TITUS
Ramayana
Part No. 387
Previous part

Chapter: 62 
Adhyāya 62


Verse: 1 
Halfverse: a    sugrīveṇaivam uktas tu   hr̥ṣṭo dadʰimukʰaḥ kapiḥ
   sugrīveṇa_evam uktas tu   hr̥ṣṭo dadʰi-mukʰaḥ kapiḥ /
Halfverse: c    rāgʰavaṃ lakṣmaṇaṃ caiva   sugrīvaṃ cābʰyavādayat
   rāgʰavaṃ lakṣmaṇaṃ caiva   sugrīvaṃ ca_abʰyavādayat /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    sa praṇamya ca sugrīvaṃ   rāgʰavau ca mahābalau
   sa praṇamya ca sugrīvaṃ   rāgʰavau ca mahā-balau /
Halfverse: c    vānaraiḥ sahitaiḥ śūrair   divam evotpapāta ha
   vānaraiḥ sahitaiḥ śūrair   divam eva_utpapāta ha /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    sa yatʰaivāgataḥ pūrvaṃ   tatʰaiva tvarito gataḥ
   sa yatʰā_eva_āgataḥ pūrvaṃ   tatʰaiva tvarito gataḥ /
Halfverse: c    nipatya gaganād bʰūmau   tad vanaṃ praviveśa ha
   nipatya gaganād bʰūmau   tad vanaṃ praviveśa ha /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    sa praviṣṭo madʰuvanaṃ   dadarśa hariyūtʰapān
   sa praviṣṭo madʰu-vanaṃ   dadarśa hari-yūtʰapān /
Halfverse: c    vimadān uddʰatān sarvān   mehamānān madʰūdakam
   vimadān uddʰatān sarvān   mehamānān madʰu_udakam /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    sa tān upāgamad vīro   baddʰvā karapuṭāñjalim
   sa tān upāgamad vīro   baddʰvā kara-puṭa_añjalim /
Halfverse: c    uvāca vacanaṃ ślakṣṇam   idaṃ hr̥ṣṭavad aṅgadam
   uvāca vacanaṃ ślakṣṇam   idaṃ hr̥ṣṭavad aṅgadam /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    saumya roṣo na kartavyo   yad ebʰir abʰivāritaḥ
   saumya roṣo na kartavyo   yad ebʰir abʰivāritaḥ /
Halfverse: c    ajñānād rakṣibʰiḥ krodʰād   bʰavantaḥ pratiṣedʰitāḥ
   ajñānād rakṣibʰiḥ krodʰād   bʰavantaḥ pratiṣedʰitāḥ /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    yuvarājas tvam īśaś ca   vanasyāsya mahābala
   yuva-rājas tvam īśaś ca   vanasya_asya mahā-bala /
Halfverse: c    maurkʰyāt pūrvaṃ kr̥to doṣas   tad bʰavān kṣantum arhati
   maurkʰyāt pūrvaṃ kr̥to doṣas   tad bʰavān kṣantum arhati /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    yatʰaiva hi pitā te 'bʰūt   pūrvaṃ harigaṇeśvaraḥ
   yatʰaiva hi pitā te_abʰūt   pūrvaṃ hari-gaṇa_īśvaraḥ /
Halfverse: c    tatʰā tvam api sugrīvo   nānyas tu harisattama
   tatʰā tvam api sugrīvo   na_anyas tu hari-sattama /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    ākʰyātaṃ hi mayā gatvā   pitr̥vyasya tavānagʰa
   ākʰyātaṃ hi mayā gatvā   pitr̥vyasya tava_anagʰa /
Halfverse: c    ihopayānaṃ sarveṣām   eteṣāṃ vanacāriṇām
   iha_upayānaṃ sarveṣām   eteṣāṃ vana-cāriṇām /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    sa tvadāgamanaṃ śrutvā   sahaibʰir hariyūtʰapaiḥ
   sa tvad-āgamanaṃ śrutvā   saha_ebʰir hari-yūtʰapaiḥ /
Halfverse: c    prahr̥ṣṭo na tu ruṣṭo 'sau   vanaṃ śrutvā pradʰarṣitam
   prahr̥ṣṭo na tu ruṣṭo_asau   vanaṃ śrutvā pradʰarṣitam /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    prahr̥ṣṭo māṃ pitr̥vyas te   sugrīvo vānareśvaraḥ
   prahr̥ṣṭo māṃ pitr̥vyas te   sugrīvo vānara_īśvaraḥ /
Halfverse: c    śīgʰraṃ preṣaya sarvāṃs tān   iti hovāca pārtʰivaḥ
   śīgʰraṃ preṣaya sarvāṃs tān   iti ha_uvāca pārtʰivaḥ /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    śrutvā dadʰimukʰasyaitad   vacanaṃ ślakṣṇam aṅgadaḥ
   śrutvā dadʰi-mukʰasya_etad   vacanaṃ ślakṣṇam aṅgadaḥ /
Halfverse: c    abravīt tān hariśreṣṭʰo   vākyaṃ vākyaviśāradaḥ
   abravīt tān hari-śreṣṭʰo   vākyaṃ vākya-viśāradaḥ /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    śaṅke śruto 'yaṃ vr̥ttānto   rāmeṇa hariyūtʰapāḥ
   śaṅke śruto_ayaṃ vr̥tta_anto   rāmeṇa hari-yūtʰapāḥ /
Halfverse: c    tat kṣamaṃ neha naḥ stʰātuṃ   kr̥te kārye paraṃtapāḥ
   tat kṣamaṃ na_iha naḥ stʰātuṃ   kr̥te kārye paraṃ-tapāḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    pītvā madʰu yatʰākāmaṃ   viśrāntā vanacāriṇaḥ
   pītvā madʰu yatʰā-kāmaṃ   viśrāntā vana-cāriṇaḥ /
Halfverse: c    kiṃ śeṣaṃ gamanaṃ tatra   sugrīvo yatra me guruḥ
   kiṃ śeṣaṃ gamanaṃ tatra   sugrīvo yatra me guruḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    sarve yatʰā māṃ vakṣyanti   sametya hariyūtʰapāḥ
   sarve yatʰā māṃ vakṣyanti   sametya hari-yūtʰapāḥ /
Halfverse: c    tatʰāsmi kartā kartavye   bʰavadbʰiḥ paravān aham
   tatʰā_asmi kartā kartavye   bʰavadbʰiḥ paravān aham /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    nājñāpayitum īśo 'haṃ   yuvarājo 'smi yady api
   na_ājñāpayitum īśo_ahaṃ   yuva-rājo_asmi yady api /
Halfverse: c    ayuktaṃ kr̥takarmāṇo   yūyaṃ dʰarṣayituṃ mayā
   ayuktaṃ kr̥ta-karmāṇo   yūyaṃ dʰarṣayituṃ mayā /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    bruvataś cāṅgadaś caivaṃ   śrutvā vacanam avyayam
   bruvataś ca_aṅgadaś ca_evaṃ   śrutvā vacanam avyayam /
Halfverse: c    prahr̥ṣṭamanaso vākyam   idam ūcur vanaukasaḥ
   prahr̥ṣṭa-manaso vākyam   idam ūcur vana_okasaḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    evaṃ vakṣyati ko rājan   prabʰuḥ san vānararṣabʰa
   evaṃ vakṣyati ko rājan   prabʰuḥ san vānara-r̥ṣabʰa /
Halfverse: c    aiśvaryamadamatto hi   sarvo 'ham iti manyate
   aiśvarya-mada-matto hi   sarvo_aham iti manyate /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    tava cedaṃ susadr̥śaṃ   vākyaṃ nānyasya kasya cit
   tava ca_idaṃ susadr̥śaṃ   vākyaṃ na_anyasya kasyacit /
Halfverse: c    saṃnatir hi tavākʰyāti   bʰaviṣyac cʰubʰabʰāgyatām
   saṃnatir hi tava_ākʰyāti   bʰaviṣyat śubʰa-bʰāgyatām /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    sarve vayam api prāptās   tatra gantuṃ kr̥takṣaṇāḥ
   sarve vayam api prāptās   tatra gantuṃ kr̥ta-kṣaṇāḥ /
Halfverse: c    sa yatra harivīrāṇāṃ   sugrīvaḥ patir avyayaḥ
   sa yatra hari-vīrāṇāṃ   sugrīvaḥ patir avyayaḥ /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    tvayā hy anuktair haribʰir   naiva śakyaṃ padāt padam
   tvayā hy anuktair haribʰir   na_eva śakyaṃ padāt padam /
Halfverse: c    kva cid gantuṃ hariśreṣṭʰa   brūmaḥ satyam idaṃ tu te
   kvacid gantuṃ hari-śreṣṭʰa   brūmaḥ satyam idaṃ tu te /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    evaṃ tu vadatāṃ teṣām   aṅgadaḥ pratyabʰāṣata
   evaṃ tu vadatāṃ teṣām   aṅgadaḥ pratyabʰāṣata /
Halfverse: c    bāḍʰaṃ gaccʰāma ity uktvā   utpapāta mahītalāt
   bāḍʰaṃ gaccʰāma ity uktvā   utpapāta mahī-talāt /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    utpatantam anūtpetuḥ   sarve te hariyūtʰapāḥ
   utpatantam anūtpetuḥ   sarve te hari-yūtʰapāḥ /
Halfverse: c    kr̥tvākāśaṃ nirākāśaṃ   yajñotkṣiptā ivānalāḥ
   kr̥tvā_ākāśaṃ nirākāśaṃ   yajña_utkṣiptā iva_analāḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    te 'mbaraṃ sahasotpatya   vegavantaḥ plavaṃgamāḥ
   te_ambaraṃ sahasā_utpatya   vegavantaḥ plavaṃ-gamāḥ /
Halfverse: c    vinadanto mahānādaṃ   gʰanā vāteritā yatʰā
   vinadanto mahā-nādaṃ   gʰanā vāta_īritā yatʰā /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    aṅgade hy ananuprāpte   sugrīvo vānarādʰipaḥ
   aṅgade hy ananuprāpte   sugrīvo vānara_adʰipaḥ /
Halfverse: c    uvāca śokopahataṃ   rāmaṃ kamalalocanam
   uvāca śoka_upahataṃ   rāmaṃ kamala-locanam /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    samāśvasihi bʰadraṃ te   dr̥ṣṭā devī na saṃśayaḥ
   samāśvasihi bʰadraṃ te   dr̥ṣṭā devī na saṃśayaḥ /
Halfverse: c    nāgantum iha śakyaṃ tair   atīte samaye hi naḥ
   na_āgantum iha śakyaṃ tair   atīte samaye hi naḥ /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    na matsakāśam āgaccʰet   kr̥tye hi vinipātite
   na mat-sakāśam āgaccʰet   kr̥tye hi vinipātite /
Halfverse: c    yuvarājo mahābāhuḥ   plavatāṃ pravaro 'ṅgadaḥ
   yuva-rājo mahā-bāhuḥ   plavatāṃ pravaro_aṅgadaḥ /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    yady apy akr̥takr̥tyānām   īdr̥śaḥ syād upakramaḥ
   yady apy akr̥ta-kr̥tyānām   īdr̥śaḥ syād upakramaḥ /
Halfverse: c    bʰavet tu dīnavadano   bʰrāntaviplutamānasaḥ
   bʰavet tu dīna-vadano   bʰrānta-vipluta-mānasaḥ /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    pitr̥paitāmahaṃ caitat   pūrvakair abʰirakṣitam
   pitr̥-paitāmahaṃ ca_etat   pūrvakair abʰirakṣitam /
Halfverse: c    na me madʰuvanaṃ hanyād   ahr̥ṣṭaḥ plavageśvaraḥ
   na me madʰu-vanaṃ hanyād   ahr̥ṣṭaḥ plavaga_īśvaraḥ /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    kausalyā suprajā rāma   samāśvasihi suvrata
   kausalyā suprajā rāma   samāśvasihi suvrata /
Halfverse: c    dr̥ṣṭā devī na saṃdeho   na cānyena hanūmatā
   dr̥ṣṭā devī na saṃdeho   na ca_anyena hanūmatā /
Halfverse: e    na hy anyaḥ karmaṇo hetuḥ   sādʰane tadvidʰo bʰavet
   na hy anyaḥ karmaṇo hetuḥ   sādʰane tad-vidʰo bʰavet /30/ {!}

Verse: 31 
Halfverse: a    hanūmati hi siddʰiś ca   matiś ca matisattama
   hanūmati hi siddʰiś ca   matiś ca mati-sattama /
Halfverse: c    vyavasāyaś ca vīryaṃ ca   sūrye teja iva dʰruvam
   vyavasāyaś ca vīryaṃ ca   sūrye teja iva dʰruvam /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    jāmbavān yatra netā syād   aṅgadaś ca baleśvaraḥ
   jāmbavān yatra netā syād   aṅgadaś ca bala_īśvaraḥ /
Halfverse: c    hanūmāṃś cāpy adʰiṣṭʰātā   na tasya gatir anyatʰā
   hanūmāṃś ca_apy adʰiṣṭʰātā   na tasya gatir anyatʰā /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    mā bʰūś cintā samāyuktaḥ   saṃpraty amitavikrama
   mā bʰūś cintā samāyuktaḥ   saṃpraty amita-vikrama /33/ {ab only}

Verse: 34 
Halfverse: a    tataḥ kila kilā śabdaṃ   śuśrāvāsannam ambare
   tataḥ kila kilā śabdaṃ   śuśrāva_āsannam ambare /
Halfverse: c    hanūmat karmadr̥ptānāṃ   nardatāṃ kānanaukasām
   hanūmat karma-dr̥ptānāṃ   nardatāṃ kānana_okasām /
Halfverse: e    kiṣkindʰām upayātānāṃ   siddʰiṃ katʰayatām iva
   kiṣkindʰām upayātānāṃ   siddʰiṃ katʰayatām iva /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    tataḥ śrutvā ninādaṃ taṃ   kapīnāṃ kapisattamaḥ
   tataḥ śrutvā ninādaṃ taṃ   kapīnāṃ kapi-sattamaḥ /
Halfverse: c    āyatāñcitalāṅgūlaḥ   so 'bʰavad dʰr̥ṣṭamānasaḥ
   āyata_añcita-lāṅgūlaḥ   so_abʰavadd^hr̥ṣṭa-mānasaḥ /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    ājagmus te 'pi harayo   rāmadarśanakāṅkṣiṇaḥ
   ājagmus te_api harayo   rāma-darśana-kāṅkṣiṇaḥ /
Halfverse: c    aṅgadaṃ purataḥ kr̥tvā   hanūmantaṃ ca vānaram
   aṅgadaṃ purataḥ kr̥tvā   hanūmantaṃ ca vānaram /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    te 'ṅgadapramukʰā vīrāḥ   prahr̥ṣṭāś ca mudānvitāḥ
   te_aṅgada-pramukʰā vīrāḥ   prahr̥ṣṭāś ca mudā_anvitāḥ /
Halfverse: c    nipetur harirājasya   samīpe rāgʰavasya ca
   nipetur hari-rājasya   samīpe rāgʰavasya ca /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    hanūmāṃś ca mahābahuḥ   praṇamya śirasā tataḥ
   hanūmāṃś ca mahā-bahuḥ   praṇamya śirasā tataḥ /
Halfverse: c    niyatām akṣatāṃ devīṃ   rāgʰavāya nyavedayat
   niyatām akṣatāṃ devīṃ   rāgʰavāya nyavedayat /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    niścitārtʰaṃ tatas tasmin   sugrīvaṃ pavanātmaje
   niścita_artʰaṃ tatas tasmin   sugrīvaṃ pavana_ātmaje /
Halfverse: c    lakṣmaṇaḥ prītimān prītaṃ   bahumānād avaikṣata
   lakṣmaṇaḥ prītimān prītaṃ   bahu-mānād avaikṣata /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    prītyā ca ramamāṇo 'tʰa   rāgʰavaḥ paravīrahā
   prītyā ca ramamāṇo_atʰa   rāgʰavaḥ para-vīrahā /
Halfverse: c    bahu mānena mahatā   hanūmantam avaikṣata
   bahu mānena mahatā   hanūmantam avaikṣata /40/ {E}



Next part


This text is part of the TITUS edition of Ramayana.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.