TITUS
Text: Ast.Plan. 
About the Zodiacal Signs and The Seven Planets

The Old Georgian Text

ეტლთა და შჳდთა მნათობთათჳს


On the basis of the edition in
Eṭlta da šwdta mnatobtatws.
Astrologiuri txzuleba XII sauḳunisa /
O znakax zodiaka i semi svetilax.
Astrologičeskij traktat XII veka,
gamosca / izdanie
A. Šaniʒe,
Tbilisi 1975

electronically prepared by Ketevan Gočitašvili,
Tbilisi 1999;
TITUS version by Jost Gippert,
Frankfurt a/M, 21.12.1999 / 1.6.2000 / 21.12.2002 / 21.3.2007



The present electronic edition is dedicated to the memory of Zurab Sarǯvelaʒe





Part: Sign.Zod. 
Page of ed.: 16 
ეტლთათჳს



Chapter: 1  
1. ვერძი, რომელსა [არაბულად]
ჰრქჳან ლამალი



Line: 1        სახელითა ღმრთისაჲთა.

Line: 2        
ვერძისა ბურჯი ცეცხლისაჲ არს და დღისაჲ არს და
Line: 3     
მჴურვალი და ჴმელი არს. მამალი არს და აღმოსავლეთისაჲ
Line: 4     
არს და მარიხისა სახლი არს და მზისა შარაფი
Line: 5     
არს, გრილი არს [და საპა]ტიოდ ნებითა საჯდომი არს,
Line: 6     
ჴელმწიფეთა და მოლაშქრეთა ბურჯი არს და ოცდაათი
Line: 7     
დარა[ჯაჲ] არს და თუითო დარაჯაჲ სამოცი დაყიყაჲ
Line: 8     
არს და რაჲ მზე პირველსა დარაჯასა მოვიდეს,
Line: 9     
დღე და ღამ...

Line: 10     
და სამშაბათი დღე მისი არს. *

Line: 11        
ჴელისუფალთაგან არს მჭედელი და მექონდრაქე
Line: 12     
(რომლისა თარგმანი არს "კასაბი") და მჭედელი
Line: 13     
რვალისაჲ და ჰაჯამი. და ხეთაგან რაჲცა მაღალია, და რკინაჲ
Line: 14     
და ტყჳვაჲ მისი არს. და ოდეს მზე ამას ბურჯსა
Line: 15     
შიგან იყოს, [ადრე] აღმოჰჴდების და გჳანად [ჩ]აჰჴდების.
Line: 16     
და ფერთაგან თეთრი წითლად გამოსჭჳრდეს, მისი
Line: 17     
არს.

Line: 18        
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი იყოს ყოვლისა
Line: 19     
საქმისა წინამხედველი, ჴორც-შუენიერი და ტან-წყლიანი,
Line: 20     
პირ-მხიარული და თუალ-კეკლუცი და პირ-ჭროფლიანი,
Line: 21     
ანუ პირსა ნიშანი იყოს ყუავილისაჲ *,
Line: 22     
და თმა-გრუზი და ბელატი, და ყურ-დიდი და თუალ-ჟივჟავი
Line: 23     
ანუ თუალ-მაჩხი; და წჳვნი წურილნი, და მრავლის
Line: 24     
მეტყუელი. და წჳვსა ანუ მჴარსა ნიშანი
Page of ed.: 17  Line: 25     
იყოს და კაცი უხჳ იყოს და ტანის სამოსისა
Line: 26     
კეკლუცისა მოყუარე იყოს და მხიარული და ცოტაჲთა
Line: 27     
სიტყჳთა ადრე გამწყრალი და ცოტაჲთვე სიტყჳთა
Line: 28     
ადრე დამშჳდებული. და მტერთა ზედა გულის ნებასა
Line: 29     
ეწიფოს.

Line: 30        
ესე ვერძისა ბურჯი სამ-ნაწილი არს: პირველი
Line: 31     
ნაწილი მარიხისაჲ არს, მეორე მზისაჲ არს, მესამე
Line: 32     
მთიებისაჲ არს. ვინცა ათ დარაჯამდის იშვას, მარიხისაჲ
Line: 33     
არს; ვინცა ოც დარაჯამდის იშვას, მზისაჲ არს,
Line: 34     
და ვინცა ოცდაათ დარაჯამდის იშვას, მთიებისაჲ
Line: 35     
არს. თუ [მარიხისა ნაწილსა ზედა შობილ იყოს] მწითური
Line: 36     
და    ძ   
Line: 37     
      ს კაცი იყოს [ ] ზაროანი და
Line: 38     
ამპარტავანი. და თუ მთიებისა ნაწილსა ზედა შობილ
Line: 39     
იყოს, შაჰვის მოყუარე, დედათ მოყუარე და მგოსანთ
Line: 40     
მოყუარე იყოს ანუ თჳთ იცოდის მგოსნობაჲ.

Line: 41        
და მისსა სიცოცხლესა შიგან სამი ფათერაკი შეემთხჳოს:
Line: 42     
პირველი წყლისაგან, მეორე და[კოდილობისაგან,
Line: 43     
მესამე] სნეულებისაგან. და ორშაბათი არ
Line: 44     
აშუნდეს. რაჲცა ჭირი სჭირდეს, უ[ ]ნის თავსა იყოს
Line: 45     
[ღ]ირსი და ვინცა მეცხრამეტესა დარაჯასა
Line: 46     
ზედა იშვას, კაცი ბედიანი იყოს.


Line: n.1     
შემდეგ მოხეულია და აკლია ერთი ან ორი სტრიქონია ტექსტი ^
Line: n.2     
ჩამატებულია ^



Chapter: 2  
2. კუროჲ, რომელსა არაბულად
ჰრქჳან თავრი



Line: 1     
Page of ms.: 354  კუროჲსა ბურჯი მთიებისაჲ არს სახლი და
Line: 2     
მთოარისა შარაფი. და მიწისაჲ არს და ღამისაჲ არს
Line: 3     
და დედალი არს და გრილი და ჴმელი არს და სევდისაჲ
Line: 4     
არს. და რაჲ მზე ხუთმეტ დარაჯამდის მივიდეს, შუა
Line: 5     
გაზაფხული არს და ადრე აღმოჰჴდების და გჳანად ჩაჰჴდების.
Line: 6     
და ნახევარ-ჴმაჲ და შვილნი მცირედ და ბუნებად
Line: 7     
ჰამოჲ. და ესე ბურჯი დედათა მთავა[რ]თაჲ არს
Line: 8     
და ქალწულთაჲ. კაცისა ასოთაგან ყელი მისი არს და
Line: 9     
ჴარჴაჩოჲ. და ქალაქთაგან -- ლამიანი და საქურდეთი
Line: 10     
და ალექსანდრიაჲ და ლირე, მთანი კავკასიანი და გილიკიაჲ
Line: 11     
და ტარსონი და ადგილთაგან ვენაჴნი და წალკოტნი
Page of ed.: 18   Line: 12     
და ტყენი და ველნი, რომელ მთასა ახლვიდენ,
Line: 13     
და მიწანი და თესულნი. ჴელისუფალთაგან: მკერვალი,
Line: 14     
ხარაზი, და სულიერთაგან რაჲცა ჭლიკიანი არს, და სამოსელთაგან
Line: 15     
ბისონი და ძოწეული და ფერთაგან თეთრი,
Line: 16     
რომელ ლურჯად გამოსჭჳრდეს. დღეთაგან პარასკევ[ი
Line: 17     
მი]სი არს, ხეთაგან -- რომელიცა მაღალი არს.

Line: 18        
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი ტან-მაღალი
Line: 19     
იყოს და არ დია გრძელი, პირ-მწყაზარი და თუალ-შავი,
Line: 20     
შუბლი დიდი იყოს და ფართოჲ, წარბთა რომელ
Line: 21     
თმაჲ აკლდეს, და პირსა ზედა ნიშანი იყოს, ანუ თავსა
Line: 22     
ანუ მჴარსა, ჴმა-მსხჳლი იყოს, დედათა მოყუარე და კეკლუცთა
Line: 23     
მოყუარე, თავისა პატივისა მოყუარე და
Line: 24     
არვისი შემაწუხებელი. და ზოგი ტანად მოკლეცა იქმნების
Line: 25     
და ძჳრის მოჴსენე არ იყოს. და რაჲცა უთხრას,
Line: 26     
დამჯერე იყოს. თავისა მეყვისნი უყუარდენ და მათთჳს
Line: 27     
კარგისა მოქმედი იყოს. და ვისთჳსცა კარგი იყოს და *
Line: 28     
მან ნაცვალი არ მიაგოს.

Line: 29        
ესე კუროჲსა ბურჯი სამ-ნაწილი არს: ათ დარაჯამდის
Line: 30     
ოტერიდისაჲ არს, ოც დარაჯამდის მთოარისაჲ
Line: 31     
არს, ოცდა[ათ დარაჯ]ამდის * ზუჰალი[საჲ] არს.

Line: 32        
ვინცა ოტერიდისა ნაწილსა ზედა იშვას, ღრმაჲ
Line: 33     
კაცი იყოს და [ ] ანუ მხატვარი და ყოველსავე
Line: 34     
ზედა ჴელ-მარჯუე იყოს. და თუ მთოარ[ისა ნაწ]ილსა
Line: 35     
ზედა იშვას, პირ-მრგუალი, კეკლუცი და მლაღობელი
Line: 36     
იყო[ს და მხი]არული. და თუ ზოჰალისა ნაწილსა ზედა
Line: 37     
იშვას, კაცი მძიმე ი[ყოს და] ზარმაცი და საქონელისა
Line: 38     
შემნახავი. და ფათერაკი მისი ცეცხლისაგან და
Line: 39     
სნებისაგან იყოს. ვინცა მესამესა დარაჯასა ანუ მეთოთხმეტესა
Line: 40     
ანუ მეთექუსმეტესა ანუ ოცდამეშჳდესა *
Line: 41     
იშვას, ბედიანი იყოს და სამშაბათი დღე არ აშუნდეს.


Line: n.3     
ეს და ზედმეტია, ან მის წინ გამოტოვებულია რამე. ^
Line: n.4     
გამორჩენია ასოები. ^
Line: n.5     
მეოცდაშჳდესა ^



Chapter: 3  
3. ტყუბი, რომელსა არაბულად
ჰრქჳან ჯავზა



Line: 1        
ტყუბისა ბურჯი ოტერიდისა სახლი არის, ვეშაპისა
Line: 2     
შარაფი, მუშთარისა ვაბალი. და ჰაერისაჲ არს და
Page of ed.: 19   Line: 3     
დღისაჲ არს, და მამალი, და მჴურვალი და ნედლი. და
Line: 4     
დასავლეთისაჲ არს. [და კაცისა ნივთთაგან] სისხლი მისი
Line: 5     
არს. ორი ბუნებაჲ არს, ამისთჳს რომელ მზე რაჟამს
Line: 6     
ხუთმეტ დარაჯამდის მოვიდეს, ნახევარი პირველისაჲ
Line: 7     
გაზაფხულისა ბუნებაჲ არს და ნახევარი შემდგომი
Line: 8     
მისი ზაფხულისა ბუნებაჲ არს.

Line: 9     
და ამას ბურჯსა მზე ადრე [აღ]მოჰჴდების და
Line: 10     
გჳანად შთაჰჴდების.

Line: 11        
ჴმა-მაღალი არს და უშვილოჲ არს. და ესე ბურჯი
Line: 12     
მწერალთა და მხატვართაჲ არს და ნიავისაჲ
Line: 13     
არს; კაცისა ასოთაგან მჴარი და მკლავი და თითნი;
Line: 14     
ქუეყანათაგან ელამიტი და გურგანი და ხუარაზმი და
Line: 15     
ყაზვინი, კომი და მუყანი და სომხითი და ეგვპტე; და
Line: 16     
ადგილთაგან [მ]თანი თესულნი და სანადირონი, ადგილი
Line: 17     
მწერალთაჲ და ყრმათა მ[ასწ]ავლელთაჲ და ადგილი
Line: 18     
წიგნისაჲ და მფრინველნი შინაურნი, [რომელნი] -- ცა
Line: 19     
კაცისა ჴელსა ქუეშე არიან, მისნი არიან. და რაჲცა
Line: 20     
ხეთაგან მაღალია, [მისი] არს. და დღეთაგან ოთხშაბათი
Line: 21     
მისი არს. და კაცი მუჰანდეზი, რომლისა თარგმანი
Line: 22     
"კაცი წინაჲსწარ * მცნობელი * ყოვლისა საქმისაჲ",
Line: 23     
ესე მისი არს.

Line: 24     
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი ტან-წყლიანი
Line: 25     
იყოს და პირ-კეკლუცი, წუერ-შუენიერი, ბეჭნი და
Line: 26     
მკერდი ბრტყელნი იყუნენ, წჳვნი Page of ms.: 356  გრძელნი და
Line: 27     
კაცი სიტყჳს მეტყუელი და მხიარული და უხჳ. და
Line: 28     
მეცნიერობისა და შაჰვისა მოყუარე. და წიგნის მკითხველი,
Line: 29     
ზოგი მწერალი და ზოგი მოშაჰირე.და თუ
Line: 30     
რადმე ამისი სწავლაჲ * არ შეეძლოს ანუ არ ისწავლოს,
Line: 31     
ამისნი მოქმედნი უყუარდენ. და სიტყჳსა საიდუმლოჲსა
Line: 32     
შემნახავი. და მჴარსა ზედა ნიშანი იყოს. და
Line: 33     
ერთსა ასოსა ზედა აუგი იყოს. და დიდთა თანა დიდი
Line: 34     
იყოს და მცირეთა თანა მცირე იყოს. და ფათერაკი
Line: 35     
მისი წყლისაგან არს და ჰავისა კაცისაგან. და ბოლოჲ
Line: 36     
საქმისა მისისაჲ ყოველი კეთილად არს. და პარასკევი
Line: 37     
არ აშუნია.

Page of ed.: 20  
Line: 38        
ესე ბურჯი სამ-ნაწილი არს: პირველი ნაწილი ათ
Line: 39     
დარაჯამდის მუშთარისაჲ არს, მესამე ოცდაათ დარაჯამდის
Line: 40     
მზისაჲ არს. ვინცა მუშთარისა ნაწილსა ზედა შობილ
Line: 41     
იყოს, სჯულისა მეცნიერობაჲ იცოდის და უყუარდეს
Line: 42     
და კაცი სახე-კეკლუცი იყოს, სიტყუა-ტკბილი, წყნარი
Line: 43     
და ცნობილი, და მის საუკუნოჲსა * და სასულიეროსა
Line: 44     
მწურთელი და მასწავლელი კაცთაჲ. და თუ
Line: 45     
მარიხისა ნაწილსა ზედა შობილ იყოს, მომწითურე
Line: 46     
იყოს, ორ-ენაჲ იყოს და ფიცხელი და ძნელი, ბრძოლის
Line: 47     
მოყუარე. თუ მზისა ნაწილსა ზედა შობილ იყოს,
Line: 48     
ზაროანი და ამპარტავანი * იყოს და ასო-მსხვილი და
Line: 49     
სიტყუა-შუენიერი იყოს. და მისსა უკუანა აუგი დია
Line: 50     
ითქუმოდის. და ვინცა მეთერთმეტესა დარაჯასა ზედა
Line: 51     
შობილ იყოს, ბედიანი იყოს.


Line: n.6     
წ~წრ. ^
Line: n.7  
მცნობილი. ^
Line: n.8  
აქ კიდევ ამის სწერია, რომელიც ზედმეტი ჩანს. ^
Line: n.9  
სკნჲსა ^
Line: n.10  
ზამპარტავაანი. ალბათ ზაროანი უნდოდა კიდევ დაეწერა. ^




Chapter: 4  
4. კირჩხიბი, რომელსა არაბულად
ჰრქვან სარატან



Line: 1        
კირჩხიბისა ბურჯი მთოარისა სახლი არს და
Line: 2     
მუშთარისა შარაფი და მარიხისა ჰუბუტი და ზუჰალისა
Line: 3     
ვაბალი. წყლისაჲ არს და ღამისაჲ არს. და დედალი
Line: 4     
არს და ბუნებად გრილი და ნედლი არს. და კაცისა
Line: 5     
ნივთთაგან ბალღამი მისია. Page of ms.: 357  ჩრდილოჲსაჲ არს.
Line: 6     
და რაჲ მზე პირველსა დაყიყასა ზედა მოვიდეს, მაშინ
Line: 7     
დღე ყოველთა დღეთა უგრძე არს და ღამე ყოველთა
Line: 8     
ღამეთა უმოკლე არს. და ზაფხულისა პირველი არს.
Line: 9     
და ესე ბურჯი ჰაერთა * წურილთაჲ არს და ამას ბურჯსა
Line: 10     
შიგან რაჲ იყოს მზე, გჳანად ამოჰჴდების და ადრე
Line: 11     
ჩაჰჴდების. და შუა-ჴმაჲ არს და შვილ-მრავალი. და
Line: 12     
ესე ბურჯი სოფლისა ეტლი არს. კაცისა ასოთაგან
Line: 13     
მკერდი და ძუძუნი და ფირტჳ და წელნი მისნი არიან.
Line: 14     
ქალაქთაგან ირაყისა ქალაქი და მცირე სომხითი და
Line: 15     
ტფილისი და გარეთი საბერძნეთი და ადგილთაგან
Page of ed.: 21   Line: 16     
ზღჳს პირნი და მდინარეთა პირნი, წყალთაგან წყაროჲს
Line: 17     
თუალნი და წყალნი იგი, რომელ მიწასა შიგან
Line: 18     
გათხრით დიან. და ხეთაგან -- რაჲცა მოკლენი არიან.
Line: 19     
წჳმისა ბურჯი არს. წყლისაგან და მას შინა მყოფთა
Line: 20     
სულიერთაგან კირჩხიბი, კუჲ, წურბელი, მყაური და
Line: 21     
მიწისა ჭიაჲ -- ყოველი მისი არს. დღეთაგან ორშაბათი
Line: 22     
მისი არს.

Line: 23        
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი არცა გრძელი,
Line: 24     
არცა მოკლე; და ზოგი მოკლე, ცხჳრ-მრუდი და
Line: 25     
კბილ-მრუდი და თმა-წურილი და წჳვ-გრძელი.და
Line: 26     
კაცი ესთენ სუბუქი, რომელ ერთსა სიტყუასა და ერთსა
Line: 27     
საქმესა ზედა არ დადგებოდის. მაგრა კაცი მხიარული
Line: 28     
დ[ა მ]ლაღობელი და სიტყუა-წყლიანი და უხჳ.
Line: 29     
მისსა სიცოცხლესა შიგან ოთხი ფათერაკი შეემთხჳოს:
Line: 30     
პირველი, ჰავისა კაცისაგან სავნებელი მიხუდეს;
Line: 31     
მეორე, რომელ მკბენარმან რამამე უკბინოს; მესამე,
Line: 32     
წყლისაგან; და მეოთხე, თავქედისაგან.

Line: 33        
ესე ბურჯი სამ-ნაწილი არს: პირველი ნაწილი ათ
Line: 34     
დარაჯამდის მთიებისაჲ არს, მეორე -- ოტერიდისაჲ,
Line: 35     
მესამე -- მთოარისაჲ. ვინცა მთიებისა ნაწილსა ზედა
Line: 36     
იშვას, კაცი კეკლუცი და კაცთ მოყუარე იყოს, ტანისა და
Line: 37     
ტანისა სამოსისა წმიდისა და სულნელისა და
Line: 38     
მგოსნისა მოყუარე იყოს. და თუ ოტერიდისა ნაწილსა
Line: 39     
ზედა იშვას, არცა მოკლე იყოს, არცა გრძელი, თით-წურილი
Line: 40     
და მწერალი. ანგარიშნი კარგად [ი]ცოდ[ი]ს.
Line: 41     
და მთოარისა ნაწილსა ზედა თუ იშვას, კაცი იყოს
Line: 42     
კეკლუც[ი] დ[ა] წარბ-შეყრი[ლი], Page of ms.: 358  მკერდი ფართოჲ
Line: 43     
და მრავალთ მოყუარე, პირ-მრგუალი, ტან-მრგუალი
Line: 44     
და ქების მოყუარე და ჰამაპაჰასა მართალსა
Line: 45     
იტყოდის ჰამაპაჰასა ტყუოდის და სიტყუასა მრავალ-ფერად
Line: 46     
აქცევდეს. ვინცა ა^ და მე-ი^დ და მე-ი^გ
Line: 47     
დარაჯასა იშვას, ბედიანი იყოს. და ოთხშაბათი დღე
Line: 48     
არ აშუნდეს. ესე ეტლი სარკინოზთაჲ არს.


Line: n.11     
ჰერთა. ^



Chapter: 5  
5. ლომი, რომელსა არაბულად
ჰრქჳან ასად



Line: 1        
ლომისა ბურჯი მზისა სახლი არს და ზუალისა ვაბალი.
Line: 2     
ცეცხლისაჲ არს და მის ცეცხლისაჲ, რომელ
Page of ed.: 22   Line: 3     
ქვასა შიგან არს. და დღისაჲ არს და მჴურვალი და ჴმელი
Line: 4     
არს და მამალი არს. და კაცისა ნივთთაგან ზაფრაჲ
Line: 5     
მისი არს. და აღმოსავლეთისაჲ არს. და რაჲ მზე
Line: 6     
ამას ბურჯსა შიგან მოვიდეს, გჳანად აღმოჰჴდების და
Line: 7     
ადრე ჩაჰჴდების. და შუა ზაფხული იყოს და სიცხისა
Line: 8     
ჟამი. ესე ბურჯი ქრისტეანეთაჲ არს და მეფეთა და
Line: 9     
მთავართაჲ. და კაცისა ასოთაგან გული და სტომაქი და
Line: 10     
ღჳძლი და ზურგი მისი არს. და ქუეყანათაგან თურქეთი.
Line: 11     
რაჲცა აშენებული არს, მისია. და ხურასნისაგან
Line: 12     
ტოსი და ნიშა[ბ]ური და თარმიდი მისი არს, და
Line: 13     
იერუსალიმი მისი არს, და ასკალონი და ნისიბინი მისი
Line: 14     
არს და მელიტენიაჲ. და ადგილთაგან სანადირონი
Line: 15     
და კოშკნი მისნია, მეფეთა საჯდომი Page of ms.: 359  და ციხენი
Line: 16     
მაღალნი, რომელ მთათა მაღალთა ზედა იყუნენ. სულიერთაგან
Line: 17     
რანიცა ჭანგოსანნი არიან, ჴელისუფალთაგან --
Line: 18     
დრაჰკნისა და დრამისა მჭედელნი და მონადირენი
Line: 19     
მისნი არიან. და ხეთაგან რაჲცა დიდნი და
Line: 20     
სხჳლნი და მაღალნი არიან. და დღეთაგან -- კჳრიაჲ.

Line: 21        
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი რომელი იშვას,
Line: 22     
ჴელმწიფეთა ბუნებაჲ ჰქონდის, შესახედავად საშინელი,
Line: 23     
დიდი და ზაროანი იყოს. და დღე-გრძელი
Line: 24     
იყოს, ტან-გრძელი და მკერდ-ბრტყელი, პირ-ფართოჲ
Line: 25     
და თით-სხჳლი, ზოგი მომწითურე და თუალ-ჟივჟავი,
Line: 26     
და დიდი და კეკლუცი და წუერ-მრგუალი და
Line: 27     
გონება-მახჳლი, მუცელ-დიდი და ასო-სხჳლი, და
Line: 28     
წჳვსა * ზედა ნიშანი, და ჴელმწიფეთაგან როჭიკიანი
Line: 29     
და პატივიანი და მრავლის მგონებელი და მრისხანე და
Line: 30     
ამპარტავანი. და მიწასა შინა პატიოსანი რაჲმე პოოს,
Line: 31     
და მისგან გაიხარნეს და კაცი სიკუდილისაგან იჴსნეს.
Line: 32     
და სახელი მისი დიდ იყოს. და სიყმისა ჟამსა სიმაღლისა
Line: 33     
რაჲსაგანმე და სნებისაგან და ცეცხლისაგან ფათერაკი
Line: 34     
შეემთხჳოს და მშჳდობით დარჩეს. და ხელისუფლობასა
Line: 35     
რასაცა ცეცხლითა მოქმედებდენ, მისგან სარგებელი
Line: 36     
ჰქონდის. და შაბათი დღე არ აშუნდეს.

Line: 37        
ესე ბურჯი სამ-ნაწილი არს: პირველი ნაწილი
Line: 38     
ზუჰალისაჲ ათ დარაჯამდის, მეორე ნაწილი მუშთარისაჲ
Page of ed.: 23   Line: 39     
არს ოც დარაჯამდის, და მესამე ნაწილი მარიხისაჲ
Line: 40     
არს ოცდაათ დარაჯამდის.

Line: 41        
ვინცა ზუჰალისა ნაწილსა ზედა იშვას, კაცი მომჭლე
Line: 42     
იყოს და ტან-გრძელი, შავ-გრემანი და ჴელ-გჳანი
Line: 43     
და კაცთაგან შემეცნიერებული და შესწავლული.

Line: 44        
და თუ მუშთარისა ნაწილსა ზედა იშვას, პირ-კეკლუცი,
Line: 45     
შუა კაცი და ღირსი და ფილოსოფოსი იყოს.

Line: 46        
და მარიხისა ნაწილსა ზედა თუ იშვას, კაცი მწითური
Line: 47     
იყოს, მტყუვანი და სიძვისა მოყუარე, დედათ
Line: 48     
მოყუარე და კაცთა შუა შფოთისა მქუსველი, პირ-ჰავი
Line: 49     
და მგინებარი და კაცთა შემაწუხებელი.

Line: 50        
და ვინცა მეორესა და მესამესა და მეხუთესა და
Line: 51     
მეთორმეტესა და მეოცესა დარაჯასა იშვას, ბედიანი
Line: 52     
იყოს.


Line: n.12     
ამის წინ კიდევ სწერია და წჳვ ^



Chapter: 6  
6. ქალწული, რომელსა არაბულად
ჰრქჳან სუმბულა



Line: 1        
ქალწულისა ბურჯი ოტერიდისა სახლი არს და
Line: 2     
მისივე შარაფი და მთიებისა ჰუბუტი. და მიწისაჲ არს,
Line: 3     
იგი მიწაჲ, რომელ ნაყოფსა გამოიღებდეს. ღამისაჲ
Line: 4     
არს და გრილი და ჴმელი არს. დედალი არს და კაცისა
Line: 5     
ნივთთაგან სევდაჲ მისი არს. და სამხრისაჲ არს და
Line: 6     
ორ-ბუნებაჲ არს, ამისთჳს რომელ, რაჲ მზე ხუთმეტ
Line: 7     
დარაჯამდის მოვიდეს, ნახევარი პირველი მისი ზაფხულისა
Line: 8     
ბუნებაჲ არს და ნახევარი შემდგომი მისი
Line: 9     
სთულისა ბუნებაჲ არს, და ზაფხულისა ბოლოჲ არს. და
Line: 10     
მზე ამას ბურჯსა შიგან რაჲ იყოს, გჳანად ამოჰჴდების
Line: 11     
და ადრე ჩაჰჴდების. ჴმა-მაღალი არს და ბერწი
Line: 12     
არს. და ვაზირთა და მწიგნობართა უხუცესთაჲ არს,
Line: 13     
და კაცისა ასოთაგან მუცელი და მარჯუენაჲ გუერდი
Line: 14     
და მარჯუენაჲ მუჴლი მისი არს. ქუეყანათგან ასურასტანისა
Line: 15     
კუნძულნი და დამასკი და მოსილი, ჴარსი Page of ms.: 361 
Line: 16     
და შირაზი და ასთარაბადი * და სარი, თაქრითი.
Line: 17     
და ადგილთაგან მწიგნობართ უხუცესთა საჯდომი და
Line: 18     
ვენაჴნი და ბოსტანნი და ნაფუძარნი და სამკაულისა
Line: 19     
მოთხენი მისნია. და ოქრომჭედელთა მსახურობაჲ
Page of ed.: 24   Line: 20     
მისი არს. და სულიერთაგან ტუტაქი და იადონი, შაშჳ
Line: 21     
და ჩიტი და კჳრიონი და რაჲცა ჰამო-ჴმაჲ არს, მისია;
Line: 22     
მელი და კატაჲ ველური და შინაური და ძაღლი; ხელისუფალთაგან
Line: 23     
მწერალნი და მეჭრელენი. და ფერთაგან
Line: 24     
ყჳთელი, რომელი თეთრსა ჰგვანდეს. და დღეთაგან
Line: 25     
ოთხშაბათი მისი არს.

Line: 26        
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი ბრძენი და
Line: 27     
გონიერი და მართალი იყოს, და პირ-შუენიერი და უხჳ,
Line: 28     
არცა მჭლე იყოს, არცა მსუქანი, თუალ-ფართოჲ
Line: 29     
იყოს და რაჲცა დაესწავლოს *, ყოველსავე გონებად
Line: 30     
მოიღებდეს და აჴსოვდეს. ახჳრ-მაღალი * და საუბნარად
Line: 31     
წყლიანი და კაცთა სიახლედ საყუარელი და
Line: 32     
წიგნის მოყუარე, მოწყალე და მისთა მქებელთა მოყუარე.
Line: 33     
და მტერნი ვერ[ა]ს ავნებდენ, და სიკეთისა მუქაფასა
Line: 34     
ადრე მიუზღვიდეს. მაგრა ზოგი სიძვის მოყუარე
Line: 35     
იყოს. და სიმჴურვალისაგან და წყლულისა და ჰავისა
Line: 36     
კაცისაგან ფათერაკი ედვას. და მუცელსა და ჴელსა
Line: 37     
ნიშანი იყოს.

Line: 38     
ესე ბურჯი სამ-ნაწილი არს: პირველი ნაწილი ათ
Line: 39     
დარაჯამდის მზისაჲ არს, მეორე ნაწილი ოც დარაჯამდის
Line: 40     
მთიებისაჲ არს, მესამე ნაწილი ოტერიდისაჲ
Line: 41     
არს ოცდაათ დარაჯამდის.

Line: 42        
ვინცა მზისა ნაწილსა ზედა იშვას, კაცი პირ-კეკლუცი
Line: 43     
და თუალ-შუენიერი და მოყვითანე და მამაცური
Line: 44     
იყოს, და ასო-მტკიცე და გულოანი. და თუ მთიებისა
Line: 45     
ნაწილსა ზედა იშვას, ჴმა-შუენიერი იყოს და ჴმაჲ
Line: 46     
შუენიერი და პირი შუენიერი და სამოსელი შუენიერი
Line: 47     
და სამკაული შუენიერი უყუარდეს და განმცხრომი და
Line: 48     
ღჳნის მოყუარე იყოს.

Line: 49        
და თუ ოტერიდისა ნაწილსა ზედა იშვას, ბრძენი
Line: 50     
და მწიგნობარი იყოს ანუ მოშაჰირე.

Line: 51        
ვინცა მესამესა და მეთორმეტესა და მეოცესა დარაჯასა
Line: 52     
ზედა იშვას, ბედიანი იყოს. და პარასკევი დღე
Line: 53     
არ აშუნდეს. Page of ms.: 362 


Line: n.13     
დასთარაბადი. ^
Line: n.14     
დაესწავლოს და, აქ და ზედმეტია. ^
Line: n.15     
ცხჳრ-მ[~]ი ^



Chapter: 7  
Page of ed.: 25  
7. სასწორი, რომელსა არაბულად
ჰრქჳან მიზან



Line: 1        
სასწორისა ბურჯი მთიებისა სახლი არს და მზისა
Line: 2     
ჰუბუტი არს და მარიხისა ვაბალი და ზუჰალისა შარაფი.
Line: 3     
და ჰაერისაჲ არს, -- იგი ჰაერი, რომელ ყუავილსა
Line: 4     
გამოიღებს და ხილსა დაამწიფებს. დასავლეთისაჲ არს,
Line: 5     
დღისაჲ არს და მჴურვალი და ნედლი არს. მამალი არს
Line: 6     
და კაცისა ნივთთაგან სისხლი მისი არს. და დღეთაგან
Line: 7     
პარასკევი მისი არს. ჴმა-მაღალი არს და შვილ-მცირე
Line: 8     
არს და ფერთაგან თეთრი მისი არს. და რაჲ მზე ამას
Line: 9     
ბურჯსა მთელსა დაყიყასა მივიდეს, დღე და ღამე განსწორდების.
Line: 10     
სთულისა პირველი არს. და ამას ბურჯსა რაჲ
Line: 11     
მზე მივიდეს, გჳანად ამოჰჴდების და ადრე ჩაჰჴდების.
Line: 12     
და ესე ბურჯი ვაჭართა და მწიგნობართაჲ არს.
Line: 13     
და კაცისა ასოთაგან მცირე მუცელი და ასოჲ მამათა
Line: 14     
და დედათაჲ მისი არს და თირკუმელი და Page of ms.: 363  *... და
Line: 15     
ქალაქთაგან საბერძნეთი და ბასრაჲ და ეთიოპიაჲ,
Line: 16     
ანტიოქიაჲ და ბალხი და ქაბული და ქაშმინი; და
Line: 17     
ადგილთაგან მთანი და თესულნი და ადგილნი სათამაშონი
Line: 18     
და სანადიმონი და სანადირონი და სარკინოზთა
Line: 19     
სალოცავნი. და ჴელისუფალთაგან ვაჭარნი და ღჳნის-მსუმელნი *.
Line: 20     
და სულიერთაგან კაკაბი და ჴოჴობი და სირაქლემი, კორნაჲ, სინჯაბი.

Line: 21        
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი იყოს პირ-შუენიერი
Line: 22     
და ჴორც-თეთრი, თავ-ცოტაჲ, თუალ-ჟივჟავი,
Line: 23     
არცა მოკლე, არცა გრძელი, სიტყუა-ტკბილი და
Line: 24     
წყლიანად მოუბნარი, მოშაჰირე და მომღერალი და
Line: 25     
ძალისა სახიობათა მცემელი, ჴმა-შუენიერი, დედათა
Line: 26     
მოყუარე და სიძვის მოყუარე, შაჰვის მოყუარე, მლაღობელი.
Line: 27     
და პირსა ანუ კისერსა, ანუ მკერდსა ნიშანი
Line: 28     
იყოს. და ოქროჲსა და ვეცხლისა და საქონლისა არ
Line: 29     
შემნახავი იყოს და გლახაკთ მოწყალე და მიმცემელი
Line: 30     
იყოს. და დასასრულსა ყოველივე მოიწყჳდოს, აღთქუმაჲ
Line: 31     
დადვას და შეინანოს. და სიმაღლისაგან ეშინოდის.

Page of ed.: 26  
Line: 32        
ესე ბურჯი სამ-ნაწილი არს *: პირველი ნაწილი
Line: 33     
ათ დარაჯამდის მთოარისაჲ არს, მეორე ოცამდის
Line: 34     
ზუალისაჲ არს, მესამე ოცდაათამდის * მუშთარისაჲ
Line: 35     
არს.

Line: 36        
ვინცა მთოარისა ნაწილსა ზედა იშვას, პირ-მგუალი *
Line: 37     
და ტან-მოკლე იყოს და მანქლიოზი.

Line: 38     
და თუ ზუჰალისა ნაწილსა ზედა იშვას, მომწუანე
Line: 39     
იყოს და თმა-მრავალი და შენების მოყუარე. და
Line: 40     
ზურგსა ზედა ძუძუსა ქუეშე ნიშანი იყოს, და ზარმაცი
Line: 41     
იყოს.

Line: 42        
და თუ მუშთარისა ნაწილსა ზედა იშვას, სჯულისა
Line: 43     
მოყუარე და სჯულისა შემნახავი და ცნობილი. და
Line: 44     
სასულიეროჲსათჳს კარგისა მოქმედი იყოს.

Line: 45        
და თუ მესამესა და მეხუთესა და მეოცდაერთესა *
Line: 46     
დარაჯასა ზედა იშვას, ბედიანი იყოს. და თუ ბოლოსა
Line: 47     
ზედა იშვას ამის ბურჯისას, არ ბედიანი იყოს. და
Line: 48     
შაბათი დღე არ აშუნდეს.


Line: n.16     
აქ ამოშლილია ერთი სიტყვა. ^
Line: n.17     
მოსალოდნელი იყო ღჳნის განმსყიდელნი. ^
Line: n.18     
ნაწილი ] ბურჯი. ^
Line: n.19     
ოცდაათაამდის. ^
Line: n.20     
ასეა. ^
Line: n.21     
თე მარცვალი ორჯერ არის დაწერილი: მეოცდაერთეთესა. ^



Chapter: 8  
8. ღრიანკალი, რომელსა არაბულად
ჰრქჳან აყრაბ



Line: 1        
ღრიანკალისა ბურჯი მარიხისა სახლი არს და
Line: 2     
მთოარისა ჰუბუტი და მთიებისა ვაბალი. წყლისაჲ არს
Line: 3     
და იგი წყალი, რომელ წჳმისაგან ჴევთა შიგან ღუარი
Line: 4     
შეიქმნების მდინარე და ჴევთა წყალი. და ჩრდილოჲსა *
Line: 5     
არს და ღამისაჲ არს და გრილი და ნედლი არს და დედალი
Line: 6     
არს. და კაცისა ნივთთაგან ბალღამი მისი არს. და
Line: 7     
რაჲ მზე ამას ბურჯსა შიგან მოვიდეს, გჳანად აღმოჰჴდების
Line: 8     
და ადრე ჩაჰჴდების. და შუა სთუელი არს. და
Line: 9     
ესე ბურჯი თურქთაჲ არს. და დღეთაგან სამშაბათი
Line: 10     
მისი არს. უჴმოჲ არს და შვილ-მრავალი. და კაცისა
Line: 11     
ასოთაგან ბუშტი და ყუერი და გუამი მისი არს. და
Page of ed.: 27   Line: 12     
ხეთაგან რაჲცა არ დია მაღალი იყოს. და ქალაქთაგან
Line: 13     
ბედიაჲ არაბეთისაჲ, რეჲ, ნაჰავანდი და არდაველი
Line: 14     
და ყომისი, და ადგილთაგან საპყრობილენი და იგი
Line: 15     
ა\დგილნი, Page of ms.: 365  სადა სცემდენ და ჴოცდენ. და ავაზაკთა *
Line: 16     
და მპარავთა და ჰავის მოქმედთა საჯდომი და
Line: 17     
სახარაბათოჲ; სულიერთაგან ღრიანკალი და ფუტკარი,
Line: 18     
მწავი და წყლისა ჭიანი; ჴელისუფალთაგან მენავე, ჴელის
Line: 19     
გამჴსნელი ჰაჯამი, დასტაქარი და გრძნეულობაჲ.
Line: 20     
და ფერთაგან ოქროჲს ფერი მისი არს.

Line: 21        
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი იყოს პირ-მრგუალი,
Line: 22     
თეთრ-გრემანი და მომწითურე, მკერდ-ბრტყელი
Line: 23     
და წჳვ-გრძელი და ფერჴ-დიდი და თმა-მრავალი,
Line: 24     
და მწყრომი და მტყუანი და უსირცხჳლოჲ და
Line: 25     
ზურგსა ზედა ნიშანი მოწითანე, ენა-პილწი და უმეცარი,
Line: 26     
და ძალად ძლიერი, სიძვისა და ღჳნისა მოყუარე და
Line: 27     
ჯალაბიანი, და აბჯრისა და ლაშქრობისა და მგზავრობისა
Line: 28     
მოყუარე, ჰავისა მოქმედი და კაცთა მაწყინარი.

Line: 29        
ესე ბურჯი სამ-ნაწილი არს: პირველი ნაწილი *
Line: 30     
ათ დარაჯამდის მარიხისაჲ არს, მეორე მზისაჲ არს
Line: 31     
ოც დარაჯამდის, მესამე მთიებისაჲ არს ოცდაათ *
Line: 32     
დარაჯამდის.

Line: 33        
ვინცა მარიხისა დარაჯასა ზედა იშვას, თუალ-მაჩხი
Line: 34     
და მწითური და მჭლე იყო, და ჴელსა მარჯუენასა
Line: 35     
და ფერჴსა მარცხენესა და თავსა ნიშანი იყოს.
Line: 36     
და თუალ-ფართოჲ იყოს და ძნელი და ფიცხელი და
Line: 37     
კაცის მკლველი და სისხლის მჭამელი იყოს. და კაცთა
Line: 38     
შუა გულ-ძჳრობასა ჩააგდებდეს.

Line: 39        
და თუ მზისა ნაწილსა ზედა იშვას, კაცი იყოს ამპარტავანი
Line: 40     
და დიდის-გემოჲ და ზაროანი და მრავლის
Line: 41     
მეტყუელი და გულოანი და უხჳ და თავ-დიდი.

Line: 42        
და თუ მთიებისა ნაწილსა ზედა იშვას, იყოს კაცი
Line: 43     
მოკლე და დია მჭამელი და დია მსუმელი და დია
Line: 44     
მომთრვალე, პირად კეკლუცი და დედათ მოყუარე,
Line: 45     
ნარდისა და ჭადრაკისა მომღერალი და ცოლ-მრავალი.
Page of ed.: 28   Line: 46     
და მისსა სიცოცხლესა შიგან მრავალსა ფათერაქსა
Line: 47     
შევარდეს. ვინცა მეშჳდესა და მეთორმეტესა და
Line: 48     
მეოცესა დარაჯასა ზედა იშვას, ბედიანი იყოს; და ბოლოჲსა
Line: 49     
ზედა იშვას, უბედური და ბიჭი იყოს. და ოთხშაბათი
Line: 50     
დღე არ აშუნდეს.


Line: n.22     
ასეა ^
Line: n.23     
ავაზთა ^
Line: n.24     
ნაწილი ] ბურჯი ^
Line: n.25     
ოცდაათ ^



Chapter: 9  
9. მშჳლდოსანი, რომელსა არაბულად
ჰრქჳან ყავს




Line: 1        
მშჳლდოსნისა ბურჯი მუშთარისა სახლი არს და
Line: 2     
ვეშაპისა ჰუბუტი. ცეცხლისაჲ არს და იგი ცეცხლი
Line: 3     
არს, რომელ კაცისა სტომაქსა და ასოთა შიგან საჭამადსა
Line: 4     
მოადნობს. აღმოსავლეთისაჲ არს და დღისაჲ
Line: 5     
არს, მამალი და მჴურვალი და ჴმელი არს. და კაცისა
Line: 6     
ნივთთაგან ზაფრაჲ მისი არს. და დღეთაგან ხუთშაბათი
Line: 7     
მისი არს. და ორი ბუნებაჲ არს, ამისთჳს რომელ
Line: 8     
ნახევარი პირველი მისი სთულისაჲ და ნახევარი შემდგომი
Line: 9     
მისი ზამთრისაჲ არს. და რაჲ მზე ამას ბურჯსა
Line: 10     
ზედა მოვიდეს, გჳანად აღმოჰჴდების და ადრე ჩაჰჴდების
Line: 11     
და სთულისა ბოლოჲ არს.

Line: 12        
ესე ბურჯი კათალიკოზთა და ებისკოპოსთა * და
Line: 13     
ბჭეთაჲ არს. და კაცისა ასოთაგან ბარკალნი მისნი
Line: 14     
არიან. და ქალაქთაგან ბ\აღდადი Page of ms.: 367  და ასპაჰანი, და
Line: 15     
მონაზონთა საყოფნი მთანი და ქუაბნი მისნი არიან და
Line: 16     
რუსეთისა ქუეყანაჲ და იამანისა ქალაქნი და ადგილთაგან
Line: 17     
ეკლესიაჲ და მონასტრები და ბჭეთა საჯდომი,
Line: 18     
ბოსტანი და სასაგნოჲ და საასპარეზოჲ * ადგილი; და
Line: 19     
ჴელისუფალთაგან მკურნალნი და უჴედთა ცხენთა
Line: 20     
მომწყსელნი და ცხენთა განმსყიდელნი, და ხეთაგან
Line: 21     
რაჲცა მაღალი არს, და ფერთაგან თეთრი, რომელ წითელსა
Line: 22     
ჰგვანდეს.

Line: 23     
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი იყოს პირ-შუენიერი
Line: 24     
და ცოტად პირ-გრძელი, თუალ-კეკლუცი
Line: 25     
და თეთრი თუალისაჲ ცოტად უფროჲსი შავისაგან, და
Line: 26     
წუერ-გრძელი და მკერდ-ბრტყელი, და წჳვ-გრძელი
Line: 27     
და თმა-მცირე ანუ ბელატი. და ჴელმწიფეთა ბუნებაჲ
Page of ed.: 29   Line: 28     
და სიბრძნისა მოყუარე და თავისა მოყუარე და ოქროჲს
Line: 29     
მოყუარე და ფრთხილი და კაცთა შორის პატიოსანი
Line: 30     
და პირ-ბედნიერი. და ზურგსა და მკერდსა ზედა
Line: 31     
და ფერჴსა ნიშანი იყოს და ოთხფერჴთა მოყუარე იყოს
Line: 32     
და ჴელ-მარჯუე იყოს.

Line: 33        
ესე ბურჯი სამ-ნაწილი არს: პირველი ოტერიდისაჲ
Line: 34     
არს ათ დარაჯამდის, მეორე მთოარისაჲ არს
Line: 35     
ოც დარაჯამდის, მესამე ზუჰალისაჲ არს ოცდაათ *
Line: 36     
დარაჯამდის.

Line: 37        
ვინცა ოტერიდისა ნაწილსა ზედა იშვას, კაცი იყოს
Line: 38     
შავ-გრემანი, თუალ-ჟივჟავი და ცხჳრ-გრძელი და
Line: 39     
წარბ-შეყრილი და ჴელმწიფეთა თანა შესწავლილი და
Line: 40     
მწერალი და ხუროჲ მეჭრელე და ლოცვისა საგალობელსა
Line: 41     
მცოდნელი.

Line: 42        
და თუ მთოარისა ზედა შობილ იყოს, კაცი მოკლე
Line: 43     
იყოს და წუერ-მრგუალი, და პირ-შუენიერი, და წარბ-შეყრილი
Line: 44     
და მრავალ-მგზავრი ანუ მოციქული.

Line: 45        
და თუ ზუჰალისა ნაწილსა ზედა იშვას, კაცი იყოს
Line: 46     
მჭლე-ასოჲ, ამპარტავანი და გულოანი და ჭაბუკი და
Line: 47     
ცნობილი და ფხიზელი და ღრმად გამგონე. და ფათერაკი
Line: 48     
სიმჴურვალისაგან და წყლისაგან შეემთხჳოს.

Line: 49        
ვინცა მეცამეტესა და მეოცესა დარაჯასა ზედა
Line: 50     
იშვას, ბედიანი იყოს; და ბოლოჲსა დარაჯასა ზედა იშვას,
Line: 51     
უბედური და გლახაჲ იყოს. და შაბათი დღე არ
Line: 52     
აშუნდეს.


Line: n.26     
ებისკოპოსთა ^
Line: n.27     
სააპარეზოჲ ^
Line: n.28     
ოცდათ ^



Chapter: 10  
10. თხის რქაჲ, რომელსა არაბულად
ჰრქჳან ჯადი



Line: 1        
თხისა რქისა ბურჯი ზუჰალისა სახლი არს და მარიხისა
Line: 2     
შარაფი და მუშთარისა ჰუბუტი და მთოარისა
Line: 3     
ვაბალი. მიწისაჲ არს და დედალი და ბუნებად გრილი
Line: 4     
და ჴმელი. და კაცისა ნივთთაგან სევდაჲ მისი არს.
Line: 5     
სამხრისაჲ არს და რაჲ მზე პირველსა დაყიყასა ამის
Line: 6     
ბურჯისასა მოვიდეს, დღე ყოველთა [დღეთა]გან *
Line: 7     
უმცრო არს და ღამე ყოველთა ღამეთაგან უფრო არს.
Page of ed.: 30   Line: 8     
და დღე მაშინ მატებასა დაიწყებს. და ზამთრისა პირველი
Line: 9     
არს. და ამას ბურჯსა შიგან მზე ადრე აღმოჰჴდების
Line: 10     
და გჳანად ჩაჰჴდების. და დღეთაგან შაბათი მისი
Line: 11     
არს და შვილ-მოწონებული არს: არცა უშვილოჲ
Line: 12     
არს და არცა შვილ-მრავალი, შუა-ჴმაჲ. ქუეყანათაგან
Line: 13     
რასაცა ზედა ხენი მაღალნი დგანან, მისი არს
Line: 14     
და დიდთა და ცხებულთა მეფეთა და შარავანდედთა
Line: 15     
და მთავართა ეტლი არს. და კაცისა ასოთაგან Page of ms.: 369 
Line: 16     
მუჴლნი მისნი არიან. ქალაქთაგან ეთიოპიაჲ და ჰინდოეთი
Line: 17     
და სინდეთი და ჩინთა ქუეყანაჲ და აჰვაზისა
Line: 18     
ქუეყანაჲ და ქაბულისა ქალაქნი და ზღუაჲ დიდი ჳკიანოსი;
Line: 19     
და ადგილთაგან მაღალნი მთანი ტყიანნი და მაღალნი
Line: 20     
კოშკნი და მაღალნი მთანი ყანიანნი. და ხეთაგან
Line: 21     
რაჲცა მაღალი არს და აბანოზისა ხე. და სულიერთაგან
Line: 22     
პილოჲ, აქლემი და ზროხაჲ და ეშჳ მისი
Line: 23     
არს. და ორბი და არწივი მისი არს. და ჴელისუფალთაგან
Line: 24     
მგებელნი და მუშანი და ჴევის ბერნი.

Line: 25        
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი იყოს ცნობილი,
Line: 26     
მძიმე და ფრთხილი და კაცის შემტყუები, და მართალი
Line: 27     
და მოთმინე, სიბრძნის მოყუარე, პირად კეკლუცი,
Line: 28     
ტანად შუენიერი, არცა გრძელი, არცა მოკლე და
Line: 29     
მწყაზარი, თმა-გრძელი და წჳვ-მოკლე და ნებისა
Line: 30     
ცხორებაჲ * და მგზავრობა-მრავალი და შაჰვის მოყუარე
Line: 31     
და ერთსა გონებასა და ერთსა საქმესა ზედა არ
Line: 32     
დამდგომი. და თუ ჴელმწიფისაგან იყოს, მრავალსა
Line: 33     
ქუეყანასა და მრავალსა საქონელსა ზედა პატრონობაჲ
Line: 34     
მიხუდეს, ამისთჳს რომელ ამის ეტლისა პატრონი
Line: 35     
და მნათობი ზუჰალი არს და ზუალი * ყოველთა
Line: 36     
ვარსკულავთა უმაღლესი არს. და შობისა ჟამსა
Line: 37     
ზუჰალი თუ სასწორსა ზედა იყოს, რომელ არს მისი
Line: 38     
შარაფი (და შარაფისა თარგმანი "საპატივოდ ნებითა საჯდომი
Line: 39     
არს და ცხორებაჲ"), ესე რაჲცა გჳთქუამს, უკეთესი
Line: 40     
და უფროჲსი მიხუდების, მით რომელ სასწორი
Line: 41     
ეტლისაგან მეათე კარი არს, და მეათე კარი ჴელმწიფისა
Line: 42     
კარი არს.

Page of ed.: 31  
Line: 43     
ესე ბურჯი სამ-ნაწილი არს: პირველ[ი] ათ დარაჯამდის
Line: 44     
მუშთარისაჲ არს, მეორე მარიხისაჲ არს და
Line: 45     
მესამე -- მზისაჲ.

Line: 46        
თუ მუშთარისა ნაწილსა ზედა იშვას, კაცი იყოს
Line: 47     
მკერდ-ბრტყელი და სიტყვა-წყლიანი და სიკეთის
Line: 48     
მოყუარე.

Line: 49        
და თუ მარიხისა ნაწილსა ზედა იშვას, ცოტად
Line: 50     
მწითური იყოს და ადრე გამწყრომი.

Line: 51        
და თუ მზისა ნაწილსა ზედა იშვას, მრავალთ მოყუარე
Line: 52     
იყოს და მრავალ-გონებაჲ.

Line: 53        
და ოთხშაბათი დღე არ აშუნდეს.


Line: n.29     
ყ~თგ~ნ ^
Line: n.30     
ცხრბჲ ^
Line: n.31     
ასეა ^



Chapter: 11  
11. წყლის საქანელი, რომელსა
არაბულად ჰრქჳან დალვ



Line: 1        
წყლის საქანელისა ბურჯი ზუჰალისა სახლი არს
Line: 2     
და მზისა ვაბალი. და დღისაჲ არს, დასავლეთისაჲ
Line: 3     
არს, მამალი არს, ბუნებად მჴურვალი და ნედლი არს.
Line: 4     
კაცისა ნივთთაგან სისხლი მისი არს. ჰაერისაჲ არს
Line: 5     
და ქარისაჲ (ქარი იგი, რომელ ზღუასა აღსძრავს და
Line: 6     
ნავსა დაანთქამს). და რაჲ მზე ამას ბურჯსა ხუთმეტ
Line: 7     
დარაჯამდის მივიდეს, შუა ზამთარი არს და ადრე ამოჰჴდების
Line: 8     
და გჳანად ჩაჰჴდების. და დღეთაგან შაბათი მისი
Line: 9     
არს.

Line: 10     
და ესე ბურჯი ბერთა პატიოსანთა, ჴელისუფალთა
Line: 11     
და მუშათაჲ არს. კაცისა ასოთაგან წჳვნი კოჭთამდინ
Line: 12     
მისნი არიან. ქალაქთაგან ქუფაჲ და ყიპტისა ქუეყანაჲ
Line: 13     
და ედემი, ქირმანი მისნი არიან; წყალთაგან ნილოსი Page of ms.: 371 
Line: 14     
და დიდნი მდინარენი; ადგილთაგან ტყენი
Line: 15     
და ჰურიათა * სალოცავნი და ჯორთა და აქლემთა
Line: 16     
და ცხენთა სადგომნი და ოჴერნი ადგილნი მისნი
Line: 17     
არიან; და სულიერთაგან წყლისა მფრინველნი, მწავი
Line: 18     
და კატაჲ ველური და ნასნასი.

Line: 19     
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი იყოს მოკლე
Line: 20     
და წუერ-გრძელი და თავ-დიდი, თუალ-ცოტაჲ და ლაშ-ფართოჲ
Line: 21     
და ბაგე-სქელი და თით-მოკლე და
Page of ed.: 32   Line: 22     
მკერდ-ბრტყელი, სიძვის მოყუარე, მძიმე-გონებაჲ და
Line: 23     
საქმედ ზანტი და ოქროჲსა შემკრებელი და არ წამგები
Line: 24     
არცა თავისათჳს და არცა სხუათათჳს. და ზოგმან
Line: 25     
მრავალ-ჯერ იშოოს და მრავალ-ჯერ დაგლახაკდეს.
Line: 26     
და ზოგი გლახაჲ და უღონოჲ და უბედური და ძჳრი და
Line: 27     
საწაღმართოჲსა საქმისა არ მოყუარე. ხელისუფალთაგან *
Line: 28     
მეურმე და ქვის მთლელი, მებოსტნე, მეაქლემე,
Line: 29     
მეწისქჳლე და რაჲცა ძნელი და საჭიროჲ საქმეა, მისი
Line: 30     
არს.

Line: 31     
ესე ბურჯი სამ-ნაწილი არს: პირველი ნაწილი ათ
Line: 32     
დარაჯამდის მთიებისაჲ არს და მეორე * ოც დარაჯამდის
Line: 33     
ოტერიდისაჲ არს და მესამე ოცდაათ * დარაჯამდის
Line: 34     
მთოარისაჲ არს.

Line: 35        
თუ მთიებისა ნაწილსა ზედა იშვას, კაცი იყოს პირ-კეკლუცი
Line: 36     
და წუერ-კეკლუცი, შაჰვის მოყუარე და
Line: 37     
მხიარული, მომღერალი და მრავლის მოყუარე და
Line: 38     
მკერდსა ზედა ნიშანი იყოს.

Line: 39        
და თუ ოტერიდისა ნაწილსა ზედა იშვას, იყოს
Line: 40     
თუალ-მაჩხი და მწერალი და ნარდისა და ჭადრაკისა
Line: 41     
მომღერალი, და ღჳნისა მსუმელი და ყოვლისა ჴელისუფლობისაგან
Line: 42     
ცოცოტაჲ ისწავლოს.

Line: 43     
და თუ მთოარისა ნაწილსა ზედა იშვას, იყოს კაცი
Line: 44     
პირ-მრგუალი და მჭლე და მლაღობელი და მრავლის-მეტყუელი
Line: 45     
და ზურგსა და ჴელსა და ფერჴსა ზედა ნიშანი
Line: 46     
იყოს, ანუ გალატოზობაჲ იცოდის კარგი, ანუ
Line: 47     
მეტყავე იყოს. და პარასკევი დღე არ აშუნდეს.

Line: 48        
და ვინცა მეშჳდესა და მეთექუსმეტესა და მეშჳდმეტესა
Line: 49     
და მეოცესა დარაჯასა ზედა იშვას, ბედიანი
Line: 50     
იყოს.Page of ms.: 372 


Line: n.32     
ჰრთა. ^
Line: n.33     
ამ სიტყვას წინ უზის ^
Line: n.34     
ეს სიტყვა მერეა ჩამატებული ^
Line: n.35     
ოცდათ ^




Chapter: 12  
12. თევზი, რომელსა არაბულად
ჰრქჳან ჰუთი



Line: 1        
თევზისა ბურჯი მუშთარისა სახლი არს და მთიებისა
Line: 2     
შარაფი და ოტერიდისა ჰუბუტი და ვაბალი. ღამისაჲ
Page of ed.: 33   Line: 3     
არს და ჩრდილოჲსაჲ და წყლისაჲ. და დედალი
Line: 4     
არს და გრილი და ნედლი არს. და კაცისა ნივთთაგან
Line: 5     
ბალღამი მისი არს. და ორი ბუნებაჲ არს, ამისთჳს
Line: 6     
რომელ ნახევარი პირველი ნაწილი მისი ზამთრისაჲ
Line: 7     
არს და ნახევარი შემდგომი ნაწილი მისი გაზაფხულისაჲ
Line: 8     
არს. და ამას ბურჯსა შიგან რაჲ იყოს მზე,
Line: 9     
ადრე აღმოჰჴდების და გჳანად ჩაჰჴდების. და დღეთაგან
Line: 10     
მისი ხუთშაბათი არს. უჴმოჲ არს და
Line: 11     
მრავალშვილი.

Line: 12        
და ესე ბურჯი მთავართა, მღდელთა და საპატივოთა
Line: 13     
კაცთა ეტლი არს. და კაცისა ასოთაგან კოჭთაჲთგან
Line: 14     
და ტერფნი მისნია. და ქალაქთაგან შავთა ქალაქი და
Line: 15     
ღუნძთა ქალაქნი და ალექსანდრიაჲ და საბერძნეთისა
Line: 16     
კუნძულნი და ბუხარაჲ ქალაქი. და ადგილთაგან
Line: 17     
მონასტერნი და დიდნი ზღუანი და ღრმანი ტბანი,
Line: 18     
უფსკრულნი და წყლისა სანადირონი და სულიერთაგან
Line: 19     
თევზნი ყოველნი *, Page of ms.: 373  და მარგალიტი და დედაჲ
Line: 20     
მისი მისნი არიან. ჴელისუფალთაგან მენავენი,
Line: 21     
მეთევზენი და მეტივენი.

Line: 22        
ვინცა ამას ეტლსა ზედა იშვას, კაცი იყოს პირ-კეკლუცი
Line: 23     
და შესახედავად შუენიერი, ასო-კეკლუცი,
Line: 24     
ჴორც-წმიდაჲ და თეთრი, თავ-ცოტაჲ და შავი თუალისაჲ
Line: 25     
უფროჲსი თეთრისაგან. და ზოგი მჭლე და ზოგი
Line: 26     
ლაშ-ფართოჲ, ცნობილი და სიტყუა-წყლიანი, ოქროჲსა
Line: 27     
და საქონლისაგან როჭიკიანი, შაჰვის მოყუარე
Line: 28     
და ღირსობის მოყუარე, ღუაწლის მოყუარე და ბრძენი,
Line: 29     
ანუ მართალი. და რაჲცა წყლისა ნადირობაჲ და
Line: 30     
ჴელისუფლობაჲ იყოს, იგი უფრო აშუნია. და მისთჳს
Line: 31     
მგზავრობაჲ კარგი არს. მკერდსა ანუ გუერდსა ანუ მუცელსა
Line: 32     
ნიშანი იყოს.

Line: 33        
ესე ბურჯი სამ-ნაწილი არს: პირველი ნაწილი ათ
Line: 34     
დარაჯამდის ზუჰალისაჲ არს და მეორე ნაწილი ოც
Line: 35     
დარაჯამდის მუშთარისაჲ არს და მესამე ნაწილი ოცდაათ
Line: 36     
დარაჯამდის მარიხისაჲ არს.

Line: 37     
ვინცა ზუჰალისა ნაწილსა ზედა იშვას, კაცი იყოს
Page of ed.: 34   Line: 38     
შავ-გრემანი, ტანად გრძელი და თმა-მცირე და მუცელ-დიდი
Line: 39     
და მჭამელი, გემო-დიდი, სიძვის მოყუარე
Line: 40     
და კაცთა წინა პატიოსანი.

Line: 41        
და თუ მუშთარისა ნაწილსა ზედა იშვას, კაცი
Line: 42     
იყოს გლახაკთ მოწყალე, მლოცავი, სასულიეროჲსა
Line: 43     
საქმისა მოქმედი, ბრძენი, ღირსი და გონიერი და ვაჭრობის
Line: 44     
მოყუარე და ვაჭრობისაგან როჭიკიანი. და
Line: 45     
წჳვსა ზედა ნიშანი იყოს.

Line: 46        
და თუ მარიხისა ნაწილსა ზედა იშვას, კაცი იყოს
Line: 47     
კეკლუცი, თუალ-მაჩხი, ჭაბუკი და უხჳ, მრავალთ მოყუარე
Line: 48     
და ჴორცთა შიგან ზნე რაჲმე ჰქონდის. და
Line: 49     
ფერჴსა ზედა ანუ თავსა წყლული ანუ დაკოდილობაჲ
Line: 50     
შეხუდეს.

Line: 51        
ვინცა მეთორმეტესა და მეოცესა დარაჯასა ზედა
Line: 52     
იშვას, ბედიანი იყოს. და შაბათი დღე არ აშუნდეს.


Line: n.36     
ამას მოსდევს სიტყვა ვერნი, რომელიც ან უადგილოა, ან აკლია რაღაც (ყოველნი ფერნი?) ^




Part: Lun.  
Page of ed.: 35  
Page of ms.:  
[მთოარე]


Chapter: Asc.Desc.  
სახე აღმოსლვისა მთოარისაჲ
და შთასლვისაჲ ღამით *


Line: 1        
აქა ერთგან შეყრაჲ მზისა და მთოარისაჲ. აქა
Line: 2     
მთოვარე არ ინახვის.

Line: 3        
აქან პირველი ღამე არს გამოჩინებისაჲ და, რაჲ
Line: 4     
ჩაჰჴდეს, ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამისა...
Line: 5     
[ნ]აწილი

Line: 6        
აქან მეორესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 7     
გარდასრული იყოს ერთი ჟამი და მეორისა
Line: 8     
ჟამისაგან... *

Line: 9        
აქან მესამესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 10     
გარდასრულ იყოს ორი ჟამი და ნახევარი.

Line: 11        
აქა მეოთხესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 12     
გარდასრულ იყოს ჟამი სამი და მეოთხისაგან... *

Line: 13        
აქან მეხუთესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 14     
გარდასრულ იყოს ჟამი ოთხი და მეხუთისაგან
Line: 15     
მეოთხედი.

Page of ed.: 35 
Line: 16        
აქან მეექუსესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 17     
გარდასრულ იყოს ჟამი ხუთი და მეექუსისაგან
Line: 18     
მეექუსედი.

Line: 19        
აქან მეშჳდესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 20     
გარდასრულ იყოს ჟამი ექუსი და შუაღამე იყოს.

Line: 21        
აქან მერვესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 22     
გარდასრულ იყოს ჟამი ექუსი და მეშჳდისაგან ხუთი
Line: 23     
ნაწილი.

Line: 24        
აქან მეცხრესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 25     
გარდასრულ იყოს ჟამი შჳდი და მერვისაგან
Line: 26     
ოთხი ნაწილი.

Line: 27        
აქან მეათესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 28     
გარდასრულ იყოს ჟამი რვაჲ და ნახევარი.

Line: 29        
აქან მეთერთმეტესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს,
Line: 30     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი ცხრაჲ და მეათისაგან
Line: 31     
მესამედი.

Line: 32        
აქან მეთორმეტესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს,
Line: 33     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი ათი და მეთერთმეტისაგან *
Line: 34     
მეოთხედი.

Line: 35        
აქან მეცამეტესა ღამესა რაჲ ჩაჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 36     
გარდასრულ იყოს ჟამი თერთმეტი და მეთორმეტისაგან
Line: 37     
მეექუსედი.

Line: 38        
აქან მზე და მთოარე ერთმანეთსა პირისპირ
Line: 39     
არიან, და მზე ჩაჰჴდების და მთოარე ამოჰჴდების.

Line: 40        
აქან მეხუთმეტესა ღამესა რაჲ აღმოჰჴდეს,
Line: 41     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამისა ერთისა ხუთი
Line: 42     
ნაწილი.

Line: 43        
აქან მეთექუსმეტესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 44     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი ერთი და მეორისაგან ოთხი
Line: 45     
ნაწილი.

Page of ed.: 36 
Line: 46        
აქან მეშჳდმეტესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 47     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი ორი და ნახევარი.

Line: 48        
აქან მერვამეტესა * ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 49     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი სამი და მეოთხისაგან
Line: 50     
მესამედი.

Line: 51        
აქან მეცხრამეტესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 52     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი ოთხი და მეხუთისაგან
Line: 53     
მეოთხედი.

Line: 54        
აქან მეოცესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს, ... ჟამი
Line: 55     
ხუთი და მეექუსისაგან მეექუსედი..

Line: 56        
აქან ოცდამეერთესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 57     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი ექუსი და იყოს
Line: 58     
შუვაღამე.

Line: 59        
აქან ოცდამეორესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 60     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი ექუსი და მეშჳდისაგან
Line: 61     
ხუთი ნაწილი.

Line: 62        
აქან ოცდამესამესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 63     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი შჳდი და მერვისაგან
Line: 64     
ოთხი ნაწილი.

Line: 65        
აქან ოცდამეოთხესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 66     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი რვაჲ და ნახევარი.

Line: 67        
აქან ოცდამეხუთესა რაჲ ამოჰჴდეს, ღამისაგან
Line: 68     
გარდასრულ იყოს ჟამი ცხრაჲ და მეათისაგან
Line: 69     
მესამედი.

Line: 70        
აქან ოცდამეექუსესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 71     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი ათი და
Line: 72     
მეოთხედი.

Line: 73        
აქან ოცდამეშჳდესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 74     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი თერთმეტი და
Line: 75     
მეექუსედი.

Line: 76        
აქან ოცდამერვესა ღამესა რაჲ ამოჰჴდეს,
Line: 77     
ღამისაგან გარდასრულ იყოს ჟამი თორმეტი.


Line: n.1     
კენტი ნომრების ტექსტი წითურადაა ნაწერი, წყვილებისა კი -- შავად. ^
Line: n.2     
მერმე გადასწორებულია სხვა ხელით: ორი გინა სამი. ^
Line: n.3     
მერმე წაშლილია ორი თუ სამი სიტყვა. ^
Line: n.4     
ხელნაწერშია არა მეთერთმეტისაგან არამედ მეხუთისაგან ^
Line: n.4     
ხელნაწერშია არა მეთერთმეტისაგან არამედ მეხუთისაგან ^
Line: n.5     
ასეა ^


Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 12.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.