TITUS
Biblia Udica, Versio Nizhensis: Novum Testamentum
Part No. 40
Previous part

Chapter: 12 

Pis baġbanxoy barada mäsälä
Pis bağbanxoy barada məsələ



(Maṭ. 21:33-46Link to udntn; Luḳ. 20:9-19Link to udntn)
(Mat'. 21:33-46Link to udntn; Luk'. 20:9-19Link to udntn)


Verse: 1  Link to udintLink to armntLink to ntkpl Ṭe vädä Isusen šoṭoġoxun mäsäloġon exlätpsane burqi: "Sa amdaren ṭulluġe lasaksa, šoṭay \ härräminä čäpärebsa, bona ga kaśṗi ṭulq̇ać̣ḳale düzbsa, näzärätbseynaḳ alloy sa q̇alane biq̇sa. Oša isä ṭe ṭulluġa baġbanxo kirinä tadi q̇eräz ölkinäne taysa. *
   
T'e vədə İsusen şot'oğoxun məsəloğon exlətpsane burqi: "Sa amdaren t'ulluğe lasaksa, şot'ay \ hərrəminə çəpərebsa, bona ga kašp'i t'ulq'ač'k'ale düzbsa, nəzərətbseynak' alloy sa q'alane biq'sa. Oşa isə t'e t'ulluğa bağbanxo kirinə tadi iç q'erəz ölkinəne taysa. *

Verse: 2  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Ṭule vädä hari ṗaṗaṭan, me amdaren baġbanxoy ṭo͑ġo͑l iz sa nökärä yaq̇anebsa ki, iču ṗaṗala paya exṭane.
   
T'ule vədə hari p'ap'at'an, me amdaren bağbanxoy t'ǒğǒl iz sa nökərə yaq'anebsa ki, içu p'ap'ala paya ext'ane.

Verse: 3  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Ama baġbanxon ṭe nökärä biq̇i ṭaṗṭunne, šoṭo kulamc̣i yaq̇aṭunbsa.
   
Ama bağbanxon t'e nökərə biq'i t'ap't'unne, şot'o kulams'i yaq'at'unbsa.

Verse: 4  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Ṭulluġi q̇onʒ́uġon šoṭoġoy ṭo͑ġo͑l ṗurumal sa nökär yaq̇anebsa. Ama šoṭayal bula duġi qə͑ṭunbsa, ičuval biyaburbi šäṗṭunsa.
   
T'ulluği q'ončuğon şot'oğoy t'ǒğǒl p'urumal sa nökər yaq'anebsa. Ama şot'ayal bula duği qı̌t'unbsa, içuval biyaburbi şəp't'unsa.

Verse: 5  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Q̣eräzone yaq̇absa, šoṭo isä besṭunbsa. Metärluġen, šoṭin gele nökäre yaq̇absa, ama baġbanxon šoṭoġoy bäziṭoġo ṭaṗṭunne, bäziṭoġo isä besṭunbsa.
   
Q'erəzone yaq'absa, şot'o isə best'unbsa. Metərluğen, şot'in gele nökəre yaq'absa, ama bağbanxon şot'oğoy bəzit'oğo t'ap't'unne, bəzit'oğo isə best'unbsa.

Verse: 6  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Ṭe vädä yaq̇abseynaḳ ṭulluġi q̇onʒ́uġoy ṭo͑ġo͑l ene šuḳḳal tene mansṭa, sayǯä izi gele čureġala, bakal nu bakal sa ġaraxun bašq̇a. Šoṭinal axərda "bez ġaraq̇a bakayin hörmätṭunbon" pi šoṭo baġbanxoy ṭo͑ġo͑le yaq̇absa.
   
T'e vədə yaq'abseynak' t'ulluği q'ončuğoy t'ǒğǒl ene şuk'k'al tene manst'a, saycə izi gele çureğala, bakal nu bakal sa ğaraxun başq'a. Şot'inal axırda "bez ğaraq'a bakayin hörmətt'unbon" pi şot'o bağbanxoy t'ǒğǒle yaq'absa.

Verse: 7  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Baġbanxon isä ičoġoy arane nexṭun: "Mo varise! Ekinan koṭo besṗen, ṭe vädä ṭulluġ yax mandale".
   
Bağbanxon isə içoğoy arane next'un: "Mo varise! Ekinan kot'o besp'en, t'e vədə t'ulluğ yax mandale".

Verse: 8  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Hametär, šoṭo biq̇i besṭunbsa, ṭulluġaxun č̣evḳi boṭunsṭa.
   
Hametər, şot'o biq'i best'unbsa, t'ulluğaxun c'evk'i bot'unst'a.

Verse: 9  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Isä ef zänden me ṭulluġi q̇onʒ́uġon hari ḳä bale? Yäni šoṭin hari me ṭulluġa äšṗesṭalṭoġo tene äfčibal, ṭulluġal q̇eräzṭoġo tene tadal ki?
   
İsə ef zənden me t'ulluği q'ončuğon hari k'ə bale? Yəni şot'in hari me t'ulluğa əşp'est'alt'oğo tene əfçibal, t'ulluğal q'erəzt'oğo tene tadal ki?

Verse: 10  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Yäni me ω͑vel Cama sal
   
Yəni me Ǐvel Śama sal
   
tenan ḳalpe?
   
tenan k'alpe?
   
"Barizaṗḳalxon ṭo͑o͑x bosi źe͑
   
"Barizap'k'alxon t'ǒǒx bosi ǰě
   
Än vaǯib źe͑ne baki.
   
Ən vacib ǰěne baki.

Verse: 11  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Mo Q̣onʒ́uġoy äše,
   
Mo Q'ončuğoy əşe,
   
Beš piin be͑ś baki mat mandala sa äše". *
   
Beş piin běš baki mat mandala sa əşe". *

Verse: 12  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Samǯi be͑yinśxon, ḳanun zombalxon saal aġsaq̇q̇alxon aḳaṭan ki, Isusen me mäsälinä exlätpsunen ičoġone lafsṭa, Šoṭo biq̇sunṭun čureci, ama ǯamaataxun q̇ə͑ṭunbi. Koṭo göräl Šoṭo barti taṭunci.
   
Samci běyinšxon, k'anun zombalxon saal ağsaq'q'alxon ak'at'an ki, İsusen me məsəlinə exlətpsunen içoğone lafst'a, Şot'o biq'sunt'un çureśi, ama camaataxun q'ı̌t'unbi. Kot'o görəl Şot'o barti tat'unśi.



Šineynaḳesa, šoṭoval tadanan
Şineynak'esa, şot'oval tadanan



(Maṭ. 22:15-22Link to udntn; Luḳ. 20:20-26Link to udntn)
(Mat'. 22:15-22Link to udntn; Luk'. 20:20-26Link to udntn)


Verse: 13  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Ṭe vädä šoṭoġon Isusa Iz äyitmoġoy loxol biq̇seynaḳ fariseyxoxun q̇a Irodi täräf bakalṭoġoxun bäziṭoġo Šoṭay ṭo͑ġo͑lṭun yaq̇abi.
   
T'e vədə şot'oğon İsusa İz əyitmoğoy loxol biq'seynak' fariseyxoxun q'a İrodi tərəf bakalt'oğoxun bəzit'oğo Şot'ay t'ǒğǒlt'un yaq'abi.

Verse: 14  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Šoṭoġon hari Isusa piṭun: "Määlim, yan avayan ki, Hun düzgün amdarnu, šuḳḳaleynaḳal täräfkäšluġ tenbsa. Šoṭaynaḳ ki, bitoṭay loxol sa piinen be͑ġsa, Buxaʒ́uġoy yaq̇aal düzen zombsa. Upa be͑yn, beši imṗeraṭora nalog tasṭun düzgüne? Yan nalog tadalayan, yoxsa tää?"
   
Şot'oğon hari İsusa pit'un: "Məəlim, yan avayan ki, Hun düzgün amdarnu, şuk'k'aleynak'al tərəfkəşluğ tenbsa. Şot'aynak' ki, bitot'ay loxol sa piinen běğsa, Buxačuğoy yaq'aal düzen zombsa. Upa běyn, beşi imp'erat'ora nalog tast'un düzgüne? Yan nalog tadalayan, yoxsa təə?"

Verse: 15  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Šoṭoġoy ṗä͑ćolaluġa avabakala Isusen pine: "Za Bez äyitmoġoy loxol biq̇sunnan čuresa? Zaynaḳ sa dinar ečanan, be͑ġaz".
   
Şot'oğoy p'ə̌ç̌olaluğa avabakala İsusen pine: "Za Bez əyitmoğoy loxol biq'sunnan çuresa? Zaynak' sa dinar eçanan, běğaz".

Verse: 16  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Šoṭoġonal eṭunčeri. Isusen xavare haq̇i: "Tängin loxol bakala šikil saal c̣i šiya?" Šoṭoġon ǯoġabṭun tadi: "Imṗeraṭori".
   
Şot'oğonal et'unçeri. İsusen xavare haq'i: "Təngin loxol bakala şikil saal s'i şiya?" Şot'oğon coğabt'un tadi: "İmp'erat'ori".

Verse: 17  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Isusen šoṭoġo pine: \ "Ṭe vädä imṗeraṭoreynaḳ bakalṭu imṗeraṭora, Buxaʒ́uġoynaḳ bakalṭu Buxaʒ́uġo tadanan". Šorox Isusi me ǯoġabi loxol määṭṭälṭun mandi
   
İsusen şot'oğo pine: \ "T'e vədə imp'erat'oreynak' bakalt'u imp'erat'ora, Buxačuğoynak' bakalt'u Buxačuğo tadanan". Şorox İsusi me coğabi loxol məət't'əlt'un mandi



Be͑yinbaksuni barada sual
Běyinbaksuni barada sual



(Maṭ. 22:23-33Link to udntn; Luḳ. 20:27-40Link to udntn)
(Mat'. 22:23-33Link to udntn; Luk'. 20:27-40Link to udntn)


Verse: 18  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Be͑yinbaksun tene bu uḳala saduḳeyxoy * bäziyorox Isusi ṭo͑ġo͑l hari Šoṭoxun xavarṭun haq̇i:
   
Běyinbaksun tene bu uk'ala saduk'eyxoy * bəziyorox İsusi t'ǒğǒl hari Şot'oxun xavart'un haq'i:

Verse: 19  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
"Määlim, Moiseyen yaynaḳ metäre campe: "Ägär sa amdari viči ṗurenesa, šoṭay čuuxal äyelsuze süpür mandesa, šoṭin iz ṗuri vičey čuġo haq̇eq̇an ki, šoṭay c̣i maq̇an aći". *
   
"Məəlim, Moiseyen yaynak' metəre śampe: "Əgər sa amdari viçi p'urenesa, şot'ay çuuxal əyelsuze süpür mandesa, şot'in iz p'uri viçey çuğo haq'eq'an ki, şot'ay s'i maq'an aç̌i". *

Verse: 20  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Vu͑ġ vičine baksa. Samǯiṭin sa čuuxe haq̇sa, ama izi äyel bakinuṭ bisane.
   
Vǔğ viçine baksa. Samcit'in sa çuuxe haq'sa, ama izi əyel bakinut' bisane.

Verse: 21  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Ṭe vädä me čuġo ṗä͑mǯi vičene haq̇sa, šoṭinal ičuxun oša äyel bartinuṭ bisane. Xibimǯiṭinal, biṗimǯiṭinal,
   
T'e vədə me çuğo p'ə̌mci viçene haq'sa, şot'inal içuxun oşa əyel bartinut' bisane. Xibimcit'inal, bip'imcit'inal,

Verse: 22  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
lap vu͑ġu͑mǯiṭuval ciriḳ metäre baksa, šorox bütüm äyel bakinuṭ bisaṭun. Bitoṭuxun oša me čuuxal bisane.
   
lap vǔğǔmcit'uval śirik' metəre baksa, şorox bütüm əyel bakinut' bisat'un. Bitot'uxun oşa me çuuxal bisane.

Verse: 23  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Isä axərənǯi ġine ṗuriyorox be͑yinbakaṭan me čuux šoṭoġoy maṭay čuux bakale? Axəri vu͑ġ vičey vu͑ġä͑ranal me čuġo haq̇eney".
   
İsə axırınci ğine p'uriyorox běyinbakat'an me çuux şot'oğoy mat'ay çuux bakale? Axıri vǔğ viçey vǔğə̌ranal me çuğo haq'eney".

Verse: 24  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Isusen šoṭoġo metäre ǯoġab tadi: \ "Vä͑n ω͑vel Camurxo saal Buxaʒ́uġoy zora nu avabaksuna göränän särfbaksa!
   
İsusen şot'oğo metəre coğab tadi: \ "Və̌n Ǐvel Śamurxo saal Buxačuğoy zora nu avabaksuna görənən sərfbaksa!

Verse: 25  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Be͑yinbakiyorox laśḳoy teṭun bakal, išq̇ara teṭun taġal. Šorox göynul bakala angelxo ḳinäḳ bakalṭun.
   
Běyinbakiyorox nə lašk'oy tet'un bakal, nə işq'ara tet'un tağal. Şorox göynul bakala angelxo k'inək' bakalt'un.

Verse: 26  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
P̣uriṭoġoy be͑yinbaksuna mandaṭan isä Moiseyi girke boš Buxaʒ́uġon šoṭo boḳala cace bošṭan "Zu Avrahami Buxaʒ́uxzu, Isaaḳi Buxaʒ́uxzu, Iaḳovi Buxaʒ́uxzu" upsuna tenan ḳalpe ki? *
   
P'urit'oğoy běyinbaksuna mandat'an isə Moiseyi girke boş Buxačuğon şot'o bok'ala śaśe boşt'an "Zu Avrahami Buxačuxzu, İsaak'i Buxačuxzu, İak'ovi Buxačuxzu" upsuna tenan k'alpe ki? *

Verse: 27  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Buxaʒ́ux isä ṗuriṭoġoy tää, dirisṭṭoġoy Buxaʒ́uxe. Metärluġen, vä͑n gele särfnanbaksa".
   
Buxačux isə p'urit'oğoy təə, dirist't'oğoy Buxačuxe. Metərluğen, və̌n gele sərfnanbaksa".



Ämirxoy än äsäso
Əmirxoy ən əsəso



(Maṭ. 22:34-40Link to udntn; Luḳ. 10:25-28Link to udntn)
(Mat'. 22:34-40Link to udntn; Luk'. 10:25-28Link to udntn)


Verse: 28  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Ičoġoy ṭo͑ġo͑l bakala ḳanun zombalxoxun sunṭin me exlätä inebaki. Šoṭin Isusi hetär šaaṭ ǯoġab tasṭuna aḳi Šoṭoxun xavare haq̇i: "Buxaʒ́uġoy ämirxoxun än äsäso manuva?"
   
İçoğoy t'ǒğǒl bakala k'anun zombalxoxun sunt'in me exlətə inebaki. Şot'in İsusi hetər şaat' coğab tast'una ak'i Şot'oxun xavare haq'i: "Buxačuğoy əmirxoxun ən əsəso manuva?"

Verse: 29  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Isusen ǯoġabe tadi: "Ämirxoy än äsäso mone: "Ibaka, ay Israil! Täk beš Buxaʒ́ux bakala Q̣onʒ́uxe - Q̣onʒ́ux.
   
İsusen coğabe tadi: "Əmirxoy ən əsəso mone: "İbaka, ay İsrail! Tək beş Buxačux bakala Q'ončuxe - Q'ončux.

Verse: 30  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Q̣onʒ́uġo, vi Buxaʒ́uġo vi bütüm üḳen, vi bütüm elmuġen, vi bütüm haq̇əlen saal vi bütüm zoren čureki". *
   
Q'ončuğo, vi Buxačuğo vi bütüm ük'en, vi bütüm elmuğen, vi bütüm haq'ılen saal vi bütüm zoren çureki". *

Verse: 31  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
P̣ä͑mǯiyoval mone: "Vi ə͑śaṭu hun va čureġalṭullariḳ čureki". * Moṭoġoxun vaǯib ämir butene".
   
P'ə̌mciyoval mone: "Vi ı̌šat'u hun va çureğalt'ullarik' çureki". * Mot'oğoxun vacib əmir butene".

Verse: 32  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Ḳanun zombalen Šoṭo pine: "Määlim, Hun "täk beš Buxaʒ́uxe, \ Šoṭoxun q̇eräzo tene bu" upsunen serinan pi. *
   
K'anun zombalen Şot'o pine: "Məəlim, Hun "tək beş Buxačuxe, \ Şot'oxun q'erəzo tene bu" upsunen serinan pi. *

Verse: 33  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Šoṭo bütüm üḳen, bütüm haq̇əlen saal bütüm zoren čuresun, ə͑śaṭu hun va čureġalṭullariḳ čuresunal bütüm boḳosṗakala q̇a q̇eräz q̇urbanxoxun be͑śe".
   
Şot'o bütüm ük'en, bütüm haq'ılen saal bütüm zoren çuresun, ı̌šat'u hun va çureğalt'ullarik' çuresunal bütüm bok'osp'akala q'a q'erəz q'urbanxoxun běše".

Verse: 34  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Ṭe amdari metär bä͑ġä͑loy ǯoġab tasṭuna aḳala Isusen šoṭo pine: "Hun Buxaʒ́uġoy padčaġluġaxun ä͑xil tenu". \ Moṭoxun oša šuḳḳalen Isusaxun sa šey xavar haq̇suna üḳ tene bi.
   
T'e amdari metər bə̌ğə̌loy coğab tast'una ak'ala İsusen şot'o pine: "Hun Buxačuğoy padçağluğaxun ə̌xil tenu". \ Mot'oxun oşa şuk'k'alen İsusaxun sa şey xavar haq'suna ük' tene bi.



Xrisṭos ši Ġara?
Xrist'os şi Ğara?



(Maṭ. 22:41-46Link to udntn; Luḳ. 20:41-44Link to udntn)
(Mat'. 22:41-46Link to udntn; Luk'. 20:41-44Link to udntn)


Verse: 35  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Isusen xrama zombaṭan metäre pi: "Heṭaynaḳṭun ḳanun zombalxon Xrisṭosa "Davidi ġar" nexe?
   
İsusen xrama zombat'an metəre pi: "Het'aynak't'un k'anun zombalxon Xrist'osa "Davidi ğar" nexe?

Verse: 36  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Axəri ω͑vel Urufen Davida iču metäre pesṭey:
   
Axıri Ǐvel Urufen Davida içu metəre pest'ey:
   
"Q̣onʒ́uġon bez Q̣onʒ́uġo pine:
   
"Q'ončuğon bez Q'ončuğo pine:
   
Zu Vi düšmänxo Vi turin oq̇a sakamin
   
Zu Vi düşmənxo Vi turin oq'a sakamin
   
Bez yön täräf arca". *
   
Bez yön tərəf arśa". *

Verse: 37  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Daviden ičin Šoṭo "Q̣onʒ́ux" pine ḳale, poy metäresa Šo hetäre Davidi ġar bakes bakon?" \ Ǯamaatenal Šoṭo mu͑q-mu͑q u͑mu͑xelaxsay
   
Daviden için Şot'o "Q'ončux" pine k'ale, poy metəresa Şo hetəre Davidi ğar bakes bakon?" \ Camaatenal Şot'o mǔq-mǔq ǔmǔxelaxsay



Ḳanun zombalxoxun vä͑x be͑ġanan
K'anun zombalxoxun və̌x běğanan



(Maṭ. 23:5-7Link to udntn; Luḳ. 20:45-47Link to udntn)
(Mat'. 23:5-7Link to udntn; Luk'. 20:45-47Link to udntn)


Verse: 38  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Isusen zombsun pine: "Ḳanun zombalxoxun vä͑x be͑ġanan. Šoṭoġon č̣äḳeseynaḳ boxoy paltar lapi tarapsuna, bazarin meydanxo ičoġo \ ṗä͑ kiin kul-kiye biq̇i "xeyirq̇an baki" upsuna,
   
İsusen zombsun pine: "K'anun zombalxoxun və̌x běğanan. Şot'oğon c'ək'eseynak' boxoy paltar lapi tarapsuna, bazarin meydanxo içoğo \ p'ə̌ kiin kul-kiye biq'i "xeyirq'an baki" upsuna,

Verse: 39  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
sinagogxo, q̇onaxluġxo besṭa arsṭunaṭun čuresa.
   
sinagogxo, q'onaxluğxo best'a arst'unat'un çuresa.

Verse: 40  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Šoṭoġon süpür čupuġoy ḳožurxo, oćalxoy mähsula käyi carṭunne, oša isä ičoġo aḳesṭeynaḳ gele boxoy afərəṭunne. Me amdarxoy ǯaza lap bə͑hi bakale"
   
Şot'oğon süpür çupuğoy k'ojurxo, oç̌alxoy məhsula kəyi śart'unne, oşa isə içoğo ak'est'eynak' gele boxoy afırıt'unne. Me amdarxoy caza lap bı̌hi bakale"



Süpür čuġoy näziri q̇utina tängä laxsun
Süpür çuğoy nəziri q'utina təngə laxsun



(Luḳ. 21:1-4Link to udntn)
(Luk'. 21:1-4Link to udntn)


Verse: 41  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Isus xrame määlne bakala näziri q̇utiġoxun sunṭu ə͑śa arceney. Šoṭin ṭeṭiya amdarxoy hetär tängä laxsunane be͑ġsay. Dövlätlü amdarxoxun geleṭin ṭiya kala tängäṭun laxsay.
   
İsus xrame məəlne bakala nəziri q'utiğoxun sunt'u ı̌ša arśeney. Şot'in t'et'iya amdarxoy hetər təngə laxsunane běğsay. Dövlətlü amdarxoxun gelet'in t'iya kala təngət'un laxsay.

Verse: 42  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Sa käsib süpür čuġon isä hari ṗä͑ leṗṭon, än xuri tängäne laxi.
   
Sa kəsib süpür çuğon isə hari p'ə̌ lep't'on, ən xuri təngəne laxi.

Verse: 43  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Isusen Iz šagirdxo Iz ṭo͑ġo͑l ḳalpi šoṭoġo pine: "Vä͑x düzinäz nex: me käsib süpür čuġon näziri q̇utina bitoṭuxun gelene laxi.
   
İsusen İz şagirdxo İz t'ǒğǒl k'alpi şot'oğo pine: "Və̌x düzinəz nex: me kəsib süpür çuğon nəziri q'utina bitot'uxun gelene laxi.

Verse: 44  Link to udintLink to armntLink to ntkpl
Šoṭaynaḳ ki, bitoṭin ičoġoy bakala ganuxunṭun laxi, me čuġon isä iz käsib ganuxun, iz xašluġeynaḳ kiyel bakalṭune tadi".
   
Şot'aynak' ki, bitot'in içoğoy bakala ganuxunt'un laxi, me çuğon isə iz kəsib ganuxun, iz xaşluğeynak' kiyel bakalt'une tadi".



Next part



This text is part of the TITUS edition of Biblia Udica, Versio Nizhensis: Novum Testamentum.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 18.11.2023. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.