Chapter: I
Page: 77
Line: 5 კაცნო ღმრთის-მოყუარენო, რომელნი იშვებით ემბაზისაგან
Line: 6 ცხოველისა, ყოვლად * წმიდისა და დიდებულისა კათოლიკე ეკლესიისა *,
Line: 7 სარწმუნოებასა ზედა წმიდისა სამებისასა, რომელი დადვეს
Line: 8 წმიდათა მოციქულთა შეურყეველად, და ძირ-უბნ * დათესულსა მათსა,
Line: 9 ყოვლად ქებულთა წმიდათა და მღდელთ-მოძღუართა, ჭეშმარიტითა
Line: 10 და მართლითა სარწმუნოებითა, და წამეს, ვითარცა * ერთითა
Line: 11 პირითა, ექუსთა მათ შინა კრებათა *, რომელთა მიერ პირველ ზრახვიდა
Line: 12 თჳთ თავადი ღმერთი, და განაწესეს * ესრეთ და გუასწავეს ჩუენ:
Line: 13 მამაჲ * ყოვლისა მპყრობელი, დამბადებელი ყოველთა არსთა _
Line: 14 ხილულთა და უხილავთაჲ; * ძე მხოლოჲ *, მამისაგან შობილი უწინარეს
Line: 15 ყოველთა საუკუნეთა, ნათელი ნათლისაგანი, ღმრთისაგან ჭეშმარიტისა
Line: 16 შობილი * და არა ქმნული, სწორი მამისა * და თანა-მოქმედად მამისა
Line: 17 ყოველსავე, რომელმან აღსასრულსა ჟამთასა შეიმოსა სიმდაბლით
Line: 18 უძლური კაცებაჲ * ჩუენი საშოსა შინა წმიდისა ქალწულისასა,
Line: 19 ჯუარს-ეცუა * და მოკუდა ჭეშმარიტად და არა საოცრად, ბუნებითა
Line: 20 ჴორცთაჲთა, და ღმრთეებისა * ძალითა აღდგა და თანა-აღადგინა დაცემაჲ *
Line: 21 ჩუენი პირველი *, ამაღლდა მუნვე მამისა, და კუალად * მოვიდეს
Line: 22 განსჯად ცხოველთა და მკუდართა დიდებითა *, ჴორცითა მით, რომელ
Line: 23 ჩუენგან მიიხუნა; და სული წმიდაჲ, უფალი ცხოველს-მყოფელი *,
Line: 24 მამისაგან გამომავალი და ძისა თანა თაყუანის-ცემული,
Page: 78 Line: 1 თანასწორი მამისა და ძისაჲ *, თანა-მოქმედად საუკუნეთა, რომელი იტყოდა
Line: 2 პირითა წინაწარმეტყუელთაჲთა * ყოველსავე მომავალსა; და
Line: 3 ერთი წმიდაჲ * და დიდებული კათოლიკე ეკლესია, რომლისაგან განიდევნნეს
Line: 4 ყოველნი მწვალებელნი სიბრმითა უკეთურებისაჲთა *, რომელსა
Line: 5 შინა იდიდების წმიდაჲ სამებაჲ მარადის მართლითა *
Line: 6 აღსარებითა.
Chapter: II
Page: 78
Line: 7 ხოლო ვითარ განდგეს სომეხნი მართლისა სარწმუნოებისაგან,
Line: 8 ესე არს მიზეზი:
Line: 9 ვითარ ყოველთა კრებათა იპოვის ვინმე თითოჲ * წინააღმდგომი
Line: 10 საქმითა საეშმაკოჲთა * და აზმნის ახალ-სახეობითა ღუარძლი წვალებისა,
Line: 11 ეგრეთვე წმიდასა კრებასა ქალკიდონისასა * გამოჩნდეს ორნი
Line: 12 მგელნი მძჳნვარენი, განჩემებულნი ეშმაკისანი -- ევტჳქი და დიოსკოროს.
Line: 13 ვითარ არიოზ, მაკედონიოს * და ნისტორიოს სამთა მათგან
Line: 14 კრებათა დაიწყევნეს შეჩუენებულნი და წარწყმდეს, ეგრეთვე ესე
Line: 15 ორნი საწყალობელნი ႵႪ-თა * წინააღუდგეს საღმრთოჲთა შურითა
Line: 16 აღგზებულთა, რომელთა შორის მკჳდრ იყო ქრისტე, და მათ მიერ
Line: 17 შეჩუენებულნი წარწყმდეს და მიზეზ ბოროტისა ექმნნეს ურიცხუთა
Line: 18 სულთა უბრალოთა.
Chapter: III
Page: 78
Line: 19 ხოლო ვითარ ზედა-მიიწივენით, გულისჴმაჲ-ყავთ -- განყოფაჲ *
Line: 20 სომეხთა ქართლისაგან უეჭუელად * აღვწერე წიგნსა ამას შინა.
Line: 21 ჟამთა არკადი მეფისათა ბერძენთა ზედა და სომხითს მეფობასა
Line: 22 არშაკისსა იყვნეს სომეხნი ნაწილად ბერძენთა, სჯულსა ზედა მათსა *
Line: 23 მტკიცედ, ვითარცა ასწავა მათ წმიდამან გრიგოლი პართელმან. და
Line: 24 სიმხნით ეპყრა ქუეყანაჲ * მათ * ფრიადითა ღუაწლითა * მოახლეობისაგან
Line: 25 სპარსთაჲსა *, და მეფენიცა ბერძენნი შეეწეოდეს ლაშქრითა
Line: 26 და ოდესვე მცველად უდგიან ძალითა დიდითა მახლობელად.
Line: 27 და ესრეთ იყო საქმე მათი: ხოლო მეფემან არკადი, ძემან თეოდოსისმან *,
Line: 28 დაიცონა საქმე მათი და მოერინეს სპარსნი სომეხთა და
Line: 29 იოტნეს ქუეყანით მათით. და ლტოლვილნი მრავალ ჟამ მწირობდეს
Line: 30 ელეკეცით კერძოთა ქუეყანათა და ევედრებოდეს არკადის, რაჲთამცა
Line: 31 მოუვლინა ძალი, რომლითა შეუძლონ დაპყრობად ქუეყანაჲ *
Line: 32 თჳსი; და არა ისმინა უფალმან ვედრებაჲ მათი. მაშინ იძიეს ღონე
Line: 33 სომეხთა და მოხარკე ექმნნეს სპარსთა. და არწმუნეს მეფესა
Page: 79 Line: 1 სპარსთასა ფიცისა მიერ და თავს-დებითა მოწყუედაჲ * ბერძენთაგან და
Line: 2 შეერთებად მათდა. და განიხარა მეფემან ფრიად ესე და მრავლითა
Line: 3 სიხარულითა და ბოძითა უკუნ-სცა * ქუეყანაჲ მათი. და * დაყვეს სომეხთა
Line: 4 რაჲოდენიმე ჟამი მშჳდობით მართლითა სარწმუნოებითა.
Chapter: IV
Page: 79
Line: 5 ხოლო ეშმაკმან *, რომელი მარადის ჰბრძავს სიკუდილად
Line: 6 კაცთა ნათესავსა, აღძრა ნათესავი უღმრთოჲ * ნისტორის წვალებისა
Line: 7 და დიდძალითა ქრთამითა ოქროჲსაჲთა ითხოეს მეფისაგან კეთილად
Line: 8 მიცევად სომხითი * სჯულსა მათსა. და განდრიკეს გული მეფისაჲ და
Line: 9 არწმუნეს ესრეთ, ვითარმედ: "რაჟამს პოონ ჟამი სომეხთა მიქცევად
Line: 10 კუალად ბერძენთავე, არა ერიდნენ ყოვლადვე ფიცსა, არცა
Line: 11 თავს-დებათა * სიყუარულისათჳს და სიმტკიცისა სჯულისა, და მოიკიცხოს
Line: 12 საქმე შენი მათ მიერ. არამედ უცვალე სჯული და დაჰჴსენ
Line: 13 შორის მათსა სიყუარული უკუნისამდე, რომელიცა იქმნა მახითა ეშმაკისაჲთა".
Line: 14 და აიძულნა მეფემან პეროზ სომეხნი მსახურებად სჯულისა
Line: 15 ნისტორის უღმრთოჲსასა *. ხოლო სომეხთა ყოვლადვე არა
Line: 16 თავს-იდვეს ესე, არამედ ჰრქუეს * მეფესა მოციქულითა ესრეთ, ვითარმედ:
Line: 17 "ნუ იყოფინ ყოვლად ესე ჩუენდა არა მხოლოდ ქუეყანისათჳს,
Line: 18 არამედ თავთა და შვილთა ჩუენთა ტყუეობისა * და
Line: 19 სიკუდილისა".
Line: 20 ხოლო მეფე იქცა კუალად სხუად * მანქანებად და განუცხადა
Line: 21 საქმე თჳსი განყოფისათჳს ბერძენთაგან და ესრეთ მიუვლინნა მოციქულნი,
Line: 22 ვითარმედ: "ერთი ორთაგანი ყავთ -- ანუ გამოირჩიეთ ყოველთა
Line: 23 ასურთაგან სჯული თჳნიერ მელქთაჲსა, რომელნი არიან
Line: 24 სჯულითა ბერძენ, ანუ დაუტევეთ ქუეყანაჲ * თქუენი და ივლტოდეთ
Line: 25 ჩუენგან!"
Line: 26 მაშინ სომეხნი შეწუხნეს ფრიად * ორსავე ამას სახესა ზედა და
Line: 27 შეიპყრნა * ურვამან და იქმნა ანჯმნობაჲ შორის მათსა მრავალთა დღეთა.
Line: 28 და მიუგდეს საქმე ესე ნერსე კათალიკოზსა, რომელსა ეწოდა
Line: 29 მიჯინ. და ჰრქუა მეფემან სომხითისამან და ყოველმან ერმან, ვითარმედ:
Line: 30 "უმჯობესი ჩუენი შენ უწყი. რაჲცა ჰბრძანო უმჯობესი, სულთა
Line: 31 დაუყუდნებლად * დავემორჩილნეთ ბრძანებათა * შენთა".
Line: 32 ხოლო მან საწყალობელმან დაამონნა სულნი ჴორცთა და არა
Line: 33 მიხედნა ყოვლადვე საუკუნეთა გუემათა * და შუებათა და არა ისმინა
Page: 80 Line: 1 ჴმაჲ უფლისაჲ სახარებისაგანი, ვითარმედ: "უკუეთუ ყოველი სოფელი
Line: 2 შეიძინო და სული შენი მოიკლა, რაჲ მისცე მისი ნაცვალიო?"
Line: 3 არამედ აზრახა მსგავსი თჳსი პირუტყუებრ * და ესრეთ ჰრქუა: "უმჯობეს
Line: 4 არს ჩუენდა სიკუდილი, ვიდრე-ღა ჟამსა ამას კუალად-მიქცევაჲ *
Line: 5 ბერძენთა და მეორედ დაგდებაჲ ქუეყანისა და მოწყუედაჲ * ჩუენი
Line: 6 მწირობით". და ყოველი ზრახებაჲ მისი იყო საწუთროჲ * და
Line: 7 ამპარტავნად.
Line: 8 და მიუვლინეს * მეფესა მწუხარებით და ითხოვეს სჯული იაკობთაჲ *,
Line: 9 რამეთუ სხუანი ყოველნი უძჳრეს შეჰრაცხნეს. ხოლო "ცოდვაჲ *
Line: 10 მცირე აღორძინდის უფროჲს * დიდისა უდბობასა * შინა" -- ვითარცა
Line: 11 წერილ არს. ხოლო მეფე დაჯერებულ იქმნა და მოუვლინნა
Line: 12 მოძღუარნი იაკობნი ბოროტნი ცხრანი *, ვითარცა მელნი მცბიერნი *,
Line: 13 ვითარცა თქუა სიბრძნემან ღმრთისამან სოლომონის მიერ. და მათ
Line: 14 განრყუნეს [ქუეყანაჲ] სომხითისაჲ *, შრომილი წმიდისა გრიგოლისი,
Line: 15 მრავლითა ღუაწლითა და ცრემლითა მისითა მორწყული *. რომელთა
Line: 16 სახელები ესე არს: აბდიშოჲ *, პეტროზ მკაწრველი, სჳმონ ბოროტი,
Line: 17 იაკობ, და თანა ჰქონდეს წიგნნი ფილაქსოსისნი, ივლიანესნი ალიკარნელისნი,
Line: 18 ტიმოთე კუერნი * და სევეროს ნაბიკელი *.
Line: 19 და ყვეს კრებაჲ ქალაქსა შინა დვინს. და შესძინეს ხაჩეცარი
Line: 20 (ესე არს: * სამწმიდარსსა შორის შეჰმატეს * ჯუარცუმული, დააჩემეს
Line: 21 ვნებაჲ ღმრთეებისა ძალსა უვნებელსა *, უკუდავსა -- სიკუდილი), და
Line: 22 განდგეს მართლისაგან და ჭეშმარიტისა სარწმუნოებისა და უცხო იქმნნეს
Line: 23 და განისხნეს წმიდისაგან და დიდებულისა სამოციქულო კათოლიკე
Line: 24 ეკლესიისა, რომელ არს თავი სარწმუნოებისა და დედა ყოველთა
Line: 25 მორწმუნეთაჲ სიტყჳსაგან უფლისა *, რომელი უბრძანა წმიდასა
Line: 26 მოციქულსა პეტრეს, ვითარმედ: "შენ ზედა ეგოს მტკიცედ
Line: 27 სარწმუნოებაჲ ჩემიო". ჭეშმარიტად უცხო იქმნნეს ცოდვითა მათითა დედისაგან
Line: 28 ღმრთისა * და განაწესეს არაჯორი მუნვე დვინს, რამეთუ თქუეს: "ესე არს
Line: 29 დღე პირველი სარწმუნოებისა ჩუენისაო *". და
Line: 30 შესძინეს კუალად ბოროტი ბოროტსა და ნებით * დაიწყევნეს თავნი,
Page: 81 Line: 1 რაჲთა არა ეზიარნენ კრებასა * ქალკიდონისასა. და განისხნეს სრულიად
Line: 2 პირისაგან ღმრთისა *, რამეთუ პირველთა მათ შინა და რომელთა
Line: 3 ენუქის ძე * ებერისა *, გინა ნაქორისთა კაცნი შეპყრობილნი
Line: 4 ფრიადითა საცთურითა ეშ[მაკისაჲთა], შეკრულ იყვნეს მსახურებითა
Line: 5 კერპთაჲთა *. და ვითარცა ბნელსა შინა ფესუებითა * და * ფილოსოფოსობისა
Line: 6 რაჲსმე მიდევნითა მიდრკეს ბოროტად და დაავიწყდა
Line: 7 ღმერთი: გინა თუ სიგრძოჲსაგან ჟამთაჲსა დავიწყებულ იქმნა შორის
Line: 8 მათსა ჴსენებაჲ ღმრთისაჲ, გარნა სულგრძელებითა ღმრთისაჲთა
Line: 9 ხოლო, ჰურიათა და მწვალებელთა შეეჩქუეფა * ბნელი, სიტყჳსაებრ
Line: 10 იობისა, მოეხვია ჰრული თუალთა და დაბრმა უგულისჴმოჲ * გული
Line: 11 მათი; ჰხედვიდეს * ყოველსა დიდებასა * ღმრთისა და პირის-პირ
Line: 12 მტერად აღუდგეს კეთილთა და მადლთა მისთა მინიჭებულთა: "ოჲ,
Line: 13 ფრიადსა მას მეცნიერებასა და გარდარეულსა სიბრმეს", ვითარცა
Line: 14 თქუა საღმრთომან წიგნმან *.
Chapter: V
Page: 81
Line: 15 და ვითარცა იხილეს კათალიკოზმან ქართველთა კჳრიონ მცხეთისამან
Line: 16 და კათალიკოზმან ჰერთა აბაზ *, რამეთუ ჴელითა აბდიშო *
Line: 17 ასურისაჲთა კრებაჲ ყვეს სომეხთა * ქალაქსა * დვინსა და შეჩუენებით *
Line: 18 განდგეს აღსარებისაგან წმიდისა კათოლიკე ეკლესიისა და განეყენნეს
Line: 19 ოთხთა საპატრიაქოთაგან და გარდააქციეს აღთქუმაჲ * იგი, რომელი
Line: 20 დაუდვა წმიდამან გრიგოლი კესარია ეკლესიისა, უკუნისამდე
Line: 21 არა განშორებად მისგან ჴელთ-დასხმაჲ * ებისკოპოსებისა * სომხითისაჲ *
Line: 22 Ⴃ^, და რამეთუ სომხითმან ბრძანებაჲ მოიღო სპარსთა მეფისაგან
Line: 23 ჴელთ-დასხმაჲ * ეპისკოპოსებისა თავით თჳსით, ესე რაჲ ცნეს ჭეშმარიტად
Line: 24 კჳრიონ კათალიკოზმან, აბაზ ჰერთა კათალიკოზმან და გრიგოლი
Line: 25 სივნელთა ეპისკოპოსმან *, და იქმნა ცილობაჲ დიდი შორის
Line: 26 სომხითისა და ქართლისა. ქართველნი ეტყოდეს, ვითარმედ: "წმიდამან
Line: 27 გრიგოლი საბერძნეთით მოგუცა ჩუენ სარწმუნოებაჲ, რომელი
Line: 28 თქუენ დაუტევეთ აღსარებაჲ * მისი წმიდაჲ და დაემორჩილენით აბდიშოს *
Line: 29 ასურსა და სხუათა ბოროტად მწვალებელთა, და სერაბინთა *
Line: 30 იგი სამწმიდაარსობით დიდების-მეტყუელებაჲ * შეაშფოთეთ და
Page: 82 Line: 1 უჴორცოსა, გამოუთქმელსა წმიდასა სამებასა შორის ჰქადაგეთ ჯუარი
Line: 2 და ვნებაჲ ვითარცა საბელიანოზთა *, და იქმნენით მოწაფე ბოროტთა
Line: 3 მოძღუართა და არა დაემორჩილენით სარწმუნოებასა * წმიდისა
Line: 4 გრიგოლისსა, დააჩემეთ ვნებაჲ უვნებელსა სამებასა *, ვითარცა მოგცა
Line: 5 განცოფებულმან მკაწრვალმან პეტროზ ანტიოქელმან".
Line: 6 მაშინ სომეხთა შეასმინეს ქართლი მეფესა თანა სპარსთასა, ვითარმედ
Line: 7 ჰრომთა * უპყრია სარწმუნოებაჲ. და ესე ცილობაჲ იყო შორის
Line: 8 სომეხთა და ქართველთა * დღეთა ნერსე კათალიკოზისა სომეხთასა
Line: 9 და აღსრულებასა ნერსესსა. ნერსე, რომელსა ეწოდა "შუაჲ",
Line: 10 განვიდა ბოროტად ცხორებისაგან და დაჯდა აბრაჰამ საყდარსა *
Line: 11 მისსა. და განდევნა კჳრიონ ქართლისა კათალიკოზმან * მოსე ეპისკოპოსი *
Line: 12 ცურტავისაჲ საყდრისაგან თჳსისა, რომელი დაედგინა წმიდასა შუშანიკს *
Line: 13 ნაწილსა თანა სომხითისასა. და ითხოვა აბრაჰამ კჳრიონისგან
Line: 14 საყდარი მისი, ხოლო იგი არა ერჩდა მას. და განზჳნდა ცილობაჲ
Line: 15 იგი შორის მათსა, და მოუწოდა აბრაჰამ მღდელთა არარატისათა * და
Line: 16 ჰრქუა მათ: "ანუ შეაჩუენეთ * კრებაჲ ქალკიდონისაჲ, ანუ განვედით
Line: 17 სამკჳდრებელით თქუენით!" და რომელნიმე დაემორჩილნეს, ვითარცა
Line: 18 წერილ არს, "დიდებაჲ ურთიერთარს * მიიღეს და დიდებაჲ მხოლოჲსა
Line: 19 ღმრთისა შეურაცხყვეს" და შეაჩუენეს წმიდაჲ იგი კრებაჲ
Line: 20 და ჯუარი შორის წმიდასა სამებასა * დააწესეს. და რომელნიმე არა
Line: 21 დაემორჩილნეს და განისხნეს სამკჳდრებელით მათით და უცხოებით
Line: 22 აღესრულნეს.
Chapter: VI
Page: 82
Line: 23 და შემდგომად აბრაჰამისა დაჯდა კომიტოს, რომელი იყო
Line: 24 მდიდარ და მოხარკე სამოსელთა და საჴედართა ზედა, რომელიცა
Line: 25 თუალთაგან პატიოსანთა ბივრილთა შეამკობდა თავსა კუერთხისასა *.
Line: 26 ამან უფროჲს ყოველთასა შესძინა ცილობაჲ კრებასა ზედა * ქალკიდონისასა
Line: 27 და მისცა შჳდი საეპისკოპოსო * ჴელსა ქუეშე ჰერთა კათალიკოზისასა
Line: 28 და შეიერთა იგი და შეჩუენებად * სცა კრებაჲ ქალკიდონისაჲ *
Line: 29 და მისცა ჯუარი სივნელთა ეპისკოპოსსა, რაჲთა ვიდოდის
Line: 30 ჯუარითა წინაშე მისსა ვითარცა კათალიკოზი და განუფართნა ნაწილნი
Line: 31 მისნი; და კუალად სხუათაცა ეპისკოპოსთა განუვრცნა ნაწილნი
Line: 32 მათნი და ესრეთ შეიერთა ყოველი სომხითი წინა-აღდგომად კრებისა *
Line: 33 ქალკიდონისაჲსა, და მაჲრეგუემელი * ვინმე, დაწყეული იოჰანე,
Page: 83 Line: 1 რომელსა ეწოდა რეცა-მოძღუარ, აღჭურა წიგნთა წინა-აღსადგომელთა
Line: 2 კრებისათჳს წმიდისა ქალკიდონისა და აღუთქუა მას შემდგომად
Line: 3 თჳსა დაჯდომაჲ * საყდარსა მისსა, და თარგმანებად სცნა წიგნნი
Line: 4 მწვალებელნი ტიმოთე ალექსანდრიელისანი, რომელსა ეწოდა "კუერნი *",
Line: 5 და პეტროზ მკაწრველისანი *, რომელსა ეწოდა "მგელი", და
Line: 6 სევეროსისნი და სხუათა მწვალებელთანი, და სახელად დაწერნა
Line: 7 თქუმულად მართლმადიდებელთა მოძღუართანი -- წმიდისა საჰაკისი
Line: 8 და მოსესი. და ამით ტყუვილითა დააჯერა ქუეყანაჲ ყოველი სომხითისაჲ
Line: 9 და მრავალნი საკითხავნი გამოთქუნა და სახელ-სდვა თჳსად
Line: 10 და ეგრეთვე კანონნი და წესნი პირველნი ცვალნა და თჳთ დაუსხნა
Line: 11 მრუდნი, რომლითა აიშალა ძუელი * და ვერ დაამტკიცეს ახალი, არამედ
Line: 12 ყოველი კაცი თჳს-თჳს სახეობს ვიდრე მოაქამომდე. და ესე ყოეელი
Line: 13 ქმნა ჴვლითა განცოფებულისა იოანე მაჲრეგუემელისაჲთა *, და
Line: 14 რომლისათჳს დაშურა, ვერ მიემთხჳა ჴორციელსაცა საწადელსა მისსა,
Line: 15 რამეთუ ესე ყოველი ბოროტი საყდრისათჳს იძმაცუა და არაჲ *
Line: 16 ირგო. არამედ ქრისტეფორე ვინმე დაჯდა, რომელი იყო მტერ მაჲრეგუემელისა *
Line: 17 და განმწარდა სულითა იოჰანე. და კუალად გარდააგდე
Line: 18 იგი მიზეზითა რაჲთმე * და ელხინა იოჰანეს, და აქაჲთცა * არა მიხუდა
Line: 19 საყდარი, რამეთუ * ეზრა დაიპყრა. და უფროჲს * შეაწუხა სული
Line: 20 მისი მზაკუვარი, რამეთუ "ნებაჲ მოშიშთა მისთაჲ * ყვის უფალმან",
Line: 21 ხოლო "უკეთურნი დღედ რისხჳსად * დაჰმარხნის *".
Line: 22 და ესევითარითა ზაკუვითა განდიდნა პირველმოჴსენებული იგი
Line: 23 კომიტოს და ეუფლა ნაწილსა ზედა წმიდისა გრიგოლისსა, და მაჲრეგუმელისა *
Line: 24 მიერ აღავსო ქუეყანაჲ * სომხითისაჲ სიკუდილისა მომტყუებელითა *
Line: 25 სწავლითა.
Chapter: VII
Page: 83
Line: 26 აქა უკუე * აღესრულა ჩუენებაჲ იგი წმიდისა გრიგოლისი,
Line: 27 რომელი აუწყა მას სულმან წმიდამან, ვითარმედ: "რომელნიმე ცხოვართაგანნი
Line: 28 უკუნიქცეს და მგელ იქმნნეს და ზედა-მოეტევნეს ცხოვართა
Line: 29 და დაბძარნეს უწყალოდ". ეგრეთვე აღესრულა ჩუენებაჲ იგი *
Line: 30 წმიდისა საჰაკისი *, რომელ იხილა * ბირთჳ ოქროჲსა * და ინაფორი ზედა
Line: 31 წმიდასა საკურთხეველსა, რამეთუ აჴოცასა თანა მეფობისა არშაკთაჲსა *
Line: 32 აეღო მღდელობაჲცა წმიდისა გრიგოლის ნათესავისა და ეყენნეს
Page: 84 Line: 1 ქარტასა მას ოქროწერილნი იგი როარდაგნი და შეჴორცილმან დაიპყრა
Line: 2 ადგილი იგი ოქრო-ბრწყინვალეთაჲ * (ესე არს: რომელნი შეუდგეს
Line: 3 მაჲრეგუემელისა * მოძღურებასა *).
Line: 4 ხოლო არამცირედი აღთქუმაჲ * ყო ხუასრო მეფემან ნერსე კათალიკოზისა
Line: 5 მომართ, რომელსა ეწოდა "შუაჲ" (ესე არს სომხურადჳ
Line: 6 "მიჯინ"), რომლითა შეარყია უგულისჴმოჲ * გული მისი, ქმნა კრებაჲ
Line: 7 პირველი დვინს და განეშორნეს სჯულითა ბერძენთა და იერუსალემსა.
Line: 8 ხოლო ქართლი ყოველი და მეოთხედი სომხითისა განეყენნეს
Line: 9 ჴელთ-დასხმასა მღდელობისასა სომეხთაგან, არამედ ჰერსი და სივნელნი
Line: 10 ჟამ ერთ განეყენნეს და კუალად შეერინნეს ნერსეს ვისმე,
Line: 11 რომელი წუერთა * ოქრო-ცხებულ * ჰყოფდა.
Chapter: VIII
Page: 84
Line: 12 ქმნა კრებაჲ სომეხთა კათალიკოზმან იოჰანე * მანაწკერტს *
Line: 13 და წყლისა * რთვაჲ * და პურისა ცომი გააშორნა წმიდასა საიდუმლოსა *,
Line: 14 და ბალარჯი და ურწყოჲ დაამტკიცა. რომელი არა ესწავა წმიდათა
Line: 15 კრებათაგან პირველთა, და წინა-აღუდგა * საღმრთოთა წერილთა, რომელსა
Line: 16 იტყჳს წმიდაჲ მოციქული: "სამნი არიან, რომელნი წამებენ:
Line: 17 სული, სისხლი და წყალი", რამეთუ წყლითა ნათელ-ვიღებეთ ერთგზის
Line: 18 ცხორებად * საუკუნოდ და ყოვლადვე განჰვზავებთ * კეთილად
Line: 19 მსახურებითა სასუმელსა მას * წყლითა და ვეზიარებით მისატევებლად *
Line: 20 და საჴსრად. და სოლომონ თქუა: "უსხი თჳსი დაკლა და განზავა ტაკუკითა
Line: 21 თჳსითა ღჳნოჲ * და მორწმუნეთა ჰრქუა: მოვედით და სუთ
Line: 22 ყოველთა". და დიდი ათანასი იტყჳს, ფსალმუნსა განჰმარტებს: * "სასუმელი,
Line: 23 ჴვლთა შინა უფლისათა, ურწყული სავსე არს სხმულითა".
Line: 24 ურწყოჲ * ღმრთეებასა * მოასწავებს და სხმული იგი კაცებასა * (ესე არს
Line: 25 წყალი), რამეთუ პირველი სიმდაბლე ღმრთეებასა * თანა შერევნაჲ * იყო
Line: 26 უძლურისა ბუნებისა ჩუენისა. და ესე მოასწავებს ორსა ბუნებასა
Line: 27 ღმრთეებისა * და კაცებისა ქრისტჱსსა. და ამით ჯერ-არს განზავებაჲ
Line: 28 ღჳნისაჲ *" და ეპიფანე კჳპრელი მოასწავებს ამასვე სახესა, რომელ
Line: 29 იტყჳს: "შენ ხარ მღდელ უკუნისამდე წესსა მას ზედა მელქიზედეკისსა *,
Line: 30 რამეთუ მელქიზედეკ * პურსა და ღჳნოსა შესწირვიდა არა
Line: 31 უცომოსა, არცა * ურწყოსა, და ამისთჳს * ვცანთ მისი მღდელობისა
Page: 85 Line: 1 სახე", და წმიდაჲ ბასილი იტყჳს წმიდათა საიდუმლოთა მეორესა,
Line: 2 ვითარმედ: "აღიღო პური და ამაღლებული მიგიპყრა შვნ, ღმერთსა-მამასა;
Line: 3 აკურთხა, განტეხა და მისცა მოწაფეთა. ეგრეთვე სასუმელი,
Line: 4 მოსთულებული ვენაჴისაჲ * აღიღო, განზავა და მისცა კურთხეული
Line: 5 მოწაფეთა თჳსთა".
Chapter: IX
Page: 85
Line: 6 ხოლო მრავალსახე იყვნეს წვალებანი მათნი -- საბელიანოსნი,
Line: 7 იაკობისნი * და ტიმოთე კუერნისნი *, რომელთა სენი მანიქეველთაჲ *
Line: 8 ეპყრა განშორებულნი ყოვლისა სიმართლისა * და კანონისაგან.
Line: 9 რამეთუ ამათ * ჴელი ალიკარნელისა მომკუდარისა დაიდვეს მოწამედ
Line: 10 თავსა, ოდეს * მოყუასთა მისთა ორთა არა აქუნდა მოწამე, და
Line: 11 მამათა თქუეს ვითარმედ: "სამთა ჯერ არს წამებაჲ სარწმუნოთაჲ *".
Line: 12 მათ, ვიდრე არა დაეფლა ივლიანე, აღიღეს ჴელი მისი და დასდვეს *
Line: 13 მოწამედ თავსა ზედა ერთისა * მათგანისასა, რომლისათჳს სახელ-ედების *
Line: 14 ვიდრე მოაქამომდე "ჴელ-ნამკუდრევნი".
Line: 15 და ესრეთ დღითი-დღე შეურაცხ-იქმნნეს და მოაკლდებოდეს
Line: 16 -წვალებელნი იგი და არა აქუნდა ადგილ, სადამცა * იკურთხეს ეპისკოპოსი.
Line: 17 და განისმა სომხითისა, ვითარმედ განდგეს სარწმუნოებისაგან
Line: 18 წმიდისა გრიგოლისა და ჴელ-დასხმისაგან კესარიისა, ვითარცა
Line: 19 ესწავა მისგან. და მოუვლინეს ნერშაპუს, ტარონისა ეპისკოპოსსა,
Line: 20 რომელი დაედგინა სპარსთა მეფესა, ორთა თანა მოყუასთა მისთა, და
Line: 21 ჰრქუეს *, ვითარმედ; "ყოველი * გარდაიქცეს ერთბამად და აღიღეს
Line: 22 ნისტორის წვალებაჲ; და კრებაჲ ქალკიდონისა დაამტკიცეს. და ჩუენ
Line: 23 არა გუაქუს საყდარი, სადა ჴელნი დავისხნეთ და მივჰმართეთ შენსა
Line: 24 -კეთილად მსახურებასა *. რაჲთა დაგჳდგინნე ჩუენ ეპისკოპოსნი".
Line: 25 რამეთუ ყოველთა ცნეს გარდაქცევაჲ * მათი წვალებად *, და რამეთუ
Line: 26 სპარსთა * მეფენი * აიძულებდეს სომეხთა, რაჲთა განეშორნენ ბერძენთა
Line: 27 სარწმუნოებასა *, ვითარ პირველ ვაჴსენეთ *, და რაჲთა სიძულილი
Line: 28 შთავარდეს შორის მათსა განშორებითა * სჯულისათა და ამით
Line: 29 უმეტეს მორჩილ იყვნენ სამეფოსა სპარსთასა, და ქრთამი დიდძალი
Line: 30 აღუთქჳან * წინამძღუართა სომეხთა, რაჲთამცა იქმნა ეგრე.
Line: 31 რაჟამს აღებულ იყო მღდელთ-მოძღურებაჲ გრიგოლის სახლისაგან,
Line: 32 და აუწყა ნერშაპო ეპისკოპოსმან ნერსე კათალიკოზსა,
Page: 86 Line: 1 რომელი იყო აშხარაკალი * (ესე იყო ბოროტად მწვალებელი) და პვტრეს
Line: 2 ვისმე ქერდულსა, სხუათაცა ეპისკოპოსთა და აზნაურთა, და ბრძანეს
Line: 3 მეორედ კრებაჲ დიდი ყოფად * მუნვე დვინს მისვე ნერსეს ზე წელსა
Line: 4 მეორესა, და მეათოთხმეტესა წელსა ისტჳნიანე * მეფისასა წელიწადსა
Line: 5 მეორესა ხუასრო სპარსთა მეფისასა, წელიწადსა მას, რომელსა
Line: 6 ეწამა იზიდ-ბუზიტ * და კუალად შეაჩუენეს წმიდაჲ იგი კრებაჲ ქალკიდონისაჲ,
Line: 7 სახელ-სდვეს ნესტორიანი სიტყჳსაებრ აბდიშო უღმრთოჲსა,
Line: 8 და მასვე წვლს განაცხადეს წიგნი იგი, თარგმნილი ტიმოთეს
Line: 9 და ფილაქსონ სწვალებელთანი (რომელნი იყვნეს ასურ), რომელნი
Line: 10 პირველვე აღწერნეს წინა-აღსადგომელად ქალკიდონისა და
Line: 11 ორთა ბუნებათა ქრისტჱს ღმრთისათა, და კუერნისა * * წერილთა მორჩილ
Line: 12 ექმნნეს სიკუდილად თავთა მათთა. და თქუეს ერთი ბუნებაჲ
Line: 13 სიტყჳსა ღმრთისაჲ და ჴორცითა * და უკუდავითა ბუნებითა ქადაგეს
Line: 14 ქრისტე ჯუარცუმულად და მომკუდარად (ესე არს: შეჰმატეს ჯუარცუმული *
Line: 15 "წმიდაო ღმერთოსა". რომელ არს ხაჩეცარი, სიტყჳსაებრ
Line: 16 პეტროზ ანტიოქელისა, რომელსა საბელისი აქუნდა სენი) და განსაზღვრეს
Line: 17 შენუენებით კიდე-განდგომა მართლისაგან სარწმუნოებისა.
Line: 18 და პირველ-მოჴსენებულნი * იგი მწვალებელნი მოძღუარნი წარავლინნეს
Line: 19 ყოველსა ასურეთსა ხარებად უკუნისამდე, პყრობად ერთობით
Line: 20 წვალებაჲ მათი და მეტრაპოლიტად * თჳსად დაიდგინეს * ალიკარნელისაჲ *
Line: 21 მის * ჴელმომკუდარისაჲ * და ზოგთა, აბდიშოჲს * კერძთა, სხუაჲ
Line: 22 ვინმე.
Chapter: X
Page: 86
Line: 23 ხოლო ყოვლადვე არასადაჲთ * აქუნდა წამებაჲ პირველ მამათაგან
Line: 24 და კრებათა წინა-აღმდგომად კრებასა * ქალკიდონისასა და ორთა
Line: 25 ბუნებათა * უფლისა * ჩუენისა იესუ * ქრისტესთა, და თჳთ იცოდეს *
Line: 26 სალმობაჲ გულისა მათისა, რამეთუ განშორებულ იყვნეს ჭეშმარიტებისაგან,
Line: 27 რომელი ესწავა წმიდისა გრიგოლისგან მართალი. და
Line: 28 სამი ოდენ წელი გარდასრულ-იყო კრებითგან ქალკიდონისაჲთ *, და
Line: 29 მერმე წმიდაჲ საჰაკ და მასტოც * შვილისშვილნი * გრიგოლისნი და ყოველნი
Line: 30 მოწაფენი მათნი და მოძღუარნი * მათნი, რომელთა პირველნი
Line: 31 წიგნნი თარგმნეს, ნეტართა ლეონტი და იოსებ წინამძღუართა *
Page: 87 Line: 1 სომხითისათა და სხუათა ურიცხუთა წმიდათა, და იფქლი წმოდაჲ დასთესეს
Line: 2 მათ შორის. ხოლო მათ ფიცხელი ეკალი ნეფსით განაწონეს
Line: 3 სულთა მათთა და ერსა უბრალოსა, და თჳთ მოსე ქერდულმან მიუთხრა
Line: 4 წარწყმედაჲ * მათი და არცა მისი ისმინეს.
Chapter: XI
Page: 87
Line: 5 ამის შემდგომად გარდაჴდეს ჟამნი რაოდენნიმე. მოკუდა
Line: 6 ვაჰან მამკუენი *, რომელმან სიმჴნითა თჳსითა დაიპყრა მარზაპნობაჲ
Line: 7 სპარსთაგან და ძებნნა სამართალნი ქრისტეანეთანი, თრდატ მეფისაგან *
Line: 8 დადებულნი წესნი ეკლესიათანი და გლახაკთანი, უკუ-მოიხუნა *
Line: 9 სოფელნი და უხარკოდ განათავისუფლნა.
Line: 10 აქაჲთგან სპარსთა მარზაპანთა დაიპყრკს სომხითი და შეურაცხიქმნა
Line: 11 წესი საქრისტიანოჲ, და ეკლესიათა განგებაჲ აღიჴოცა *, და აზნაურთა
Line: 12 ჴელმწიფებაჲ დაეცა სპარსთა მარზაპანთაგან, და კათალიკოზნი
Line: 13 და ეპისკოპოზნი * განდრკეს სიმართლისაგან და კადნიერებაჲ
Line: 14 მოიღეს სპარსთაგან წინა-აღმდგომად აზნაურთა, და ჴარკსა სოფელთასა
Line: 15 თჳთ გარდაიჴდიდეს, რამეთუ ეპოსკოპოსთა და ქორეპისკოპოსთა
Line: 16 მიანდვეს ქუეყანაჲ *, ვითარცა მორჩილთა მეფობისა * სპარსთაჲსა *.
Line: 17 და რომელთამე კათალიკოზთა და ეპისკოპოსთა მეფენი სპარსთანი
Line: 18 დაიშვილნეს და ძეობილად უწოდდეს კავადს და ხუასროს. რომლისათჳსცა
Line: 19 მსაჯულებაჲ მთავრობისა თჳთ მიიტაცეს და არა სამართლისაებრ
Line: 20 კანონთაჲსა *, არამედ თჳსისაებრ ნებისა იქცეოდეს და საჴმარი
Line: 21 ეკლესიათა არა ვითარ დაწესებულ-იყო ეკლესიათათჳს, არამედ
Line: 22 საჴმარად თჳსა და კაცთა საჩუენებლად განაბნევდეს, რომლისათჳს
Line: 23 ეპისკოპოსნი ყოველნი და მამასახლისნი * ყოველნი მიიქცეს ღმრთისა *
Line: 24 გასარისხელსა ამაოსა შესაძონილსა * სათნოებითა მეფეთა უღმრთოთაჲთა *.
Line: 25 და მერმე აზნაურნი და ერისაგანნი მიბაძვითა * მათითა განეშორნეს
Line: 26 ყოვლადვე კანონთა, განწესებულთა წმიდისა ნერსჱსთა * და
Line: 27 წმიდისა საჰაკისთა, რომელ * დღეთა ვაჰან მამკუენისათა * დაესხნეს *,
Line: 28 ერთგზის წელიწადსა შინა სახლთა ყოველთა დიდებულთასა ყოფად
Line: 29 საჴსენებელი * ერთისა ვისმე წმიდათაგანნსა, რაჲთა განისუენონ * გლახაკთა,
Line: 30 სნეულთა და ჭირვეულთა, ობოლთა და უპოვართა * აღაპითა
Line: 31 სახლთა შინა მათთა სადიდებელად ღმრთისა *.
Page: 88
Line: 1 ესე ყოველი განაქარვეს თავთა თჳსთა შესაძინელისათჳს * და
Line: 2 დაჴსნდა * და დაირღუა ყოვლისა სულიერისა კეთილისა ჩუეულებაჲ *
Line: 3 და წესი. და დაიმკჳდრა ბოროტმან მიდღენდელად დღედმდე, და
Line: 4 იქმნნეს საეპისკოპოსონი ვითარცა საკერპონი. და მივიდიან აზნაურნი
Line: 5 კარად საეპისკოპოსოდ და არა ჰპოვიან * ჟამი შესლვად, და შეიქციან
Line: 6 სირცხჳლეულნი ვითარცა კარისაგან მარზაპანთაჲსა * და უფროჲსღა *,
Line: 7 რომლისათჳს ვერღარა დაითმინეს შეურაცხებაჲ იგი ფრიადი *.
Chapter: XII
Page: 88
Line: 8 ვარდან მამკუენმან *, რომელსა "ჩოქხი" ეწოდა (რომელ არს
Line: 9 "ურჩ") და ნათესავთა მისთა, აზნაურთა * შერაცხილთა, მოკლეს სურენ
Line: 10 ვინმე, მარზაპანი სპარსი, და სახლები მისი * მოწუეს * ცეცხლითა;
Line: 11 და დედა-წულითურთ ლტოლვილნი წარვიდეს კოსტანტინიპოლის *.
Line: 12 და წარვიდეს და შეიწყნარნა * კეთილად * მეფემან * ისტჳნიანე. ხოლო
Line: 13 იგინი არა ეზიარნეს მათ თანა. და დაუკჳრდა მეფესა ესე და იკითხა
Line: 14 მიზეზი. ხოლო მათ უთხრეს, ვითარმედ: "ცილობაჲ იქმნა კრებისათჳს
Line: 15 ქალკიდონისა, და მოძღუართა * ჩუენთა არა შეიწყნარეს". და
Line: 16 ბრძანა მეფემან მოწოდებაჲ მოძღუართა * და ეპისკოპოსთა სომხითისათა,
Line: 17 რაჲთა გამოიკითხონ და ცნან მართალი.
Line: 18 და შემოკრბა * კრებაჲ დიდი კოსტანტინეპოლის და * ფრიადი გამოწულილვაჲ *
Line: 19 ყვეს. და განმართლდა სამართალი და აღიარეს ყოველთა
Line: 20 ერთობით კრებაჲ ქალკიდონისა. და თჳთ სომხითმან ყოველმან
Line: 21 დაწყევა და შეაჩუენეს მგმობარი * მისი და შეერთნეს მათ თანა,
Line: 22 და ითხოვეს მეფისაგან კეთილად დასავლისა * კარი სოფიაჲსა * აღშენებად *
Line: 23 ფასითა თჳსითა, რამეთუ მას ოდენ ჟამსა აშენებდეს მას. და
Line: 24 მიანიჭა მეფემან საწადელი მათი და მათ მისცეს ფასად შენებისა
Line: 25 ვეცხლი წმიდაჲ ათი ბევრი და სახელად უწოდეს კარი სომხითისაჲ *
Line: 26 ვიდრე მოაქამომდე.
Line: 27 და მოიქცეს კრებისა მისგან და მოიწივნეს სომხითს და რომელთამე
Line: 28 გულს-მოდგინედ შეიწყნარეს და დაემორჩილნეს ერთობასა *, და
Line: 29 რომელთამე ვითარცა გუელთა * უფროჲსღა * შესძინეს აღძრვაჲ ერისაჲ *
Line: 30 და შფოთი ბირებითა მაჲრეგუემელისასთა *. და ესე იქმნა დღეთა
Line: 31 იოჰანე კათალიკოზისათა.
Chapter: XIII
Page: 89
Line: 1 ამისა შემდგომად მავრიკ კეისარმან წარავლინა მუშელ *
Line: 2 მამკუენი *, დიდი ზორავარი სომხითისაჲ *, და მისცა სამეფოჲ * სომხითისა
Line: 3 ხუასროს. ხოლო ხუასროვ დვინითგან ყოველი დაამორჩილა
Line: 4 კეისარსა და იქმნა მშჳდობაჲ შორის მათსა. და მუშელს ნიჭი დიდძალი
Line: 5 მისცა და წარავლინა იგი სამეფოდ. და ვითარ მიიწია მუშელ
Line: 6 კოსტანტინეპოლის *, და დაემთხჳა დღესასწაული ჯუართა აპყრობისაჲ *,
Line: 7 და არა ეზიარა იგი მათ თანა და ყოველნივე *, რომელნი-იგი * მის *
Line: 8 თანა იყვნეს. და იკითხა მეფემან და აუწყეს, ვითარმედ: "კრებისათჳს
Line: 9 ქალკიდონისა და ორთა ბუნებათა ქრისტჱსთა". ხოლო მეფემან
Line: 10 ჰრქუა *, ვითარმედ: "უწინარეს შენსა ვარდან და მისთანათა აზნაურთა
Line: 11 ყოველთა შეიწყნარვს ჴელითა მოძღუართა * თქუენთაჲთა და
Line: 12 მრავლითა გამოძიებითა წერილთაჲთა *". ხოლო მუშელ ჰრქუა: "ნუუკუე *
Line: 13 უმეცრებითა გინა შიშითა თქუენითა, არამედ უკუეთუ * ბრძანოს
Line: 14 ქრისტეს-მოყუარემან მეფობამან შენმან და სიმართლით შუამდგომელ
Line: 15 იქმნე *, ჰპოო ამისთჳს ჭეშმარიტი მოძღუართა ჩუენთაგან".
Line: 16 და უბრძანა მეფემან კათალიკოზსა სომხითისასა მოსეს და ყოველთა
Line: 17 ეპისკოპოსთა, რაჲთა მოვიდენ კოსტანტინეპოლის და კუალად
Line: 18 გამოიწულილონ და დაემტკიცოს მართალი. ხოლო მოსე კათალიკოზი
Line: 19 არა დაემორჩილა * წარსვლად *, არამედ ესრეთ ჰრქუა მოციქულთა:
Line: 20 "არა * წიაღ-ვჴდე მდინარესა აზატსა, რომელ არს საზღვარი
Line: 21 სპარსთაჲ *, არა ვჭამო ფურნიდი ბერძენთა და არცა ვსუა თერმონი
Line: 22 მათი *". და ეგრეთვე ეპისკოპოსთა ვასპურაგანისათა, რომელნი იყვნეს
Line: 23 სახელმწიფოსა ქუეშე სპარსთასა, არა ინებეს წარსვლაჲ *.
Line: 24 ხოლო ეპისკოპოსი ტარონისა და ყოველნი ეპისკოპოსნი, რომელნი
Line: 25 იყვნეს ჴვლსა ქუეშე ბერძენთასა, მსწრაფლ მიიწინეს სამეფოდ
Line: 26 და კუალად ყვეს გამოძიებაჲ და დაამტკიცეს მეორედ კრებაჲ
Line: 27 ქალკიდონისა წინაშე მავრიკ მეფისა ერთობით ყოველთა, და აღიარეს
Line: 28 ორი ბუნებაჲ ქრისტსსი ჭეშმარიტი, და დაწერეს ფიცი ერთობასა *
Line: 29 ზედა უკუნისამდე * და წარმოვიდეს.
Line: 30 და ვითარ მოვიდეს სომხითს, არა შეიწყნარა მათი მოსე კათალიკოზმან
Line: 31 და სხუათა ეპისკოპოსთა, რომელნი იყვნეს სპარსთა კერძონი,
Line: 32 და განიყო სომხითი, და ამათ დაიდგინეს კათალიკოზად იოჰანე *
Line: 33 გოგოვიტელი *. და მიერითგან მრავლითა წინა-აღდგომითა ვიდოდეს
Page: 90 Line: 1 კრებისათჳს ქალკიდონისა და ორთა ბუნებათა * ქრისტჱს, უფლისა *
Line: 2 ღმრთისა ჩუენისათა, ათოთხმეტ * წელ ვიდრე აღსრულებადმდე მავრიკი *
Line: 3 მეფისა.
Chapter: XIV
Page: 90
Line: 4 და პირველ-მოჴსენებულმან * აბრაჰამ კათალიკოზმან ოდეს
Line: 5 განასხნა არარატით * მღდელნი იგი და იოჰანე * კათოლიკე წმიდისა
Line: 6 მამასახლისი (შოლოკათ * უჴმიან წმიდასა კათოლიკეს და მიტრს წმიდასა
Line: 7 რიფსიმესა *), და ოშაკნისა *. და ელივარდისა, და არამუნთა *, და
Line: 8 გარნისისა *, და ყოველთა მონასტერთაჲ და ყოველთა არარატისათა
Line: 9 მძლავრებით, რომელთამე შეჩუენებად * სცა წმიდაჲ იგი კრებაჲ.
Line: 10 და შემდგომად სამისა წლისა იქმნა ჰომი იგი ბასიანისა *, რომელსა
Line: 11 იძლივნნეს იონნი სპარსთაგან და წარტყუენეს * ქალაქი კთრიჯი
Line: 12 ჰაშტენოსაჲ * და მეოთხესა წელსა -- კარნუ-ქალაქი ფოკა უღმრთოჲსა
Line: 13 კეისრისსა, რამეთუ დაჴოცნა ძენი მავრიკ * მეფისანი, მახჳლითა
Line: 14 ასპარეზსა განიყვანნა.
Line: 15 ამას წელსა წარიტყუენა * კარნუ-ქალაქი აჰმადისგან და იოჰანე
Line: 16 კათალიკოსი, რომელი იყო ნაწილსა ბერძენთასა. და ამასვე წელსა
Line: 17 განასხნა მოსე კათალიკოზმან მღდელნი თჳსისა ჴელისაგან, იოჰანეს
Line: 18 კერძნი, და წარვიდეს რომელნიმე ტაოს *, რომელნიმე იონთა თანა და
Line: 19 მათ უწოდიან შოლაკათ *, ვითარცა იხილა * წმიდამან გრიგოლი ჩუენებაჲ
Line: 20 იგი, ოდეს განეხუნეს * და ნათელი გარდამოჴდა მას ადგილსა.
Chapter: XV
Page: 90
Line: 21 და მერმე წარჴდეს რაოდენნიმე ჟამნი. მოვიდა ჰერაკლე მეფე
Line: 22 სომხითს და იხილა * წვალებაჲ სომეხთაჲ * და ფრიად შეწუხნა
Line: 23 წარწყმედისა მათისათჳს უნებლიებოთ მიქცევითა. და ბრძანა კრებაჲ
Line: 24 დიდი ყოფად ეპისკოპოსთა და მოძღუართა * სომხითისათა და მიწერა
Line: 25 წიგნი ეზრა * კათალიკოზისა და აზნაურთა, რაჲთა შემოკრბენ
Line: 26 კარნუ-ქალაქს და გამოიძიონ სარწმუნოებაჲ კრებისათჳს ქალკიდონისა
Line: 27 და ცნან ჭეშმარიტად ორი ბუნებაჲ ქრისტჱსი სომეხთა. და
Line: 28 მოიწივნეს ყოველნი ერთობით * წინაშე მეფისა და გამოიწულილეს
Line: 29 მესამედ მრავლითა ძიებითა და დაამტკიცეს მართალი. და დაემორჩილნეს
Line: 30 სომეხნი ფიცით ჴელით-წერილითა, რაჲლთა არღარავის წინააღუდგენ
Line: 31 ცილობად მისთჳს.
Page: 91
Line: 1 და ვითარ უკ-მოიქცეს დვინს, მიიქცეს მასვე ვნებასა * წყმედულსა,
Line: 2 რამეთუ მოძღურებისა ადგილი მათი იგი იყო და თქჳან
Line: 3 მუნ შინა მართალი ყოველი კუალ-რყუნითა *. ხოლო იგივე მაჲრეგუემელი *
Line: 4 აღსძრვიდა ვიეთმე მონაზონთა * მწვალებელთა და სტეფანის
Line: 5 ეპისკოპოსსა * გარდმანისასა *, და მათუსალას ქერდულსა სივნელსა, და
Line: 6 სხუაჲ ვინ პოის * მღდელი, რომელნი არა დახდომილ იყვნეს კრებასა *
Line: 7 მას, რაჲთა არა ეზიარნენ * ეზრა კათალიკოზისაგან, და რომელნი მის
Line: 8 თანა შეერთებულ-იყვნეს.
Line: 9 შემდგომად დღეთა რაოდენთამე მოვიდეს სტეფანე ეპისკოპოსი *
Line: 10 და მათუსალა ეზრა კათალიკოსისა და ეზიარნეს მათ თანა. ვითარცა
Line: 11 ესმა ესე ბერსა ბოროტსა მაორეგუემელსა, რამეთუ შეერთნეს
Line: 12 იგინი ეზრას * და მათუსალა იკურთხა სივნისა ეპისკოპოსად, დიდითა
Line: 13 შეურაცხებითა აგინებდა სტიფანეს და ქერდულსა. და იტყოდა:
Line: 14 "უმცირეს არს მიდრეკაჲ ეზრაჲსი * ცთომასა თქუენსა *, რამეთუ * იგი
Line: 15 ანუ შიშოთა მეფეთაჲთა *, ანუ მეცნიერთა კაცთა მიახლებითა მიდრკა
Line: 16 სჯულისაგან, ხოლო თქუენ ცუდად დებისა და სათნოებისათჳს წარსწყმდით
Line: 17 უკურნებელად".
Line: 18 და ვითარ ცნა ესე ეზრა, მოუწოდა მას ბერსა ბოროტსა და
Line: 19 ჰრქუა წინაშე ყოველთა: "გიჴმე შენ სამგზის, და მათუსალას სამგზის,
Line: 20 და სტეფანეს *, ვითარმედ * ქუეყანისა მოძღუარნი * და მეცნიერნი
Line: 21 თქუენ ხართ, მოვედით და სიტყუა-უგეთ * მეფესა, და არა მოხუედით *.
Line: 22 და აწ ჩუენსა გაგებულსა წინა-აღუდგები კადნიერად. ჩუენ,
Line: 23 რომელი ჭეშმარიტად გამოვიძიეთ * წიგნთა და მოძღვართავგან *, მართალი
Line: 24 შევიწყნარეთ: ორი ბუნებაჲ უფლისა * ჩუენისა იესუ ქრისტჱსო
Line: 25 _ სრული ღმრთეებითა * და სრული კაცებითა, ერთი გუამი და
Line: 26 ერთი ხატი განუყოფვლი განგებულებითა. და წიგნნი წმიდათა მამათა
Line: 27 პირველთანი, რომელნი აღმოვიკითხენით, ამას წამებდეს და ჩუენ
Line: 28 დავემორჩილენით ბრძანებათა * მათთა და შევიწყნარეთ კეთილისა
Line: 29 მიმართ. და აწ არავე * წარსულ-არს, საღმრთონი წიგნნი ჩუენთანა
Line: 30 არიან. მოვიხუნეთ და ჭეშმარიტი ვისწავოთ".
Line: 31 და ვითარ დაუჴშა პირი წამებითა წიგნთანთა, აღმოიბოყინა
Line: 32 სიმყრალე, მსგავსი ბოროტისა წვალებისაჲ, და თქუა: "ღონედ არა
Page: 92 Line: 1 შევიწყნარო ეგე წერილი, რამეთუ ნისტორიანთა შეჰმატეს ეგე წმიდათა
Line: 2 წიგნთაო". და აღიძრა წვალებად სიტყჳთა მრავლითა *, რომელ
Line: 3 მოყუასთაცა მისთა ვერ შეარწყუნა და განისწავლნეს ურთიერთას და
Line: 4 მას უწოდდეს მაჲრევნელად თჳსნი მოყუასნი სახელად სოფლისა
Line: 5 თჳსისა. ხოლო იგი წარვიდა საბერძნეთს მისვე წინა-აღდგომისათჳს
Line: 6 და ისწავა მცირედ ენაჲ *, რაცთამცა მით მიზეზითა არწმუნა სომეხთა
Line: 7 უფროჲს-რე. და მოიქცა სომხითსვე, უძვირეს პირველისა წვალებდა
Line: 8 და უმზირდა უეჭუელად * შემდგომად ეზრაჲსა * დაპყრობად * მისსა
Line: 9 საყდარსა შეწევნითა დიდ-დიდთა კაცთაჲთა * და ნებითა მწვალებელთაჲთა *,
Line: 10 ქადებითა მათითა წინა-აღდგომისათჳს ქალკიდონისა კრებისა.
Chapter: XVI
Page: 92
Line: 11 ხოლო შემდგომად * ეზრაჲსა * დაიპყრა საყდარი ნერსე იშბნელმან,
Line: 12 კაცმან ღირსმან და მართალ-მორწმუნემან, ნებითა ღმრთისაჲთა.
Line: 13 და განიწირა სრულიად სასოებისაგან ბერი იგი იოჰანე * მზაკუარი *,
Line: 14 და უფროჲსად ამისთჳს, რამეთუ ზიარებად * ეხილვა ნერსე
Line: 15 საბერძნეთს მეფისა თანა კოსტანტინე მცირისა. და არავე დასცხრა
Line: 16 წინა-აღდგომად და სიტყუად * ამას, ვითარმედ ეზრასებრვე შესცთა
Line: 17 ნერსეცა შედგომად * ქალკიდონისა, რომლისთჳსცა მოუწოდა ნერსე
Line: 18 მას * წინაშე ეპისკოპოსთა და მოძღუართა მრავალთა და აზნაურთა
Line: 19 მრავალთა. და დიდი გამოძიებაჲ ყვეს ცილობისა მისთჳს და დაასაჯეს
Line: 20 მათ ყოველთა განჴდაჲ მისი ქუეყანით *, ვითარცა მაცთურისაჲ *.
Line: 21 და განაძო წმიდამან კათალიკოზმან ნერსე რისხვით და თეოდორე
Line: 22 რშტუნთა * უფალმან, ერისთავმან სომხითისამან, მელი სპილენძისაჲ *
Line: 23 მხურვალი დასდვა ნიშად * შუბლსა მისსა წვალებისათჳს ორთა თანა
Line: 24 მონაზონთა, მოყუასთა მისთა. და წარვიდა ოტებული კავკასისა * მთასა
Line: 25 და მუნით უკ-მოიქცა მსწრაფლ, რამეთუ არა შეიწყნირეს იგი
Line: 26 მთეულთა მათ კაცთა, რამეთუ იყვნეს იგინი კერპთ-მსახურ *. და გარდამოვიდა
Line: 27 კანბეჩანს და დაემკჳდრა ჴევსა შინა მცირესა, რომელსა
Line: 28 ჰრქჳან ჴევი სომხითისა. და მრავალნი დაიმოწაფნა არა თუ მას შინა
Line: 29 ოდენ, არამედ ამიერ მტკურისა * -- არარატს *, გარდმანს *, ძორფორს *
Line: 30 და სომხითს. და მრავალნი ქმნა მონაზონ უწესთთა მით * მოძღურებითა,
Line: 31 და აღავსო * ქუეყანაჲ * წვალებისა ღუარძლითა.
Chapter: XVII
Page: 93
Line: 1 და შემდგომად სიკუდილისა ნერსე კათალიკოზისა, მოვიდა
Line: 2 არარატს * დამოწაფებულთა მათ მისთა თანა დღეთა ანასტას კათალიკოზისათა *.
Line: 3 და შემდგომად სიკუდილისა ანასტასისა შემოჴდა სომხითს
Line: 4 მსგავსად მჴეცისა თჳსსავე სოფელსა პირველსა ბიჯნის და
Line: 5 მაირევანს სავსე მითვე წინა-აღდგომითა და წვალებითა, და მუნ
Line: 6 მოკუდა დაძუელებული * ძაღლი * ბოროტი დღეთა Ⴐ^ႪႢ-ს წლისა,
Line: 7 წარმღები და განმჴრწნელი * სომხითისაჲ *, და მოწაფენი მისნი * დაბერეებით
Line: 8 ჟამ ერთ -- მაჲრევანს, ელივარდს * და თეოდორე-წმიდას. და
Line: 9 მერმე ისრაელ * კათალიკოზისაგან და გრიგოლ ერისთვისა განისხნეს
Line: 10 და განიბნივნეს ყოველსა სომხითსა აქ და იქი, ქალაქთა და სოფელთა,
Line: 11 საცთურად ყოველთა კაცთა ვიდრე დღეინდელად დღედ და
Line: 12 მოაქამომდე.
Chapter: Notes
Page: 77
Line: 1 თქმული B. ^
Line: 1a არსენის~ჲ A. არსენისი] + მოძღურისა B. ^
Line: 1b მცხეთე A, ^
Line: 3 ს~მცხისთა A. სამცხისათა B. ^
Line: 6 ყოვლად] შვილად AB. ^
Line: 6a ეკლესისა B. ^
Line: 8 ძირ-უბნე A, ძირ-უბნენ B. ^
Line: 10 ვითარცა] ყოველთა B. ^
Line: 11 კრებჲთა B. ^
Line: 12 განაწეს AB. ^
Line: 13 მამა B. ^
Line: 14 უხილავთა B. ^
Line: 14a მხოლო B. ^
Line: 16 უწინარეს ყოველთა... შობილი] _ A. ^
Line: 16a მამისა] მათდა B. ^
Line: 18 კაცება B. ^
Line: 19 ჯუარს-[ეცუ]ა A, ჯუარს-ეცვა B. ^
Line: 20 ღთაებისა B. ^
Line: 20a თანა-აღადგინნა დაცემა B. ^
Line: 21 პირველი] _ B. ^
Line: 21a კუალად] _ A. ^
Line: 22 დიდებით B. ^
Line: 23 ცხოველის-მყოფელი A. ^
Page: 78
Line: 1 ძისა B. ^
Line: 2 წინაწარმეტყუელთათა B. ^
Line: 3 წმიდა AB. ^
Line: 4 უკეთურებისთა B. ^
Line: 5 მართალთა B. ^
Line: 9 თითო B. ^
Line: 10 საეშმაკოთა B. ^
Line: 11 ქალკედონისსა AB. ^
Line: 13 მაკედონიოზ B. ^
Line: 15 ႵႪ B. ^
Line: 19 ზედა-მიწევნით გულისჴმაჲ-ყოთ განყოფა B. ^
Line: 20 უჱჭუელად A, უჱჭუჱლად B. ^
Line: 22 მათსა] _ B. ^
Line: 24 ქუეყანა B. ^
Line: 24a მათი AB. ^
Line: 24b ღვაწლითა B. ^
Line: 25 სპარსთასა B. ^
Line: 27 თევდოსისმან B. ^
Line: 31 ქუეყანა B. ^
Page: 79
Line: 1 მოწყუედა B. ^
Line: 3 უკუნ-ცა A, უკუნსა B. ^
Line: 3a და] _ A. ^
Line: 5 ეშმაკი AB. ^
Line: 6 უღმრთო B. ^
Line: 8 [სომხ]ითი A. ~ სომხითი სჯულსა მათსა მიქცევად B. ^
Line: 11 თავს-დებ~ჲთა A. ^
Line: 15 უღმრთოთასა B. ^
Line: 16 მიჰრქვეს B. ^
Line: 18 ტყუჱობისა A, ტყვეობისა B. ^
Line: 20 ~ სხუად კუალად B. ^
Line: 24 ქუეყანა B. ^
Line: 26 ფრიად] ყოვლად B. ^
Line: 27 შეიპყრნა] შეიქმნა B ^
Line: 30 სულთა დაუყუდნებლად] ჩუენითა აღუყოვნებლად A. ^
Line: 31 ბრძნებ~ჲთა B. ^
Line: 33 გუჱმათა B. ^
Page: 80
Line: 3 პირუტყუჱბრ AB. ^
Line: 4 კუალად-მიქცევა B. ^
Line: 5 მოწყუჱდა B. ^
Line: 6 საწუთრო B. ^
Line: 8 მოუვლინეს B ^
Line: 8a იაკობთა A. ^
Line: 9 ცოდვა B ^
Line: 10 აღორძნდეს უფროს B ^
Line: 10a უდბობჲსა AB. ^
Line: 12 ცხრანი] ცხმიას B. ^
Line: 12a [მცბ]იერნი A. ^
Line: 14 სომხითისა B. ^
Line: 15 მორწყილი A. ^
Line: 16 აბდიბოჲ A, აბდიბო B. ^
Line: 18 კუჱრნი AB. ^
Line: 18a ნაშიკელი A. ^
Line: 20 ესე არს] _ B ^
Line: 20a შეგვჰმატეს B. ^
Line: 21 უვნებელ A. ^
Line: 25 ო~ჲ B. ^
Line: 28 ღმრთისა] უკუე B. ^
Line: 29 ჩუენისოჲ A. ^
Line: 30 ნებით] შეჩუენებით B. ^
Page: 81
Line: 1 კრებჲსა B. ^
Line: 2 განის[ხნეს... ღმრთისა] A. ^
Line: 3 ძე] ზე A. ^
Line: 4 ეშმაკისაჲთა] ერისა მიერ B. ^
Line: 5 კერპთაჲთა] სეპთაჲთა B. ^
Line: 5a ფეშუჱბითა AB. ^
Line: 5b და] + და A. ^
Line: 9 შეეჩქუჱფა B. ^
Line: 10 უგულისჴმო B. ^
Line: 11 ჰხედვიდენ B. ^
Line: 11a დბნ~ჲსა B. ^
Line: 14 წიგნ A. ^
Line: 16 კათალიკოზმან ქართველთა... ჰერთა აბაზ] ქართველთა და ჰერთა კათალიკოზმან კჳრიონ მცხეთისამან AB. ^
Line: 16a აბდიბო AB. ^
Line: 17 სომეხთაჲ B. ^
Line: 17a ქალაქსა] ქუეყანასა B. ^
Line: 17b შეჩუჱნებით B. ^
Line: 19 აღთქმა B. ^
Line: 21 ჴელთ-დასხმა B. ^
Line: 21a ეფისკოპოსებისა B. ^
Line: 21b სომხითისა B. ^
Line: 23 ჴელთ-დასხმა B. ^
Line: 25 გრიგოლი სივნელთა ეპისკოპოსმან] _ A. ^
Line: 28 აღსაარებაჲ B. ^
Line: 28a აბდიბოს A. ^
Line: 29 სერჲ~ბინთა AB. ^
Line: 30 დიდების-მეტყუელებანი B. ^
Page: 82
Line: 2 საბელიანზთა A, ს~ბელიასნოზთა B. ^
Line: 3 სარწმუნოებჲსა B. ^
Line: 4 სამებჲსა B. ^
Line: 7 რომთა B. ^
Line: 8 ქართველთაჲ B. ^
Line: 10 საყდარსა] + ზედა B. ^
Line: 11 კათალიკოზმან] + და A. ^
Line: 11a ეპისკოპოზი B. ^
Line: 12 შოშანიკს B. ^
Line: 15 არრატისთა A. ^
Line: 17 შეაჩვენეთ B. ^
Line: 18 ურთიერთას B. ^
Line: 20 სამებჲსა B. ^
Line: 25 კუჱრთხისასა AB. ^
Line: 26 კრებასა ზედა] _ A. ^
Line: 27 საეპისკოპოზო A. ^
Line: 28 შჩნბ~ჲდ B. ^
Line: 28a ქალკიდონისა B. ^
Line: 32 წინა-აღმდგომად კრებჲსა B. ^
Line: 33 მაჲრეგუჱმელი AB. ^
Page: 83
Line: 3 დაჯდომა B. ^
Line: 4 კუჱრნი AB. ^
Line: 5 მკაწრველისნი B. ^
Line: 11 ძუჱლი AB. ^
Line: 13 მაჲრეგუჱმელისათა AB. ^
Line: 15 არა B. ^
Line: 16 მაჲრეგუჱმელისა AB. ^
Line: 18 რ~ჲთმე B. ^
Line: 18a აქაჲთაცა B. ^
Line: 19 რამეთუ] _ B. ^
Line: 19a უფროს B. ^
Line: 20 მისთა AB. ^
Line: 21 რისხვად B. ^
Line: 21a დამარხნის B. ^
Line: 23 მაჲრეგუჱმელისა AB. ^
Line: 24 ქყჲნა B. ^
Line: 24a მომჲტყუებელითა B. მომტყუჱბელითა, A. ^
Line: 26 უკუჱ AB. ^
Line: 29 იგი] _ B. ^
Line: 30 საჰკისი A. ^
Line: 30a იხილ~ჲ A. ^
Line: 30b ოქრ~ჲსა A, ოქროსა B. ^
Line: 31 არბაკთაჲსა A. ^
Page: 84
Line: 2 ოქრო-ბრწყინვალეთა B. ^
Line: 3 მაირეგუჱმელისა A, მარეგუჱმელისა B. ^
Line: 3a მძღრ~ბსა A, მოძღურობასა B. ^
Line: 4 აღთქუმა B. ^
Line: 6 უგულისჴმო B. ^
Line: 11 წუჱრთა AB. ^
Line: 11a ოქროჲ-ცხებულ A. ^
Line: 12 ი~ე AB. ^
Line: 12a მნწკერტს AB. ^
Line: 13 წყისა A. ^
Line: 13a რთვა B. ^
Line: 13b საჲდუმლოსა A. ^
Line: 15 წინა-აღუდგა] + სიჲ A. ^
Line: 18 ცხრბჲდ B. ^
Line: 18a განჰვაზავებთ B. ^
Line: 19 წყლითა ნათელ ვიღებთ ... სასუმელსა მას] _ A. ^
Line: 19a მოსატევებლად B. ^
Line: 21 ღვინო B. ^
Line: 22 განმარტეს B. ^
Line: 24 ურწყო B. ^
Line: 24a ღთბ~ჲსა B. ^
Line: 24b კაცებ~ჲსა B. ^
Line: 25 ღთბ~ჲსა B. ^
Line: 25a შერევნა AB. ^
Line: 27 ღთაებისა B. ^
Line: 28 ღჳნისა AB. ^
Line: 29 მელქისედეკისსა B. ^
Line: 30 მელქისედეკ B. ^
Line: 31 არცა] არამედ B. ^
Line: 31a მისთჳს B. ^
Page: 85
Line: 4 ვენაჴისა AB. ^
Line: 7 ი~კბნი AB. ^
Line: 7a კუჱრნისანი B. ^
Line: 7b მანიქეველთა A, მანქანებათა B. ^
Line: 8 სიმართლისაგან და კანონისა B. ^
Line: 9 ამათ] ამ~ნი A. ^
Line: 10 ოდენ B. ^
Line: 11 სარწმუნოთა B. ^
Line: 12 დასდვა B. ^
Line: 13 ეთისა A. ^
Line: 13a სახელ-ედები A. ^
Line: 16 აქუნდა [ადგილი ს]ადამცა A. ^
Line: 21 მიჰრქუეს B. ^
Line: 21a ყნ~ი B. ^
Line: 24 მსახურებჲსა B. ^
Line: 25 გარდაქცევა B. ^
Line: 25a წვალებჲდ B. ^
Line: 26 სპარსნი B. ^
Line: 26a მეფენი] _ B; ^
Line: 27 სრწმ~ნბჲსა B. ^
Line: 27a ვახსენეთ A. ^
Line: 28 გამოშორებითა A. ^
Line: 30 აღუთ~ქუნ A, აღუთ~ქნ B. ^
Page: 86
Line: 1 აშხარაკლი A. ^
Line: 3 ყოფად] + და A. ^
Line: 4 ისტი~ნიანე B. ^
Line: 6 იზიდ_ბუზიხ B. ^
Line: 11 და ორთა... კუერნისა] _ B. ^
Line: 11a კუჱრნისა A. ^
Line: 13 ჴორცთა B. ^
Line: 14 ჯუარცმული] _ A, ჯ~ი B. ^
Line: 18 პირველ-მოხსენებულნი A. ^
Line: 20 მნეტრაპოლიტად A. ^
Line: 20a დაიდგინნეს B. ^
Line: 20b ალიკარნელისა B. ^
Line: 21 მის] იგი AB. ^
Line: 21a ჴელმომკუდარისა B. ^
Line: 21b აბდიბოჲს A, აბდიშოს B. ^
Line: 23 არასადათ B. ^
Line: 24 კრებათა B. კრებჲსა AB. ^
Line: 25 ბ~ნბჲთა B. ^
Line: 25a უფლისჲ B. ^
Line: 25b იესუ] _ A. ^
Line: 25c იცო[დეს] A, ცოდეს B, ^
Line: 28 ქალკიდონისათ B. ^
Line: 29 მასტოხ A. ^
Line: 29a შვილიშვილნი A. ^
Line: 30 მოძღვარნი B. ^
Line: 31 წინამძღვართა B. ^
Page: 87
Line: 4 წარწყმედა B. ^
Line: 6 მამკუჱნი AB. ^
Line: 7 მ~ფბითგან AB. ^
Line: 8 უკ_მოიხუნა B. ^
Line: 11 აღხოცა AB. ^
Line: 13 ეპისკოპოსნი B. ^
Line: 16 ქუეყანა B. ^
Line: 16a მეფობჲსა B. ^
Line: 16b სპარსთასა AB. ^
Line: 20 კანონთასა B. ^
Line: 23 მმ~ჲსხლისნი A. ^
Line: 23a ღ~ჲ B. ^
Line: 24 შესძინელსა A. ^
Line: 24b უღჲ~თათა A, უღმრთოთა B. ^
Line: 25 მიბჲძვითა B. ^
Line: 26 ნერსესთა AB. ^
Line: 27 რ~ია A, რ~ლ B. ^
Line: 27a მამკუჱნისათა AB. ^
Line: 27b დაესხნე B. ^
Line: 29 სახსენებელი B. ^
Line: 29a განისუჱნონ AB. ^
Line: 30 უპუვართა A. ^
Line: 31 ღ~ჲ B. ^
Page: 88
Line: 1 შესძინელისათჳს A. ^
Line: 2 დაჰჴსნდა A. ^
Line: 2a ჩუჱულებაჲ AB. ^
Line: 5 პოვიან B. ^
Line: 6 მარზაპანთასა B. ^
Line: 6a უფროსღა B. ^
Line: 7 ფრიად A. ^
Line: 8 მამკუჱნმან AB. ^
Line: 9 აზნაურთა] + სხუათა B. ^
Line: 10 მისი] მათი მათი A. ^
Line: 10a მოწუჱს A, მოწვესეს B. ^
Line: 11 კოსტ~ნტიპოლის AB. ^
Line: 12 შეიწყნარნა] + ნა B. ^
Line: 12a კეთილად] + მორწმუნენი B. ^
Line: 12b მეფემან] _ B. ^
Line: 15 მოძღვართა B. ^
Line: 16 მოძღვართა B. ^
Line: 18 შემოკრბჲ AB. ^
Line: 18a და] _ B. ^
Line: 18b გამოწულილვა B. ^
Line: 21 მგმობჲრი B. ^
Line: 22 დას~ვლისა B. ^
Line: 22a კართა სოფიასა B. ^
Line: 22b აღშენებჲდ B. ^
Line: 25 სომხითისა B. ^
Line: 28 ერთობჲსა. AB. ^
Line: 29 გუჱლთა AB. ^
Line: 29a უფროსღა B. ^
Line: 29b აღძრვა ერისა B. ^
Line: 30 მაჲრეგუჱმელისათა AB. ^
Page: 89
Line: 1 მუშელ] _ B. ^
Line: 2 მამკუჱნი AB. ^
Line: 2a სომხითისა B. ^
Line: 2b სამეფო B. ^
Line: 6 კოს~ტნტინოპოლის B. ^
Line: 6a აპყრობისა B. ^
Line: 7 ყოველნი B. ^
Line: 7a იგი] _ B. ^
Line: 7b მის] მათ A. ^
Line: 10 ჰრ~ქჲ B. ^
Line: 11 მღდელ-მოძღვართა B ^
Line: 12 წერილთათა B. ^
Line: 12a ნუუკუე AB. ^
Line: 13 უკეთუ A. ^
Line: 15 იქმენ AB ^
Line: 19 დაემორჩილად A. ^
Line: 19a წარსვლად] _ A. ^
Line: 20 არა] რ~ა B. ^
Line: 21 სპარსთა B. ^
Line: 22 მათნი B. ^
Line: 23 წარსვლა B. ^
Line: 28 ერთობჲსა AB. ^
Line: 29 უკუჱ A, უკ~ე B. ^
Line: 32 ი~ე AB. ^
Line: 33 გოგვიტელი A. ^
Page: 90
Line: 1 ბნბ~ჲთა B. ^
Line: 1a უფლისა] ო~ა B. ^
Line: 2 ათორმეტ B. ^
Line: 2a მავრიკ B. ^
Line: 4 პირველ] _ A. ^
Line: 5 არრატით A. ^
Line: 5a ი~ე AB. ^
Line: 6 ბულკ[ათ] A, შულკათ B. ^
Line: 7 როფსიმესა AB. ^
Line: 7a უბაკნისა A, უშაკნისა B. ^
Line: 7b არამონთა AB. ^
Line: 8 გარნისისსა B. ^
Line: 9 შეჩუენებჲდ B. ^
Line: 10 ბჲ~სიანისა B. ^
Line: 11 წარტყუჱნეს A, წარტყუენნეს B. ^
Line: 12 აშტენისაჲ A, ჰაშტენისა B. ^
Line: 13 მავრის B. ^
Line: 15 წარიტყუჱნა AB. ^
Line: 18 ~ რომელნიმე იონთა თანა, რომელნიმე ტაოს A. ^
Line: 19 შულაკა A, შულაკათ B. ^
Line: 19a იხილჲ A. ^
Line: 20 განეხვნეს B. ^
Line: 22 იხილჲ A. ^
Line: 22a სომეხთა B. ^
Line: 24 მოძღვართა B. ^
Line: 25 იეზრა B. ^
Line: 28 ერთობით] + ყოველნი A. ^
Page: 91
Line: 1 ვნებასა B. ^
Line: 3 კუალ-რყუნითი A. ^
Line: 3a მაჲრეგუჱმელი A, მაჲრეგუჱმული B. ^
Line: 4 მონოზონთა B. ^
Line: 5 ეპისკოპოსა B. ^
Line: 5a გარდამანისასა A. ^
Line: 6 პოვის B. ^
Line: 6a კრებ~ჲსა B. ^
Line: 7 ეზიარნეს A. ^
Line: 9 ეპისკოპოსისა AB. ^
Line: 12 და მათუსალა ეზრა... იგინი ეზრას] _ A. ^
Line: 14 მიდრეკა ეზრასი B. ^
Line: 14a ცთ~ომსა თქნ~სა A, თქ~ნსა B. ^
Line: 14b რამეთუ] _ B. ^
Line: 15 მეფეთათა B. ^
Line: 20 სტეფანესი A. ^
Line: 20a ვითარმედ] _ A. ^
Line: 20b მოძღვარნი B. ^
Line: 21 სიტყუჲ-უგეთ AB. ^
Line: 21a მოხუჱდით AB. ^
Line: 23 განვიძიეთ B. ^
Line: 23a მოძღვართაგან B. ^
Line: 24 ო~ჲ B. ^
Line: 25 ღთაებითა B. ^
Line: 28 ბრძანებჲთა B. ^
Line: 29 არჲვე B. ^
Page: 92
Line: 2 წვალებად სიტყვათა მრავლითა] წვალებჲ კც~თა მრავალთა B. ^
Line: 6 ენა B. ^
Line: 8 უჱჭუჱლად AB. ^
Line: 8a ეზრასა B. ^
Line: 8b დაპყრობჲ~დ B. ^
Line: 9 კაცთათა AB. ^
Line: 9a მწვალებელთათა B. ^
Line: 11 შემდგომად] არამედ B. ^
Line: 11a ეზრასა A, ეზრ~ჲსა B, ^
Line: 13 ი~ე A. ^
Line: 13a მზაკვარი AB. ^
Line: 14 ზიარებჲ~დ B. ^
Line: 16 სიტყუ~ჲდ A. ^
Line: 17 შ~დ AB. ^
Line: 18 მას] + და AB. ^
Line: 20 ქუჱყანით AB. ^
Line: 20a მაცთურისა B. ^
Line: 22 რშტონთა AB. ^
Line: 22a სპილენძისა A. ^
Line: 23 ნიშნად A. ^
Line: 24 კავკასიასა B. ^
Line: 26 კერპთა B. ^
Line: 29 მტკუარსა B. ^
Line: 29a არრატს A. ^
Line: 29b გარდამან A. ^
Line: 29c ძორ[ფ]ორს A, ძორთორს B. ^
Line: 30 მით] + მიერ B. ^
Line: 31 აღივსო A. ^
Line: 31a ქუეყანა B. ^
Page: 93
Line: 2 არრატს A. ^
Line: 2a კათალიკოზისჲთა A. ^
Line: 6 დაძუჱლებული AB. ^
Line: 6a ძაღლი] _ B. ^
Line: 7 განმხრწნელი AB. ^
Line: 7a სომხითისა A. ^
Line: 7b მისნი] + და AB. ^
Line: 8 ელვარს A. ^
Line: 9 იჱ~ლ B. ^
Copyright TITUS Project,
Frankfurt a/M, 28.10.2007.
No parts of this document may be republished in any form
without prior permission by the copyright holder.