo roṣaḥ   sapʰalo no bʰaviṣyati
   amarṣa-prabʰavo roṣaḥ   sapʰalo no bʰaviṣyati /

Verse: 33 
Halfverse: a    evam uktvā dadʰimukʰo   vanapālān mahābalaḥ
   evam uktvā dadʰi-mukʰo   vana-pālān mahā-balaḥ /
Halfverse: c    jagāma sahasotpatya   vanapālaiḥ samanvitaḥ
   jagāma sahasā_utpatya   vana-pālaiḥ samanvitaḥ /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    nimeṣāntaramātreṇa   sa hi prāpto vanālayaḥ
   nimeṣa_antara-mātreṇa   sa hi prāpto vana_ālayaḥ /
Halfverse: c    sahasrāṃśusuto dʰīmān   sugrīvo yatra vānaraḥ
   sahasra_aṃśu-suto dʰīmān   sugrīvo yatra vānaraḥ /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    rāmaṃ ca lakṣmaṇaṃ caiva   dr̥ṣṭvā sugrīvam eva ca
   rāmaṃ ca lakṣmaṇaṃ caiva   dr̥ṣṭvā sugrīvam eva ca /
Halfverse: c    samapratiṣṭʰāṃ jagatīm   ākāśān nipapāta ha
   sama-pratiṣṭʰāṃ jagatīm   ākāśān nipapāta ha /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    sa nipatya mahāvīryaḥ   sarvais taiḥ parivāritaḥ
   sa nipatya mahā-vīryaḥ   sarvais taiḥ parivāritaḥ /
Halfverse: c    harir dadʰimukʰaḥ pālaiḥ   pālānāṃ parameśvaraḥ
   harir dadʰi-mukʰaḥ pālaiḥ   pālānāṃ parama_īśvaraḥ /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    sa dīnavadano bʰūtvā   kr̥tvā śirasi cāñjalim
   sa dīna-vadano bʰūtvā   kr̥tvā śirasi ca_añjalim /
Halfverse: c    sugrīvasya śubʰau mūrdʰnā   caraṇau pratyapīḍayat
   sugrīvasya śubʰau mūrdʰnā   caraṇau pratyapīḍayat /37/ {E}



Next part


This text is part of the TITUS edition of Ramayana.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.