ARMAZI
Author: Bas.Caes. 
Basilius of Caesarea
Text: Hexaem. 
The Hexaemeron

On the basis of the edition in
Uʒvelesi redakciebi
Basili Ḳesarielis "Ekusta dġetaysa" da
Grigol Noselis targmanebisa "Ḳacisa agebulebisatws"
X-XIII ss-is xelnac̣erta mixedvit gamosca,
gamoḳvleva da leksiḳoni daurto
Ilia Abulaʒem,
Tbilisi 1964

electronically prepared by Giuli Šabašvili and Ketevan Gočiṭašvili,
Tbilisi 2003;
ARMAZI version by J. Gippert,
Frankfurt a/M, 14.11.2005 / 18.3.2007




Chapter: 1 
Page: 29 
Line: 1 
[თქუმული ბასილისი]
Line: 2 
[თავი პირველი]


Line: 3       ..........................................................
Line: 4    
Page of ms. A: 4V  იგი მძიმესა. ამისთჳს რაჟამს აღვიძრნით ჩუენ ზე აღმართ,
Line: 5     
დაგჳმძიმდის ქუეყანასა; ოდეს აღვიძრინით ქუე დამართ, ვაიძულით
Line: 6     
ცეცხლისასა ქუე დამართ შთამოზიდვად. ხოლო მოზიდვაჲ იგი ნივთთაჲ
Line: 7     
წინააღმდგომთა მისთა მიმართ მიზეზ არს განქარვებისა მათისა,
Line: 8     
რამეთუ იძულებით იგი გარეშე ბუნებისა არს. და ბუნებისა გარეშე
Line: 9     
წინააღდგომითა თჳსითა მსწრაფლ დაჰჴსნდის დამტკიცებისაგან
Line: 10     
თჳსისა, და კუალად იქცის იგი მისავე, რომლისაგანცა დამტკიცნა.
Line: 11     
და ამის იძულებისათჳს გონბი(!)ერისა (!) უარ-ყვეს თქუმული იგი
Line: 12     
პირველთაჲ მათ და მოაჴსენეს ბუნებაჲ მეხუთისა გუამისაჲ დამტკიცებასა
Line: 13     
შინა ცისა და ვარსკულავთასა, რომელნი არიან მას
Line: 14     
შინა. და სხუაჲ შეცთომილთაგან ######მენა სიტყუაჲ თჳსი, წინააღუდგა
Line: 15     
მათ, დაჰსჴსნნა თქუმულნი იგი მათნი და დაამტკიცა სიტყუაჲ
Line: 16     
თჳსი, რომელ-იგი უკუეთუ ჩუენ მიუთხრათ, გესწორნეთ ####
Line: 17     
დაუდგრომელობითა.

Line: 18        
არამედ ვაცადნეთ იგინი, და თჳთ აჰჴსნან თქუმული იგი
Line: 19     
ერთმანერთისაჲ და შევიწყნაროთ თქუმული იგი მოსესი, რომელ
Line: 20     
თქუა არსებისათჳს ცისა #### იგი აქა, ვითარმედ: "ღმერთმან დაჰბადა
Line: 21     
ცაჲ და ქუეყანაჲ" და ვადიდებდეთ [ჴელოვან]სა მას განმამზადებელსა,
Line: 22     
რომელმან-იგი დაჰბადა სიბრძნით და [გული]სჴმავყოთ
Line: 23     
შუენიერი იგი შუენიერისაგან ხილულისა #######დისაგან ამათ
Line: 24     
გუამთა საცნობელთაჲსა და საზღვართაჲსა: [განვი]ზრახო დაუსრულებელისა
Line: 25     
მისთჳს, რომელი უფროჲს გუა###### არს და უმაღლეს
Line: 26     
გულის-ზრახავთ სიდიდისათჳს ძ###### მისისა. რამეთუ დაღაცათუ ვერ
Line: 27     
გულისჴმა-ვყოთ მეცნიე#### დაბადებულთაჲსაჲ! არამედ რომელ-იგი
Line: 28     
ქუეშე არს ####ა ჩუენთა, საკჳრველ არს, ვიდრემდის გონებაჲცა
Line: 29     
მღჳძა##### ####ურდის გამოძიებისათჳს უმცირესისა ხილულ#####ისა
Line: 30     
და დიდებისა მიცემად შემოქმედისა თჳსისა, რომელი #############
Line: 31     
უკუნითი უკუნისამდე, ამენ.




Chapter: 2  
Page: 30  
Line: 1   Page of ms. A: 4R  თქუმული მისივე
Line: 2  
თავი მეორე


Line: 3        
მცირედ რაჲმე გუშინ შევემთხჳენით სიტყუათა დ[ა ვპო]ვეთ
Line: 4     
სიღრმე გულისჴმის-ყოფისაჲ, დაფარულ[ებაჲ], ვიდრე წარვიკუეთეთ
Line: 5     
სასოებაჲ დაშთომილისაჲ მისთ[ჳს. უკუეთუ] სტოვაჲ სიწმიდისაჲ
Line: 6     
ესრეთ არს და წინაშე კართა [სიწმიდისათა] ესრეთ შუენიერ და
Line: 7     
მარილოვან, და ფრიად შუენი[ერებითა] თჳსითა განანათლებს
Line: 8     
თუალთა გონებისა ჩუენისათა, [ვითარ-მე უ]კუე წმიდაჲ იგი წმიდათაჲ?
Line: 9     
და ვინ შემძლებელ არს შე[კადრებად] შეუვალსა მას? და
Line: 10     
ვინ მიჰხედოს დაფარულ[თა მათ? რამეთუ] პირი იგი მისი საშინელ
Line: 11     
აარს მიხედვად და სიტყუაჲ -- [ძნიად] გულისჴმის-საყოფელ,
Line: 12     
ძნიად სათარგმანებელ.

Line: 13        
[ხოლო ვინაჲთგან მართლ-]მსაჯულისა მის მოსაგებელი განმზადებულ
Line: 14     
არ[ს], რომელთა-იგი ჰნებავნ ყოფად, რაჲ-იგი არს ს[აწუნელ],
Line: 15     
და ნუმცა გცონის გამოძიებად. რამეთუ, დაღაცათუ ნაკ[ლულევან]
Line: 16     
ვართ ღირსისა მისგან, არამედ რაჟამს არა განვი[ზრახავთ
Line: 17     
წერ]ილთა გონებისაგან შეწევნითა სულისა წმიდისაჲთა,
Line: 18     
[შე]ურაცხ ვიქმნნეთ და არცა დავისაჯნეთ [და შეწევ]ნითა მადლისაჲთა
Line: 19     
მო-რაჲმე-ვიპოოთ მცირედი.

Line: 20        
`და ქუეყანაჲ იყო უხილავ და განუმზადებელ'. ვითარ ო[რნივე]
Line: 21     
სწორ არიან დაბადებულობით, ესე იგი არს, ცაჲ და [ქუეყანაჲ,
Line: 22     
ცაჲ]იგი სრულ იქმნა, ხოლო ქუეყანაჲ არღა განმზადებ[ულ]?
Line: 23     
რაჲ-მე არს განუმზადებელობაჲ იგი მისი და რაჲ სი[......]?

Line: 24        
რამეთუ განმზადებულობაჲ ქუეყანისაჲ არს აღშენებაჲ, რომელნ[ი
Line: 25     
ა]რიან: აღმოცენებაჲ მცენარეთა მრავალთაჲ, [წარმოჩი]ნებაჲ
Line: 26     
ხეთა მაღალთაჲ, ნაყოფიერთაჲ და უნაყო[ფოთაჲ, მრა]ვალფერობაჲ
Line: 27     
ყუავილთაჲ და სულნელებაჲ სულ[......] სხუათაჲცა, რომელნი
Line: 28     
აღმოსლვად არიან ნებითა [ღმრთისაჲთა, რაჲთა შე]ამკონ მათ ქუეყანაჲ
Line: 29     
იგი მშობელი მათი, და ვ[ინაჲთგან ...] მათა, ეწოდა
Line: 30     
მას `განუმზადებელ'.

Line: 31        
და ესრეთ ვიტყოდით ცისათჳს, ვითარმედ განუმზადებ[ელ
Line: 32     
იყო] ..........................................................................................................................................
Line: 33     
.........................................................................................................................................................
Line: 34     
Page of ms. A: 5R  ნებამან და შეამკო იგი საზომად საჴმარისა, და შექმნა
Line: 35     
ნიჩაბი მენავეთათჳს და ქუეყანის-მოქმედთათჳს, და ლახურისა
Line: 36     
ტარი -- მჴედართათჳს.

Page: 31  

Line: 1        
ხოლო ღმერთმან პირველად ყოვლისა ხილულისაჲ რაჟამს
Line: 2     
ინება და იზრახა, რაჲთამცა ქმნნა არაარსნი და ვითარ იყოს სოფელი
Line: 3     
ესე, ზრახვასავე შინა თჳსსა შექმნა სიჴშოჲ იგი სამკაულითა
Line: 4     
თჳსითა. და განუჩინა ცასა ბუნებაჲ, რომელი მას შეეტყუებოდა,
Line: 5     
და ხატსა ქუეყანისასა -- ნივთი, რომელი შეჰგავდა. და ცეცხლი და
Line: 6     
წყალი და ჰაერი დაჰბადა, ვითარცა უნდა; და ყვნა იგინი თავსა
Line: 7     
შინა თჳსსა, ვითარცა შეეტყუების თითოეულსა მათსა საზღვარსა
Line: 8     
შინა თჳსსა. და ყოველი სოფელი, რომელი არს ნაწილთაგან შეუმსგავსებელთა,
Line: 9     
შეყო და შეამტკიცა იგი ერთითა ზიარებითა, საზღვრითა
Line: 10     
შეზავებისაჲთა მიუთხრობელითა, ვიდრემდის თჳს-თჳს
Line: 11     
საჩინონიცა იგი ადგილითა ერთმანერთისაგან იქმნნეს შეზავებულ
Line: 12     
სიყუარულითა. და აწ დადუმენინ სიტყუათაგან ცუდთა და ნუ ასწორებენ
Line: 13     
უძლურებასა განზრახვათა მათთასა ძალსა მას მიუწდომელსა
Line: 14     
გონებათა მიერ კაცთაჲსა და ვერ სათქუმელ სიტყუათა
Line: 15     
მათთა!

Line: 16        
`დაჰბადა ღმერთმან ცაჲ და ქუეყანაჲ', არა თუ ზოგი #### ლი
Line: 17     
თითოეულისა მათისაჲ, არამედ ცაჲ სრულიად და ქუეყანაჲ სრულიად,
Line: 18     
###### მსგავსებასა თანა შექმნული, და არა თუ მომღებელი
Line: 19     
ოდენ ხატთაჲ არს იგი, არამედ თჳთ მის ბუნებისა დამბადებელი.
Line: 20     
უკუეთუ არა, მოგჳგედ ჩუენ მათ, თუ ვითარ შეეზავა ძალი ღმრთისაჲ
Line: 21     
###### ბუნებასა თანა სიჴშოჲსასა ვნებიერსა, ხოლო ერთი
Line: 22     
ამათგანი მომღებელ არს თჳსისა მის თჳნიერ ხატისა, [ხოლო] მეორესა
Line: 23     
მას აქუს მეცნიერებაჲ ხატთაჲ თჳნიერ სიჴშოჲსა, რაჲთა
Line: 24     
აღავსოს თითოეულმან მათმან ნაკლულევანებაჲ მოყუსისა თჳსისაჲ;
Line: 25     
რამეთუ დამბადებელისაჲ არს, რაჲთა გამოუცხადოს სიბრძნე თჳსი,
Line: 26     
და სიჴშოჲსაჲ არს, რაჲთა განაგდოს უშუერებაჲ თჳსი და არაშუენიერებაჲ
Line: 27     
თჳსი? და კმა არს ჩუენდა სიტყჳსა ამისთჳს, და მოვიდეთ
Line: 28     
დაშთომილსა.

Line: 29        
`და ქუეყანაჲ იყო უხილავ და Page of ms. A: 5V  განუმზადებელ'. ოდეს-იგი
Line: 30     
თქუა, ვითარმედ `[დასაბამად ქმნა ღმერთმან ცაჲ და] ქუეყანაჲ',
Line: 31     
დადუმნა მრავლისათჳს -- წყლისა, ჰაერისა და ცეცხლისა, და სხუანი,
Line: 32     
რომელნი იშვებიან მათგან ვნებანი, რომელ არიან განმამზადებელნი
Line: 33     
სოფლისანი; არამედ წიგნმან დაუტევნა იგინი გამოსაძიებელად გონებათა
Line: 34     
ჩუენთა, და მივსწუთეთ მცირედითა ამით მიზეზითა განზრახვად
Line: 35     
დაშთომილსა მას. და ვინაჲთგან არა ითქუა წყლისათჳს,
Line: 36     
ვითარმედ: ღმერთმან დაჰბადა იგი, და ქუეყანისათჳს ითქუა, ვითარმედ:
Line: 37     
იყო იგი უხილავ; მიჰხედე შენ თავით თჳსით, თუ რომლითა
Line: 38     
საბურველითა დაბურვილ იყო იგი, ოდეს-იგი არღა ჩნდა?
Page: 32   Line: 1     
ცეცხლითა ვერ ეგებოდა დაბურვაჲ მისი, რამეთუ ცეცხლი ყოველსავე
Line: 2     
განმანათლებელ არს და არა დამაბნელებელ. და ჰაერი
Line: 3     
ვერ შესაძლებელ იყო საბურველ ყოფად მისსა მაშინ, რამეთუ ბუნებაჲ
Line: 4     
ჰაერისაჲ თხელ არს და წმიდაჲ და შემწყნარებელი ყოვლისავე
Line: 5     
ხილულისაჲ და მიმცემელი სხუათაჲ სახილველად. აწ უკუე
Line: 6     
საცნაურ არს გონებათა, ვითარმედ წყალი იყო, რომელი ჰფარვიდა
Line: 7     
პირსა ქუეყანისასა; და ვინაჲთგან არა იყო ბუნებაჲ იგი ნოტიაჲ
Line: 8     
შეკრებულ ადგილსა თჳსსა. და არა თუ ამით ოდენ იყო უხილავ
Line: 9     
ქუეყანაჲ, არამედ განუმზადებელცა იყო იგი, რამეთუ ფრიადი
Line: 10     
სინოტიე მაშინ და აწცა მაყენებელ არს ქუეყანისა აღმოცენებად
Line: 11     
მდელოჲსა. და ესე არს მიზეზი განუმზადებლობისა და უხილაობისა
Line: 12     
მისისაჲ. ვინაჲთგან იყო ბუნებით შუენიერებაჲ ქუეყანისაჲ
Line: 13     
განმზადებულებაჲ მისი; ველნი მღელვარენი ყანებითა, და მწუანენი
Line: 14     
სამოთხეთანი აღმოაცენებენ ფერად-ფერადთა ყუავილთა, ღელენი
Line: 15     
[...]განი და თავნი მთათანი, ხეებითა დაბურვილნი, რომლისაგან
Line: 16     
არარაჲ იყო მაშინ ესევითარი მას ზედა. და ელმოდა მას შობად
Line: 17     
ამის ყოვლისა ძალისაგან დამბადებელისა, რომელი იყო მას
Line: 18     
შინა, არამედ ელოდა იგი ჟამთა მარჯუეთა, რაჲთა გამოიხუნეს
Line: 19     
ნაშობნი თჳსნი ბრძანებითა ღმრთისაჲთა.

Line: 20        
და იტყჳს, ვითარმედ: `ბნელ იყო ზედა უფსკრულთა'. კუალად
Line: 21     
ესე არიან მიზეზნი სიტყუათა Page of ms. A: 6R  ამაოთანი და წარ#####ებაჲ
Line: 22     
უღმრთოებისაჲ, რომელნი-იგი გარდააქცევენ სიტყუასა წერილთასა
Line: 23     
გონებისაებრ მათისა. რამეთუ თარგმანებენ იგინი ბნელსა
Line: 24     
არა * ვითარ იგი არს: ჰაერი -- ბნელი, ანუ თუ ადგილი დაბურვილი
Line: 25     
აჩრდილისაგან გუამისა რაჲსმე, ანუ თუ ადგილი უნათლოჲ
Line: 26     
მიზეზისაგან რაჲსმე, არამედ იტყჳან იგინი, ვითარმედ ძალი
Line: 27     
არს ბოროტისაგანი, ვითარმედ თჳთ იგი არს ბოროტი, თავით
Line: 28     
თჳსით დაწყებული, და წინააღმდგომ არს იგი სახიერებასა ღმრთისასაო.
Line: 29     
რამეთუ თქუეს: უკუეთუ `ღმერთი ნათელ არს'*, უკუე
Line: 30     
ძალი იგი, რომელი წინაღუდგების მას, ბნელ არს იგი განზრახულისაებრ
Line: 31     
გონებისა; და ბნელი, რომლისა არავინაჲ არს დამტკიცებაჲ
Line: 32     
მისი სხჳთ კერძო, არამედ მშობელი თავისა თჳსისაჲ,
Line: 33     
ბნელი -- ბრძოლაჲ სულთაჲ და მოქმედი სიკუდილისაჲ და წინააღმდგომი
Line: 34     
სათნოებისაჲ, რომელი იპოვების დაუბადებელი ღმრთისაგანო.
Line: 35     
და შეაცთუნნეს თავნი თჳსნი სიტყჳთა წინაწარეტყუელისაჲთა.
Line: 36     
და ესევითარითა სიტყჳთა რაჲ-მე არა დაჰბადეს მათ სიტყუათაგანი
Page: 33   Line: 1     
ბოროტთაჲ და განშორებულთაჲ ღმრთისაგან? `ვითარნი
Line: 2     
მგელნი მძიმენი'*, განმაბნეველნი სამწყსოთა
Line: 3     
ღმრთისათანი, ამით მცირითა სიტყჳთა წარწყმიდნეს სულნი მრავალნი!
Line: 4     
მარკიანნი იგი და ვალენტიანნი არა აქაჲთ აღდგესა? ანუ
Line: 5     
თუ წვალებაჲ იგი საძაგელი მანიქეველთაჲ არა აქაჲთ იყოა, რომელსა
Line: 6     
უწოდა ვინმე განრყუნილებაჲ ეკლესიათაჲ და არა შესცთა?

Line: 7        
რაჲსათჳს ივლტი შორად ჭეშმარიტებისაგან, კაცო, წარსაწყმედელად
Line: 8     
თავისა თჳსისა? სიტყუაჲ, განმარტებული და საცნაური
Line: 9     
ყოველთაგან, იტყჳს: `ქუეყანაჲ იგი იყო უხილაო'. და
Line: 10     
რაჲ არს მიზეზი ამისი? -- რამეთუ უფსკრული იყო ზედა ქუეყანასა.
Line: 11     
და რაჲ არს უფსკრული? -- სიმრავლე წყალთაჲ და ძნიად მისაწდომელი
Line: 12     
სიღრმე მისი. და შე-მე ვინ-მძლებელ არსა თქუმად,
Line: 13     
ვითარმედ: ოდესმე ვიხილენით მრავალნი გუამთაგანნი და არნ მათ
Line: 14     
Page of ms. A: 6V  ზედა წყალი წმიდაჲ და მარ###### , [და რ]აჲსათჳს არა ჩნდა
Line: 15     
წყალთა მათ შინა ნაწილი ერთი ქუეყანისაჲ? რამეთუ ჰაერი იგი,
Line: 16     
რომელ იყო ზედა კერძო მისსა მდებარე, იყო იგი ბნელ და უხილავ.
Line: 17     
რამეთუ რაჟამს ბრწყინვალებაჲ მზისაჲ დაადგრის წყალსა
Line: 18     
ზედა, ჩანნ ღჳნჭაჲ მისი. ხოლო ღამესა შინა ბნელსა ვერარაჲ ეგების
Line: 19     
ხილვად წყალთა შინა. და რომელ-იგი არა უფლებდა ხილვად
Line: 20     
ქუეყანასა უფსკრული იგი, რომელ იყო ზედა კერძო მისსა ბნელი.

Line: 21        
არა თუ უფსკრული იგი იყო სიმრავლე ძალთა წინააღმდგომთაჲ,
Line: 22     
და არცა იყო ძალი ბოროტისა ჴელმწიფებისაჲ წინააღმდგომ
Line: 23     
კეთილისა. რამეთუ ოდეს ორნი რაჲმე სწორ იყვნიან
Line: 24     
ურთიერთას წინააღდგომითა, უკუე განმრყუნელ არიედ იგინი
Line: 25     
ერთიერთისა და მარადის არიედ იგინი შფოთსა შინა დაუსრულებელსა.
Line: 26     
და უკუეთუ სძლოს ერთმან მათგანმან ძალითა თჳსითა
Line: 27     
მოყუასსა თჳსსა, წარმწყმედელ არს იგი მისი. და უკუეთუ თქუან,
Line: 28     
ბოროტი ესწორების წინააღდგომითაო, უკუე შემოიღონ მათ
Line: 29     
ბრძოლაჲ დაუცადებელი და რყუნილებაჲ დაუცხრომელი, რამეთუ
Line: 30     
ოდესმე სძლეედეს იგი და ოდესმე იგი. და უკუეთუ ძალი კეთილ[ი]საჲ
Line: 31     
მარადის სძლევს, რაჲსათჳს არა განქარდა სრულიად ძალი
Line: 32     
იგი ბოროტისაჲ? ანუ თუ წინააღმდგომად ამისა, რომელი არა
Line: 33     
ჯერ-არს სიტყუად, მიკჳრს მე, თუ ვითარ არა ივლტიედ იგინი
Line: 34     
თავით თჳსით, რაჟამს მიიწინიან ესევითარსა უღმრთოებასა და
Line: 35     
გმობასა!?

Page: 34  

Line: 1        
და ყოლადვე არა ჯერ-არს მორწმუნისა კაცისა თქუმად,
Line: 2     
ვითარმედ: არსობაჲ ბოროტისაჲ ღმრთისაგანვე არსო, რამეთუ
Line: 3     
ყოველივე ურთიერთას წინააღმდგომი ვერ დამამტკიცებელ არს
Line: 4     
ერთმანერთისა. და არცა ცხოვრებამან შვის სიკუდილი და არცა ბნელი
Line: 5     
[არს] დაწყებაჲ ნათლისაჲ, და არცა სენი მოქმედ არს სიმრთელისა.
Line: 6     
ხოლო შეცვალებასა განგებულებათასა წინააღმდგომმან განდევნის
Line: 7     
წინააღმდგომი თჳსი, არამედ თქჳს, ვითარმედ: რომელნიიგი
Line: 8     
სწორ არიან მისა ტომებითა, ერთბამად გამოვლენ იგინი. და
Line: 9     
კუალად თქუეს, Page of ms. A: 7R  ვითარმედ: უკუეთუ ბოროტი დაუ[ბადებელ
Line: 10     
არს]? #######, არცა ღმრთისაგან შექმნილ არს იგი, ვინაჲ უ[კუე] ა[რ]ს
Line: 11     
ბუნებაჲ მისი? რამეთუ ვერვინ სოფელსა ამას მყოფი უარ-ჰყოფს
Line: 12     
ბოროტსაო.

Line: 13        
რაჲ-მე უკუე ვთქუათ ამისთჳს? რამეთუ ბოროტი არა არს
Line: 14     
ბუნებაჲ ცხოველი და სულიერი, არამედ აღძრვაჲ სულსა შინა,
Line: 15     
წინააღმდგომი სათნოვებისაჲ, და არნ იგი უდებთა შორის მოკლებისაგან
Line: 16     
კეთილისა. და ნუ ჰგონებ, ვითარმედ ბოროტი გარეშეთ
Line: 17     
არს; და ნუცა ჰგონებ, ვითარმედ პირველითგანვე არს ბუნებაჲ
Line: 18     
ბოროტისაჲ, არამედ თითოეული დასაბამი არს ბოროტისა
Line: 19     
თჳსისა.

Line: 20        
რამეთუ რომელი-იგი არნ ჩუენ თანა, რომელიმე ბუნებისაგან
Line: 21     
არს, ვითარცა სახედ -- სიბერე და უძლურებაჲ; და რომელიმე მეყსეულად
Line: 22     
[არნ] მიზეზთაგან გარეშეთა, შემაწუხებელნი, გინა თუ
Line: 23     
განმახარებელნი, ვითარცა ვინ პოვის საფასე თხრასა ჯურღმულისასა,
Line: 24     
გინა თუ უკბინის ძაღლმან ცოფმან განსლვასა მისსა სავაჭროდ;
Line: 25     
და რომელიმე [ჩუენგან] არნ, ვითარცა სახედ -- დაყენებაჲ
Line: 26     
სულისაჲ გულის-თქუმისაგან. გინა თუ მიტევებაჲ მისი, ანუ თუ
Line: 27     
დაყენებაჲ გულისწყრომისაგან, გინა თუ განმტკიცებაჲ ჴელისაჲ
Line: 28     
განმარისხებელისა მიმართ, გინა თუ ჭეშმარიტებაჲ, გინა თუ ტყუვილი,
Line: 29     
ანუ სიმდაბლე ანუ ამპარტავანებაჲ.

Line: 30        
არამედ რომელსა ზედა შენ ჴელმწიფე ხარ, ნუ ეძიებ მიზეზთა
Line: 31     
მისთა გარეშეთ, არამედ უწყოდე, ვითარმედ ბოროტი ჭეშმარიტი
Line: 32     
ნებისა მიდრეკილობისაგან არს. და უკუეთუმცა არა ჩუენგან იყო
Line: 33     
და არცა ნებისა ჩუენისაგან, არამცა თანა-ედვა პატიჟი შჯულისაგან
Line: 34     
ძჳრის-მოქმედსა მათ მსგავსად საქმეთა მათთაებრ. და სიტყუაჲ
Line: 35     
ესე ჩემი არს ბოროტისათჳს, რომელ არს ჭეშმარიტად ბოროტი.
Line: 36     
ხოლო სალობაჲ და სიმკოდვე და შეურაცხებაჲ, და სხუანიცა
Line: 37     
საქმენი შემაწუხებელნი კაცთანი. არა ჯერ-არიან შერაცხად
Line: 38     
ნაწილსა თანა ბოროტისასა, ხოლო სხუაჲ იგი, წინააღმდგომი
Page: 35   Line: 1     
ამათი, არარაჲ დიდად კეთილად შესარაცხელ არს ჩუენ შორის,
Line: 2     
რომლისაჲ-იგი რომელიმე არს ბუნებით და რომელიმე შეგუემთხუევის
Line: 3     
უმჯობესისათჳს.

Line: 4        
არამედ და\ვდუმნეთ Page of ms. A: 7V  ჟამსა ამას თარგმანებისათჳს ბნელისა
Line: 5     
ძრახვითა და შევიწყნაროთ თარგმანებაჲ მისი მარტივად შედგომითა
Line: 6     
ზრახვასა წიგნისასა. და ვიტყოდით ჩუენ გამოძიებისათჳს
Line: 7     
ბნელისა, უკუეთუ დაებადა იგი სოფლისავე თანა, გინა თუ უწინარეს
Line: 8     
არს იგი ნათლისა, და რაჲსათჳს უდარესი იგი იყო უწინარეს?
Line: 9     
და ვთქუთ, ვითარმედ: ბნელი ესე არა თუ ბუნებით დგას, არამედ
Line: 10     
ვნებაჲ არს იგი ჰაერთა შინა, და არნ იგი მოკლებისაგან ნათლისა.
Line: 11     
და რომელი-მე ნათელი მოაკლდა სოფელსა მყის, და ამის გამო
Line: 12     
იქმნა ბნელი ზედა წყალთა?

Line: 13        
რამეთუ უწყით ჩუენ, ვინაჲთგან იყო რაჲმე უწინარეს დაბადებისა
Line: 14     
ამის სოფლისა განქარვებადისა ნათელსა შინა, ვიდრე იყო
Line: 15     
იგი უცილობელად. და ჴელმწიფენი იგი ანგელოზთანი და გუნდნი
Line: 16     
ზეცისანი, რომელთა სახელ-ედების და რომელთა ვერ სახელ-ედების,
Line: 17     
მეტყუელთა ბუნებათაგანნი და სულნი მსახურთანი, არა იყვნეს
Line: 18     
ესე ყოველნი ბნელსა შინა, არამედ ნათელსა შინა და სიხარულსა
Line: 19     
სულიერსა და რომელი-იგი მათ შუენოდა განმზადებულებაჲ.
Line: 20     
და არავინ უარ-ჰყოფს ამას. და იგი არს ნათელი მოსალოდებელი,
Line: 21     
აღთქუმული კეთილთა შინა მომავალთაჲ, რომლისათჳს თქუა
Line: 22     
სოლომონ: `ნათელი მართალთაჲ უკუნისამდე*'; და კუალად მოციქულიცა
Line: 23     
იტყჳს: `ჰმადლობდეთ მამასა, რომელმან ღირს მყვნა
Line: 24     
ჩუენ ნაწილსა მას მკჳდრობისა წმიდათაჲსა ნათლთა მით'*. რამეთუ
Line: 25     
უკუეთუ დაშჯილნი იგი წარივლინნენ ბნელსა მას გარესკნელსა,
Line: 26     
უფროჲსღა კეთილის-მოქმედთაჲ მათ იყოს განსუენებაჲ ნათელსა
Line: 27     
მას შინა, რომელი უფროჲს არს სოფლისა ამის.

Line: 28        
და რაჟამს დაებადა ცაჲ ბრძანებითა ღმრთისაჲთა და მყის
Line: 29     
გარდაერთხა ყოველსა ზედა, რომელი შეიცვა სიმრგულემან მისმან.
Line: 30     
და აქუს მას გუამი ვრცელი, და შესაძლებელ არს მისა, რაჲთა
Line: 31     
ყოს გარეშე იგი შინა კერძო; და განკუეთა უნებლიაჲთ ბრწყინვალებაჲ
Line: 32     
ნათლისაჲ და იქმნა ადგილი იგი დაშთო\მილი Page of ms. A: 8R  თჳნიერ
Line: 33     
ნათლისა. რამეთუ დამტკიცებასა შინა აჩრდილისასა სამნი ესე შეკრბებიან:
Line: 34     
ნათელი, გუამი და ადგილი უნათლობელი. და სიბნელე
Line: 35     
სოფლისაჲ იქმნა გუამისაგან ცისა. და გულისჴმა-ყავ ესე სახისაგან
Line: 36     
საცნაურისა. აღუდგ თავს თჳსსა კარავი სიჴშოჲსაგან მტკიცე
Page: 36   Line: 1     
შუადღეს ოდენ, რაჟამს წმიდა იყოს ჰაერი, და შეაყენე თავი შენი
Line: 2     
სიბნელესა შინა მისსა. ეგრევე შეჰრაცხე ბნელი იგი, რამეთუ არა
Line: 3     
პირველად აღემართა იგი, არამედ სხუასა შეუდგა იგი. ამის ბნელისათჳს
Line: 4     
ითქუა, ვითარმედ: იყო იგი ზედა უფსკრულთა, რამეთუ
Line: 5     
მწუერვალნი ჰაერისანი მისწუთებიან ყოველთა გუამთა სახილველთა;
Line: 6     
და წყალი იყო ზედა ყოვლისა; ამისათჳს ითქუა იძულებით,
Line: 7     
ვითარმედ: ბნელი იყო ზედა უფსკრულთა.

Line: 8        
`და სული ღმრთისაჲ იქცეოდა ზედა წყალთა'.
Line: 9     
უკუეთუ წინაწარმეტყუელი სულად სივრცესა ამის ჰაერისასა
Line: 10     
იტყჳს, უკუე შეიწყნარე მისგან რაცხაჲ იგი ნაწილთა ამის სოფლისათაჲ,
Line: 11     
რამეთუ ღმერთმან შექმნნა ცაჲ და ქუეყანაჲ, წყალი და
Line: 12     
ჰაერი, მდინარე და დათხეული. და უკუეთუ სულსა წმიდასა იტყჳს
Line: 13     
ღმრთისასა, რომელი უფროჲს-ღა ეგრეთ არს ჭეშმარიტად, ვითარცა
Line: 14     
თქუეს უწინარესთა ჩუენსა, რამეთუ წიგნმან საკუთრად მოაჴსენა
Line: 15     
მისთჳს და არარას სხუასა ეწოდების სულ ღმრთისა, გარნა
Line: 16     
სულსა წმიდასა და სულსა ჭეშმარიტებისასა, განმასრულებელსა
Line: 17     
ნეტარისა სამებისასა. და ოდეს ესრეთ შეიწყნარო ესე, ჰპოო მისგან,
Line: 18     
სარგებელი დიდი.

Line: 19        
და ვითარ იქცეოდა იგი ზედა წყალთა? მე გაუწყო
Line: 20     
შენ, არა თუ თავით ჩემით ვიტყჳ, არამედ თქუმულისა მისგან კაცისა
Line: 21     
ასურასტანელისა, განშორებულისა სიბრძნისაგან ამის სოფლისა
Line: 22     
და მახლობელისა მეცნიერებისაგან ჭეშმარიტისა. რამეთუ
Line: 23     
იტყოდა იგი, ვითარმედ: სიტყუაჲ ასურასტანელთაჲ უფროჲს გამოჩინებულ
Line: 24     
არს თარგმანებისათჳს წიგნთაჲსა, რამეთუ მახლობელ
Line: 25     
არს იგი ებრაელებისა. და თარგმანებაჲ, ძალი სიტყჳსაჲ ამის, არს
Line: 26     
რომელი-იგი თქუა, ვითარმედ: იქცეოდა იგი, [ესე ი]გი Page of ms. A: 8V  არს,
Line: 27     
ვითარმედ: იტ[ფობდა] და განაცხოველებდა ბუნებასა წყლისასა,
Line: 28     
ვითარცა-იგი [ქმნის] ქათამმან მატფობარმან, რომელმან მისცის
Line: 29     
ძალი განმაცხოველებელი მისგან დატფობილთა მათ. და ესრეთვე იგი
Line: 30     
იტყოდა, ვითარმედ სიტყუაჲ იგი ამას ძალსა მოასწავებს, რაჲ-იგი
Line: 31     
თქუა: [სუ]ლი ღმრთისაჲ იქცეოდა ზედა წყალთა. და ესე ფრიად გამოაცხადებს
Line: 32     
[ძიებულსა] ვიეთსამე, რომელნი იტყჳან, ვითარმედ:
Line: 33     
სულითა წმიდითა განსრულდებიან დაბადებულნი.

Line: 34        
`და თქუა ღმერთმან: იყავნ ნათელი'*. პირველმან ჴმამან
Line: 35     
ღმრთისამან დაჰბადა შუენიერებაჲ ნათლისაჲ და ქმნა ნათელი, შემუსრა
Line: 36     
მწუხრობაჲ და გამოაჩინა შუენიერებაჲ და შეამკო ყოველივე,
Page: 37   Line: 1     
მყის მოიღო ხილვაჲ საწადელი და ცაჲ იგი, რომელი იყო დაფარულ
Line: 2     
ბნელითა, გამოჩნდა. და წამებენ თუალნი, რომელნი ჰხედვენ შუენიერებასა.
Line: 3     
აწ ვითარ-იგი გამოჩნდა მაშინ, და განმხიარულდა ჰაერი,
Line: 4     
რამეთუ უფროჲსღა იყო მას შინა ნათელი განმზადებული
Line: 5     
ყოვლითურთ ყოველსა შინა და გამოავლინებდა განყოფასა ნათლისასა
Line: 6     
მსწრაფლ ყოველთა მიმართ საზღვართა თჳსთა; ხოლო ზე
Line: 7     
[მ]იმართ ათერად და ცად მიმართ მისწუთებოდა, ხოლო სივრცით
Line: 8     
ვიდრე ნაწილადმდე სოფლისა ნათობდა წამსა თუალისასა აღმოსავალად
Line: 9     
და დადავალად, ჩრდილოდ და ბღუარად. რამეთუ ესრეთ
Line: 10     
არს ბუნებაჲ მისი, მწულილ და ნათელ, ვითარმედ არა უჴმს მას
Line: 11     
სივრცე ჟამიერი სლვასა თჳსსა. და ვითარცა-იგი მისწუდების ხილვაჲ
Line: 12     
ჩუენი თჳნიერ ჟამისა, ეგრეთვე განუტევებს იგი ნათელსა
Line: 13     
თჳსსა კიდეთა მიმართ თჳსთა. და შემდგომად ნათლისა ბუნებაჲ ცხელისაჲ
Line: 14     
ათირი შუენიერ არს და წყალნი ბრწყინვალე, არა თუ რაოდენ
Line: 15     
ბრწყინვალებასა ნათლისასა ოდენ შეიწყნარებენ იგინი, არამედ
Line: 16     
მათითა მით განათლებითა სხუანიცა განანათლიან. და ჴმამან
Line: 17     
ღმრთისამან [ყო] ყოველივე განმზადებაჲ პატიოსანი.

Line: 18        
ვითარცა-იგი ვიეთმე შთაასხიან ზეთი სიღრმესა წყლისასა
Line: 19     
და იქმნის ადგილი იგი ნათელ, ეგრეთვე დამბადებელმან ყოვლისამან
Line: 20     
თქუა და მყი[ს] Page of ms. A: 9R  იქმნა სოფელსა შინა მდ#############.
Line: 21     
იყავნ ნათელი. და იქმნა ბრძანებაჲ იგი [საქმე]დ; იქმნა ბუნებაჲ
Line: 22     
იგი, რომელ არაჲ უშუენიერეს არს მისსა სასუებელად, რომელსა
Line: 23     
ვერ მისწუთების ზრახვაჲ კაცობრივი.

Line: 24        
და რაჟამს ვთქუთ, ვითარმედ ჴმაჲ უფლისაჲ, გინა სიტყუაჲ
Line: 25     
ანუ ბრძანებაჲ, არა თუ ამას ვიტყჳთ, ვითარმედ ჴმაჲ რაჲმე გამოვალს
Line: 26     
ჭურჭლისაგან მჴმობარისა, და არცა ესრეთ გულისჴმა-ვჰყოფთ,
Line: 27     
ვითარმედ სიტყუაჲ ღმრთეებისაჲ არს ჰაერი, რომელ სცემს ენასა
Line: 28     
შინა, არამედ მიდრეკასა ზრახვისა მისისასა ვიტყჳთ ჴმად, ვითარცა
Line: 29     
საქმესა გულისჴმის-ყოფისათჳს მოსწავლეთაჲსა.

Line: 30        
და იხილა ღმერთმან ნათელი იგი, რამეთუ კეთილ
Line: 31     
არს*. რომელი ქებაჲ ვთქუათ ღირსი ნათლისაჲ მის უფროჲს
Line: 32     
მისა, რომელი-იგი წინაჲსწარ ითქუა დამბადებელისაგან,
Line: 33     
ვითარმედ კეთილ არს იგი? და სიტყუაჲ ესე უბრძანებს
Line: 34     
თუალთა ჩუენთა განსაზღვრებად ამას, რამეთუ ვერ ეგებოდა თქუმად
Line: 35     
უფროჲს წამებისა გრძნობისა. და უკუეთუ ჴორცთა შუენიერებისაჲ
Line: 36     
მის არსებაჲ არს სისწორე ასოთაჲ და სიკეთე ფერისა
Page: 38   Line: 1     
საჩინოჲსაჲ, და ვითარ ბუნებაჲ ნათლისაჲ განმარტებული და სწორი
Line: 2     
ნაწილითა თჳსითა არა მისწუთს საზღვარსა შუენიერებისასა? რამეთუ
Line: 3     
განსწორებაჲ ნათლისაჲ არა თუ ნაწილთა ოდენ შინა მისთა
Line: 4     
არს, არამედ განსუენებითა მიხედვისაჲთა მისსა მიმართ. და ეგრეთვე
Line: 5     
ოქროჲ არა თუ განსწორებითა ნაწილთავთა მიიტაცებს თუალთა
Line: 6     
მისა მიმართ, არამედ სიკეთითა ოდენ ფერისა მისისაჲთა.
Line: 7     
ეგრეთვე მთიები განთიადისაჲ უშუენიერეს არს ვარსკულავთა, არა
Line: 8     
თუ რაოდენ ასონი იგი მისნი შეეტყუებიან ურთიერთას, არამედ
Line: 9     
რაოდენ გამოავლინებს ბრწყინვალებასა თჳსსა თუალთა მომართ
Line: 10     
ჩუენთა უშრომელად. და წამებაჲ იგი ღმრთისაჲ კეთილისათჳს არა
Line: 11     
თუ თუალ[თა] მიხედვისა შენდომისათჳს ოდენ არს, არამედ სარგებელისათჳს,
Line: 12     
რომელსა მიიწიო მისგან უკუანაჲსკნელ, რამეთუ ჯერეთ
Line: 13     
არღა Page of ms. A: 9V  იყვნეს თუალნი ვრმ########### ნათლისასა.

Line: 14        
`და განაშორა ღმერთმან შორის [ნათლისა მის
Line: 15     
და შორის ბნელისა'*, ესე] იგი არს, ვითარმედ შექმნა ბუნებაჲ
Line: 16     
მათი წინააღმდგომ ერთმანერთისა და შეურეველ, და განაშორა
Line: 17     
შორის მათსა განშორებითა შორითა.

Line: 18        
`და უწოდა ღმერთმან ნათელსა მას დღე, და
Line: 19     
ბნელსა მას უწოდა ღამე'*. #############სგან, რაჟამს
Line: 20     
არს ჰაერი ნათელ მზისაგან, ##### იგი ნახევარსა სიმგრგულესა
Line: 21     
ზე[ცისასა] მა############## [მზე] აჩრდილითა ქუეყანისაჲთა
Line: 22     
არნ ღამე. ხოლო მაშინ არა ძრვითა მზისაჲთა იყო დღე და ღამე,
Line: 23     
არამედ წარმ###ენ###ა ნათლისა ##### დაბადებულისაჲთა.

Line: 24        
`და იყო მწუხრი და იყო განთიადი დღე იგი
Line: 25     
პირველი'. მწუხრი იგი საზღვარი არს ზიარი დღისა და ღამისაჲ,
Line: 26     
და განთიადი კუალად მოძმეობაჲ არს ღამისაჲ დღესა თანა.
Line: 27     
და რაჲთა მისცეს დღესა პირველი არსებაჲ, მოიპსენა დასასრული
Line: 28     
დღისაჲ, და განთიადი არს დასასრული ღამისაჲ, რამეთუ ღამე
Line: 29     
დღესა შეუთქს. ხოლო რომელ-იგი იყო უწინარეს სოფლის-დაბადებისა,
Line: 30     
არა იყო ღამე, არამედ ბნელი. წინააღმდგომი ესე დღისაჲ
Line: 31     
არს ღამე, რომელმან მოიღო ახალი სახელი შემდგომად დღისა.

Line: 32        
`და იყო მწუხრი და იყო განთიად'. დღესა მას ერთსა
Line: 33     
ღამითურთ მისით უწოდა დღე, და არა უწოდა დღე და ღამე,
Line: 34     
არამედ მისცა სახელის-დებაჲ მძლესა მას. და ესე ჩუელებაჲ იპოვების
Line: 35     
ყოველთა შინა წიგნთა რაცხვასა შინა ჟამთასა, რამეთუ აღირაცხვიან
Line: 36     
დღენი და არა თუ ღამენი დღეთა თანა. ვითარცა იგი
Page: 39   Line: 1     
იტყჳს ფსალმუნთა შინა, ვითარმედ: `დღეი წელიწადთა ჩუენთანი*'.
Line: 2     
და კუალად იაკობ იტყჳს: `დღენი ცხორებისა ჩუენისანი
Line: 3     
არიან მცირე და უნდო*'. და კუალად, ვითარმედ: `ყოველნი
Line: 4     
დღენი ცხორებისა ჩუენისანი*'. და ყოველი რომელი მჴსენებულ
Line: 5     
არს წიგნთა სიტყუასა შინა ამასვე სახესა ზედა.

Line: 6        
`და იყო მწუხრი, და იყო განთიად, დღე იგი
Line: 7     
ერთი'. რაჲსათჳს არა თქუა. `იყო დღე იგი პირველი', არამედ
Line: 8     
თქუ: `იყო დღე იგი ერთი'? და შეჰგავს მისა, რომელი-იგი იტყოდის
Line: 9     
........................................................................................................................................
Line: 10     
................................................................................................................................................



Chapter: 3  
Page: 39  
Line: 12   [თქუმული მისივე]
Line: 13  
[თავი მესამე]


Line: 14     
...................................................................................................................................................
Line: 15     
Page of ms. A: 10R  თქუმულისა მარ###ონ ######, ვითარცა თქმულ არს ფსალმუნთა
Line: 16     
შინა, რამეთუ `ტკბილ არიან სასასა ჩემსა სიტყუანი შენნი
Line: 17     
უფროჲს თაფლისა პირსა ჩემსა'*. არამედ გუ[შინ უკუე რა]ოდენიგი
Line: 18     
შესაძლებელ იყო შევ#############ნით სულნი თქუენნი სიტყჳთა
Line: 19     
ღმრთისაჲთა, და [მოსრულ ვართ მეორ]ესა ამას დღესა ხილვად
Line: 20     
საკჳრველებათა #### #####თა, რომელნი იქმნნეს მეორესა მას
Line: 21     
დღესა.

Line: 22        
და არა უცნაურ არა ჩემდა, ვითარ მრავალნი ჴელით-მოქმედნი,
Line: 23     
რომელნი დღითი-დღე მოირეწენ საზრდელსა თჳსსა, იპოვნეს
Line: 24     
აქა და ეძიებენ სიტყჳსა შემოკლებასა, რაჲთა არა მოსცთენ
Line: 25     
საქმარსა თჳსსა. და მე ვეტყჳ მათ, რამეთუ ყოველი ####საგანი,
Line: 26     
რომელი მიევასხოს ღმერთსა, და არა წარუწყმდების იგი, არამედ
Line: 27     
კუალად მიეგების იგი მრავალ ნაწილად. და ყოველი შემთხუევაჲ,
Line: 28     
მოქმედი უცალოვებისაჲ, უფალმან გარეწარ ყოს და მოანიჭოს
Line: 29     
ჴორცთა სიჴნე, ხოლო სულსა მოსწრაფებაჲ და წარმართებულებაჲ
Line: 30     
სავაჭროთაჲ ყოველსა შინა ცხორებასა მათთჳს, რომელთა
Line: 31     
აღირჩიონ სულიერი. დაღაცათუ არა აქუს სასოებაჲ სოფელსა
Line: 32     
ამას, არამედ სწავლაჲ იგი სულისა წმიდისაჲ არს მათა საფასე
Line: 33     
მომავალსა მას. და აწ განაგდე გულისაგან შენისა ყოველი ზრუნვაჲ
Line: 34     
სოფლისაჲ ამის და შეკრიბე გონებაჲ შენი ჩემდა მომართ.
Page: 40   Line: 1     
რამეთუ არად სარგებელ არიან ჴორცნი, რაჟამს გონებაჲ უცალო
Line: 2     
იყოს ძრახვასა შინა სოფლისასა.

Line: 3        
`და თქუა ღმერთმან: იყავნ სამყაროჲ განმაშორებელ
Line: 4     
შორის წყალთა და წყალთა'*. გუესმა გუშინ სიტყჳსაგან
Line: 5     
ღმრთისა: იყავნ ნათელი, და დღეს გუესმა, ვითარმედ
Line: 6     
იყავნ სამყაროჲ. და ამას ჟამსა საგონებელ არს, ვითარმედ
Line: 7     
შესძინა რაჲმე სიტყუასა, რამეთუ არა დაშთა სიტყუაჲ იგი
Line: 8     
მცირითა საქმითა, არამედ მოასწავა მიზეზსა სამყაროჲსასა და
Line: 9     
თქუა, რაჲთა განაშოროს შორის წყალთა და წყალთა.

Line: 10        
არამედ პირველად გამოვიძიოთ, ვითარ-იგი იტყჳს უფალი,
Line: 11     
ნუუკუ ვითარცა ჩ[უენსა-მეა]!? რამეთუ გამოსახვაჲ რაჲსაჲმე იქმნის
Line: 12     
გონებათა ჩუენთა, და [მერმე შემდგომად] მოგონებისა აღვირჩიით,
Line: 13     
რომელ-იგი მოასწავებნ სა#######ეთა; და მიუთხრობდით
Line: 14     
გონებისა საჭურჭლითა მჴმობართა ჰაერის-ცემითა, და გამოვაჩინით
Line: 15     
აღძრვითა Page of ms. A: 10V  ჴმისა შეკრებულისაჲთა, ##### დაფარულ არს
Line: 16     
ბრძანებათა ჩუენთა. ხოლო მტყუვარ არს იგი, რომელმან თქუას
Line: 17     
ღმრთისათჳს, ვითარმედ უჴმს მას ესევითარი განგებაჲ გამოჩინებისათჳს
Line: 18     
გულისჴმის-საყოფელისა. და უფროჲს-ღა სარწმუნო არს
Line: 19     
თქუმად, ვითარმედ: ნებაჲ ღმრთისაჲ და პირველი მიმართებაჲ გონებისა
Line: 20     
აღძრვისაჲ არს სიტყუაჲ ღმრთისაჲ. არამედ წიგნმან ესრეთ
Line: 21     
თქუა, რაჲთა მოასწაოს, ვითარმედ არა ხოლო თუ დაბადებულთა
Line: 22     
არსებაჲ ოდენ უნდა, არამედ რაჲთა თანა-შემწითაცა დაჰბადოს
Line: 23     
იგი. და შესაძლებელ იყო თქუმად, ვითარცა-იგი დასაბამსა ყოვლისათჳს.
Line: 24     
დასაბამად ქმნა ღმერთმან ცაჲ და ქუეყანაჲ,
Line: 25     
რაჲთამცა თქუა: დაჰბადა ღმერთმან ნათელი და დაჰბადა
Line: 26     
ღმერთმან სამყაროჲ. არამედ რაჟამს-იგი თქჳს, ვითარმედ
Line: 27     
ღმერთმან ბრძანა და თქუა, ამით მოასწავა ბრძანებულსა მას
Line: 28     
და თქუმულსა მის მიერ დაფარულითა მოსწრაფებითა. არა თუ შურობს
Line: 29     
იგი ჩუენთჳს მეცნიერებასა, არამედ გუასურვებს იგი ნებისა
Line: 30     
მიმართ ღმრთისა, რომლითა იგი გჳჩუენებს კუალსა და სახესა
Line: 31     
გამოუთქუმელსა, რამეთუ შრომით მოგებული იგი, სიხარულით შეიწყნარების
Line: 32     
და მოსწრაფებით დაიმარხვის. და რომლისაჲ-იგი მოპოვნებაჲ
Line: 33     
ადვილ არს, შეურაცხ არს. ამისთჳს გზითა და წესითა
Line: 34     
აღგუამაღლებს ცნობად ძისა მხოლოდ-შობილისა .

Line: 35        
და არად უჴმს ბუნებასა მას უჴორცოსა სიტყუაჲ მჴმობიარი,
Line: 36     
რამეთუ პირველ მოგონებული იგი ძლიერად არს შემწისა თანა.
Page: 41   Line: 1     
და რაჲ უკუე საჴმარ არს სიტყუათა მიმართ ზიართა მათთჳს
Line: 2     
ზრახვისათა? რამეთუ ჴმაჲ ქმნულ არს სასმენელთათჳს და სასმენელი
Line: 3     
ჴმისათჳს. და სადა-იგი არა არს ჰაერი და არცა ენაჲ, და
Line: 4     
არცა ყური და არცა ნესტჳ ქცეული, მიმყვანებელი თავად, საცნობელი
Line: 5     
ჴმათაჲ, უკუე მუნ არად საჴმარ არს სიტყუაჲ, არამედ
Line: 6     
ზრახვათაგან გულისათა გზაჲ ნებისაჲ. და რაჲთა განაღჳძოს გონებაჲ
Line: 7     
ჩუენი გამოძიებისათჳს, რომლისა მიმართ იგი არს სიტყუაჲ,
Line: 8     
მოიღო ხატი სიტყჳსაჲ ამის განმზადებით და სიბრძნით.

Line: 9        
და მეორედ, რაჲთა გამოვიკითხოთ, უკუეთუ სამყაროჲ ესე,
Line: 10     
რომელსა ეწოდა ცაჲ, არს იგი ცაჲ, რომელი-იგი პირველად დაებადა,
Line: 11     
ანუ არა? გინა თუ ორნი ცანი არიანა, ანუ არა?

Line: 12        
Page of ms. A: 11R  რამეთუ რომელნი-იგი სიბრინის-მეტყუელებდეს ცისათჳს,
Line: 13     
უადვილეს არს მათთჳს, რაჲთამცა მოიკუეთნეს ენანი მათნი, ვიდრეღა
Line: 14     
ამისსა შეწყნარებასა ჭეშმარიტად. რამეთუ იტყჳან იგინი,
Line: 15     
ვითარმედ -- ცაჲ ერთი არსო, და ვერ შემძლებელ არს ბუნებასა
Line: 16     
მისსა, რაჲთამცა იყო მეორე, ანუ მესამე, ანუ მრავალი, რამეთუ
Line: 17     
ნივთი იგი მისი ყოველი წარგებულ არს არსებასა შინა მისსაო.
Line: 18     
და ვითარ ეგების გუამსა შინა მრგუალსა, ვინაჲთ აქუს მას დასასრული,
Line: 19     
თუმცა იყო მისგან მეორე ანუ მესამეო!? ესე არს სიტყუაჲ
Line: 20     
მათი, რომელნი-იგი შემოიღებენ ღმრთისა თანა სიჴშირისა დაუბადებელსა,
Line: 21     
დათხეულნი ამაოებისა მათისაგან ტყუვილისა
Line: 22     
მიმართ.

Line: 23        
და ჩუენ ვევედრებით ბრძენთა წარმართთასა, რაჲთა არა გუეკიცხევდენ
Line: 24     
უწინარეს საქმეთა თჳსთა განგებისა. რამეთუ არიან ვინმე მათ
Line: 25     
შორის, რომელნი იტყჳან მრავალთა ცათა და მრავალსა სოფ ელსა.
Line: 26     
რომელთა რაჟამს ემხილოს ბოროტისათჳს სიტყჳსა მათისა სიტყჳთა
Line: 27     
ძლიერითა და უნებლებითა განზომისაჲთა, ვითარმედ არა აქუს
Line: 28     
ცასა ბუნებაჲ გარნა ერთი ხოლო, მაშინ ვჰბასრობდეთ მრავალმეტყუელებასა
Line: 29     
მათსა განშორებულსა, ვინაჲთგან ხედვენ იგინი,
Line: 30     
რამეთუ ამის მიზეზისაგან არიედ და აღბერილნი იგი წყალთა ზედა
Line: 31     
მრავალნი და ერთი, და შეორგულდენ, ვითარმედ ძალი ღმრთისაჲ
Line: 32     
ვერ შემძლებელ არს დამტკიცებასა მრავალთა ცათასა, რომელთა
Line: 33     
ძალი და სივრცე არა უფროჲს არს ღმრთისა თანა აღბერილსა
Line: 34     
მას, რომელ არნ წყალთა ზედა, წყლის სადინელსა ქუეშე.
Line: 35     
და სიტყუაჲ უკუე იგი მათი, რომელსა იტყჳან, ვითარმედ ვერ
Line: 36     
შესაძლებელ არსო, საცინელ არს იგი. ხოლო ჩუენ, დაღაცათუ
Line: 37     
შევიწყნარებთ ორთა ცათა, ვეძიებთ მესამესაცა, რომელსა-იგი
Page: 42   Line: 1     
ხილვად ღირს იქმნა წმიდაჲ პავლე*. და ფსალმუნმან, რაჟამს ცანი
Line: 2     
მოაჴსენნა*, მოასწავა, ვითარმედ მრავალ არიან იგინი.

Line: 3        
და არა უსაკჳრველეს არს ესე შჳდთა მათ მრგუალთა, რომელთა
Line: 4     
შინა ვლენან შჳდნი იგი ვარსკულავნი (შეზავებისაებრ ყოველთა
Line: 5     
სიტყუათა) და შეტყუებულ არიან იგინი ურთიერთას ვითარცა
Line: 6     
სახედ სოლინარი, შეკრული ერთმანერთისა თანა; და იგინი
Line: 7     
იძრვიან გზასა წინააღმდგომსა ყოვლისასა, და განიჴის მის წინაშე
Line: 8     
ათირი Page of ms. A: 11V  და ჴმობნ ჴმასა [შუენიერსა ყურთა] #### ##### ########
Line: 9     
გემოთასა. და რაჟამს ##### ##### ###### ######## მომასწავებელი
Line: 10     
სიტყჳსა #######ისა საცნობელთაგანი, და იგინი [რასა] [ი]ტყჳედ?
Line: 11     
ვითარმედ ჩუეულებისა მისთჳს პირველისა ძალითა დაჩუეულ ვართ
Line: 12     
სმენისაგან ჴმისა, ვინაჲთგან დავიბადენით, წარვიდა ჩუენგან ცნობაჲ
Line: 13     
ესე, ვითარცა იგი, რომელთანი ყურნი მათნი შესულბიან
Line: 14     
ჴმისაგან რკინის-მჭედელთაჲსაო. და მხილებაჲ უძლურთა მათ ღონეთა
Line: 15     
მათთაჲ პირველითგანვე სიტყჳსა მათისაჲთ ცხად არს ყოველთათჳს,
Line: 16     
და არა უჴმს მათ კაცი, რომელმან იცოდის წყალობაჲ
Line: 17     
ჟამისაჲ და ეკრძალებოდის გულისჴმის-ყოფასა მსმენელთასა.

Line: 18        
არამედ ჩუენ დაუტევნეთ გარეშენი იგი გარეშეთა თანა და
Line: 19     
მოვიდეთ სიტყუასა საეკლესიოსა. თქუეს ვიეთმე უწინარეს ჩუენსა,
Line: 20     
ვითარმედ ##### ###### ######ებს დაბადებასა მეორისა ცისასა,
Line: 21     
არამედ არს იგი [თარ]გმანებაჲ პირველ-სახისაჲ, რამეთუ მუნ ითქუა
Line: 22     
შემოკლებულად, ვითარმედ დასაბამად ქმნა ღმერთმან
Line: 23     
ცაჲ და ქუეყანაჲ, და აქა განჰმარტა სიტყუაჲ, რაჲთა
Line: 24     
მოგჳთხრას, ვითარ-იგი დაებადა თითოეული მათი. ხოლო ჩუენ
Line: 25     
ვიტყჳთ, ვინაჲთგან აქუს მას სხუაჲ სახელი და თჳთ საჴმარებაჲ
Line: 26     
უკუე სხუაჲ ვიდრემე არს, და არა პირველ დაბადებული იგი
Line: 27     
ცაჲ, და აქუს მას ბუნებაჲ მყარი. მიმცემელი საჴმარებისაჲ
Line: 28     
ყოვლისაჲვე.

Line: 29        
`და თქუა ღმერთმან: იყავნ სამყაროჲ შორის
Line: 30     
წყალთა და იყავნ განმაშორებელ შორის წყალთა
Line: 31     
და წყალთა. და ქმნა ღმერთმან სამყაროჲ. და განაშოვრა
Line: 32     
შორის წყალთა, რომელნი იყვნეს ქუეშე სამყაროსადა
Line: 33     
შორის წყალთა, რომელნი არიან ზედა
Line: 34     
სამყაროსა'*.

Line: 35        
და ვიდრე შეახლებამდე ჩუენდა გონებასა წერილისასა, ვისწრაფოთ
Line: 36     
დაჴსნად სიტყჳსა, რომელი-იგი მოაქუს #######. გუკითხედ
Page: 43   Line: 1     
ვიეთმე, უკუეთუ ხატი სამყაროჲსაჲ მრგუალ არს, ვითარ-მე
Line: 2     
ხედვაჲ ჩუენი მოასწავებს, და წყალი ბუნებით მდინარე არს და
Line: 3     
მსხლეტარ სიმაღლისაგან, ვითარ შეუძლო მან დადგრომად ზურგსა
Line: 4     
ზედა სამყაროჲსასა? და ჩუენ ვთქუთ, ვითარმედ: არა თუ ყოველი,
Line: 5     
რომელი-იგი ჩანნ მრგულად ქუჱთ კერძო, და უნებლიაჲთმცა თანაედვა,
Line: 6     
რაჲთამცა იყო იგი ზედაჲთ კერძოცა მრგუალ, ვითარცა
Line: 7     
სახედ მრგულიად მოხუეწი\ლი Page of ms. A: 12R  რაჲმე, რ~ [ვხედავთ სართულსა]
Line: 8     
აბანოთასა და ქუაბთა გამოკუვთილთა ##### #####განი შინაჲთ
Line: 9     
კერძო მრგულიად, ხოლო ზედა კერძო მისსა ოდესმე არნ ვაკე.
Line: 10     
და ამისთჳს ნუმცა დაგუაშრობენ ჩუენ და ნუცაღა თავთა თჳსთა,
Line: 11     
ვითარმცა ვერ შემძლებელ ვიყვენით დაყენებად წყალთა ზედაჲთ
Line: 12     
კერძო.

Line: 13        
და ამისა შემდგომად ვთქუათ, რაჲ არს ბუნებაჲ სამყაროჲსაჲ
Line: 14     
და რომლისა მიზეზისათჳს ებრძანა მას, რაჲთა იყოს შორის
Line: 15     
წყალთა.

Line: 16        
ჩუეულებაჲ აქუს წიგნსა, რაჲთა უწოდოს ###### დიდძალსა
Line: 17     
სამყარო, ვითარცა იტყჳს ფსალმუნი. ვითარმედ: `მე დავამყარენ
Line: 18     
სუეტნი მისნი*', და კუალად იტყჳს: `აქებდით მას სამყაროჲთა
Line: 19     
ძალისა მისისაჲთა*', ხოლო გარეშენი იგი იტყჳან, ვითარმედ არს
Line: 20     
იგი გუამი მყარი, მტკიცე, სავსე, მსგავსად საზომისა მის მითხრობისა,
Line: 21     
რომლისა არსებაჲ სივრცით ოდენ არს და ს[იგრძით] და
Line: 22     
განით და [სიღ]რმით თჳნიერ სამყაროჲსა და ს#### ფერი, [რომ]ლისაჲ
Line: 23     
არს არსებაჲ სივრცითა და სამყაროჲთა. და წიგნსა ჩუეულებაჲ
Line: 24     
აქუს წოდებად ყოველსა მაგარსა და დაუცხრომელსა -- სამყაროსა,
Line: 25     
ვითარცა ითქუმის ჰაერისათჳს ოდესმე, რაჟამს განზრქის
Line: 26     
იგი, ვითარმედ `რომელმან დაამყარნის ქუხილნი'*. რამეთუ სიმძაფრემან
Line: 27     
ქარისამან, რომელი დაშთის ღრუბელთა შინა, რაჟამს
Line: 28     
ძნიად გამოეტევის იგი ჴმასა მას ქუხილის-მყოფელსა, უწოდა
Line: 29     
წიგნმან სიმყარე ქუხილისაჲ.

Line: 30        
და უწყით, ვითარმედ ბუნებაჲ იგი წყლისაჲ, ლბილი და მდინარე,
Line: 31     
დამტკიცებულ არს ბუნებასა ზედა მაგარსა და მყარსა ძალითა
Line: 32     
ჴმისა მის მბრძანებელისაჲთა. და არა ჯერ-არს ჩუენდა, რაჲთამცა
Line: 33     
გუეგონა, ვითარცა-იგი მრავალთა, ვითარმედ დამტკიცებაჲ
Line: 34     
იგი სამყაროჲსაჲ წყლისაგან არსო, გინა თუ რაოდენ ჰგავს
Line: 35     
იგი წყალსა განყინებულსა. ამისთჳს ვჰგონებდეთ, ვითარმედ დასაბამი
Line: 36     
იგი არსებისა მისისაჲ არს სიჴშოჲსაგან ნოტიისა, ვითარცაიგი
Page: 44   Line: 1     
ქვაჲ ბროლი, რომელ არს ფრიად ყინელებისაგან წყლისა ქუეყანისაჲსა;
Line: 2     
და მიიცვალების იგი, ვითარცა იტყჳან, ბუნებასა, რომელსა
Line: 3     
არქჳან სფეკლა, რომელი იპოების ადგი/თა რომელთამე.
Line: 4     
და არს ქვაჲ იგი ბრწყინვალე, და აქუს მას სიწმიდე და სისპეტაკე
Line: 5     
დიდძალი. და ოდეს იპოვის იგი წმიდაჲ Page of ms. A: 12V  ბუნებითა თჳსითა
Line: 6     
და არა არს მას შინა ჭმულებაჲ და არცა სიღრუვე, მსგავს არნ
Line: 7     
იგი ჰაერსა სიჭმიდითა თჳსითა. და აწ არარას ვამსგავსოთ სამყაროჲ
Line: 8     
ესევითარსა რასმე. რამეთუ არს ესე ზრახვაჲ ყრმებრი,
Line: 9     
უძლური, უკუეთუ ვჰგონებდეთ ცისათჳს ესევითარსა რასმე. და
Line: 10     
არცაღა რაოდენ ყოველი ყოველსა შინა არს, ესე იგი არს ცეცხლი
Line: 11     
ქუეყანასა შინა და ჰაერი წყალთა შინა და სხუაჲ მრავალი რომელიმე
Line: 12     
რომელსა შინა. და არარაჲ არს ნივთთაგანი, რომელი არს
Line: 13     
საცნობელთა ქუეშე შეურევნელ სხჳსა. ამისთჳს ვიტყჳთ, ვითარმედ
Line: 14     
არსებაჲ სამყაროჲსაჲ არს ერთისაგან განმარტებულთაგანისა,
Line: 15     
ანუ განმარტებულთა მათ შეერთებულთაგანისაჲ. და გუასწავა
Line: 16     
ჩუენ წიგნმან, რაჲთა არა მიუხუნეთ გონებანი ჩუენნი განზრახვად
Line: 17     
ყოველსავე, ვიდრე-იგი მისწუთების.

Line: 18        
და არა უდებ ვყოთ ესე, ვითარმედ შემდგომად ბრძანებისა
Line: 19     
ღმრთისა, რაჲთა იყოს სამყაროჲ, არა თქუა წიგნმან: და
Line: 20     
იქმნა სამყაროჲ, არამედ თქუა, ვითარმედ: ქმნა უფალმან
Line: 21     
სამყაროჲ, და სრულიად: განაშორა იგი. ყრუნო, ისმინეთ,
Line: 22     
და, ბრმანო, იხილეთ! და ვინ არს ყრუჲ, გარნა რომელმან-იგი
Line: 23     
არა ისმინნა სიტყუანი სულისა წმიდისანი? და ვინ არს ბრმაჲ,
Line: 24     
გარნა რომელმან-იგი ვერ იხილნა სწავლანი ცხადნი ძისათჳს
Line: 25     
25ღმრთისა მხოლოდ-შობილისა? იყავნ სამყაროჲ, -- ესე ჴმაჲ არს
Line: 26     
მიზეზისა მის პირველ დამწყებელისაჲ! და ქმნა ღმერთმან სამყაროჲ,
Line: 27     
-- ესე წამებაჲ არს ძალისათჳს დამბადებელისა და
Line: 28     
შემოქმედისა!

Line: 29        
არამედ კუალად ვაქციოთ სიტყუაჲ დაშთომილსა მას თარგმანებასა.
Line: 30     
-- "და იყავნ განმაშორებელ შორის წყალთა
Line: 31     
და წყალთა". რაოდენ მიმავალ არს დინებაჲ წყლისაჲ და ყოვლით
Line: 32     
კერძოვე მფარველ ქუეყანისა და მღელვარე მასზედა, ვიდრემდის
Line: 33     
საგონებელცა არს, ვითარმედ უფროჲს არს იგი ყოველთა
Line: 34     
ნივთთა. ამისთჳს ითქუა პირველად, ვითარმედ: უფსკრული იყო ქუეყანასა
Line: 35     
ზედა.

Line: 36        
და შემდგომსა მას კუალად ვთქუათ წყალთა სიმრავლისა მიზეზისათჳს.
Line: 37     
და არავინ მგონიეს ფრთხილთაგანი და წულილად
Line: 38     
მხედველი ბუნებასა ამას მდინარესა და განქარვებადსა, ვითარმცა
Page: 45   Line: 1     
გყუედრიდა, ვითარმედ: მო-რაჲმე-ვიღეთ სიტყუად, რომელი ვერ
Line: 2     
ეგების; და არცა მოგუეჴა\დოს, Page of ms. A: 13R  თუ რასა ზედა დამტკიცნა ბუნებაჲ
Line: 3     
წყალთაჲ. რამეთუ ვითარცა-იგი ქუეყანაჲ უმძიმეს არს წყლისა
Line: 4     
და თქჳს, ვითარმედ: დამოჰკიდავს იგი შუა და განშორებულ არს
Line: 5     
კიდეთაგან, ეგრეთვე დიდძალი იგი წყალი დაღმართ ძრვისა მის
Line: 6     
მისისათჳს და სწორად მიდრეკისა მის მისისათჳს ქუეყანად მიმართ
Line: 7     
ყოვლით კერძოვე აღიარებენ, ვითარმედ შეუძრავ არს იგი. უკუე
Line: 8     
ბუნებაჲ წყლისაჲ ფრიად დათხეულ იყო ქუეყანასა ზედა, არა თუ
Line: 9     
საზომად მისსა ოდენ, არამედ უფროჲს მისა მრავალწილად, რამეთუ
Line: 10     
დიდმან მან მოქმედმან განაგო იგი უკუანაჲსკნელ საჴმარებისა
Line: 11     
მისისათჳს.

Line: 12        
და რაჲ საჴმარება არს სიმრავლისა მისთჳს წყალთაჲსა მიუთხრობელისა?
Line: 13     
რამეთუ ბუნებისა მიმართ ცეცხლისაჲსა უნებლიაჲთ
Line: 14     
არს საჴმარებაჲ არა თუ ქუეყანისა განგებულებისათჳს ოდენ,
Line: 15     
არამედ ყოვლისავე აღმასრულებელად. და უკუეთუმცა ყოეელიეე
Line: 16     
იგი იყო ნაკლულევან რაჲსაგანმე, რომელ არს უსაჴმარეს ყოვლისა,
Line: 17     
მოკლე ვიდრემემცა იყო იგი. რამეთუ ესენი წინააღმდგომ არიან
Line: 18     
და განმაქარვებელ ერთმანერთისა: ცეცხლი -- წყლისა, ოდეს შეუძლოს
Line: 19     
ძალითა, და წყალი -- ცეცხლისა, რაჟამს აღემატოს სიმრავლითა.
Line: 20     
და ჯერ ვიდრემე იყო, რაჲთა არა იყოს ერთისა ნაკლულევანებაჲ
Line: 21     
მიზეზ ყოვლისავე განქარვებისა. და ამის ყოვლისა განგებულებისათჳს
Line: 22     
დააუნჯა სიმრავლე წყალთა განგებულებისაჲ, რაჲთა
Line: 23     
კმა ეყოს სიმტკიცესა სოფლისასა წინა-დასაპყრობელად ცეცხლისა
Line: 24     
მის ბუნებასა. შესაჭმელად მისგან მცირე-მცირედ ვიდრე ჟამადმდე,
Line: 25     
რომელ-იგი განაწესა ღმერთმან სოფლისათჳს, რამეთუ ღმერთმან,
Line: 26     
რომლისა მიერ აღრაცხილ არიან ცუარნი წჳმისანი*,
Line: 27     
უწყის რაოდენნი ჟამნი განუწესებიან სოფლისათჳს, ანუ რაოდენ
Line: 28     
საჴმარ არს დაუნჯებად ცეცხლისა მისთჳს საჴმრად წყლისაგანი.
Line: 29     
და ესე არს სიტყუაჲ არსებისათჳს სიმრავლისა წყალთაჲსა!

Line: 30        
და არავინ კაცთაგანი, რომელი არს ცხორებასა შინა, უარჰყოფს,
Line: 31     
ვითარმედ სოფელსა უნებლიაჲთცა უჴმს ცეცხლი. არა თუ
Line: 32     
საქმართა მათ, რომელ არიან მსახურ ცხორებისა ჩუენისათჳს
Line: 33     
და მათ ოდენ საჴმარ არს ცეცხლი, ვითარცა ქსლის-ქსოვასა და
Line: 34     
ხუროვებასა და ჭედასა და ქუეყანის-საქმესა, არამედ ხეთაცა არა
Line: 35     
გამოიღიან რტოჲ Page of ms. A: 13V  და არცა დაიმწიფიან ნაყოფ და არცა #####
Line: 36     
###### #### ჴმელისანი და წყლისანი და ვერცა [იზარდებიან და
Page: 46   Line: 1     
არ]ცა დაადგრებიან ჟამად რომლადმდე, უკუეთუ არა თანა იყოს
Line: 2     
მჴურვალებაჲ.

Line: 3        
აწ უკუე საჴმარებაჲ იგი მჴურვალებისაჲ უნებლიაჲთ ვიდრემე
Line: 4     
არს სიმტკიცისათჳს დადგომისა არსთაჲსა; ნოტიისა სიმრავლე
Line: 5     
უნებლიაჲთ არს საჴმარად ცეცხლისა, რამეთუ ყოლად ვერ დაეცადების.
Line: 6     
და იხილო მჴურვალებაჲ ცეცხლისაჲ მძლედ ყოველსა
Line: 7     
ზედა, რომელი იშვების და განიხრწნების. ამისთჳს წყალნი მრავლად
Line: 8     
არიან დათხეულ ქუეყანასა ზედა და უშორესცა ხილულისა
Line: 9     
ამის. და კუალად დათესულ არს იგი ქუეშე ყოველთა სიღრმეთა
Line: 10     
ქუეყანისათა. ამისთჳს არიან წყარონი დაუწყუედელნი და ჯურღმულნი
Line: 11     
აღმომცენარენი და მდინარენი წყალთანი, რაჲთა იყოს
Line: 12     
იგი საუნჯე ნოტიისა. ამისთჳს აღმოსავალით მოდინ წყალი იგი
Line: 13     
ჰინდოეთისაჲ, უფროჲს ყოველთა წყალთა, ვითარცა გჳთხრეს ჩუენ
Line: 14     
ვიეთმე შორად მავალთაგანთა. და კუალად შუვა-აღმოსავალსა არს
Line: 15     
მდინარე, რომელსა ჰრქჳან ბაკტროს; და სხუაჲ მდინარე, რომელსა
Line: 16     
ჰრქჳან სხოლების, და სხუაჲ, რომელსა არაგსის, და ამის მდინარისაგან
Line: 17     
გამოვალს #######, სხუაჲ მდინარე, რომელსა ჰრქჳან ტანაის,
Line: 18     
და შთადის იგი ტბასა, რომელსა ჰრქჳან მეოტის. და ამას
Line: 19     
თანა მდინარე, რომელსა ჰრქჳან ფასის, რომელი გარდამოეცემის
Line: 20     
მწუერვალთაგან მთათა კავკასიისათა; და სხუანი
Line: 21     
მრავალნი ჩრდილოჲთ კერძო შთაასხმენ იგინი უფსკრულსა მას,
Line: 22     
რომელსა ჰრქჳან ევქსიონ. და დასავალით კერძო ქუეშე მთასა მას,
Line: 23     
რომელსა ჰრქჳან პორინეოს, გამოვლენ მდინარენი, რომელთა
Line: 24     
ჰრქჳან ტარტისოს და ისტროს; და ერთი მათგანი შთადის ზღუასა
Line: 25     
მას, რომელ არს გარეშე საზღვართა ჰერაკლესთა, ხოლო ისტროს
Line: 26     
თანა-წარჰვლის ევროპსა და შთაასხამს იგი ზღუასა პონტოჲსასა.
Line: 27     
და რავდენსა ვრაცხდე მდინარეთაგანსა, რომელნი მივლენან
Line: 28     
მთათაგან სკჳთიაჲსათა? და არს მათგანი მდინარე, რომელსა
Line: 29     
ჰრქჳან ოროდანოს და ორენტის, სხუათა თანა მდინარეთა მრავალთა,
Line: 30     
რომელთა ზედა ვლენან ნავნი შინაგანთა მიმართ გალატელთა
Line: 31     
და კილტთა მიმართ და ბა\რბაროზთა Page of ms. A: 14R  მიმართ, რომელნი არიან
Line: 32     
მახლობელ მთასა, და შთადის იგი ზღუასა დასავალისასა. ხოლო
Line: 33     
რომელნი-იგი არიან ბღუარით კერძო ზემო კერძო ეთიოპიასა,
Line: 34     
რომელნიმე მათგანნი ჩუენსა ამას ზღუასა შთამოასხმენ, და რომელნიმე
Line: 35     
გარეშე ზღუასა ამას სავალსა მდინარენი, რომელთა
Line: 36     
ჰრქჳან აღონ და ნოსის, და მდინარე, რომელსა ეჭოდების ბრემეტის,
Line: 37     
და მათ თანა ნილოსი, რომელი ბუნებით არა მსგავს არს
Line: 38     
მდინარესა, რაჟამს გარდაერთხის იგი ეგჳპტესა ზედა. ესრეთ შეიმოსების
Line: 39     
ადგილი სამკჳდრებელი კაცთაჲ ზღუებითა დიდ-დიდებითა
Page: 47   Line: 1     
და მდინარითა მრავლითა სიბრძნისა მისგან გამოუთქუმელისა
Line: 2     
და განმგებელისა ბუნებისა მის ცეცხლისა წინააღდგომისა, რაჲთა
Line: 3     
არა მოაკლდეს მას. და ოდესმე განჴმეს ყოველივე ცეცხლითა, ვითარცა-იგი
Line: 4     
თქუა ესაია ზრახვასა მას ღმრთისასა, ვითარმედ: `მე
Line: 5     
ვარ, რომელი ვეტყჳ უფსკრულსა მოოჴრებად და ყოველნი მდინარენი
Line: 6     
შენნი განჴმობად'*. აწ უკუე განაგდე შენგან სიბრძნე განცოფებული
Line: 7     
და შეიწყნარე გონებაჲ იგი ჭეშმარიტისა სწავლისაჲ,
Line: 8     
რამეთუ დაღაცათუ სიტყჳთ უმეცარ არს, არამედ არა გონებაჲ
Line: 9     
უძლურ.

Line: 10        
`იყავნ სამყაროჲ შორის წყალთა და იყავნ განმაშორებელ
Line: 11     
შორის წყალთა და წყალთა'. თქუმულ
Line: 12     
ვიდრემე არს, რომელი-იგი მოასწავა წიგნმან სახელისათჳს სამყაროჲსა,
Line: 13     
რამეთუ არა ბუნებასა მას ჴმელსა და მყარსა და მძიმესა
Line: 14     
უწოდა სამყარო (და უკუეთუმცა ესრეთ იყო, ქუეყანაჲმცა
Line: 15     
ვიდრემე უარზანიგეს იყო ამის სახელის-დებისა), არამედ რაოდენ
Line: 16     
ბუნებაჲ იგი ზედაჲთ წულილ და თხელ არს და ვერ მისაწდომელ
Line: 17     
საცნობელთაგან. ამისთჳს უწოდა მას სამყარო თანა-შეტყუებითა
Line: 18     
მისითა წულილთა თანა, რომელნი არიან ქუეშე საცნობელთა.
Line: 19     
და განიზრახე ადგილისა მისთჳს განმყოფელისა და განმაზოგებელისა
Line: 20     
ნოტიაჲსა, რამეთუ რომელი-იგი არნ მისგან წულილი და
Line: 21     
დაწმედილი, წარავლინის იგი ზე აღმართ, და რომელი-იგი არნ ზრქელი
Line: 22     
ქუეყანისაჲ, წარმოავლინის იგი ყოველთა მომართ, რაჲთა
Line: 23     
დაადგრეს განსწორებაჲ ესე პირველითგან უკუანაჲსკნელადმდე
Line: 24     
მოკლებითა ნოტიისაჲთა მცირე-მცირედ.

Line: 25        
ხოლო შენ უარ-ჰყოფ სიმრავლესა წყალთასა და არა განიზრახავ
Line: 26     
სიმრავლისათჳს ცეცხლისა, რომელი-იგი დაღაცათუ მცირე არს
Line: 27     
სიდიდითა, არამედ Page of ms. A: 14V  შემჭამელ არს იგი წყალთა მრავალთა. და შემსუმელ
Line: 28     
არს იგი ნოტიაჲსა, რომელ არნ წინაშე მისსა, ვითარცა ჭიქაჲ
Line: 29     
გარისაჲ, და განმაქა\რვებელ* Page of ms. B: 1R  არს იგი გამოწოვილისა * მის,
Line: 30     
ვითარცა სახედ, ცეცხლი სანთლისაჲ, რომელი გამოსწოვნ * პატრუკსა *,
Line: 31     
საზრდელსა მისსა, და მყის განაქარვის იგი. ხოლო ჰაერისათჳს
Line: 32     
ვინ-მე ურწმუნო არს, ვითარმედ მჴურვალე არს იგი და შემწუველ?
Line: 33     
და უკუეთუმცა არა უნებლიაჲთ შეპყრობილ იყო იგი
Line: 34     
განსაზღვრებითა მით დამბადებელისა მისისაჲთა, რაჲღამცა აყენებდა
Line: 35     
მას, რაჲთამცა დაწუა ყოველ *, რაჲცა იყო მახლობელ
Page: 48   Line: 1     
მისა * და წარწყმიდა * ყოველი სინოტიე? ამისთჳს წყალი იგი
Line: 2     
ზესკნელი ღრუბელ იქმნის ძესა მას ადგილსა აღსლვითა მით ორთქლისაჲთა
Line: 3     
მდინარეთაჲსა და ტბათაჲსა * და ზღუათაჲსა და ფლისკინათაჲსა,
Line: 4     
რაჲთა არა განაჴურვოს ათერმან * ყოველივე და
Line: 5     
დაწუას.

Line: 6        
და ვხედვიდეთ * მზესა ამას ჟამსა ზაფხულისასა, რაჟამს დაადგრის
Line: 7     
იგი ადგილსა სუელსა * და დიდად * ნოტიასა, მცირესა
Line: 8     
ჟამსა განჴმეს * იგი. აწ უკუე გჳჩუენედ წულილად * გამომეძიებელთა
Line: 9     
მათ, თუ რაჲ იქმნა წყალი იგი? ანუ არა მჴურვალებამან მან * მზისამან
Line: 10     
განაქარვა იგი? და ამას ყოველსა თანა არა იტ\ყჳან Page of ms. B: 1V  იგინი,
Line: 11     
თუ მზე მჴურვალე არსო, ცუდსა მეტყუელნი იგი *. და იხილე-ღა,
Line: 12     
თუ რომელსა ზრახვასა ესვენ და იტყჳან სიტყუასა * საქმისა მისისასა.
Line: 13     
და იტყჳან, ვითარმედ: თეთრ არს ფერი მისი და არა წითელ
Line: 14     
და არცა მწითურ, ამისთჳს არა არს იგი მჴურვალე ბუნებითა.
Line: 15     
და კუალად ამასცა იტყჳან, ვითარმედ: მჴურვალებაჲ არს
Line: 16     
ფრიად ძრვისაგანო. და ამით უნდა მათ, ვითარმედ: მზე არა წარმწყმედელ
Line: 17     
არს ნოტიისაო. ხოლო მე, დაღაცათუ სიტყუაჲ იგი * არა
Line: 18     
მართალ * არს, არავე გარეწარ ვყო *, რამეთუ დამამტკიცებელ
Line: 19     
არს სიტყჳსა * ჩემისა *. რამეთუ ვიტყოდე მე, ვითარმედ: სიმრავლე
Line: 20     
წყალთაჲ უნებლიაჲთცა საჴმარ არს მჴურვალებისა მისთჳს. და არა
Line: 21     
არს მას შინა განყოფაჲ, უკუეთუ მჴურვალებაჲ ბუნებით არს *,
Line: 22     
გინა თუ ვ\ნებისაგან Page of ms. A: 15R   რაჲსამე *, ვინაჲთგან საქმე მისი ესე არს.
Line: 23     
უკუეთუ შეშაჲ ერთმანერთისა დრესითა გამოიღებს ცეცხლსა და
Line: 24     
ალი მოტყინარებითა თჳსითა დასწუავს, არამედ დასასრული ორთაჲვე
Line: 25     
ამათი * ერთი არს, და ვხედაეთ სიბრძნესა ღმრთისასა დიდსა,
Line: 26     
განმგებელსა ყოვლისასა, მისცვალებს მზესა ადგილ\ითი-ადგილად, Page of ms. B: 2R 
Line: 27     
რაჲთა არა იყოს დადგრომილ ერთსა ადგილსა და სიმძაფრითამცა *
Line: 28     
მჴურვალებისა მისისაჲთა განრყუნა ერთკერძოჲ იგი
Line: 29     
ადგილი. და ამისთჳს ოდეს * მიიცვალის იგი ბღუარით კერძო
Line: 30     
ჟამსა ზამთრისასა და ოდესმე მიიცვალის ადგილთა, რომელთა
Line: 31     
შინა განისწორებიან დღენი და ღამენი, და მუნით მიიცვალის ადგილთა *
Line: 32     
ჩრდილოჲთ კერძოთა ჟამთა ზაფხულისათა, რაჲთა განისწოროს
Line: 33     
ადგილი ქუეყანისაჲ განზავებითა თჳსითა, მიცვალებითა
Page: 49   Line: 1     
მზისაჲთა. და იგინი არა დაარღუევენ თქუმულსა თჳსსა *, რამეთუ
Line: 2     
იტყჳან, ვითარმედ ზღუასა არარაჲ შეემატების მდინარეთაგან *.
Line: 3     
რამეთუ * მჴურვალებაჲ მზისაჲ შესუამსო; და კუალად, ვითარმედ *
Line: 4     
რაჟამს შესჳს მზემან ზღჳსაგან ნაწილი ტკბილი სასუმელი, დაშთის
Line: 5     
ზღუაჲ იგი მარილოვან * და მწარე, ქუეყანისაჲ ზრქელი, ვითარცა
Line: 6     
სახედ თხელი *, და მისთჳს * წყალი იგი ზღჳსაჲ განმაჴმობელ
Line: 7     
და მწარე და მარილიანო *. და რომელნი ამას იტყჳან, კუალად
Line: 8     
იქცენ და თქუან, ვითარმედ: მზე არარას * შესუამს
Line: 9     
წყლისაგანსა.

Line: 10        
`და უწოდა ღმერთმან სამყაროსა მას ცაჲ*'. ესე
Line: 11     
სა\ხელი Page of ms. B: 2V  ჭეშმარიტად სხუასა ჰშუენის *, არამედ ესე სხუასა მას
Line: 12     
ემსგავსა სახელითა. და ვიხილეთ, ვითარმედ წიგნმან მან მრავალსა
Line: 13     
ადგილსა უწოდის ადგილსა ხილულსა და მაღალსაცა, ვითარცა იტყჳს,
Line: 14     
ვითარმედ: `მფრინველნი ცისანი და * თევზნი ზღჳსანი*', და კუალად:
Line: 15     
`რომელი ფრინავს სამყაროსა ცისასა*', და კუალად: `ავლენედ *
Line: 16     
იგინი ცადმდე და შთავლენედ უფსკრულთამდე *'*. და კუალად
Line: 17     
მოსე, რაჟამს-იგი აკურთხა ნათესავი იოსებისი ითქუა, ვითარმედ:
Line: 18     
"საზღვართაგან ცისათა და ცუარისაგან მისისა, და მიდრეკისაგან
Line: 19     
მზისა და შეკრებითა თუეთაჲთა და მწუერვალთაგან მთათაჲსა და
Line: 20     
ბორცუთაგან ნაყოფიერთა მოგეცინ კურთხევაჲ*, რამეთუ ადგილი
Line: 21     
ოდეს შეზავებული არნ. ნაყოფიერ არნ *. და კუალად
Line: 22     
წ\ყევათა Page of ms. A: 15V   * მათ ისრაელისათა იტყჳს: `იყავნ ცაჲ ზედა კერძო
Line: 23     
შენსა რვალ'*. ამით ეგულების განჴმობაჲ * წყალთაჲ და დაკლებაჲ
Line: 24     
მათი ყოლადვე, რომლისაგან შობს ქუეყანაჲ ნაყოფთა.

Line: 25        
და რაჟამს თქჳს, ვითარმედ ცუარი ანუ წჳმაჲ ზეცით გარდა
Line: 26     
მოვალს, გულისჴმა-ვყოთ, ვითარმედ წყალთა მათ * იტყჳს, რომელ
Line: 27     
არია დამტკიცებულ ზე. რამეთუ ორთქლნი *, რაჟამს შეკრბიან სიმაღლესა.
Line: 28     
და Page of ms. B: 3R  იქმნის ჰაერი მტკიცე შეთელვითა ქართაჲთა *,
Line: 29     
და განაბნიიის ცუარი ღრუბელთა შინა, სიმძიმსა მის * მისისათჳს
Line: 30     
იქმნის ნაწუეთ, და შთამოექანის იგი ქუე დამომართ; და ესე არს
Line: 31     
არსებაჲ წჳმისაჲ. და რაჟამს პერულოვინ სინოტიე სიმძაფრითა
Page: 50   Line: 1     
ქართაჲთა, და მერმე დაიჭრნიან და დიდისა მისგან სიცივისა
Line: 2     
განყინდიან, და მერმე განიბნიის ღრუბელი, მაშინ გარდამოჴდის
Line: 3     
თოვლი. და ამისვე * თქუმულისაებრ შემძლებელ ხარ შენ ხილვად
Line: 4     
ყოველსა დაბადებასა ნოტიისასა *, დამტკიცებულსა * ჰაერთა შინა,
Line: 5     
რომელნი არიან ზედა კერძო თავთა ზედა ჩუენთა.

Line: 6        
და ნუმცა ვინ შეატყუებს სიმარტივესა თქუმულისა სულიერისასა
Line: 7     
თქუმულსა თანა მეტს-მეტყუელთასა, რომელნი სიბრძნის-მეტყუელებენ
Line: 8     
ცისათჳს. რამეთუ ვითარცა-იგი შუენიერებაჲ სიქალწულისაჲ
Line: 9     
უფროჲს არს შუენიერებასა მეძვობისასა, ესოდენვე არს შორის თქუმულისა
Line: 10     
ჩუენისა და თქუმულისა მის გარეშეთაჲსა. რამეთუ რწმუნებაჲ
Line: 11     
იგი თქუმულისა მათისაჲ უნებლებით არს, ხოლო აქა ჭეშმარიტებაჲ
Line: 12     
წინა ძეს თჳნიერ ღონის-ძიებისა. და რაჲ საჴმარე\ბა Page of ms. B: 3V  არს ჩუენდა, რაჲთამცა
Line: 13     
დავშუერით მხილებად ტყუვილისა მათისა? კმა არს, რაჲთა
Line: 14     
მოიღო წიგნები მათი და შეატყუა იგი ერთმანერთსა დაწყნარებულად,
Line: 15     
რამეთუ იხილო ურთიერთას წინააღდგომაჲ მათი. და არცა *
Line: 16     
უმცირეს არიან იგინი რიცხჳთ ერთმანერთსა * და არცა მთავრობითა
Line: 17     
ურთიერთას წინააღდგომითა ზრახვისა მათისაჲთა იტყჳან,
Line: 18     
ვითარმედ: ყოველივე დაიწუების და კუალად ცხოვნდების * ძალისა
Line: 19     
მისგან, რომელი დაშთომილ იყო ნამწუარსა * მას შინაო. ამისთჳს
Line: 20     
იტყჳან * ვითარმედ აქუს სოფელსა განრყუნილებაჲ და არსებაჲ
Line: 21     
დაუსრულებელი *. ვინაჲთგან იყვნეს იგინი განშორებულ Page of ms. A: 16R  
Line: 22     
ჭეშმარიტებისაგან, ყოვლით კერძოვე ჰპოვებენ იგინი * მიდრეკასა
Line: 23     
ცთომილებისა მათისა მიმართ.

Line: 24        
და გუაქუს ჩუენ სიტყუაჲ ეკლესიათა მიმართ განშორებისათჳს
Line: 25     
წყალთაჲსა, რომელნი-იგი სიმაღლისაგან სიტყუასა * იტყჳან,
Line: 26     
ვითარმედ იგავით * არს იგი, და ვითარმედ ჭყაინი მოაშჭავებენ
Line: 27     
ძალთა სულიერთა და უჴორცოთა, და ვითარმედ კეთილნი იგი *
Line: 28     
მათგანნი დაშთომილ არიან სამყაროსა ზედა და ბოროტნი მივიდეს
Line: 29     
Page of ms. B: 4R  ადგილთა ქუეყანისათა და სიჴშირისათა. ამისთჳს თქუმულ
Line: 30     
არს ფსალმუნსა შინა: `წყალნი ზესკნელს ცათანი, აქებდით
Line: 31     
სახესა უფლისასა'*, ესე იგი არს, ძალნი კეთილნი, რომელნი
Line: 32     
სიწმიდისათჳს გონებისა მათისა ღირს იქმნნეს დიდებისა მიცემად
Line: 33     
ღმრთისა. ხოლო წყალნი იგი, რომელ * არიან ქუეშე ცასა *,
Page: 51   Line: 1     
არიან იგინი სულნი უკეთურნი, განვრდომილნი პატივისაგან ბუნებისაჲსა
Line: 2     
მთხრებლისა მიმართ ბოროტისა; და არიან იგინი
Line: 3     
შფოთისა მათისათჳს, და შფოთისათჳს ვნებისაჲსა ეწოდა მათ ზღუა
Line: 4     
მღელვარე გარდაცვალებისა მათისათჳს და შფოთისა აღძრვითა
Line: 5     
მათითა ძრახვისა მათისათჳსო.

Line: 6        
და ესე სიტყუაჲ გარე-წარვიჴადოთ ვითარცა სიზმარი და
Line: 7     
დედაბერებრნი * ზღაპარნი და გულისჴმა-ვყოთ წყალთაჲ, ვითარმედ
Line: 8     
წყალნი არიან, და შევიწყნაროთ განყოფაჲ იგი, რომელ არს
Line: 9     
ქუეშე სამყაროსა მიზეზისა მისებრ თქუმულისა. დაღაცათუ თქუმულ
Line: 10     
არს *, ვითარმედ წყალნი იგი, რომელ არიან ზესკნელს, ცათა,
Line: 11     
აქებენ იგინი უფალსა ყოვლისასა, არამედ ნუმცა გგონიეს, ვითარმედ
Line: 12     
აქუს მათ * ბუნებაჲ მეტყუელი. Page of ms. B: 4V  რამეთუ არცა * ცათა აქუს
Line: 13     
სულ, დაღაცათუ `უთხრობენ იგინი დიდებასა ღმრთისასა', და
Line: 14     
არცა სამყაროჲ არს ცხოველი რაჲმე, მცნობელი, დაღაცათუ უთხრობენ
Line: 15     
იგინი `დაბადებულსა ქმნულსა ჴელთა მისთასა'*. და
Line: 16     
უკუეთუ ვინმე თქუას, ვითარმედ ოდეს თქუნეს * ცანი, ძალთა მეცნიერებისათა
Line: 17     
იტყჳს, და სამყაროდ -- ძალთა საქმისათა, რომელი-იგი *
Line: 18     
ჯერ-არს; და ჩუენ შევიწყნაროთ სიტყუაჲ ესე, ვითარცა განმზადებული,
Line: 19     
ხოლო არა ვითარ * ჭეშმარიტი. უკუეთუ არა, ყოველი *
Line: 20     
ვიდრემე გონიერად და უხილავად შევჰრაცხოთ ბუნებაჲ ცუარისაჲ
Line: 21     
და ნისლისაჲ და ყინელისაჲ და სიცხისაჲ, რამეთუ დანიელ
Line: 22     
უბრძანა მათ*, რაჲთა აქებდენ იგინი * დამბადებელსა ყოველთასა,
Line: 23     
არამედ სიტყუად * გულისჴმის-საყოფელ * ესე არს ამას შინა გონიერთა
Line: 24     
მიერ, Page of ms. A: 16V   ვითარმედ არიან იგინი აღმასრულებელ დიდებასა
Line: 25     
დამბადებელისასა. და არა თუ წყალი იგი, რომელ ზესკნელს
Line: 26     
ცათა არს, პატივ-ეცა მას სათნოებისა მისისაჳს და აღამალა
Line: 27     
იგი, და სიმაღლისა მისისათჳს ადიდებს ღმერთსა, არამედ წიგნი
Line: 28     
იგი * იტყჳს: `აქებდით უფალსა ქუეყანით ვეშაპნი და ყოველნი
Line: 29     
უფსკრულნი, Page of ms. B: 5R  რომელნი ქუეყანისაგან არიან'*. აწ უკუე არა *
Line: 30     
უფსკრული იგი, რომელ განაგდეს უძჳრესსა ადგილსა ესევითარისა
Line: 31     
მეტყუელთა მათ, არავე გარეწარ ყო იგი ფსალმუნმან დიდებისათჳს
Line: 32     
ღმრთისა, არამედ იგიცა მსგავსად სიტყჳსა თჳსისა აღასრულებს
Line: 33     
დიდებასა დამბადებელისასა.

Page: 52  
Line: 1        
`და იხილა ღმერთმან, რამეთუ კეთილ არს'*.
Line: 2     
არათუ საქმენი ღმრთისანი განაცხრობენ თუალთა მისთა და არცა
Line: 3     
შეწყნარებაჲ მისი კეთილისათჳს არს, ვითარცა ჩუენი შეწყნარებაჲ,
Line: 4     
არამედ კეთილ მის წინაშე არს კეთილად შექმნულებითა და შეტყუებითა,
Line: 5     
რომლისათჳს-იგი თქუმულ არს, რამეთუ რომელსა ეგულებოდა
Line: 6     
დაბადებაჲ ყოვლისაჲ, სთნდა წინაჲსწარ საქმე ნაწილთაჲ,
Line: 7     
ვინაჲთგან არიან იგინი აღმასრულებელ ყოვლისა საზღვრითა სიბრძნისა
Line: 8     
მისისაჲთა. და ეგრეთვე არიან * ასონი კერპისანი, რაჟამს
Line: 9     
იყვნიან ასონი მისნი განბნეულ. და * თჳს-თჳს, არა შუენიერ არიედ
Line: 10     
იგინი სახილველად ვისამე *, ხოლო რაჟამს შეკრბიან * იგინი
Line: 11     
წესსა ზედა თჳსსა, მაშინ გამოუჩნდეს უცებთაცა შუენიერებაჲ მისი.
Line: 12     
ხოლო შემოქმედმან მან მისმან ვიდრე შეკრებადმ\დევე Page of ms. B: 5V  ასოთა
Line: 13     
მისთა იცინ შუენიერებაჲ თითოეულთა მათ მისთაჲ * და აქებნ
Line: 14     
მათ, რამეთუ გული *-ეტყჳნ განსრულებასა მისსა. ეგრეთვე ითქუმის
Line: 15     
ღმრთისათჳს, ვითარმედ: აწ აქნა საქმენი ნაწილთანი, და კუალადცა
Line: 16     
მოიღოს ქებაჲ ღირსი სოფლისათჳს *, რაჟამს სრულ იქმნეს იგი.

Line: 17        
და კმა იყავნ სიტყუაჲ ჩუენი დღისა მისთჳს მეორისა *, რაჲთა
Line: 18     
იყოს მოსწრაფედ-მსმენელთა მათ ჟამი გამოძიებად მისა, რომელიგი *
Line: 19     
ესმა; და რომელი რაჲმე იყოს მას შინა სარგებელი, დაიმარხონ
Line: 20     
იგი ჴსენებითა და ძრახვითა მოსწრაფებისაჲთა, მოელოდიან
Line: 21     
სარგებელსა *, ვითარცა საზრდელსა მწიფესა *, რაჲთა უცალოთა
Line: 22     
მათ საქმეთა შინა სოფლისათა მოიცალონ და მწუხრი შეგუემთხჳნენ
Line: 23     
იგინი განწმედილნი ზრახვისაგან მათისა.

Line: 24        
ხოლო ღმერთმან, რომელმან დაჰბადნა დიდ-დიდნი საქმენი,
Line: 25     
რომელმან-იგი განაგო, რაჲთა ითქუნენ მცირედნი ესე Page of ms. A: 17R   სიტყუანი,
Line: 26     
მოგეცინ თქუენ გულისჴმის-ყოფაჲ ჭეშმარიტებისაჲ, რაჲთა
Line: 27     
იხილოთ უხილავი იგი ხილულთაგან და სივრცითა და შუე\ნიერებითა Page of ms. B: 6R 
Line: 28     
დაბადებულთაჲთა ადიდებდეთ შემოქმედსა მისა *. რ~ `უხილავი
Line: 29     
იგი მისი დაბადებულთა შინა საცნაურად სახილველ არს, და დაუსაბამოჲ
Line: 30     
იგი ძალისა მისისაჲ და ღმრთეებაჲ მისი'*, რაჲთა გუეჴსენოს
Line: 31     
კეთილის-მყოფელი იგი ჩუენი ქუეყანითა და ჰაერითა, და
Line: 32     
ცითა და წყლითა და დღითა და ღამითა. და არა ვსცეთ ჟამი
Line: 33     
ცოდვასა და * ადგილი მტერსა გზათა შინა ჩუენთა დადგრომითა
Page: 53   Line: 1     
ღმრთისაჲთა ჩუენ შორის მარადის და ჴსენებითა მისითა, რომლისაჲ
Line: 2     
არს ყოველივე დიდებაჲ და ძლიერებაჲ * აწ და მარადის და
Line: 3     
უკუნითი უკუნისამდე *.

Line: 4              
სტ~ქნი : ქ^ჱ : *




Chapter: 4  
Page: 53  
Line: 5   თქუმული მისივე *
Line: 6  
თავი * მეოთხე


Line: 7        
რომელნიმე ქალაქთაგანნი საკჳრველად ხილვითა მათითა გამოჰზრდიან *
Line: 8     
ნათლითა დილაჲთგან ვიდრე მწუხრადმდე, და კუალად
Line: 9     
ჴმათა სიტკბოებამან შვის სულთა ჳშინა განრყუნილებაჲ მრავალი,
Line: 10     
რომლისაგან ვერ განძღებიედ მსმენელნი. და მრავალნი
Line: 11     
ჰნატრიედ კრებულსა მას *, რამეთუ დაუტევიან სავაჭროჲ * მათი და
Line: 12     
ჴელთ-საქმარი *, რომელი შექმნილ არს საცხორებელად, და * გარდაჰჴდიან *
Line: 13     
ჟამნი ცხორებისა მათისანი, რომელნი განჩინებულ
Line: 14     
არიედ მათთჳს, გე\მოთა Page of ms. B: 6V  შინა და დაჴსნილობათა *, და არა უწყიან,
Line: 15     
ვითარმედ სახილავნი განრყუნილნი და ნაყოფ იერებაჲ როკვისაჲ
Line: 16     
არს სწავლაჲ განრყუნილებისაჲ მრავალთათჳს, რომელნი-იგი
Line: 17     
შეეყვნიან მას. და ჴმანი ნესტუთანი და განცხრომაჲ მრუშებისაჲ
Line: 18     
არს, რაჟამს დაადგრის სულთა შინა მსმენელთასა *, და არწმუნის
Line: 19     
მათ * მიმსგავსებად სირცხჳლსა მენესტუეთასა და მეფანდურეთასა.
Line: 20     
და მრავალნი არიან მოყუარულნი სარბიელსა * ცხენთასა, რომელთა-იგი
Line: 21     
არა განეშორის უგუნურებაჲ მათი * არცა-ღა ძილსა
Line: 22     
შინა მათსა. ხოლო ჩუენ, რომელთა-ესე მოგჳწოდა საკჳრველთმოქმედმან
Line: 23     
მან ხილვად საქმეთა მისთა *, არა გჳღირს სიცონილი
Line: 24     
ხილვისათჳს, გინა სმენისათჳს სიტყუათა სულისა წმიდისათა. არამედ
Line: 25     
განვიზრახოთ საქმისა მისთჳს ღმრთისა დიდისა და მოვიჴსენნეთ
Line: 26     
ჟამნი წარსრულნი და ვიხილოთ შუენიერებაჲ ყოვლისაჲ, თუ ვითარ
Line: 27     
დგას ცაჲ ვითარცა კამარაჲ, სიტყჳ\საებრ Page of ms. A: 17V   წინაწარმეტყუელისა*,
Line: 28     
Page of ms. B: 7R  და ქუეყანაჲ, მიუთხრობელი სივრცითა და სიმძიმითა,
Line: 29     
თჳთ თავსავე ზედა თჳსსა * დაფუძნებულსა, და ჰაერსა, -- დასხმულსა,
Line: 30     
ლბილსა და ნოტიასა * და მზრდელსა ყოვლისასა, რომელი
Page: 54   Line: 1     
იყნოსებს მას, რომელი განიპების წინაშე მავალსა მის შორის
Line: 2     
და არცა აყენებს, რომელი შევალნ მათ ზედა. და კუალად მივხედოთ
Line: 3     
ბუნებასა წყლისასა, რომელსამე ტკბილსა და სხუასა, რომელი
Line: 4     
განმზადებულ არს სხუათა საჴმართა ჩუენთათჳს, და ყუდროსა *
Line: 5     
შესაკრებელსა მათსა, ადგილთა განჩინებულთა, ვითარცაიგი
Line: 6     
წარვიკითხეთ აწ.

Line: 7        
`და თქუა ღმერთმან: შეკრბედ წყალნი ესე, რომელ
Line: 8     
არიან ქუეშე ცასა შესაკრებელსა მათსა და გამოჩნდინ
Line: 9     
ჴმელი. და იყო ეგრეთ: და შეკრბა წყალი
Line: 10     
* იგი, რომელი * იყო ქუეშე ცასა შესაკრებელსა თჳსსა,
Line: 11     
და გამოჩნდა ჴმელი. და უწოდა ღმერთმან ჴმელსა
Line: 12     
მას ქუეყანაჲ, და შესაკრებელსა მას წყალთასა
Line: 13     
უწოდა ზღუებ'*. რავდენ * დამაშრვე მე პირველსა მას თქუმულსა
Line: 14     
შინა * კითხვითა მით, ვითარმედ -- რაჲ იყო Page of ms. B: 7V  მიზეზი, რომლისაგან
Line: 15     
იყო უხილავ * ქუეყანაჲ *, რამეთუ ფერებაჲ ყოველსავე გუამსა
Line: 16     
ზედა დაეცემის, და ხედვაჲ დაეცემის ყოველსა ზედა ფერსა საცნობელსა!?
Line: 17     
და ნუუკუე არა კმა-გეყოს შენ სიტყუად, ვითარმედ
Line: 18     
არა ბუნებით უხილავ იყო იგი, არამედ უხილავ ჩუენგან ოდენ,
Line: 19     
რამეთუ წყალსა დაეფარა პირი ყოვლისა ქუეყანისაჲ. და აწ ისმინე
Line: 20     
ეიგნისაჲ, ვითარ-იგი გამოაცხადებს თავსა თჳსსა. შეკრბედ
Line: 21     
წყალნი და გამოჩნდინ ჴმელი. უკუნ-იყვნედ კრედსაბმელნი *,
Line: 22     
რაჲთა გამოჩნდეს უხილავი იგი.

Line: 23        
და ნუუკუე გამოეძიებდეს ვინმე მისთჳს, თუ რაჲსათჳს ითქუა,
Line: 24     
ვითარმედ ბრძანებითა ღმრთისაჲთა იქმნა წყალი აღმართ
Line: 25     
მდინარე, ვინაჲთგან თჳთ ეგრეთ არს ბუნებაჲ წყლისაჲო? რამეთუ
Line: 26     
ვიდრე არნ-ღა წყალი ვაკესა რასმე ზედა და არა აქუნნ * მას ადგილი
Line: 27     
სადინელი, დგან * ვიდრემე ერთგა; ხოლო რაჟამს არნ იგი
Line: 28     
ადგილსა გუერდქცეულსა, მსწრაფლ შთაექანის * იგი, და პირველმან
Line: 29     
მისმან მოითრიის შემდგომი თჳსი *, და არნ სიმძაფრე დინებისა
Line: 30     
მი\სისაჲ Page of ms. B: 8R  საზომად სიმძიმისა მისისა, საზომად გუერდქცეულებისა *
Line: 31     
ადგილისა მის, რომელსა მიდინ იგი. და ვინაჲთგან
Line: 32     
წყალი ბუნებით ესრეთ არს *, ბრძანებაჲ იგი უკუე *, რომელ იყო,
Line: 33     
ვითარმედ Page of ms. A: 18R   შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა ერთსა,
Page: 55   Line: 1     
მეტ ვიდრემე არს. რამეთუ ვინაჲთგან ბუნებაჲ მისი დაღმართ მავალ
Line: 2     
არს, უნებლიაჲთცა შთადინებად იყო იგი უღრმესსა ადგილსა, და
Line: 3     
არა დაეყენოს დინებისაგან თჳსისა, ვიდრემდის დავაკნეს * ზურგი
Line: 4     
მისი. და არა არს რომელიმე * ადგილი უვაკეს წყლისა ზურგისაო.
Line: 5     
და კუალად იტყჳან, ვითარმედ: ვითარ წყალთა ებრძანა შეკრებაჲ
Line: 6     
შესაკრებელსა ერთსა, და აჰა ესერა ვხედავთ მრავალთა ზღუათა *
Line: 7     
თჳს-თჳს საჩინოთაო? *

Line: 8        
და ვთქუათ ჩუენ პირველისა მის სიტყჳსათჳს, ვითარმედ ვერ
Line: 9     
იცოდე შენ, მკითხველო, აღძრვაჲ წყალთაჲ გარნა შემდგომად
Line: 10     
ღმრთისა ბრძანებისა *, ვითარმედ დაღმართ მდინარე არს იგი და
Line: 11     
დაუდგრომელი, და არს იგი ბუნებით შთამავალ ადგილთა ჯურღმულოვანთა,
Line: 12     
და უ\წინარეს Page of ms. B: 8V  ღმრთისა ბრძანებისა ვითარ შე[მძ]ლებელ
Line: 13     
იყო იგი მიწევნად ესევითარსა სიმაღლესა *, არამედ *
Line: 14     
არცა შენ გიხილავს და არცა გასმიეს ვისგანმე, რომელსამცა
Line: 15     
ეხილვა. და გულისჴმა-ყავ, ვითარმედ ჴმაჲ იგი ღმრთისაჲ არს დამბადებელ
Line: 16     
ბუნებათა, და ბრძანებაჲ, რომელ იქმნა დაბადებულთა
Line: 17     
შორის მაშინ, იგივე დამტკიცებულ არს დაბადებულთა შორის მარადის.
Line: 18     
ითქუა ერთგზის, ვითარმედ დაებადნეს დღე და ღამე, და
Line: 19     
მიერითგან ვიდრე აქამომდე ეცვალებიან იგინი * ერთმანერთსა განსწორებულად
Line: 20     
და განჰყოფენ * იგინი ჟამსა მარადის *.

Line: 21        
შეკრბედ წყალნი, ებრძანა ბუნებასა წყალთასა, რაჲთა
Line: 22     
რბიოდიან და არაოდეს * დაშურენ იგინი სიმალითა ბრძანებისა
Line: 23     
მისგან. ხოლო ამას ვიტყჳ, ვინაჲთგან ვხედავ აღძრვასა წყალთასა.
Line: 24     
რამეთუ რომელნიმე მყის დიან თავით თჳსით ვითარცა წყარონი
Line: 25     
და მდინარენი, და რომელნიმე შეკრებულნი დგანან. ხოლო სიტყუაჲ
Line: 26     
ესე ჩემი არს მდინარეთათჳს.

Line: 27        
შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა ერთსა. Page of ms. B: 9R  რაჟამს
Line: 28     
იხილო შენ წყაროჲ, რომელი აღმოაცენებდეს წყალსა დიდძალსა,
Line: 29     
განიზრახე გონებასა შენსა, თუ ვინ არს აღმომაცენებელი
Line: 30     
წყლისაჲ მის საშოჲსაგან ქუეყანისა, გინა ვინ არს * მასწრაფებელ
Line: 31     
მისა წაღმართ კერძო? ანუ რომელთა საუნჯეთაგან გამოვალს? და
Line: 32     
ვიდრე მიისწრაფის იგი, გინა ვითარ * ამათ არა მოაკლდების და
Page: 56   Line: 1     
იგინი არა აღივსებიან? -- ესენი დამოკიდებუი არიან ჴმა\სა Page of ms. A: 18V   მას
Line: 2     
პირველსა და მუნითვე არს აღსასრული მათი. აწ უკუე, ოდესცა
Line: 3     
იხილო წყალი, მოიჴსენე პირველი იგი ჴმაჲ ესრეთ მეტყუელი, ვითარმედ
Line: 4     
შეკრბედ წყალნი. და ჯერ-იყო, რაჲთამცა შეკრბეს
Line: 5     
იგინი ადგილსა თჳსსა, და რაჟამს მიიწინიან იგინი ადგილთა თჳსთა
Line: 6     
განსაზღვრებულთა და * დაადგრიან ადგილსა თჳსსა და არა გარდაჰჴდიან.
Line: 7     
ამისთჳს `ყოველნი დაბადებულნი და * მდინარენი შთაასხმენ
Line: 8     
ზღუასა, და ზღუაჲ არა განძღების', ვითარცა-იგი იტყჳს ეკლესიასტე*.
Line: 9     
რამეთუ დინებაჲ წყალთაჲ არს ბრძანებითა ღმრთისაჲთა
Line: 10     
და შეზღუდვაჲ ზღჳსაჲ Page of ms. B: 9V  საზღვრითა თჳსითა ჴმისაგან
Line: 11     
პირველისა.

Line: 12        
შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა ერთსა. რაჲთა
Line: 13     
არა გარდაეცეს წყალი მდინარე და მიიცვალოს ადგილით თჳსით
Line: 14     
და აღავსოს ყოველი და დანთქას * ქუეყანაჲ, და ბრძანა, რაჲთა
Line: 15     
შეკრბენ წყალნი შესაკრებელსა ერთსა. ამისთჳს აღიძრის ზღუაჲ
Line: 16     
ქარისაგან და ამაღლდის ღელვითა, და ვითარცა შეეახლის იგი
Line: 17     
ქჳსასა ზღჳს-პირისასა *, დაჰჴსნდის იგი და იქმნის პერულ, ვითარცა-იგი
Line: 18     
თქუა ღმერთმან წინაწარმეტყუელისა მიერ, ვითარმედ: "არა
Line: 19     
გეშინისა ჩემგან, თქუა უფალმან, რომელმან * შევქმენ ქჳშაჲ საზღვრად
Line: 20     
ზღჳსა" **? რამეთუ * ქჳშითა მით, რომელი-იგი უუსუსურეს
Line: 21     
არს ყოვლისა *, აღჳრ-ესხმის ფიცხელსა მას და მკსინვარესა *. უკუეთუ
Line: 22     
არა, რაჲმცა აყენებდა ზღუასა მეწამულსა მოსლვად ეგჳპტესა
Line: 23     
ზედა. ვინაჲთგან არს იგი უმდაბლეს მისსა *, რაჲთამცა თანა შეერთო
Line: 24     
სიღრმეთა მათ, რომელ არიან მახიობელ * ეგჳპტისა, უკუეთუმცა
Line: 25     
არა შებორკილებულ იყო იგი ბრძანებითა შემოქმე\დისა Page of ms. B: 10R 
Line: 26     
თჳსისაჲთა (!)? და ეგჳპტისა ქუეყანისაჲ * უმდაბლესობაჲ იგი * ვისწავეთ
Line: 27     
მათგან, რომელთა-იგი უნდა, რაჲთამცა ერთად შეჯრიბეს
Line: 28     
ზღუაჲ იგი ეგჳპტისაჲ და ზღუაჲ იგი ჰინდოეთისაჲ, რომელ * არს
Line: 29     
ზღუაჲ მეწამული, და ვერ შეუძლეს მას ყოფად. პირველად ეგულებოდა *
Line: 30     
სოსესტირის *, მეფესა ეგჳპტისასა, და შემდგომად მისა * --
Line: 31     
დარიოზს *, მეფესა მიდონისასა. და ესე ვთქუა *, რაჲთა გულისჴმა-ვყოთ
Line: 32     
ძალი იგი ღმრთისაჲ: შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა
Page: 57   Line: 1     
ერთსა, ესე იგი არს: ნუმცა გარდაჰვლენ ამიერ
Line: 2     
Page of ms. A: 19R   სხუად, არამედ დაადგრედ * იგინი პირველსავე მას
Line: 3     
შესაკრებელსა.

Line: 4        
და * რომელ იგი თქუა ღმერთმან *, შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა
Line: 5     
ერთსა, მოასწავა, ვითარმედ წყალნი ფრიად იყვნეს
Line: 6     
და განბნეულ მრავალფერად. რამეთუ ღელენი იგი მთათანი
Line: 7     
სავსე იყვნეს წყლითა და ველნი გუერდქცეულნი არა უნაკლულევანეს
Line: 8     
იყვნეს სიღრმითა. და სხუანიცა მრავალნი ხატნი ქუეყანისანი
Line: 9     
და სიღრმენი სავსე იყვნეს წყლითა და * მიიცვალნეს ყოვლით კერძოვე
Line: 10     
ერთსა შესაკრებელსა. და ნუ ვინ იტყჳნ, ვითარმედ: უკუეთუ
Line: 11     
წყალი იყო ზედა კერძო * პირსა ყოვლისა ქუეყანისასა, უკუეთუ
Line: 12     
ადგილნი * იგი ღელ\ოვანნი Page of ms. B: 10V  * და ღრმანი სავსე ვიდრემე იყენეს,
Line: 13     
რომელთა-იგი უკუანაჲსკნელ შეიწყნარნეს ზღუანი. და ვინაჲთგან
Line: 14     
ესენი სავსე იყვნეს, ვითარ * შეკრებად იყვნეს წყალნი იგი? და ჩუენ
Line: 15     
ვთქუათ * ამისთჳს, ვითარმედ ღმერთსა განემზადნეს ჭურჭელნი შემწყნარებელნი
Line: 16     
წყალთანი, რაჟამს ბრძანა ერთად შეკრებაჲ იგი
Line: 17     
მათი. რამეთუ არა * იყო ზღუაჲ *, რომელ არს გარეგან ღადირაჲ *,
Line: 18     
და არცა შესაძრწუნებელი იგი სიღრმე, რომელსა ვერ მიჰკადრებენ
Line: 19     
მენავენი, რომელი-იგი გარე მოადგს ჭალაკსა მას ბრიტანიაჲსასა
Line: 20     
და ქართველთა მათ დასავალისათა, არამედ მაშინ დაებადნეს
Line: 21     
და განავრცნეს ბრძანებითა ღმრთისაჲთა.

Line: 22        
და უკუეთუ ვინმე თქუას, ვხედავთ ჩუენ გამოცდილებისაგან
Line: 23     
წინააღმდგომსა წიგნისასა (რამეთუ არა ერთსა ადგილსა შეკრებულ
Line: 24     
არიან წყალნი), არამედ * მრავალ არს * სიტყუაჲ ესევითართა
Line: 25     
მიმართ და ცხად. და წინააღდგომაჲ * საცინელ არს. რამეთუ
Line: 26     
ფლისკინანი და ადგილნი, რომელთა შინა შეწრდის წყალი Page of ms. B: 11R 
Line: 27     
წჳმისაჲ, ვერ განაქარვებენ თქუმულსა ამას ჩუენსა. არამედ შესაკრებელსა
Line: 28     
მას დიდსა და სრულსა უწოდა ერთ-შესაკრებელ და
Line: 29     
ჯურღმულნიცა არიან შესაკრებელნი წყალთანი, შექმნით შეკრებულნი
Line: 30     
სინოტიისაგან ქუეყანისა მთხრებლსა მას შინა. აწ უკუე
Line: 31     
არა ყოველი * წყლის-დასაკრებელი მოასწავებს სიტყუასა მას *
Line: 32     
წიგნისასა, არამედ შესაკრებელი იგი დიდი და უმეტესი, რომელსა
Page: 58   Line: 1     
შინა იხილვების ყოველივე ნივთი *. და ვითარცა * ცეცხლი მრავალ Page of ms. A: 19V  
Line: 2     
წილად განიყოფვის იგი * საჴმრად ჩუენდა და ყოველივე ათირად
Line: 3     
მიმართ მიითხევის, და ეგრეთვე ჰაერი განიყოფვის წულილად *
Line: 4     
და ყოველივე მყის დაითხევის ადგილსა ქუეყანისასა. ეგრეთვე
Line: 5     
-- წყალი, დაღაცათუ განიყოფვის მცირეთა შესაკრებელთა,
Line: 6     
არამედ შესაკრებელი იგი დიდი, რომელ არს ნივთი, მოასწავებს
Line: 7     
სიტყუასა მას წიგნისასა. და ტბანი *, რომელ არიან ჩრდილოჲთ
Line: 8     
კერძო და პონ\ტოჲთ Page of ms. B: 11V  კერძო * მაკედონიას და ბითჳნიას და პალესტინეს,
Line: 9     
ეწოდების მათ შესაკრებელ, არამედ აწ იტყჳს შესაკრებელისა
Line: 10     
მისთჳს, რომელ არს უფროჲს ყოვლისა, და სწორ არს იგი
Line: 11     
ქუეყანასა სიდიდითა თჳსითა. ხოლო ესენი დაღაცათუ იყვნენ სავსე
Line: 12     
წყლითა და წყალი იგი იყოს მარილეან, ვითარცა დიდისა ზღჳსაჲ,
Line: 13     
არა ეწოდების მას ნივთ, ვითარცა-იგი ზღუაჲ მკუდარი, რომელ
Line: 14     
არს ჰურიასტანს, და ტბაჲ იგი, რომელსა ჰრქჳან სერბონ, რომელ
Line: 15     
არს შორის ეგჳპტესა * და პალესტინესა *, უდაბნოსა არაბიაჲსასა,
Line: 16     
ვითარცა-იგი მოგჳთხრეს შორად მავალთა ვიეთმე, ვითარმედ
Line: 17     
ესე * ტბანი არიან და არა ზღუაჲ. დაღაცათუ ეგონოს
Line: 18     
ვიეთმე, ვითარმედ ზღუაჲ იგი ირკანისაჲ * და კასპიაჲსაჲ * მოზღუდვილ
Line: 19     
არიან გარემო, არამედ ვითარ-იგი დაწერეს ქუეყანისმიმთხრობელთა
Line: 20     
მათ, ვითარმედ არიან იგინი შედგმულ ერთმანერთსა
Line: 21     
და ზღუასაცა დიდსა, ვითარ-იგი იტყჳან ზღჳსათჳს მეწამულსა,
Line: 22     
ვითარმედ თანა-შეეტყუების იგი ზღუასა მას, რომელ არს
Line: 23     
გარეგან ღადირასა.

Line: 24        
Page of ms. B: 12R  და უკუეთუ ვინმე თქუას, თუ ვითარ იტყჳს წიგნი, ვითარმედ
Line: 25     
შესაკრებელსა მას წყალთასა უწოდა ზღუებო, უწყოდენ
Line: 26     
უკუე მან, ვითარმედ წყალნი შეკრბეს შესაკრებელსა ერთსა, ხოლო
Line: 27     
უბეთა მათ მისთა, რომელნი დაშთეს ხატითა მათითა ქუეყანასა
Line: 28     
ზედა, უწოდა მათ ღმერთმან ზღუებ, ვითარცა სახედ, ზღუაჲ ჩრდილოჲსაჲ
Line: 29     
და ზღუაჲ სამხრისაჲ, და ზღუაჲ აღმოსავალისაჲ და ზღუაჲ დასავალისაჲ *.
Line: 30     
და სახელნი განკუთნვილნი სიღრმეთანი: სიღრმე ევქსენოჲსაჲ
Line: 31     
და პროპონტისაჲ და ელისპონტოჲსაჲ და ეგეოჲსაჲ და ისონიაჲსაჲ,
Line: 32     
და სიღრმე სარდიკიისაჲ * და სიღრმე სიკილიაჲსაჲ და
Line: 33     
ტჳრინიკიაჲსაჲ *. მრავალ არიან და სახელნი სიღრმეთანი *, რომელთაჲ
Page: 59   Line: 1     
განგჳგრძე\ლდების Page of ms. A: 20R   აღრაცხაჲ აწ. ამისთჳს უწოდა ღმერთმან
Line: 2     
შესაკრებელსა მას * წყალთასა ზღუებ, ხოლო შემდგომმან სიტყუამან
Line: 3     
მოგჳყვანნა აქა * არამედ * კუალად მუნვე მივიქცეთ, სადაიგი
Line: 4     
ვიყვენით.

Line: 5        
და თქუა ღმერთმან: შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა
Line: 6     
ერთსა და გამოჩნდინ ჴმელი. და არა თქუა: გამოჩნდინ
Line: 7     
ქუეყანაჲ, რაჲთა არა აჩუენოს იგი გან\უმზადებელი, Page of ms. B: 12V 
Line: 8     
ვიდრე იყოღა იგი თიჴა და შერეულ წყალსა, და არღარა მოეღო
Line: 9     
სამკაული და ძალი; და კუალად, რაჲთა არა გუეგონოს, ვითარმედ
Line: 10     
სიჴმელე იგი მისი მზისაგან იყო, ამისთჳს ქმნა დამბადებელმან სიჴმელე
Line: 11     
იგი მისი უწინარეს მზისა. გულისჴმა-ყავ გონებასა შენსა
Line: 12     
წერილი, რამეთუ არა სიმრავლე იგი ოდენ წყალთაჲ * მიიცვალა
Line: 13     
ქუეყანით, არამედ რომელი-იგი სიზრქესაცა შინა მისსა იყო, გამოვიდა
Line: 14     
მორჩილებითა მით ბრძანებისა * უფლისა თჳსისაჲთა გარე
Line: 15     
წარუვალსა.

Line: 16        
და იყო ეგრეთ. კმა არს შემდგომი ესე მასწავლელად *,
Line: 17     
რამეთუ ჴმაჲ იგი ღმრთისაჲ იქმნა საქმე. და რომელთამე წიგნთა
Line: 18     
წერილ არს, ვითარმედ: შეკრბეს წყალნი იგი, რომელნი,
Line: 19     
იყვნეს ქუეშე ცასა, შესაკრებელსა თჳსსა და გამოჩნდა
Line: 20     
ჴმელი. და ესე არავინ თარგმანთაგანმან მოგუცა ჩუენ,
Line: 21     
არცა * ჰურიათა წიგსა წერილ არს. და ჭეშმარიტად არს იგი
Line: 22     
ნამეტავ, რამეთუ მრავალგზის წამებს, ვითარმედ ესრეთ იქმნა
Line: 23     
ხოლო გამოწმედილთა მათ აღწერილთა ზედა-წა\ღებულ Page of ms. B: 13R  არს
Line: 24     
სიტყუასა ამას, და ზედა-წაღებაჲ იგი მოასწავებს განქარვებასა.

Line: 25        
და უწოდა ღმერთმან ჴმელსა მას ქუეყანა. რამეთუ
Line: 26     
სიჴმელე განკუთნვილებაჲ არს და ხატი ბუნებისა წინამდებარისაჲ,
Line: 27     
ხოლო ქუეყანაობაჲ მცირე სახელი არს რაჲსამე *. ვითარცაიგი
Line: 28     
სახედ, მეტყუელებაჲ განკუთნვილ არს კაცისა, ხოლო კაცებაჲ
Line: 29     
ჴმაჲ არს მომასწავებელი ცხოველსა მას, რომელსა შინა არს მეტყუელებაჲ,
Line: 30     
ეგრეთვე სიჴმელე განკუთნვილებაჲ არს ქუეყანისაჲ და
Line: 31     
რომელსა სიჴმელე საკუთრად აქუს, ეწოდა მას ქუეყანა, ვითარცაიგი
Line: 32     
მპჳვანსა ეწოდა ცხენ.

Line: 33        
და ესე არა თუ ქუეყანისათჳს ოდენ ესრეთ არს, არამედ
Line: 34     
სხუათაცა * ნივთთათჳს, რამეთუ თითოეულსა მათგანსა აქუს თჳსაგანი
Line: 35     
ვითარებაჲ, რომლითა Page of ms. A: 20V   საცნაურ არს სხჳსაგან. და წყლისა
Page: 60   Line: 1     
ვითარებაჲ არს საკუთრად სიცივე, და ჰაერისაჲ * -- სინოტიე, და
Line: 2     
ცეცხლისაჲ -- მჴურვალებაჲ. არამედ ესენი * ნივთნი არიან პირველნი
Line: 3     
და * იხილვებიან იგინი გონებითა. ხოლო ვითარცა თქუმულ
Line: 4     
არს, Page of ms. B: 13V  და რომელნი გუამ-ქმნილ არიან და შეცჳვიან * ქუეშე საცნობელთა *,
Line: 5     
ვითარებაჲ იგი უკუე * მათი ტყუბ არს და არარაჲ არს
Line: 6     
საცნობელი თქუმულთაგანი განტევებულ და არცა მარტო, არამედ
Line: 7     
ქუეყანაჲ ჴმელ და ცივ, და ჰაერი -- მჴურვალე და ნოტია, და
Line: 8     
ცეცხლი -- მჴურვალე და ჴმელ. და ესრეთ ვითარებითა შეუღლვილითა
Line: 9     
არნ ძალი შერეულებისაჲ ყოვლისაჲ ყოველსა * შინა, რამეთუ
Line: 10     
ყოველი * ნივთი, რომელი შეერევის მოძმესა თჳსსა ზიარებითა ვითარებისაჲთა
Line: 11     
და შეზავებითა * მახლობელისა თჳსისაჲთა *, შეერევის
Line: 12     
წინააღმდგომსა * თჳსსა; ესე იგი არს, რამეთუ ქუეყანაჲ ჴმელ
Line: 13     
არს და ცივ და შეერევის წყალსა მახლობელობითა სიცივისაჲთა,
Line: 14     
და ქუეყანაჲ წყლითა შეერევის ჰაერსა, რამეთუ წყალი შუვა არს
Line: 15     
ორთავე მათ, და ვითარცა ჴელითა უპყრია ვითარებაჲ * ორთაჲვე
Line: 16     
მათ: სიცივე -- წყლისაგან და ნოტიობაჲ * -- ჰაერისაგან. და კუალად
Line: 17     
ჰაერი შუვამდგომელობითა * თჳსითა არს მშჳდობის-მყოფელ შორის
Line: 18     
ბუნებათა მოსაჯულთა * წყლისა და * Page of ms. B: 14R  ცეცხლისა, და აერევის *
Line: 19     
წყალსა ნოტიითა და ცეცხლსა -- მჴურვალებითა *. და ცეცხლი
Line: 20     
ბუნებით არს მჴურვალე და ჴმელ, და შეეყოფვის იგი ჰაერსა
Line: 21     
მჴურვალებითა და კუალად მოიქცევის ზიარებად * ქუეყანისა სიჴმელითა.
Line: 22     
და ეგრეთ იქმნის სიმრგულე, შეტყუებული შეზავებითა
Line: 23     
ყოვლისაჲთა ყოველსა შინა. და ამის გამო ეწოდა ნივთ
Line: 24     
შეტყუებულ.

Line: 25        
და ესე ვთქუ, რაჲთა მოვასწავო მიზეზი იგი, რომლისათჳს
Line: 26     
უწოდა ღმერთმან ჴმელსა მას ქუეყანა, და არა თუ ქუეყანასა
Line: 27     
ჴმელ. რამეთუ სიჴმელე არა თუ * უკუანაჲსკნელ რაჲმე წარმოჩნდა
Line: 28     
ქუეყანასა ზედა, არამედ პირველითგანვე იყო იგი აღმავსებელ
Line: 29     
ნივთისა მის ქუეყანისა. და რომელი-იგი არს მიზეზი დამტკიცებისა *
Line: 30     
არსებისაჲ, უწინარეს არს იგი ბუნებითა და უპატიოსნეს ახლად
Line: 31     
წარმოჩინე\ბულთაჲსა. Page of ms. A: 21R   * და არზანიგად დაჰბადა ღმერთმან
Line: 32     
განკუთნვილებაჲ ქუეყანისაჲ უწინარეს.

Page: 61  

Line: 1        
`და იხილა ღმერთმან, რამეთუ კეთილ'. არა თუ
Line: 2     
ამას მოასწავებს სიტყუაჲ ესე, Page of ms. B: 14V  ვითარმცა სახილავად * შუენიერ
Line: 3     
იყო ზღუაჲ ღმრთისაჲ, რამეთუ შემოქმედი არა თუ შუენიერებასა
Line: 4     
ქუეყანისასა თუალითა ჰხედავს * შექმნულთა მათ. რავდენ * საწადელ
Line: 5     
არნ ხილვად ზღუაჲ, რაჟამს არნ იგი დაყუდებულ, და ნიავქარისაგან
Line: 6     
ყუდროჲსა * აღმქისებულ არნ ზურგი მისი იისფერად და ლურჯად,
Line: 7     
რაჟამს-იგი არა დაჰგუემნ მოძმესა მას * თჳსსა ქუეყანასა, არამედ
Line: 8     
შეიტკბის იგი მშჳდობით; ხოლო არა ესრეთ გულისჴმის-საყოფელ
Line: 9     
არს წიგნისაჲ, ვითარმედ * ღმერთან ესრეთ იხილა ქუეყანაჲ
Line: 10     
კეთილად, არამედ სიკეთე იგი დაბადებისათჳს განიბჭობვის.

Line: 11        
პირველად, რამეთუ ყოველივე აღმომცენარე ქუეყანისაჲ *
Line: 12     
ზღჳსაგან არს, რაჟამს გამოჴდის * ნოტიაჲ * უჩინოთაგან გამოსადინელთა,
Line: 13     
ვითარცა-იგი გჳჩუენებენ ჩუენ ადგილნი თხელნი ქუაბოვანნი *.
Line: 14     
რამეთუ ზღუაჲ, რაჟამს აღიძრის ქარისაგან და გამოეცის
Line: 15     
გამოსადინელთაგან ქცეულთა და მრავალთა და განაპის პირი ქუეყანისაჲ
Line: 16     
და გამოვიდის გარე, და დაწ\ურის Page of ms. B: 15R  და დაატკბის მარილოვნებისაგან
Line: 17     
მისისა და სიმწარისაგან * გამოსადინელმან მან *.
Line: 18     
და ოდესმე გამოვიდის წყალი იგი ზღჳსაჲ გამოსავალსა ვითარებისაებრ
Line: 19     
მჴურვალებითა ადგილთაჲთა *, და აღიძრის იგი მიზეზისა
Line: 20     
მისგან და გამოჴდის მჴურვალე და * დამწუველი. და ესე იხილო
Line: 21     
მრავალთა ჭალაკთა და ადგილთა ზღჳს-კიდისათა. და მახლობელად
Line: 22     
მისა არნ წყალი ტკბილი. ხოლო მცირითა ამით საქმითა ვისწავოთ *
Line: 23     
დიდ-დიდთა მათთჳს. რამეთუ ესრეთ შეემთხუევის მათ. და
Line: 24     
ვთქუა *, რაჲთა სცნათ, ვითარმედ ქუეყანაჲ ყოველი ღრუჲ არს
Line: 25     
და წყალი ვალს მას შინა კიდეთაგან ზღჳსათა, სადინელთაგან
Line: 26     
დაფარულთა.

Line: 27        
და ზღუაჲ კეთილ არს წინაშე ღმრთისა * დინებითა მით ნოტიისა
Line: 28     
მისისაჲთა სიზრქესა ქუეშე * ქუეყანისასა. და რამეთუ არს
Line: 29     
იგი ჭურჭელი მდინარეთაჲ და შეიწყნარებს იგი ღუართა * ყოვლით
Line: 30     
კერძოვე, და იგი საზღვარსავე შინა თჳსსა დადგრომილ არს. Page of ms. B: 15V 
Line: 31     
და კუალად კეთილ არს იგი, რამეთუ არს იგი დასაბამ და Page of ms. A: 21V  
Line: 32     
აღმომაცენებელ წყალთა ჰაერისათა, რამეთუ რაჟამს განტფიან
Line: 33     
იგინი მცხინვარებისაგან მზისა, აღვიდის წულილი იგი მისი
Page: 62   Line: 1     
ორთქლსა თანა, და რაჟამს მიიწიის იგი ზესკნელსა მას * ადგილსა,
Line: 2     
და განცივნის იგი სიჩრდოჲსაგან * ღრუბლისა, და იქმნის იგი
Line: 3     
წჳმა და გარდამოჴდის ქუეყანასა ზედა. და კუეთუ ვინმე არა შეიწყნაროს
Line: 4     
ესე, მიხედენინ მან სიავთა, რომელ არიედ ზედა
Line: 5     
ცეცხლსა, რამეთუ ოდესმე * იყვნიან იგინი სავსე წყლითა და დაცალიერდიან.
Line: 6     
რაჟამს აღვიდის სინოტიე იგი * ორთქლსა მას * თანა.
Line: 7     
და კუალად მენავეთა ზღუასა შინა, რაჟამს მოაკლდის წყალი, აღადუღიან
Line: 8     
წყალი ზღჳსაჲ და შეიპყრიან ორთქლი იგი მისი ღრუბლითა
Line: 9     
და ნუგეშინის-იციან მით ჭირსა შინა თჳსსა. სა კუალად
Line: 10     
ზღუაჲ კეთილ არს ღრთისა, რამეთუ გარე-მოადგს იგი ჭალაკთა,
Line: 11     
და არს იგი მათა შუენიერება და სიმტკიცე. Page of ms. B: 16R  და კუალად მით
Line: 12     
მახლობელ იქმნების ქუეყანაჲ ქუეყანასა სლვითა მენავეთაჲთა დაუცადებელად,
Line: 13     
და მოგებაჲ საფასეთაჲ ვაჭართათჳს, და სხუანი მიზეზნი
Line: 14     
მრავალნი არიან სარგებელად ცხორებისა ამის. და გამომღებელად
Line: 15     
ქალაქთაგან, რომელი-რაჲ არნ მათ შინა ნამეტავი. და
Line: 16     
კუალად მიმღებელად საჴმრისა მათისა სხჳთ ადგილით.

Line: 17        
და ვითარ შემძიებელ ვარ მე ხილვად * ყოველსავე სიკეთესა
Line: 18     
ზღჳსასა, ვითარ-იგი სახილველ არს თუალთა წინაშე დამბადებელისა
Line: 19     
თჳსისათა? და უკუეთუ ზღუაჲ კეთილ არს და საქებელ
Line: 20     
ღმრთისა თანა, ვითარ კრებაჲ ესე ეკლესიისაჲ არა უმჯობეს იყოს,
Line: 21     
რომელსა შინა შეზავებულ არს ლოცვაჲ მამათა * და დედათაჲ და
Line: 22     
ყრმათაჲ, ვითარცა ღელვაჲ უფლისა მიმართ ჩუენისა? და მართალმან
Line: 23     
ყუდროებამან * დაიცვნეს იგინი სულთაგან უკეთურთა მწვალებელთა,
Line: 24     
რომელთა ვერ შეუძლეს შერყევად სიტყჳთა მათითა
Line: 25     
სარწმუნოებაჲ თქუენი. იყვენით თქუენ ღირს შეწყნარებად ღმრთისა *
Line: 26     
და დამმარხეელ წესისა ამის და შუენიერებისა მარადის ქრისტე
Line: 27     
იესუჲს მიერ, უფლისა ჩუენისა, რომლისაჲ არს დიდებაჲ უკუნითი
Line: 28     
უკუნისამდე, ამინ.

Line: 29              
სტ~ქნი : ჳ^მგ : *




Chapter: 5  
Page: 62  
Line: 30   თქუმული მისივე
Line: 31  
თავი მეხუთე


Line: 32        
`და თქუა ღმერთმან: აღმოაცენენ ქუეყანამან
Line: 33     
მწუ[ა]ნვილი თივისაჲ, თესლი სათესავი თესლადთესლადი,
Page: 63   Line: 1     
და ხე ნაყოფის გამომღე\ბელი Page of ms. A: 22R   თესლად-თესლადი,
Line: 2     
რომლისაჲ ნაყოფი მისი მის თანავე
Line: 3     
იყოს'*. შემდგომად ქუეყანისა განსუენებისა და განგდებისა
Line: 4     
წყლისა სიმძიმისა მოვიდა მისა ბრძანებაჲ, რაჲთა გამოიღოს პირველად *
Line: 5     
მწუანვილი და მისა შემდგომად * ხე, ვითარცა-იგი აქამომდე
Line: 6     
ვხედავთ ყოფასა მისსა. რამეთუ ჴმაჲ იგი და ბრძანებაჲ, რომელი იყო
Line: 7     
მაშინ, ვითარცა შჯული ბუნებით იქმნა, და დაემტკიცა ქუეყანასა
Line: 8     
ზედა, და მოსცემს იგი ძალსა შობიერებისასა და ნაყოფიერებისასა
Line: 9     
ქუეყანასა მომავალთა ჟამთა.

Line: 10        
`აღმოაცენენ ქუეყანამან მწუანვილი'. რამეთუ დასაბამად
Line: 11     
არსებისა სიორძილისა არნ აღმოცენებაჲ, და რაჟამს მცირედ
Line: 12     
აღმოსცენდის, ეწოდის * მას მწუანვილ; და რაჟამს განდიდნის,
Line: 13     
იქმნის იგი * თივა განსრულებითა სიორ\ძილისაჲთა Page of ms. B: 17R  მცირემცირედ
Line: 14     
მიწევნადმდე თესლის[ა] გამოღებისა.

Line: 15        
`აღმოაცენენ ქუეყანამან მწუანვილი თივისაჲ',
Line: 16     
ესე იგი არს: გამოიღენ ქუეყანამან თავით თჳსით მწუანვილი და
Line: 17     
ნუმცა ვინაჲ უჴმს მას შეწევნაჲ ვისგანმე, რამეთუ ეგონა ვიეთმე,
Line: 18     
ვითარმედ მზე არს მიზეზ არსებისა მცენარეთაჲსაო, მოზიდვითა
Line: 19     
მჴურვალებისაჲთაო * მოიზიდავს ძალი იგი მათი სიზრქისაგან ქუეყანისა,
Line: 20     
ვიდრემდის აღმოაცენისო. და ამისთჳს დაებადა შუენიერებაჲ
Line: 21     
ქუეყანისაჲ უწინარეს მზისა, რაჲთა დასცხრენ შეცთომილნი
Line: 22     
მონებისაგან მზისაჲსა სიტყჳსა მისთჳს, ვითარმედ: იგი არს მიზეზი
Line: 23     
ცხორებისა მათისაჲ. რაჟამს ჰრწმენეს, ვითარმედ პირველვე არსებადმდე
Line: 24     
მზისა განემზადა ყოველი *, რაჲცა არს ქუეყანასა ზედა. და
Line: 25     
დააცადონ საკჳრველებისა მისისათჳს *, რაჟამს განიზრახონ, ვითარმედ
Line: 26     
უმრწემეს არს იგი არსებითა თჳსითა მწუანვილსა * და *
Line: 27     
თივასა.

Line: 28        
აწ უკუე პირუტყუთათჳს-მე განემზა\დაა Page of ms. A: 22V   * საზრდელი და
Line: 29     
ჩუენთჳს არა-მე ღირდაა მოღუაწებაჲ? არა, არამედ ჭეშმარიტად,
Line: 30     
ვითარმედ, რომელმან-იგი განუმზადა ზროხათა და ცხენთა * საზრდელი *
Line: 31     
მათი, შენთჳს უფროჲს-ღა დააუნჯა სიმდიდრე და საშუებელი *.
Line: 32     
რომელი-იგი ზრდის მონაგებსა შენსა, მანვე აღაორძინოს
Page: 64   Line: 1     
საჴმარი * ცხორებისა შენისაჲ. და კუალად არსებაჲ თესლთაჲ
Line: 2     
არს * განგებულებისა შენისა საჴმარ * განმრავლებისათჳს მხლისა
Line: 3     
და თივისა, რაჲთა იყოს იგი საზრდელ კაცთათჳს.

Line: 4        
"გამოიღენ ქუეყანამან მწ\უანვილი Page of ms. A: 22V   თივისაჲ
Line: 5     
სათესავი თესლისაჲ თესლად-თესლადი". რაჲთა დაღაცათუ
Line: 6     
რომელიმე თივაჲ განკუთნვილ არს სხუათათჳს, არამედ
Line: 7     
სარგებელი იგი მისი ჩუენდავე მოიწევის, ხოლო მოგებაჲ თესლთაჲ
Line: 8     
ჩუენთჳს განსაზღვრებულ არს. და ესრეთ გულისჴმის-საყოფელ არს
Line: 9     
თქუმული ესე და იტყჳს წიგნი: `გამოიღენ ქუეყანამან
Line: 10     
მწუანვილი თივისაჲ თესლი სათე\სავი Page of ms. B: 18R  ტომად
Line: 11     
თჳსა'. და ესრეთ შეეტყუების სიტყუად და ესრეთ იცნობების განგებულებაჲ
Line: 12     
ბუნების[აჲ] * იძულებით. რამეთუ პირველად გამოღებაჲ
Line: 13     
არს და მერმე -- მწუანვილი, და მერმე აღზრდაჲ * თივისაჲ, და მერმე
Line: 14     
სრულებაჲ მისი არს თესლი.

Line: 15        
ვითარ-იგი იტყჳს თქუმული, ვითარმედ: ყოველი, რომელი
Line: 16     
გამოაქუს ქუეყანასა, თესლ[ო]ვან * არს? აჰა ესერა ლერწამი და
Line: 17     
კლერტი, და პიტნაკი და ზაფრანი, და ნიორი და ჭილი და სხუანი
Line: 18     
მრავალნი თივისაგანნი არიან * უთესლო! და ჩუენ ვთქუათ
Line: 19     
ამისთჳს *, ვითარმედ მრავალი * არს ქუეყანისა გამონაღები, რომლისაჲ
Line: 20     
ძალი თესლისა მისისაჲ ძირსა შინა * მისსა არს, ვითარცა
Line: 21     
სახედ, ლერწამსა: რამეთუ რაჲ წელიწად, რაჟამს აღორძნდის, *
Line: 22     
გამოიღის მცირედი რაჲმე ძირსა თჳსსა, და იგი არნ ძალი თესლისა
Line: 23     
მისისაჲ მეორისა მის წლისაჲ *. და სხუანი მრავაინი არიან,
Line: 24     
რომელთაჲ ძალი თესლისა მათისაჲ ძირთა მათთა არს. და ჭეშმარიტად
Line: 25     
ყოველსა * ქუეყანისა გამოღებულსა აქუს Page of ms. B: 18V  თესლი, გინა
Line: 26     
თუ ძალი სათესავობისაჲ *. და ესე არს თქუმული იგი წიგნსა *
Line: 27     
შინა `თესლად-თესლადიო'. რამეთუ ლერწმისა იგი გამონაღები
Line: 28     
არა მოქმედ არს ზეთის-ხილთა *, არამედ ლერწმისაგან ლერწამივე
Line: 29     
გამოვიდის და თესლთაგან აღმოსცენდის მსგავსად თესლისა.
Line: 30     
და ყოველი, რომელი აღმოაცენა ქუეყანამან პირველ დაბადებისა *,
Line: 31     
იგივე დამარხულ არს ვიდრე აქამომდე მკჳდრობითა *
Line: 32     
ტომებისაჲთა.

Page: 65  

Line: 1        
"გამოიღენ ქუეყანამანო". გან-ღა-იზრახე, თუ ვითარ
Line: 2     
ჴმისაგან მცირისა და ბრძანებისაგან შემოკლებულისა ქუეყანაჲ
Line: 3     
ჴმელი და * უთესლოჲ აღიძრა მყის ლმობად * და განაგდო თავისა
Line: 4     
თჳსისაგან სამოსელი მწუხარებისაჲ და შეიმოსა მწუხარებისა წილ *
Line: 5     
სამოსელი ბრწყინვალე, და აღიმღერა * შუენიერებითა თჳსითა და
Line: 6     
გამოღებითა მრავალთა Page of ms. A: 23R   მცენარეთაჲთა.

Line: 7        
მნებავს რაჲმე დამტკიცებად Page of ms. B: 19R  თქუენ შორის საკჳრველებაჲ
Line: 8     
დაბადებულთაგან, რაჲთა, სადაცა იყო და იხილო რაჲმე მწუანვილთაგანი *,
Line: 9     
ცხად იყოს შენ შორის ჴსენებაჲ დამბადებელისაჲ. რაჟამს
Line: 10     
იხილო თივაჲ მწუანვილისაჲ და ყუავილი მისი, განიზრახე ბუნებისა
Line: 11     
მისთჳს კაცობრივისაჲსა * და მოიჴსენე იგავი იგი ბრძნისა * ესაიაჲსი,
Line: 12     
ვითარმედ: "ყოველი ჴორციელი თივა არს და ყოველი დიდებაჲ კაცისაჲ
Line: 13     
ვითარცა ყუავილი თივისაჲ*". რამეთუ სიმცროჲ * ცხორებისა
Line: 14     
ჟამთა კაცისათაჲ * და სიკნინე შუებისა * მათისაჲ ამსგავსა წინაწარმეტყუელმან
Line: 15     
ხატსა ჭეშმარიტსა. და ესრეთ * არს შუებული *
Line: 16     
ჴორცითა და ზრქელ გუამითა შუებისა მისგან, და ბრწყინვალე
Line: 17     
ფერითა სიჭაბუკისა მისისაჲთა, და მჴნე და ძლიერ ძრვასა შინა
Line: 18     
თჳსსა, და ამისა შემდგომად დაჭნის იგი სიგრძითა ჟამთაჲთა, გინა
Line: 19     
თუ * სალმობითა. იგი ვინმე პატიოსანი და მდიდარი ფრიად,
Line: 20     
და გარემოჲს მისა მრავალნი მოქენენი და მეგობარნი მაჩუენებელნი
Line: 21     
ჰმსახურებდეს მას კეთილისა მისთჳს, და მრავალნი მახლობელნი
Line: 22     
Page of ms. B: 19V  და უმრავლესნი მიმდგომნი, რომელნიმე მათგანნი მეპურისტე
Line: 23     
და რომელნიმე სხჳსა საჴმრისათჳს. და მიმოითრევნ * მათ იგი; და
Line: 24     
საშურვებელ არნ * იგი მოყუასთა თჳსთაგან. და აქუნ მას ჴელმწიფებაჲ
Line: 25     
ქალაქსა * შინა ანუ პატივისაგან მეფისა *, ანუ განგებისათჳს
Line: 26     
ნათესავთაჲსა, ანუ მთავრობისათჳს გუნდთაჲსა, და ქადაგი იგი
Line: 27     
ჴმობნ მისთჳს, და მეჴრმლენი დგიან * წინაშე მისსა * ამიერ და იმიერ,
Line: 28     
და მიიწევინ იგი კაცთა * ზედა ყოვლითა * გუემითა და
Line: 29     
სატანჯველითა, და გულნი კაცთანი სავსე არიან შიშისა მისისაგან *.
Line: 30     
და ამისა * შემდგომად რაჲ? ღამემან ერთმან, ანუ თუ *
Line: 31     
მჴურვალებამან ერთმან, გინა გუერდისა ტკივილმან, ანუ თუ
Page: 66   Line: 1     
ფირტჳსამან, აღიტაცის იგი კაცთაგან და წარვიდის, და მყის განქარდის
Line: 2     
განცხრომაჲ იგი მისი ყოველი, და დიდებაჲ იგი მისი ვითარცა
Line: 3     
სიზმარი წარჴდის. და ჭეშმარიტად თქუა წინაწარმეტყუელმან
Line: 4     
იგავი იგი, რომელ ამსგავსა ყუავილთა ყოველი * დიდებაჲ
Line: 5     
კაცისაჲ.

Line: 6        
"გამოიღენ ქუეყანამან * მწუანვილი თივი\სა Page of ms. B: 20R  *
Line: 7     
სათესავი, თესლად-თესლადი და მსგავსად-მსგავსადი".
Line: 8     
ვიდრე აქამომდე წესი იგი მცენარეთაჲ წამებს პირველსა
Line: 9     
მას დაბადებულებასა. რამეთუ აღმოცენებაჲ უწინა\რეს Page of ms. A: 23V   არს ყოვლისა
Line: 10     
თივისა. უკუეთუ ძირით აღმოვალს, ვითარცა ზაფრანი და
Line: 11     
ლერწამი, პირველად გამოეცის და მერმე აღმოჴდის ზე, და
Line: 12     
უკუეთუ თესლისაგან არნ, იგიცა პირველად აღმოეცის და მისა
Line: 13     
შემდგომად იქმნის მწუ[ა]ნვილ * და მერმე თივა მწუანე, და მერმე *
Line: 14     
თესლ, რაჟამს განსხჳს * ძირი მისი და განჴმის.

Line: 15        
"გამოიღენ ქუეყანამან მწუანვილი თივისაჲ".
Line: 16     
რაჟამს დავარდის თესლი ქუეყანასა, რომელსა შინა არნ სიტფოჲ
Line: 17     
და სინოტოე ერთად, სწორად, დალპის თესლი იგი და იქმნის
Line: 18     
თხელ და დაჴსნილ, და მოიტაცის თავისა თჳსისა საკუთრებაჲ *
Line: 19     
იგი ქუეყანისაჲ. და ოდეს შევიდის თეულსა მას შინა სიწულილე
Line: 20     
ქუეყანისაჲ *, განავრცის * გუამი იგი მისი და ექმნის მას ძირ ქუეჲთ *
Line: 21     
კერძო და მერმე ზე აღმოჴდის, და არნ რიცხჳ ზედა კერძოჲსა
Line: 22     
მის ღერისა მისისაჲ მსგავსად ქუეჲთ * კე\რძოთა Page of ms. B: 20V  მათ ძირთა. და განტფის
Line: 23     
აღმოსრული იგი და მოიტაცის სინოტიე ძირთაგან; და მოზიდვითა
Line: 24     
სიტფოჲსაჲთა დამოიღის ქუეყანისაგან, რომელ რაჲ * არს მას
Line: 25     
შინა საზრდელი *, და განუყვის იგი ღერსა მას და ქერქსა მისსა * და
Line: 26     
იფქლსა და ბუდესა იფქლისასა და ფხასა. და აღორძნდის იგი
Line: 27     
მცირე-მცირედ. ვიდრემდის განსრულდის, რომელ-რაჲ არს
Line: 28     
თესლთაგანი.

Line: 29        
და ერთი მწუანვილი გინა ერთი თივაჲ კმა არს შესაქცეველად
Line: 30     
გონებისა შენისა განზრახვად დამბადებელისათჳს; ვითარ შეირტყის
Line: 31     
სარტყლად წუელამან იფქლისამან კორძი იგი თჳსი, რაჲთა
Line: 32     
თავს-იდვას სიმძიმე. თავისაჲ, რაჟამს არნ იგი სავსე იფქლითა და
Line: 33     
მოდრკის იგი ქუეყანად. ამისთჳს ბუნებაჲ შეიკრძალა კორძითა
Line: 34     
მით, ვითარცა შესაკრველითა *, და შთადვა მარცუალი ბუდესა.
Page: 67   Line: 1     
რაჲთა არა წარიტაცონ იგი მფრინველთა, და სიმახჳლითა მით
Line: 2     
ფბისაჲთა გარე-წარიჴადის ვნებაჲ იგი მცირეთა ცხოველთაჲ. Page of ms. B: 21R 
Line: 3     
რაჲ ვთქუა, ანუ რაჲსათჳს * დავდუმეგ? საუნჯეთათჳს სავსეთა დაბადებულთაჲსა
Line: 4     
რავდენ * ძნელ არს პოვნაჲ პატიოსანთაჲ * მისგან,
Line: 5     
და რავდენ * მრავალ არს დაჭირვებაჲ უცნაურთაჲ მისგან *.

Line: 6        
"გამოიღენ ქუეყანამან მწუანვილი თივისაჲ".
Line: 7     
და გამოვიდა საზრდელთა მათ Page of ms. A: 24R   თანა მაკუდინებელიცა; იფქლსა
Line: 8     
თანა კონიონი, რომელ არს ბოროტ, და სხუათა თანა საზრდელთა --
Line: 9     
ლემი და მარდაგონი და მსგავსნი ამათნი. და რაჲსათჳს არა აღვიაროთ
Line: 10     
კეთილთა და სარგებელთა მოცემაჲ * დამბადებელისაჲ, არამედ
Line: 11     
ვაბრალებთ მას განმრყუნელთა მათთჳს ცხორებისა ჩუენისათა?
Line: 12     
არამედ უფროჲს-ღა განვიზრახოთ, ვითარმედ არა ყოველი მუცლისა
Line: 13     
ჩუენისათჳს დაბადებულ არს. რამეთუ საზრდელნი იგი მათგანნი *
Line: 14     
საცნაურ არიან ყოველთათჳს, და ყოველსა დაბადებულსა აქუს საკუთრებაჲ
Line: 15     
ბუნებასა შინა თჳსსა. არა თუ რავდენ * სისხლი იგი ჴარისაჲ
Line: 16     
მკლველ არს შენდა, და ამისთჳსმცა არა დაებადა ცხო\ელი Page of ms. B: 21V 
Line: 17     
იგი ღმერთსა, გინა თუ დაებადა იგი უსისხლოდ *, და არს
Line: 18     
ცხოველი, რომლისაჲ ძალი მისი საჴმარ არს ცხორებისა ამის ჩუენისა *?
Line: 19     
და გონებაჲ იგი, რომელ შენ შორის იყოფვის, კმა არს
Line: 20     
შენდა კრძალვისათჳს მაკუდინებელთა მათთჳს *. და ვითარ *
Line: 21     
ჯერ-არს, თუმცა საცხოვართა იცოდეს მავნებელი მათი და ეკრძალებოდეს
Line: 22     
მას გრძნობითა ამით * ოდენ, და შენ, რომელსა * გაქუს
Line: 23     
სიტყუაჲ და ჴელოვნებაჲ კურსებისაჲ, რომელი მიგასწავებს სარგებელსა,
Line: 24     
და რომელი იგი წინასწარ გამოიცადე მავნებელი თჳსი,
Line: 25     
არა * ძნელ არს შენდა განშორებაჲ მაკუდინებელთაგან? და არარაჲ
Line: 26     
არს ამათგანი დაბადებულ ბოროტად და უსარგებლოდ. რომელიმე
Line: 27     
მათგანი არნ საჭმლად * რომელთამე ცხოველთა, ანუ თუ ნუგეშინის-საცემელად
Line: 28     
ჩუენდა მკურნალთა მიერ სალმობათათჳს. ხოლო
Line: 29     
კონიონსა შაშუნი ძოვენ, რამეთუ ბუნებაჲ ჴორცთა მათთაჲ განერების
Line: 30     
მაკუდინებელისა მისგან, რამეთუ ნესტუნი იგი გულთა მათთანი
Line: 31     
იწრო არიან, და ბ\უნებამან Page of ms. B: 22R  მან მათმან შეაგბის იგი, ვიდრე
Line: 32     
არღა მიწევნულ არნ სიცივე იგი მისი გულთა მათთა. და მწუანვილი
Line: 33     
იგი * ამბოროსი * საჭმელ * არს მწყერ-მარჴილისა *, რამეთუ
Page: 68   Line: 1     
განკუთნვილებაჲ იგი შეზავებისა მათისაჲ განერების ვნებისა მისისაგან.
Line: 2     
და ესე ოდესმე სარგებელ არნ ჩუენდაცა *, რამეთუ მკურნალთა
Line: 3     
ოდესმე მარდაგონითა მოიხადიან ძილი და დააყუდნიან *
Line: 4     
სალმობანი ჴორცთანი მძიმენი უპიონითა. და მრავალთა ჰკურნეს
Line: 5     
კონიონითა უძღებებასა საჭმელთასა და განდევნნეს Page of ms. A: 24V   მრავალჟამისა
Line: 6     
სენნი ამბოროსითა *. აწ უკუე რომელთა-იგი მიერ ჰგონებედ
Line: 7     
ბრალობად დამბადებელისა თჳსისა, იგინი არიან მიზეზ მადლობისა
Line: 8     
დიდისა მადლთა შორის.

Line: 9        
"გამოიღენ ქუეყანამან მწუანვილი თივისაჲ".
Line: 10     
რავდენნი * საზრდელნი მოაჴსენნა მყისსა მას შინა ძირთაგან და
Line: 11     
თივისაგან და ნაყოფთა, რომელნი აღმოეცემიან თავით თჳსით! და
Line: 12     
რომელნიმე * არიან ქუეყანის-საქმით! არა ბრძანა, რაჲთა\მცა Page of ms. B: 22V 
Line: 13     
იყო თესვაჲ * და ნაყოფი ერთჯერ, არამედ თქუა: გამოიღენ ქუეყანამან
Line: 14     
და მწუანე იქმენინ, და მერმე განსრულდინ თესლსა შინა,
Line: 15     
რაჲცია იყოს პირველი ბრძანებაჲ სწავლა ბუნებისა მომავალსა მას
Line: 16     
ძრვასა. და უკუეთუ ვინმე თქუას, ვითარ გამოაქუს ქუეყანასა
Line: 17     
თესლი თესლად * თჳსა, რამეთუ ოდესმე ვსთესით იფქლი თეთრი
Line: 18     
და მოვიმკით შავი? და უწყოდენ მან, რამეთუ * ესე არა სხუად
Line: 19     
თესლად შეცვალებულ არს, არამედ სალმობაჲ და სიხაშმე თესლისაჲ.
Line: 20     
რამეთუ ვერ განაგდო თავისა თჳსისისაგან ბუნებაჲ იგი იფქლისათ,
Line: 21     
არამედ დაშავდა იგი მყინვარისაგან, ვითარცა-იგი მოასწავებს
Line: 22     
სახელი მისი. და რავდენ * დაეცა მას ზედა მყინვარი დიდძალი
Line: 23     
იქმნა იგი სხუად ფერად და სხუად გემოდ. და ითქუმის, ვითარმედ უკუეთუ
Line: 24     
კუალად დაეთესის იგი ქუეყანასა კეთილსა და გარდამოჴდის მის
Line: 25     
ზედა ჰაერი შეზავებული, კუალად მოეგის იგი პირველსავე მას ბუნებასა.
Line: 26     
და არარაჲ ჰპოვო * მცენარეთა შორის, Page of ms. B: 23R  რომელიმცა
Line: 27     
წინა-აღუდგებოდა ბრძანებასა ღმრთისასა. ხოლო ღუარძლნი * და
Line: 28     
სხუანი უცხონი თესლნი, რომელნი ჰრევიან საჭმელთა თესლთა,
Line: 29     
არა იფქლისა გარდაქცევისაგან არიან *, არამედ ბუნებისაგან პირველისა.
Line: 30     
და აქუს მათ ტომებაჲ საკუთარი. და ემსგავსებიან მათ,
Line: 31     
რომელნი გარდაჲქცევენ სწავლასა ქრისტესსა და არა დაემოწაფებიან
Line: 32     
იგინი სიტყუასა განწმედილად, არამედ განრყუნილ არიან
Line: 33     
იგინი მოძღურებითა ბოროტისაჲთა *, და თანა-შეჰრევენ თავთა
Line: 34     
თჳსთა გუამსა ეკლესიისასა ცოცხალსა, რაჲთა შეაპკურონ ვნებაჲ
Page: 69   Line: 1     
იგი თჳსი უმანკოჲთა გულითა ფარულად. და იგავად შემოიღო
Line: 2     
უფალმან მორწმუნეთა მათ თჳსთათჳს აღ\ორძინებაჲ Page of ms. A: 25R   იგი თესლთაჲ
Line: 3     
და თქუა: "რაჟამს დასთესის კაცმან თესლი ქუეყანასა
Line: 4     
და დაწვის; და აღდგის დღე [და] ღამე, და
Line: 5     
თესლი იგი აღორძნდის, და მან არა უწყინ, რამეთუ
Line: 6     
ქუეყანამან თავით თჳსით გამოიღის თესლი; და *
Line: 7     
პირველად თივაჲ, მერმე თავი და მერმე იფქლი
Line: 8     
სრული თავსა მას შინა"*.

Line: 9        
Page of ms. B: 23V  "გამოიღენ ქუეყანამან მწუანვილი თივისაჲ".
Line: 10     
და წამსა შინა თუალისასა იწყო ქუეყანამან გამოღებად, რაჲთა
Line: 11     
დაიცვნეს შჯულნი დამბადებელისანი, და იქმნა აღმაორძინებელ
Line: 12     
ყოველსავე ფერსა. და იქმნნეს * სამოთხენი ვრცელნი სიმრავლითა
Line: 13     
მწუანეთაჲთა, და ველნი ნაყოფიერნი ღელვიდეს, მსგავსად სიღრმეთა,
Line: 14     
ძრვითა მით თავისა წარსხმულისაჲთა. და ყოველი თივაჲ და
Line: 15     
ყოველი თესლი მხალთაჲ * და ყოველნი იფქლნი და ცერცუნი აღმოსცენდეს
Line: 16     
ნაყოფიერად * ქუეყანასა ზედა. და არარაჲ იყო მუნ
Line: 17     
ნაკლულევანებაჲ არცა უქმობითა მუშაკთაჲთა და არცა ვერშეზავებითა *
Line: 18     
ჰაერთაჲთა, და არცა სხჳთა მიზეზითა განმრყუნელითა. და
Line: 19     
არცაღა შურისგებითა აყენებდა ქუეყანასა გამოღებად ნაყოფისა,
Line: 20     
რამეთუ იყო იგი უწინარეს ცოდვისა, რომლითა-იგი დაგუესაჯა
Line: 21     
ჭამაჲ პურისაჲ ოფლითა პირისა ჩუენისაჲთა.

Line: 22        
"და ხე ნაყოფიერი და ნაყოფის გამომღებელი,
Line: 23     
რომლისაჲ თესლიმისი მის თანავე იყოს თე\სლადი Page of ms. B: 24R 
Line: 24     
ყოლადვე". ამით სიტყჳთა ყოველნი მაღნარნი განმრავლდეს და
Line: 25     
ამაღლდეს ყოველნი ხენი სიგრძითა: ნაძჳ და კჳპაროზი * და ფიჭჳი,
Line: 26     
და ყოველნი მცენარენი იქმნნეს * მრავალ *, ვარდი და მურტი * და
Line: 27     
დაფნი *. ესე ყოველნი მყის იქმნეს ქუეყანასა ზედა, თითოეული
Line: 28     
მათი * თჳს-თჳსებითა თჳსითა განყოფილი ერთი *-მეორისაგან
Line: 29     
ნათესავობითა, და თითოეულსა მათგანსა აქუს სამკაული, რომლითა
Line: 30     
იცნობების. არამედ ვარდი იგი იყო უეკლო და უკუანაჲსკნელ
Line: 31     
შეეყო ეკალი ბუდესა თანა ყუავილისასა, რაჲთა მახლობელ იყოს
Line: 32     
მწუხარებაჲ გემოსა თანა გულის-თქუმისასა, და გუეჴსენოს ცოდვაჲ
Line: 33     
იგი, რომლითა დაესაჯა ქუეყანასა, რაჲთა გამოიღოს ეკალი და
Line: 34     
კუროჲსთავი*.

Page: 70  

Line: 1        
და უკუეთუ ვინმე თქუას. ვითარმედ: ბრძანებულ არს ქუეყანისა,
Line: 2     
რაჲთა გამოიღოს ხე Page of ms. A: 25V   ნაყოფიერი, არა რომლისაჲ
Line: 3     
თესლი მისი მის თანავე იყოს, და აჰა ესერა არა ვხედავთ *
Line: 4     
ყოველთავე თანა ხეთა ნაყოფსა და არცა * თესლსა. და ჩუენ ვთქუათ
Line: 5     
ამისთჳს, ვითარმედ: პატიოსანნი იგი ბუნებით ღირს იყვნეს ჴსენებად
Line: 6     
პირველად, Page of ms. B: 24V  და კუალად უკუეთუ გამოიწულილო კეთილად,
Line: 7     
იხილნე ყოველნი ხენი ანუ ნაყოფიერნი, ანუ რომელთამე თანა არა
Line: 8     
არნ მსგავსი თესლისაჲ * ძალსა შინა თჳსსა, ვითარცა სახედ: ძეწნი და
Line: 9     
სხუანი ხენი მსგავსნი ამათნი, რომელთა არა აქუს ნაყოფი, ვითარიგი
Line: 10     
საგონებელ არს. და თითოეულსა მათგანსა აქუს თესლი, მარცუალი
Line: 11     
იგი, რომელ არნ უკუანა კერძო ფურცელსა *. რამეთუ * ყოველი
Line: 12     
ხე, რომელი რტოჲსაგან დანერგულ არს *, მით ადგილით
Line: 13     
გამოიხუნის ძირნი, და ნუუკუე ძირნი, რომელ დაინერგნიან *, მათ
Line: 14     
შინა არს ძალი თესლისაჲ. არამედ ვითარ-იგი ვთქუთ, ღირს იქმნეს *
Line: 15     
ჴსენებასა ხენი იგი, რომელთა * შინა არს მიზეზი ცხორებისა
Line: 16     
ჩუენისაჲ, რომლისა ნაყოფთაგან განემზადების კაცთა საზრდელი.
Line: 17     
ვენაჴმან შობის ღჳნოჲ, რომლითა ეხარების გულსა კაცისასა;
Line: 18     
და ზეთის-ხილმან გამოიღის ნაყოფი, რომელი შემძლებელ
Line: 19     
არნ განმხიარულებად პირსა **.

Line: 20        
ამისთჳს მსწრაფლ გამოვიდა ბუნებისაგან ძირი ვენაჴისაჲ და
Line: 21     
გარემო მისა Page of ms. B: 25R  რტონი მისნი ჩჩჳლნი და დათხეულნი ქუეყანასა
Line: 22     
ზედა, და რქაჲ მისი და მასკნე და მჭახი და ტევანი, ხილვაჲ. იგი ვენაჴისაჲ
Line: 23     
გულისჴ *ის-ყოფით კმა არს შენდა ბუნებისა მოსაჴსენებელად.
Line: 24     
და შენ უნებლიაჲთცა მოიჴსენო იგავი იგი უფლისაჲ, რომელ * თქუა,
Line: 25     
ვითარმედ: "იგი არს ვენაჴი და მამაჲ ჩემი მოქმედი *".
Line: 26     
და თითოეულისა ჩუენისა სარწმუნოებით დანერგულსა ეკლესიასა
Line: 27     
შინა უწოდა რტო, და ითხოვს ჩუენგან ნაყოფისა * გამოღებასა,
Line: 28     
რაჲთა არა აბრალებდეს უქმებასა ჩუენსა, და მიგუცნეს
Line: 29     
ცეცხლსა. და მრავალგზის ამსგავსნის სულნი კაცთანი ვენაჴსა, ვითარმედ:
Line: 30     
"ვენაჴი იქმნა საყურძენი რქითა * ადგილსა
Line: 31     
პოხილსა". და კუალად: "ვენაჴი დავასხ და შევზღუდე
Line: 32     
იგი ღობითა"*. და ვენაჴი იგი მოასწავებს სულთა კაცთასა,
Line: 33     
რომელ\თა-იგი Page of ms. A: 26R   მოადგნა ღობედ მცნებანი ღმრთისანი * და დაცვაჲ
Page: 71   Line: 1     
ანგელოზთაჲ, ვითარცა თქუმულ არს: "ბანაკი ანგელოზთა
Line: 2     
უფლისათაჲ გარე-მოადგს მოშიშთა მისთა"*.
Line: 3     
Page of ms. B: 25V  და კუალად, ვითარმედ. "დაჰნერგნა ეკლესიასა შინა
Line: 4     
ვითარცა სუეტნი. პირველად მოციქულნი, მეორედ
Line: 5     
წინაწარმეტყუელნი, მესამედ მოძღუარნი"*. და
Line: 6     
არამაღლებს ზრახვასა ჩუენსა მიმსგავსებითა ყოველთა * წმიდათაჲთა.
Line: 7     
და არა დაუტევნა იგინი ქუეყანასა ზედა დასათრგუნველად ფერჴითა.
Line: 8     
და ჰნებავს, რაჲთამცა შევეხჳენით სიყუარულსა მახლობელისასა,
Line: 9     
ვითარცა-იგი მასკნე ვენაჴისაჲ, და ვიშუებდეთ მის თანა,
Line: 10     
რაჲთა მარადის იყოს ძრვაჲ ჩუენი ზე აღმართ, ვითარცა სახედ,
Line: 11     
ბაბილონი მაღლად * თავსა ზედა ხეთა მაღალთასა. და ითხოვს
Line: 12     
ჩუენგან, რაჲთამცა თავს-ვიდევით თხრაჲ. და თხრაჲ სულისაჲ არს
Line: 13     
განგდებაჲ ზრუნვათა სოფლისათაჲ * გულისაგან. და რომელმან განაგდოს
Line: 14     
სიყუარული ჴორციელებრი და სურვილი საფასეთაჲ და
Line: 15     
ძიებაჲ დიდებისა მის საძაგელისა * და შეურაცხისაჲ, ესევითარი მოთხრილ
Line: 16     
არს და განსუენებულ, და განუგდებიეს თავისა თჳსისაგან.
Line: 17     
სიმძიმე ქუე\ყანისა Page of ms. B: 26R  ზრახვისაჲ, ყოველი * ამაოებაჲ * ქუეყანისაჲ
Line: 18     
და ჯერ-არს ყოფად იგავთა მათებრ სოლომონისთა, რაჲთა არა
Line: 19     
მომედგრდეს ვინმე, ესე იგი არს ნუმცა კაცთა სათნოებითა მოინადირებს *
Line: 20     
ქებასა გარეშეთ. და იყავნ ნაყოფის-გამომღებელ ქუეყანის-მოქმედისა
Line: 21     
მის ჭეშმარიტებისა *, რაჲთა აჩუენნეს საქმენი
Line: 22     
თჳსნი საუნჯეთა შინა თჳსთა. და იყავ შენ ვითარცა ზეთისხილი
Line: 23     
მსხმოჲ სახლსა შინა ღმრთისასა*. და ნუმცა
Line: 24     
განშიშულდები შენ სასოებისაგან, არამედ იყავ * ნაყოფიერ ცხორებისა
Line: 25     
შენისათის სარწმუნოებით. და ამით ემსგავსო შენ ნაყოფიერებასა
Line: 26     
ზეთის-ხილისასა. და ამით ჰბაძევდ * ფრიად ნაყოფიერებასა
Line: 27     
მის[ს]ა და იქმოდე * ქსელის-საქმესა ყოველსა ჟამსა.

Line: 28        
და კუალად მოვიქცეთ გამოძიებად საქმეთა მათ განბრძნობილთა,
Line: 29     
თუ რავდენ *-ფერნი ხენი აღმოსცენდეს, რომელნიმე ნაყოფიერნი
Line: 30     
და რომელნიმე უნაყოფონი, და რომელნიმე საჴმარად *
Line: 31     
ნავებისა და რომელნიმე დასაწუველად! და კუალად ყოველსავე
Line: 32     
ხესა აქუს ნაწილსა შინა Page of ms. B: 26V  თჳსსა ფრიადი განმზადებულებაჲ, და
Line: 33     
ძნელ არს პ\ოვნად Page of ms. A: 26V   განკუთნვილებაჲ თითოეულისა მათისაჲ და
Page: 72   Line: 1     
ხილვაჲ მრავალფერებათა მათთაჲ. ვითარ რომელნიმე მათგანნი
Line: 2     
ძირ-ღრმა არიან და რომელნიმე არა ეგრე; და რომელნიმე მართლაღტევებულ
Line: 3     
არიან და ერთ-რტო, და რომელნიმე მდაბალ და
Line: 4     
რტო-გარდაბნეულ? ვითარ რომელნი-იგი მაღალ არიან და რტომრავალ,
Line: 5     
და ძირნი იგი მისნი არიედ სიღრმესა, და გარემო ძირთა
Line: 6     
მათ წულილები ძირები, მსგავსად საფუძველისა შექმნილნი ბუნებისაგან.
Line: 7     
რაჲთა იტჳრთონ სიმძიმე მისი? რავდენი * განყოფოლებაჲ *
Line: 8     
არს ქერქთა ხეთაჲსა! რამეთუ * რომელნიმე მგლინვარე არიან
Line: 9     
ქერქითა და რომელნიმე მქისე, და რომელთამე ქერქი ერთ
Line: 10     
არს და რომელთამე მრავალ. და საკჳრველ ესე არს, რამეთუ
Line: 11     
ემსგავსებიან იგინი მიზეზითა თჳსითა სიჭაბუკესა და სიბერესა
Line: 12     
კაცობრივსა. ხოლო ჭაბუკთაჲ მათ ქერქი მგლინვარე
Line: 13     
არნ და განმარტებულ, ხოლო დაბ\ერებულთა * Page of ms. B: 27R  მათ ქერქი განჴმის
Line: 14     
და მქისე იქმნის. და რომელნიმე, რაჟამს * მოეკუეთნიან, და
Line: 15     
კუალად აღმოსცენდის ძირი მათი *; და რომელიმე არღარა აღმოსცენდის,
Line: 16     
რეცა თუ მოკუდა იგი მოკუეთითა მით. და მუხაჲ, ოდეს
Line: 17     
მოეკუეთის, გინა თუ დაიწჳს, კუალად აღმოსცენდის ძირი მისი და
Line: 18     
იქმნის მაღნარ. და ვხედავთ მრავალთა ხეთა, რამეთუ ეკურნის
Line: 19     
მათ ქუეყანის-მოქმედთაგან სიბოროტისა მისთჳს ბუნებისა მათისა,
Line: 20     
ვითარცა სახედ, მჟავე მროწეული და ნუში მწარე. რამეთუ განჴურიტიან
Line: 21     
ძირი მათი და შეასვიან შორის დორთა მისთა სოლი მკურისაჲ,
Line: 22     
და გარდაიქციან იგინი სიკეთედ და კეთილი ნაყოფი გამოიღიან.
Line: 23     
ეგრეთვე, უკუეთუ ვინმე იყოს ბოროტსა შინა, ნუ სასოწარკუეთილ
Line: 24     
იქმნებინ ცხორებისაგან, ვინაჲთგან უცნობიეს,
Line: 25     
/რამეთუ * ქუეყანის-მოქმედმან * განაგნის ხენი, ეგრეთვე ღუწოლამან
Line: 26     
სულისათჳს განდევნის მრავალი სენი.

Line: 27        
განყოფილებაჲ * ნაყოფთაჲ ხეთა ნაყოფიერთაჲ ფრიად არს,
Line: 28     
Page of ms. B: 27V  რომელსა ვერვინ შემძლებელ არს მითხრობად. რამეთუ მრავალფერობაჲ
Line: 29     
იგი ხეთაჲ * არა თუ ნაყოფთაგან ოდენ არს, არამედ თჳთ
Line: 30     
ერთსაცა მას * ტომსა შინა მრავალი განყოფაჲ აქუს. რამეთუ ქუეყანის-მოქმედნი
Line: 31     
განჰყოფენ ნაყო\ფსა Page of ms. A: 26V   ხისა მამლისასა და დედლისასა,
Line: 32     
და იცნობენ ფინიკთა შორის მამალსა და დედალსა. და ოდესმე
Line: 33     
იხილნე დედალნი ფინიკნი *, მი-რაჲ-უტევნის რტონი მისნი ვითარცა
Line: 34     
აზრზენილმან, რომელსა სურინ შეკრებად მამლისა თანა;
Line: 35     
და იხილნე მკურნალნი იგი ხეთანი, რამეთუ შთაუპყრიან გამონაღები
Page: 73   Line: 1     
იგი მამლისა ფინიკისაჲ დედალსა მას სახედ თესლისა, და
Line: 2     
რეცა თუ რაჲმე იგრძნის გემოჲ იგი მისო, და კუალად აღიკრიბნის
Line: 3     
რტონი მისნი ზევე პირველისა მისებრ ხატისა. და ესრე სახედვე
Line: 4     
იტყჳან ლეღჳსასაცა. და ამისთჳს დაჰნერგიან ლეღჳ ველური ლეღუსა
Line: 5     
თანა მტილისასა. და სხუათა ვიეთმე იხილიან ლეღჳ მტილისაჲ დარაჲ-სცჳვინ *
Line: 6     
ნაყოფი, მოიღი\ან Page of ms. B: 28R  ნაყოფისა მისგან ველურისა და
Line: 7     
დამოჰკიდიან მას ზედა, და მიერითგან არღარა დასცჳვინ ნაყოფი
Line: 8     
იგი.

Line: 9        
რასა ჰგონებ, რაჲსათჳს იყო ქცეულებაჲ ესე ბუნებისა თანა *?
Line: 10     
რაჲთა ვჰბაძვიდეთ, რომელნი-იგი გარეშე შჯულისა არიან სიმჴნითა
Line: 11     
კეთილის-ყოფისაჲთა. რაჟამს იხილო ვინმე ცხორებასა ამას
Line: 12     
შინა წარმართთაგანი, ანუ მწვალებელთაგანი *, რომელნი გარეშე
Line: 13     
არიან ეკლესიისა *, მოღუაწედ კეთილისა მოქალაქობისა და ჩუეულებისა
Line: 14     
კეთილისა წესიერებითა. ისწრაფე წარმატებად მისა, და
Line: 15     
იყო ვითარცა ლეღჳ ნაყოფიერი, რომელმან-იგი * შეიკრიბის ძალი
Line: 16     
თჳსი მიახლებითა მით ლეღჳსა ველურისაჲთა და არღარა დასცჳვინ
Line: 17     
მას * ნაყოფი, არამედ ზრდინ მას მოღუაწებითა *.

Line: 18        
და ესე არს განყოფაჲ ხეთა არსებისაჲ, თქუმული მრავლისაგან *
Line: 19     
მცირედი. ხოლო ნაყოფთა მათთა სიმრავლე ვინ მიუთხრას,
Line: 20     
გინა თუ ხატი მათი და ფერი მათი, ანუ საკუთრებაჲ გემოჲსა მათისაჲ, Page of ms. B: 28V 
Line: 21     
ანუ სარგებელი თითოეულისა მათისაჲ?! ვითარ რომელიმე
Line: 22     
შიშუელი დამწიფნების მზესა, და რინმელიმე ბუდესა შინა და,
Line: 23     
ბურვილსა განივსების? და რომლისაჲ-მე ნაყოფი ჩჩჳლ, ხოლო ფურცელი
Line: 24     
სქელ, და რომლისაჲ-იგი ნაყოფი ფიცხელ -- ფურცელი თხელ,
Line: 25     
ვითარცა სახედ, ნიგუზისა? რამეთუ პირველსა მას უძლურებისა
Line: 26     
მისთჳს უჴმდა ფრიადი შეწევნაჲ, ხოლო ამისთჳს სისქე ფურცლისაჲ
Line: 27     
მავნებელ იყო სიჩრდილოსა მისთჳს. რამეთუ * განიპო ფურცელი
Line: 28     
ვენაჴისაჲ, რაჲთა განერეს ტევანი ვნებისაგან ჰაერისა და
Line: 29     
შეიწყნაროს მცხინვარებაჲ მზისაჲ სითხითა მით ფურცლისაჲთა
Line: 30     
არარაჲ არს უმიზეზოდ და არცა მყის ყოველსავე * შინა არს სიბრძნე
Line: 31     
გამოუთქუმელი.

Line: 32        
რომელი გონებაჲ მისწუთეს კაცობრივი * ყოველსავე გამოწულილვით,
Line: 33     
რაჲთა იხილოს საკუთრებაჲ * ყოვლისაჲ Page of ms. A: 26V   და განყოფაჲ
Line: 34     
თოთოეულისა მათისაჲ საცნაურად და მიზეზნი იგი დაფარულნი
Page: 74   Line: 1     
თქუნეს *? Page of ms. B: 29R  ერთისა წყლისაგან მოიტაცის ძირმან, და
Line: 2     
სხუებრ ზრდინ ძირთა მათ, და სხუებრ ქერქსა, და სხუებრ რტოთა *,
Line: 3     
და სხუებრ ძელსა მას, და სხუებრ შინაგანსა გულსა. და საზრდელისა
Line: 4     
მისგან არნ ფურცელი და მწუერვალნი და რტონი, და
Line: 5     
მისცის სიორძილი ნაყოფსა; და გომიზი ხეთაჲ და სძე მისვე მზისა
Line: 6     
და მისვე მიზეზისაგან გამოვლენ *, რომელთა შორის არს ფრიადი განყოფილებაჲ *,
Line: 7     
რომელსა ვერ მისწუთების * სიტყუაჲ. სხუაჲ არს ასქინოჲსა
Line: 8     
გომიზი და სხუაჲ ბარსაბონისაჲ *. და სხუანი მცენარენი არიან
Line: 9     
ეგჳპტეს და ლუბიას *, რომელთაგან გამოვალს მრავალფერი გომიზი.
Line: 10     
და იტყჳან, ვითარმედ ელეკტრონი * არს გომიზი ხისაჲ, და შთადინებითა
Line: 11     
წყალსა განყინდის იგი და იქმნის ვითარცა * ბუნებაჲ ქვისაჲ.
Line: 12     
და ამას სიტყუასა ზედა წამებს წულილი იგი და ცხოველნი წულილნი,
Line: 13     
რომელნი დაეკრნიან მას. ვიდრე ნედლ-ღა არნ იგი და დაშთიან
Line: 14     
მას შინა. Page of ms. B: 29V  და რომელმან არა იცოდის გამოცდილებით
Line: 15     
განყოფაჲ იგი გომიზთა ვითარებისაჲ *, ვერ მიაგოს მეცნიერებასა
Line: 16     
საქმისა * მათისასა *. და კუალად ვითარ ერთისა ნოტიისაგან *
Line: 17     
არნ ვენაჴსა შინა ღჳნოჲ და ზეთის-ხილსა შინა ზეთი? და არა თუ
Line: 18     
ესოდენ * საკჳრველ არს, თუ ვითარ ნოტიაჲ იგი იქმნა ამას შინა
Line: 19     
ტკბილ და მას შინა პობილ, არამედ ტკბილთაცა შინა ნაყოფთა
Line: 20     
მრავალ არს განყოფაჲ. სხუაჲ არს სიტკბოებაჲ იგი, რომელ არს
Line: 21     
ვენაჴსა შინა, და რომელი ვაშლსა შინა -- სხუაჲ, და ლეღუსა შინა
Line: 22     
და ფინიკსა -- სხუაჲ. და კუალად მნებავს, რაჲთა იყო შენ გამომეძიებელ
Line: 23     
სიყუარულითა სიბრძნისაჲთა, თუ ვითარ თჳთ წყალი იგი
Line: 24     
არნ ლბილ საცნობელთა შორის *, რაჟამს დატკბნის იგი ხეთა
Line: 25     
ამათ შინა, და ოდე[ს]მე უკბინის სასასა, რაჟამს დამჟავდის იგი
Line: 26     
სხუათა შინა ხეთა; და კუალად ოდესმე ავნოს საცნობელთა,
Line: 27     
რაჟამს გარდაიქცის იგი სიმწარედ და იქმნის იგი აფსინდსა შინა
Line: 28     
და ბაკამუნიასა *; Page of ms. B: 30R  და რაჟამს იქმნის იგი რკოსა შინა და
Line: 29     
წაბლსა, გარდაიქცოს იგი მომმხუედ *, და რაჟამს ოქმნის იგი ბელეკონსა
Line: 30     
შინა და ნიგოზსა, გარდაიქცის იგი ბუნებად ზეთისა?
Line: 31     
Page of ms. A: 28R   და რაჲსათჳს შორიელსა მას ვიტყჳ, თჳთ ერთსა შინა ლეღუსა
Line: 32     
მრავალი ვითარებაჲ იქმნის? რამეთუ არნ იგი გომიზსა შინა
Page: 75   Line: 1     
მწარე და ნაყოფსა შინა -- ტკბილ; და კუალად ვენაჴსა შინა -- მომმუხველ
Line: 2     
მწუერვალთა შინა, და ტკბილ -- ტევანთა შინა.

Line: 3        
და განყოფასა შინა ფერთასა! ვითარ სახედ გამოჩნდის იგი
Line: 4     
მტილსა შინა, რომელ * თჳთ წყალი იგი არნ. ამას რომელსამე *
Line: 5     
შინა წითელ და ამას შინა -- იისფერ, და ამას შინა -- სპეტაკდა
Line: 6     
უფროჲს-ღა ამათ ფერთასა სიმრავლე იგი ფერად-ფერადთა
Line: 7     
სულნელთა მისთაჲ. და * ვხედავთ * თქუმულსა მას *, რამეთუ სიყუარულითა
Line: 8     
გამოძიებისაჲთა იქმნების იგი ნამეტავ * საზომისა, და
Line: 9     
უკუეთუ მე არა შევკრა და ვაიძულო თანა-წარსლვად დაბადებულთაი
Line: 10     
დღე ვიდრემე დაილიოს, ვიდრე გა\მოგიცხადებდე Page of ms. B: 30V  თქუენ დიდსა
Line: 11     
მას სიბრძნესა ღმრთისასა მცირეთა მათგან * საქმეთა.

Line: 12        
"გამოიღენ ქუეყანამან ხე ნაყოფიერი ნაყოფის-გამომღებელი
Line: 13     
ქუეყანასა ზედა". და მყის შეიმოსნეს
Line: 14     
თავნი მთათანი, და განემზადნეს მტილოვანნი, და შეიმკვნეს * კიდენი
Line: 15     
მდინარეთანი სიმრავლითა ხეთაჲთა; რომელნიმე შემამკობელად *
Line: 16     
ტაბლათა კაცობრივთა, და რომელნიმე განმამზადებელად საძოვრისა *
Line: 17     
პირუტყუთათჳს ფურცელთაგან და ნაყოფთა *. რომელნიმე
Line: 18     
მათგანნი არიან ჩუენდა მიზეზ სარგებელისა კურნებათაჲსა *.
Line: 19     
წყალი იგი მდელოთაჲ, გომიზნი, რტონო, ქერქნი, თესლნი და ყოველი,
Line: 20     
რომელი იპოვა სიგრძოსა გამოცდილებისასა, რომელსა შევემთხუევით *
Line: 21     
საქმითა ნაწილთაჲთა და გამოვირჩიეთ მისგან
Line: 22     
სარგებელი.

Line: 23        
და * რაჟამს იხილნე ხენი ველურნი და სამოთხეთანი *, წყლისმოყუარენი
Line: 24     
და ურწყულნო, ყუავილოანნი და უყუავოლონი, მცირითა
Line: 25     
მით Page of ms. B: 31R  იცან დიდი იგი და შესძინე საკჳრველებასა და აღაორძინე
Line: 26     
სიყუარული დამბადებელისაჲ. და გამოიძიე, ვითარ-იგი
Line: 27     
დაჰბადნა რომელნიმე ხენი მარადის შუებულნი, და რომელნიმე
Line: 28     
განშიშულდიან, და შუებულთა მათგან * რომელთამე მათგანთა *
Line: 29     
დასცჳვის ფურცელი და რომელნიმე მარადის არიან * ფურცლოვან,
Line: 30     
ვითარცა სახედ, ზეთის-ხილი და ფიჭჳ, რამეთუ დაღაცათუ ცჳვინ
Line: 31     
ფურცელი მათი, არამედ არა განშიშულდებიან იგინი და არიან
Line: 32     
მარადის ფურცლოვან. ხოლო მარადის ფუ\რცლოვან * Page of ms. A: 28V   არს ფინიკი,
Page: 76   Line: 1     
რამეთუ ფურცელი იგი მისი ყოლადვე არა დასცჳვის *. და
Line: 2     
კუალად დახედე * ამას, ვითარ-იგი ხესა აქუს ორი ცხორებაჲ, რამეთუ
Line: 3     
შეირაცხების იგი წყლის-მოყუარეთა თანა, და კუალად არს
Line: 4     
იგივე უდაბნოთა ადგილთა. ამისთჳს იერემია* ამსგავსა ხესა ამას
Line: 5     
ბუნებაჲ ორპირი.

Line: 6        
"გამოიღენ ქუეყანამანო". მცირე ესე ბრძანებაჲ მყის
Line: 7     
იქმნა დიდ ბუნება, და სიტყუამან განმზადებულმან უმალეს მოგონებისა
Line: 8     
ჩუენისა ქმ[ნ]ნა ხენი მრავა\ლნი Page of ms. B: 31V  თითოეულებითურთ მათით.
Line: 9     
იგივე ბრძანებაჲ ვიდრე აქამომდე ქუეყანასა ასწრაფებს ყოველსა
Line: 10     
მოქცევასა წელიწადისასა, რაჲთა გამოიღოს ძალი თჳსი,
Line: 11     
რომელ აქუს შობისათჳს თივისა და თესლთაჲსა და ხეთაჲსა. ვითარცა-იგი
Line: 12     
სტროპილოზსა მიეცა პირველად ცემაჲ იგი, და ვიდრე
Line: 13     
აქამომდე მასვე ძრვასა ზედა არს, რაჟამს შეასვის საკბენელი იგი
Line: 14     
თჳსი, შეიმრგუალის თავი თჳსი. ეგრეთვე არს შემდგომებაჲ * ბუნებისაჲ,
Line: 15     
ვითარცა-იგი შეიწყნარა პირველი ბრძანებაჲ, ეგრეთვე
Line: 16     
ვალს მომავალთა შინა ჟამთა, ვიდრემდის მიიწიოს იგი აღსასრულსა
Line: 17     
ყოველთასა, რომლისა მომართ ჩუენ ყოველნი ვისწრაფით ნაყოფიერნი
Line: 18     
და სავსენი საქმითა კეთილითა, რაჲთა დავენერგნეთ
Line: 19     
სახლსა უფლისასა; ეზოთა სახლისა ღმრთისა
Line: 20     
ჩუენისათა აღყუავებულნი* ქრისტე იესუჲს მიერ უფლისა
Line: 21     
ჩუენისა, რომლისაჲ არს დიდებაჲ და ძლიერებაჲ საუკუნეთა მიმართ
Line: 22     
საუკუნეთანსა, ამინ.

Line: 23              
სტ~ქნი : ფ^ოგ : *




Chapter: 6  
Page: 76  
Line: 24   Page of ms. B: 32R  თქუმული მისივე
Line: 25  
თავი მეექუსე


Line: 26        
რომელი ჰბაძვიდეს მოღუაწესა, ჯერ-არს მისა, რაჲთა სიმჴნე
Line: 27     
აქუნდეს. და ესე იცნობების წესთაგან კრებისათა, რამეთუ ბრძანებენ
Line: 28     
მსხდომარენი იგი ასპარეზსა მას, რაჲთა არავინ იპოოს თავდაბურვილი
Line: 29     
ასპარეზსა მას შინა. ხოლო ესე ჰნებავნ ამისთჳს *,
Line: 30     
რაჲთა არა ხოლო თუ მხედველ იყვნენ მსხდომარენი იგი, არამედ
Line: 31     
მოღუაწეცა. ეგრეთვე ჯერ-არს მისა, რომელი გამოეძიებდეს საქმეთა
Line: 32     
დიდ-დიდთა და სმენილისა სიბრძნისა გამოუთქუმელისა, რაჲთა
Page: 77   Line: 1     
აქუნდენ მას მიზეზნი მეცნიერებისათჳს წინამდებარეთაჲსა. და მეზიაროს
Line: 2     
მე მოღუაწებასა მსგავსად ძალისა თჳსისა, რაჲთა არა
Line: 3     
იყოს ჩემ თანა განმკითხველად, არამედ მოღუაწედ, რაჲთა ნუუკუე *
Line: 4     
არა და\სთეს Page of ms. A: 29R   ჩემ თანა * პოვნაჲ * ჭეშმარიტებისაჲ * და ცთომაჲ
Line: 5     
ჩემიო იქმნეს მავნებელ * მრავალთა. და რაჲსათჳს ვიტყჳ ამას?
Line: 6     
არამედ რამეთუ მოწევნულ არს გამოძიებაჲ სოფლის-დაბადებისაჲ და
Line: 7     
მეცნიერებაჲ მისი, Page of ms. B: 32V  რომლისა * დაწყებაჲ მისი არა * არს სიბრძნისაგან
Line: 8     
ამის სოფლისა. არამედ რომლისაგან იგი * განსწავლა ღმერთმან
Line: 9     
მონაჲ თჳსი და ეტყოდა მას პირის-პირ და არა იგავით*,
Line: 10     
და ეიძულების *, რომელთა-იგი ჰნებავს ხილვად საქმეთა დიდდიდთა,
Line: 11     
რაჲთა არა იყოს გონებაჲ მისი დაბურვილ გამოძიებისათჳს
Line: 12     
წინამდებარისა ამის.

Line: 13        
უკუეთუ გიხილავს ღამესა წმიდასა შუენიერებაჲ იგი ვარსკულავთაჲ
Line: 14     
მიუთხრობელი, განგიზრახავს განმამზადებელისა მისთჳს
Line: 15     
ყოველთაჲსა, თუ ვინ მოწერნა ცანი ესევითარითა ყუავილითა, და ვითარ-იგი
Line: 16     
არს უნებლებით მათდა * მიმართ საჴმარებაჲ უფროჲს შუენიერებისა
Line: 17     
თუალთაჲსა მათდა * მიმართი? და კუალად უკუეთუ გიხილვან
Line: 18     
საკჳრველებანი დღისანი გონებითა მღჳძარითა *, და განიზრახე
Line: 19     
ხილულთა ამათგან უხილავისა მისთჳს? და უკუეთუ ესრეთ
Line: 20     
ხარ, მოსრულ ვიდრემე ხარ შენ მსმენელი განმზადებული და
Line: 21     
ღირსი თეატრონსა მას * საწადელსა Page of ms. B: 33R  და სანატრელსა?

Line: 22        
და მოვედ სენ და მე შეგიყვანო საკჳრველებათა დაფარულთა
Line: 23     
ქალაქისათა, ვითარცა-იგი ვინმე * შეიყვანის მოყუასი თჳსი ჴელისპყრობით *
Line: 24     
ქალაქსა უცნაურსა მის მიერ. ესე ქალაქი, რომელი იყო
Line: 25     
საყოფელი ჩუენი, რომლისაგან უცხო-გუქმნნა ეშმაკმან კაცისმკლველმან,
Line: 26     
და ცთუნებითა მისითა წარტყუენნა კაცნი მას შინა,
Line: 27     
და იხილო პირველი იგი დაბადებან კაცისაჲ და სიკუდილი, რომელი
Line: 28     
გუეწია, რომელი-იგი ესვა ცოდვასა *, რომელ არს პირმშოჲ
Line: 29     
ეშმაკისაჲ დასაბამისა მის ბოროტისაჲ, რაჲთა უწყოდი, ვითარმედ
Line: 30     
ბუნებით არს იგი ქუეყანისაჲ და კაცი * ქმნული ჴელითა
Line: 31     
ღმრთისაჲთა *, და ძალითა არს იგი უმცირეს სხუათა, არამედ
Line: 32     
არს იგი მთავარი დამტკიცებული პირუტყუთა ზედა და უსულოთა.
Line: 33     
მკოდოვ არს იგი საუნჯეთაგან ბუნებისათა რაჲ შემძლებელ ზეცად
Page: 78   Line: 1     
აღსლვად სიმდიდრითა ზრახვისა მისისაჲთა. უკუეთუ ვცნათ ესე, შემძლებელ
Line: 2     
ვიქმნნეთ თავთაცა თჳსთა ცნობად Page of ms. A: 29V   და Page of ms. B: 33V  ვიცნათ
Line: 3     
ღმერთი, დამბადებელი ჩუენი, და ვჰმონებდეთ მას და ვჰმსახურებდეთ
Line: 4     
უფალსა ჩუენსა და ვადიდებდეთ მამასა, მზრდელსა ჩუენსა,
Line: 5     
და შევიყუაროთ ძე *, კეთილის-მყოფელი ჩუენი, და გურცხუენოდის
Line: 6     
წინამძღურისაგან ცხორებისა ჩუენისა ცხოველისა სულისა * სოფელსა
Line: 7     
ამას და მომავალსაცა. და ნუმცა დავუცხრებით მსახურებად
Line: 8     
მისა, რომელმან-იგი მოგუანიჭა * მრავალფერი სიმდიდრე, და
Line: 9     
აღგჳსრულოს ჩუენ აღნათქუემი და დაგჳმტკიცოს, რომელსა-იგი
Line: 10     
ვესავთ. და უკუეთუ საწუთროჲ ესე ესრეთ არს, ვითარ უკუე იყოს
Line: 11     
საუკუნე * იგი? და უკუეთუ ხილული ესე კეთილ არს, რავდენ * უხილავი
Line: 12     
იგი? უკუეთუ სიდიდე ცისაჲ. აღმაღლდების ზრახვისაგან კაცობრივისა,
Line: 13     
რომელი უკუე გონებაჲ შემძლებელ არს გამოკულევად
Line: 14     
ბუნებასა მას დაუსაბამოსა? უკუეთუ მზე ესე * , რომელი განხრწნასა
Line: 15     
ქუეშე არს, ესრეთ შუენიერ არს და ესრეთ დიდ არს *, და მალე
Line: 16     
სრბასა შინა * თჳსსა წესიერებით, რომლისა-იგი სიდიდე სწორ არს
Line: 17     
ყოვლისავე, Page of ms. B: 34R  რაჲთა არა გარდავლოს საზომმან მისმან ყოველივე
Line: 18     
სიშორე ესე გზისა *. და შუენერებითა ბუნებისა მისისაჲთა
Line: 19     
არს იგი, ვითარცა თუალი დაბადებულთა შორის * ჰაეროვან, და
Line: 20     
უკუეთუ ამისითა ხილვითა ვერ განვძღებით, ვითარ უკუე განვძღეთ *
Line: 21     
შუენერებისაგან მზისა მის სიმართლისაჲსა? უკუეთუ ბრმასა
Line: 22     
დაჭირვება უჩნს *, ვინაჲთგან ვერ ხედავს * მას, რავდენ უფროჲს
Line: 23     
დაჰჭირდეს * ცოდვილთა *, რაჟამს მოაკლდეს მათ * ნათელი *
Line: 24     
ჭეშმარიტი?

Line: 25        
"და თქუა ღმერთმან: იყვნედ მნათობნი სამყაროსა
Line: 26     
ცისასა განმანათლებელად ქუეყანისა და განმწვალებელად *
Line: 27     
შორის დღისა და შორის ღამისა"*
Line: 28     
ცამან და ქუეყანამან უსწრეს. და ამისა * შემდგომად დაებადა ნათელი,
Line: 29     
და დღე და ღამე. და * განიყვნეს, და კუალად სამყაროჲ
Line: 30     
იქმნა და ჴმელი გამოჩნდა; და წყალი შეკრბა შესაკრებელსა მდგომარე
Line: 31     
განსაზღვრებული; ქუეყანა * აღივსო ნაშობითა თჳსითა * და
Page: 79   Line: 1     
გამოიღო ნაყოფი * მრავალფერი და * თივაჲ * მრავალფერებითა
Line: 2     
მცენარეთაჲთა. Page of ms. B: 34V  და მზე არღა იყო, და არცა მთოვარე, და *
Line: 3     
რაჲთა არა უწოდდე * მზესა მამა ნათლისა დასაბამ *, და არცა ჰგონებდენ
Line: 4     
უღმრთონი * Page of ms. A: 30R   იგი, ვითარმედ მზე დამბადებელი არს
Line: 5     
მცენარეთაჲ. ამისთჳს იქმნა მეოთხე დღე. და მაშინ თქუა ღმერთმან:
Line: 6     
იყვნედ მნათობნი სამყაროსა ცისასა.

Line: 7        
რაჟამს სცნა მეტყუელი იგი, შე-ხოლო-აყავ მას მსმენელი.
Line: 8     
თქუა ღმერთმან: იყვნედ მნათობნი, და ქმნნა
Line: 9     
ღმერთმან მნათობნი*. ვინ თქუა, ანუ ვინ ქმნნა? არა გულისჴმა-ჰყოფა
Line: 10     
ამას შინა ორსა პირებასა? ყოველსავე ამას შინა
Line: 11     
თქუმულსა სიტყუაჲ ღმრთის-მეტყუელებისათჳს ფარულად დათესულ
Line: 12     
არს.

Line: 13        
და საჴმარებაჲ იგი მნათობთა არსებისაჲ არს, რაჲთა იყვნენ
Line: 14     
მნათობ ქუეყანისა. და უკუეთუ ვინმე თქუას *, უკუეთუ არსებაჲ
Line: 15     
იგი ნათლისაჲ პირველად იყო, რაჲსათჳს ითქუა *, ვითარმედ
Line: 16     
მზე განმანათლებელ იქმნა ქუეყანისაო? და მიუგოთ * ეგევითარსა
Line: 17     
მას: ნუ ჰბასრობ შენ უმეცრებასა სიტყჳსა ჩუენისასა,
Line: 18     
რამეთუ ჩუენ არა შეუდგთ * სიტყჳსა *რჩეულებასა თქუენსა. რამეთუ
Line: 19     
Page of ms. B: 35R  არა არიან ჩუენ შორის მოხუეჭანი სიტყუათანი და მეძიებელნი
Line: 20     
სიკეთესა ჴმათასა, და აღვირჩევთ ყოველსა ადგილსა ჭეშმარიტებასა *
Line: 21     
სიტყუათასა. და უწყოდე, ვითარმედ გამოუცხადებიეს
Line: 22     
ბრწყინვალედ, რომელი-იგი ეგულებოდა. და * განათლებაჲ
Line: 23     
იგი თქუა ნაცვალად ნათლისა. და ესე არა წინა-აღუდგების
Line: 24     
თქუმულსა მას ნათლისათჳს. რამვთუ მაშინ * ბუნებაჲ იგი ნათლი Page of ms. B: 35R 
Line: 25     
საჲ დაებად, და აწ იქმნა გუამი ესე მზისაჲ, რაჲთა იყოს ნათელი
Line: 26     
ესე * პირველ-შობილი მტჳრთველ მისა. და ვითარცა იგი ცეცხლი
Line: 27     
სხუა არს და სანთელი * სხუა, და ცეცხლსა მას აქუს ძალი მნათობი,
Line: 28     
და ნათელი * შექმნულ * არს სანათობელად, ვიეოთდა *-იგი საჴმარ
Line: 29     
არნ. და მნათობნი იგი შექმნულნი * არიან, მტჳრთველ ნათლისა
Line: 30     
მის წულილისა, რომელსა შინა არა არს სიჴშირე. ვითარცა-იგი
Line: 31     
მოციქული სახელ-სდებს ვიეთმე მნათობ სოფლისა *, და ნათელი
Line: 32     
იგი სოფლისაჲ ჭეშმარიტი სხუაჲ არს, რომლისაგან იქმმნეს
Page: 80   Line: 1     
წმიდანი სანთელ სულითა, რომელთა-იგი ასწავებდეს და იჴსნიდეს
Line: 2     
ბნელისა მისგან * უგუნურებისაჲსა; Page of ms. B: 35V  და ეგრეთვე დამბადებელმან
Line: 3     
ყოვლისამას [და]ჰბადა მზე ესე, და ყო ნათელსა მას ზედა,
Line: 4     
და აღანთო სოფელსა შინა ვოთარცა სანთელი.

Line: 5        
და Page of ms. A: 30V   ნუვინ უვარ-აყოფნ თქუმულსა მას, ვითარმედ
Line: 6     
ბრწყინვალებაჲ იგი ნათლისაჲ სხუაჲ არს, და გუამი იგი, რომელ
Line: 7     
ძეს ნათელსა შინა, სხუაჲ არს. რამეთუ განჰყოფს * შეერთებულთა
Line: 8     
ყოველთა შანთსა შინა შემწყნარებელსა და ვითარებასა შინა, რომელი
Line: 9     
მას ზედა დავარდების. და ვითარცა-იგი სისპეტაკე ბუნებასა
Line: 10     
შინა * სხუაჲ არს და გუამი განსპეტაკებული სხუაჲ არს, ეგრეთვე
Line: 11     
თქუმული ესე აწ გონებით ერთმანერთისა წინაჲღმდგომ არს და
Line: 12     
შერეულ ძალითა დამბადებელისაჲთა. და ნუღარა მეტყჳ, ვითარმედ
Line: 13     
ვერ ეგების ამათი ურთიერთას განყოფაჲ. და არცა მე გეტყჳ,
Line: 14     
ვითარმედ მე და შენ შემძლებელ ვართ განყოფად ნათლისა გუამისაგან
Line: 15     
მზისაჲსა, არამედ რომელი-იგი განზრახვითა ჩუენითა განყოფილ
Line: 16     
არს, მარჯუე არს დამბადებელისა თჳსისა *, რაჲთა განყოს
Line: 17     
იგი საქმით. და შენ ვერ შემძლებელ ხარ განყოფად ძალ\სა Page of ms. B: 36R 
Line: 18     
ცეცხლისა შემწუელისასა * ნათლისაგან მისისა. არამედ ვითარცა
Line: 19     
ხილვითა განსაკჳრვებელითა უნდა მოქცევაჲ მონისა თჳსისაჲ, და
Line: 20     
ყო მაყულოვანსა მას შინა ცეცხლი მნათობი ოდენ თჳნიერ ძალისა
Line: 21     
შემწუველისა, ვითარცა წამებს ფსალმუნი და იტყჳს: "ჴმამან
Line: 22     
უფლისამან განკუეთის ალი ცეცხლისაჲ*". და
Line: 23     
ამისთჳს საიდუმლოჲ იგი თქუმული გუასწავებს, ვითარმედ მაშინ
Line: 24     
მოსაგებელსა მას საქმეთასა განიყოფს * ბუნებაჲ ცეცხლისაჲ, და *
Line: 25     
ნათელი იგი მისი იყოს საშუებელად წმიდათა, და შემწუველობაჲ
Line: 26     
იგი მისი მატკივნებელი განიყოს სატანჯველად ტანჯვისათჳს
Line: 27     
ცოდვილთაჲსა *,

Line: 28        
და კუალად ვნებისაგან მთოვარისა შემძლებელ ვართ პოვნად
Line: 29     
ჭეშმარიტებასა * გამოძიებისათჳს. რამეთუ რაჟამს მოაკლდის მას,
Line: 30     
არა დაილიის ყოველი გუამი მისი, არამედ ნათელი იგი მისი *,
Line: 31     
რომელ არს მას შინა, განეშორებს *, და მერმე კუალად მოიქცის
Line: 32     
და გუეჩუენის ჩუენ, ვითარმედ შეემატების *. და საქმენი იგი, რომელნი *
Line: 33     
ჩანან მას შინა, წა\მებენ, Page of ms. B: 36V  ვითარმედ გუამი იგი მისი არა
Page: 81   Line: 1     
განიხრწნების. რამეთუ მარჯუე არს შენდა, რაჲთა იხილო იგი,
Line: 2     
რაჟამს წმიდა იყოს ჰაერი, არნ რაჲ სიმრგულე იგი მისი თჳნიერ
Line: 3     
სინათლისა, ვითარ არნ იგი * სავსებასა შინა * მისსა. და მნათობისა
Line: 4     
მისგან კერძოჲსა იხილო მეორე იგი კერძოჲ უნათობელი. და ნუ
Line: 5     
Page of ms. A: 31R   ჰგონებ, ვითარმედ ნათელი იგი მთოვარისაჲ სხჳთ შესრულ
Line: 6     
არს მთოვარება, ვინაჲთგან რაჟამს მიეახლის მზესა, მოაკლდის ნათელი
Line: 7     
მისი, და რაჟამს განეშორის *, შეეძინის. და არა არს ჩუენდა
Line: 8     
დღეს სამი გამოძიებად ამისთჳს, არამედ ვაუწყებ, ვითარმედ გუამი
Line: 9     
იგი მისი სხუაჲ არს, და განმანათლებელი იგი * მისო სხუაჲ. და
Line: 10     
ესრეთ * გულისჴმა-ყავ მზისათჳს, გარნა ესე ოდენ, რამეთუ ნათელი
Line: 11     
შეზავებულ არს მას შინა და არა განეშორების მისგან. ხოლო
Line: 12     
მთოვარე, რავდენ * მარადის შეომოსს და განიძარცუავს ნათელსა,
Line: 13     
მოა\სწავებს Page of ms. B: 37R  ჭეშმარიტებასა, რომელი-იგი * ითქუა მზისათჳს.

Line: 14        
და ამათ ებრძანა, რაჲთა განწვალონ შორის დღისა
Line: 15     
და შორის ღამისა. და ზემო-კერძო ითქუა, ვითარმედ ღმერთმან
Line: 16     
განაშორა შორის ნათლისა და ბნელისა, რამეთუ
Line: 17     
მაშინ შექმნნა ბუნებანი იგი მათნი განყოფილად, რაჲთა არა აქუნდეს
Line: 18     
ზიარებაჲ ერთმანერთისა თანა: ნათელსა ბნელისა თანა და
Line: 19     
ბნელსა ნათლისა თანა *. რამეთუ ბნელი, რომელ არს * ღამე, ბუნებით
Line: 20     
არს იგი აჩრდილი *, რომელ არნ დღისი. რამეთუ ყოველი
Line: 21     
სიბნელე იქმნების, რაჟამს დაეფარის ნათელი გუამისა რაჲსაგანმე,
Line: 22     
და დილეულად განგრძნის * ჩრდილი იგი დასავალით კერძო, და
Line: 23     
მწუხრად მიდრკის აღმოსავალად *, ხოლო შუვა დღესა განსწორებულად
Line: 24     
იხილვების *, და მიდრეკაჲ მცხინვარებისა მზისაჲ -- დაფარვაჲ
Line: 25     
მისი ქუეყანისაგან არს ბუნებაჲ ღამისაჲ. და ესე არს თქუმული იგი,
Line: 26     
ვითარმედ განაშორა ღმერთმან შორის ნათლისა და შორის
Line: 27     
ბნელისა, რამეთუ ბნელი ივლტინ ნა\თლისაგან Page of ms. B: 37V  და ერთმანერთისა
Line: 28     
იგი წინაჲღდგომაჲ * მათი ბუნებით პირველადვე დაებადა. და აწ
Line: 29     
ებრძანა მზესა, რაჲთა უფლებდეს იგი * დღესა ზედა, და მთოვარე,
Line: 30     
რაჟამს განივსოს სიმრგულე * მისი, უფლებდეს ღამესა ზედა;
Line: 31     
და ორნი * ესე მნათობნი *, რაჟამს თჳს-თჳს განეშორნიან, გამობრწყინდის
Line: 32     
მზე, და შთავიდის მთოვარე ადგილსა ბნელსა, და
Line: 33     
რაჟამს აღივსის მზე, ოდესმე იგი ამოჰჴდის * აღმოსავალით. და
Page: 82   Line: 1     
უკუეთუ ნათელი იგი მთოვარისაჲ არა სრულ იქმნების ხატითა
Line: 2     
მისითა ღამით, არა არს ესე დამარღუეველ თქუმულისა, არამედ რაჟამს
Line: 3     
არნ იგი სავსე, ჴელ-მწიფებნ იგი ღამესა ზედა, და აღემატოს
Line: 4     
იგი ვარს\კულავთა Page of ms. A: 31V   სინათლითა და ჰნათობნ იგი ყოველსა
Line: 5     
ქუეყანასა სწორად * მზისა ჟამთა თჳსთა.

Line: 6        
"და იყვნედ სასწაულებად * და ჟამებად და წელიწადებად*".
Line: 7     
მოსწავებანი იგი მნათობთანი სარგებელ არიან
Line: 8     
ცხორებისათჳს კაცთაჲსა. Page of ms. B: 38R  რაჟამს არავინ გარდაჰჴდეს საზომსა
Line: 9     
გამოძიებისათჳს *. ჰპოო მათგან სარგებელი მრავლად გამოცდილებითა.
Line: 10     
და ისწაოს * მათგან სიმრავლე წჳმათაჲ და სიმცროჲ
Line: 11     
მათი და სიორძილი ქართაჲ * ფიცხელთაჲ. და ესევითარი არს,
Line: 12     
რომელი ჩანს მზისაგან და საჩინოთაგან მზისათა. ესრეთ იხილო *,
Line: 13     
რომელი * გიჩუენა * უფალმან, რაჟამს-იგი თქუა, ვითარმედ * "ზამთარი
Line: 14     
ყოფად არს, რაჟამს ცაჲ მრუმლოვის და წითელ
Line: 15     
არს*". რამეთუ რაჟამს * აღმოჰჴდის მზე მრუმედ, დაბნელდის
Line: 16     
მცხინვარებაჲ იგი მისი და ჩანნ ფერი იგი მისი წითელ და ნაკუერცბლის-ფერ,
Line: 17     
და სიზრქემან ჰაერისამან ქმნის ესევითარი სახილავი
Line: 18     
თუალთათჳს. და რაჟამს არა განიბნიის * ზრქელი ესე *
Line: 19     
ჰაერი, მდგრომარე, მცხინვარებისაგან მზისაჲსა, მოჲსწავის, ვითარმედ *
Line: 20     
სიმრავლემან ქუეყანისა ორთქლისამან * ვერ შეუძლო შეზავებად
Line: 21     
ჰაერსა, და მოიღო წჳმაი ადგილთა მათ, რომელთა შინა
Line: 22     
შეკრბის იგი. და ეგრეთვე კუალად მთოვარემან * რაჟამს ივანის
Line: 23     
და მზე რაჟამს გარე-მოადგის მას, Page of ms. B: 38V  რომელთა-იგი ჰრქჳან შეცვანი,
Line: 24     
მოჲსწავებედ წჳმათა დიდ-დიდთა * და აღძრვასა ქართა ფიცხელთასა.
Line: 25     
და კუალად რომელსა-იგი ჰრქჳან ა[ნთ]ილიუს, რაჟამს შეკრბის
Line: 26     
იგი სარბიელსა ზედა მზისასა, არნ სასწაულ სალმობათა
Line: 27     
ჰაერისათა. და * ეგრეთვე რომელნი გამოჩნდიან კუერთხის სახედ
Line: 28     
ღრუბელთა შინა ზედა-კერძო ფერთა მათ მშჳლდისათა, მოჲსწავებედ *
Line: 29     
იგინი წჳმათა დიდძალთა ანუ შეცვალებასა ჰაერისასა ფიცხელსა.
Line: 30     
და კუალად მრავალნი სასწაულნი უცნობიან გამომეძიებელთა
Line: 31     
მოკლებისაგან მთოვარისა და სავსებისა მისისა, რამეთუ
Page: 83   Line: 1     
ჰაერი იგი ქუეყანისაჲ შეიცვალების შეცვალებასა თანა ხატთა მისთასა.
Line: 2     
რ~ რაჟამს გამოჩნდის იგი დღისი წმიდად, მოჲსწავებნ იგი
Line: 3     
სიწმიდესა ჰაერისასა; და ოდეს იხილვოს * სიზრქე მწუერვალთა
Line: 4     
მისთაჲ მოწითანედ *, მოჲსწავებნ წყალსა დიდძალსა ღრუბელთაგან
Line: 5     
ანუ Page of ms. A: 32R   სიორძილსა ქარისა სამხრისასა ფიცხელსა. Page of ms. B: 39R  და ვინ
Line: 6     
არა უწყის * სარგებელი, რომელ არნ ცხორებისათჳს ჩუენისა * საგონებელთა
Line: 7     
ამათგან? და * შესაძლებელ არს მენავისა, რაჟამს აგრძნის *.
Line: 8     
[რაჲ]-იგი ყოფად არს სიფიცხლისაგან ქარისა, რაჲთა დააყენოს
Line: 9     
ნავი თჳსი ნავთსადგურსა შინა და განერის * წარწყმედისაგან.
Line: 10     
და შესაძლებელ არს გზისა მავალთაგან *, რაჲთა განერნენ ვნებისაგან
Line: 11     
ჰაერისა, რაჟამს * იხილონ იგი შეცვალვბულად. და ქუეყანისმოქმედნი,
Line: 12     
რომელნი ზრუნვეს ყანისათჳს და დანერგვისა ხეთაჲსა,
Line: 13     
ამიერითგან * ჰპოებენ * ჟამთა მარჯუეთა საქმისათჳს. და წინაჲსწარ
Line: 14     
უთქუამს უფალსა, ვითარმედ განქარვებაჲ იგი სოფლისაჲ
Line: 15     
ამის ყოფად არს სასწაულთაგან მზისა და მთოვარისა და ვარსკულავთა.
Line: 16     
რამეთუ * იტყჳს: "მზე გარდაიქცეს სისხლად და
Line: 17     
მთოვარემან არა გამოსცეს ნათელი თჳსი*". ესე არიან
Line: 18     
სიტყუანი აღსრულებისა სოფლისანი.

Line: 19        
არამედ რომელნი-იგი ხლდებიან უფროჲს მთხრებლისა, მოიზიდვენ
Line: 20     
თქუმულსა შობისათჳს კაცისა * და იტყჳან, ვითარმედ განგებულებაჲ
Line: 21     
ცხორებისა ჩუენისაჲ Page of ms. B: 39V  შეყოფილ არს სიორძილსა
Line: 22     
ვარსკულავთასა, და ამისთჳს ჰგონებენ ქალდეველნი ვარსკულავთაგან
Line: 23     
ყოფასა მიზეზთა მათ, რომელნი შეგუემთხუევიან ჩუენ. და
Line: 24     
სიტყუაჲ იგი წიგნისაჲ, რომელი იტყჳს განმარტებით *, ვ~დ იყვნენ *
Line: 25     
სასწაულად, არა გულისჴმა-ყვეს, ვითარმედ ჟამთა ქცევისათჳს
Line: 26     
თქუმულ არს იგი და შეცვალებისათჳს ჰაერისა. არამედ
Line: 27     
იტყჳან იგინი, ვითარმედ მრავალფერთა ცხორებათათჳსო *, რაჟამს *
Line: 28     
ვარსკულავნი ესე * აღიძრნიან და შეერინიან ვარსკულავთა
Line: 29     
ამის კოშკისათა. და შეიყვანიან ერთმანერთი * ხატითა რაჲთმე,
Line: 30     
და მათგან არნ შობაჲ ესეთი და ეგეთი; და რაჟამს სხუებრ სახედ
Line: 31     
აღიძრნიან იგინი, ყვიან რაჲმე წინაჲღმდგომი ამისიო.
Page: 84   Line: 1     
და ნუუკუე არა უჴმარება არს ჩუენდა, რაჲთა მცირედ გამოვაცხადოთ
Line: 2     
და ვთქუათ სიტყუაჲ, რომელი არა ხოლო თუ * ჩემი
Line: 3     
არს, არამედ მათისგანვე თქუმულისა * მოვიღო სამხილებელად
Line: 4     
მათდა, რომელნი-იგი შეცჳვნებულ იყვნვნ საცთურსა მათსა, Page of ms. B: 40R 
Line: 5     
და საცო მათა იყოს *, რომელნი-იგი არა Page of ms. B: 40V  შეცჳნებულ იყვნენ ეგევითარსა.
Line: 6     
რომელთა-იგი უპოვნიეს სიტყუაჲ შობისაჲ ამისთჳს, რაჟამს
Line: 7     
ცნეს, ვითარმედ სივრცესა სისა ჟამთასა მრავლად სცთებიან იგინი *,
Line: 8     
შეამოკლეს საწო######ი ჟამთაჲ ფრიად, ვიდრემდის მცირესაცა
Line: 9     
შინა, რომელი-იგი მოაჴსენა მოციქულმან, მყის წამსა შინა თუალისასა*,
Line: 10     
განიყოფვის შობაჲ შობილთაჲ. და ესე რომელი ამას
Line: 11     
წამსა შინა იშვა, მძლე არს იგი ქალაქთა ზედა და მთავარ გუნდთა
Line: 12     
ზედა, მომტაცებელ საფასეთა: და შობილი იგი მეორესა მას წამსა
Line: 13     
შინა მთხოველ კარითი-კარად დღისა საზრდელისათჳს. ამისთჳს განიყვის *
Line: 14     
სიმრგულე მისი *, რომელსა ჰრქჳან ცხოველი *, ვიდრე *
Line: 15     
ათორმეტად * ნაწილად. რავდენ * მზე განჰვლის ათორმეტთა მათ
Line: 16     
ნაწილთა სიმრგულესა მას შინა შეუძრავსა, თითოეული * ნაწილი
Line: 17     
ოცდა ათსა დღესა. ამისთჳს განყვეს თითოეულო იგი ათორმეტთაგანი
Line: 18     
ოცდაათ ნაწილად და თითოეული ნა\წილი Page of ms. B: 40V  ოცდა ათთა
Line: 19     
მათგანი განყვეს სამეოცად, და თითოეული სამეოცისა მისგანი
Line: 20     
განყვეს კუალად სა[მე]ოც ნაწილად.

Line: 21        
და წარმოვიღოთ აწ შობაჲ შობილთაჲ და ვიხილოთ, უკუეთუ
Line: 22     
შემძლებელ არიან იგინი მიწდომად გამოწულილვით განყოფასა
Line: 23     
ამის ჟამისასა. რაჟამს იშვის ყრმაჲ *, დახედნის * აღმქუმელმან *
Line: 24     
მან, წული-ძი არსა ყრმაჲ იგი * ანუ ქალი *, და მცირედ-რე
Line: 25     
და ელინ-ღა ტირილსა მისსა *, რომელი-იგი არს სასწაული ცხორებისაჲ
Line: 26     
შობილისაჲ მის *. და ვითარ ვჰგონებ *, რავდენიმცა * გამოსრულ
Line: 27     
იყო ჟამსა მას შინა წულილთა მათგან *! არქუ შენ ქალდეველსა
Line: 28     
მას. ვითარ გნებავს, რავდენი * წარმოვიღოთ წულილი *
Line: 29     
პირველ აღმქუმელისა მის სიტყუამდე, და ამისა შემდგომად * უკუეთუ
Line: 30     
იპოოს მხედველი იგი მის ჟამისაჲ მდგომარე გარეშე სახლისა
Line: 31     
მის *? და ჯერ-არს მისა *, რომელსა უნდეს ცნობაჲ * ჟამისაჲ *
Page: 85   Line: 1     
მის, რომელსა შინა იშვა შობილი იგი, თუ რომელი არს ვარსკულავი
Line: 2     
იგი აღმოსავალი *, Page of ms. B: 41R  და უკუეთუ დღისაჲ არს იგი ანუ
Line: 3     
ღამისაჲ. რაოდენი-მე სამეოცთა მათგანი სიმრავლე * განვიდა ამას
Line: 4     
ჟამსა? რამეთუ ბუნებით * ზედა-აც, რაჲთა ოპოოს ვარს\კულავი Page of ms. A: 33R  
Line: 5     
მომასწავებელი ჟამისაჲ *, და არა * თუ ათორმეტთა მათგან * ნაწილთა
Line: 6     
ოდენ, არამედ ნაწილთაგან ნაწილთა მისთაჲსა და ნაწილთაგან
Line: 7     
სამეოცთაჲსა *. რამეთუ იტყჳან *, ვითარმედ სიწულილე აღრიცხუვისაჲ
Line: 8     
მის ჯეერ-არს პოვნად თოთოეულსა შინა შჳდთა მათ
Line: 9     
წარწყმედულთა ვარსკულავთასა *, რაჲთა საცნაურ იქმნეს, თუ ვითარ
Line: 10     
იყო ნათესავობაჲ იგი და ხატი ერთმანერთისა მიმართ * შობასა
Line: 11     
მას შობილისა მისისაო *. და უკუეთუ ჟამსა მას ვერ შემძლებელ
Line: 12     
არიან ცნობად ჭეშმარიტებით, და ამას შინა შეცთომილებაჲ
Line: 13     
არს და უგუნურებაჲ ყოვლისა საქმისა მათისაჲ. აწ უკუე საცინელ
Line: 14     
არიან, რომელნი-იგი * მოიცალებენ ამის საქმისათჳს, და კუალად
Line: 15     
იგინიცა, რომელნი ჰგონებენ მეცნიერებასა საქმისა მათისასა.

Line: 16        
და იხილეთ კუალად, ვითარ-იგი შჯიან? და იტყჳან, ვითარმედ
Line: 17     
იგი ვინმე თმა-გრძელ არს და შუე\ნიერ Page of ms. B: 41V  თუალითა; და ესე
Line: 18     
ამისთჳსო, რამეთუ შობაჲ იგი მისი იყო ვერძსა შინაო, და ეს(ე ცხოველი
Line: 19     
ამით იცნობებისო. და კუალად იგივე არს დიდ სულითა, რამეთუ
Line: 20     
ვერძი მთავარი არს; და კუალად არს * იგივე შობილი უხუ და
Line: 21     
მომგებელ, რამეთუ ვერძმან განიყარის მატყლი თჳსი უშრომელად,
Line: 22     
და კუალად სხუაჲ შეიმოსის. და სხუაჲ ვინმე იშვა ჴარსა შინა,
Line: 23     
რამეთუ არს იგი მშრომელ და მსახურ; და ესრეთვე ცხოველი ესე
Line: 24     
არს უღელსა ქუეშე. და ესე ღრიაკალსა შინა იშვა *, რამეთუ არს
Line: 25     
იგი მკბენარ და ჰგავს ცხოველსა მას *; და კუალად სხუაჲ -- სასწორსა
Line: 26     
შინა, რამეთუ სამართლისას არს იგი, ვითარცა-იგი სასწორი,
Line: 27     
რომელ არს კაცთა შორისო.

Line: 28        
და ვინ ესრეთ ღირს არს ბასრობისა, ვითარ ესენი!? ვერძი იგი,
Line: 29     
რომელსა შინა სთქუ შენ შობაჲ კაცისაჲ, არს იგი ათორმეტთაგანი *
Line: 30     
ნაწილთა მათ ცისათაჲ, რომელთა შინა, რაჟამს მოვლის მზემან,
Line: 31     
არნ დაწყებაჲ გაზაფხულისაჲ. და სასწორნი და ჴარნი * და * Page of ms. B: 42R 
Line: 32     
კუალად თითოეული მათი არს ერთი ათორმეტთა მათგანი, რომელ
Line: 33     
არიან სიმრგულესა მას შინა მათ ცხოველთასა *. და ვითარ
Page: 86   Line: 1     
იტყჳ შენ, ვითარმედ დაწყებაჲ იგი მიზეზთა ცხორებისა შობილთაჲსა
Line: 2     
მუნით არს, და შემდგომად მისა ამსგავსებ გონებათა მათთა
Line: 3     
ცხოველთა მათ და მძოვა[ვ/რთა ჩუენ შორის? და იტყჳ, ვითარმედ
Line: 4     
შობილი იგი ვერძსა შინა უხუ არსო *, არა თუ ნაწილი იგი
Line: 5     
ზეცისათაჲ * ჰყოფს გონებასა * შობილსა მას თანა, არამედ რავდენ *
Line: 6     
საცხოვარი იგი ამას ბუნებასა ზედა არს. მეტყუელო, ვითარ
Line: 7     
იტყჳ შენ, ვითარმედ შობაჲ * ამისი ვარსკულავთაგან არსო *, და გნებავს,
Line: 8     
რაჲთამცა გუარწმუნე იგი * მძოვართაგან? უკუეთუ თითოეულებაჲ
Line: 9     
გონებათაჲ * ცხოველთა ამათგან * ცათა შინა * არს, დაწყებაჲ
Line: 10     
იგი უკუე * თითოეულებისა * ცათაჲსა სრულ იქმნა პირუტყუთაგან.
Line: 11     
და უკუეთუ სიტყუაჲ ესე საცინელ არს, უძჳრეს არს * მისა თქუმული
Line: 12     
იგი, რომელსა ჰნებავნ * რწმუნებად, რომელი-\იგი Page of ms. B: 42V  ვერ შესაძლებელ
Line: 13     
არსო. არამედ სიბრძნე ესე მათი მსგავს არს ქსელსა დედაზარდლისასა.
Line: 14     
რომელსა-იგი რაჟამს მოეახლის მუმლი ანუ მწერი,
Line: 15     
გინა თუ სხუაჲ რაჲმე ესევითართა უძლურთა ცხოველთაგანი, შეების
Line: 16     
მას და დაების; და ოდეს ძლიერთა ცხოველთაგანი რაჲმე შეების
Line: 17     
მას, განხეთქის იგი და განრყუნის.

Line: 18        
და არა მას ოდენ იტყჳან იგინი, არამედ საქმენიცა, რომელნი
Line: 19     
არიან ჴელმწიფებასა ქუეშე ჩუენსა და ვჰყოფთ ნებითა ჩუენითა
Line: 20     
კეთილსაცა და ბოროტსაცა. აჩემნეს მათ მიზეზნი იგი,
Line: 21     
ამათნი ვარსკულავთა. და ამისთჳს წინააღგომაჲ იგი მათი საცინელ
Line: 22     
არს, არამედ ნუუკუე მრავალნი შეცჳვენ საცთურსა მას მათსა,
Line: 23     
და ამისთჳს არა ჯერ-არს დადუმებ.აჲ ჩუენი.

Line: 24        
და ყოვლისა პირველად ვჰკითხოთ მათ ამისთჳს, ვითარმედ:
Line: 25     
არა ყოველთა დღეთა შეიცვალებისა ხატი ვარსკულავთაჲ შეცვალებითა
Line: 26     
მით დიდძალითა? Page of ms. B: 43R  რამეთუ ვარსკულავნი იგი, რომელთა
Line: 27     
ჰრქჳან წარწყმედულ, მარადის იძრვიან იგინი, და რომელიმე
Line: 28     
მათგანი ადრე შეემთხუევის მოყუასსა თჳსსა და რომელიმე
Line: 29     
ნელიად *, და ერთსა შინა ჟამსა ოდესმე იხილიან ერთმანერთი
Line: 30     
და ოდესმე დაიფარნიან. და ვითარ თქუენ იტყჳთ ხილვასა ვარსკულავისა
Line: 31     
მარგებელისა * და მავნებელისასა, ვითარმედ * დიდი
Line: 32     
ძალი არს შობისათჳს. და ოდესმე არა პოვიან ჟამი იგი, რომლისაგან
Page: 87   Line: 1     
იცნობების ვარსკულავი იგი მარგებელი შეცთომილებითა
Line: 2     
მათითა ერთსა მას წულილთაგანსა Page of ms. A: 34R   და შეისწავებს * იგი
Line: 3     
ბოროტად.

Line: 4        
და ესევითარსა შინა ზრახვასა ფრიად არს უგუნურებაჲ და
Line: 5     
უფროჲს-ღა უღმრთოებაჲ. რამეთუ მავნებელნი იგი ვარსკულავნი
Line: 6     
აჩემებენ ბოროტსა თჳსსა დამბადებელსა თჳსსაო. რამეთუ უკუეთუ
Line: 7     
ბოროტი იგი მათი ბუნებით არს *, ღმერთი დამბადებელი ვიდრემე
Line: 8     
არს ბოროტისაჲ?! და უკუეთუ ბოროტი ნებითა მათითა არს, ცხოველნი
Line: 9     
ვიდრემე უკუე * არიან იგინი, და Page of ms. B: 43V  აქუს მათ ნებაჲ და
Line: 10     
იძრვიან იგინი ჴელმწიფებითა თავისა თჳსისაჲთა?! და ესე უფროჲს
Line: 11     
არს ყოვლისა სიცოფისა ტყუვილი უსულოთა ზედა, და კუალად
Line: 12     
რაჲსათჳს არა იტყჳან, ვითარმედ ბოროტი და კეთილი ყოველსავე
Line: 13     
ვარუკულავსა აქუს მსგავსად მთავრობისა თჳსისა *, არამედ იტყჳან
Line: 14     
იგინი, ვითარმედ ოდეს ამას ადგილსა არნ, კეთილად * არნ, და ოდეს
Line: 15     
იხილეს სხჳსაგან ვარსკულავისა, მავნებელ არნ იგი, და ოდეს მცირედ
Line: 16     
მიდრკის იგი, განვიდის * მისგან! და ესე კმა არს ამისთჳს.

Line: 17        
და უკუეთუ ყოველსა წამსა თუალისასა ჟასთა შინა შეიცვალებენ
Line: 18     
ხატსა თჳსსა და მათ * შეცვალებათა შინა ოდესმე არნ ერთსა
Line: 19     
შინა დღესა შობაჲ მეფეთაჲ, და რაჲსათჳს არა იშვებიან ყოველთა
Line: 20     
დღეთა მეფენი? გინა რაჲსათჳს არა აქუს მეფეთა სამკჳდრებელი?
Line: 21     
და არავინ მეფეთაგანმან იცის ვარსკულავთაგან მეფობაჲ ძისა
Line: 22     
თჳსისაჲ? რამეთუ არავისი არს კაცთაგანისაჲ ესევითარი ჴელმწიფებაჲ.
Line: 23     
Page of ms. B: 44R  და ვითარ ოზია შვა იოათამ და იოათამ შვა აქაზ და
Line: 24     
აქაზ შვა ეზეკია? და არა შევიდა ამათ ზედა ჟამიცა ერთი მონებისაჲ *?

Line: 25        
და კუალად უკუეთუ დაწყებაჲ კეთილისა და ბოროტისაჲ
Line: 26     
არა ჩუენგან არს, არამედ უნებლებით ზედა-გუაც ჩუენ შობითგანვეო,
Line: 27     
ტყუვა * ვიდრემე უკუე * შჯულმან, რაჟამს-იგი * განასაზღვრა
Line: 28     
და თქუა, ვითარმედ კეთილი და ბოროტი ჩუენგან არსო;
Line: 29     
და მსაჯულნი ვიდრემე მეტ არიან, ვინაჲთგან აქებენ იგინი კეთილსა
Line: 30     
და ჰგმობენ ბოროტსა. და უკუეთუ * მპარავსა მას არაჲ ვისგანმე
Line: 31     
თანა-აც პარვისა მისთჳს პატიჟი, და არცაღა * კაცის-მკვლელსა
Line: 32     
მას კაცის-კლვისა მისთჳს, რამეთუ დაღაცათუმცა უნდა დაჭირვად
Line: 33     
ჴელი თჳსი, ვერვე\მცა Page of ms. A: 34V   შეუძლო იძულებისა მისგან, რომელმანიგი
Line: 34     
უნებლიაჲთ აქმნია მას. და კუალად ჴელით-მოქმედნიცა იგი *
Page: 88   Line: 1     
ცუდად შურებიან. და ქუეყანის-მოქმედნიცა იგი ვიდრემე ნაყოფიერ
Line: 2     
იქმნნეს * თჳნიერ თესვისა და მკისა; Page of ms. B: 44V  და კუალად ვაჭარიცა
Line: 3     
განმდიდრდეს-ვე. დაღაცათუ არა უნდეს სიმდიდრის, ვინაჲთგან
Line: 4     
განბჭობაჲ იგი, რომელ მის ზედა არს *, შეუკრებს საფასეთა.
Line: 5     
და სასოებაჲ * ვიდრემე დიდი * ქრისტიანეთაჲ წარწყმდეს,
Line: 6     
ვინაჲთგან სამართალი არა პატივცემულ იყოს და ცოდვაჲ დაშჯილ,
Line: 7     
და არცა იყვნვს ესე ყოფილ ნებითა კაცთაჲთა. და უკუეთუ
Line: 8     
არს რაჲმე იძულებითა ვარსკულავთაჲთა, არა ვიდრემე სამართალ
Line: 9     
არს ღმრთისა, რაჲთამცა მიაგო ვისმე საქმეთაებრ, და ესე ღმრთისაჲ
Line: 10     
ოდენ არს საკუთრად.

Line: 11        
და კმა არს ჩუენდა სიტყჳს-გებად მათა მიმართ, რამეთუ
Line: 12     
თქუენ * არა გიჴმს ამისთჳს მრავალი სიტყუაჲ, ვინაჲთგან ხართ
Line: 13     
თქუენ ცოცხალ სულითა, და ჟამსა ამას არა მარჯუე არს სიტყუად
Line: 14     
მიმართ მათდა * უფროჲს ზომისა *. და კუალად მოვიქცეთ
Line: 15     
ნეშტსა მას სიტყუასა:

Line: 16        
იყვნედ ნიშნებად და სასწაულებად ჟამთა და
Line: 17     
დღეთა და წელიწადთა. გჳთქუამს * სასწაულთათჳს, Page of ms. B: 45R 
Line: 18     
ხოლო ჟამთათჳს ვიტყჳთ, ვითარმედ არიან იგინი განყოფანი წელიწადისანი
Line: 19     
-- ზამთარი და გაზაფხული, ზაფხული და არე, რომელ
Line: 20     
არიან წესიერად სიორძილსა შინა მნათობთასა. და ზამთარი არნ,
Line: 21     
რაჟამს იქცის მზე სამხრით კერძო, და იქმნის აჩრდილი ღამისაჲ
Line: 22     
ფრიად ქუეყანასა ზედა ჩუენ შორის; და განცივდის ჰაერი, რომელ
Line: 23     
არნ ქუეყანასა ზედა, და ყოველნი ორთქლნი ნოტიანი შეკრბიან
Line: 24     
ჩუენ თანა და არიედ იგინი მიზეზ წჳმისა და სიმრავლისა
Line: 25     
თოვლთაჲსა. და კუალად რაჟამს აღმაღლდის * მზე ადგილთა მათგან
Line: 26     
სამხრისათა. იქმნის იგი შუვა და განასწორნის დღენი და ღამენი;
Line: 27     
და რავდენცა * აღმაღლდის იგი ადგილთაგან ქუეყანისათა,
Line: 28     
მოიღის განსწორებაჲ, და იქმნის გაზაფხული, რომელ არს დასაბამი
Line: 29     
გამოღებისაჲ ყოვლისა მცენარისაჲ, და მაცხოვნებელი უმრავლესთა
Line: 30     
ხეთაჲ, და მცველი ნათესავისა ცხოველთა ქუეყანისათა *
Line: 31     
და წყლისათაჲ და შემდგომი შობათაჲ. და მე\რმე Page of ms. A: 35R   მუნით Page of ms. B: 45V 
Line: 32     
მიიცვალის მზემან და მივიდის ჩრდილოჲთ კერძო და ყვის სიგრძე
Line: 33     
დღეთა *, და ჰაერთა შინა დადგრომითა თჳსითა განაჴურვის ჰაერი
Page: 89   Line: 1     
და ყოველი ქუეყანაჲ განაჴმის, და ამით შეეწევის * ნაყოფთა სიმწიფესა
Line: 2     
და განსრულებასა ყანათასა *. და მაშინ არნ მზე უმჴურვალეს
Line: 3     
ყოვლისა ჟამისა სიმცროჲთა ჩრდილისაჲთა * განზოგებასა დღეთასა,
Line: 4     
და სიმაღლითა მისითა ქუეყანისაგან განანათლებნ ადგილთა,
Line: 5     
რომელთა შინა ვართ ჩუენ. რამეთუ დღეთა ამათ * გრძელთა სიჩრდილე
Line: 6     
მოკლე არნ და მოკლეთა დღეთაჲ გრძელ არნ სიჩრდილე. და ესე
Line: 7     
მოჲსწავებს ჩუენ შორის, რომელთა ერთი ჩრდილი არს მყოფთა
Line: 8     
ქუეყანისა მის ჩრდილოჲსათა. და სხუანი არიან ადგილნი, რომელნი
Line: 9     
განზოგებასა დღითასა * ვერ იხილვენ ჩრდილსა თჳსსა შუვა *
Line: 10     
სამხრის. რანეთუ * მზე, ზედა კერძო მათსა არნ და ყოვლით კერძოვე
Line: 11     
ჰნათობნ, და მისწუდებინ ლაკუათა პი[რ]თაგან იწროთა და
Line: 12     
განანათლნის იგინი. ამისთჳს ჰრქჳან მათ უჩრდილონი. Page of ms. B: 46R 
Line: 13     
ხოლო რომელნი-იგი იყოფიან უკუანა კერძო ქუეყანასა მას სულნელთასა,
Line: 14     
ორკერძოჲთვე მისწუდების მას ჩრდილი. და ამას სამკჳდრებელსა
Line: 15     
ამათი ხოლო ჩრდილი მისწუდების * სა[მხრით] კერძო
Line: 16     
განზოგებასა დღეთასა, ამისთჳს ეწოდება მათ ორ-ჩრდილისანი *.
Line: 17     
და ესე ყოველი არნ, რაჟამს მიდრკის მზე ჩრდილოჲთ კერძო
Line: 18     
და ამათგან ვჰგონებდეთ ფიცხლად დაწუვასა ჰაერისაგან მზისა *
Line: 19     
და სიმრავლესა მიზეზთასა, რომელი არნ მისგან. და ამისა * შემდგომად
Line: 20     
შეგუემთხჳის ჟამი არისაჲ, და მოჲკლდის ფრიად მჴურვალებასა
Line: 21     
ჰაერისასა და მცირედ-მცირედ გარდამოვიდის სიტფოჲსაგან
Line: 22     
საზომსა შეზავებისასა, და მოგუაწინის ჩუენ ზამთრად უშრომელად
Line: 23     
ამისთჳს, რამეთუ რაჟამს იწყის მიდრეკად ჩრდილოჲთ სამხრად
Line: 24     
კერძო. და ესე განყოფაჲ ჟამისაჲ შეუდგს სიორძილსა მზისასა
Line: 25     
და განაგებს ცხორებასა ჩუენსა.

Line: 26        
იტყჳს, იყვნედ დღეებად, არა თუ რავდენ * დღეთა
Line: 27     
მოქმედ არიან იგინი, Page of ms. B: 46V  არამედ რავდენ ჴელმწიფებაჲ აქუს დღეთა
Line: 28     
ზედა. რამეთუ დღე Page of ms. A: 35V   და ღამე უწინარეს შობილ არიან მნათობთა
Line: 29     
ამათსა. ვითარცა ფსალმუნი მოჲსწავებს თქუმითა, ვითარმედ: "შექმნა
Line: 30     
მზე მფლობელად დღისა, და მთოვარე და ვარსკულავები
Line: 31     
-- მფლობელად ღამისა*". და ვითარ აქუს მზესა
Line: 32     
ჴელმწიფებაჲ დღისაჲ? რამეთუ უტჳრთავს მას ნათელი, და რაჟამს
Line: 33     
ამაღლდის * ზედა საფარველსა, განაქარვის ბნელი, და არნ დღე.
Page: 90   Line: 1     
და უკუეთუ ვინმე თქუას, ვითარმედ საზღვარი დღისაჲ არს ჰაერი
Line: 2     
მზისაგან განათლებული და დღე არს საწყაული ჟამისაჲ, რომლითა
Line: 3     
არნ მზე ქუეყანასა ზედა * ნახევარსა ცისასა.

Line: 4        
და წელთათჳს იქმნნეს მზე და მთოვარე. ხოლო მთოვარემან
Line: 5     
რაჟამს ათორმეტჯერ აღასრულის სრბაჲ თჳსი, არნ წელიწადი
Line: 6     
ერთი. და ოდესმე დადგის თთუჱ * განსწორებისათჳს ოთხთა
Line: 7     
ჟამთაჲსა, ვითარცა-იგი იყვნეს პირველად * წელიწადნი ჰურიათანი
Line: 8     
და წარმართთანი, რომელნი-იგი უწინარეს მათსა იყვნეს. Page of ms. B: 47R 
Line: 9     
ხოლო წელიწადი მზისაჲ არს *, რაჟამს მოვლის ადგილით და კუალად
Line: 10     
მუნვე მოვიდის *.

Line: 11        
"და ქმნნა ღმერთმან მნათობნი იგი დიდ-დიდნი*".
Line: 12     
რამეთუ სიტყუაჲ იგი დიდ-დიდობისაჲ * ოდესმე ითქუმის
Line: 13     
ლიტონადცა *, ვითარცა-იგი ვთქუთ, ვითარმედ ცაჲ დიდ * არს და
Line: 14     
ქუეყანაჲ დიდ * არს და ზღუაჲ ეგრეთვე; და ოდესმე ერქუმის,

Line: 15        
* რასმე დიდ, რაჟამს შეასწორო იგი სხუასა, ვითარცა სახედ ერქუმის
Line: 16     
ცხენსა დიდ და ჴარსა დიდ, არათუ ჰასაკისა სიდიდისა მათისათჳს,
Line: 17     
არამედ სხუათა * თანა შესწორებითა *. ვითარ გულისჴმავყოთ
Line: 18     
სიდიდე ესე აქა? ნუუკუე ვიტყჳთა სიდიდესა მნათობთასა;
Line: 19     
ვითარმედ * ჯინჭველი დიდ არს, გინა ეგევითარი რაჲმე სხუაჲ *,

Line: 20        
რაჟამს შევასწორით იგი უმცროჲსსა რასმე მისსა? ანუ ვთქუათ
Line: 21     
იგი * ლიტონად დიდად *, რამეთუ ეგრეთ დაებადნეს იგინი დიდ *
Line: 22     
ბუნებით? ხოლო მე ვიტყჳ, ვითარმედ არა ამისთჳს ეწოდა მათ
Line: 23     
დიდ, რამეთუ უფროჲს არიან იგინი სხუათა ვარსკულავთასა, არამედ
Line: 24     
ამისთჳს ეწ\ოდა Page of ms. B: 47V  მათ დიდ, რამეთუ სინათლესა შინა მათსა
Line: 25     
არს, რაჲთა კმა იყოს მნათობად ცასა და ქუეყანასა და ჰაერსა და
Line: 26     
ზღუასა. და რაჟამს არიედ იგინი, რომელსაცა ნაწილსა ცისასა,
Line: 27     
აღმოსავალით, გინა დასავალით, ანუ საშუვალ **, სწორად [ჩანედ]
Line: 28     
იგინი კაცთათჳს ყოვლით კერძოვე; და ესე არს ჭეშმარიტი მოსწავებაჲ
Line: 29     
სიდიდისა მათისათჳს, რამეთუ სივრცე ქუეყანისაჲ ვერ აყენებს
Line: 30     
მათ, ჩნდენ დიდად გინა მცირედ. რამეთუ შორიელსა რასმე
Line: 31     
ჩუენგან ვხედვიდით მცირედ, და რაჟამს მივეახლნით, საჩინო იქმნის
Line: 32     
სიდიდე იგი მისი. ხოლო მზესა ვერცა ვინ მიეახლების და
Page: 91   Line: 1     
ვერცა განშორდების, არამედ განსწორებულად იხილვების ყოვლით
Line: 2     
კერძოვე. და ესე ამით საცნაურ არს, რამეთუ ჰინდონი და ბრიტინიელნი
Line: 3     
სწორად ხედვენ მას. აწ უკუე არცა აღმოსავალისათა
Line: 4     
მცირე უჩნს იგი, რაჟამს მიიწიოს იგი დასავალად, და არცა დასავალისათა
Line: 5     
მცირე უჩნ იგი, რაჟამს აღმოჰვალნ იგი, Page of ms. B: 48R  არცა
Line: 6     
რაჟამს არნ იგი შუა ოდენ ცასა, შეიცვალის ორ კერძოთავე
Line: 7     
მხილველთაგან.

Line: 8        
და ნუ შეგაცთუნებს შენ საჩინოჲ ესე, და ნუცა, რამეთუ მზე
Line: 9     
არნ წყრთა ერთ ოდენ სახილველად, და ეგრე ჰგონებდე სიდიდესა
Line: 10     
მისსა. რამეთუ სიშორესა სივრცისასა მოაკლდის ძალი სახედველთა
Line: 11     
ჰაერთა შინა და შემცირდის, და ვერცა შემძლებელ არს ადგილსა
Line: 12     
შორსა მიწუდომად. და რავდენ ხედვაჲ ჩუენი მცირე
Line: 13     
არს, ყოველივე მცირედ იხილის. ხოლო დახედვაჲ მტყუვარ
Line: 14     
არს და ჭურჭელი განმსაზღვრებელი ვერ გულის-საპყარი. მოიჴსენე,
Line: 15     
რაჲ-იგი შეგუემთხუევის, და თავით თჳსით სცნა ჭეშმარიტებაჲ
Line: 16     
სიტყჳსაჲ. რამეთუ ოდესმე იყვი შენ თავსა ზედა
Line: 17     
მთისა * დიდისასა და იხილი ველი დიდი განმარტებული, და იხილე
Line: 18     
მას შინა საჴნველები და მჴნველნი, ვითარცა ჯინჭველნი. და რაჟამს
Line: 19     
მიჰხედო შენ ადგილისაგან მადლისა ზღუად კერძო, და იხილი
Line: 20     
ჭალაკები დიდ-დიდები და ნავები მავალები Page of ms. B: 48V  დიდ-დიდები უმცირეს
Line: 21     
ტრედისა. რამეთუ ხედვაჲ განიბნევინ ჰაერთა შინა, ვითარცა-იგი
Line: 22     
ვთქუთ, და მოუძლურდების ხილვისაგან ყოვლისაჲსა,
Line: 23     
ვითარ-იგი არს. და მთანი დიდ-დიდნი და მაღნაროვანნი იხილნი
Line: 24     
მრგულად და წყლტუდ, რამეთუ ვერ მისწუთების თუალი, გარნა
Line: 25     
წუერსა ოდენ მთისასა, ხოლო ჴევროვანთა მათ მისთა ვერ იხილავს
Line: 26     
უძლურებითა თჳსითა. ეგრეთვე ვერცა ხატთა გუამთასა
Line: 27     
სცნობნ იგი, არამედ ჰგონებნ იგი კოშკთა ოთხ-კედელთა მრგულად.
Line: 28     
და მრავლით კერძო სცნა, რამეთუ თუალმან შორიელთა ადგილთა
Line: 29     
ვერ იხილის რაჲმე ჭეშმაროტებით. აწ უკუე მნათობი იგი დიდ
Line: 30     
, ვითარცა წამა წიგნმან და უფროჲს საჩინოჲსა მის მრავალწილად
Line: 31     
აურაცხელად.

Line: 32        
და კუალად ესეცა იყავნ მაუწყებელად შენდა, რამეთუ ვარსკულავნი
Line: 33     
იგი, რომელ ცათა შინა არიან, მრავალ არიან და აღურაცხელ,
Line: 34     
და ყოველი ნათელი, რომელი მათგან შეკრბების, ვე\რ Page of ms. B: 49R 
Line: 35     
შემძლებელ არს განქარვებად სიბნელესა ღამისასა. და ესე მარტოჲ
Line: 36     
რაჟამს არნ, ზედაჲთ საფარველსა, და უფროჲს-ღა ვიდრე
Page: 92   Line: 1     
არღა გამობრწყინვებულ არნ ქუეყანასა ზედა, განრყუნის ბნელი
Line: 2     
იგი. და აჯობის სინათლემან მისმან ვარსკულავთა, და ჰაერი ესე
Line: 3     
ცივი და განყინებული ქუეყანასა ზედა განხრწნის და დაანდვის.
Line: 4     
ამისთჳს დიოდიან ქუეყანასა ზედა, რაჟამს დილაჲ წმიდა არნ,
Line: 5     
ცუარნი და ნიავნი. და არა თუმცა ნათელი იგი მისი გამოვიდოდა
Line: 6     
სიმრგულისაგან დიდისა, ვითარცა შემძლებელ იყო წამსა ერთსა
Line: 7     
თუალისასა განათლებად ქუეყანისა ამის დიდისა. და განიცადე აქა
Line: 8     
სიბრძნე დამბადებელისაჲ, ვითარ-იგი მისცა მას მჴურვალებაჲ საზომად
Line: 9     
სიბრძნისა მისისა, რაჲთა არა გარდარეულებით მით სიცხისა
Line: 10     
მისისაჲთა დაწუას ქუეყანაჲ და არცა ნაკლულევანებითა
Line: 11     
სიცხისაჲთა დაშთეს ქუეყანაჲ ცივად და აღმოუცენებელად.

Line: 12        
Page of ms. B: 49V  და ეგრეთვე მთოვარისათჳს იცნობების. რამეთუ შემდგომად
Line: 13     
მზისა გუამი იგი მისი დიდ არს და ბრწყინვალე. ხოლო სიდიდე
Line: 14     
იგი მისი არა მარადის სახილველ არნ, არამედ ოდესმე ჩანნ
Line: 15     
იგი სავსედ სიმრგულესა მას შინა თჳსსა და ოდესმე ნაკლულევან,
Line: 16     
და დაკლებაჲ იგი მისი არნ ორკერძოვე მისსა, სხჳთ კერძო მოაკლდის
Line: 17     
მას და სხჳთ კერძო შეემატის. და რაჟამს მოჲკლდის ზედაჲთ,
Line: 18     
შეემატის ქუეჲთ, და ოდესმე მოჲკლდის ქუეჲთ, შეემატის
Line: 19     
ზედაჲთ.

Line: 20        
და სიტყუაჲ საიდუმლოჲსაჲ* Page of ms. A: 36R   არს სიბრძნისა დამბადებელისაჲ
Line: 21     
შეცვალებასა შინა ხატთა მისთასა, რაჲთა იყოს ჩუენდა
Line: 22     
სახე ჭეშმარიტი ბუნებასა შინა ჩუენსა, რამეთუ არარაჲ არს საქმეთაგანი
Line: 23     
კაცთაჲსა დადგრომილ, არამედ რომელიმე მათგანი არარაჲსაგან
Line: 24     
მიიწიის სრულებასატ და რომელიმე, რაჟამს მიიწიის
Line: 25     
* სრულებასა თჳსსა, კუალად მცირე-მცირედ მოკლებითა მოაკლდის
Line: 26     
და განქარდის. აწ უკუე მიხიდვითა მთოვარისაჲთა გულისჴმავყვნეთ
Line: 27     
საქმე\ნი Page of ms. B: 50R  ბუნებისა ჩუენისანი, და ოდეს განვიზრახოთ
Line: 28     
მსწრაფლ წარსლვისათჳს საქმეთა კაცთასა, არა ვჰნატრიდეთ სიხარულსა
Line: 29     
ამის ცხორებისასა *, და არცა ვიხარებდეთ დიდებითა. მისითა,
Line: 30     
და არცა ვესვიდეთ სიმდიდრესა დაუდგრომელსა, და შეურაცხ-ვყვნეთ
Line: 31     
ჴორცნი განჴრწნადნი და ვზრუნვიდეთ სულისათჳს,
Line: 32     
რომლისა * სიკეთე წარუვალ არს. და უკუეთუ მთოვარისა იგი ნათლისა
Line: 33     
მცირე-მცირედ მოკლებაჲ შეგაწუხებს, უფროჲს-ღა ამისა *
Line: 34     
შეგაწუბენ შენ, რაჟამს სულსა მოეგოს სათნოებაჲ, და წარწყმიდოს
Line: 35     
იგი უდებებითა, და არა დაადგრეს ერთსა ზედა საქმესა.
Page: 93   Line: 1     
არამედ შეიცვალოს იგი სხუად გონებად. და ჭეშმარიტად, ვითარცა-იგი
Line: 2     
თქუა წიგნმან *: "უგუნურმან შეიცვალის *, ვითარცა
Line: 3     
მთოვარემან*".

Line: 4        
და მგონიეს, ვითარმედ გონებანი ცხოველთანი და სხუაჲ,
Line: 5     
რომელი აღმოსცენდების ქუეყანისაგან, შეიცვალების ფრიად შეცვალებითა
Line: 6     
მთოვარისაჲთა. რამეთუ გუამნი Page of ms. B: 50V  შეიცვალებიან
Line: 7     
სავსებასა * მთოვარისასა სხუებრითა შეცვალებითა, და არა
Line: 8     
ეგრე, ვითარ-იგი მოკლებასა მთოვარისასა შეიცვალებიან *. და
Line: 9     
რაჟამს მოჲკლდის მთოვარესა, იქმნიან გუამნი ცალიერ, და რაჟამს
Line: 10     
განსრულდის სავსებითა, განსრულდიან გუამნიცა იგი და
Line: 11     
აღივსნიან, არამედ მიაწევნ * იგი სიღრმეთა გუამისათა ფარულად
Line: 12     
ნოტიასა შეზავებულსა მჴურვალებითა. და ესე საცნაურ
Line: 13     
არს მძინარეთაგან მთოვარესა ქუეშე და ჴორცთაგან ნედლთა,
Line: 14     
რომელსა ზედა მიადგეს მთოვარე, რამეთუ ადრე დანოტივდის
Line: 15     
და შეიცვალის; და ტჳნი ცხოველთაჲ და ცხოველნი
Line: 16     
ზღჳ\სანი Page of ms. A: 36V   ნოტიანი და გულნი ხეთანი. და არამცა მისწუთა * მთოვარე
Line: 17     
შეცვალებასა ამათ ყოველთასა, უკუეთუმცა არა იყო იგი
Line: 18     
დიდ ძალითა და * დიდებულ ბუნებითა *, ვითარცა-იგი წამა წიგნმან
Line: 19     
მან *.

Line: 20        
და მიზეზნი, რომელ იყვნიან ჰაერთა შინა, რომელ შეცვალებითა
Line: 21     
მთოვარისაჲთა არიან, ჩანნ იგი, Page of ms. B: 51R  ვითარცა-იგი * მოჲსწავის *
Line: 22     
აღძრვამან ჰაერისამან მეყსეულად *, რომელ შეუდგს * ერთმანერთსა,
Line: 23     
და აღძრვამან დინებისამან * ევრიპოსისამან და შემატებამან
Line: 24     
წყლისა უკეანოსისამან *, რომელი იძრვინ * სიორძილსა თანა
Line: 25     
მთოვარისასა, ვითარცა თქუეს მკჳდრთა მისთა. ხოლო ევრიპოსნი *
Line: 26     
დიედ ხატისაებრ მთოვარისა, არამედ შობასა ოდენ მთოვარისასა
Line: 27     
დიედ იგინი დაუწყუედელად, ვიდრემდის გამოჩნდის მთოვარე, და
Line: 28     
კუალად იქცის წყალი იგი სიორძილისაებრ თჳსისა. ხოლო ზღუაჲ
Line: 29     
იგი დასავალისაჲ სიორძილსა წყალთა მისთასა ოდესმე აღემატის
Line: 30     
და გარდაეცემინ, და ოდესმე დამდაბლდის და უკუნ დგის უკუმართ,
Line: 31     
რეცათუ მოიზიდის * ვინმე * იგი უკუმართ * ქართაგან მთოვარისათა *.
Line: 32     
და მათვე ქართაგან განიტევებინ იგი.

Page: 94  

Line: 1        
ესე ვთქუ უწყებისათჳს მნათობთა სიდიდისა, და რაჲთა დავამტკიცო,
Line: 2     
ვითარმედ არა არს ერთიცა ასო Page of ms. B: 51V  საღმრთოთა წიგნთაგანი
Line: 3     
ცუდად, დაღაცათუ სიტყუაჲ ესე ჩემი ვერ მისწუთა * ჭეშმარიტებასა.
Line: 4     
და ეგებოდა-ღა ფრიად სიტყუად სიდიდისათჳს მზისა
Line: 5     
და მთოვარისა და სიშორისათჳს სივრცეთა მათთასსა მათგან, რომელნი-იგი
Line: 6     
გამოწულილვით გამოეძიებენ ძალსა საქმეთა მათთასა.
Line: 7     
არამედ სიკეთითა გონებისაჲთა ჯერ-არს, რაჲთა ვაბრალებდეთ
Line: 8     
უძლურებასა ჩუენსა, რაჲთა არა -შევასწოროთ სიდიდე დაბადებულთა
Line: 9     
ღმრთისათაჲ სიტყუათა ჩუენთა, არამედ მცირითა თქუმულითა *
Line: 10     
გულისჴმა-ვყოთ, რავდენნი *-იგი დატევებულ არიან
Line: 11     
მოუჴსენებელად.

Line: 12        
და კუალად ნუ განჰზომ საქმეთა მთოვარისათა თუალითა,
Line: 13     
არამედ განზრახვითა, რომელი უმახლობელეს არს პოვნად ჭეშმარიტებისა.
Line: 14     
რამეთუ * განფენილ არს სიტყუაჲ * სიჩქურისაჲ საცინელი,
Line: 15     
ვითარმედ მთოვარე ჩამოიღების ქუე\*ყანად Page of ms. A: 37R   ღონის-ძიებითა
Line: 16     
რაჲთამეო. რომელი სახრვაჲ გრძნეულთაჲ შემძლებელ არს
Line: 17     
შერყევად მისა, რომელი-იგი მან თავადმან დააფუძნა? და უკუეთუმ\ცა Page of ms. B: 52R 
Line: 18     
ჩამოიღო ვინმე, რომელსამცა ადგილსა დაეტია იგი?

Line: 19        
და თუ გნებავს სწავლად მცირეთაგან სახეთა სიდიდე მთოვარისაჲ,
Line: 20     
ქალაქნი იგი, რომელ არიან ყოველსა სოფელსა, ვითარ
Line: 21     
განშორებულნი ერთმანერთისაგან, მიიღებენ სწორად სინათლესა
Line: 22     
მთოვარისასა, ვითარცა-იგი მიიღებენ იწროებანი აღმოსავალისანი.
Line: 23     
და უკუეთუმცა არა იყო იგი პირის-პირ ყოველთავე, არამცა ვიდრემე
Line: 24     
ანათობდა იგი სწორებით, გარნა წინაშე პირსა მისსა არიან
Line: 25     
იწროებანი სახედ ფოლოცთა. და უფროჲსიმცა ნათელი მისი დაიფარვოდა
Line: 26     
იმიერ და ამიერ. ვითარცა სახედ, რაჟამს არნ სანთელი
Line: 27     
სახლსა შინა, და რაჟამს გარე-მოადგოან მას ვინმე, არჩდილი მის
Line: 28     
წინაშე მდგომარისაჲ მის მართლ განგრძელდის და აჩრდილნი იგი
Line: 29     
სხუათანი იმიერ და ამიერ. და უკუეთუმცა არა იყო ნათელი მთოვარისაჲ
Line: 30     
დიდ, არამცა მისწუდებოდა იგი ყოვლით კერძოვე განსწორებულად.
Line: 31     
და მისწუდებიან ნათელსა მისსა Page of ms. B: 52V  აღმოსავალისანი
Line: 32     
იგი მკჳდრნი და დასავალისანი და ჩრდილო[ჲ]სა კერძონი და მკჳდრნი
Page: 95   Line: 1     
სამხრისანი ღრმისა და დამწურისანი, სადა-იგი გამობრწყინდების.
Line: 2     
ამათ ყოველთა ზედა სივრცე დიდი და სწორი მოჲსწავებს სიდიდესა
Line: 3     
მთოვარისასა. და კმა არს ესე სიტყუად სიდიდისათჳს
Line: 4     
მზისა და მთოვარისა.

Line: 5        
და რომელმან-იგი მოგუანიჭა ჩუენ გულისჴმის-ყოფაჲ, რაჲთა
Line: 6     
ვცნათ მცირეთაგან დაბადებულთა სიდიდე იგი სიბრძნისა შემოქმედისაჲ,
Line: 7     
მოგუანიჭენ ჩუენ დიდთაგანცა განზრახვაჲ დიდი, რომლითა
Line: 8     
ვცნათ დამბადებელი ჩუენი, დაღაცათუ რაჟამს მზე და მთოვარე
Line: 9     
შეასწორნე მას, იპოვნენ იგისი ვითარცა ჯინჭველნი და
Line: 10     
მუმლნი. და ვერ ეგების შესწორებაჲ სიდიდისა ყოველთა ღმრთისაჲ
Line: 11     
ამათსა სიდიდესა, არამედ მცირითა სახითა და უნდოჲთა ავმაღლდეთ
Line: 12     
მისა, ვითარცა-იგი მივიწევით მეცნიერებასა მისსა უმცირესითა
Line: 13     
მდელოჲთა და ცხოველითა. და კმა იყავნ თქუმული ესე.
Line: 14     
ხოლო მე ვჰ\მადლობ Page of ms. B: 53R  ღმერთსა, რომელმან მომანიჭა მსახურებაჲ
Line: 15     
სიტყუათა ამათ, და თქუენცა ჰმადლობდით, რომელი გზრდის
Line: 16     
თქუენ საზრდელითა სულიერითა. და იგი ######## გამოგზარდნა
Line: 17     
თქუენ პურითა ქრთილისაჲთა ჴმისაგან ჩუენოსა შეურაცხისა. და
Line: 18     
ყოლადვე გამოგზარდენინ თქუენ სარწმუნოებისა თქუენისაებრ,
Line: 19     
მოგანიჭენ გამოცხადებაჲ სულისა წმიდისაჲ* ქრისტე
Line: 20     
იესუჲს მიერ უფლისა ჩუენისა, რომლისაჲ არს დიდებაჲ საუკუნეთა
Line: 21     
მიმართ საუკუნეთაჲსა, ამინ.

Line: 22              
სტ~ქნი : ღ^ო :




Chapter: 7  
Page: 95  
Line: 23   თქუმული მისივე
Line: 24  
[თავი] მეშჳდე


Line: 25        
"და თქუა ღმერთმან: გამოიღედ წყალთა ქუეწარმავალი
Line: 26     
ცხოველი თესლად-თესლადი, და მფრინველი
Line: 27     
ფრთოვანი სამყაროსა ცისასა თესლად-თესლადი"*.
Line: 28     
შემდგომად მნათობთა დაბადებისა აღივსნეს წყალნი
Line: 29     
ცხოველითა ქუეწარმავალითა, რაჲთა კუალად ესენიცა შეიმკვნენ.
Line: 30     
რამეთუ ქუეყანაჲ შემკობილი იყო მცენარეთაგან, და მიეღო ცასა
Line: 31     
ყუავილი ვარსკულავთაჲ. და შემკობილ იყო ორითა მით მნათობითა
Line: 32     
დიდ-დიდითა, ვითარცა სახედ თუალითა; წყალთაჲ ხოლო
Line: 33     
დაშთომილ იყო, რაჲთა მისცეს შუენიერებაჲ მათი, Page of ms. B: 53V  მოვიდა
Line: 34     
ბრძანებაჲ, და იქმნნეს მდინარენი მფლობელ და ტბანი მშობელ,
Page: 96   Line: 1     
[თი]თოეული მათი თესლთა მათ, რომელნი არიან ბუნებასა შინა
Line: 2     
მათსა: და ზღუასა ელმოდა ყოველთათჳს ქუეწარმავალთა წყლისათა.
Line: 3     
და არარაჲ დაშთა მას შინა ცუდად, რომელი იყო ტბათა
Line: 4     
შინა და უყთა უსრული დაბადებითა. არამედ, მყუარნი და მუმლნი
Line: 5     
მათგან გამოვიდოდეს, რამეთუ აწ რომელი-ესე სახილველ არს,
Line: 6     
მოჲსწავებს მაშინდელსა მას. ესრეთ ყოველნი ისწრაფდეს მსახურებად
Line: 7     
დამბადებელისა თჳსისა, და რომელთა-იგი ვერვინ შემძლებელ
Line: 8     
არს მითხრობად სიმრავლესა თესლთასა, მყის აჩუენა ცხოველობაჲ
Line: 9     
მათი მყოფელი და იძრვისი ძალმან მან დიდმან ღმრთისამან,
Line: 10     
მოუთხრობელმან ბრძანებითა მისითა, იქმნა წყალთა შინა
Line: 11     
ძალი ცხოვრებისაჲ.

Line: 12        
გამოიღედ წყალთა ქუეწარმავალი ცხოველი. აწ
Line: 13     
დაებადა პირველი ცხოველი სულიერი, რომელსა აქუს გრძნობაჲ.
Line: 14     
დაღაცათუ ითქუმის მცენარეთათჳს და ხეთა, ვითარმედ აქუს მათ
Line: 15     
ძალი Page of ms. B: 54R  აღმაორძინებელი და მზრდელი, არამედ არა არიან
Line: 16     
იგინი ცხოველ და არცა სულიერ. ამისათჳს გამოაქუს წყალთა
Line: 17     
ქუეწარმავალი. ყოველო მცურვალი, რომელი ცურავს ზურგსა
Line: 18     
ზედა წყლისასა და განაღებნ სიღრმეთა, არს იგი ბუნებისაგან
Line: 19     
ქუეწარმავალთაჲსა, და უკუეთუ არიან რაჲმე წყლისათაგანნი მრავალნი,
Line: 20     
უმრავლესნი მათნი არიან ორცხოველებითა, ვითარცა სახედ
Line: 21     
კუვი და ბჳთქი, და ცხენი მდინარისაჲ და მყუარნი, და კირჩხიბნი.
Line: 22     
რაჲ ესენო არიან პირველითგან მცურვალე. ამისთჳს გამოაქუს
Line: 23     
წყალთა ქუეწარმავალი. ამით სიტყჳთა მცირითა,
Line: 24     
რაჲ არა იქმნა დაბადებულთაგანი მშობელი ცხოველთაჲ, ვითარცა
Line: 25     
ფუკინნი და დელფინნი და ნარკი და მსგავსნი ამათნი, რომელსა
Line: 26     
ჰრქჳან სალაბია? და თესლნი მეკუერცხენი, რომელ არიან
Line: 27     
უმრავლესნი თევზთაგანნი, ქეცეანნი და უქეცონი, ფრთოვანნი და
Line: 28     
უფრთონი? ჴმაჲ ბრძანებისაჲ მცირე არს, და Page of ms. B: 54V  უფროჲს-ღა
Line: 29     
არა არს იგი ჴმაჲ, არამედ წამი ოდენ და სიორძილი ნებისაჲ,
Line: 30     
ხოლო ნაყოფოერებაჲ ბრძანებისაჲ არს რიცხუად თევზთა შეზავებისაჲ
Line: 31     
და განყოფისა მათისაჲ, რომელთა აღრიცხუვაჲ ღელვათაჲ
Line: 32     
და აღრიცხუვაჲ წყალთა ზღჳსათაჲ ჭიქითა უადვილეს არს აღრიცხუვისა
Line: 33     
მათისა.

Line: 34        
გამოიღედ წყალთა ქუეწარმავალი სულიერთა
Line: 35     
ცხოველთაჲ. ამათ შინა იშვნეს თევზნი უფსკრულისანი და
Line: 36     
ზღჳს-პირისანი, და სიღრმეთანი, და ლოდოვანთანი, და კოლტისა,
Line: 37     
და მარტონი და კისტოსთანი, და დიდ-დიდნი და წულილნი თევზნი.
Line: 38     
მით ბრძანებითა და მით ძალითა იქმნნეს მცირედნი და დიდნი.
Page: 97   Line: 1     
გამოიღეთ წყალთა. გოჩუენა შენ ნათესავობაჲ მცურვალთაჲ
Line: 2     
წყალთა მიმართ; ამისთჳს რაჟაშს გამოვიდის თევზი წყლისაგან,
Line: 3     
მოკუდის *. რამეთუ არა აქუს მათ შუმინვაჲ, რომლითამცა იყნოსეს
Line: 4     
ჰაერი ესე. და ვითარცა-ი\გი Page of ms. B: 55R  ცხორებაჲ ჴმელისათაჲ ჰაერისაგან
Line: 5     
არს. ეგრეთვე ცხორებაჲ მცურვალთაჲ წყალთაგან. და მიზეზი ამას
Line: 6     
შინა ცხად არს, რამეთუ ფირტჳ ჩუენი ასოჲ არს თხელი, და ყნოსითა
Line: 7     
ყიისაჲთა მიიღებს ჰაერსა და აგრილებს მჴურვალებასა, რომელ
Line: 8     
არს ჩუენ შორის, ხოლო თევზნი განხუმითა ქიმთაჲთა და შეყოფითა
Line: 9     
მიიღებენ წყალსა და განუტევებენ; და ესე არს საყნოსელი
Line: 10     
მათი. და თევზთა აქუს ნაწილი განკუთნვილი, და ბუნებაჲ განკუ[თ]ნვილი,
Line: 11     
და საზრდელი განკუთნვილი. ამისთჳს ვერ იყოფის
Line: 12     
კაცთა თანა, და არცა თავს-იდებს შეხებად ჴელისა კაცობრივისა.

Line: 13        
გამოიღენ წყალთა ქუეწარმავალი ცხოველი
Line: 14     
თესლად-თესლადი. დაწყებაჲ ყოვლისა თესლისაჲ ბრძანა, რაჲთა
Line: 15     
იყოს ბუნებასა შინა მსგავსი თესლისაჲ, ხოლო განმრავლებაჲ
Line: 16     
მათი დაუტევა, რაჲთა იყოს შობითა, რაჟამს განეგოს მათთჳს
Line: 17     
აღორძინებაჲ და განმრავლებაჲ. სხჳსა Page of ms. B: 55V  თესლისაჲ არს ქეცეანი
Line: 18     
იგი, ვითარცა, ლოფოთქინი. და სავარცხალი, და კოვზი ზღჳსაჲ,
Line: 19     
და მრავალფერი ესევითარი სხუაჲ. და სხჳსა თესლისაგან კუალად,
Line: 20     
რომელსა-იგი ჰრქჳან კეც-ლბილ, ვითარცა სახედ, კირჩხიბნი და
Line: 21     
კარაბიდაჲ* და მსგავსნი ამათნი. და სხუაჲ თესლი არს კუალად,
Line: 22     
რომელსა ჰრქჳან ლბილ, რომელთა ჴორცი ლბილ არს და
Line: 23     
მოშუე, ვითარცა, სიპეაჲ, და მრავალ-ფერჴი და მსგავსნი ამათნი.
Line: 24     
და კუალად ამათ შინა არიან მრავალნი განყოფანი, ვითარცა
Line: 25     
სახედ; გუელ-თევზი და ვეშაპნი და სმორენე* და რომელნი არიან
Line: 26     
მდინარეთა შინა და უყეანთა და ტბათა შინა, რომელნი ჰგვანან
Line: 27     
ბუნებით მკბენართა მათ უფროჲს, ვიდრე არა თევზთა. ხხჳსა თესლისაგან
Line: 28     
არს კუალად, რომელ-იგი კუერცხსა დაასხამს და სხჳსაგან
Line: 29     
-- მშობელნი იგი. და მშობელნი იგი არიან, რომელსა ჰრქჳან
Line: 30     
სალაბია, ვითარცა სახედ: ძაღლნი ზღჳსანი და დელფინნი და ფუკინნი,
Line: 31     
რომელთაჲ-იგი ითქუმის, ვითარმედ შთანთქ\ნიან Page of ms. B: 56R  ლეკუნი
Line: 32     
იგი თჳსნი, რაჟამს შეეშინის მათ სხჳსაგან ცხოველისა; და
Line: 33     
რაჟამს უშიშ იქმნის იგი, წარმოჲგდის.

Line: 34        
გამოიღედ წყალთა ქუეწარმავალი თესლადთესლადი.
Line: 35     
სხჳსა თესლისაგან არიან ვეშაპნი და სხჳსა თესლისაგან
Page: 98   Line: 1     
თევზნი იგი ჩჩჳლნი, და კუალად თევზთაცა შორის მრავალი
Line: 2     
განყოფაჲ არს თესლად-თესლად განყოფილი და სახელითაცა, და*
Line: 3     
Page of ms. A: 37R   საზრდელითაცა. და ხატითაცა, და სიდიდითა და ვითარებითა
Line: 4     
ჴორცთა მათთაჲთა და * განშორებითა * მრავლითა განყოფილებითა
Line: 5     
ერთმანერთისაგან. და არიან იგინი სხუად და სხუად ფერად. რომელნი
Line: 6     
გამომეძიებელნი არსთანი * შემძლებელ არიან აღრიცხუვად თესლთა
Line: 7     
მათთა და განყოფათა მათთა? რამეთუ იტყჳან, ვითარმედ არიან იგინი
Line: 8     
კოლტებსა შინა მრავალსა და მიუთხრობენ რიცხუსა მათსა; ვინმე *
Line: 9     
დაბერებულმან ზღჳს-კიდესა * და ლოდთა ზედა ზღჳსათა შეუძლოს
Line: 10     
თხრობად მათთჳს ჭეშმაროტებით? მონადირენი იგი ჰინდოეთისა
Line: 11     
ზღჳსანი Page of ms. B: 56V  გჳთხრობენ სხუათათჳს, და რომელნი-იგი ინადირობენ
Line: 12     
ზღუასა ეგჳპტისასა -- სხუათათჳს, და მოჭალაკენი იგი --
Line: 13     
სხუათათჳს. და ყოველნი მათგანნი -- მცირენი და დიდნი * -- პირველმან
Line: 14     
მან ბრძანებამან წარმოიხუნა და ძალმან მან გამოუთქუმელმან.
Line: 15     
რავდენ * მრავალ არს თითოსახეობაჲ * იგი სიცოცხლისა
Line: 16     
მათისაჲ და რავდენ * მრავალ არს განყოფაჲ შობისა ნათესავთა
Line: 17     
მათთაჲსაჲ! მრავალნი თესლთაგანნი არა დასხმენ კუერცხსა * ვითარცა
Line: 18     
ქათამნი, და არცა დაიდგმენ ბუდესა, და არცა ზრდიან
Line: 19     
მართუეთა თჳსთა შრომით, არამედ ოდეს დასხის კუერცხისა მისგანი,
Line: 20     
შთავარდის კუერცხი იგი წყალსა და იქმნის ცხოველ. და
Line: 21     
შობაჲ ყოვლისა ნათესავისა მისგანისაჲ შეურევნელ არს სხჳსა
Line: 22     
ბუნებისა და * არა ვითარ-იგი ჴმელსა ზედა ჯორთაჲ. და რომელიმე
Line: 23     
მფრინველთაგანნი * განჰრყუნიან სხუათა თესლთა. და არარაჲ
Line: 24     
არს თევზთა სორის, რომელმანმცა მოიგო საჴმარი თჳსი კბილთა
Line: 25     
შინა თჳსთა უსრულად, ვითარცა სახედ, ჴარმან და საც\ხოვარმან. Page of ms. B: 57R 
Line: 26     
და არარაჲ არს მათ სორის, რომელიმცა აღმოიცოხნიდა,
Line: 27     
გარნა სკაროსი ხოლო მარტოდ, ვითარცა-იგი იტყჳან ვიეთნიმე.
Line: 28     
და ყოველთა თევზთა ასხენ კბილები მახჳლები * და მტკიცეები, რაჲთა
Line: 29     
არა გამოსცჳოდის საჭმელი მარადის ცოხნასა მას შინა, და
Line: 30     
უკუეთუმცა არა ადრე დასცოხნიდა და შთაიღებდა მუცლად,
Line: 31     
წყალმანმცა განაბნია იგი და წარიღო საჭმელი იგი.

Page: 99  

Line: 1        
და საზრდელი სხუათა თევზთაჲ სხუაჲ არს და სხუათაჲ სხუაჲ
Line: 2     
არს *. და რომელომე- მათგანი ძოვს Page of ms. A: 37V   უყასა, და რომელიმე * თივასა,
Line: 3     
რომელ არს * წყალთა შინა, უმრავლესნი * მათგანნი * ჭამენ * ერთმანერთსა,
Line: 4     
დიდი იგი ჭამს მცირესა. და ოდესმე შთანთქის თევზი
Line: 5     
უმცროჲსი მისსა *, და მოვიდის სხუაჲ თევზი უფროჲსი მოსსა * და
Line: 6     
შთანთქის იგი, და იყვნიან ორნივე * მუცელსა უკუანაჲსკნელისა მის[ისა]სა.
Line: 7     
და ესრეთვე ჩუენ კაცნი უყოფდით დევნითა ჩუენითა უუსუსურესთა
Line: 8     
ჩუენთა. რაჲ განყოფაჲ არს უკუანაჲსკნელისა მის თევზისაჲ
Line: 9     
და სიმდიდრისა მოყუარისაჲ, რომელმან-იგი სიხარბითა თჳსითა
Line: 10     
Page of ms. B: 57V  დაფარის უბეთა შინა ანგაჰრებისა თჳსისათა * უსუსური? მან
Line: 11     
მიიღო ჭურჭერი * გლახაკისაჲ და შენ შეიპყარ იგი და ჰყავ ჭურჭერად *
Line: 12     
შენდა. და იქმენ უუსამართლოეს * უსამართლოჲსა და უანგაჰრეს
Line: 13     
ანგაჰრისა. იხილე, რაჲთა არა იყოს უკუანაჲსკნელი შენი
Line: 14     
ვითარცა თევზისაჲ მის, და მოგემთხჳს შენ სამჭედური ანუ ბადე.
Line: 15     
რამეთუ ჩუენცა არა განვერებით პატიჟისაგან საუკუნოჲსა *, რაჟამს
Line: 16     
მივერჩდეთ უმსჯავროებასა *.

Line: 17        
და რაჟამს სცნა შენ ცხოველთა შინა უსუსურთა ზაკულებაჲ.
Line: 18     
და მაცთურებაჲ, მნებავს, რაჲთა, რაჟამს მოგეჴსენნენ შენ იგინი,
Line: 19     
განეშორო * მსგავსებისაგან მათისა. კირჩხიბსა უნებნ ჴორცი, რომელ
Line: 20     
არს ბუდესა შინა, და ძნელ არნ მის ზედა მონადირებაჲ მისი
Line: 21     
ბუდეთა მათგან. რამეთუ ბუნებამან * ცხოველისამან * ყო თავისა
Line: 22     
თჳსისათჳს საფარველი ფიცხელი სიჩჩოჲსა მისთჳს ჴორცისა მისისა.
Line: 23     
ამისთჳს ეწოდების მას ტყავ-კეცი. და რავდენ * ორკე\რძონივე Page of ms. B: 58R 
Line: 24     
იგი ბუდენი შეიყოფვიან მაგრიად, ჴელნი იგი კირჩხიბისანი ცუდა
Line: 25     
დარჩიან *. და რაჲ ყვის? დაჰფლის თავი თჳსი ქჳსასა შინა,
Line: 26     
და რაჟამს იხილის ცხოველი იგი განმარტებულად, ტფებინ რაჲ
Line: 27     
იგი მცხინვარებასა ქუეშე მზისასა *, მაშინ ფარულად მივიდის და
Line: 28     
შთაჲგდის ბუდესა მას შინა ღჳნჭაჲ ერთი მცირე, რაჲთა ვერღარა
Line: 29     
შეყვნეს ბუდენი იგი მისნი * ერთგან, და რომელ-იგი აკლნ ძალსა
Line: 30     
კირჩხიბისასა, განასრულის იგი ღონის-ძიებითა თჳსითა *. და ესე
Line: 31     
არს მანქანებაჲ, რომელთა-იგი არა აქუს ჴმაჲ, არცა სიტყუაჲ! და
Line: 32     
მნებავს შენ\გან, Page of ms. A: 38R   რაჲთა * ემსგავსო ღონის-ძიებითა კირჩხიბსა
Page: 100   Line: 1     
მას მოგებისათჳს, და დააცადო ბოროტი მოყუსისა შენისათჳს. და
Line: 2     
ესრეთ არს, რომელი ვიდოდის მოყუსისა თჳსისა თანა ზაკუვით,
Line: 3     
და ეძიებნ ჟამსა მარჯუესა * მარტოდ მის ზედა და იშუებნ შეხუდომასა
Line: 4     
სხჳსასა. და ივლტოდე შენ მსგავსებისაგან ბოროტთაჲსა
Line: 5     
და კმა-გეყავნ თჳსი მონაგები. რამეთუ სიმართლით სიმკოდვე
Line: 6     
უაღრეს არს გო\ნიერთა Page of ms. B: 58V  თანა.

Line: 7        
არა დავივიწყო მზაკუვ[ა]რებაჲ და არცა პარვაჲ მრავალფერჴისაჲ,
Line: 8     
რომელმან-იგი მიიღოს ფერი ყოვლისავე ლოდისაჲ, რომელსაცა
Line: 9     
შეეკრის. რამეთუ რაჟამს ცურვიდეს თევზი გარემო ლოდსა
Line: 10     
მას, მიეტევის იგი უგრძნულად და იქმნის თევზი იგი ნადირ განმზადებულ
Line: 11     
მზაკუვარისა მისთჳს *. ესრეთ არიან იგინი, რომელნი
Line: 12     
შეუდგან მთავართა. რომელნი არაოდეს დაადგრებიან ერთსა რასმე
Line: 13     
ზედა, არამედ შეიცვალებიედ * იგინი წუს-წუთ ყოველთა თანა, და
Line: 14     
პატივ-სცემენ იგინი სიწმიდესა წმიდათა თანა და მრუშებედ * იგინი
Line: 15     
მემრუშეთა თანა, და შეიცვალნიან იგინი მსგავსად ნებისა ყოველთაჲსა.
Line: 16     
რომელთაგან განშორებაჲ ძნელ არს და დაცვაჲ ვნებისა
Line: 17     
მათისაგან. რამეთუ ბოროტი იგი მათი ღრმა არს და დაფარულ
Line: 18     
სიყუარულითა მათითა. და მსგავსთა ამათთა უწოდა უფალმან მგელ
Line: 19     
მტაცებელ, რომელნი ჩნდიან სამოსლითა ცხოვართაჲთა **:. და ივლტოდე
Line: 20     
ბოროტისა მისგან მრავალფერჴთაჲსა, და შეუდეგ სიმართლესა
Line: 21     
და უმანკოებასა და Page of ms. B: 59R  სიმარტივესა. გუელი მზაკუვარ
Line: 22     
არს * ამისთჳს დაესაჯა მას, რაჲთა ცურვიდეს მკრდითა თჳსითა.
Line: 23     
და მართალი მარტივ, ვითარცა იაკობი*, ამისთჳს უფალმან
Line: 24     
დაჲმკჳდრნის ერთსახენი სახლსა*.

Line: 25        
ესე ზღუაჲ * დიდი და ვრცელი: მას შინა არიან
Line: 26     
ყოველნი ქუეწარმავალნი, რომელთაჲ არა არს
Line: 27     
რიცხჳ, ცხოველნი წულილნი დიდთა თანა*. არამედ
Line: 28     
დაბადებაჲ იგი მათი არს სიბრძნით და განმზადებულებით. და
Line: 29     
არა თუ არა ვჰგონებთ ოდენ თევზთა, არამედ არს რაჲმე მათ
Line: 30     
შორის, რომელთაჲ მიმსგავსებაჲცა ჯერ-არს. ვითარმედ: თევზთა
Line: 31     
მათ თესლებისათა განიყვნეს საყოფელნი მათნი * და არა შეუვლენ
Line: 32     
Page of ms. A: 38V   ერთმანერთსა, არამედ დაადგრიან იგინი საზღვართა თჳსთა.
Line: 33     
და არა არს მათ შორის განმზომელი, რომელმანმცა განუზომა
Line: 34     
სამკჳდრებელი მათი. და არცა განიყვნეს იგინი საზღვრითა და
Page: 101   Line: 1     
ზღუდითა, არამედ მეყს განეწესა თითოეულისა მათგანისაჲ * სარგებელი
Line: 2     
თჳსი. ამას უბესა ძოვენ სხუანი თევზნი და Page of ms. B: 59V  სხუათა
Line: 3     
უბეთა ძოვენ * სხუანი; და რომელ-იგი აქა დიდ არს, სხუასა * მოკლებულად
Line: 4     
არს. და არა თუ სიმაღლე მთათაჲ აყენებს მათ მისლვად
Line: 5     
ერთმანერთისა თანა *, და არცა მდინარე განჰკუეთს განსავალსა
Line: 6     
მათსა, არამედ შჯული ბუნებითი განუყოფს თითოეულსა მათსა
Line: 7     
სარგებელსა სწორად და სამართლით. ხოლო ჩუენ არა ეგრეთ,
Line: 8     
არამედ გარდავჰვალთ საზღვარსა *, რომელი პირველ *
Line: 9     
განაჩინეს მამათა ჩუენთა*, და მოუღებთ ქუეყანასა და
Line: 10     
შევჰყოფთ სახლთა სახლსა თანა ჩუენსა * და ყანასა --
Line: 11     
ყანათა თანა ჩუენთა, და * რაჲთა მიგიტაცოთ მოყუასთა
Line: 12     
ჩუენთაჲ* *. ვეშაპნი თჳსით ბუნებით სცნობენ ადგილთა
Line: 13     
თჳსთა * განსაზღვრებულთა მათთჳს; ამისთჳს იყოფვიან *
Line: 14     
იგინი ზღუასა, რომელ არს გარეშე სამკჳდრებელთა ადგილთა,
Line: 15     
რომელთა შინა არა არიან ჭალაკებ, რომელთა არა აქუს ქუეყანაჲ
Line: 16     
წიაღ-განსავალი, არამედ არს იგი შედგმულ, და ვერ ვლენან მას შინა
Line: 17     
მენავენი საჴმა\რებისათჳს Page of ms. B: 60R  და არცა ხილვისათჳს. მუნ არიან ვეშაპნი
Line: 18     
დიდ-დიდნი, რომელნი ჰგვანან მთათა დიდ-დიდთა, დადგრომილნი
Line: 19     
საზღვართა მათ * შინა თჳსთა, და არა შევლენ იგინი ქალაქთა
Line: 20     
და არცა ჭალაკთა. და ესრეთ ყოველი თესლი თევზთა
Line: 21     
იყოფვის ზღჳთ-კერძოსა სიღრმესა * , ადგილსა * განჩინებულსა
Line: 22     
მათთჳს, ვითარცა სახედ, ქალაქნი და სოფელნი, ანუ ქუეყანანი
Line: 23     
ადრინდელნი.

Line: 24        
და რომელნომე თევზნი არიან მიმომავალ. რეცა თუ ერთითა
Line: 25     
განზრახვითა მიიცვალნიან ყოველთა ერთსახედ სხუად საზღვრად
Line: 26     
რაჟამს-იგი მოიწიოს ჟამი შობისა მათისაჲ, რომელიმე წარვიდის სხჳთ
Line: 27     
კერძოთა ზღჳსათა და რომელიმე სხუად კერძოთა * შჯულითა მით ბუ ნებისაჲთა,
Line: 28     
და მიიწინიან იგინი * ზღუასა მას ჩრდილოჲსასა. და ოდესმე
Line: 29     
იხილნე * თევზნი ჟამსა * Page of ms. A: 39R   აღმოსლვისა მათისასა, ვითარცა
Line: 30     
სახედ, ღელვანი შემდგომითი-შემდგომად, და მიდინ იგი * პონტოჲსა
Line: 31     
ზღჳსაგან ზღუად ევქსინოჲსა *. ვინ არს აღმძრველი იგი? ანუ
Page: 102   Line: 1     
რომლისა Page of ms. B: 60V  მეფისა ბრძანებითა, ანუ რომელი წიგნი წარიკითხა
Line: 2     
ერსა ზედა, რომელმანმცა განუჩინა მათ ჟამი იგი * ? გინა ვინ ისტუმრებს
Line: 3     
მათ?! აჰა ესერა ჰხედავ შენ ბრძანებასა საღრმთოსა აღმავსებელად *
Line: 4     
[ყოვლისა], და მისწუდების დიდითგან * მცირეთაცა!

Line: 5        
თევზი არა გარდაჰვალს სჯულსა ბუნებისასა, და ჩუენ კაცნი
Line: 6     
არა თავს-ვიდებთ სწავლასა მაცხოვნებელისა ჩუენისასა *. ნუ შეურაცხ-ჰყოფ
Line: 7     
შენ თევზსა *, რამითუ ყოლადვე არა აქუს მას ჴმა,
Line: 8     
არცა სიტყუა, არამედ გეშინოდენ. რაჲთა არა იყო უპირუტყუჱს
Line: 9     
მისსა * გარდასლვითა შენითა ბრძანებასა დამბადებელისასა. ესე *
Line: 10     
ისმინე ოდენ თევზისაგან, არა თუ ჴმასა გამოსცემს საქმითა თჳსითა,
Line: 11     
რაჟამს წარვალს იგი გზასა შორსა დაცვისათჳს ნათესავთა თჳსთაჲსა.
Line: 12     
არა აქუს მათ სიტყჳერებაჲ, არამედ აქუს * მათ რჩული ბუნებითი *, დამამტკიცებელად
Line: 13     
მათდა * და წინამძღურად საქმისა მათისა. და თქჳან
Line: 14     
მათ: "წარვიდეთ ზღუასა მას ჩრდილოჲსასა". რამეთუ წყალი იგი
Line: 15     
სიღრმისაჲ Page of ms. B: 61R  მის უტკბილეს არს სხუათა ზღუათასა *, რამეთუ
Line: 16     
მზე მცირედ ჰყოვნის მას ზედა და არა დიდად * მიეღის სიტკბოებაჲ
Line: 17     
წყლისაჲ * მისგან, რამეთუ ყლ~თავე ცხოველთა * ზღჳსათა
Line: 18     
აშუს სიტკბოებაჲ წყლისაჲ. და ამისთჳს ოდესმე ცურვიდიან იგინი
Line: 19     
მდინარეთა შინა გარეშე ზღჳსა *. და მისთჳს * ზღუაჲ იგი პონტოჲსაჲ
Line: 20     
უმარჯუე * არს მათდა ჟამსა შობისა მათისასა * და მართუეთა *
Line: 21     
ზრდისასა. და რაჟამს აღესრულოს, რაჲ-იგი ეგულვბინ მათ,
Line: 22     
მოიქციან ერთობოთ სადგურადვე თჳსად *. და ვისმინოთ, რასა-იგი
Line: 23     
იტყჳან. სულის-ღებით იტყჳან, ვითარმედ ზღუაჲ იგი ჩრდილოჲსაჲ
Line: 24     
განფენილ არს წინაშე პირსა * ფიცხელთა ქართასა. და
Line: 25     
მცირედ არიან მას შინა ქუაბოვანნი * და ლოდოვანნი. ამისთჳსცა
Line: 26     
ძირითგან აღამრღჳიან იგი ქართა, ვიდრემდოს აღერიის ქჳსაჲ იგი
Line: 27     
ქუესკნელისაჲ ღელვათა. და კუალად ცივი არს იგი ჟამსა ზამთრისასა,
Line: 28     
რამეთუ მრავალნი და დიდ-დიდნი მდინარენი შთა\ერთვიან Page of ms. B: 61V 
Line: 29     
მას. და ვინაჲთგან ვიხარეთ Page of ms. A: 39V   მას შინა ჟამსა ზაფხულისასა,
Line: 30     
რაოდენ-იგი ეგებოდა კუალად ზამთრის? მივიდეთ სიტფოსა სიღრმისასა
Line: 31     
და ადგილთა მათ მზოვარეთაო *, და მეოტ იქმნიან იგინი
Page: 103   Line: 1     
ადგილთაგან * ქარ-ფიცხელთა და დაადგრიან ადგილთა * შინა
Line: 2     
მყუდროთა.

Line: 3        
მე ვიხილე ესე და დამიკჳრდა სიბრძნისაგან ღმრთისა ყოველსა
Line: 4     
შინა. უკუეთუ პირუტყუნი იღუწიან ცხორებისათჳს თავთა
Line: 5     
თჳსთაჲსა, და თევზთა იციან მარგებელი თჳსი და მავნებელი, რაჲ-მე
Line: 6     
უკუე სთქუათ ჩუენ პატივცემულთა სიტყჳთა, და განსწავლულთა
Line: 7     
შჯულთა, ბრძანებულთა აღთქუმითა, განბრძნობილთა სულითა,
Line: 8     
რომელნი განაგებენ საქმეთა თჳსთა უძჳრეს თევზისა პირუტყჳსა?
Line: 9     
ვინაჲთგან შემძლებელ არს იგი * ღუწოლად მომავალისათჳს * ჟამისა *.
Line: 10     
და ჩუენ სასოწარკუეთილებითა მომავალისა მისთჳს წარვწყმიდით
Line: 11     
ცხორებაჲ ჩუენი გემოთა შინა პორუტყჳს სახეთა.

Line: 12        
თევზმან ერთმან* განვლნის ესევითარნი სიღრმენი სასოებითა
Line: 13     
სარგებელისაჲთა და შენ რასა იტყჳ, რომელი სცხონდები მოცალებასა
Line: 14     
შინა? და მოცალებაჲ არს დასაბამი ვნებისაჲ. და ნუ ვინ მიზეზობნ
Line: 15     
უმეცრობასა. რამეთუ დანერგულ არს ჩუენ შორის სიტყუაჲ
Line: 16     
ბუნებითი, რომელი გჳჩუენებს განშორებასა მავნებელისასა
Line: 17     
და მოგებასა სარგებელისასა.

Line: 18        
არა განგეშორები სახეთაგან ზღჳსათა, რამეთუ წინაშე სხენან
Line: 19     
ჩუენ ზედა გამოწულილვისათჳს. მესმა ვიეთგანმე ზღჳსა მავალთა,
Line: 20     
ვითარმედ გრძღაბი ზღჳსაჲ; მცირე და შეურაცხი ცხოველი,
Line: 21     
ოდესმე არნ მასწავლელ მენავეთა დაყუდებასა [და] აღძრვასა
Line: 22     
ზღჳსასა. რამეთუ რაჟამს ცნის მან, ვითარმედ ზამთარი ყოფად
Line: 23     
არს, შეოპყრის ქვაჲ მძიმე, დაეკრის მას ზედა და არა შეიძრის
Line: 24     
იგი, და ვითარცა სახედ კავნი ნავისანი, რაჲთა არა წარიღონ იგი
Line: 25     
ღელვათა. და რაჟამს იხილიან სასწაული ესე მენავეთა, ცნიან მომავალი
Line: 26     
იგი სიფიცხლე ქარისაჲ. არავინ ვარსკულავთ-მრაცხველთაგანმან,
Line: 27     
არცა ქალდეველთამან ა\სწავა * ესე გრძღაბსა, რომელნიიგი
Line: 28     
სცნობენ სიორძილსა ჰაერისასა აღმოსლვითა ვარსკ\ულავთაჲთა Page of ms. A: 40R   *,
Line: 29     
არამედ უფალმან ზღჳსამან და ქართამან ყო მცირესა
Line: 30     
ამას შინა ცხოველსა სასწაული ცხადი სიბრძნიბა თჳსისაჲ. არარაჲ
Line: 31     
არს ღმრთისა წინაშე შსეურაცხ და უღუაწ, ყოველსავე ჰხედავს
Line: 32     
თუალი იგი დაუცინებელი და ყოველივე მის წინაშე არს.
Line: 33     
რომელი * მომცემელი არს * ყოველთავე * ცხორებისაჲ. და უკუეთუ
Page: 104   Line: 1     
ღმერთმან არა დაუტევა გრძღაბი იგი უგულებელს-ყოფად *, შენნი-მე
Line: 2     
საქმენი უგულებელს-ყვნესა?

Line: 3        
ქმართა გიყუარდედ * ცოლნი თქუენნი **. დაღაცათუ *
Line: 4     
არს შეერთებაჲ თქუენი შორიელთაგან ადგილთა, არამედ
Line: 5     
კრულებაჲ იგი ბუნებისაჲ და უღელი კურთხევისაჲ არს შემკრებელ
Line: 6     
მშორებელთა შეერთებისა *. გუელი იგი ჯარბი, რომელ არს უძჳრეს
Line: 7     
ყოველთა ქუემძრომელთა, შეემთხჳის გუელსა ზღჳსასა, რომელსა
Line: 8     
ჰრქჳან სმორენა *, და სტჳნვითა * ამხილის * მოსლვაჲ იგი თჳსი, და
Line: 9     
უწოდის მას სიღრმეთაგან შეერთებისათჳს მათისა. ხოლო იგი მოვიდის
Line: 10     
და ეცოლის * Page of ms. B: 63R  კბენარსა მას. და რაჲ-მე არ ამისთჳს სიტყუაჲ *
Line: 11     
რამეთუ დაღაცათუ მქისე ხარ *, ქმარო. ვითარცა ჯარბი
Line: 12     
იგი და ველურ გონებითა, ჯერ-არს ვიდრემე ცოლისა *, რაჲთა
Line: 13     
თავს-გიდვას და არა განყოს შეკრებაჲ იგი მიზეზითა, ვითარმედ *:
Line: 14     
მკბენარი არს * იგი *, არამედ ქმარი არს; მაგინებელი არს იგი,
Line: 15     
არამედ * ერთ ხართ ბუნებითა; მქისე არს იგი და ძნელ დაჯერებისათჳს,
Line: 16     
არამედ ასოჲ * არს იგი შენი და უპატიოსნესი ასოთაჲ.

Line: 17        
ისმინენ ქმარმანცა სწავლაჲ ესე სიმართლისაჲ! უკუეთუ
Line: 18     
ჯარბმან მან წარმოსთხიის გესლი თჳსი პატივისათჳს ქორწილისა,
Line: 19     
შენ არა განაგდოა სიმწარე სულისა შენისაჲ პატივისათჳს შეერთებისა?
Line: 20     
და ნუუკუე სარგებელ-ვიყოთ ჩუენ სახე იგი ჯარბისაჲ სხჳთ
Line: 21     
კერძოცა, რამეთუ შეკრებაჲ იგი ჯარბისაჲ მის და სმორენესაჲ *
Line: 22     
სიძვაჲ არს. და განისწავლნედ, რომელნი-იგი განჰრყუნიან სხჳსა
Line: 23     
ქორწილსა, და უწყოდენ, თუ რომელსა ქუეწარმავალსა ემსგავსებიან
Line: 24     
იგინი? ხოლო .ჩემდა სარგებელ ერთი ხოლო არს, რაჲთა ეკლესიათა *
Line: 25     
სარგებელ ვეყო ყოვლით კერძოვე. Page of ms. B: 63V  განიდევნენ ვნებაჲ
Line: 26     
მემრუშეთაჲ *. და განისწავლენ სახეთაგან ქუეყანისათა და
Line: 27     
ზღჳსათა!

Line: 28        
Page of ms. A: 40V   და დაეყენენ სიტყუაჲ ესე აქამომდე იძულებითა უძლურებისათჳს
Line: 29     
ჴორცთაჲსა მიმწუხრებითა * ჟამისაჲთა, და უკუეთუმცა
Line: 30     
ესე არა ვიდრემე შე-მცა-ემატა * სმენის-მოყუარეთა მრავალი
Page: 105   Line: 1     
საკჳრველებაჲ მცენარეთაგან ზღუასა შინა. და თჳთ ზღჳსაგანცა, ვითარ-იგი
Line: 2     
განყინდების და იქმნების მარილ, და ვითარ-იგი კორალიონი,
Line: 3     
ქვაჲ პატიოსანი, არს ზღუასა შინა თივა, და რაჟამს გამოიღის
Line: 4     
იგი ჰაერსა, განყინის ვითარცა სიფიცხლე ქვისაჲ; ვინაჲ ცხოველსა
Line: 5     
მას შინა ორ-ბუდესა უძლურსა შექმნა მას შინა ბუნებამან
Line: 6     
ქვაჲ პატიოსანი, რომელ არს მარგალიტი მრავალ-სასყიდლისაჲ.
Line: 7     
რომელი-იგი ჰნებავნ საგანძურსა მეფისასა *, მდებარე არს ზღჳ-კიდეთა
Line: 8     
და ლოდოვანთა ფიცხელთა ბუდესა შინა თჳსსა, ვინაჲ
Line: 9     
მატყლსა მას ოქროვეანსა ზრდის პინაჲ, რომელსა-იგი ვერვინ
Line: 10     
მღებვართაგანმან შეუძლო ღებვად დღესამომდის *. Page of ms. B: 64R  ვინაჲ ლოფოთქინმან,
Line: 11     
რომელსა ჰრქჳან კოხლიოს *, მიანიჭის მეფეთა სამოსელი
Line: 12     
მათი და ფერსა მისსა უძლევიეს ყუავილთა სამოთხისათა?

Line: 13        
გამოიღედ წყალთა. და რაჲ არა იქმნა მყის ყოველივე
Line: 14     
უნებლებითი საჴმარი? და რაჲ არა მოენიჭა ცხორებისათჳს კაცთაჲსა
Line: 15     
ნაყოფიერებაჲ? რომელიმე სამსახურებელად კაცთა და რომელიმე
Line: 16     
საცნობელად საკჳრველებათა დაბადებულთასა და სხუანი შესაძრწუნებელად
Line: 17     
უდებებისა ჩუენისა.

Line: 18        
დაჰბადნა ღმერთმან, ვითარცა სახედ ვეშაპნი
Line: 19     
დიდ-დიდნი*. არა თუ რავდენ უფროჲს არიედ იგინი * კარიდასისა
Line: 20     
და მენიდოსისა, ამიბთჳის ეწოდა მათ დიდ, არამედ უფროჲს-ღა,
Line: 21     
რამეთუ მსგავს არიან იგინი მთათა დიდ-დიდთა, ვიდრემდის მიემსგავსნიას
Line: 22     
ჭალაკთა დიდთა *, რაჟამს ზედა კერძო წყალთა * ცურვედ
Line: 23     
იგინი. ესენი * არა იყოფვიან ქუაბოვანთა * და არცა ზღჳს-კიდეთა,
Line: 24     
არამედ, სიღრმესა, რომელსა ჰრქჳან ატლანტოს. ესენი არიან,
Line: 25     
რომელნი დაებადნეს შესაძრწუნებელად ჩუენდა და განსაკჳრვებელად.
Line: 26     
და რაჟადს გესმეს მცი\რისათჳს Page of ms. B: 64V  თევზისა, რომელსა ჰრქჳან
Line: 27     
ებენის*, რომელ არს თარგმანებით "ნავისა დამაყენებელ", რამეთუ
Line: 28     
დაჲყენის ნავები დიდ-დიდები, მავალები ქარსა Page of ms. A: 41R   მარჯუესა,
Line: 29     
და ყოლადვე არა უტევნის იგინი შეძრვად, არამედ დგანედ ვითარცა
Line: 30     
დასობილნი რაჲმე სიღრმეთა მათ შინა; და იყავნ იგი შენდა
Line: 31     
მასწავლელ * ძალსა დამბადებელისასა! და არათუ ძაღლნი იგი
Line: 32     
ზღჳსანი და დელფინნი და მსგავსნი ამათნი ოდენ არიან შემაძრწუნებელ,
Line: 33     
არამედ ეკალიცა იგი ეგჳპტისა ზღჳსაჲ. რაჟამს მოკუდის
Line: 34     
იგი. და კუალად ყურდგელი * ზღჳსაჲ, რაჟამს მოკუდის იგი,
Page: 106   Line: 1     
არა თუ შემაძრწუნებელ ოდენ არიან იგინი. არამედ მსწრაფლ
Line: 2     
მოიყვანიან განხრწნილებაჲ. და ესრეთ ჰნებავს შენი დამბადებელსა,
Line: 3     
რაჲთა იყო მღჳძარე და სასოებითა მისითა ივლტოდი მავნებელთა
Line: 4     
მათგან.

Line: 5        
არამედ აღმოვიდეთ სიღრმეთაგან ქუეყანად. რამეთუ საკჳრველებანი
Line: 6     
დაბადებულთანი დაგუესხნეს * ჩუენ ზედა, ვითარცა
Line: 7     
ღელვანი, და გამოიხუნეს სიტყუანი ჩუენ\ნი Page of ms. B: 65R  ვითარცა წყლულებანი *,
Line: 8     
და არაჲ საკჳრველ არს, და რაჟამს იხილნენ გონებათა
Line: 9     
ჩუენთა საკჳრველებანი ჴმელისანი მრავალნი, და კუალად ზღუადვე
Line: 10     
მიივლტოდის იგი, ვითარცა იონა. და მგონიეს, ვითარმედ თქუმულსა
Line: 11     
ამას ჩემსა დაჰვიწყებიეს საზომი სიმრავლითა საკჳრველებათაჲთა,
Line: 12     
და შეემთხჳა მას, რაჲ-იგი შეემთხჳის ზღჳსა მავალთა, რომელთა-იგი
Line: 13     
ვერ ცნიედ, *, რაჲზომი იგი უვლიედ. რამეთუ არა არნ
Line: 14     
სლვაჲ იგი * მათი გაყინებულსა რასმე ზედა. და ესრეთვე ჩუენ შეგუემთხჳა
Line: 15     
სრბითა თქუმულისაჲთა დაბადებულთათჳს და ვერ ვაგრძენით
Line: 16     
სიგრძოჲ იგი თქუმულისაჲ მის *. დაღაცათუ თეატრონი * ესე
Line: 17     
საწადელი სმენოს-მოყუარე არს, და ჴმაჲ უფლისაჲ ტკბილ არს
Line: 18     
მითხრობითა საკჳრველებათა დიდთაჲთა მსმენელთა * მიმართ მონათაჲსა.
Line: 19     
არამედ დავაყენოთ თქუმული ესე აქა ოდენ, და მოვე[ლო]დით
Line: 20     
დღესა მოსაცემელად დაშთომილისა. და აღვდგეთ ყოველნი და
Line: 21     
ვჰმადლობდეთ თქუმულთათჳს * და ვითხოოთ განსრ\ულებაჲ Page of ms. B: 65V  დაშთომილისა
Line: 22     
მის. და იყავნ ჩუენდა მოღებასა საზრდელისასა ტაბლათა *
Line: 23     
ზედა, რაჲთა გუეჴსენნენ მითხრობილნი * ესე, რომელნი
Line: 24     
ითქუნეს დილეულ და მწუხრი, რაჲთა გუეჴსენნენ იგინი ძილსაცა
Line: 25     
შინა *, და ვიხარებდეთ ღამე და დღე * , და * რაჲთა იყოს თქუენდა
Line: 26     
თქ\უმად, Page of ms. A: 41V   ვითარმედ: მე მძინავს და გული ჩემი მღჳძარე
Line: 27     
არს*, და ზრახავს შჯულსა უფლისასა დღე და ღამე, რომლისაჲ
Line: 28     
არს დიდებაჲ და ძლიერებაჲ საუკუნეთა მიმართ საუკუნეთაჲსა,
Line: 29     
ამენ.




Chapter: 8  
Page: 107  
Line: 1   თქუმული წმიდისა ბასილისი *
Line: 2  
თავი მერვე *


Line: 3        
"და თქუა ღმერთმან; გამოიღენ ქუეყანამან სამშჳნველი
Line: 4     
ცხოველი თესლად-თესლადი, ოთხფერჴნი
Line: 5     
და ქუეწარმავალნი! და მჴეცი * თესლად-თესლადი,
Line: 6     
და იყო ეგრეთ"*. მოვიდა ბრძანებაჲ, გზასა მავალი, და მოიღო *
Line: 7     
ქუეყანამანცა სამკაული თჳსი. და გამოიღეს წყალთა
Line: 8     
ქუეწარმავალი საშუმინველი *, ცხოველი; აქა: გამოიღენ
Line: 9     
ქუეყანამან სული ცხოველი. ნუუკუე ქუეყანაჲ სულიერი
Line: 10     
არსა? Page of ms. B: 66R  და პოონ * ჟამი უგუნურთა მანიქეველთა თქუმად,
Line: 11     
ვითარმედ; "ქუეყანაჲ სულიერი არს". და არა თუ, რომელიიგი
Line: 12     
ითქუა: გამოიღენ ქუეყანამან. და ამით გამოიღო, რომელი-იგი
Line: 13     
რაჲმე მის თანა ოყო: არამეღ ბრძანებისა მომცემელმან
Line: 14     
მისცა მას ძალი, რაჲთა გამოიღოს. და არცა * რაჟამს ესმა ქუეყანასა.
Line: 15     
ვითარმედ გამოიღენ ქუეყანამან მწუანვილი თივისაჲ
Line: 16     
და ხე ნაყოფიერი, და მაშინმცა ყოფილ იყო მას შინა
Line: 17     
თესლი დამალული და იგიმცა გამოეღო, და არცა ფინიკნი, და *
Line: 18     
მუხანი * და ნაძუნი იყვნეს დამალულ საშოსა შინა ქუეყანისასა, და
Line: 19     
აღმოაცენნა იგინი, არამედ სიტყუაჲ საღმრთოჲ არს ბუნებაჲ არსთაჲ.
Line: 20     
გამოიღენ ქუეყანამან; არა თუ რაჲ-იგი მასბ შინა
Line: 21     
არნ *, და გამოიღოს, არამედ რომელი-იგი არა იყო მას შინა, მოიგის,
Line: 22     
რამეთუ ღმერთი მისცემს მას ძალსა ყოფისასა. და ესრეთვე
Line: 23     
აწცა გამოიღენ ქუეყანამან სული, არათუ მას შინა მდებარე,
Line: 24     
არამედ რომელი-იგი მიეცა ბრძანებითა ღმრთისაჲთა. და
Line: 25     
დაიჴსნების კუალად სიტყუაჲ იგი მათი. რამეთუ უკუეთუ Page of ms. B: 66V  ქუეყანამან
Line: 26     
სული თჳსი გამოიღო, თჳთ იგი უსულოდ ვიდრემე * დაშთომილ
Line: 27     
არს? არამედ საძაგელებაჲ იგი მათი ამით საცნაურ არს.

Line: 28        
რაჲსათჳს წყალთა ებრძანა, რაჲთა გამოიღონ ქუეწარმავალი
Line: 29     
სულები ცხოველები და ქუეყანამან -- სული ცხოველი?
Line: 30     
და ვჰგონებთ, ვითარმედ ბუნებასა მცურვალთასა აქუს ბუნებაჲ
Line: 31     
უსრული, რამეთუ არსებაჲ Page of ms. A: 42R   იგი მათი არს სისხოჲსაგან
Line: 32     
წყლისა. ამისთჳს მძიმე არიან იგინი სასმენელითა, და მცონარ* -- თუალითა,
Page: 108   Line: 1     
რამეთუ ხედვენ * იგინი წყალთა შინა და არა აქუს
Line: 2     
მათ ჴსენებაჲ და არცა უცნებაჲ, და არცა მეცნიერებაჲ * მოყუასთა
Line: 3     
თჳსთაჲ. ამისთჳს რეცა თუ მოასწავა თქუმულმან, ვითარმედ
Line: 4     
ცხორებამან ჴორციელებრმან პირველად უსწრო სიორძილსა
Line: 5     
შინა * სულთა წყლისათასა *, ხოლო ჴმელისათა სულთა
Line: 6     
აქუს ცხორებაჲ სრული, ამისთჳს უწინარეს ებრძანა მათ მთავრობაჲ.
Line: 7     
რამეთუ გრძნობანი მათ შინა უფროჲს ჴბნილ არიან, და დაცემაჲ
Line: 8     
მათი წინაშე მდებარესა მას არს მსწრაფლ, Page of ms. B: 67R  და ჴსენებაჲ
Line: 9     
წარსრულთაჲ ჰგიეს უმრავლესთა * ოთხფერჴთა შინა. ამისთჳს ვჰგონებთ,
Line: 10     
ვითარმედ დაებადნეს წყლისათჳს ჴორცნი მშჳნვიერნი. რამეთუ
Line: 11     
დაებადნეს წყალთაგან ქუეწარმავალნი მშჳნვიერნი ცხოველნი,
Line: 12     
ხოლო, ჴმელისათა * ესრეთ ებრძანა, რაჲთა იყოს სამშჳნველი * გამომღებელად
Line: 13     
ჴორცთა. რეცა თუ ქუეყანასა ზედა მყოფნი ესე უფროჲს
Line: 14     
არიან ძალითა ცხოველითა, ჴმელისანი იგი არიან პირუტყუ.
Line: 15     
არამედ თითოეული მათი ჴმითა თჳსითა მოასწავებს ბუნებით *
Line: 16     
მრავალსა ვნებასა თავისა თჳსისასა, ვითარცა *: სიხარულსა და
Line: 17     
მწუხარებასა და მეცნიერებასა მოყუასთა თჳსთასა და საჭმლისა
Line: 18     
მოკლებასა და მოწყუედასა მოყუასთასა. და მრავალსახესა ვნებასა
Line: 19     
მოჲსწავებენ ჴმითა მათითა. ხოლო წყლისათა არა თუ ჴმაჲ * ოდენ
Line: 20     
არა აქუს, არამედ არიანცა იგინი კსუ და განუსწავლელ, და ვერ
Line: 21     
საჴმარ არიან იგინი ზიარებისათჳს ცხორებისა კაცთაჲსა. "იცნა
Line: 22     
ჴარმან ბაგაჲ თჳსი და ვირმან Page of ms. B: 67V  მომგებელი"* *;
Line: 23     
თევზმან არა იცის საჭმლის-მცემელი თჳსი. ვირმან იცნის ჴმაჲ,
Line: 24     
რომლისადა იგი ჩუეულ * არნ, და კუალად ოცის გზაჲცა *, რომელი
Line: 25     
უვლიედ * სადამე, და ოდესმე მიუძღჳს კაცსა შეცთომილებასა შინა
Line: 26     
თჳსსა *: გზისასა *; და იტყჳან, ვითარმედ ამის ცხოველისა სასმენელი
Line: 27     
უმახჳლეს არს სასმენელთა ყოველთა * ცხოველთა * ჴმელისათა. და
Line: 28     
არა * რომელი *ჰგავს წყლისათაგანი ანუ ჴმელისათაჲ * აქლემისა Page of ms. A: 42V  
Line: 29     
ძჳრის-მოჴსენეობასა * და გულის-წყრომასა. რამეთუ აქლემსა ოდესმე
Line: 30     
სციან, ხოლო მან იჴსენის იგი მრავალთა ჟამთა და რაჟამს პოვის ადგილი
Line: 31     
მოცალე, მიაგის ბოროტითა. ისმინეთ, გულ-მოწყენო, რომელნი
Line: 32     
იქმთ ბოროტსა ვითარცა სათნოებასა; რომელსა-იგი ცხოველსა
Page: 109   Line: 1     
მას * ემსგავსებით, რაჟამს დაჰფლვიდეთ გულის-წყრომასა თქუენსა *.
Line: 2     
ვითარცა ნაბერწყალსა ნაცარსა * დაჰმარხვიდეთ ჟამადმდე, რომელსა
Line: 3     
შინა ჰპოოთ მიზეზი რაჲმე, და მაშინ აღაგზნათ * გულის-წყრომაჲ
Line: 4     
თქუენი ვითარცა ცეცხლი?

Line: 5        
გამოიღენ ქუეყანამან საშუმინველი Page of ms. B: 68R  ცხოველი.
Line: 6     
რაჲსათჳს გამოჲქუს ქუეყანასა სამშჳნველი * ცხოველი?
Line: 7     
რაჲთა სცნა განყოფაჲ შორის საშუმინველოსა პირუტყჳსა * და შორის
Line: 8     
საშუმინველისა კაცთაჲსა. და მცირედ-ღა და სცნა, ვითარიგი
Line: 9     
შეიქმნა საშუმინველი კაცისაჲ. და აწ * ისმინე საშუმინველისათჳს
Line: 10     
ცხოველისა, რამეთუ წერილ არს, ვითარმედ: საშუმინველი
Line: 11     
ყოვლისა ცხოველოსაჲ სისხლი არს*, და სისხლი
Line: 12     
რაჟამს განყინდის, იქმნის ჴორც, და ჴორცი ოდეს განიხრწნის, მიიქცის
Line: 13     
ქუეყანად, ამისთჳს საშუმინველი * პირუტყუთაჲ ქუეყანისაჲ
Line: 14     
არს, გამოიღენ ქუეყანამან საშუმინველი * ცხოველი.
Line: 15     
იხილე შემდგომებაჲ საშუმინველისაჲ *: საშუმინველი სისხლად და
Line: 16     
სისხლი ჴორცად და ჴორცი ქუეყანად; და კუალად დაჰჴსნა *, გარე
Line: 17     
მოაქცია ქუეყანით ჴორცადვე და ჴორცით სისხლად და სისხლით *
Line: 18     
საშუმინველად *; და ჰპოვნე * სულნი პირუტყუთანო ქუეყანად *.
Line: 19     
ნუ ჰგონებ, ვითარმცა სულნი იგი მათნი ყოფილ იყვნეს უწინარეს
Line: 20     
არსებისა გუამთა მათთაჲსა, და Page of ms. B: 68V  არს * იგი დადგრომილ შემდგომად,
Line: 21     
დაჴსნისა ჴორცთა მათთაჲსა. ივლტოდე ცუდად-მეტყუელებისაგან
Line: 22     
ფილოსოფოსთა ამპარტავანთასა *, რომელთა არაჲ *
Line: 23     
ჰრცხუენის ერთ-ყოფაჲ სულისა მათისაჲ და სულისა ძაღლთაჲსაჲ,
Line: 24     
რომელნი იტყჳან *, ვითარმედ: ოდესმე იყვნიან * იგინი დედა *
Line: 25     
მცენარე და თევზ ზღჳსა *. ხოლო მე ვიტყჳ, ვითარმედ არაოდეს
Line: 26     
ყოფილ * არიან იგინი თევზ *, არამედ ვიტ.ყჳ, ვითარმედ უპირუტყუჱს
Line: 27     
არიან იგინი თევზთა, რომელნი-იგი ამას დასწერენ.

Line: 28        
Page of ms. A: 43R   გამოიღენ ქუეყანამან საშუმინველი * ცხოველი.
Line: 29     
ნუუკუე უკჳრდეს მრავალთა, ვითარ მყის დავდუმენ გრძელად
Line: 30     
შემდგომად სრბისა სიტყუათაჲსა. და გულისჴმის-მყოფელთა
Line: 31     
მათ მსმენელთაგანთა არა უმეცარ უჩნდეს მიზეზი ამისი, ვითარ
Page: 110   Line: 1     
არა მოუჴდა * განზრაბვათა ცოქუენთა დატევებული იგი- და
Line: 2     
თქუენ ჰხედავთ ერთშანერთბა და თუალ-ყოფით ჰბრძანებთ: აჰა
Line: 3     
ესერა მრავალნი დაბადებულთაგანნი, და არა მცირედნო დაგუავიწყდეს,
Line: 4     
და კნინ-და და * წარვიდა ჩუენგან გამოუძიებელი ყოლადვე *
Line: 5     
სიტყჳთა.

Line: 6        
Page of ms. B: 69R  "გამოიღედ * წყალთა ქუეწარმავალი სასუმინველი,
Line: 7     
ცსოველი თესლად-თესლადი და მფრინველი
Line: 8     
ფრთოვანი ქუეყანასა ზედა *, რომელი ფრინვიდეს
Line: 9     
სამყაროსა ზედა * ცისასა"*. წუხელის ვთქუთ
Line: 10     
მცურვალთათჳს, რავდენ-იგო * ეგებოდა ჟამუა მას, და დღეს მივიცვალენით *
Line: 11     
ჴმელისათა მათ გამოძიებად, და ამას შინა დაგუავიწყდეს
Line: 12     
მფრინველნი. და თანა-გუაც ჩუენ, რომელი-იგი თანა-აც *
Line: 13     
მოგზაურთა, რაჟამს და-რაჲმე-ავიწყდის საჴმარი, დაღაცათუ ფრიად
Line: 14     
უვლიედ, არამედ კუალად იქციან, რაჲთა შეემთხჳოს მათ შრომაჲ,
Line: 15     
ღირსი წარწყმედისა მისთჳს, და ჯერ-არს ჩუენდა, რაჲთა კუალად
Line: 16     
მოვიქცეთ, რამეთუ დატევობული იგი არა მცირე არს, არამედ მესამე
Line: 17     
ნაწილი ცხოველთა დაბადებისაჲ, რამეთუ თესლნი იგი ცხოველთანი
Line: 18     
არიან სამ: ქუეყანისანი და წყალთანი და ჰაერისანი.

Line: 19        
გამოიღედ წყალთა ქუეწარმავალი საშუმინველი,
Line: 20     
ცხოველი თესლად-თესლადი, და მფრინველი
Line: 21     
ფრთოვანი ქუეყანასა ზედა, რომელი ფრინვიდეს
Line: 22     
სამყაროსა ცისასა, თესლად-თესლადი. Page of ms. A: 43V   რაჲსათჳს
Line: 23     
დაბადებაჲ მფრინველთაჲ * წყალთაგან იქმნა? რამეთუ შორის
Line: 24     
მფრინველთა და შორის მცურვალთა ნათესავობაჲ * არს. და ვითარცა-იგი
Line: 25     
თევზმან განაპის წყალი და ძრვითა ფრთეთა მისთაჲთა
Line: 26     
ვალნ იგი წაღმართ, და ძრვითა ბოლოჲსა მისისაჲთა განაგებნ სლვასა
Line: 27     
თჳსსა, ვინაჲ კერძოცა ჰნებავნ, ესრეთვე ვხედავთ მფრინველსა,
Line: 28     
ცურავნ რაჲ-იგი ჰაერთა შინა ფრთთითა თჳსითა. და რავდენ * განკუთნვილებაჲ
Line: 29     
იგი * ერთ * არს, რომელ არს ცურვაჲ, და ნათესაობაჲ
Line: 30     
Page of ms. B: 69V  იგი მათი ერთ არს *, და არსებაჲ მათი წყლისაგან ერთ *
Line: 31     
არს, არამედ, არარაჲ არს ** მათგანი უფერჴო, რამვთუ * საზრდელი
Line: 32     
ყოველთაჲვე ქუეყანისაგან არს, და ამისთჳს უნებლებით უჴმან
Line: 33     
მათ ფერჴნი *. მტაცებელსა მას მიეცა სიმახჳლე ფრჩხილთაჲ ნადირობისათჳს,
Page: 111   Line: 1     
ხოლო სხუათა მათ მფრინველთა მიეცნეს ფერჴნი სამსახურებელად
Line: 2     
თჳსა და მოსარეწავად საზრდელისა თჳსისა. და რომელნიმე
Line: 3     
მფრინველნი არიან ფერჴითა ურვილ, Page of ms. B: 70R  და არა საჴმარ
Line: 4     
არიან ფერჴნი იგი მათნი სავალად და არცა * სანადიროდ, ვითარცა
Line: 5     
სახედ, მერცხალი და მერცხლის-მდევარი, რომელნი მოირეწენ
Line: 6     
საზრდელსა თჳსსა ჰაერთა შინა მყოფთაგან. და მერცხალსა
Line: 7     
მიცემულ არს ფრინვაჲ ქუეყანასა ზედა ნაცვალად ფერჴთა მისთა.

Line: 8        
და მრავალნი * მფრინველნი არიან, რომელთათჳს, თუ ვინმე
Line: 9     
გამოეძიებდეს, ვითარ-იგი გამოვიძიეთ ნაწილისათჳს თევზთაჲსა,
Line: 10     
პოოს * მფრინველთა შორის ერთი სახელო, რომლითა იცნობებოდიან
Line: 11     
მრავალნი განყოფანი მფრინველთანი სიდიდეთა შინა მათთა,
Line: 12     
და ხატთა, და ფერთა, და ცხორებათა, და საქმეთა * და გონებათა,
Line: 13     
და ჰპოვო * მათ შორის შეუთქუმელობაჲ * მიუთხრობელი. და მრავალთა
Line: 14     
უნდა, რაჲთამცა უწოდეს მათ სახელები. და დაინიშნეს თითოეულებაჲ
Line: 15     
ყოვლისა ნათესავისაჲ * უცხოჲთა სახელითა *, ვერ აღრიცხუნეს
Line: 16     
იგინი. და რომელთამე უწოდეს ფრთე-განპებულ, ვითარცა
Line: 17     
სახედ, ორბი; და რომელთამე * ფრთე-ტყავის, ვითარცა სახედ,
Line: 18     
მღამიობი; და რომელთამე * ფრთე-წულილ, ვითარცა სახედ,
Line: 19     
ბზიკი; Page of ms. B: 70V  და რომელნი იყვნიან ბუდესა *, გამოფრინდიან განთავისუფლებულნო,
Line: 20     
რაჟამს გამოძურიან ბუდისა მისგან. ხოლო ჩუენდა
Line: 21     
კმა არს მეცნიერებისათჳს თევზთაჲსა * და თითოებისა * მათისაჲ
Line: 22     
თქუმული იგი მრავალთაჲ, და რომელი-იგი განასაზღვრა წიგნმან
Line: 23     
წმიდათა * მათგანთაჲ და ბილწთა მათგან *. სხუაჲ არს თესლი
Line: 24     
იგი ჴორცის-მჭამელთაჲ და ქმნულებაჲ მისი სხუებრ და სარგებელ
Line: 25     
განსაგებელად ცხორებისა მისისა -- სიმახჳლე იგი ფრჩხილთა Page of ms. A: 44R  
Line: 26     
მისთაჲ, და მოდრეკილობაჲ ნიკარტისა მისისაჲ. და სიმალე *
Line: 27     
ფრთეთა მისთაჲ, რაჲთა მსწრაფლ შეიპყრას ნადირი და შეჭამოს.
Line: 28     
და სხუაჲ არს ქმნულებაჲ თესლის-მჭამელთაჲ, და სხუაჲ არს ქმნულებაჲ
Line: 29     
მძოვართაჲ *. და ამათცა შორის მრავალნი განყოფანი
Line: 30     
არიან. რომელნიმე კოლტისანი არიან თჳნიერ მტაცებელთასა
Line: 31     
ხოლო, რამეთუ არარაჲ არს ამათგანი, რომელიმცა სხუასა ეზიარა,
Page: 112   Line: 1     
გარნა მამლობითა ხოლო. და სხუანიცა არიან მრავალნი სიმრავლის-მოყუარენი,
Line: 2     
ვითარცა სახედ ტრე\დნი Page of ms. B: 71R  და მწერონი და საშუნი
Line: 3     
და კაკაბნი. და კუალად ამათცა შინა არიან, რომელთა არა
Line: 4     
უვის წინამძღუარი; და არიან მათ შორის, რომელნი დაემორჩილებიან
Line: 5     
წინამძღუარსა. ვითარცა სახედ, მწერონი. და სხუაჲ * განყოფილებაჲ
Line: 6     
არს მათ შორის, რამეთუ რომელნომე მათგანნი შეუძრველ *
Line: 7     
არიან ქუეყანით მათით, და რომელნიმე მათგანნი შორად
Line: 8     
მავალ არიან. და რაჟამს მოეახლის ზამთარი, უცხო იქმნნიან *. და
Line: 9     
უმრავლესნი მრინველნი შინა იზარდებიან *, და რომელნიმე * უძლურებისა
Line: 10     
მათისაგან და სიჩუკნისა ვერ თავს-იდებენ კაცთა ჴელისა
Line: 11     
რევნასა. და რომელნიმე მყოფ არიან კაცთა თანა, და სხუანი არიან
Line: 12     
მარტოდ უდაბნოჲს-მოყუარენი *. და თითოეულსა თესლსა მათგანსა
Line: 13     
აქუნ მრავალი განყოფილებაჲ განკუთნვილებასა შინა ჴმათა მათთასა.
Line: 14     
რომელნიმე მეტყუელ არიან, და რომელნიმე მდუმარე. და
Line: 15     
რომელნიმე განმცხრომელ * და მრავალჴმა; და რომელთამე არა აქუს
Line: 16     
განცხრომაჲ და არცა სიმღერაჲ. და რომელნიმე მზუელავ არიან
Line: 17     
ანუ ბუნებით თჳსოთ, ანუ * სწავ\ლულებისაგა Page of ms. B: 71V  * მოიღო იგი. და
Line: 18     
რომელთამე ჴმაჲ არა შეიცვალების. მამალი ქათამი ამპარტავან
Line: 19     
არს, ფარშავანგი შუენიერების-მოყუარე, ტრედი მამლობის-მოყუარე,
Line: 20     
და კუალად შინაჲცა ქათამი მარადის იმამლებიან; კაკაბი
Line: 21     
მზაკუვარ არს და მოშურნე, და სიმანქნით შეეწევინ იგი მონადირეთა
Line: 22     
ნადირობასა.

Line: 23        
და საქმენი მათნი და ცხორებანი მრავალ-განყოფილება
Line: 24     
არიან, ვითარცა-იგი ვთქუთ. რომელნიმე ქალაქისანი არიან. რამეთუ
Line: 25     
ნებაჲ თითოეულისა მათისაჲ არს საქმითა მათითა სარგებელი
Line: 26     
ყოველთაჲ *, ვითარცა-\იგი Page of ms. A: 44V   ვხედავთ ფუტკარსა. რამეთუ საყოფელი
Line: 27     
მათი ერთი არს, და ფრინვაჲ მათი ერთფერ არს, და
Line: 28     
საქმე მათი ერთვე არს *. და საკჳრველ ესე არს, რამეთუ იქმან
Line: 29     
იგინი საქმესა თჳსსა ბრძანებითა მეფისაჲთა, და ვერ შემძლებელ
Line: 30     
არიან იგინი განფრინვებად მტილად, ვიდრემდე * არა იხილიან მეფე
Line: 31     
იგი თჳსი აღფრინვებულად. და არა უვის მათ მეფე გამორჩეული
Line: 32     
(და ოდე\სმე Page of ms. B: 72R  გამოირჩიის მეფე ბოროტი მედგრად გამორჩევითა
Line: 33     
ერისაჲთა), და არცა არნ მთავრობაჲ იგი მათი წილითა (რამეთუ
Line: 34     
მთავრობაჲ იგი მათი წილითი * უგუნურ არნ, რამეთუ ოდესმე მიეცის
Page: 113   Line: 1     
ამით მთავრობაჲ უვარესთა ერისათა), და არცა არს მთავრობაჲ
Line: 2     
მათი მკჳდრობი (რამეთუ მათ არა აქუს სწავლულებაჲ,
Line: 3     
არცა მეცნიერებაჲ, და ოდესმე არიედ იგინი გარეშე ყოვლისა სათნოებისა
Line: 4     
ნუკევისა მათისათჳს და შუებისა); არამედ მეფესა მას
Line: 5     
ფუტკრისასა ბუნებით აქუს მთავრობაჲ ყოველთა ზედა. რამეთუ
Line: 6     
უფროჲს არს იგი მათ ყოველთასა გუამითა და ხატითა და სიმშჳდითა
Line: 7     
სულისაჲთა. და არა აქუს მეფესა მას მათსა ისარი *, არავისგან
Line: 8     
შურსა იგებს *. ესე შჯულნი არიან ბუნებისანი აღუწერელნი,
Line: 9     
რომელ * არა იყვნენ მსხდომარენი იგი მთავრობათა ზედა დიდთა
Line: 10     
მტანჯველ. და რომელნი *-იგი ფუტკართა მათგანნი * არა შეუდგენ *
Line: 11     
მსგავსებასა მეფისა მათისასა *, ადრე შეინანის უგუნურებისა თჳსისათჳს,
Line: 12     
და ცემითა ისრი\სა Page of ms. B: 72V  სავე თჳსისაჲთა მოკუდის იგი. ისმინეთ
Line: 13     
ქრისტეანეთა, რომელთა-იგი ბრძანებულ არს, რაჲთა არა მიაგონ
Line: 14     
ვისმე ბოროტი ბოროტისა წილ, არამედ სძლონ
Line: 15     
კეთილითა ბოროტსა მას* *.

Line: 16        
ემსგავსე განკუთნვილებასა ფუტკრისასა, რამეთუ არავის
Line: 17     
რას განურყუნის და არცა ვის ავნებს უცხოსა ნაყოფსა, და იშენის
Line: 18     
სახლი თჳსი. და შეკრიბის ცჳლი ყუავილთაგან და თაფლი
Line: 19     
ცუართაგან, რომელ არნ ყუავილთა მათ შორის. და აღიღის იგი
Line: 20     
პირითა თჳსითა და მიიღოს იგი ჴურელსა მას ცჳლისასა. ამისთჳს
Line: 21     
არნ იგი პირველად * ნედლ და ჟამ რავდენმე * შედგების *, და
Line: 22     
იქმნის იგი საზომსა თჳსსა და სიტკბოებასა. ამისთჳს მოიხუნა *
Line: 23     
Page of ms. A: 45R   მან იგავთა შინა კეთილნი ქებანი შეტყუებულნი თჳსნი, და
Line: 24     
ეწოდა მას ბრძენ მუშაკ და შემკრებელ საზრდელისა თჳსისა * მოსწრაფებით,
Line: 25     
რომლისაგან-იგი მეფეთა და ყოველმანვე
Line: 26     
ჰასაკმან * მიიღის მისგანი საკურნებელად*; და განჰმზადნის
Line: 27     
მან სიბრძნით საუნჯენი თაფლისანი! და განჰფი\ნის Page of ms. B: 73R 
Line: 28     
ცჳლისა მისგან ქერქი თხელი, და აღაშენის ჴურელები იგი შეწურვით
Line: 29     
ერთმანერთისა, რაჲთა ოყოს შეწურვაჲ იგი ერთმანერთისაჲ
Line: 30     
საკრველ და სიმტკიცე ყოვლისათჳს. რამეთუ ყოველი * იგი
Line: 31     
ნესტჳ მისგანი * მიყრდნილ არს მეორესა, და სითხელითა მცირისა
Line: 32     
მის ქერქისაჲთა განიყოფვიან ერთმანერთისაგან და კუალად
Page: 114   Line: 1     
ერთგანვე * შეიკრვიან. და ნესტუები იგი ქმნის ერთმანერთსა ზედა
Line: 2     
ორსართულედად და ოდესმე სამსართულედად; და ეკრძალებინ,
Line: 3     
რაჲთა არა ერთი იგი ნესტჳ მეორესა ზედა დააქმნას * და დაუმძიმოს
Line: 4     
სინედლესა მისსა და წარჴდეს თაფლი იგი. განიცადე
Line: 5     
საქმე იგი ქუეყანის * განზომისაჲ ბრძენსა თანა * ფუტკარსა, და
Line: 6     
იხილნე ნესტუნი იგი ცჳლისანი ექუსყურნი, არა ერცახე * განჴურეტილნო.
Line: 7     
რაჲთა არა შესუსტდენ ძირნი იგი მათნი, არამედ კედელნი
Line: 8     
იგი ქუეშე *-კერძონი მტკიცე იყვნენ *, მტჳრთველ სიმძიმისა
Line: 9     
მის ზედა-კერძოჲსა, და თითო\ეულსა Page of ms. B: 73V  * ნესტუსა შინა დგეს თჳსი
Line: 10     
იგი სინოტიე.

Line: 11        
ვითარ გითხრა შენ ყოველივე ჭეშმარიტებით * ცხორებისათჳს
Line: 12     
მფრინველთაჲსა და თითოეულებისა * მათისათჳს? ვითარ მწერონი
Line: 13     
ეცვალვბოდიან * ერთმანერთსა საჴუმილავსა ღამისასა * შინა, და
Line: 14     
რომელთამე დაიძინიან. და რომელნიმე გარე მოადგიან მათ და
Line: 15     
სცვიდიან ძილსა შინა მათსა. და რაჟამს გარდაჴდის ერთი საჴუმილავი,
Line: 16     
იყივლის და დაიძინის, და ეცვალის მას მეორე, და მიაგის
Line: 17     
მან გუშაგითა * მით. და ესე წესი იხოლო ფრინვასა * შინა მათსა.
Line: 18     
რამეთუ იცვალებოდიან იგინი წინაძღუანვასა, და ერთი წინა ფრინავნ
Line: 19     
ჟამ რაოდენმე და მერმე ზეუკუნ იქცის და სხ[უ]ასა * მისცის
Line: 20     
წინაძღუანვაჲ იგი.

Line: 21        
და ნათესავი იგი ყარყატთაჲ არა შორს არს გულისჴმის-ყოფასა
Line: 22     
პირმეტყუელთასა. რამეთუ ერთსა ჟამსა მოვიდიან ამათ
Line: 23     
კერძ\ოთა *, Page of ms. A: 45V   და ერთჯერვე * წარვიდიან ყოველნი. და თანა-წარ-ჰყავან *
Line: 24     
მათ * ყუავები, რომელ არს ქუეყანასა ჩუენსა, და გზაჰყვიან
Line: 25     
იგინი მათ; Page of ms. B: 74R  და მე ესრე მგონიეს, ვითარმედ იძალნიან
Line: 26     
იგინი * ყარყატთა მათ სხუათა ზედა მფრინველთა მბრძოლთა
Line: 27     
მათთა. და სასწაული მისი ესე არს, რამეთუ რაჟამს ყაარყატნი იგი
Line: 28     
წარვიდიან, ყოლადვე არა იპოვებინ აქა ყუავი, და კუალად, რამეთუ
Line: 29     
ამისა შემდგომად მოიქციან იგინი დაწყლულნი და აჩუენებედ
Line: 30     
ნიშთა * ცხადთა ბრძოლისათა თავთა შორის * თჳსთა. ვინ
Line: 31     
განუსაზღვრა ყუავთა შჯული უცხოთ-მოყუარებისაჲ? ვისგან *
Line: 32     
შეეშინა მათ პატიჟის-ყოფასა, თუმცა არა ძალ-სცემოდეს * იგინი
Line: 33     
მათდა *, ვიდრემდის ერთიცა მათგანი არა დარჩა * გზა-ყოლისა
Page: 115   Line: 1     
მათისაგან *? ისმინედ ესე, რომელნი არა შეიწყნარებენ უცხოთა,
Line: 2     
რომელთა-იგი დაჰჴშნიან კარნი მათნი და არა შეუტევნიან
Line: 3     
უცხონი * სართულსა თჳსსა ქუეშე ჟამსა ზამთრისასა * და
Line: 4     
ღამისასა!

Line: 5        
და მოღუაწებაჲ იგი, რომელი * არს ყარყატთა მიერ მშობელთა
Line: 6     
მათთათჳს *, კმა-არს შვილთა ჩუენთაგან მასწავლელად შეყუარებისათჳს
Line: 7     
მშობელთა მათთაჲსა. Page of ms. B: 74V  და არავინ არს ესრეთ ნაკლულევან
Line: 8     
გონებითა, თუმცა უმცირეს ვინმე იყო სათნოებითა
Line: 9     
მფრინველთა პირუტყუთასა. და რაჟამს იკაპოეტის ყარყატი
Line: 10     
სიბერითა, მოიცვიან იგი მართუეთა თჳსთა და დაატფიან იგი
Line: 11     
ფრთითა თჳსითა. და მოართჳან მას საჭმელი მოუკლებელად, რაჲთა
Line: 12     
განძლიერდეს ფრინვისათჳს; მაშინ მცირე-მცირედ აღუხუნიან *
Line: 13     
ფრთენი მისნი და აღაფრინვიან, რაჲთა ძოვდეს მათ თანავე. და
Line: 14     
ესე ყოველთადა * საცნაურ არს, ვიდრემდის უწოდიანცა ვიეთმე
Line: 15     
კეთილისა მისაგებელსა "ყარყატებრი მოსაგებელი".

Line: 16        
ნუ ვინ იგლოვნ სიმკოდვისათჳს, ნუცა * წარიკუეთნ სასოებასა
Line: 17     
ცხორებისა თჳსისასა, რაჟამს არა იყოს საფასე სახლსა შინა მისსა,
Line: 18     
არამედ მიხედენინ მან ღონის-ძიებასა მერცხლისასა. რამეთუ მან,
Line: 19     
რაჟამს შემსჭუალნის ბუდენი თჳსნი, მოიღებნ ჩალასა პირითა
Line: 20     
თჳსითა, და რავდენ * ვერ შემძლებელ არს იგი აღებად თიჴისა
Line: 21     
ფერჴითა თჳსითა, Page of ms. B: 75R  არამედ დაასოვლნის ფრთენი თჳსნი წყლითა *
Line: 22     
და მერმე ანგორ\ნის Page of ms. A: 46R   იგინი * მტუერსა ზედა და ღონე
Line: 23     
იძიის მან თიჴისა მისთჳს საჴმრად მისა *, და მერმე შეჰკრის წუელი
Line: 24     
იგი ერთმანერთსა, ვითარცა წებოჲთა თიჴითა მით, და განზარდნის
Line: 25     
მას შინა მართუენი თჳსნი. და უკუეთუ ვინმე აღმოუწყნის
Line: 26     
თუალნი მართუეთა მათ მისთა *, აქუს მათ სამკურნალოჲ ბუნებით,
Line: 27     
და მით კუალადვე მოაგნის თუალნი იგი მართუეთა თჳსთანი სიმრთელედ *.
Line: 28     
ესენი გასწავებენ შენ, რაჲთა არა ჰყო ბოროტი
Line: 29     
სიმკოდვისაგან და არცა * ფიცხელთა შინა მიზეზთა განაგდო სასოებაჲ
Line: 30     
შენი ყოველი და დაშთე განლიგებული უქმად, არამედ მიივლტოდე
Line: 31     
ღმრთისა, რამეთუ ღმერთმან, უკუეთუ * მერცხალსა მას
Page: 116   Line: 1     
ესევითარი ღონე * მიანიჭის, რავდენ უკუე * უფროჲს მისცეს, რომელნი
Line: 2     
ევედრებოდიან მას ყოვლითა გულითა!

Line: 3        
კჳრიონი არს მფრინველი ზღჳსაჲ. და დაიბუდის მან კიდესა
Line: 4     
თანა * ზღჳსასა, და დასხნის კუერცხნი თჳსნი * ქჳშასა ზედა და გამოისხნის
Line: 5     
მართუენი თჳსნი შუა * ზა\მთრის, Page of ms. B: 75V  რაჟამს არიედ ქარნი
Line: 6     
ფიცბელ და ზღუაჲ გამოასხამნ ქუეყანად. არამედ შჳდთა მათ
Line: 7     
დღეთა შინა *, რომელთა აზინ კუერცხთა მათ ზედა, დაყუდნის
Line: 8     
ქარი და ზღუაჲ დანელდის, და მეშჳდესა დღესა გამოისხნის მართუენი
Line: 9     
თჳსნი. და მიანიჭის ღმერთმან მცირესა ამას ცხოველსა
Line: 10     
სხუაჲ-ღა შჳდი დღე მყუდროჲ საზრდელად მართუეთა თჳსთა: ვიდრემდის
Line: 11     
მენავეთაცა ყოველთა იციან ესე * და უწოდიან მათ დღეთა
Line: 12     
კჳრეონიანნი *. ესენი გასწავებენ შენ, რაჲთა ითხოვდე ღმრთისაგან
Line: 13     
ყოველსა, რომელსა იყოს ჴსნაჲ შენი მოღუაწებისაგან ღმრთისა
Line: 14     
* პირუტყუთათჳს. რაჲ არა იქმნას * საკჳრველებათაგან * ღმრთისათა *
Line: 15     
შენთჳს, რომელი-ეგე ხატი ხარ * ღმრთისაჲ. ვინაჲთგან ებრძანა
Line: 16     
ზღუასა დიდსა დაყუდებაჲ * ზამთარსა შინა მფრინველისათჳს
Line: 17     
მცირისა?

Line: 18        
იტყჳან, ვითარმედ გურიტსა რაჟამს განეშორის ქმარი თჳსი,
Line: 19     
არღარა შეეყვის * სხუასა, არამედ დაადგრის * უქმროდ, და ჴსენებითა
Line: 20     
მით პირველისა * მოყუსისაჲთა განეყენის იგი ყოვლისაგან
Line: 21     
შეკრებისა. Page of ms. B: 76R  ისმინეთ ესე, დედანო, ვითარ შუენიერებაჲ ესე
Line: 22     
ქურიობისაჲ * უვაღრეს არს პირუტყუთაცა თანა და უპატიოსნეს
Line: 23     
მრავლად ქორწინებისა *.
Line: 24     
*    ორბი ბოროტად ზრდინ * შვილთა თჳსთა, რამეთუ ორნი გამოისხნის,
Line: 25     
Page of ms. A: 46V   და ერთი მათგანი ფრთითა თჳსითა გარდააგდის *
Line: 26     
ქუეყანად, და მეორე იგი განზარდის. პირველი * იგი განდევნის
Line: 27     
შრომისათჳს საჭმლისა. არამედ იტყჳან, ვითარმედ არა უტევის
Line: 28     
მოსიკუდიდ, მართუჱ იგი მისი სხუამან მფრინველმან, რომელსა
Line: 29     
ჰრქჳან ფინი *, არამედ აღიქჳს იგი და განზარდის იგი * მართუეთავე
Line: 30     
თანა თჳსთა. ესრეთვე არიან მშობელნი იგი, რომელთა-იგი
Line: 31     
განსთხინიან შვილნი თჳსნი მიზეზითა სიმკოდვისაჲთა, და რომელთა-იგი
Line: 32     
არა განასწორნიან შვილნი თჳსნი განყოფითა სამკჳდრებელისაჲთა.
Page: 117   Line: 1     
და ესრეთ ჯერ-არს, რაჲთა, ვითარცა იყვნეს იგინი
Line: 2     
მიზეზ არსებისა მათისა, ეგრეთვე მიზეზიცა იგი ცხორებისა მათისაჲ
Line: 3     
სწორად მისცენ ყოველი.

Line: 4        
ნუ ემსგავსები, კაცო, გულფიცხელობასა რომლისამე
Line: 5     
მფრინველისასა, რომელთა-იგი * რაჟამს იხილნი\ან Page of ms. B: 76V  მართუენი იგი
Line: 6     
მათნი მფრინვალედ, ჰკორტნიდიან მათ და აჭენებდიან იგი ფრთითა
Line: 7     
მათითა, ვიდრემდის გარდაასხნიან იგინი * ბუდისაგან და არღარა
Line: 8     
იღუწიედ მათთჳს. რავდენ * საქებელ არს, საყუარელნო *, ყუავი შვილთმოყუარებისათჳს,
Line: 9     
რამეთუ მიუდევნ იგი მათ, ვიდრეცა ფრინვედ,
Line: 10     
და აჭამებნ მათ მრავალ ჟამ.

Line: 11        
და მრავალთა მფრინველთა არა უჴმს შეკრებაჲ მამლისა თანა
Line: 12     
შობისათჳს; და სხუანი არიან, რომელთა არა აქუს თესლი და
Line: 13     
არიან იგინი პირის-პირ ქარისა. და იტყჳან, ვითარმედ: ჯიპოსი
Line: 14     
უმრავლესად შობს თჳნიერ მამლობისა, და არს იგი დღეგრძელ,
Line: 15     
რამეთუ ოდესმე ცხონდის იგი * ას წელ. იყავნ ესე სასწაულ შენდა
Line: 16     
ჴსენებისათჳს მფრინველთაჲსა, რაჟამს იხილო ვინმე. რომელი ეცინოდის
Line: 17     
საიდუმლოსა ჩუენსა და თქუას, ვითარმედ: გარეშე ბუნებისა
Line: 18     
არს ესე, და ვერ ეგების, ვითარმცა ქალწულმან შვა და ქალწულებაჲ
Line: 19     
მისი დაადგრა უბიწოდვეო *, მაშინ განიზრახე, რამეთუ
Line: 20     
რომელსა-იგი სთნდა ჴსნაჲ მო\რწმუნეთათჳსთაჲ Page of ms. B: 77R 
Line: 21     
ქადაგებითა მით სისულელისაჲთა*, წინაჲსწარ უსწრო
Line: 22     
და მრავალნი საკჳრველებანი ყვნა ბუნებასა შინა დამტკიცებისათჳს
Line: 23     
სარწმუნოებისა.

Line: 24        
გამოიღედ წყალთა ქუეწარმავალი, სული ცხოველი
Line: 25     
და მფრინველი ფრთოვანი ქუეყანასა ზედა *,
Line: 26     
რომელი ფრინვიდეს სამყაროსა ცისასა. ებრძანა, რაჲთა
Line: 27     
ფრინვიდენ იგინი Page of ms. A: 47R   ქუეყანასა ზედა, რამეთუ საზრდელი
Line: 28     
ყოველთაჲვე ქუეყანასა ზედა * არს, და სამყაროსა ცისასა, ვითარცა-იგი
Line: 29     
წინაჲსწარ ვთქუთ, ვითარმედ ცა ეწოდა მას ადგილსა *,
Line: 30     
რომელი ჩანს * ჰაერისაგანი, რაჲთა განწვალოს შორის ხილულისა
Line: 31     
მის * და შორის გუამისა მისისა *, რომელ არს ათერისა * მისგან.
Line: 32     
და უწოდა სამყარო სიზრქისა მისგან *, რომელ დაჴშირებულ არს
Line: 33     
ორთქლთა მათგან, რომელნი ავლენ * ქუეყანით.

Page: 118  

Line: 1        
და გაქუს შენ ცაჲ შემკული * და ქუეყანაჲ განმზადებული, და
Line: 2     
ზღუაჲ ნაყოფიერი ნაშობითა თჳსითა, და ჰაერნი სავსენი მფრინველითა,
Line: 3     
რომილნი ფრინვენ მას შინა *. ყოველნივე არარაჲსაგან
Line: 4     
იქმნნეს ბრძანებითა ღმრთისაჲთა, და აწ ყოველი, რომელი შეამოკლოს
Line: 5     
სიტყუამან მორიდებითა მრავალ-მეტყუელებისაჲთა, ხოლო
Line: 6     
შენ, მღჳძარე\მან Page of ms. B: 77V  ბუნებითა, მიჰხედენ * სიბრძნესა ღმრთისასა და
Line: 7     
დაუცადებელად ადიდებდ დამბადებელსა დაბადებულთაგან!

Line: 8        
და გქონან შენ ღამით სიმრავლე მფრინველთა ღამისათაჲ და
Line: 9     
დღისი -- დღისათაჲ. მღამიობნი და ბუნი და ჰოჰოლნი * არიან შჯულსა
Line: 10     
ღამისასა, რაჲთა რაჟამს გეღჳძოს, განიზრახვიდე მათთჳს *, და
Line: 11     
იგინი კმა გეყვნენ, რაჲთა გამოიძიო ყოლადვე თითოეულებაჲ *
Line: 12     
მათი * დიდებისათჳს ღმრთისა დამბადებელისა. ვითარ მღჳძარე
Line: 13     
არნ მერცხლის-გამსხმელი იგი, რაჟამს აზინ კუერცხთა თჳსთა
Line: 14     
ზედა და არა დააცადებნ ღაღადებასა ღამე ყოველ! და ვითარ
Line: 15     
მღამიობი ფრთოვან არს და ოთხფერჴ და ყოველთა * შორის მფრინველთა
Line: 16     
მას ხოლო ასხენ კბილნი და ცხონდების იგი ვითარცა
Line: 17     
ოთხფერჴი, და ფრინავს იგი ჰაერთა შინა არა თუ ფრთითა ნაგრტენისაჲთა,
Line: 18     
არამედ ქერქითა ტყავისაჲთა. და ვითარ იგი არს
Line: 19     
მათ თანა * სიყუარული ერთმანერთისაჲ ბუნებით. რამეთუ დამოეკიდნიან
Line: 20     
იგინი Page of ms. B: 78R  ერთმანერთსა, რომელი არა ადვილ არს ყოფად,
Line: 21     
კაცთათჳს; ეგევითარი ხოლო * საქმე საზოგადოჲ და შეკრებული
Line: 22     
უაღრეს * არს მრავალთა შორის, ვიდრე-ღა არა მარტოჲ
Line: 23     
განშორებული *. ვითარ მსგავს არიან თუალნი ბუვისანი თუალთა
Line: 24     
მათთა. რომელთა-იგი მოუცალებიეს ამაოჲსა ფილოსოფოსობისათჳს *!
Line: 25     
რამეთუ თუალნი იგი ბუვისანი ღამე მრთელ
Line: 26     
არიას, ხოლო რაჟამს მზე * გამობრწყინდის *, დაბნელდიან; ეგრეთცა
Line: 27     
გონებანი * ფილოსო\ფოსთანი Page of ms. A: 47V   არიან * მახჳლ მიხედვასა
Line: 28     
ამაოებისასა, ხოლო ხილვისათჳს ნათლისა ჭეშმარიტისა
Line: 29     
დაბნელდეს.

Line: 30        
და კუალად დღისი * ადვილ არს შენდა, რაჲთა შეიკრიბნე
Line: 31     
საკჳრველებანი დამბადებელისანი მრავალთაგან. ვითარ-იგი განგაღჳძის *
Line: 32     
შენ საქმედ ფიცხლითა ჴმითა მფრინველმან მან, რომელი
Page: 119   Line: 1     
მყოფ არს შენ თანა. ღაღადებნ იგი და შორითვე მოასწავებნ
Line: 2     
აღმოსლვასა მზისასა, და დილეულ ადრე აღადგინნის მოგზაურნი
Line: 3     
და განავლინნის ქუეყანის-მოქმედნი მკად. ვითარ ნათესავი იგი
Line: 4     
იხუთაჲ მღჳძარე არს, და მახჳლ გრძ\ნობითა Page of ms. B: 78V  მეოტთათჳს! რომელთა
Line: 5     
იგი ოდესმე იჴსნეს ქალაქი სამეუფოჲ ჰრომი, რაჟამს იგი
Line: 6     
მოუჴდეს მას კაცნი მბრძოლნი და მოთხარეს ჯურღმულები ქუეშე
Line: 7     
ქუეყანასა და კნინ-ღა და * ვიდრემე და შე-მცა-ეპყრა რომელიმე
Line: 8     
კერძოჲ ჰრომისაჲ, ვიდრემდის ღერღედთა * ამხილეს მტერთა მათ
Line: 9     
და განაცხადეს საქმე მათი. და რომელსამე * მფრინველთაგანსა
Line: 10     
არა აქუს თჳსებაჲ * გონებასა შინა თჳსსა? ვინ უსწრვის და აუწყის
Line: 11     
ჯიპოსსა სიკუდილი კაცთაჲ, ვიდრე ყოფადმდე, რაჟამს-იგი ეწყვნიან
Line: 12     
ერათმანერთსა ზედა? და იხილე მრავალი გროჲ ჯიპოსთაჲ
Line: 13     
მიუდგნ რაჲ იგი ბანაკსა ბრძოლისასა და ისწავებნ შემდგომსა
Line: 14     
მას განმზადებისა მისგან საჭურველთა მათაჲსა. და ესე არა
Line: 15     
შორს არს ზრახვისაგან კაცთაჲსა.

Line: 16        
ვითარ გითხრა შენ სიმრავლისათჳს მკალთა * შემაძრწუნებელთაჲსა *,
Line: 17     
რომელთა-იგი რაჟამს ერთბამად დაიბანაკიან და მიიწინიან
Line: 18     
იგინი რომელსამე ყანასა ზედა, არა მოეახლნიან იგინი ნაყოფსა,
Line: 19     
Page of ms. B: 79R  ვიდრემდის მოიღიან ბრძანებაჲ. საღმრთოჲ? და ვითარ სდევნინ
Line: 20     
მათ მფრინველი იგი, რომელსა ჰრქჳან სალევკის, საკურნებელად
Line: 21     
გუემისა მის მკალთა მიერისა *, და აქუს მფრინველსა მას
Line: 22     
ძალი ჭამისათჳს მიუთხრობელი, რამეთუ ღმერთმან მოწყალემან
Line: 23     
დაჰბადა ბუნებაჲ იგი მისი ხარბად სარგებელისათჳს კაცთაჲსა.
Line: 24     
რაჲ არს განცხრომაჲ იგი ჭივჭივისაჲ? და ვითარ შუვა-დღესა *
Line: 25     
უმაღლეს არს ჴმაჲ მისი, რაჟამს იყნოსის მან ჰაერი სიცხოსაჲ *
Line: 26     
და აღმოუტევის მკრდისაგან თჳსისა ჭივილი იგი? არამედ ვჰგონებ,
Line: 27     
ვითარმედ ფრიად და-ღა-მიტე Page of ms. A: 48R   ვენიეს * სიტყუაჲ საკჳრველებათათჳს
Line: 28     
მფრინველთაჲსა, და უკუეთუმცა შესაძლებელ იყო *, მინდა
Line: 29     
მიწევნაჲ * ჰრომედ სიმალითა ფერჴთა მათთაჲთა.

Line: 30        
რაჟამს ვიხილი მფრინველი განყოფილი, ესე იგი არს, ფუტკარი
Line: 31     
და ბზიკი (რამეთუ ეწოდა მათ ესრე * შუვა განწყუედილებისა *
Line: 32     
მისთჳს), განიზრახე მათთჳს *, რამეთუ არა აქუს მას
Line: 33     
საშუმინველი, არცა * ფირტჳ, და ცხონდების იგი ჰაერთა შინა
Page: 120   Line: 1     
ყოველთაგან ასოთა მისთა. Page of ms. B: 79V  ამისთჳს, რაჟამს დასოვლდიან იგინი
Line: 2     
ზეთითა, მოსწყდიან, რამეთუ ნესტუნი იგი ჴორცთა მათთანი დაიყვნიან,
Line: 3     
და უკუეთუ მყის ძმარი ეპკურის მათ ზედა, კუალად ცხოვნდიან *
Line: 4     
იგინი, რამეთუ ნესტუნი იგი მათნი კუალად განეხუნიან.
Line: 5     
და არარაჲ * დაჰბადა * ღმერთმან ჩუენთჳს * ნამეტავად, არცა
Line: 6     
ნაკლულად *.

Line: 7        
კუალად რაჟამს მიჰხედო შენ ქუეწარმავალთა ცხოველთა
Line: 8     
წყლის-მოყუარეთა, ჰპოო მათ შინა მრავალსახეობაჲ *. რომელსა
Line: 9     
არა ასხენ ფერჴნი განპებულნი, ვითარცა ყუავისანი, და არცა მოდრეკილნი,
Line: 10     
ვითარცა მფრინველთა ჴორცის-მჭამელთანი. არამედ
Line: 11     
არიან ფერჴნი მათნი ბრტყელ და ტყავის სახედ. რაჲთა ადვილ
Line: 12     
იყოს მათდა * ცურვაჲ წყალთა შინა. და ტყავითა მით ფერჴთა მათთაჲთა
Line: 13     
განასხამნ წყალსა, ვითარცა ნიჩბითა. და რაჟამს მიჰბედო
Line: 14     
შენ, ყანჩსა, შთაჰყოფდეს რაჲ იგი ყელსა თჳსსა სიღრმესა და მიერ
Line: 15     
აღმოიღებდეს საჭმელსა თჳსსა, მაშინ ჰპოო სიბრძნე დამბადებელისაჲ,
Line: 16     
რამეთუ ამისთჳს Page of ms. B: 80R  უქმნა მას ყელი უგრძეს ფერჴთა
Line: 17     
მისთასა, რაჲთა ვითარცა სამჭედურითა აღმოიტაცებდეს საზრდელსა
Line: 18     
დამალულსა ქუეშე *-კერძო *.

Line: 19        
რამეთუ სიტყუაჲ წიგნისაჲ, რაჟამს აღმოიკითხის ვინ *
Line: 20     
წყლტუდ *, ასოებ * ვიდრემე ხოლო არნ: გამოიღედ წყალთა
Line: 21     
მფრინველი თრთოვანი, რომელი ფრინვიდესქუეყანასა
Line: 22     
ზედა და სამყაროსა ცისასა. და რაჟამს გამოიწულილოს
Line: 23     
გონებაჲ სიტყჳსაჲ, მაშინ გამოჩნდეს სიდიდე საკჳრველებათა *
Line: 24     
სიბრძნისა დამბადებელისათაჲ. რავდენნი * გამოიხუნა მრავალფერნი
Line: 25     
მფრინველთანი! ვითარ-იგი განყვნა * ნათესავნი მათნი ურთიერთას!
Line: 26     
ვითარ-იგი შეამკო თითოე\ული Page of ms. A: 48V   მათი განყოფითა თითოეულობისაჲთა *!
Line: 27     
დამაკლებს მე დღე ესე მითხრობად თქუენდა საკჳრველებათათჳს
Line: 28     
ჰაერისათა. გჳწესს ჩუენ ქუეყანაჲ გამოცხადებად მჴეცთა
Line: 29     
მათთჳს და ქუეწარმავალთა და მძოვართა განმზადებული უწყებად
Line: 30     
ჩუენდა, რომელი-იგი შეეტყუების მცენარეთა და ნათესავსა მცურვალთასა *
Line: 31     
და მფრინველთასა. Page of ms. B: 80V  გამოიღენ ქუეყანამან
Line: 32     
სული ცხოველი პირუტყუთაჲ და მჴეცთაჲ და ქუეწარმავალთაჲ
Line: 33     
თესლად-თესლადი.

Page: 121  

Line: 1        
რასა იტყჳთ, რომელნი-ეგე უარ-ჰყოფთ * პავლეს განცხადები.
Line: 2     
სათჳს აღდგომისა, რაჟამს იხილნეთ განახლებად მრავალნი ცხოველნი
Line: 3     
ჰაერისანი? ვითარცა-იგი გუაუწყებენ ჩუენ მატლისა მისთჳს
Line: 4     
ჰინდოეთისა, რომელსა-იგი ასხენ რქანი, რომელი-იგი პირველ არიან
Line: 5     
მატლ *, და შემდგომად მისა იქმნის იგი მბუვარე, და არცაღა ამას
Line: 6     
სახესა ზედა დაადგრის, არამედ ფრინავნ იგი ფრთითა * ლბილითა
Line: 7     
და ვრცელითა. დედანო, რაჟამს დასხდეთ რცხად სთულისა მის
Line: 8     
თქუენისა, რომელი-იგი გიქმნის თქუენ ჭიამან ყაჭისამან საქუსლად *
Line: 9     
სამოსლისა ლბილისა, მოიჴსენეთ თქუენ განახლებაჲ ცხოველისაჲ
Line: 10     
მის და მოიპოვეთ ჭეშმარიტი განზრახვაჲ განახლებისათჳს აღდგომისა
Line: 11     
და გრწმენინ განახლებაჲ იგი, რომელ თქუა პავლე.

Line: 12        
არამედ ვჰგონებ, ვითარმედ დაუტევა თქუმულმან ამან საზომო
Line: 13     
თჳსი. რაჟამს ვიხილე * სიმრავლე თქუმულთაჲ ამათ, Page of ms. B: 81R 
Line: 14     
ვჰგონებდი თავსა ჩემსა გარეგან საზომისა. და კუალად რაჟამს
Line: 15     
ვიხილე * წულილად. * სიბრძნე დამბადებელისაჲ შორის დაბადებულთა,
Line: 16     
ვჰგონებდი, ვითარმედ არღა მიწყიეს ჯერეთ მითხრობად. და
Line: 17     
დაყოვნებაჲ ეგე * თქუენი აქა არა * არს უჴმარ. და რაჲსა ვერვინ *
Line: 18     
შემძლებელ არს საქმედ? რამეთუ * ვიდრე მწუხრადმდე აქა იყოს,
Line: 19     
არა გასწრაფებენ თქუენ მიმხადელნი პურად და არცა გელიან საინაჴენი,
Line: 20     
არამედ * აწ შეცვალენით საზრდელნი იგი ჴორციელნი საზრდელად
Line: 21     
სულიერად სულთა *. რამეთუ * ფრიად გიმსახურებიეს
Line: 22     
ჴორცთათჳს *, მოთმინე იქმენ დღეს ზრახვისათჳს სულიერისა *,
Line: 23     
იშუებდ უფლისა მიმართ და მან მოგცეს შენ * თხოვაჲ
Line: 24     
გულისა შენისაჲ*. უკუეთუ Page of ms. A: 49R   სიმდიდრის მოყუარე
Line: 25     
ხარ, გაქუს შენ სიმდიდრე სულიერი: განკითხვანი უფლისანი
Line: 26     
ჭეშმარიტებით არიან და მართალ, მის თანა
Line: 27     
გულის-სათქუმელ არიან იგინი უფროჲს ოქროჲსა
Line: 28     
და ანთრაკისა პატიოსნისა მრავლისა*. უკუეთუ
Line: 29     
შუებულ ხარ და გულის-მთქუმელ, გქონან შენ სიტყუანი
Line: 30     
ღმრთისანი უტკბილეს თაფლისა და * Page of ms. B: 81V  გოლისა*.
Line: 31     
უკუეთუ განუტეო მე კრებული ესე, რომელნიმე მათგანნი წარვიდენ
Line: 32     
ტაბლისა * ამისგან საღმრთოჲსა * სიმღერად, ფიცითა და
Page: 122   Line: 1     
ჴდომითა ბოროტითა. სალმობითა ანგაჰრებისაჲთა. რამეთუ
Line: 2     
ეშმაკ არბ შორის ორთა მათ ძუალთა ჭრელთა, აღმაგზებელი ამის
Line: 3     
სიბორგილისაი, და აქცევნ ჭურჭელთა * ამათ * იმიერ და ამიერ,
Line: 4     
და ყვის ერთი იგი მხიარულ ძლევითა მით და ერთი იგი მწუხარე,
Line: 5     
და კუალად ერთი იგი მხიარული იქმნის და მეორე იგი სირცხლეულ.
Line: 6     
რაჲ სარგებელ არს მარხვაჲ (!) ჴორცთაჲ, ვინაჲთგან სული განსავსე
Line: 7     
არს ბოროტითა? რომელი არა იმღერდეს ტაბლით, არამედ იყოს
Line: 8     
იგი მოცალე სხჳსათჳს, რაჲ უკუე არა თქუას ამაოჲ? რაჲ არა ესმას *
Line: 9     
უძჳრესი მისა? რამეთუ მოცალებაჲ, რომელი არნ თჳნიერ
Line: 10     
რომლისავე * შიშისა, არნ იგი მოძღუარ ბოროტისა. და ნუუკუე
Line: 11     
არსცა * რაჲმე სარგებელი, რომელსა-ესე ვიტყჳთ, და უკუეთუ არა,
Line: 12     
არამედ დაყოვნებაჲცა * ესე თქუენი აქა არს განკუეთაჲ ცოდვისაჲ
Line: 13     
და Page of ms. B: 82R  ყოფაჲ ჩემი თქუენ თანა და ყენებაჲ ბოროტისაგან.

Line: 14        
და კმა არს თქუმული ესე წინაშე მსაჯულისა გონიერისა,
Line: 15     
უკუეთუ ვინმე არა ესვიდეს მოსაგებელსა ამაოჲსა * სიმდიდრისასა,
Line: 16     
არამედ განიზრახვიდეს უძლურებასა ძალისა ჩუენისასა და საზომსა
Line: 17     
საშუებელისასა აქა მდგომარეთაჲსა. ქუეყანაჲ შეგემთხჳა თქუენ
Line: 18     
მცენარითა თჳსითა, ზღუაჲ -- თევზითა, ჰაერი -- მფრინველითა. და
Line: 19     
კუალად ქუეყანაჲ. განმზადებულ არს, რაჲთა გიჩუენოს თქუენ,
Line: 20     
რომელი-იგი ამას შეეტყუების *. არამედ ესე იყავნ საზრდელ სასადილო,
Line: 21     
რაჲთა არა ფრიად განძღებითა მოგეწყინოს სამწუხროჲ იგი
Line: 22     
საზრდელი. არამედ რომელმან-იგი აღავსო ყოველივე * დაბადებულითა
Line: 23     
თჳსითა, მან * აღავსენინ გულნი თქუენნი სიხარულითა სულიერითა
Line: 24     
ქრისტე იესუჲს მიერ, უფლისა ჩუენისა, რომლისაჲ არს დიდებაჲ
Line: 25     
და ძლიერებაჲ საუკუნეთა მიმართ *, ამენ.

Line: 26              
სტ~ქნი : ფ^ჟ : *




Chapter: 9  
Page: 122  
Line: 27   Page of ms. A: 49V   თქმული წმიდისა ბასილისი *
Line: 28  
თავი მეცხრე


Line: 29        
ვითარ გამოგიჩნდა თქუენ ტაბლაჲ იგი სიტყუათა დღეულისათაჲ? *
Line: 30     
არამედ მე * ჩემი იგი ვამსგავსე პატივის-ცემასა გლახაკისასა,
Line: 31     
Page of ms. B: 82V  რომელსა-იგი ჰნებავნ, რაჲთამცა იყო მდიდართაგანი
Line: 32     
პატივის-მცემელთაჲ, რომელმან-იგი დააშრვის პურად-მისრული
Page: 123   Line: 1     
იგი მოკლებითა საჴმრისაჲთა, და წარმოდგის ტაბლასა ზედა შეურაცხი
Line: 2     
იგი საჭმელი უხუებით, ვითარმედ ფრიად * მოსწრაფებამან
Line: 3     
მისმან ამხილის ფრიად * სიმკოდვესა * მისსა. ესრეთვე ჩუენი
Line: 4     
ესე, დაღაცათუ თქუენ იტყჳთ სხუებრ რასმე, არამედ, ვითარ სახეცა
Line: 5     
არს. თქუენ არა * საწუნელება გიჩნს. არამედ * არცაღა ელისე
Line: 6     
იყო მეგობართა მათ მისთა წინაშე მედგარ *, პატივის-მცემელ,
Line: 7     
დაღაცათუ დაუგო ცათ მხალი ველური*.

Line: 8        
გულისჴმა-ყავ შეცვალებაჲ სიტყუათაჲ თჳნიერ თქუმულისა
Line: 9     
ჩემისა, არამედ სხჳსაგან თქუმულისა, რომელი-იგი * აღმოვიკითხე.
Line: 10     
რომელნი * არა შეიწყნარებენ გულისჴმის-ყოფასა წიგნისასა გონებითა
Line: 11     
საზოგადოჲთა და არცა იტყჳან, ვითარმედ; წყალი წყალი
Line: 12     
არს, არამედ იტყჳან სხუად ბუნებად, და გამოსთარგმანებენ თევზსა,
Line: 13     
ვითარ სახით იგო მათ ჰნებავს; და კუალად გამოსთარგმანებენ
Line: 14     
Page of ms. B: 83R  არსებასა ქუეწარმავალთასა და მჴეცთასა მსგავსად განზრახვათა
Line: 15     
მათთა, ვითარცა სახედ სიზმრის-ამჴსნელნი ნებისაებრ
Line: 16     
თჳსისა. ხოლო მე, რაჟამს მესმის თივაჲ, თივადვე გულისჴმა-ვყავ;
Line: 17     
და მცენარე, თევი * და მჴეცი და პირუტყჳ * ვითარცა ითქუა, ეგრეცა
Line: 18     
გულისჴმა-ვჰყოფ. და არცაღა მრცხუენის სახარებისა
Line: 19     
ჩუენისაჲ*. დაღაცათუ მრავალთა აღწერეს ხატთათჳს *
Line: 20     
ქუეყანისათა, ვითარმედ ბურთჳს სახე არს იგი, გინა თუ ფეშხუენის
Line: 21     
სახეო, ყოვლით კვრძოვე მრგუალი, ვითარცა მოხუეწილი რაჲმე,
Line: 22     
ანუ თუ ღრმა და მრგუალ შორის მისა (და რომელთა-იგი აღწერეს
Line: 23     
სოფლისათჳს, ესევითარსა მიიწინეს განზრახვასა. და თითოეული
Line: 24     
მათი დაჰჴსნის თქუმულსა მოყუსისა თჳსისასა): არა თუ
Line: 25     
ამისთჳს ვჰგონებ, ვითარმცა იყო. საწუნელ თქუმული ესე ჩუენი *
Line: 26     
სოფლისათჳს, ვინაჲთ\გან Page of ms. A: 50R   იგი არა თქუა მოსე, მონამან ღმრთისამან,
Line: 27     
ხატთათჳს ქუეყანისათა და არცაღა თქუა, ვითარმედ სივრცე
Line: 28     
ქუეყანისაჲ არს ათორმეტი ბევრი უტევანთაჲ, Page of ms. B: 83V  და არცა
Line: 29     
განზომა, თუ რაჲზომი ჰაერი ეტევის აჩრდილსა ქუეყანისასა ჟამსა
Line: 30     
მზისა მოსლვისასა * ქუეშე-კერძო მისსა, და ვითარ-იგი რაჟამს
Line: 31     
მიეახლოს მთოვარე აჩრდილსა ქუეყანისასა, მოაკლდის მას. და
Line: 32     
არცაღა რავდენ დადუმნა იგი მისგან, რომელი-იგი უჴმარ ჩუენდა
Line: 33     
იყო *, არარად * სარგებელ, ა[მის]თჳს ვჰგონებდით *, ვითარმედ სიტყუანი
Page: 124   Line: 1     
სულისა წმიდისანი უადვილეს არიან სიბრძნესა მას განცოფებულთასა?
Line: 2     
არამედ ვჰმადლობთ მას, რომელმან-იგი არა უცალო
Line: 3     
ქმნა გონებაჲ ჩუენი * ამაოჲთა მით *, არამედ განაგო, რაჲთა
Line: 4     
აღიწეროს ესე გონებასა ჩუენსა და სინათლესა სულთა ჩუენთასა.
Line: 5     
და ვჰგონებ, ვითარმედ ვერ ცნეს ვიეთმე ესე, და გულს-იდგინეს
Line: 6     
მათ *, რაჲთამცა შეცვალეს ჴმაჲ წიგნისაჲ გონებითა მათითა *, ესე
Line: 7     
იგი არს, ვითარმცა ვინ ყო თავი თჳსი უბრძნეს სიტყუათა სულისა
Line: 8     
წმიდისათა და მიზეზითა თარგმანებისაჲთა შემოიღეს თჳსი იგი.
Line: 9     
იცნობენ იგინი * უკუე, ვითარცა დაეწერა *.

Line: 10        
გამოიღენ ქუეყანამან სული ცხოველი პირუ\ტყუთაჲ Page of ms. A: 84R  
Line: 11     
და მჴეცთაჲ და ქუეწარმავალთაჲ. გულისჴმა-ყავ * სიტყუაჲ *
Line: 12     
ღმრთისაჲ მორბედი დაბადებულთა შორის, მაშინ [იწყო]
Line: 13     
სა ვიდრე აქამომდის აყოფს და მისწუთების * აღსასრულადმდე,
Line: 14     
რაჟამს აღესრულოს სოფელი. და ვითარცა იგი ბურთუსა, რაჟამს
Line: 15     
უხეთქნის ვინმე ადგილსა ჩამრეცსა, სიმრგულითა მითცა და ადგილისა
Line: 16     
შთამრეცობითა * მძაფრიად შთაგორდის იგი შთამართ *.
Line: 17     
ვიდრემდის არა * შეემთხჳის მას ადგილი ვაკე. ეგრეთცა ბუნებაჲ *
Line: 18     
არათაჲ ბრძანებითა ერთითა აღიძრნეს არსებად, და განრყუნილებად
Line: 19     
გამოვიდიან სწორად შემდგომად თესლთა, და იმარხვიედ
Line: 20     
მსგავსებასა მათსა, ვიდრემდის * მიიწიის სრულებად; შექმნის ცხენი
Line: 21     
ნაცვალად ცხენისა, და ლომი -- ნაცვალად ლომისა, და ორბი -- ნაცვალად
Line: 22     
ორბისა, დაჰმარხავნ * ყოველთა ცხოველთა წარმოჩინებითა
Line: 23     
მათითა შემდგომითი-შემდგომად ვიდრე აღსრულებადმდე ყოვლისა.
Line: 24     
და არაჲ ჟამისაგანი განჰრყუნის Page of ms. A: 84V   თჳს-თჳსებასა ცხოველთასა,
Line: 25     
არამედ რბიან იგინი ჟამთა შინა, ვითარცა სახედ, ახალნი
Line: 26     
Page of ms. B: 83V  რაჲმე, რეცა თუ აწღა იქმნნეს იგინი.

Line: 27        
გამოიღენ ქუეყანამან სული ცხოველი. ესე ბრძანებაჲ
Line: 28     
დაშთა ქუეყანასა ზედა და დაუცადებელად * ჰმსახურებს
Line: 29     
იგი დამბადებელსა, რომელიმე იქმნების მათგანი შემდგომითი-შემდგომად
Line: 30     
და რომელიმე ვიდრე აქამომდის * ქუეყანისაგან ცხონდების.
Line: 31     
რამეთუ არა თუ ჭივჭივნი ოდენ * გამოვლენ წჳმისაგან,
Line: 32     
და არცა მრავალნი თესლნი ჰაერთა მფრინვალენი, რომელთა ვერ
Line: 33     
სახელ-ედების სიწლოჲსა მათისათჳს, არამედ თაგჳცა და მყუარიცა *
Page: 125   Line: 1     
მისგანვე * გამოვლენ. და ეგჳპტეს ქუეყანასა თებაიდაჲსასა. რაჟამს
Line: 2     
წჳმის ფრიადი წჳმაჲ ჟამსა სიცხისასა, მყის აღივსნიან ყანანი
Line: 3     
თაგჳთა ველურითა. და არცაღა გუელ-თევზი გამოვალს გარნა
Line: 4     
უყისაგან, რომლისა-იგი არცა კუერცხისაგან, არცა * სხჳსა რაჲს *
Line: 5     
მიზეზისაგან არს შემდგომებაჲ მისი, გარნა ქუეყანისაგან არნ არსებაჲ
Line: 6     
მისი.

Line: 7        
გამოიღენ ქუეყანამან სულნი. პირუტყუნი ქუეყანისაგან
Line: 8     
არიან და ქუეყანად * დამართვე მხედველ, კაცი, მცენარე ზეცისაჲ,
Line: 9     
და რავდენცა * Page of ms. B: 85R  განყოფაჲ იგი იქმნა შორის ხატისა მის
Line: 10     
დაბადებისა შორის ჴორცთა მისთაჲსა * და შორის დაბადებისა პირუტყუთაჲსა *,
Line: 11     
ეგრეთვე არს ფრიადი განყოფაჲ ჴელმწიფებისაჲ შორის
Line: 12     
სულისა კაცთაჲსა და შორის სულისა ოთხფერჴთაჲსა, და
Line: 13     
ვითარ არს ხატო იგი ოთხფერჴთაჲ? თავი იგი მათი დაღმართ დადრეკილ
Line: 14     
არს ქუეყანად მიმართ და მხედვარე * მუცლად მიმართ,
Line: 15     
და ეძიებს გემოთა ყოვლით კერძოვე. ხოლო შენი თავი ზეცად მიმართ
Line: 16     
ამაღლებულ არს, და თუალნი შენნი ზეაღმართ იხედვენ. და
Line: 17     
უკუეთუ შენ ოდესმე შეურაცხ ჰყო თავი თჳსი ვნებითა ჴორცთაჲთა
Line: 18     
და ჰმსახურო მუცელსა, და რომელი-იგი ქუეშე-კერძო მუცლისა
Line: 19     
არს, მიემსგავსე შენ პირუტყუთა უგუნურთა*. არამედ
Line: 20     
ზრუნვაჲ იგი, რომელი ჯერ-არს შენდა, რაჲთა ზესკნელსა
Line: 21     
ეძიებდე, სადაცა *-იგი ქრისტე არს*, და იყო გონებითა
Line: 22     
შენითა ზედა-კერძო ქუეყანისათა. ვითარცა-იგი დაებეჭდა
Line: 23     
ხატი დაბადებისა შენისაჲ. ეგრეთვე ყავ ცხორებაჲ შენი. იყავნ
Line: 24     
მოქალაქობაჲ შენი ცათა შინა* Page of ms. A: 51R   და სამკჳდრებელი
Line: 25     
შენი * იყავნ Page of ms. B: 85V  იერუსალჱმი ზეცისაჲ; და მოქალაქენი შენნი და
Line: 26     
ნათესავნი იყვნედ პირმშონი იგი ზეცისანი*.

Line: 27        
და არა იყვნეს სულნი იგი პირუტყუთანი მდებარე ქუეყანასა
Line: 28     
შინა და მერმე-ღა გამოჩნდეს, არამედ ბრძანებასა * თანა აღდგეს.
Line: 29     
და სული პირუტყუთაჲ ერთ * არს, რამეთუ სამკაული იგი მათი
Line: 30     
ერთ არს -- პირუტყუებრი. და ყოველსავე ცხოველთაგანსა აქუს თჳსთჳსებაჲ
Line: 31     
მრავალფერი. ზროხაჲ არს კეთილად მოთმინე, ვირი -- გჳან;
Line: 32     
ცხენი -- მჴურვალე გულის-თქუმისათჳს დედლისა; მგელი -- უჩუეველ;
Page: 126   Line: 1     
მელი -- მზაკუვარ; ირემი -- ჩუკენ; ჯინჭველი -- საქმის-მოყუარე,
Line: 2     
ძაღლი -- მადლის მცნობელ და სიყუარულის-მოჴსენე. ვითარცა-იგი
Line: 3     
დაებადა თითოეული მათი, მყის მი-ხოლო-იღო თჳსებაჲ იგი ბუნებისა
Line: 4     
თჳსისაჲ. ლომსა თანა იშვა გულის-წყრომაჲ და მარტოდ ცხორებაჲ
Line: 5     
და არა თანაზიარებაჲ მსგავსთა მისთაჲ *. და არს * ვითარცა
Line: 6     
ჴელმწიფე მჴეცთა ზედა და * შეურაცხებისა მისთჳს, რომელ არს
Line: 7     
ბუნებასა შინა მისსა, არა დაჯერებულ არს იგი მიმსგავსებად
Line: 8     
მრავალთა. Page of ms. B: 86R  და არა * შეიწყნარებს იგი გუშინდელსა ჭამულსა *.
Line: 9     
დაღაცათუ მიხუდეს იგი ნაჭმევსა თჳსსა. რომელ-იგი ყო მის თანა
Line: 10     
ბუნებამან ჭურჭელი ჴმისაჲ, ვიდრემდის მრავალნიცა ცხოველთაგანნი,
Line: 11     
რომელნი უმალეს მისა არიან *, მოინადირნის ჴმითა
Line: 12     
თჳსითა ოდენ *. ვეფხი სუბუქ და მახჳლ არს შეცვალებასა მისსა *.
Line: 13     
რამეთუ შსეზავებულ არს ჴორცთა შინა მისთა სინოტიე სისუბუქისა *
Line: 14     
თანა, და მიუდგნ აღძრვათა სულისა თჳსისათა. დათჳ მძიმე
Line: 15     
არს ბუნებით და მარტომყოფ * და მზაკუვარ გონებითა. და მსგავს
Line: 16     
არს იგი მოსიერსა, და ჴორცნი მისნი მძიმე არიან და განყინებულ
Line: 17     
და უძრავ.

Line: 18        
უკუეთუ შეუდგეთ თქუმულთა, მრავალი ვიხილოთ პირუტყუთა *
Line: 19     
ამათ შინა მოღუაწებაჲ ბუნებითი ცხორებისა მათისათჳს
Line: 20     
თჳნიერ სწავლისა; და ესე, ანუ ფრიად განკრძალვისა თქუენისათჳს *
Line: 21     
და ცხორებისა ჩუენისათჳს *, ანუ დაშჯისა ჩუენისათჳს, რაჟამს ვიპოვნეთ
Line: 22     
უნაკლულევანეს პირუტყუთა. დათჳ, რაჟამს ფიცხლად მოიწყლის,
Line: 23     
ჰკურნებნ თავსა თჳსსა Page of ms. A: 51V   მდელოჲთა, რომელსა ჰრქჳან
Line: 24     
ფლომნ\ოს Page of ms. B: 86V  (რამეთუ ბუნებაჲ მისი ჴმელ არს), და გამოტენის მით
Line: 25     
წყლული იგი თჳსი და განიკურნის. და მელი იკურნებნ ფისითა
Line: 26     
ფიჭჳსაჲთა. და კუვი, რაჟამს განძღის ჴორცითა იქედნისაჲთა, ჭამის
Line: 27     
ქონდარი ველური და განერის ვნებისაგან წამლისა * მის მაკუდინებელისა.
Line: 28     
და გუელთა განიკურნიან სიბრყჳლე * თუალთა თჳსთაჲ,
Line: 29     
რაჟამს * ძოვიან * კამაჲ.

Line: 30        
და წინაჲსწარ ცნობაჲ ცხოველთაჲ ჰაერთა შეცვალებისათჳს
Line: 31     
ვითარ არა უაღრეს * არს გულისჴმის-ყოფასა პირმეტყუელთასა *?
Line: 32     
ვინაჲთგან-იგი ცხოვარმან, რაჟამს მოეახლის ზამთარი, ფრიად ჭამის,
Page: 127   Line: 1     
რეცა თუ საგზლად მოსალოდებელისა მის მოკლებისა. და
Line: 2     
ზროხაჲ, რაჟამს დაწვის ჟამსა ზამთრისასა, დაყოვნის წოლასა
Line: 3     
მას *, და რაჟამს აგრძნის ბუნებით ჟამი გაზაფხულისაჲ, ყოველნივე
Line: 4     
ველად მიმართ იხედვედ ბოსლით გამო და ჰნებავნ განსლვაჲ გარე.
Line: 5     
და გამომეძიებელმან ვინმე იხილა, რამეთუ გრძღაბმან ჴმელისამან *
Line: 6     
ორი კარი უყვის ჴურელსა თჳსსა, და რაჟამს მოჰბერის ქარმან
Line: 7     
ჩრდილოჲსამან, დაყვის ჩრდილო\ჲთ Page of ms. B: 87R  კერძი იგი ჴურელი,
Line: 8     
და რაჟამს სამხრით კერძომან მოჰბერის, დაყვის * სამხრით კერძოჲ
Line: 9     
იგი.

Line: 10        
და რასა-მე აჩუენებედ ამით კაცთა? არა თუ ღმრთისა მოღუაწებასა
Line: 11     
ოდენ, რომელი-იგი არს ყოველთა შორის, არამედ, ვითარმედ
Line: 12     
პირუტყუთაცა აქუს გრძნობაჲ მომავალისაჲ, რაჲთა ჩუენცა
Line: 13     
არა ხოლო თუ წინამდებარესა ამას მივხედოთ, არამედ იყოს
Line: 14     
სწრაფაჲ ჩუენი * ჟამისა მისთჳს მომავალისა. არა ისწრაფოა თავისა
Line: 15     
თჳსისათჳს, კაცო? არა წინაჲსწარ დაიუნჯოა ჟამსა ამას განსუენებაჲ
Line: 16     
იგი საუკუნოჲ? მიჰხედე შენ საქმესა ჯინჭვლისასა *, რომელმან-იგი
Line: 17     
დაიუნჯის თავისა თჳსისათჳს ზაფხულის საზრდელი
Line: 18     
ზამთრისაჲ და დაღათუ * არღა მოწევნულ არნ ზამთარი; და მისთჳსმცა *
Line: 19     
დაჲცადაა ჟამი შეკრებისაჲ? არამედ ასწრაფებნ იგი თავსა *
Line: 20     
თჳსსა საქმისათჳს * დაუცა\დებელად, Page of ms. A: 52R   ვიდრემდის შეიკრიბის
Line: 21     
თავისა თჳსისა * საჴმარი *, რომელი კმა-ეყოფონ საუნჯესა თჳსსა.
Line: 22     
და ესე არა უდებებით, არამედ ღონის-ძიებითა სიბრძნისაჲთა,
Line: 23     
რაჲთა დაშთეს საჭმელი იგი მისი Page of ms. B: 87V  მრავალ ჟამ. და ესე, რამეთუ
Line: 24     
განკუეთის მარცუალი * ორად, რაჲთა არა გამოიღოს ჯეჯლი
Line: 25     
და გან-მცა-ერყუნა საჭმელი იგი მისი. და აგრძნის დასოვლებაჲ
Line: 26     
იგი მისი და განაჴმის იგი, და არავე * ყოველსა ჟამსა გამოიღის
Line: 27     
იგი საჴმობლად, არამედ რაჟამს შეაცნის ჰაერისა სიწმიდე. და არავინ
Line: 28     
კაცთაგანმან იხილის ღრუბელთაგან წჳმაჲ, გარდამომდინარე ჟამსა
Line: 29     
მას, რომელსა აჴმობნ ჯინჭველი საჭმელსა თჳსსა.

Line: 30        
რომელი სიტყუაჲ მისწუთეს? ანუ რომელმან სასმენელმან დაიტიოს?
Line: 31     
ანუ რომელო ჟამი კმა-ეყოს. რომელსამცა შინა ვიტყოდეთ *
Line: 32     
და ვაუწყებდით საკჳრველებათა შემოქმედისათა?! ვიტყოდით
Line: 33     
ჩუენცა წინაწარმეტყუელისა თანა: რამეთუ დიდ არიან საქმენი
Page: 128   Line: 1     
შენნი, უფალო,და ყოველივე სიბრძნით ჰქმენ*.
Line: 2     
აწ უკუე არა კმა-არს ჩუენდა განმართლებად, ვითარმედ ვერ გჳსწავიეს
Line: 3     
წიგნისაგან სარგებელი ჩუენი, ვინაჲთგან გჳცნობიეს სარგებელი
Line: 4     
კეთილისაჲ სჯულითა ბუნებისაჲთა თჳნიერ სწავლულებისა.
Line: 5     
იცი შენ კეთილის-ყოფაჲ მახლობელისა შენისაჲ? რამეთუ გნებავს
Line: 6     
შენ, რაჲთა გეყოს * შენ სხჳსაგან *. იცი შენ სხჳსაგან * ბოროტი?
Line: 7     
Page of ms. B: 88R  რამეთუ იგი არს, რომელი-იგი არა გნებავს შენ, რაჲთამცა
Line: 8     
გეყო შენ სხჳსაგან *. არა პოვეს * პირუტყუთა სარგებელი მისაგებელისაჲ *
Line: 9     
თივათა შესაქმისაგან, და არცა გამოძიებითა ძირთაჲთა *,
Line: 10     
არამედ თითოეული * ცხოველთაგანი ბუნებით არს მომგებელ ჴსნისა
Line: 11     
თჳსისა და ძრვაჲ ბუნებითი მიუთხრობელი *.

Line: 12        
და ჩუენ შორისცა არიან სათნოებანი ბუნებით, რამეთუ
Line: 13     
აღძრვაჲ სულისაჲ არა სწავლითა კაცთაჲთა არს, არამედ * ბუნებისაგან,
Line: 14     
ვითარცა-იგი სახედ, არა თუ სიტყუაჲ რაჲმე გუასწავებს
Line: 15     
სიძულილსა სალმობისასა, არამედ არს * ჩუენ შორის რიდობაჲ
Line: 16     
მომაგონებელისაჲ; ეგრეთვო სულსა შინა არს მორიდებაჲ ბოროტისაგან
Line: 17     
თჳნიერ სწავლისა. და ბოროტი ყოველი არს შენი სულისაჲ,
Line: 18     
და საზღვარი სათნოებისაი არს სოცოც\ხლე Page of ms. A: 52V   სულისაჲ.
Line: 19     
კეთილად ვიეთმე განაჩინეს სიცოცხლე, ვითარმედ სიმტკიცე არს
Line: 20     
იგი საქმეთა ბუნებითთაჲ *. და უკუეთუ სთქუა ესე სოცოცხლისათჳს
Line: 21     
სულისა, არა შესცთე შენ ჯეროვნებისა მისგან *. არამედ
Line: 22     
სულსა გული უთქუამს ამისთჳს, რომელი-იგი ბუნებასა შინა მისსა
Line: 23     
არს თჳნიერ ს\წავლისა. Page of ms. B: 88V  ამისთჳს სიწმიდე ქებულ არს ყოველთა
Line: 24     
წინაშე, და სამართალი შეწყნარებულ, და სიმჴნე საკჳრველ და სიბრძნე
Line: 25     
საყუარელ, რომელ-ესე არიან * სულისა სიცოცხლე უფროჲს,
Line: 26     
ვიდრე ჴორცთაჲსა.

Line: 27        
შვილთა გიყუარდედ მამა-დედანი თჳსნი, და მამა-დედანი
Line: 28     
ნუ განურისხდებით * შვილთა თჳსთა **.
Line: 29     
ნუუკუე ბუნებაჲ არა ამასვე * იტყჳსა? და * პავლე, არა თუ ახალსა
Line: 30     
რასმე იტყჳს, არამედ განამტკიცებს საკრველთა ბუნებისათა. ძუსა
Page: 129   Line: 1     
ლომსა უყუარან ლეკუნი თჳსნი; მგელი ჰბრძავნ შვილთა * თჳსთათჳს,
Line: 2     
რაჲ თქუას კაცმან, რაჟამს ურჩ ექმნეს * მცნებასა და შეურაცხ-ყოს
Line: 3     
ბუნებაჲ, რაჟამს ძე შეურაცხ-ჰყოფდეს სიბერესა მამისა თჳსისასა,
Line: 4     
ანუ თუ მამაჲ მეორითა ქორწინებითაა დაივიწყბდეს პირველთა
Line: 5     
მათ შვილთა თჳსთა? რავდენ * დიდ არს სიყუარული პირუტყუთაჲ
Line: 6     
მშობელთაჲ შვილთა მიმართ თჳსთა * და შვილთაჲ მშობელთა მიმართ,
Line: 7     
რამეთუ ღმერთმან დამბადებელმან Page of ms. B: 89R  დაკლებაჲ * იგი მეტყუელებისაჲ
Line: 8     
მათგან შესძინა და ნუგეშინის-სცა ფრიად გრძნობითა *
Line: 9     
მათითა. ვინაჲ სიმრავლესა შინა საცხოვართასა, რაჟამს განვარდიოს
Line: 10     
ტაგირი კოლტისა მისგან, იცნის ჴმაჲ დედისა თჳსისაჲ
Line: 11     
და * მივიდის მისა და ეძიებნ გამომადინებელთა სძისათა? და უკუეთუ
Line: 12     
მკოდვად * პოვის ძუძუჲ დედისა თჳსისაჲ, კმა ეყვის იგი, და
Line: 13     
დაუტევის სხუანი ძუძუნი სავსენი კარაქითა. და ეგრეთვე დედამან
Line: 14     
მანჳ ტარიგისამან მრაბალთა ტარიგთა შორის იცნის ჴმაჲ მისი.
Line: 15     
ფერი მათ ყოველთაჲ * ერთ არს და სულნელებაჲ ერთ მსგავსად
Line: 16     
ყნოსისა ჩუენისა, არამედ აქუს მათ გრძნობაჲ უმახჳლესი * გრძნობისა
Line: 17     
ჩუენისაჲ, რომლითა იცნის თოთოეულმან მათგანმან თჳსი იგი
Line: 18     
თჳსება *.

Line: 19        
ძაღლსა * ჯერეთ არღა ამოსრულ * არიედ კბილნი მისნი და
Line: 20     
პირითა უნებნ, რაჲთამცა შურ-იგი მავნებელთა მისთაგან. Page of ms. A: 53R  
Line: 21     
რქანი ჴბოჲსანი არღა აღმოსრულ არიედ და იცინ სადა-იგი აღმოსლვად
Line: 22     
არს საჭურველი თჳსი *. Page of ms. B: 89V  და ესე მოჲსწავებს, ვითარმედ
Line: 23     
ყოველნივე გონებანი უსწავლელ არიან და არარაჲ არს არსთა
Line: 24     
შორის უნდო და არცა განუსაზღვრებელ, არამედ ყოველთავე მოაქუს
Line: 25     
სასწაული სიბრძნისა შემოქმედისაჲ. და აჩუენებედ თავთა
Line: 26     
შინა თჳსთა, ვითარმედ დაბადებულ არიან იგინი განმზადებულად
Line: 27     
მცველად ჴსნისა მისისა *.

Line: 28        
ძაღლი უსიტყუელ არს, არამედ აქუს მას გრძნობაჲ, რომელი,
Line: 29     
შეეტყუების ძალსა სიტყჳსასა. რამეთუ რომელსა-იგი ვერ ჰპოებენ *
Line: 30     
ბრძენნი ქუეყანისანი ძნიად, ფრიად მოცალებითა თჳსითა,
Line: 31     
ვიტყჳ შეთხზ ულებითა * განზრახვისა * მათისაჲთა *, ამას აჩუენებნ *
Line: 32     
ძაღლი განსწავლული ბუნებისაგან თჳსისა, რამეთუ ეძიებნ
Page: 130   Line: 1     
იგი კუალსა ნადირისასა და, რაჟამს პოვის კუალი მისი ფრიად
Line: 2     
ზღლარკნით *, მოისუნის ადგილი იგი, და რეცა თუ ზრახავნ ჴმითა
Line: 3     
განზრახვისაჲთა *, რომელსა-იგი ჰყეფნ *, და აუწყის, ვითარმედ:
Line: 4     
აქაჲთ წარსრულ არს ნადირი იგი, გინა იქით, გინა თუ აქაჲთ კერძო,
Line: 5     
გინა თუ არცა იქით და არცა აქაჲთ *. აწ უკუე არაჲთ სამე ჰმატან
Line: 6     
ძაღლთა *! Page of ms. B: 90R  და მერმე ვითარმცა თქუა, ვითარმედ სხუაჲცა
Line: 7     
რომელიმე კერძოჲ გამოვიძიოთ, და ესრეთ განქარვებითა ნატყუართა *
Line: 8     
მათ კუალთაჲთა * პოვის ჭეშმარიტი, რაჲსა * უკუე * უმეტესსა
Line: 9     
და უფროჲს ამისსა იქმან *, რომელნი-იგი სხენან მარილოვნად
Line: 10     
და წერენ მიწასა ზედა და შეურაცხ ჰყოფენ ორთა მათ წინამდებარეთა
Line: 11     
სიტყუათა და მესამესა * სიტყუასა შინა ჰპოებენ *
Line: 12     
სამართალსა?

Line: 13        
ხოლო კეთილის-მოჴსენებაჲ ცხოველისაჲ მის *. ვითარ არა
Line: 14     
არცხუენს უმადლოთა მათ კეთილის-მყოფელთა მათ * თჳსთა მიმიმართ?
Line: 15     
და მრავალნი ძაღლნი იჴსენებიან, ვითარმედ მოწყდეს *
Line: 16     
იგინი უდაბნოსა ზედა მოკლულთა უფალთა თჳსთა ზედა *. და
Line: 17     
კუალად მრავალნი ძაღლთაგანნი * მჴურვალედ შეხლდომისა მათისათჳს
Line: 18     
იქმნნეს მომასწავებელ კაცის-მკლველთა მათ და მისცნეს
Line: 19     
ავაზაკნი იგი დასასჯელად *. რაჲმე თქუან რომელთა-იგი არა უყუარს
Line: 20     
დამბადებელი ღმერთი * და არცა მზრდელი, იგი უფალი
Line: 21     
თჳსი *, არამედ მოიგებენ იგინი მეგობრად მათ, Page of ms. A: 53V   რომელნი ზრახვენ
Line: 22     
ღმრთისათჳს უმსჯავროდ *, და ეზიარებიან * იგინი ტაბლათა
Line: 23     
მათთა და თჳთ ჭამასაცა შინა თავს-ი\დებედ Page of ms. B: 90V  გმობასა მომცემელისა
Line: 24     
თჳსისა ზედა.

Line: 25        
არამედ მოვიდეთ კუალად * ხილვასა დაბადებულთასა. ყოველი,
Line: 26     
რომელი ფრიად * მოინადირების ცხოველთაგანი, ფრიადცა
Line: 27     
იშვების. ამისთჳს ყურდგელნი მრავლად მშობელ არიან და თხანი
Line: 28     
ველურნი და არნნი შობენ * ტყუბთა, რაჲთა არა წარწყმდეს ნათესავი
Line: 29     
იგი მათი ჴორცის-მჭამელთა მათ მიერ. ხოლო სხუათა
Page: 131   Line: 1     
განმრყუნელნი იგი მცირედ მშობელ არიან. რამეთუ ერთსა ლომსა
Line: 2     
ძნიად უვინ * ძუვი დედად *, რამეთუ სიფიცხლითა ფრცხილთა * მისთაჲთა
Line: 3     
განაპის საშოჲ და ეგრეთ გამოვიდის, ვითარ-იგი იტყჳან.
Line: 4     
და ეგრეთვე ასპიტი შესჭამს * გუერდთა დედისა თჳსისათა * და ეგრეთ
Line: 5     
გამოვალს და მიაგის დედასა * მისაგებელი ღირსი მისი. არარაჲ
Line: 6     
არს არსთაგანი უღუაწად * და განუგებელად *. რომელი მას
Line: 7     
შეეტყუების.

Line: 8        
და * უკუეთუ გამოიწულილო შენ ასოთა შინა ცხოველთაჲსა,
Line: 9     
ჰპოვო *. რამეთუ დამბადებელსა არა\რაჲ Page of ms. B: 91R  დაუკლებიეს და არცა
Line: 10     
შეუმატებიეს საჴმარსა მას *. მოსცნა ჴორცის-მჭამელთა მათ ცხოველთა
Line: 11     
კბილნი მახჳლნი, რამეთუ საჴმარ იყვნეს მათდა * ეგევითარნი
Line: 12     
საჭმლისა მისთჳს. და რომელთა-იგი საჭმელად აქუ[ა]ნ *
Line: 13     
კბილსი უსუსურნი, უქმნა მათ მრავალი * ჭურჭელი * სამალავად
Line: 14     
საჭმლისა. და რავდენ პირველითგანვე ვერ დააწულილის საზრდელი
Line: 15     
თჳსი, მისცა მას ღმერთმან, რაჲთა კუალად აღმოიღოს, რომელი-იგი
Line: 16     
შთაუნთქამნ, ვიდრემდის * დალბეს იგი აღმოცოხნითა მით
Line: 17     
და იქმნეს საზრდელი საჴმარ. ამისთჳს არა ცუდად იქმნა ცხოველთათჳს,
Line: 18     
რომელთა აქუს სტომაქებ და იჴუანჩებ და ქუსეტებ,
Line: 19     
ყოველივე აღმასრულებელად საჴმრისა თჳსისა. ყელი აქლემისაჲ
Line: 20     
გრძელ არს *, რაჲთა ჩასწუთებოდის ფერჴთა თჳსთა ძოვნად თივისა
Line: 21     
მცენარისა *. ყელი დათჳსაჲ მოკლე და შთასუმულ შორის
Line: 22     
მჴართა მისთა, და ლომისაჲ და ავაზისაჲ ეგრეთვე და ყოველი,
Line: 23     
რომელი მსგავსი მათი არს, Page of ms. A: 54R   რამეთუ არა ძოვენ იგინი ქუეყანასა
Line: 24     
ზედა, არამედ კმა იყოფენ იგინი * ნადირთა
Line: 25     
ცხოველთაგან.

Line: 26        
რად * საჴმარ არს პილოჲსა ნიჩური იგი *? რამეთუ ცხოველი
Line: 27     
ესე დიდ არს და მაღალ შორის მჴეცთა * ქუეყანისათა და განსაკრთობელ *
Line: 28     
სახილველად, და ამისთჳს უნდა * სიდიდე ჴორცთაჲ.
Line: 29     
რამეთუ * უკუეთუმცა მიცემულ იყო მისა სიგრძოჲ * ყელისაჲ
Line: 30     
მსგავსად ფერჴთა მისთა, ვერმცა ვიდრემე შესაძლებელ იყო დამჭირვაჲ
Line: 31     
მისი * და მი-მცა-დრკებოდა იგი ქუეყანად მიმართ
Page: 132   Line: 1     
სიმძიმითა თჳსითა *. არამედ თავი მისი დამოჰკიდავს მცირედთაზურგის-ძუალთა,
Line: 2     
და ნიჩურნი იგი მისნი * არიან აღმასრულებელ
Line: 3     
საჴმარებისა ყელისა მისისა. და მით მიოღებს საჭმელსა თჳსა და
Line: 4     
სასუმელსა. და ფერჴნი მისნი არიან ვითარცა სუეტნი თჳნიერ
Line: 5     
გარდასაჴსნელთა *, და იტჳრთვენ სიმძიმესა მას მისსა. და უკუეთუმცა
Line: 6     
იყვნეს ფერჴნი იგი მისნი ლბილ და ნედლ, ჰბრკოლდებოდამცა *
Line: 7     
იგი მარადის და ვერმცა თავს-იდებდეს Page of ms. B: 92R  სიმძიმესა,
Line: 8     
არამედ არა აქუს * მას, გარნა მცირე ბრჭალი. ხოლო მუჴლნი არა
Line: 9     
ასხენ, რამეთუ ვერ იტჳრთვიდეს სიზრქესა ჴორცთა მისთასა, რამეთუ
Line: 10     
მუჴლი მრგუალ არს და მსხლეტარე და დაჴსნილ და მძრწოლარე *.
Line: 11     
ამისთჳს საჴმარ იყო მისა ნიჩური იგი გრძელი საზომად
Line: 12     
ფერჴთა. არა ხედავა *, რამეთუ არიან იგინი ბრძოლასა შინა ვითარცა
Line: 13     
კოშკნი მშუმინვიერნი * წინაშე პირსა ბანაკისასა, ანუ ვითარცა
Line: 14     
ბორცუნი ჴორციელნი, საშინელ არს * ზედა-მისლვაჲ იგი
Line: 15     
მათი, და განაბნიიან * ბანაკი იგი მტერთაჲ? და უკუეთუმცა
Line: 16     
ფერჴნი იგი არა შეეტყუებოდეს ჴორცთა მისთა, არამცა ცხონდა
Line: 17     
ცხოველი იგი, გარნა მცირედ ოდენ. არამედ იტყჳან, ვითარმედ
Line: 18     
ოცდაათ წელ ცხოვნდებიან * იგინი და * უფროჲსცა ამისა *. ამისთჳს
Line: 19     
ფერჴნი იგი მისნი არიან მყარ და უმუჴლო. და ნიჩური
Line: 20     
იგი მისი, ვითარცა ვთქუ, ქუეჲთ აღმართ მოჲწევს მისა საჭმელსა;
Line: 21     
და ნიჩური იგი არს, ვითარცა სახედ, გუელი, ლბილ ბუნებით. Page of ms. B: 92V 
Line: 22     
აწ უკუე თქუმული იგი ჭეშმარიტ არს, რომელსა იტყჳს: არარაჲ
Line: 23     
იპოვების დაბადებულთა შინა ნა\მეტაობაჲ Page of ms. A: 54V   გინა ნაკლულევანებაჲ.
Line: 24     
და ცხოველი ესე, რომელი ესრეთ დიდ არს, მოგუცა ჩუენ
Line: 25     
ღმერთმან, ვიდრემდის განისწავლის იგი და გულისჴმა-ყვის და
Line: 26     
იგუემის, ხოლო მან თავს-იდვის და გუასწავებს ჩუენ ჭეშმარიტად,
Line: 27     
ვითარმედ ყოველივე დაუმორჩილებიეს ქუეშე ფერჴთა ჩუენთა, რამეთუ
Line: 28     
შეგუქმნნა ჩუენ ხატად თჳსად * დამბადებელმან.

Line: 29        
და არა დიდთა ცხოველთაგან ოდენ ჯერ-არს ჩუენდა, რაჲთამცა
Line: 30     
დაგჳკჳრდა სიბრძნისათჳს დამბადებელისა, არამედ მცირეთაგანცა
Line: 31     
შევიკრიბოთ საკჳრველებაჲ არა უმცირეს * პირველთასა
Line: 32     
მას, ვითარცა რაჲ *-იგი არა დიდთა მათ მთათაჲ ოდენ გჳკჳრს,
Line: 33     
რომელთანი იგი მწუერვალნი მახლობელობითა ღრუბელთაჲთა მარადის
Line: 34     
ჰმარხვენ ზამთარსა, არამედ ჴევროვანთაცა ღრმათა, რომელნი
Page: 133   Line: 1     
არიან უქარო და ტფილ. ეგრეთვე დაბადებასა შინა ცხოველთასა
Line: 2     
არა მიკჳრს სიდიდე პი\ლოჲსაჲ Page of ms. B: 93R  ოდენ, არამედ თჳთ *
Line: 3     
თაგჳსაგანცა, რომელი არს სასინელ პილოჲსა, და სიმწულილისაგანცა *
Line: 4     
ღრიაკალთა ისრისა, ვითარ-იგი გამოაღრუვა * შემოქმედმან *
Line: 5     
ვითარცა სტჳრი, რაჲთა მუნით დასთხევდეს გესლსა თჳსსა კბენილთა
Line: 6     
მათ ზედა მისგან.

Line: 7        
და ნუ ვინ აბრალებნ ამისთჳს დამბადებელსა, ვითარმედ შექმნნა *
Line: 8     
ცხოველნი მაკუდინებელნი და განმრყუნელნი და მბრძოლნი
Line: 9     
ცხორებისა ჩუენისანი. და უკუეთუ არა აბრალებ * მასწავლელსაცა,
Line: 10     
რომელმან-იგი განსწავლის და განაგის * დაუტევნელობაჲ ყრმათაჲ
Line: 11     
და გუემითა განწმიდნის არაღირსნი იგი. მჴეცნი არიან გამოსაცდელად
Line: 12     
სარწმუნოებისა, უკუეთუ გაქუნდეს შენ სარწმუნოებაჲ უფლისა
Line: 13     
მიმართ, ასპიტსა და იქედნესა * ზედა ხჳდოდი, და
Line: 14     
დასთრგუნო შენ ლომი და ვეშაპი*. და გაქუნდეს * ჴელმწიფებაჲ
Line: 15     
სარწმუნოებით, რაჲთა დასთრგუნვიდე გუელთა და
Line: 16     
ღრიაკალთა. არა ხედავა პავლეს, რაჟამს-იგი მიიღებდა შეშასა,
Line: 17     
დაეკი\და Page of ms. B: 93V  მას იქედნე, ვითარ-იგი ვერარაჲ ავნო მას, რამეთუ
Line: 18     
წმიდაჲ იგი სავსე იყო სარწმუნოებითა?* და უკუეთუ ურწმუნოჲ
Line: 19     
ხარ, გეშინოდენ ურწმუნოებისა მისთჳს * უფროჲს მჴეცისა, რომელმან-იგი
Line: 20     
გყო შენ მონადირებულ * ყოვლისაგან განრყუნილებისა.

Line: 21        
Page of ms. A: 55R   არამედ ვაგრძნობ, ვითარმედ ითხოვების ჩემგან ადრითგან,
Line: 22     
რაჲთამცა ვიტყოდე * დაბადებისათჳს კაცისა და რეცა თუ
Line: 23     
მესმის, რამეთუ გულნი მსმენელთანი აბრალებენ და ყივიან *, ვითარმედ,
Line: 24     
რომელი-იგი ჩუენი არს, გჳსწავიეს მისთჳს *, რაჲ ბუნებაჲ *
Line: 25     
არს, ხოლო თავნი თჳსნი არა ვიცნით *. და ჯერ-არს ჩუენდა თქუმად
Line: 26     
და განგდებად ჩუენგან შიში, რომელ არს ჩუენ შორის. ჭეშმარიტად
Line: 27     
შეჰგავს. რაჲთა უძნელე იყოს ყოვლისა ცნობაჲ თავისა
Line: 28     
თჳსისაჲ. რამეთუ არა თუ თუალი ოდენ ხედავს * ყოველსა გარეშესა
Line: 29     
და მას ვერ ჰხედავს, არამედ თჳთ გონებაჲცა ჩუენი ჰხედავს
Line: 30     
ცოდვასა სხჳსასა და * თჳთ გჳან არს * ცნობად ნაკლულევანებათათჳს *
Line: 31     
თავისა თჳსისათა. ამისთჳს აწცა თქუმული სწრა\ფით Page of ms. B: 94R 
Line: 32     
მიიწია სხჳსა ზედა და თჳთ გჳან არს და სავსე სიცონილითა გამოძიებისათჳს
Page: 134   Line: 1     
თავისა თჳსისა, და არა ცით, არცა * ქუეყანით
Line: 2     
ოდენ, არამედ ჩუენითაცა დაბადებულობითა *, რაჟამს ვინმე გამოწულილვით
Line: 3     
გულისჴმა-ყოს თავი თჳსი, ვითარცა იტყჳს წინაწარმეტყუელი:
Line: 4     
საკჳრველ იქმნა ცნობაჲ შენი ჩუენგან **,
Line: 5     
ესე იგი არს, რომელ * გამოვიკულიეთ * თავი თჳსი, ვისწავე სიმრავლე
Line: 6     
სიბრძნისა შენისაჲ.

Line: 7        
და თქუა ღმერთმან: ვქმნეთ კაცი*. სადა არს აწ *
Line: 8     
ჰურიაჲ, რომელი-იგი უარ-ჰყოფდა * პირველ ჭეშმარიტებისა მეორისა
Line: 9     
მისთჳს პირისა, რომელი-იგი ჩნდა, ვითარცა სახედ, სარკუმელთაგან
Line: 10     
ნათლისათა სიტყჳთა საღმრთოჲთა და არღა * გამოჩინებულ
Line: 11     
იყო *, არამედ იტყოდა ჰურიაჲ იგი, ვითარმედ თჳთ ღმერთი ეტყოდა
Line: 12     
თავსა თჳსსა? და მან თქუა და მან ყო. თქუა: იყავნ ნათელი,
Line: 13     
და იყო ნათელი. მაშინცა წინავე იდვა მხილებაჲ სიტყჳსა
Line: 14     
მათისაჲ. რომელმან მჭედელმან, ანუ რომელმან ხურომან, ანუ
Line: 15     
რომელმან მეჴამლემან, ზინ Page of ms. B: 94V  რაჲ იგი მარტოჲ ჭურჭერთა ზედა
Line: 16     
ჴელთ-საქმარისათა, და არავინ სხუაჲ იქმნ მის თანა, და ეტყოდამცა
Line: 17     
იგი თავსა თჳსსა: ვქმნეთ დანაკი, ანუ აღვაგოთ საჴნველი,
Line: 18     
ანუ შევკერნეთ მოგუნი? და არა უფროჲს აღასრულოს საჴმარი იგი
Line: 19     
უსიტყუელად და სულის-ღებით *? ესე სიტყუანი არიან ცუდნი,
Line: 20     
ვინაჲთგან მთავარი და ჴელმწიფე Page of ms. A: 55V   ბრძანებით ასწრაფებდეს
Line: 21     
თავსა თჳსსა, არამედ რომელთა-იგი არა სცონოდა * ცილის-წამებად
Line: 22     
ღმრთისა, რაჲ-მე არა თქუან, ვინაჲთგან ჰქონან მათ ენანი
Line: 23     
განშიშულებულნი ტყუვილისათჳს? არამედ ჴმაჲ ესე წინამდებარე
Line: 24     
დაუყოფს მათ * პირთა მათთა. და თქუა ღმერთმან: ვქმნეთ
Line: 25     
კაცი. მითხარ-ღა შენ, ერთი პირი არსა აქა? რამეთუ არა დაიწერა,
Line: 26     
ვითარმედ `იყავნ კაცი'. არამედ `ვქმნეთ კაცი'. რაჟამსიგი
Line: 27     
არა იყო მოსწავლე, იყო სიტყუაჲ იგი ღშრთეებისათჳს დაფარულ
Line: 28     
სიღრმესა შინა. და რაჟამს იქმნა სასოებაჲ არსებისა კაცისაჲ,
Line: 29     
განცხადნა Page of ms. B: 95R  სარწმუნოებაჲ და განბრწყინდა ზრახვაჲ ჭეშმარიტი.
Line: 30     
ვქმნეთ კაცი. არა გესმისა, მბრძოლო ქრისტესო, რამეთუ
Line: 31     
იტყჳს იგი მის თანავე დამბადებელსა, რომელმან მის
Line: 32     
თანა დაჰბადნა საუკუნენი, რომელსა-იგი უტჳრთავს
Line: 33     
ყოველი ძლიერებითა სიტყჳსა მისისაჲთა*?

Page: 135  

Line: 1        
არამედ არა შეიწყნარებს სიტყუათა სარწმუნოებისათა ყუდროებით,
Line: 2     
რაჲთა * ვითარცა კაცის-მოძულე მჴეცი, რაჟამს შეეყენოს
Line: 3     
მახესა, იბრდღუენნ მახეთა მათ ზედა და აჩუენებნ * სიბოროტესა
Line: 4     
ბუნებისა თჳსისასა, ხოლო განრინებად ვერ შემძლებელ არნ; ესრეთცა
Line: 5     
მტერნი ჭეშმარიტებისანი, ნათესავი ჰურიათაჲ, რაჟამს შეიწრდიან,
Line: 6     
თქჳან, ვითარმედ; მრავალ არიან პირნი, რომელთა მიმართ
Line: 7     
მიიწია სიტყუაჲ ღმრთისაჲ. და რომელი-იგი თქუა, ვქმნეთ კაცი,
Line: 8     
ანგელოზთა მიმართ თქუაო. ესე ჰურიაებრი გამოსახვაჲ არს, ესე
Line: 9     
ზრახვანი არიან ამაოებისა მათისანი *! ერთსა არა შეიწყნარებენ და
Line: 10     
ბევრთა შემოიხუმენ, უვარ-ჰყოფენ ძესა და აჩემებენ პატივსა ზრახვისა
Line: 11     
Page of ms. B: 95V  უფლისასა მონათა; და რომელნი ჩუენ თანა მონა არიან,
Line: 12     
ჰყოფენ მათ უფალ დაბადებისა ჩუენისა. კაცი, რაჟამს სრულ იქმნის,
Line: 13     
მიიწიის პატივსა ანგელოზთასა. რომელი დაბადებული შემძლებელ
Line: 14     
არს მიწდომად * დამბადებელისა?

Line: 15        
იხილე შემდგომი სიტყჳსაჲ *! ვქმნეთ კაცი ხატად ჩუენდაო.
Line: 16     
რასა იტყჳს ამისთჳს? ნუუკუე ხატი ღმრთისაჲ და ანგელოზთაჲ
Line: 17     
ერთ არსა? არამედ ხატი მამისაჲ და ძისაჲ ერთ არს
Line: 18     
თჳნიერ ყოვლისა ცილობისა, საცნაური, რომლითა-იგი შეჰგავს
Line: 19     
ღმრთეებასა, არა თუ ხატითა ჴორციელითა, Page of ms. A: 56R   არამედ თჳსებითა
Line: 20     
ღმრთეებისაჲთა. ისმინე შენცა, რომელი-ეგე ხარ ახლის-მეტყუელთაგანი,
Line: 21     
რომელი განადიდებ ჰურიაებასა ხატითა ქრისტეანობისაჲთა.
Line: 22     
ვის იტყჳს * მსგავს ჩუენდაო? ვის სხუასა, გარნა მას,
Line: 23     
რომელი-იგი არს ბრწყინვალებაჲ დიდებისაჲ და
Line: 24     
ხატი გუამისა მისისაჲ*; რომელი-იგი არს ხატი უხილავისა
Line: 25     
ღმრთისაჲ*. არამედ * იტყჳს სამე უკუე *, "ვქმნეთ
Line: 26     
კაცი ხატად ჩუენდაო", ხატსა მას თჳსსა ცხოველსა, რომელმან-იგი
Line: 27     
თქუა: მე და მამაჲ ერთ ვართ*; Page of ms. B: 96R  და: რომელმან
Line: 28     
მიხილა მე, იხილა მამაჲ ჩემი **. სადა ხატი ერთ არსო *,
Line: 29     
მუნ არა * არს ცვალებაჲ *.

Line: 30        
და ქმნა ღმერთმან კაცი*. და არა თქუა: `და *
Line: 31     
ქმნესო', მოჰრიდებს აქა სიტყუაჲ სიმრავლესა პირთასა. და ამით
Line: 32     
განსწავლის * ჰურიათა, და მეორითა დაჰჴსნის წარმართობასა *, და
Page: 136   Line: 1     
ამით დაიწერა წარმართთა ზედა *, მიევედრა * ერთობასა, რაჲთა
Line: 2     
გულისჴმა-ჰყო ძე მამისა თანა და განერე წარწყმედისაგან მრავალ
Line: 3     
ღმრთეებისა *.

Line: 4        
ხატად ღმრთისა შექმნა *. შემოიღო კუალად პირი შემწე და
Line: 5     
არა თქუა: ხატად მისა, არამედ ხატად ღმრთისა. და კუალად
Line: 6     
ვთქუათ მომავალსა მას. ვითარ-იგი არს კაცი ხატად ღმრთისა და
Line: 7     
ვითარ იქმნის მსგავს მისა. ხოლო აწ ითქუმის, უკუეთუ ხატი ერთი
Line: 8     
არს, ვინაჲ მიიწიე შენ უღმრთოებასა ამას, ვერ დასათმობელსა,
Line: 9     
ვითარმცა სთქუ, ვითარმედ ძე არა მსგავს არს მამისაჲ? უმადლოებაჲ
Line: 10     
მსგავსებასა! რომელსა ღირს იქშენ, არა მისცემ * კეთილისმყოფელსა
Line: 11     
მას! და ჰგონებ, ვითარმედ რომელი-იგი მადლი მოცემულ
Line: 12     
არს შენდა, დადგრ\ომილ Page of ms. B: 96V  არს იგი შენ თანა და არა აღიარებ,
Line: 13     
ვითარმედ ძესა ბუნებით აქუს მსგავსებაჲ მამისაჲ!

Line: 14        
არამედ მიმწუხრი გჳბრძანებს, რაჲთა დავდუმნეთ, ვინაჲთგან
Line: 15     
მზე წარუვლინებიეს მას დასავალით კერძო! და აქა დავაყენოთ სიტყუაჲ
Line: 16     
ჩუენი * და კმა-ვყოთ თქუმული ესე *. რამეთუ შევახეთ თქუმულსა
Line: 17     
ამას, რაჲთა * აღვადგინო * შური თქუენი, ხოლო სრული
Line: 18     
გამოძიებაჲ ამისთჳს * ხვალე გარდავიჴადოთ შეწევნითა სულისა
Line: 19     
წმიდისაჲთა.

Line: 20        
წარვედით თქუენ სიხარულით ეკლესიად, ქრისტეს მოყუარენო *!
Line: 21     
და შეამკვენით მარილოვანნი იგი ტაბლა\ნი Page of ms. A: 56V   თქუენნი ჴსენებითა
Line: 22     
მით * თქუმულთაჲთა ნაცვალად ყოვლისა საჭმლისა ნაყოფიერისა
Line: 23     
და სანოვაგეთა მრავალთა. ჰრცხუენოდენ არიანოზთა *,
Line: 24     
მართლუკუნ იქეცინ ჰურიაჲ, და მხიარულ იყავნ მორწმუნე სიტყჳსგებითა
Line: 25     
ჭეშმარიტითა. და ადიდენ * უფალი, რომლისაჲ არს დიდებაჲ
Line: 26     
და ძლიერებაჲ საუკუნეთა მიმართ საუკუნეთაჲსა; ამენ.

Line: 27        
დიდება ღმერთსა სრულმყოფელსა ყოვლისა კეთილისასა. *


Chapter: Notes  

Page: 32  
Line: n.*     
Link to kbg იოანე 1,5. ^
Line: n.1     
არა] არა არა A. ^

Page: 33  
Line: n.*     
Link to sakmeსაქმე 20, 29. ^

Page: 35  
Line: n.*     
Link to mcatიგ. სოლ. 13, 9. ^
Line: n.**     
Link to pavleniკოლ. 1, 12. ^

Page: 36  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1,3. ^

Page: 37  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1, 4. 38 ^

Page: 38  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1, 4. ^
Line: n.**     
Link to oskijerდაბ. 1, 5. ^

Page: 39  
Line: n.*     
Link to psaფს. 69, 10. ^
Line: n.**     
Link to oskijerდაბ. 47, 9. ^
Line: n.***     
Link to psaფს. 22, 6. ^
Line: n.****     
Link to psaფსალ. 118, 103. ^

Page: 40  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1, 6. ^

Page: 42  
Line: n.*     
Link to pavleniიი კორ. 12,2. ^
Line: n.**     
Link to psaფს. 148. ^
Line: n.***     
Link to oskijerდაბ. 1, 6-7 ^

Page: 43  
Line: n.*     
Link to psaფს. 74, 4. ^
Line: n.**     
Link to psaფს. 150,1. ^
Line: n.***     
Link to oskijerამოს. 4,13. ^

Page: 45  
Line: n.*     
Link to oskijerიობ. 36, 37. ^

Page: 47  
Line: n.*     
Link to oskijerესაია 44, 27. ^
Line: n.**     
აქიდან შემოდის B ხელნაწერი. ^

Page: 48  
Line: n.1     
მისსა A. ^
Line: n.2     
წარ-მცა-წყმიდა A. ^
Line: n.3     
წყალთაჲსა A, ^
Line: n.4     
ათარმან B. ^
Line: n.5     
ვხედვიდით A. ^
Line: n.6     
სოფელსა A. ^
Line: n.7     
დიად B. ^
Line: n.8     
განაჴმის A, ^
Line: n.9     
მწულილად A. ^
Line: n.10     
მან -- A. ^
Line: n.11     
იგინი A. ^
Line: n.12     
+ წინააღმდგომსა A. ^
Line: n.13     
იგი + მათი A. ^
Line: n.14     
მართლ A. ^
Line: n.15     
იყო B. ^
Line: n.16     
სიტყუასა A. ^
Line: n.17     
ჩემსა A. ^
Line: n.18     
არს -- B. ^
Line: n.19     
რაჲსმე A. ^
Line: n.20     
ამათ A. ^
Line: n.21     
სიმრავლითამცა. ^
Line: n.22     
ოდესმე A. ^
Line: n.23     
ადგილთა + მათ. ^

Page: 49  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1, 8. ^
Line: n.**     
Link to psaფს. 8, 9. ^
Line: n.***     
Link to oskijerდაბ. 1, 20. ^
Line: n.****     
Link to psaფს. 106, 26. ^
Line: n.*****     
Link to oskijerმეორე შჯ. 33,13 - 15. ^
Line: n.******     
Link to oskijerმეორე შჯ. 28, 23. ^
Line: n.1     
თჳსსა] მათსა A. ^
Line: n.2     
მდინარეთაგანი A. ^
Line: n.3     
რამეთუ] ვითარმედ A. ^
Line: n.4     
ვითარმედ -- A. ^
Line: n.5     
მარილეან A. ^
Line: n.6     
თხლე A. ^
Line: n.7     
მისთჳს] ამისთჳს არს A. ^
Line: n.8     
მარილეანო A. ^
Line: n.9     
არარას] არაარსი A. ^
Line: n.10     
შუენის B. ^
Line: n.11     
და -- B. ^
Line: n.12     
აღვლენედ A. ^
Line: n.13     
უფსკრულთადმდე A. ^
Line: n.14     
არნ + იგი A. ^
Line: n.15     
წყევათა] დაწყევათა A. ^
Line: n.16     
გაჴმობაჲ B. ^
Line: n.17     
ამათ A. ^
Line: n.18     
ორთქლი A . ^
Line: n.19     
ქართათაჲ B. ^
Line: n.20     
მის -- A. ^

Page: 50  
Line: n.*     
Link to psaფს. 148,11-13. ^
Line: n.1     
მისვე A. ^
Line: n.2     
დაბადებულსა ნოტიაჲსასა A. ^
Line: n.3     
დამტკიცებულთა B. ^
Line: n.4     
არა A. ^
Line: n.5     
ერთმანერთსა A. ^
Line: n.6     
ცხონდების A. ^
Line: n.7     
დამწუარსა A. ^
Line: n.8     
+ იგინი A. ^
Line: n.9     
+ და A. ^
Line: n.10     
იგინი] -- A. ^
Line: n.11     
სიტყჳსა A. ^
Line: n.12     
იგავი A. ^
Line: n.13     
იგი -- A. ^
Line: n.14     
რომელნი A. ^
Line: n.15     
~ ცასა ქუეშე A. ^

Page: 51  
Line: n.*     
Link to psaფს. 18, 2. ^
Line: n.**     
Link to oskijerდან. 3, 64 -72. ^
Line: n.***     
Link to psaფს. 148, 7. ^
Line: n.1     
ვითარცა სიზმარი და -- A ; დედაბერებრნი] ბერებრნი A. ^
Line: n.2     
დაღაცათუ თქუმლ არს -- A. ^
Line: n.3     
მას A. ^
Line: n.4     
არცაღა A. ^
Line: n.5     
თქჳს A. ^
Line: n.6     
რომელ-იგი A. ^
Line: n.7     
ვითარ -- A. ^
Line: n.8     
ყოველივე A. ^
Line: n.9     
იგინი -- A. ^
Line: n.10     
სიტყუაჲ A. ^
Line: n.11     
საყოფელი A. ^
Line: n.12     
იგი A. ^
Line: n.13     
არცაღა A. ^

Page: 52  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1, 8. ^
Line: n.**     
Link to pavleniრომ. 1, 20, ^
Line: n.1     
არიან -- A. ^
Line: n.2     
და -- A. ^
Line: n.3     
ვისა A. ^
Line: n.3a     
+ ასონი A. ^
Line: n.4     
თითოეულისა მათისაჲ A. ^
Line: n.5     
გულს A. ^
Line: n.6     
სოფლისათჳს] სოფლისაჲ თჳსი A. ^
Line: n.7     
მეორედისა B. ^
Line: n.8     
რომელიიგი A. ^
Line: n.9     
+ მისსა A. ^
Line: n.10     
+ და A. ^
Line: n.11     
ადიდებდეთ შემოქმედსა მისა B] შემოქმედსა მისსა ადიდებდეთ A. ^
Line: n.12     
+ არცა A. ^

Page: 53  
Line: n.*     
Link to oskijerეს. 40, 22. ^
Line: n.1     
ძლიერებაჲ] აღსარებაჲ A. ^
Line: n.2     
+ ა~ნ A. ^
Line: n.3     
სტქ~ნი ქჱ -- A. ^
Line: n.3a     
ბასილისვე A. ^
Line: n.3b     
თავი -- B. ^
Line: n.4     
გამოზრდიან B. ^
Line: n.5     
+ მათსა A. ^
Line: n.6     
+ იგი A. ^
Line: n.7     
ჴელთსაქმე A. ^
Line: n.8     
+ გარდა B. ^
Line: n.9     
გარდაჰჴადნიან A. ^
Line: n.10     
დაჴსნილებათა A. ^
Line: n.11     
მსმენელთაჲსა B. ^
Line: n.12     
მათ -- A. ^
Line: n.13     
სარბევსა A. ^
Line: n.14     
მათი] თჳსი A. ^
Line: n.15     
თჳსთა A. ^
Line: n.16     
~ თჳსსა ზედა A. ^
Line: n.17     
+ ბუნებითთჳსით A. ^

Page: 54  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1, 9 -- 10. ^
Line: n.1     
მყუდროსა A. ^
Line: n.2     
რომელ-იგი A. ^
Line: n.3     
რაოდენ A. ^
Line: n.4     
შინა -- A. ^
Line: n.5     
~ იყო უხილავ A. ^
Line: n.6     
ქყ~ნა B. ^
Line: n.7     
კრეტსაბმელნი A. ^
Line: n.8     
აქუნ B. ^
Line: n.9     
დგანნ B. ^
Line: n.10     
შთაენთქის A. ^
Line: n.11     
თჳსი] მისი A. ^
Line: n.12     
გუერდქცეულობისა A. ^
Line: n.13     
არს + უკუე A. ^
Line: n.14     
უკუე -- A. ^

Page: 55  
Line: n.*     
B-ში ქვემო კიდეზე სწერია: "უწყოდეთ, უფალნო ჩემნო, წაშლილი ჩემგან არა არს" (სხვა ხელით). [Position of note ^uncertain.]
Line: n.1     
დავაკდეს A. ^
Line: n.2     
რომელივე B. ^
Line: n.3     
ზღუათა მრავალთა A. ^
Line: n.4     
~ ბრძანებისა ღმრთისა A. ^
Line: n.5     
სიმალესა A. ^
Line: n.6     
არამედ -- A. ^
Line: n.7     
იგინი -- A. ^
Line: n.8     
განუყოფენ A. ^
Line: n.9     
მ~ს A. ^
Line: n.10     
არაჲ ოდეს B. ^
Line: n.11     
ვინ არს -- A. ^
Line: n.12     
ვითარ + იგი A. ^

Page: 56  
Line: n.*     
Link to oskijerეკლ. 1, 7. ^
Line: n.**     
Link to oskijerიერ. 5, 22. ^
Line: n.1     
და -- A. ^
Line: n.2     
დაბადებულნი და -- A, ^
Line: n.3     
დაანთქას A. ^
Line: n.4     
პირისასა] კიდისასასა A. ^
Line: n.5     
რომელმან + იგი A. ^
Line: n.6     
~ ზღჳსა საზღვრად + მისა A. ^
Line: n.7     
რამეთუ] მისა რამეთუ A. ^
Line: n.8     
ყოვლისავე A. ^
Line: n.9     
მძჳნვარესა A. ^
Line: n.10     
მისა B. ^
Line: n.11     
მახლობელად A. ^
Line: n.12     
ქუეყანისა იგი A. ^
Line: n.13     
იგი -- A. ^
Line: n.14     
რომელ] რომელსა შინა A. ^
Line: n.15     
ეგულებოდა + ესე A. ^
Line: n.16     
სოსტერის A. ^
Line: n.17     
მისსა A. ^
Line: n.18     
დარიოზ A. ^
Line: n.19     
ვთქუ A. ^

Page: 57  
Line: n.1     
დაადგრენ A. ^
Line: n.2     
და -- B. ^
Line: n.3     
ღმერთმან -- A. ^
Line: n.4     
ველნი გუერდქცეულნი ... წყლითა და -- B. ^
Line: n.5     
კერძო -- A. ^
Line: n.6     
უკუე ადგილი A. ^
Line: n.7     
ღელოვანი A. ^
Line: n.6     
ვიდრე A. ^
Line: n.9     
ვთქუთ A. ^
Line: n.10     
არღა A. ^
Line: n.11     
ზღუაჲ] + იგი A. ^
Line: n.12     
ღადირთაჲსა A. ^
Line: n.13     
არამედ] რამეთუ A. ^
Line: n.14     
არს -- A. ^
Line: n.15     
წინააღდგომაჲ] + ესევითარისათჳს A. ^
Line: n.16     
ყოველივე A. ^
Line: n.17     
ამას A. ^

Page: 58  
Line: n.1     
ნივთი] ნათელი A. ^
Line: n.2     
ვითარცა + იგი A. ^
Line: n.3     
იგი -- A. ^
Line: n.4     
წულილად + ნაწილად A. ^
Line: n.5     
ტბანი] + იგი A. ^
Line: n.6     
კერძო] + და A. ^
Line: n.7     
ეგჳპტისა A. ^
Line: n.8     
პალესტინისა A. ^
Line: n.9     
ესენი B. ^
Line: n.10     
ერკანისაჲ A. ^
Line: n.11     
კასპაჲსაჲ A. ^
Line: n.12     
და ზღუა დასავალისა -- B. ^
Line: n.13     
სარდიკისაჲ B. ^
Line: n.14     
ტჳრინისიაჲსაჲ A.] + და A. ^
Line: n.15     
სახელნი სიღრმეთანი] სიღრმენი უფსკრულთანი A. ^

Page: 59  
Line: n.1     
მას] -- A. ^
Line: n.2     
აქა -- B. ^
Line: n.3     
ა~დ] ვითარმედ B. ^
Line: n.4     
~ წყალთაჲ ოდენ A. ^
Line: n.5     
ბრძანებითა A. ^
Line: n.6     
მასწავებელად A. ^
Line: n.7     
და არცა A. ^
Line: n.8     
რაჲსაჲმე A. ^
Line: n.9     
სხუათა A. ^

Page: 60  
Line: n.1     
ჰაერი B. ^
Line: n.2     
ესენი + რამეთუ A. ^
Line: n.3     
და -- A. ^
Line: n.4     
შეცჳვიან A. ^
Line: n.5     
საცნობელთა + უკუე A. ^
Line: n.6     
უკუე -- A. ^
Line: n.7     
ყოველსავე A. ^
Line: n.8     
ყოველივე A. ^
Line: n.9     
ვითარებისაჲთა და შეზავებითა -- B. ^
Line: n.10     
თჳსისაჲთა] მისისაჲთა A. ^
Line: n.11     
წინააღდგომ~სა B. ^
Line: n.12     
ვითარებაჲ + იგი A. ^
Line: n.13     
ნოტიაობაჲ A. ^
Line: n.14     
შუამდგომელობითა A. ^
Line: n.15     
მსაჯულთა B. ^
Line: n.16     
წყლისა და] წყლისა B. ^
Line: n.17     
აღერევის A. ^
Line: n.18     
მჴურვალობითა A. ^
Line: n.13     
ზიარობად A. ^
Line: n.20     
არა თუ] არა A. ^
Line: n.21     
დამტკიცებისაჲ B. ^
Line: n.22     
წარმოჩინებულთასა A. ^

Page: 61  
Line: n.1     
სახილავად] სახელ-სდვა B. ^
Line: n.2     
ხედავს A. ^
Line: n.3     
რაოდენ A. ^
Line: n.4     
მყუდროჲსა A. ^
Line: n.5     
მას -- A. ^
Line: n.6     
ვითარმედ] ა~დ A. ^
Line: n.7     
ქუეყანისაჲ] ქუეყანისა ნოტიისაჲ A. ^
Line: n.8     
გამოჴდის + იგი A. ^
Line: n.9     
ნოტიაჲ -- A. ^
Line: n.10     
და ქუაბოვანნი -- B. ^
Line: n.11     
სიმწარისა A. ^
Line: n.12     
მან] + და იქმნის იგი ტკბილ A, ^
Line: n.13     
მჴურვალეთა ადგილთაჲსა A, ^
Line: n.14     
და -- A. ^
Line: n.15     
ვისწაოთ A. ^
Line: n.16     
ვთქუ A. ^
Line: n.17     
~ ღმრთისა წინაშე A. ^
Line: n.18     
ქუეშე] შორის A. ^
Line: n.18     
ბღუართა A. ^

Page: 62  
Line: n.1     
მას -- A. ^
Line: n.2     
სიჩრდილისაგან B. ^
Line: n.3     
იგი + მისი A. ^
Line: n.4     
მას -- A. ^
Line: n.5     
აღხილვად A. ^
Line: n.6     
მამათაჲ A. ^
Line: n.7     
მყუდროებამან A. ^
Line: n.8     
ღმრთისა] უფლისა A. ^
Line: n.9     
სტ~ქნი ჳმგ -- A. ^

Page: 63  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1,11. ^
Line: n.1     
პირველად -- A. ^
Line: n.2     
~ შემდგომად მისა A. ^
Line: n.3     
ეწოდების A. ^
Line: n.4     
იგი -- A. ^
Line: n.5     
მჴურვალებისაჲთა A. ^
Line: n.6     
ყოველივე A. ^
Line: n.7     
მისისაგან A. ^
Line: n.8     
მწუანვილისა A. ^
Line: n.9     
და -- A. ^
Line: n.10     
განემზადა A. ^
Line: n.11     
ცხენთა] ცხოვართა A. ^
Line: n.12     
საზრდელი] საჭმელი A. ^
Line: n.13     
საშუებელი + რამეთუ A. ^

Page: 64  
Line: n.1     
საჴმარი] ნაქმარ A. ^
Line: n.2     
არს + საჴმარ A. ^
Line: n.3     
საჴმარ -- A. ^
Line: n.4     
განგების A, გონების B. ^
Line: n.5     
აღზრდაჲ აღძრვაჲ A. ^
Line: n.6     
თესლოან A. ^
Line: n.7     
~ არიან თივისაგანნი A. ^
Line: n.8     
ამისთჳს -- A. ^
Line: n.9     
მრავალ A. ^
Line: n.10     
შინა -- A. ^
Line: n.11     
აღურძნდის B. ^
Line: n.12     
მისთჳს წლისა A. ^
Line: n.13     
ყოველსავე A. ^
Line: n.14     
სათესაობისა B + გინა თუ ხედ ნაყოფიერად ფერად-ფერადად საჴმარებისაჲ B. ^
Line: n.15     
წიგნთა A. ^
Line: n.16     
ზეთის ხილისა A. ^
Line: n.17     
დაბადებასა A. ^
Line: n.18     
მკჳდრებითა A. ^

Page: 65  
Line: n.*     
Link to oskijerეს. 40, 6. ^
Line: n.1     
და -- A. ^
Line: n.2     
~ ლმობად მყის A. ^
Line: n.3     
მწუხარებისა წილ -- A. ^
Line: n.4     
აღიმღერნა A . ^
Line: n.5     
მწუანეთაგანი A. ^
Line: n.6     
ბუნებისა მისთჳს კაცობრივისაჲსა/ბუნებისათჳს კაცობრივისა A. ^
Line: n.7     
ბრძნისა + მის A. ^
Line: n.8     
სიმცირე A. ^
Line: n.9     
კაც~თაჲსა A. ^
Line: n.10     
შოებისა B. ^
Line: n.11     
ესრეთ] ესე A. ^
Line: n.12     
შობილი B. ^
Line: n.13     
გინა A. ^
Line: n.14     
მიმოითრევენ B. იგი მათ A. ^
Line: n.15     
საშურვებელ არიან B. ^
Line: n.16     
ქალაქთა A. ^
Line: n.17     
პატივი მეფისაგან A. ^
Line: n.18     
დგანედ A. ^
Line: n.19     
მისა B. ^
Line: n.20     
კაცსა B. ^
Line: n.21     
ყოვლითავე A/. ^
Line: n.22     
არიედ შიშისაგან მისისა B. ^
Line: n.23     
ამისსა B. ^
Line: n.24     
ანუ თუ] ანუ A. ^

Page: 66  
Line: n.1     
ყოველივე A. ^
Line: n.2     
ქუყანამან + ყოველივე A. ^
Line: n.3     
თივისაჲ A. ^
Line: n.4     
მწუანე A. ^
Line: n.5     
თივა მწუანე და მერმე -- A. ^
Line: n.6     
განსხუნის B. ^
Line: n.7     
საკუთრობაჲ A. ^
Line: n.8     
და ოდეს შევიდის... ქუეყანისაჲ -- B. ^
Line: n.9     
განვრცის B. ^
Line: n.10     
ქუჱით B. ^
Line: n.11     
ქუე A, ქუჱით B. ^
Line: n.12     
არნ A. ^
Line: n.13     
მზრდელი A. ^
Line: n.14     
მისა B. ^
Line: n.15     
შესაკრველითა + მით A. ^

Page: 67  
Line: n.1     
რაჲსი A. ^
Line: n.2     
რაოდენ A. ^
Line: n.3     
საცნაურთაჲ B. ^
Line: n.4     
უცნაურთა მისთაგანთაჲ A. ^
Line: n.5     
მოცემაჲ + იგი A. ^
Line: n.6     
მათნი A. ^
Line: n.7     
რაოდენ A. ^
Line: n.8     
გინა თუ დაებადა იგი უსისხლოდ -- B. ^
Line: n.9     
ჩუენისა -- A. ^
Line: n.10     
მათგან A. ^
Line: n.11     
ვითარმედ B. ^
Line: n.12     
მით A. ^
Line: n.13     
რომელსა -- A. ^
Line: n.14     
არა -- A. ^
Line: n.15     
არს საჭმელ A. ^
Line: n.16     
იგი -- A. ^
Line: n.17     
აბოროსი A. ^
Line: n.18     
საჭმელი A. ^
Line: n.19     
მწყერმარჴილისაჲ A. ^

Page: 68  
Line: n.1     
ჩუენდ A. ^
Line: n.2     
დააყდუნიან A. ^
Line: n.3     
აბუროსითა A. ^
Line: n.4     
რაოდენნი A. ^
Line: n.5     
რომელნი A. ^
Line: n.6     
თივაჲ B. ^
Line: n.7     
თესლადი B. ^
Line: n.8     
რამეთუ] ვითარმედ A. ^
Line: n.9     
რაოდენ A. ^
Line: n.10     
ჰპოო A. ^
Line: n.11     
ღუარძლი A, ^
Line: n.12     
არნ A. ^
Line: n.13     
ბოროტებისაჲთა A. ^

Page: 69  
Line: n.*     
Link to adisntმრკ. 4, 26-28. ^
Line: n.**     
Link to oskijerდაბ. 3,18. ^
Line: n.1     
და -- A. ^
Line: n.2     
იქმნეს B. ^
Line: n.3     
მხლისაჲ A. ^
Line: n.4     
ნაყოფიერად -- A. ^
Line: n.5     
შეზავებითა B. ^
Line: n.6     
კჳპაროსი A. ^
Line: n.7     
იქმნეს B. ^
Line: n.8     
მრავალ] მაღნარ A. ^
Line: n.9     
მორტი A. ^
Line: n.10     
დაფნი] ნაფთი A. ^
Line: n.11     
თითოეული მათი -- B. ^
Line: n.12     
ერთი -- A. ^

Page: 70  
Line: n.*     
Link to psaფს. 103,15. ^
Line: n.**     
Link to oskijerესაია 5, 1-2. ^
Line: n.1     
არა ვხედავთ A] ვხედავთ B. ^
Line: n.2     
არა B. ^
Line: n.3     
თივისაჲ B. ^
Line: n.4     
ფურცლისა A. ^
Line: n.5     
რამეთუ -- A. ^
Line: n.6     
დანერგულ არს] დაინერგვიან A. ^
Line: n.7     
დაინერგნიან B. ^
Line: n.8     
იქმნნეს A. ^
Line: n.9     
რომელსა B. ^
Line: n.10     
პირისა A. ^
Line: n.11     
რომელი A. ^
Line: n.12     
მოქმედი + არს A. ^
Line: n.13     
ნაყოფის B. ^
Line: n.14     
საყურძენისა რქასა შინა A. ^
Line: n.15     
ღმრთისანი] თჳსნი A. ^

Page: 71  
Line: n.*     
Link to psaფსალმ. 33,8. ^
Line: n.**     
Link to pavleni კორინ, 12,28. ^
Line: n.***     
Link to psaფსალმ. 51,10. ^
Line: n.1     
ყოველთა] პირველთა A. ^
Line: n.2     
მაღალნი A. ^
Line: n.3     
სოფლისათა B. ^
Line: n.4     
საძაგელისა] წარმავალისა A. ^
Line: n.5     
ყოველი -- A. ^
Line: n.6     
ამაოებაჲ] ამაოჲ და A. ^
Line: n.7     
სათნოებით მოინადირებთ A. ^
Line: n.8     
ჭეშაჲრიტისა A. ^
Line: n.9     
იყავ -- A. ^
Line: n.10     
ჰბაძევდი B. ^
Line: n.11     
იქმოდი B. ^
Line: n.12     
რაოდენ A. ^
Line: n.13     
საჴმრად B. ^

Page: 72  
Line: n.1     
რაოდენი A. ^
Line: n.2     
განყოფაჲ A. ^
Line: n.3     
რამეთუ -- B. ^
Line: n.4     
დაბერებულთაჲ A. ^
Line: n.5     
რაჟამს -- A. ^
Line: n.6     
მათი] მისი A. ^
Line: n.7     
რამეთუ] ვითარმედ A. ^
Line: n.8     
ქუეყანის-მოქმედებამან A. ^
Line: n.9     
განყოფაჲ A. ^
Line: n.10     
ხეთა B. ^
Line: n.11     
~ მას ერთსაცა. A. ^
Line: n.12     
~ ფინიკნი დედალნი A. ^

Page: 73  
Line: n.1     
სცჳვინ] + მის A. ^
Line: n.2     
ბუნებისა თანა/ ბუნებასა შინა A. ^
Line: n.3     
მწვალებელთაჲ B. ^
Line: n.4     
ეკლესიასა A. ^
Line: n.5     
რომელმან B. ^
Line: n.6     
მას -- B. ^
Line: n.7     
მოღუაწედ A. ^
Line: n.8     
მრავლისაგანი A. ^
Line: n.9     
რამეთუ] ვითარ A. ^
Line: n.10     
ყოველსავე + რომელსა B. ^
Line: n.11     
~ კაცობრივი მისწუთეს A. ^
Line: n.12     
საკუთრებაჲ] სიკჳრველებაჲ B. ^

Page: 74  
Line: n.1     
თქუნეს] ჩუენ ზედა, რომელნი არიან ხეთა და მწუანვილთა შორის B. ^
Line: n.2     
~ და სხუებრ რტოთა, და სხუებრ ქერქსა A. ^
Line: n.3     
გამოვალნ B. ^
Line: n.4     
განყოფაჲ A. ^
Line: n.5     
მისწუდების A. ^
Line: n.6     
~ ბარსაბონისაჲ სხუაჲ A. ^
Line: n.7     
ლჳბიას A. ^
Line: n.8     
ილეკტრიონი A. ^
Line: n.9     
ვითარცა -- B. ^
Line: n.10     
ვითარებისა B. ^
Line: n.11     
მიაგონ საქმესა მეცნიერებისასა A. ^
Line: n.12     
მათისასა A. ^
Line: n.13     
ნოტიობისაგან A. ^
Line: n.14     
ესეოდენ A. ^
Line: n.15     
შორის -- A. ^
Line: n.16     
საკამონიასა A. ^
Line: n.17     
მომმხუჱდ A. ^

Page: 75  
Line: n.1     
რომელ -- A. ^
Line: n.2     
რომელსამე] ყოველსა A. ^
Line: n.3     
და] ა~დ A. ^
Line: n.4     
ვხედავ A. ^
Line: n.5     
ამას A. ^
Line: n.6     
ნამეტნავ B. ^
Line: n.7     
ამათგან A. ^
Line: n.8     
შემკვნეს B. ^
Line: n.9     
შემამკობელნი B. ^
Line: n.10     
საძოვრითა B. ^
Line: n.11     
ნაყოფთა + და A. ^
Line: n.12     
კურნებისაჲსა A. ^
Line: n.13     
შევიმთხუევით B. ^
Line: n.14     
და + შენ A. ^
Line: n.15     
სამოთხენი B. ^
Line: n.16     
მათგანთა A. ^
Line: n.17     
მათგანთა -- A. ^
Line: n.16     
~ არიან მარადის A. ^
Line: n.19     
ფურცლოვანი A. ^

Page: 76  
Line: n.*     
შდრ. Link to psa17,16. ^!?
Line: n.**     
Link to psaფსალმ. 91,14. ^
Line: n.1     
დასცუვის A. ^
Line: n.2     
მიხედენ A. ^
Line: n.3     
შემდგომებაჲ] შემრგუალებაჲ B. ^
Line: n.4     
სტქ~ნი: ფოგ: -- A. ^
Line: n.5     
ამისთჳს] ამით A. ^

Page: 77  
Line: n.*     
შდრ. Link to mcatრიცხ. 17,6. ^
Line: n.1     
ნუუკუე -- A. ^
Line: n.2     
თანა] მიერ A. ^
Line: n.3     
პოვნად A. ^
Line: n.4     
ჭეშმარიტებაჲ A. ^
Line: n.5     
იქმნეს სავნებელ A. ^
Line: n.6     
რომლისაჲ A. ^
Line: n.6a     
მისი არა -- B. ^
Line: n.7     
იგი -- B. ^
Line: n.8     
ესულების A. ^
Line: n.9     
მათა A. ^
Line: n.10     
~ გონებითა მღჳძარითა საკჳრველებანი დღისანი A. ^
Line: n.11     
ამას A. ^
Line: n.12     
ვინმე] ვინ A. ^
Line: n.13     
ჴელ-პყრობით A. ^
Line: n.14     
ეშვა ცოდვასა] შვა ცოდვამან A. ^
Line: n.15     
კაცი -- A. ^
Line: n.16     
ჴელთა ღმრთისათაჲ A. ^

Page: 78  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1, 14. ^
Line: n.1     
ძე -- A. ^
Line: n.2     
ცხოველისა სულისა -- A. ^
Line: n.3     
მოგუანიჭა + ჩუენ A. ^
Line: n.4     
საუკუნოჲ A. ^
Line: n.5     
რაოდენ A. ^
Line: n.6     
ესე -- A. ^
Line: n.7     
არს -- A. ^
Line: n.8     
შინა -- A. ^
Line: n.9     
სიშორე ესე გზისა -- A. ^
Line: n.10     
დაბადებულთა შორის] დაბადებულთათჳს A. ^
Line: n.11     
განვძღეთ -- A. ^
Line: n.12     
უჩნს] არს A. ^
Line: n.13     
ჰხედავს B. ^
Line: n.14     
დაშჭირდეს B. ^
Line: n.15     
ცოდვილსა A. ^
Line: n.16     
მათ] მას A. ^
Line: n.17     
ნათელი + იგი A. ^
Line: n.18     
განმწვალებელად] განმანათლობელად A. ^
Line: n.19     
მისა A. ^
Line: n.20     
და -- A. ^
Line: n.21     
თჳსითა] მისითა A. ^

Page: 79  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1,16. ^
Line: n.**     
შდრ. Link to pavleniფილ. 2,15. ^
Line: n.1     
ნაყოფი -- A. ^
Line: n.2     
და -- A. ^
Line: n.3     
თივაჲ] თივისაჲ და ნაყოფიერი A. ^
Line: n.4     
უწოდონ A. ^
Line: n.5     
და დასაბამ A. ^
Line: n.6     
უღმრთონი + იგი A. ^
Line: n.7     
თქუას + ვ~დ A, ^
Line: n.8     
ითქუმის A. ^
Line: n.9     
მიუგეთ B. ^
Line: n.10     
შეუთქთ A. ^
Line: n.11     
სიტყუა A. ^
Line: n.12     
ჭეშმარიტებისა A. ^
Line: n.13     
და -- A. ^
Line: n.14     
მაშინ + თჳთ A. ^
Line: n.15     
ესე] იგი A. ^
Line: n.16     
ნათელი B. ^
Line: n.17     
სანთელი A. ^
Line: n.18     
შექმნილ A. ^
Line: n.19     
ვიეთა A. ^
Line: n.20     
შექმნილ A. ^

Page: 80  
Line: n.*     
Link to psaფსალმ. 28,7. ^
Line: n.1     
ბნელისა მისგან/ ბნელისაგან A. ^
Line: n.2     
განჰყოფთ A. ^
Line: n.3     
შინა-თჳსსა A. ^
Line: n.3a     
მისისა A. ^
Line: n.4     
შემწეულისაჲთა B. ^
Line: n.4a     
განეყოს A. ^
Line: n.5     
და -- A. ^
Line: n.6     
ტანჯვისათჳს ცოდვილთაჲსა] ტანჯვათა A. ^
Line: n.7     
ჭეშმარიტებასა -- B. ^
Line: n.8     
მისი -- A. ^
Line: n.9     
განეშოვრის A. ^
Line: n.10     
შეემატების + მას და მოაკლდების A. ^
Line: n.11     
რომელ A. ^

Page: 81  
Line: n.1     
~ ვითარ იგიი არნ A. ^
Line: n.2     
შინა -- A. ^
Line: n.3     
განშორდის A. ^
Line: n.4     
იგი -- A. ^
Line: n.5     
ესრეთვე A. ^
Line: n.6     
რაოდენ A. ^
Line: n.7     
იგი -- A. ^
Line: n.8     
და ბნელსა ნათლისა თანა -- A. ^
Line: n.9     
არნ A. ^
Line: n.10     
ჩრდილი A. ^
Line: n.11     
განგრძნნის A. ^
Line: n.12     
აღმოსავალით A. ^
Line: n.13     
იხილვების -- A. ^
Line: n.14     
წინააღდგომილებაჲ A. ^
Line: n.15     
იგი -- A. ^
Line: n.16     
მიმრგულე + იგი A. ^
Line: n.17     
ორნივე A. ^
Line: n.18     
მნათობნი] ნათელნი A. ^
Line: n.19     
აღმოჰჴდის A. ^

Page: 82  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1,14. ^
Line: n.**     
Link to adisntმათე 16,3. ^
Line: n.1     
სწორად] საწუთროდ B. ^
Line: n.2     
სასწაულად B. ^
Line: n.3     
გამოძიებისითჳს] გამოძიებისა მისთჳს A. ^
Line: n.4     
ისწავოს A. ^
Line: n.5     
ქართა + დღისათაჲ A. ^
Line: n.6     
იხილო] ხოლო A. ^
Line: n.7     
რომელი -- A. ^
Line: n.8     
გჳჩუენა A. ^
Line: n.9     
ვ~დ] რ~ A. ^
Line: n.10     
ცაჲ მრუმლოვის და წითელ არს. რამეთუ რაჟამს -- B. ^
Line: n.11     
განიბნიის] განილიის A. ^
Line: n.12     
ესე] იგი A. ^
Line: n.13     
ვ~დ] რ~ A. ^
Line: n.14     
ორთქლთამან A. ^
Line: n.16     
მთოვარე A. ^
Line: n.16     
დიდთა A. ^
Line: n.17     
და -- A. ^
Line: n.18     
მოასწავებენ A. ^

Page: 83  
Line: n.*     
Link to adisntმათე 24,29; შდრ. Link to oskijer იოილ. 2,31. ^
Line: n.1     
იხილის A. ^
Line: n.2     
მოწითანედ -- B. ^
Line: n.3     
უწყინ B. ^
Line: n.4     
ჩუენისა -- A. ^
Line: n.5     
და] რ~ B. ^
Line: n.8     
აგრძნეს A. ^
Line: n.7     
განერეს A. ^
Line: n.8     
მავალთა A. ^
Line: n.9     
რ~ჟს] რ~ A. ^
Line: n.10     
ამიერით A. ^
Line: n.11     
ჰპოვებენ A. ^
Line: n.12     
რ~] რ~ჟს A. ^
Line: n.18     
კაცისა -- A. ^
Line: n.14     
განმარტებული A. ^
Line: n.15     
იყვნედ A. ^
Line: n.16     
~ მრავალფერთა ცხორებათათჳს და იტყჳან იგინი ვ~დ A. ^
Line: n.17     
რ~ჟს -- A. ^
Line: n.18     
ესე + რ~ჟს A. ^
Line: n.19     
ერთმანერთი] ერთმანერთსა ხატითა A. ^

Page: 84  
Line: n.*     
შდრ. Link to pavleni კორ. 15,52. ^
Line: n.1     
თუ -- B. ^
Line: n.2     
მათისავე თქუმულისაგან A. ^
Line: n.3     
იყოს -- A. ^
Line: n.4     
იგინი -- A. ^
Line: n.5     
განიყვეს A. ^
Line: n.6     
მისი] იგი A. ^
Line: n.7     
ცხოვლივი A. ^
Line: n.8     
ვიდრე -- A. ^
Line: n.9     
ათორმეტ A. ^
Line: n.10     
რაოდენ A. ^
Line: n.11     
ყრმაჲ + და A. ^
Line: n.12     
დახედნის B. ^
Line: n.13     
ამქუმელმან A. ^
Line: n.14     
ყრმაჲ იგი -- B. ^
Line: n.15     
ქალი + ყრმაჲ იგი B. ^
Line: n.16     
მისა B. ^
Line: n.17     
მის შობილისაჲ A. ^
Line: n.18     
ვჰგონებნ A. ^
Line: n.19     
რაოდონიმცა A. ^
Line: n.20     
მათგანი A. ^
Line: n.21     
რაოდენი A. ^
Line: n.22     
წული B. ^
Line: n.23     
შემდგომად] გარეშე A. ^
Line: n.24     
~ მის სახლისა A. ^
Line: n.25     
მისსა A. ^
Line: n.26     
ცნობად A. ^
Line: n.27     
ჟამისა A. ^

Page: 85  
Line: n.1     
აღმომავალი A. ^
Line: n.2     
~ სიმრავლეე სამეოცთა მანაგი A. ^
Line: n.3     
ბუნებითა B. ^
Line: n.4     
ჟამისაჲ + მის A. ^
Line: n.5     
არა] ანუ B. ^
Line: n.6     
მათ A. ^
Line: n.7     
და ნაწილთაგან სამეოცთაჲსა -- B. ^
Line: n.8     
რამეთუ იტყჳან -- A. ^
Line: n.9     
~ ვარსკულავთა წარწყმედულთასა A. ^
Line: n.10     
მიმართ] მათისაჲ A. ^
Line: n.11     
მისაო A . ^
Line: n.12     
იგი -- A. ^
Line: n.12a     
არს -- B. ^
Line: n.13     
იშვა -- A. ^
Line: n.14     
ცხოველსა მას] ცხოველი ესე A. ^
Line: n.15     
ათორმეტთაგანი] ერთი ათორმეტთა მათგანი A. ^
Line: n.16     
ჴარი B. ^
Line: n.17     
და -- A. ^
Line: n.18     
მათ ცხოველთასა] ცხოვლივსა A. ^

Page: 86  
Line: n.1     
უხჳ არიანო A. ^
Line: n.2     
ზეცისათაჲ + მათ A. ^
Line: n.3     
გონებათა B. ^
Line: n.4     
რაოდენ A. ^
Line: n.5     
შობაჲ ჭეშმარიტებაჲ A. ^
Line: n.8     
არს A. ^
Line: n.7     
იგი] ესე A. ^
Line: n.8     
თითოვეულებაჲ გონებათაჲ ამათ A. ^
Line: n.9     
ცხოველთა ამათგან -- A. ^
Line: n.10     
შინა + ცხოველთაგან A. ^
Line: n.11     
~ უკუე დაწყებაჲ იგი A. ^
Line: n.12     
თითოვეულებისა A. ^
Line: n.13     
არს -- A. ^
Line: n.14     
ჰნებავს A. ^
Line: n.16     
ნელად A. ^
Line: n.17     
მარგებელისასა A. ^
Line: n.18     
ვ~დ] ა~დ A. ^

Page: 87  
Line: n.1     
შეისწავეს A. ^
Line: n.2     
არს + უკუე A. ^
Line: n.2a     
უკუე -- A. ^
Line: n.3     
თჳსისა/ მათისა A. ^
Line: n.3a     
კეთილ A. ^
Line: n.4     
~ განვიდის იგი A. ^
Line: n.5     
ამათ A. ^
Line: n.6     
მონობისაჲ A. ^
Line: n.7     
ტყუვა] უკუჱ ტყუვა A. ^
Line: n.8     
უკუჱ -- A. ^
Line: n.9     
იგი -- A. ^
Line: n.10     
უკუჱ A. ^
Line: n.11     
არცა A. ^
Line: n.12     
მოქმედნი იგიცა A. ^

Page: 88  
Line: n.1     
იქმნეს A. ^
Line: n.2     
არს მის ზედა A. ^
Line: n.3     
სასოებაჲ + იგი A. ^
Line: n.4     
~ დიდი ვიდრემე A. ^
Line: n.6     
რამეთუ თქუენ] და თქუა A. ^
Line: n.7     
~ მათა მიმართ A. ^
Line: n.8     
საზომისა A. ^
Line: n.9     
გჳთქუამს + ჩუენ A. ^
Line: n.10     
ამაღლდის A. ^
Line: n.11     
რაოდენ A. ^
Line: n.12     
ქუეყანისათაჲ A. ^
Line: n.13     
დღეთა B. ^

Page: 89  
Line: n.*     
Link to psaფსალმ. 135,8-9. ^
Line: n.1     
შეეწევინ A. ^
Line: n.2     
~ ყანათა განსრულებასა A. ^
Line: n.3     
ჩრდილოჲსაჲთა A. ^
Line: n.4     
მათ A. ^
Line: n.5     
დღეთა A. ^
Line: n.6     
შუა A. ^
Line: n.7     
რ~] ხოლო A. ^
Line: n.8     
მისწუდების] მისდრკების A. ^
Line: n.9     
უჩრდილისანი B. ^
Line: n.11     
ჰაერისასა მზისაგან A. ^
Line: n.12     
მისა A. ^
Line: n.13     
რაოდენ A. ^
Line: n.14     
აღმაღლდის B. ^

Page: 90  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1,16. ^
Line: n.**     
აქიდან Aხელნაწარს აკლია ერთი ფურცელი. ^
Line: n.1     
ზედა -- A. ^
Line: n.2     
თუჱ B. ^
Line: n.3     
პირველად -- A. ^
Line: n.4     
არნ A. ^
Line: n.5     
მოვიდეს B. ^
Line: n.6     
იგი დიდ-დიდობისაჲ] ესე დიდობისაჲ A. ^
Line: n.7     
ლიტონად A. ^
Line: n.8     
ცაჲ დიდ] ცაჲ დიდი A. ^
Line: n.9     
დიდი A. ^
Line: n.10     
სხჳსა A. ^
Line: n.11     
შესწურებითა A. ^
Line: n.12     
ვითარმედ] ვითაჲ იგი ვთქუთ ვითარმედ A. ^
Line: n.13     
სიტყუაჲ A. ^
Line: n.14     
იგი] დიდად A. ^
Line: n.15     
~ დიდად ლიტონად -- A. ^
Line: n.16     
დიდად A. ^
Line: n.17     
საშუალ A. ^

Page: 91  
Line: n.1     
მ~თისა B. ^

Page: 92  
Line: n.*     
აქამდის Aხელნაწერს აკლია (იხ. ზემოთ გვ. 90). ^
Line: n.1     
ცხორებისასა] სოფლისასა A. ^
Line: n.2     
რომლისაჲ A. ^
Line: n.3     
ამისა] მისსა A. ^

Page: 93  
Line: n.*     
Link to mcatზირ. 27,12. ^
Line: n.1     
წიგნმან + ვ~დ A. ^
Line: n.2     
შეიცვალოს A. ^
Line: n.3     
სავსებასა] შეცვალებასა A. ^
Line: n.4     
შეიცვალიან A. ^
Line: n.5     
მიაწევნ] რამეთუ მოაწევნ A. ^
Line: n.6     
მისწუდა A. ^
Line: n.7     
და -- A. ^
Line: n.8     
ბუნებით A. ^
Line: n.9     
მან -- A. ^
Line: n.10     
იგი + ოდესმე A. ^
Line: n.11     
მოჲსწავეს B. ^
Line: n.12     
მეყსუელმან A. ^
Line: n.13     
შეუთქს A. ^
Line: n.14     
დინებისა A. ^
Line: n.15     
უკუეონისისამან A. ^
Line: n.16     
იძრვის B. ^
Line: n.17     
ევრიპოსი B. ^
Line: n.18     
მოიზიდვინ A, ^
Line: n.19     
ვინმე -- A. ^
Line: n.20     
უკუმართ -- A. ^
Line: n.21     
მთოვარისათა -- A. ^

Page: 94  
Line: n.*     
აქიდან Aხელნაწერს აკლია. ^
Line: n.1     
მისწუდა A. ^
Line: n.2     
თქუმითა A. ^
Line: n.3     
რაოდენნი A. ^
Line: n.4     
რამეთუ] და A. ^
Line: n.5     
სიტყუაჲ + ბერებრი A. ^

Page: 95  
Line: n.*     
შდრ. Link to pavleni კორ. 12,7. ^
Line: n.**     
Link to oskijerდაბ. 1,20. ^

Page: 97  
Line: n.*     
კიდეზეა: კირავიდან B. ^
Line: n.**     
კიდეზეა: ზმირნა მგონიეს B. ^
Line: n.1     
მოკოდოს B. ^

Page: 98  
Line: n.*     
აქამდის ატანს Aხელნაწერის დანაკლისი (იხ. ზემოთ გვ. 94, შენ.). ^
Line: n.1     
და -- A. ^
Line: n.2     
განშორებულნი A. ^
Line: n.3     
არსთანი] თჳნისანი A. ^
Line: n.4     
ვინ A. ^
Line: n.5     
კიდეთა A. ^
Line: n.6     
მათგანნი მცირენი და დიდნი] მცირენი მათგანნი და დიდ-დიდნი A. ^
Line: n.7     
რაოდენ A. ^
Line: n.8     
თითოსახეობაჲ] შეთქმულობაჲ A. ^
Line: n.9     
კუჱრცხთა A. ^
Line: n.10     
და -- A. ^
Line: n.11     
მფრინველნი A. ^
Line: n.12     
კბილნი მახჳლნი B. ^

Page: 99  
Line: n.1     
არს -- A. ^
Line: n.2     
და რომელიმე] რომელიმე B. ^
Line: n.3     
არნ A. ^
Line: n.4     
უმრავლესნი] და უმრავლესი A. ^
Line: n.5     
მათგანი A. ^
Line: n.5a     
ჭამს A. ^
Line: n.6     
მისა B. ^
Line: n.7     
ორნივე + იგი A. ^
Line: n.8     
ანგაჰრებითა თჳსითა A. ^
Line: n.9     
ჭურჭელი B. ^
Line: n.10     
ჭურჭელ B. ^
Line: n.11     
უსამართლო B. ^
Line: n.12     
საუკუნისა A. ^
Line: n.13     
უმშჯავროებასა A. ^
Line: n.13a     
განეშორე B. ^
Line: n.14     
ბუდემან B. ^
Line: n.15     
ცხოველისა მისმან A. ^
Line: n.16     
რაოდენ A. ^
Line: n.17     
დაშთიან A. ^
Line: n.18     
~ მცხინვარებასა ქუეშე მზისასა ტფებინ რაჲ A. ^
Line: n.19     
მისნი] თჳსნი A. ^
Line: n.20     
მისითა A. ^
Line: n.21     
+ არა B. ^

Page: 100  
Line: n.*     
შდრ. Link to adisntმათე 7,15. ^
Line: n.**     
Link to oskijerდაბ. 25,27. ^
Line: n.***     
Link to psaფსალმ. 67,7. ^
Line: n.****     
Link to psaფსალმ. 103,25. ^
Line: n.1     
მარჯუესა -- A. ^
Line: n.2     
მის A. ^
Line: n.3     
შეიცვალებიან B. ^
Line: n.4     
მრუშებენ B. ^
Line: n.5     
ცხოვართაჲთაო A. ^
Line: n.6     
თჳსნი A. ^

Page: 101  
Line: n.*     
Link to mcatიგ. 26,28. ^
Line: n.**     
Link to oskijerესაია 5,8. ^
Line: n.1     
მათგანისა A. ^
Line: n.2     
ძოვენ -- A . ^
Line: n.3     
სხჳსა B. ^
Line: n.4     
თანა] ადგილთა A. ^
Line: n.5     
საზღვართა B. ^
Line: n.6     
~ პირველსა რომელ A. ^
Line: n.7     
სახლსა თანა ჩუენსა] სახლთა ჩუენთა თანა A. ^
Line: n.8     
ჩუენთა და -- A. ^
Line: n.9     
მოყუასთა ჩუენთაჲ] მოყუსისა ჩუენისაჲ A. ^
Line: n.10     
თჳსთა] მათთა A. ^
Line: n.11     
იყოფიან A. ^
Line: n.12     
მათ -- A. ^
Line: n.13     
ზღჳთ კერძოსა სიღრმესა] სხჳთ კერძო ზღჳსასა A. ^
Line: n.14     
ადგილსა -- A. ^
Line: n.15     
კერძო A. ^
Line: n.16     
იგინი -- A. ^
Line: n.17     
იხილვნიან B . ^
Line: n.18     
ჟამსა + მას A. ^
Line: n.19     
იგინი B. ^
Line: n.20     
ევქსიონისა A. ^

Page: 102  
Line: n.1     
იგი -- A. ^
Line: n.2     
აღმასრულებელად A. ^
Line: n.3     
დიდითგან -- A. ^
Line: n.4     
მაცხოვნებელისა ჩუენისასა] მაცხოვნებელისასა A. ^
Line: n.5     
ნუ შეურაცხ ჰყოფ შენ თევზსა A] -- B. ^
Line: n.6     
მისა B. ^
Line: n.7     
ესე -- A. ^
Line: n.8     
აქ A. ^
Line: n.9     
ბუნებით A. ^
Line: n.10     
მათა A. ^
Line: n.11     
ზღუათა A. ^
Line: n.12     
დიად A. ^
Line: n.13     
წყლისა A. ^
Line: n.14     
ცხოველთა -- A. ^
Line: n.15     
გარეშე ზღჳსა -- B. ^
Line: n.16     
ამისთჳს A. ^
Line: n.17     
უმარჯუე] უმჯობეს A. ^
Line: n.18     
მათისასა -- A. ^
Line: n.19     
მართუეთეთა B. ^
Line: n.20     
თჳსა A. ^
Line: n.21     
პირსა -- B. ^
Line: n.22     
ქუაბოანნი A. ^
Line: n.23     
მზუარეოთა . ^

Page: 103  
Line: n.*     
აქ აკლია B-ს. ^
Line: n.1     
ადგილთა მათგან A. ^
Line: n.2     
ადგილთა] უბეთა A. ^
Line: n.3     
იგი -- A. ^
Line: n.4     
მომავლისათჳს] მამულისათჳს A. ^
Line: n.5     
ჟამისა -- A. ^
Line: n.6     
ვარსკულავისაჲთა A. ^
Line: n.7     
რომელი -- A. ^
Line: n.8     
არს -- A. ^
Line: n.9     
ყოველითაჲვე A. ^

Page: 104  
Line: n.*     
Link to pavleniეფეს. 5,25 ^
Line: n.1     
უგულებელს-ყოფად] უგულებელად A. ^
Line: n.2     
გიყუარდინ ^
Line: n.3     
თქუენნი] თჳსნი A. ^
Line: n.4     
დაღათუ A. ^
Line: n.5     
მშორებელითა შეერთებისა] განშორებისა A. ^
Line: n.6     
სმურენა A. ^
Line: n.7     
სტჳნვით B. ^
Line: n.8     
ამხილის] აცნობის A. ^
Line: n.9     
სიტყუად A. ^
Line: n.10     
ხარ] არს B. ^
Line: n.11     
ცოლისა + შენისა A. ^
Line: n.12     
ვითარმედ -- A. ^
Line: n.13     
არსა B- ^
Line: n.14     
იგი -- A. ^
Line: n.15     
ქმარი არს, მაგინებელი არს იგი, არამედ -- B. ^
Line: n.16     
ასუჲ B. ^
Line: n.17     
სმურენაჲსაჲ A. ^
Line: n.18     
ეკლესიასა B. ^
Line: n.19     
მემრუშეთა B. . ^
Line: n.20     
მიმწუხრებითა] და დამწუხრებითა A. ^
Line: n.21     
შე-მცა-ვიდრემე-მემატა A. ^

Page: 105  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1,2.1. ^
Line: n.**     
გაცბოველებულია "[ებენ] ის". ^
Line: n.1     
მეფისასა + -არს A. ^
Line: n.2     
დღესაღამომდე A. ^
Line: n.3     
კოხლოს A. ^
Line: n.4     
იგი A. ^
Line: n.5     
ვიდრემდის მიემსგავსნიან ჭალაკთა დიდთა -- A. ^
Line: n.6     
წყლისა A. ^
Line: n.7     
ესე B. ^
Line: n.8     
ქუაბოანთა A. ^
Line: n.9     
მასწავლებელ A. ^
Line: n.10     
ყურყდელი B. ^

Page: 106  
Line: n.*     
Link to oskijerქება 5,2. ^
Line: n.1     
დამესხნეს ^
Line: n.2     
წყალწაღებულნი A.. ^
Line: n.3     
ცნიან A. ^
Line: n.4     
იგი -- A. ^
Line: n.5     
მის -- A. ^
Line: n.6     
თიატრონი B. ^
Line: n.7     
დიდთაჲთა მსმენელთა] მისთაჲთა სასმენელთა A. ^
Line: n.8     
თქუმულთათჳს] თქუმულთა ამათთჳს A. ^
Line: n.9     
ტაბლასა A. ^
Line: n.10     
მითხრობანი A. ^
Line: n.11     
ძილსაცა შინა] ძილსა A. ^
Line: n.12     
~ დღე და ღამე A. ^
Line: n.13     
და -- A. ^

Page: 107  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1,24. ^
Line: n.**     
A-სი აქ ერთი სიტყვის ადგილია გაშვებული. ^
Line: n.1     
წმიდისა ბასილისი] ნეტარისა ბასილისვე A. ^
Line: n.2     
მარვე] B. ^
Line: n.3     
მჴეცნი B. ^
Line: n.4     
მიიღო B. ^
Line: n.5     
სამშჳნველი A. ^
Line: n.6     
პოვონ A. ^
Line: n.7     
არცაღა A. ^
Line: n.8     
და + არცა A. ^
Line: n.9     
მოხანი B. ^
Line: n.10     
არს A. ^
Line: n.11     
~ ვიდრე უსულოდ A. ^

Page: 108  
Line: n.*     
Link to oskijerესაია 1,31. ^
Line: n.1     
ჰხედვენ A. ^
Line: n.1a     
და არცა მეცნიერებაჲ -- B. ^
Line: n.2     
შინა -- A. ^
Line: n.3     
წყლისათსა A. ^
Line: n.4     
უმრავლესთაჲ B. ^
Line: n.5     
ჴმელისათაჲ A. ^
Line: n.6     
საშუმინველი A. ^
Line: n.7     
~ ბუნებით მოასწავებს A. ^
Line: n.8     
ვ~ა + სახედ A. ^
Line: n.9     
ჴმა A. ^
Line: n.10     
მომგებელი + და A. ^
Line: n.11     
დაჩუეულ A. ^
Line: n.12     
გზაცა B. ^
Line: n.13     
უვლიეს A. ^
Line: n.14     
თჳსსა -- A. ^
Line: n.14a     
გზასა B. ^
Line: n.15     
ყოვლისა A. ^
Line: n.16     
ცხოველთა -- A. ^
Line: n.17     
არა -- A. ^
Line: n.18     
რომელი + რაჲ A. ^
Line: n.19     
ანუ ჴმელისათაჲ -- A. ^
Line: n.20     
აქლემსა ძჳრის მოჴსენებასა A. ^

Page: 109  
Line: n.*     
Link to mcatლევ. 17,11. ^
Line: n.1     
მას -- A. ^
Line: n.2     
გულის სიტყუათა თქუენთა A. ^
Line: n.2a     
ნაცარსა + შინა A. ^
Line: n.3     
აღეგზნეს A. ^
Line: n.4     
სამშუჳნველი B. ^
Line: n.5     
პირუტყუთაჲსა A. ^
Line: n.6     
და აწ] და B. ^
Line: n.7     
სამშჳნველი A. ^
Line: n.8     
შემდგომობაჲ სამშჳნველისაჲ A. ^
Line: n.9     
დაჰჴსნა + და A. ^
Line: n.10     
სისხლი B. ^
Line: n.11     
საშუმინველად სულად A. ^
Line: n.12     
ჰპოვნე + შენ A. ^
Line: n.13     
ქუეყანა B. ^
Line: n.14     
არს] არცა არს A. ^
Line: n.15     
ამპარტავანთაჲსა A. ^
Line: n.16     
არაჲ] იგი არა A. ^
Line: n.17     
იტყჳედ A. ^
Line: n.18     
იყვნეს A. ^
Line: n.18a     
დედა] დედაკაც და A. ^
Line: n.19     
თევზ ზღჳსა თესლ A. ^
Line: n.20     
ყოფად A. ^
Line: n.21     
თევზ] თესლ B. ^
Line: n.22     
სამშჳნველი A. ^

Page: 110  
Line: n.*     
Link to oskijerდაბ. 1,20. ^
Line: n.1     
მოჴდა A. ^
Line: n.1a     
და -- A. ^
Line: n.2     
~ ყოლადვე გამოუძიებელი A. ^
Line: n.3     
გამოიღენ A. ^
Line: n.4     
ქუეყანასა ზედა -- B. ^
Line: n.5     
ზედა -- A. ^
Line: n.6     
რაოდენ-იგი A. ^
Line: n.7     
მივიცვალეთ A. ^
Line: n.8     
აცნ A. ^
Line: n.9     
მფრინველთა B. ^
Line: n.10     
ნათესაობაჲ A. ^
Line: n.11     
რაოდენ A. ^
Line: n.12     
იგი + მათი A. ^
Line: n.13     
ერთი B. ^
Line: n.14     
რომელ არს ცურვაჲ, და ნათესაობაჲ იგი მათი ერთ არს -- B, ^
Line: n.15     
რაამეთუ] არამედ A. ^
Line: n.16     
ფერჴნიო A. ^

Page: 111  
Line: n.1     
არა B. ^
Line: n.2     
მრავალფერნი A. ^
Line: n.3     
პოვოს A. ^
Line: n.4     
და საქმეთა -- B. ^
Line: n.5     
ჰპოო A. ^
Line: n.6     
შეთქმ~ლობ~ჲ B. ^
Line: n.7     
ნათესავისაჲ] დაბადებულისაჲ A. ^
Line: n.8     
სახელითა + და A. ^
Line: n.9     
ფრთე-განპებულ, ვითარცა სახედ ორბი; და რომელთამე -- A. ^
Line: n.10     
რომელთამე + უწოდეს ფრთე-განპებულ ვითარცა სახედ ორბი და რომელთა A. ^
Line: n.11     
ბუდესა + შინა და A. ^
Line: n.12     
თევზთასა A. ^
Line: n.13     
თითობისათ თითოეულისა A. ^
Line: n.14     
წმიდათა + და ბილწთა A. ^
Line: n.15     
და ბილწთა მათგან -- A. ^
Line: n.16     
სიმრავლე B. ^
Line: n.17     
მძოვარეთაჲ A. ^

Page: 112  
Line: n.1     
სხუაჲცა A. ^
Line: n.2     
შეუძრავ B. ^
Line: n.3     
იქმნიან A. ^
Line: n.4     
იზარდებიედ B. ^
Line: n.5     
რომელნიმე + მათგანნი A. ^
Line: n.6     
მოყუარე A. ^
Line: n.7     
განმაცხრობელ A. ^
Line: n.8     
ანუთუ A. ^
Line: n.9     
ყოველთაჲ] მათი A. ^
Line: n.10     
ერთვე არს] ერთ A. ^
Line: n.11     
ვიდრე A. ^
Line: n.12     
წილით A. ^

Page: 113  
Line: n.*     
Link to pavleniრომ. 12,17-21. ^
Line: n.**     
შდრ. Link to mcatიგ. 6,8. ^
Line: n.1     
ისარი + არამედ A. ^
Line: n.2     
იგებს] ირგებს B. ^
Line: n.3     
რომელ] რაჲთა A. ^
Line: n.4     
რომელი A. ^
Line: n.5     
მათგანი A. ^
Line: n.6     
შეუდგენ A. ^
Line: n.7     
თჳსისა A. ^
Line: n.8     
არამედ სძლონ კეთილითა ბოროტსა მას -- B. ^
Line: n.9     
პირველად არნ იგი A. ^
Line: n.10     
რაოდენმე A. ^
Line: n.11     
შედგების] შეგბის A. ^
Line: n.12     
მოიხუნა A. ^
Line: n.13     
საზრდელსა თჳსსა A. ^
Line: n.14     
ჰასაკმან -- A, ^
Line: n.15     
ყოველივე A. ^
Line: n.16     
მისგან B. ^

Page: 114  
Line: n.1     
ერთფერვე A. ^
Line: n.2     
დააქმნას + მართლ A. ^
Line: n.3     
ქუეყანისა A. ^
Line: n.4     
თანა] შინა A. ^
Line: n.5     
ერცახედ A ^
Line: n.6     
ქუე A. ^
Line: n.7     
მტკიცე იყვნენ] არიან სიმტკიცე A. ^
Line: n.8     
თითოვეულსა A. ^
Line: n.9     
ჭეშმარიტად A. ^
Line: n.10     
თითოეულისა A. ^
Line: n.11     
ეცვალებიან A. ^
Line: n.12     
ღამისასა -- B. ^
Line: n.13     
გუშაგობითა A. ^
Line: n.14     
ფრინვასაცა A. ^
Line: n.15     
კერძ] ძოთა A. ^
Line: n.15a     
სხუათა A. ^
Line: n.16     
ერთგანვე A. ^
Line: n.17     
წარჰყვიან A. ^
Line: n.18     
ამათ A. ^
Line: n.19     
იგი B. ^
Line: n.20     
ნიშანთა A. ^
Line: n.21     
შორის] შინა A. ^
Line: n.22     
და ვისგან A. ^
Line: n.23     
ძალ ყოფილ იყვნეს A. ^
Line: n.24     
მათა A. ^
Line: n.25     
დაშთა A. ^

Page: 115  
Line: n.1     
ყოლისა მათისაგან] ყოფილისა მათისაგან B, ყოლისა მათისათჳს . ^
Line: n.2     
შეუტევიან უცხოჲ A. ^
Line: n.3     
ზამთრისა A. ^
Line: n.4     
რომელ A. ^
Line: n.5     
მშობელთა მათთათჳს -- A. ^
Line: n.6     
აღუხუნიან მცირე-მცირედ A. ^
Line: n.7     
ყოველთათვე A. ^
Line: n.8     
ნუცა] და ნუცა A. ^
Line: n.9     
რაოდენ A. ^
Line: n.10     
წყალსა A. ^
Line: n.11     
იგი A. ^
Line: n.12     
მისა -- B. ^
Line: n.13     
მისთა] თჳსთა A. ^
Line: n.14     
~ სიმრთელედ თუალნი იგი მართუეთა თჳსათნი A. ^
Line: n.15     
არცაღა A. ^
Line: n.16     
~ უკუეთუ ღმერთმან A. ^

Page: 116  
Line: n.1     
ღონე -- B. ^
Line: n.2     
რავდენ-უკუე] რაოდენ A. ^
Line: n.3     
თანა -- A. ^
Line: n.4     
თჳსნი -- A. ^
Line: n.5     
შუვა A. ^
Line: n.6     
შინა -- A. ^
Line: n.7     
ესე -- A. ^
Line: n.8     
კჳრიონეანნი A. ^
Line: n.9     
იქმნა A. ^
Line: n.10     
საკჳრველებათაგანი A. ^
Line: n.11     
ღმრთისათა -- A. ^
Line: n.12     
ხარ ხატი A. ^
Line: n.13     
დაყუდებაჲ] ყუდროებაჲ A. ^
Line: n.14     
შეეყვის + იგი A. ^
Line: n.15     
დაადგრის + იგი A. ^
Line: n.16     
პირველისა - მის A. ^
Line: n.17     
ქურიობისა B. ^
Line: n.18     
ქორწინებასა A. ^
Line: n.19     
ზრდის A. ^
Line: n.20     
გარდმოაგდის A. ^
Line: n.21     
პირველი და პირველი A. ^
Line: n.22     
ფინიკი B. ^
Line: n.23     
იგი -- A. ^

Page: 117  
Line: n.*     
შდრ. Link to pavleni კორ. 1,21. ^
Line: n.1     
რომელთა-იგი] რომელთა A. ^
Line: n.2     
იგინი -- A. ^
Line: n.3     
რაოდენ A. ^
Line: n.4     
საყუარელნო -- A. ^
Line: n.5     
იგი] რომელიმე მათგანი A. ^
Line: n.6     
უბიწოდვე A. ^
Line: n.7     
ქუეყანასა ზედა -- B. ^
Line: n.8     
ქუეყანასა ზედა] ქუეყანისაგან A. ^
Line: n.9     
ადგილსა A. ^
Line: n.10     
ჩანს A. ^
Line: n.11     
ამის A. ^
Line: n.12     
მის A. ^
Line: n.13     
ათირისა B. ^
Line: n.14     
მისთჳს A. ^
Line: n.15     
აღვლენ A. ^

Page: 118  
Line: n.1     
შემკობილი A. ^
Line: n.2     
შინა] ზედა A. ^
Line: n.3     
მიხედენ A. ^
Line: n.4     
ჰოჰოლანი A] + ესენი A. ^
Line: n.5     
~ მათთჳს განიზრახვიდე A. ^
Line: n.6     
თითოვეულებაჲ A. ^
Line: n.7     
მათი -- A. ^
Line: n.8     
და ყოველთა] ყოველთა B. ^
Line: n.9     
თანა] შორის A. ^
Line: n.10     
ხოლო] რამეთუ A. ^
Line: n.11     
უვაღრეს A. ^
Line: n.12     
განშორებულნი B. ^
Line: n.13     
ფილოსოფოსობისა A. ^
Line: n.14     
რაჟამს მზე] მზე რაჲ A. ^
Line: n.15     
აღმობრწყინდის A. ^
Line: n.16     
გონებანი + იგი A. ^
Line: n.17     
არიან -- A. ^
Line: n.18     
დღისი კუალად A. ^
Line: n.19     
განგაღჳძოს A. ^

Page: 119  
Line: n.1     
კნინღა და] კნინ A. ^
Line: n.2     
ღერღედთა] ღრღედთა მათ A. ^
Line: n.3     
რომელთამე B. ^
Line: n.4     
თჳსობაჲ A. ^
Line: n.5     
მკალთაჲსა A. ^
Line: n.6     
შეძაძრწუნებელისა A. ^
Line: n.7     
მკალთა მიერისა -- B. ^
Line: n.8     
შუა დღესა A. ^
Line: n.9     
სიცხისაჲ] სიტფოჲსაჲ A. ^
Line: n.10     
დამიტევებიეს A ^
Line: n.11     
შესაძლებელ იყო -- B. ^
Line: n.12     
მიწევნად A. ^
Line: n.13     
ესრეთ ეწოდა მათ A. ^
Line: n.14     
განწყობილებისა B. ^
Line: n.15     
მისთჳს A. ^
Line: n.16     
არცა] და არცა A. ^

Page: 120  
Line: n.1     
ცხონდიან A. ^
Line: n.2     
არარაჲ] არაჲ A. ^
Line: n.3     
დაჰბადნა A. ^
Line: n.4     
ჩუენმან A. ^
Line: n.5     
ნაკლულევანად A. ^
Line: n.6     
მრავალსახეობაჲ] მრავალი დაბადებულობაჲ A. ^
Line: n.7     
მათა A. ^
Line: n.8     
ქუეშე] ქუე A. ^
Line: n.9     
კერძოჲ B. ^
Line: n.10     
ვინ -- A. ^
Line: n.11     
წყრტად A. ^
Line: n.12     
ასოები A. ^
Line: n.13     
საკჳრველებათაჲ B. ^
Line: n.14     
რაოდენნი A. ^
Line: n.15     
ყვნა A. ^
Line: n.16     
თითოელებისაჲთა A. ^
Line: n.17     
მცენარეთასა B. ^

Page: 121  
Line: n.*     
Link to psaფს. 36,4. ^
Line: n.**     
Link to psaფს. 18,10-11. ^
Line: n.***     
Link to psaფს. 18,11. ^
Line: n.1     
უვარჰყოფთ A. ^
Line: n.2     
არნ -- A. ^
Line: n.3     
ფრთითა + თჳსითა A. ^
Line: n.4     
საქუსავად A. ^
Line: n.5     
ვიხილი A. ^
Line: n.6     
წულილად -- A. ^
Line: n.7     
ეგე] ესე A. ^
Line: n.8     
არა -- A. ^
Line: n.9     
ვერვინ] ვინმე A. ^
Line: n.10     
რამეთუ] რომელი A. ^
Line: n.11     
არამედ -- A. ^
Line: n.12     
- სულთა სულიერთა A. ^
Line: n.13     
რამეთუ -- A. ^
Line: n.14     
ჴორცთათჳს] + შენ ჴორცთა მაგათ A. ^
Line: n.15     
სულისა A. ^
Line: n.16     
შენ -- A. ^
Line: n.17     
და -- A. ^
Line: n.18     
ტაბლისა ამისგან] ტაბლით A. ^
Line: n.19     
საღმრთოჲსა -- A. ^

Page: 122  
Line: n.1     
ჭურჭელთა A. ^
Line: n.5     
მათ A. ^
Line: n.3     
ესნეს A. ^
Line: n.4     
ღმრთისა A. ^
Line: n.5     
არსცა A. ^
Line: n.6     
დაყოვნებაჲ ოდენცა A. ^
Line: n.7     
ამაოჲსა A. ^
Line: n.8     
ყოველი A. ^
Line: n.9     
მანვე A. ^
Line: n.10     
მიმართ + საუკუნეთაჲსა A. ^
Line: n.11     
სტ~ქნი: ფჟ: -- A. ^
Line: n.12     
ბასილისივე A. ^
Line: n.13     
დილეულისათაჲ B. ^
Line: n.14     
მე -- A. ^

Page: 123  
Line: n.*     
შდრ. Link to mcatივ მფ. 4,39. ^
Line: n.**     
შდრ. Link to pavleniრომ. 1,16. ^
Line: n.1     
ვითარმედ ფრიად] გიდრემდის A. ^
Line: n.2     
ფრიად -- A. ^
Line: n.3     
სიმკოდვესა + მას A. ^
Line: n.4     
არავე A ^
Line: n.5     
არამედ -- A. ^
Line: n.5a     
მეგობარ B. ^
Line: n.6     
რომელ-იგი A. ^
Line: n.7     
რომელნი-იგი A. ^
Line: n.8     
თევზი] დათევზი A. ^
Line: n.9     
პირუტყჳ + და ყოველი A. ^
Line: n.10     
ხატთათჳს + ხატთათჳს A. ^
Line: n.11     
ჩუენი] ჩემი A. ^
Line: n.12     
მოსლვისასა] ძრჳსასა A. ^
Line: n.13     
იყო + და A. ^
Line: n.14     
არად A. ^
Line: n.15     
ვჰგონებდეთ A. ^

Page: 124  
Line: n.1     
ქმნნა გონებანი ჩუენნი A. ^
Line: n.2     
ამით A. ^
Line: n.3     
გულს-იდგინეს მათ] გულს-ედვა A. ^
Line: n.4     
მათითა + და A. ^
Line: n.5     
იგინი -- A. ^
Line: n.6     
ვ~ა იგი დაიწერა A. ^
Line: n.7     
ყავთ A. ^
Line: n.8     
სიტყუაჲ + იგი A. ^
Line: n.9     
მისწუთების + ვიდრე A. ^
Line: n.10     
ჩამრეცობითა A. ^
Line: n.11     
შთამართ -- A. ^
Line: n.12     
არა -- A. ^
Line: n.13     
ეგრეცა გონებაჲ A. ^
Line: n.14     
ვითარმედ B. ^
Line: n.15     
დაჰმარხავს A. ^
Line: n.16     
დაუცხრომელად A. ^
Line: n.17     
აქამომდე A. ^
Line: n.18     
ოდენ - A. ^
Line: n.19     
მყუარი A. ^

Page: 125  
Line: n.*     
შდრ. Link to psaფს. 48, 13. ^
Line: n.**     
Link to pavleniკოლ. 3,1. ^
Line: n.***     
Link to pavleniფილიპ. 3,20. ^
Line: n.****     
Link to pavleniებრ. 12,12 ^
Line: n.1     
მისგან A. ^
Line: n.2     
არცა] და არცა A. ^
Line: n.3     
რაჲსა A. ^
Line: n.4     
ქუეყანაჲ A. ^
Line: n.5     
რაოდენცა A. ^
Line: n.6     
მისთასა A. ^
Line: n.7     
პირუტყუთასა A. ^
Line: n.8     
მხედველ A. ^
Line: n.9     
სადა A. ^
Line: n.10     
შენი + ჭეშმარიტი A. ^
Line: n.11     
ბრძანებასა + ოდენ A. ^
Line: n.12     
ეროსი A. ^

Page: 126  
Line: n.1     
მისთაჲ] თჳსთაჲ A. ^
Line: n.2     
არს + იგი A. ^
Line: n.3     
ზედა და] შორის A. ^
Line: n.4     
არცა A. ^
Line: n.5     
ჭამადსა A. ^
Line: n.6     
რომელნი უმალეს მისა არიან, -- B. ^
Line: n.7     
~ ოდენ თჳსითა A. ^
Line: n.8     
მისსა] თჳსსა A. ^
Line: n.9     
სასუბუქესა A. ^
Line: n.10     
მარტოდ მყოფ A. ^
Line: n.11     
პირუტყუთა] პირველთა A. ^
Line: n.12     
ჩუენისათჳს A. ^
Line: n.13     
ჩუენისათჳს] სულთა ჩუენთაჲსა A. ^
Line: n.14     
~ წამლისაგან ვნებისა A. ^
Line: n.15     
სიბრყჳნვალე A. ^
Line: n.16     
რაჟამს -- A. ^
Line: n.17     
ძოვიან + რაჲ A. ^
Line: n.18     
უვაღრეს A. ^
Line: n.19     
პირუტყუთასა B. ^

Page: 127  
Line: n.1     
წოლასა მას -- B. ^
Line: n.2     
ჴმელისამან -- B. ^
Line: n.3     
დაყვის -- A. ^
Line: n.4     
ჩუენი + ყოველი A. ^
Line: n.5     
ჯინჭველისასა A. ^
Line: n.6     
და დაღაცათუ B, და -- A. ^
Line: n.7     
ამისთჳსმცა A. ^
Line: n.8     
იგი თავსა -- A. ^
Line: n.9     
საქმისა მისთჳს A. ^
Line: n.10     
თჳსისათჳს A. ^
Line: n.11     
საჴმარი] საზრდელი A. ^
Line: n.12     
მარცუალი + იგი A. ^
Line: n.13     
არავე] არა ვიდრე A. ^
Line: n.14     
ვიტყოდით B. ^

Page: 128  
Line: n.*     
Link to psaფს. 103,24. ^
Line: n.**     
Link to pavleniეფეს 6,4. ^
Line: n.1     
რაჲთამცა გეყო A. ^
Line: n.2     
სხჳსაგან + იგი A. ^
Line: n.3     
სხჳსაგან -- A. ^
Line: n.4     
სხჳსაგან] ვისგანმე A. ^
Line: n.4a     
იპოვეს B. ^
Line: n.5     
მისაგებელისაჲ] მეცნიერებაჲ სარგებელისაჲ სიბრძნითა A. ^
Line: n.6     
ძისჲ~თაჲ B. ^
Line: n.7     
თოთოვეული A. ^
Line: n.8     
მიუთხრობელ B. ^
Line: n.9     
არამედ + თჳთ A. ^
Line: n.10     
არს] რა ჟმს A. ^
Line: n.11     
ბუნებისთაჲ B. ^
Line: n.12     
მისთჳს A. ^
Line: n.13     
~ ამისთჳს სულსა გული უთქუამს A. ^
Line: n.14     
განარისხებთ A. ^
Line: n.15     
თჳსთა] თქუენთა A. ^
Line: n.16     
მასვე A. ^
Line: n.17     
და -- A. ^

Page: 129  
Line: n.1     
შვილთა] ლეკუთა A. ^
Line: n.2     
ექმნას B. ^
Line: n.3     
რაოდენ A. ^
Line: n.4     
თჳსთა -- A. ^
Line: n.5     
და დაკლებაჲ B. ^
Line: n.6     
ბრძნობითა + მით A. ^
Line: n.7     
და -- A. ^
Line: n.8     
მკოდვად] სავსედ B. ^
Line: n.9     
~ ყოველთაჲ მათ A. ^
Line: n.10     
უმახლობელესი B. ^
Line: n.11     
თჳსება] ლეკჳ B. ^
Line: n.12     
ძაღლისანი A. ^
Line: n.13     
აღმოსრულ A. ^
Line: n.14     
თჳსი] იგი მისი A. ^
Line: n.15     
ჴსნისა მისისა] ცხორებისა თჳსისა A. ^
Line: n.16     
ჰპოვებენ A. ^
Line: n.17     
შეთხზულებასა A. ^
Line: n.18     
განზრახვათა A. ^
Line: n.19     
მათთასა A. ^
Line: n.20     
აჩუენებს A. ^

Page: 130  
Line: n.1     
ზღლარკნილი A. ^
Line: n.2     
განზრახვისა თჳსისაჲთა A. ^
Line: n.3     
ჰყოფნ A. ^
Line: n.4     
იქით და არცა აქაჲთ] აქაჲთ და არცა იქით A. ^
Line: n.5     
აწ უკუე არარაჲთ სამე ჰმატან ძაღლთა -- A. ^
Line: n.6     
და მერმე ვითარცა თქუა... განქარვებითა ნატყუართა -- B-ში (სხვა ხელით კიდეზეა გატანილი ისეთი დაბოლოვებით, როგორც A-ს მოეპოვება: + "მათ კუალთაჲთა პოვის ჭეშმარიტი". თანაც შენიშვნა აქვს: "ესრეთ ეწერა სხუასა დედასა)". ^
Line: n.7     
მათ კუალთაჲთა] მითნ ამაოჲთა B. ^
Line: n.8     
რაჲსამე A. ^
Line: n.9     
უკუე + იქმან A. ^
Line: n.10     
და უფროჲს ამისსა იქმან] უმეტესსა A. ^
Line: n.11     
მესამესა + მას A. ^
Line: n.12     
ჰპოვებენ A. ^
Line: n.13     
ამის A. ^
Line: n.14     
მათ -- A. ^
Line: n.15     
მოსწყდეს -- B. ^
Line: n.16     
ზედა უფალთა თჳსთასა A. ^
Line: n.17     
ძაღლთაგან A. ^
Line: n.18     
სასჯელად A. ^
Line: n.19     
ღმერთი] + თჳსი A. ^
Line: n.20     
~ თჳსი უფალი A. ^
Line: n.21     
უმშჯავროდ A. ^
Line: n.22     
ეზიარებედ B. ^
Line: n.23     
~ კუალად მოვიდეთ A. ^
Line: n.24     
ფრიად -- A. ^
Line: n.25     
შობედ A. ^

Page: 131  
Line: n.1     
უვის A. ^
Line: n.2     
დედაჲ A. ^
Line: n.3     
ფრჩხილთა A. ^
Line: n.4     
შეშჭამს A. ^
Line: n.5     
თჳსითა A. ^
Line: n.6     
დედასა + თჳსსა A. ^
Line: n.7     
უღუაწად] თჳნიერ ღუწოლისა A. ^
Line: n.8     
განუგებლად] განგებულებისა A. ^
Line: n.9     
და -- A. ^
Line: n.10     
ჰპოო A. ^
Line: n.11     
მას -- A. ^
Line: n.12     
მათა A, ^
Line: n.13     
საჭმელად აქუნ] საჭურველად იქმნნეს A ^
Line: n.14     
მრავალ B. ^
Line: n.15     
ჭურჭერი A. ^
Line: n.16     
ვიდრემდის] ვითარმედ B. ^
Line: n.17     
არს -- B. ^
Line: n.18     
თივასა მცენარესა A. ^
Line: n.19     
იგი A. ^
Line: n.20     
რაჲ A. ^
Line: n.21     
იგი + მისი A. ^
Line: n.22     
მჴეცთა -- A. ^
Line: n.23     
განსაკჳრვებელ A. ^
Line: n.24     
უნდა] უჴმდა მას A. ^
Line: n.25     
რამეთუ] და A. ^
Line: n.26     
სიგრძე A. ^
Line: n.27     
დაჭირვაჲ B. ^

Page: 132  
Line: n.1     
სიმძიმისა მისთჳს A. ^
Line: n.2     
მისნი -- A. ^
Line: n.3     
გარდაჴსნილთა A. ^
Line: n.4     
ჰბრკულდებოდმაცა B. ^
Line: n.5     
აქუს] ათქს A. ^
Line: n.6     
მძლწოლარე A. ^
Line: n.7     
ჰხედავა A. ^
Line: n.8     
მშჳნვიერნი A. ^
Line: n.9     
არნ A. ^
Line: n.10     
განაბნიან A. ^
Line: n.11     
ცხონდებიან A. ^
Line: n.12     
და] გინა A. ^
Line: n.13     
ამისსა A. ^
Line: n.14     
თჳსა A. ^
Line: n.15     
უმცირე A. ^
Line: n.16     
რაჲ -- A. ^

Page: 133  
Line: n.*     
Link to psaფს. 90,13. ^
Line: n.**     
შდრ. Link to sakmeსაქმე 28, 3-6. ^
Line: n.1     
თჳთ -- A. ^
Line: n.2     
სიწულილისიგანცა A. ^
Line: n.3     
გამოჲღრუა A. ^
Line: n.4     
შემოქმედმან -- B. ^
Line: n.5     
შექმნა A. ^
Line: n.6     
აბრალენ B. ^
Line: n.7     
~ განაგის და განსწავლის A. ^
Line: n.8     
იქედნესა A] ვასილიკონსა B. ^
Line: n.9     
გაქუნდეს + შენ A. ^
Line: n.10     
მისთჳს] მისგან A. ^
Line: n.11     
მონადირებულ + უფროჲს მჴეცისა A. ^
Line: n.12     
ვიტყოდი B. ^
Line: n.13     
ყივიან] იტყჳან . ^
Line: n.14     
მისთჳს + თუ A. ^
Line: n.14a     
გონებაჲ B. ^
Line: n.15     
ვიცნნით A. ^
Line: n.16     
ჰხედავს A. ^
Line: n.17     
და + იგი A. ^
Line: n.17a     
არნ A. ^
Line: n.18     
ნაკლულევანებათა A. ^

Page: 134  
Line: n.*     
Link to psaფს. 138,6. ^
Line: n.**     
Link to oskijerდაბ. 1,26. ^
Line: n.***     
Link to pavleniებრ. 1,23. ^
Line: n.1     
არცა] დაა არცა A. ^
Line: n.2     
დაბადებითა A. ^
Line: n.3     
ჩემგან A. ^
Line: n.4     
რომელ] რაჟამს A. ^
Line: n.5     
გამოვიკულიე A. ^
Line: n.6     
აწ -- A. ^
Line: n.7     
უვარ-ჰყნფდა A. ^
Line: n.8     
არღა] არცა A. ^
Line: n.9     
იყო + იგი A. ^
Line: n.10     
სულღებით. ^
Line: n.11     
დაიცონეს A. ^
Line: n.12     
მათ -- A. ^

Page: 135  
Line: n.*     
Link to pavleniებრ. 1,3. ^
Line: n.**     
Link to pavleniკოლ. 1,15. ^
Line: n.***     
Link to adisntიოანე 10,30. ^
Line: n.****     
Link to adisntიოანე 14,9. ^
Line: n.*****     
Link to oskijerდაბ. 1,27. ^
Line: n.1     
რაჲთა] და A. ^
Line: n.2     
აჩუენებს + იგი A. ^
Line: n.3     
ამაოებისა მათისანი] ამაოებისანი A. ^
Line: n.4     
მიწდომად] მისწორებად A. ^
Line: n.4a     
სიტყუაჲ B. ^
Line: n.4b     
ეტყჳს A. ^
Line: n.5     
არამედ] აწ უკუე A. ^
Line: n.6     
უკუჱ -- A. ^
Line: n.7     
ჩემი -- A. ^
Line: n.8     
არს A. ^
Line: n.9     
არა] სადა A. ^
Line: n.10     
ცვალებაჲ] უმსგავსობაჲ A. ^
Line: n.11     
და] ვითარმედ A. ^
Line: n.12     
ამით განსწავლის] პირველისა მიერ სწავლის A. ^
Line: n.13     
და მეორისა დაჴსნის წარმართობასა -- B. ^

Page: 136  
Line: n.1     
ამით დაიწერა წარმართთა ზედა -- A. ^
Line: n.1a     
და მიევედრა A. ^
Line: n.1b     
ღმრთეობისა A. ^
Line: n.2     
შექმნა + იგი A. ^
Line: n.3     
მისცაე + შენ A. ^
Line: n.4     
ჩუენი] ესე A. ^
Line: n.5     
ესე -- A. ^
Line: n.6     
რაჲთიმცა A. ^
Line: n.7     
აღვადგინოთ A. ^
Line: n.8     
ამათთჳს A. ^
Line: n.9     
მოყ~რეო A. ^
Line: n.10     
მით] ამით A. ^
Line: n.11     
არიანოზთა] არიოზს და A. ^
Line: n.12     
იდიდენ A. ^
Line: n.13     
დიდებაჲ ღმერთსა სრულმყოფელსა ყოვლისა კეთილისასა -- A. ^




Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 28.10.2007. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.